GP41 PDF.pdf

Kwartalnik Polonii w Kazachstanie nr 41 październik - listopad - grudzień 2012

Drogi Czytelniku!

W ten świąteczny czas życzymy Ci

ZNALEZIENIA, jeśli nadal szukasz

WYJAŚNIENIA, jeśli nadal coś tego wymaga

SPEŁNIENIA, jeśli czujesz, że chodzi o coś więcej

A przede wszystkim MIŁOŚCI i SPOKOJU

- niech zagoszczą w Twoim sercu!

Redakcja

Znani Polacy

Głos Polski - 2 - Nr 41/2012

Józef Ignacy KRASZEWSKI 28 VII 1812 - 19 III 1887. Był najpłodniejszym pisarzem polskim wszystkich wieków. [...]. Prowadził rozległą korespondencję - liczbę jego listów szacuje się na kilkadziesiąt tysięcy; tylko niewielką ich część dotąd opublikowano. Był redaktorem i wydawcą. Przygotował do druku i opublikował ponad 40 t. dokumentów historycznych i dzieł innych pisarzy. W latach 1841-51 opracowywał na Wołyniu, w Wilnie zaś wydawał dwumiesięcznik "Athenaeum" (66 t.), w latach 1859-63 redagował dziennik "Gazeta Warszawska" (w r. 1861 przemianowany na "Gazetę Polską"), a w l. 1870-71 w Dreźnie "Tydzień".

Z tym wszystkim nie był człowiekiem, który interesuje się wyłącznie zapisywanym i zadrukowanym papierem. Pasjonował się rysunkiem pejzażu i architektury (sam ilustrował swoje relacje z podróży; do dziś ocalało ponad 1600 jego rysunków), po amatorsku imał się malarstwa olejnego, gromadził kolekcje starych rycin. Kochał muzykę. Za niezbywalną przyjemność codzienną uznawał godzinę gry na fortepianie, a jego recenzje z koncertów i oper odznaczają się solidnym profesjonalizmem. Wiele podróżował: zjeździł całą przedrozbiorową Polskę i niemal całą Europę. Przez wszystkie lata dorosłego życia angażował się w działalność polityczną, co dwukrotnie opłacił więzieniem. Uczestniczył w dziesiątkach przedsięwzięć społecznych, a w niejednej sprawie umiał się przeciwstawić opinii publicznej.

Pochodził z rodziny szlacheckiej gospodarującej w Dołhem koło Prużany (dziś Białoruś) i za swoją ojczyznę najbliższą uważał Wielkie Księstwo Litewskie, choć urodził się w Warszawie (jego matka przyjechała tu w 1812 r., obawiając się działań wojennych na szlaku natarcia armii Napoleońskiej na Moskwę). [...] Po wybuchu w Warszawie powstania listopadowego został wraz z grupą kolegów aresztowany i ponad rok przebywał w rosyjskim więzieniu, a po uwolnieniu pozostawał w Wilnie pod dozorem policyjnym. Gdy zezwolono mu na powrót do Dołhego, kontynuował rozpoczętą w Wilnie twórczość literacką i dopełniał wykształcenia (bo władze carskie zlikwidowały Uniwersytet w Wilnie. Nawyk zachłannego, ale uważnego czytania literatury i krytyki z całej Europy został mu na stałe. [...] W przededniu powstania 1863 r. uczestniczył w działalności politycznej, dlatego po wybuchu walk został przez podległe Petersburgowi władze krajowe uznany za osobistość niepożądaną w Warszawie. Zostawiwszy tutaj rodzinę, musiał emigrować. Wyjechał do Drezna, gdzie mieszkał do r. 1884.

W Dreźnie stał się jednoosobową instytucją polską pomocy uchodźcom politycznym, organizatorem życia literackiego i informacji o Polsce. [...] W 1883 r. został w Berlinie uwięziony i oskarżony o współpracę z francuskim wywiadem wojskowym, a w roku następnym skazany przez trybunał w Lipsku na 3,5 roku twierdzy. Karę odbywał w Magdeburgu. Z powodu choroby urlopowany za kaucją wyjechał na kurację do Włoch, skąd po trzęsieniu ziemi schronił się w 1886 r. w Genewie. Tu do choroby nowotworowej przyłączyło się zapalenie płuc i stało się bezpośrednią przyczyną śmierci. Zwłoki jego przewieziono do Krakowa do krypty zasłużonych w kościele Na Skałce.[...]

Twórczości Kraszewskiego stale przyświecały intencje patriotyczne, przybarwione niechęcią do arystokracji, sympatią do szlachty (której wady chłostał, ale uważał ją za ostoję świadomości narodowej) i skłonnością do idealizowania ludu. Pozytywistyczni realiści traktowali go jako swego nauczyciela. Stworzył własnymi siłami bibliotekę powieści, która cieszyła się w drugiej połowie XIX w. powodzeniem nie tylko wśród czytelników polskich (w Polsce pozostał pisarzem poczytnym także w XX w.), ale i większości krajów europejskich. Ponad setkę jego powieści przełożono na języki obce. Niektóre z nich miały przekłady liczne (Jermoła - 9, Ulana i Hrabina Cosel - po 8, Herod baba, Morituri i Stara baśń - po 6). Przed Sienkiewiczem był to najczęściej tłumaczony autor polski.

Opracowano na podstawie Internetu

Polskie przepisy

Głos Polskiw numerze

- 3 -Nr 41/2012

Znani Polacy ..................................................................2Polskie przepisy .............................................................3

Przystanek Czkałowo..............................................12-13.........14

Tradycje i zwyczaje bożonarodzeniowe........................16Symbole Świąt Bożego Narodzenia..............................17Kalejdoskop.............................................................18-19 L. Krynicki, Co Polak, to historia...............................20-21E. Konik, Kronika tajynszyńska................................22-24 Procedura uzyskania Karty Polaka ...............................25

Ważne daty z historii Polski.....................................27-28Kącik dla dzieci.............................................................29

0Wskazówki metodyczne...............................................31

............................................................32

.......................33

Kalendarium.................................................................35

Najważniejsze bitwy i wojny Polski ..................................4

....................................................5

Rozsławili Polskę.........................................................7

R. Matusiak, Życie polonijne w Kirgistanie .................9-10Poznajmy bogaty świat przyrodynaszych ojczyzn............................................................11

XXI Konkurs Recytatorski im. Adama Mickiewicza„Kresy 2012” - relacje.Święto polskiej poezji - „Kresy 2012” – eliminacje centralne w Astanie....................................6

Najbardziej znani listopadowi i grudniowi solenizanci.................................8

M. Musiał Majówka polonijna w Pierwomajce......M. Musiał Pożegnanie konsula.....................................15

Widokówka z... Ojcowa.................................................26

Ogólnokazachstański Konkurs Recytatorski Między niebem a stepem - ogłoszenienie.....................3

70 rocznica wyprowadzenia wojsk gen. Andersaz Azji CentralnejStudia w Polsce i nauka języka polskiegow Kazachstanie i Kirgizji................................................32Znani Polacy, którzy odeszli w 2012 rokuPolskie tradycje wciąż żywe..........................................34

Okładka I

Zubrzyca Górna, Muzeum Orawski Park Etnograficzny fragment ekspozycji obrazów malowanych na szkle - zdjęcie z albumu Polska w fotografii

Wkładka

s.18Konkurs Kresy 2012 - fot. M. StramaKokszetau, fot. A. Suchowiecki i W. Kalista

s.19Biszkek, fot. R. MatusiakTajynsza, fot. E. KonikPierwomajka, fot. M. MusiałCzkałowo, fot. s. Urszula Kubiak i K. Furmanowicz

Okładka IIKraków, bożonarodzeniowa szopka krakowska (UM woj. Małopolskiego - zdjęcie z albumu Polska w fotografii

Zupa wigilijna z karpia Składniki:

1,5 l wywaru z warzyw, 50 dag oczyszczonego karpia, 15-20 dag jabłek, 10 dag cytryn, masło lub margaryna, 2 dag mąki, 2 łyżki przecieru ze śliwek suszonych, sól, pieprz i gałka muszkatałowa do smaku.

Rybę umyć, pokroić, zalać wrzącym wywarem, ugotować. Jabłka umyć, obrać, przekroić na pół, usunąć gniazda nasienne, pokroić w cząstki. Cytryny umyć, sparzyć, obrać ze skórki, pokroić w półplasterki. Masło rozgrzać, wsypać mąkę, zasmażyć nie rumieniąc, połączyć z rybą, jabłkami, cytrynami i przecierem ze śliwek. Chwilę pogotować, doprawić do smaku. Podawać z łazankami lub innymi kluskami.

Kapusta z grzybami

Składniki: kilogram kiszonej kapusty, kilka suszonych grzybów, 4 łyżki masła, cebula oraz pieprz i sól

Grzyby dokładnie umyć, namoczyć w niewielkiej ilości wody i zostawić na kilka godzin. Kapustę lekko przepłukać, a następnie odcisnąć, posiekać i włożyć do garnka. Zalać wodą tak, aby kapusta była przykryta. Doprowadzić do wrzenia i gotować około pół godziny. Namoczone grzyby zagotować, przelać do kapusty i razem gotować do miękkości. Odparować nadmiar soku. Cebulę pokroić w grubą kostkę. Stopić masło i na nim przesmażyć cebulę. Dodać do kapusty i dokładnie wymieszać. Przyprawić według uznania.

Smacznego!!!

fot. P

ols

ka w

foto

gra

fii


Najważniejsze bitwy i wojny Polski

Powstanie Listopadowe 1830-1831

W trakcie powstania stoczono kilka ważnych i Iustum enim est bellum quibus necessarium, et pia arma, ubi nulla nisi in armis spes est. słynnych bitew, m.in. bitwa pod Ostrołęką, bitwa [Sprawiedliwą bowiem jest wojna dla tych, dla których pod Stoczkiem, bitwa pod Olszynką Grochowską jest konieczna, i błogosławiony jest oręż, jeśli tylko w nim czy wspomniana wcześniej bitwa pod cała spoczywa nadzieja].

Grochowem.Tytus Liwiusz, Ab Urbe condita, IX;1.

Decydującym starciem była obrona Warszawy. Armia polska skoncentrowała swe

Powstanie Listopadowe 1830 – 1831 to siły, ciągle napływali także nowi ochotnicy. 6

wystąpienie zbrojne przeciwko Rosji, polskie września 1831 roku rozpoczął się szturm na

powstanie narodowe. Za jego początek Warszawę. Niestety, miasto skapitulowało, a

przyjmuje się noc z dnia 29 na 30 listopada 1830 wraz z tym upadło Powstanie Listopadowe,

– tzw. noc listopadowa. Powstanie Listopadowe dokładnie 21 października.

doszło do skutku z powodu łamania przez Rosjan W czasie trwania Powstanie Listopadowe

konstytucji Królestwa Polskiego z 1815 oraz 1830 – 1831 siły polskie liczyły ok. 150 tyś.

represji, jakimi zostały dotknięte tajne związki i żołnierzy, zaś Imperium Rosyjskie dysponowało

organizacje. Głównym celem był zamach na 200 tysięczym wojskiem. Jednakże to strona

wielkiego księcia Konstantego. Inni mieli zająć polska poniosła aż dwukrotnie większe straty –

koszary rosyjskie i rozbroić przebywające tam ok. 40 tyś. Poległych i rannych. Dziś Powstanie

wojsko. Sygnałem do rozpoczęcia działań był Listopadowe upamiętnia Dzień Podchorążego.

pożar na Solcu, na trasie spiskowców znalazł się m.in. Belweder, Arsenał, szczególnie istotna była

Przywódcy powstania listopadowego: Józef także wojna polsko-rosyjska oraz działania

Ch łop ick i , M icha ł Gedeon Radz iw i ł ł , zbrojne na Litwie, Żmudzi i Białorusi.

Jan Zygmunt Skrzynecki, Henryk Dembiński,Powstanie Listopadowe objęło swym

Ignacy Prądzyński, Kazimierz Małachowski,zasięgiem Królestwo Polskie, Litwę, a także

Kazimierz Małachowski, Maciej Rybiński, część Ukrainy i Białorusi. Istotną rolę w

Jan Nepomucen Umiński, Maciej Rybiński. powstanie, jeśli chodzi o działania zbrojne odegrał Józef Chłopicki. Zyskał on wielką

To wydarzenie historyczne odbiło się popularność i uznanie jako dyktator powstania –

szerokim echem w polskiej kulturze, stało się doskonale poprowadził wojsko polskie, co miało

inspiracją dla pisarzy, malarzy czy muzyków. odzwierciedlenie w zwycięskim starciu – bitwa

Choćby dla wielkich romantyków. W Grobie pod Grochowem.

Agamemnona i Kordianie Juliusza Słowackiego, Dziadach cz. III i Reducie Ordona Adama

Mickiewicza, a także kontynuatora myśli romantycznej - Stanisława Wyspiańskiego. Na leży tu wymien ić dwa dramaty :

Tajny plan – noc listopadowa niestety nie Warszawiankę i Noc listopadową. powiódł się. Wielki książę uciekł, wojsko rosyjskie nie zostało zaskoczone. Do spiskowców zaczęła przyłączać się ludność Opracowano na podstawie Internetumiejska, jednakże głównie chłopi i rzemieślnicy.

fot. p

inako

teka

.zasc

ianek.

pl

Wojciech Kossak – Olszynka Grochowska

fot. w

ars

zaw

ska-w

ola

.str

efa

.pl

Wojciech Kossak – Sowiński w okopach Woli

- 5 -Nr 41/2012

17 XI 2012 r. w stolicy Kazachstanu – Astanie Po konkursie odbyło się spotkanie dla odbył się XXI Konkurs Recytatorski im. Adama nauczycieli języka polskiego pracujących w Mickiewicza „Kresy 2012”. W tym roku został Kazachstanie z Panią Konsul Małgorzatą Tańską i zorganizowany przez nauczyciela języka polskiego Panią Sekretarz Martą Zielińską. Po sesji Panią Bożenę Pająk oraz Pana Alieksieja S. Trufanowa – Dyrektora Gimnazjum nr 5. Uroczystość odbyła się dzięki udziałowi i wsparciu Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Astanie.

Program rozpoczął się powitaniem uczestników przez Panią Bożenę Pająk. Nauczyciele wraz z uczniami zostali zaproszeni na obiad. Następnie

nauczyciele wraz z uczniami zostali przewiezieni do internatu. Nazajutrz wszyscy powrócili do swoich miejscowości.

Tekst i fotografie Magdalena Strama

komisja w składzie: Pani Konsul RP Małgorzata Tańska, Pani Marta Zielińska, Pani Barbara Krawczyńska oraz Pan Sławomir Krawczyński powitali zgromadzonych gości otwierając konkurs.

Nagrody zostały przyznane w trzech kategoriach wiekowych, dla każdej grupy III miejsca. Wyłoniony Laureat III miejsca w kategorii wiekowej z etapu II Konkursu weźmie udział w XXI Spotkaniu Laureatów „KRESY 2012” w Białymstoku.

Temirtau reprezentowała Diana Czernowa w repertuarze „Snuć miłość” Adama Mickiewicza oraz „Na balkonie” Juliana Tuwima. Za swój występ otrzymała dyplom uczestnika.

Nauczyciel języka polskiego, Pani Wiesława Sobiszek z Karagandy, przybyła z trojgiem uczniów, z których każdy został nagrodzony. Decyzją Komisji główną nagrodę i wyjazd do Białegostoku na finał otrzymała Krystyna Fatiejewa z Karagandy, recytując wiersze: „Niepewność” Adama Mickiewicza, „Nic dwa razy” Wisławy Szymborskiej; Wadim Karpiński prezentował „Moją piosnkę II” – Cypriana Kamila Norwida i „Epilog do ballad - niewiadomo co, czyli romantyczność ballada”. Zdobył II miejsce w grupie wiekowej do lat 16. Władysław Karpiński powiedział: „Stepy akermańskie” Adama Mickiewicza oraz „List do ludożerców” – Tadeusza Różewicza. Otrzymał za to III miejsce w II grupie wiekowej.Wszyscy laureaci i uczestnicy dostali nagrody oraz dyplomy.

17 listopada 2012 r. odbyły się w Astanie w Gimnazjum Nr 5 Eliminacje Centralne XXI Konkursu Recytatorskiego„Kresy” im. Adama Mickiewicza. W tym roku Konkurs został zorganizowany przez nauczyciela języka polskiego Panią Bożenę Pająk oraz Pana Alieksieja S. Trufanowa – Dyrektora Gimnazjum nr 5. Uroczystość odbyła się dzięki udziałowi i wsparciu Ambasady Rzeczpospolitej Polskiej w Astanie.

Uczniowie Gabinetu języka polskiego w Tajynszy przygotowali na Konkurs wiersze Adama Mickiewicza i Jana Brzechwy. W repertuarze Junny Łopaty były: Świtezianka A. Mickiewicza i Pali się J. Brzechwy. Anastazja Dmitrenko wykonała: balladę Pani Twardowska A. Mickiewicza i wiersz Hipopotam J. Brzechwy. Jelizawieta Biełousowa przygotowała Kaczkę dziwaczkę i Zoo J. Brzechwy. Wiktoria Wierbicka wiersze - Androny i Ciota Danuta Jana Brzechwy.

Długo trwały obrady jurorów konkursu, ponieważ wszyscy uczestnicy eliminacji wykazali się bardzo wysokim poziomem. Tajynianki - Liza Biełousowa zajęła pierwsze miejsce, Wiktoria Wierbicka zajęła drugie miejsce.

Po Konkursie odbyło się spotkanie nauczycieli z Panią Konsul. Dzieci z Tajynszy pojechały na wycieczkę po Astanie pod opieką Pani Leny Biełousowej. Obejrzały Astanę o wieczornej porze.

Wrażeń było mnóstwo toteż kolejna noc spędzona w pociągu upłynęła bardzo spokojnie. Morfeusz, grecki bożek snu, wziął w swoje władanie wracających do Tajynszy uczestników konkursu.

Elżbieta Konik

XXI Konkurs Recytatorski im. Adama Mickiewicza „Kresy 2012” - relacje


Święto polskiej poezji - „Kresy 2012” – eliminacje centralne w Astanie

„Kresy” - to coroczny konkurs recytatorski i innych twórców.dla Polaków z zagranicy. Kiedy wszyscy zaprezentowali swoje

W tym roku dla Polaków z Kazachstanu wiersze, Pani Bożena ogłosiła przerwę „Kresy” zostały zorganizowane 17 listopada na obrady Komisji.w Astanie, w Gimnazjum Nr 5. Jury wybrało laureatów w każdej grupie

Uczestnicy Konkursu przybyli z różnych wiekowej. Po długim oczekiwaniu Komisja ośrodków polonijnych w Kazachstanie. ogłosiła wyniki. Wszystkim recytatorom Wiersze recytowali recytatorzy z Karagandy, wręczono dyplomy za uzyskane miejsca albo Czkałowa, Temirtau, Pierwomajki, Tajynszy, za udział w Konkursie i prezenty. Kokszetau, Szortandy, Kamyszenki , Łozowoje, Zielonego Gaju, Kellerowki, Jasnej Oto laureaci -Polany i z Astany. Kategoria I:

Organizator XXI Konkursu Recytatorskiego Ex equo I miejsce – Nikita Żan – Lin

„Kresy” to Wspólnota Polska z Białegostoku. z Czkałowa, Jelizawieta Biełousowa

W szkole Konkurs zorganizowała polonistka z Tayjnszy

i nasz nauczyciel języka polskiego - Pani Ex equo II miejsce – Paulina Sawiołowa

Bożena Pająk. Impreza odbyła się pod z Astany, Wiktoria Wierbicka z Tayjnszy

patronatem Ambasady RP w Astanie.Ex equo III miejsce – Jana Święcicka

Kiedy wszyscy goście przyjechali, z Astany, Alina Słowińska z Czkałowa

spotkanie rozpoczęliśmy od obiadu. Po Kategoria II:obiedzie goście poszli do sali teatralnej.

Następnie Pani Bożena przedstawiła I miejsce – Janina Sikorska z Pierwomajkirecytatorom i nauczy cielom Komisję Ex equo II miejsce – Wadim Karpiński Konkursową. z Karagandy, Angelika Kuzko z Łozowoje

W Komisji zasiadały 4 osoby: Pani Konsul- Ex equo III miejsce – Galina Ilnicka Małgorzata Tańska, Pani Marta Zielińska oraz z Czkałowa, Władysław Karpiński Państwo Krawczyńscy. z Karagandy

Recytatorzy byli podzieleni na trzy grupy: Kategoria III: najmłodsza grupa (dzieci do 12 lat)

średnia grupa (dzieci od 12 do 16 lat) I miejsce – Krystyna Fatiejewa z Karagandy starsza grupa (młodzież, która skończyła 16 II miejsce - Anastazja Dulska z Astany

lat). III miejsce – Ewa Labutina z Jasnej PolanyRecytatorzy wychodzili na scenę, kiedy ich

zapraszali prowadzący. Byłam jedną Gratulujemy!z prowadzących wraz z moją koleżanką

Krysią. Dobrze się czułam w tej roli. Laureatka I miejsca z najstarszej grupy – będzie reprezentować Kazachstan w finale „Kresów” w Polsce.

Po ogłoszeniu wyników i wręczeniu nagród odbyła się sesja zdjęciowa. Recytatorzy chcieli mieć pamiątkowe fotografie ze swymi nauczycielami i członkami komisji.

Następnie Pani Bożena wszystkim podzię-kowała: Komisji, prezesom stowarzyszeń Polaków, uczestnikom i ich nauczycielom, szczególnie zaś Ambasadzie RP w Astanie i Administracji Gimnazjum Nr 5.

I na tym skończyliśmy Konkurs „Kresy Recytatorzy powiedzieli dwa wiersze albo 2012”, który długo jeszcze będziemy

wiersz i fragment prozy. W repertuarze były wspominać.utwory: Adama Mickiewicza, Wandy

Chotomskiej, Bolesława Leśmiana, Wisławy Helena Smolina Szymborskiej, Cypriana Kamila Norwida, Jana uczennica 11 klasy Twardowskiego, Kazimiery Iłłakowiczówny Gimnazjum Nr 5 w Astanie

l

l

l

fot. B

. P

ają

k

- 7 -Nr 41/2012

Rozsławili Polskę

Krzysztof Wielicki (urodzony w gminie The Explorers Club. Na przełomie 2006/2007 Ostrzeszów w Szklarce Przygodzickiej, w roku roku podjął kolejna próbę zdobycia zimą 1950, dnia 5 stycznia) - wielki himalaista. Pan Nanga Parbat, lecz z powodu skrajnie trudnych Wielicki to polski wspinacz, himalaista, warunków pogodowych, musiał wycofać się alpinista, a także taternik. Jako piąty człowiek wraz ze swoim zespołem.na Ziemi, jest zdobywcą Korony Himalajów oraz Karakorum.

Jako pierwszy człowiek zimą wszedł na Lhotse, Kangczendzongę oraz Mount Everest.

Zdobycze w Koronie Himalajów i Karakorum:

- Mount Everest (8848 m n.p.m.) 1980 - I zimowe wejście na ośmiotysięcznik

Na szczycie Lhotse stanął samotnie w - Broad Peak (8048 m n.p.m.) 1984 - I wejście czasie nocy sylwestrowej, jeszcze w gorsecie, na ośmiotysięcznik i powrót do bazy w jedną który nosił po uszkodzeniu kręgosłupa w dobę (21,5 h), wejście sologórach. - Manaslu (8163 m n.p.m.) 1984 - nową drogą

Z kolei na Broad Peak praktycznie dostał oraz 1992 - drogą klasycznąsię solo w ciągu jednego dnia (było to pierwsze - Kangchenjunga (8586 m n.p.m.) 1986 - I na świecie wejście na ośmiotysięcznik w ciągu zimowe wejściedoby). Nowe drogi wyznaczył podczas - Makalu (8463 m n.p.m.) 1986 - nowym samotnej wspinaczki na Shisha Pangme oraz wariantem, w stylu alpejskimDhaulagiri. Samotnie zdobył też szczyt - Lhotse (8511 m n.p.m.) 1988 - I zimowe Gasherburm II, a świadkami samotnego wejście, wejście solowejścia na Nanga Parbat jedną z największych - Dhaulagiri (8156 m n.p.m.) 1990 - nową ścian Ziemi byli jedynie pakistańscy pasterze drogą, wejście soloobserwujący jego wyczyn z oddalonych łąk. - Annapurna (8091 m n.p.m.) 1991 - drogą

Brał udział w aż 4 próbach wejścia na K2. BoningtonaI dopiero niedawno, bo podczas ostatniej, - Cho Oyu (8201 m n.p.m.) 1993 - polską drogąletniej wyprawy w 1996 roku, wytrwałość - Shisha Pangma (8021 m n.p.m.) 1993 -nową została nagrodzona – Krzysztofowi udało się drogą, wejście solowejść na szczyt Filarem Północnym z dwoma - Gasherbrum II (8035 m n.p.m.) - 1995 - drogą włoskimi alpinistami. Po biwaku, niedaleko klasyczną, wejście solo oraz 2006 - drogą szczytu, zejście zamieniło się w dramatyczną klasycznąakcję, na szczęście szczęśliwie zakończoną - Gasherbrum I (8068 m n.p.m.) 1995 - drogą sprowadzania skrajnie wycieńczonego japońską, w stylu alpejskimWłocha. - K2 (8611 m n.p.m.) 1996 - drogą japońską

W ubiegłym roku to blisko stuletnie - Nanga Parbat (8125 m n.p.m.) 1996 - drogą stowarzyszenie nagrodziło naszego himalaistę Kinschofera, wejście solo.prestiżowym odznaczeniem Lowell Thomas Award, jest także członkiem - współza-łożycielem Jurajskiego Klubu Wysoko-górskiego. Pan Wielicki należy jako członek do

Południowa ściana Lhotse

fot. g

ranow

ski.c

ba.p

l

Krzysztof Wielicki

fot. g

ranow

ski.c

ba.p

l

Opracowano na podstawie Internetu


30 listopada to dzień imienin Andrzeja. Nazwa Według starej legendy była piękną córką pochodzi od greckiego imienia będącego bogatego poganina Dioskura z Heliopolis w Bitynii zdrobnieniem od imion złożonych zawierających (północnej części Azji Mniejszej). Ojciec wysłał ją wyraz aner – "człowiek, mężczyzna" (inne źródło na naukę do Nikomedii. Tam zetknęła się z tłumaczy je też jako: "dzielny, mężny"). chrześcijaństwem.Prowadziła korespondencję z

Św. Andrzej, Apostoł (+ ok. 70). pochodził z wielkim filozofem i pisarzem Orygenesem z Betsaidy. Brat św. Piotra. Rybak. Początkowo był Aleksandrii. Pod jego wpływem przyjęła chrzest i uczniem Jana Chrzciciela. Pod jego wpływem złożyła ślub czystości. Ojciec dowiedziawszy się o poszedł za Chrystusem, gdy Ten przyjmował tym, pragnąc wydać ją za mąż i złamać opór chrzest w Jordanie. Pierwszy powołany przez dziewczyny, uwięził ją w wieży. Jej zdecydowana Jezusa na apostoła. Przez cały okres publicznej postawa wywołała w nim gniew tak wielki, że ją działalności Pana Jezusa należał do Jego zabił. Wkrótce przypłacił to nagłą śmiercią od najbliższego otoczenia. W ich domu w Kafamaum pioruna.Chrystus niejednokrotnie się zatrzymywał.Był W ikonografii św. Barbara przedstawiana jest w świadkiem cudu w Kanie (J 1,40-2,12), długiej, pofałdowanej tunice i w płaszczu, z koroną cudownego rozmnożenia chleba (J 6,8). na głowie, niekiedy w czepku. W ręku trzyma Pośredniczył między Mistrzem a poganami kielich i Hostię. Według legendy tuż przed śmiercią (J 12,21). Po Zesłaniu Ducha Świętego według anioł przyniósł jej Komunię św. Czasami apokryfów Andrzej Apostoł miał pracować w ukazywana jest z wieżą, w której była więziona, Foncie i Bitynii (dzisiaj zachodnia Turcja) oraz w oraz z mieczem, od którego zginęła. Atrybuty: Tracji (Bułgaria), Scytii (dolny bieg Dunaju) i anioł z gałązką palmową, dwa miecze u jej stóp, Grecji. Tam też 30 listopada 70 r. w Patras, gałązka palmowa, kielich, księga, lew u stóp, przeżegnawszy zebranych wyznawców, został miecz, monstrancja, pawie lub strusie pióro, ukrzyżowany głową w dół na krzyżu w kształcie wieża.litery X. Jest patronem prawosławia, Słowian 6 grudnia wspominamy postać niezwykle (szczególnie obrządków wschodnich); archi- ważną, szczególnie z punktu widzenia dzieci. diecezji warmińskiej, Austrii, Bułgarii, Burgundii, Św. Mikołaj, biskup (+ ok. 343/352?). Urodził Grecji, Hiszpanii, Holandii, Niemiec, Rosji, Sycylii, się w Patras w Grecji. Był biskupem Miry (Azja Szkocji; szeregu miast oraz małżeństw, Mniejsza) na początku IV wieku. W działalności podróżujących, rybaków, rycerzy, woziwodów, pasterskiej odznaczał się wrażliwością na ludzką rzeźników. biedę i nieszczęście. Swoją pomoc ofiarował

Orędownik zakochanych, wspomaga w dyskretnie lub anonimowo. Uczestniczył w sprawach matrymonialnych i wypraszaniu soborze powszechnym w Nicei (325). Postać potomstwa. Świętego, mimo braku wiadomości o jego życiu,

W ikonografii św. Andrzej Apostoł przedsta- jest jedną z najbardziej barwnych w hagiografii. wiany jest jako starszy mężczyzna o gęstych, Był tematem wielu legend. Jego relikwie od roku siwych włosach i krzaczastej, krótkiej brodzie. 1087 znajdują się w Bari. Jako apostoł nosi długi płaszcz. Czasami W XIII wieku pojawił się zwyczaj rozdawania w ukazywany jako rybak w krótkiej tunice. szkołach pod patronatem św. Mikołaja stypendiów Powracającą sceną w sztuce religijnej jest chwila i zapomóg. Przekształcił się później w zwyczaj jego ukrzyżowania. Atrybutami Świętego są: ofiarowania prezentów zwłaszcza dzieciom. Św. “krzyż św. Andrzeja” w kształcie X, księga, ryba, Mikołaj jest patronem Grecji, Rusi, Antwerpii, sieć. Berlina, Miry, Moskwy, Nowogrodu; bednarzy

4 grudnia swoje imieniny obchodzą Barbary. cukierników, dzieci, flisaków, jeńców, kupców, Kim była owa pierwsza z tych niewiast? marynarzy, młynarzy, notariuszy panien, piekarzy

Barbara gr. bárbaros - nie mówiący po grecku, pielgrzymów, piwowarów, podróżnych, rybaków, barbarzyński, cudzoziemiec. Św. Barbara, sędziów, studentów, więźniów, żeglarzy. Jeden z dziewica, męczennica (+ 306). Poniosła Czternastu Świętych Wspomożycieli. męczeńską śmierć w Nikomedii (lub Heliopolis). W ikonografii św. Mikołaj przedstawiany jest w Jest patronką archidiecezji katowickiej, Edessy, stroju biskupa rytu łacińskiego lub greckiego. Jego Kairu; architektów, cieśli, dzwonników, flisaków, atrybutami są m. in.: anioł, anioł z mitrą, chleb, górników, hutników, kamieniarzy, kowali, troje dzieci lub młodzieńców w cebrzyku, trzy ludwisarzy, marynarzy, murarzy, saperów, jabłka, trzy złote kule na księdze lub w dłoni strażników, szczotkarzy, tkaczy, więźniów, (posag, jaki wg legendy podarował biednym wytwórców sztucznych ogni, żołnierzy pannom), pastorał, księga,kotwica, sakiewka z (szczególnie artylerzystów i załóg twierdz) oraz pieniędzmi, trzy sakiewki, okręt, worek prezentów.patronką dobrej śmierci. Jedna z Czternastu

Opracowano na podstawie „Żywotów świętych”Świętych Wspomożycieli.

Najbardziej znani listopadowi i grudniowi solenizanci

- 9 -Nr 41/2012

Po co jeździć dokądś tam, by tylko tarzać się na plaży

Ale można też zaobserwować pozytywne zmiany, które zachodzą na naszych oczach. Moim zdaniem, jednym z największych osiągnięć ostatniego okresu jest to, że po raz Jak zaczęła się pana współpraca z Polską?pierwszy od dłuższego czasu mamy w Kirgistanie wielopartyjny, demokratycznie W dziedzinie biznesu dosyć dawno. Na wybrany parlament.przestrzeni wielu lat robiliśmy wydruki na

wysokiej jakości polskim papierze. Myślę, że w sumie ta współpraca trwa od około 10 lat.

To znaczy, że mimo wszystko Kirgistan Jednak swego rodzaju „bum” zaczął się teraz, może być atrakcyjnym krajem dla tzn. w ciągu ostatnich dwóch lat.inwestorów?

Jest pan biznesmenem, dyrektorem Nie mam co do tego, żadnych wątpliwości. Po generalnym koncernu poligraficznego pierwsze, dlatego że z punktu widzenia «ST.art Ltd.», szefem Związku Poligrafów i międzynarodowego biznesu jest tu duże pole Wydawców Książek RK. Czy łatwo do popisu. Kirgistan wciąż czeka, aż klimat jestprowadzić biznes w Kirgistanie?inwestycyjny pozwoli międzynarodowym koncernom rozpocząć tutaj swoją działalność. To trudne pytanie… wydaje mi się, że to nigdzie Wówczas pojawią się nowe miejsca pracy, nie jest łatwe. Wszędzie są jakieś trudności. zapotrzebowanie na młodych specjalistów, Jeśli pani pozwoli, to zacznę nie od Kirgistanu, wzrośnie poziom płac. Ale póki co, gdy polscy ale od Europy. Bardzo często tam jestem, w biznesmeni, zachwyceni kirgiską przyrodą i różnych krajach, spotykam się z kolegami po gościnnością, pytają mnie o inwestycyjny fachu. Tam wszystko jest bez wątpienia klimat, o to co ich czeka, gdy zdecydują się bardziej przejrzyste i przewidywalne niż u nas. tutaj pracować, ja, jako konsul honorowy nie Ale przy tym poziom konkurencji jest o wiele mam prawa wprowadzać ich w błąd, ale muszę wyższy. Pod tym względem tam jest bardzo przedstawić wszystkie niuanse i zawiłości, z trudno, trwa codzienna walka o przeżycie w jakimi się tutaj spotkają. I kiedy rozmawiamy warunkach wolnego rynku i bezlitosnej otwarcie, to entuzjazm szybko mija. Wierzę konkurencji. Tu w Kirgistanie, wciąż jeszcze jednak, że w najbliższej przyszłości sytuacja mamy duży komfort jeśli chodzi o konkurencję, zmieni się na lepsze. praktycznie w żadnej dziedzinie kirgiscy

biznesmeni nie muszą stykać się nieustannie z Co właściwie zmieniło się w Kirgistanie od zagranicznymi firmami. Do Kirgistanu jeszcze czasu ostatniej rewolucji? nie dotarły największe międzynarodowe

koncerny i lokalny biznes nie odczuwa presji Szczerze mówiąc, nic się nie zmieniło. cenowej na towary i usługi. Oczywiście, że

sytuacja ta ma również swoje minusy – klimat Słyszałam, że można zauważyć pewne inwestycyjny w Kirgistanie nie jest najlepszy, a i zmiany- wzrost zarobków, obniżka cen… stopień korupcji wciąż jest bardzo wysoki.

Jednak środowisko biznesowe kontynuuje Odnośnie zarobków w budżetówce, mogę swoją działalność i mam nadzieję na powiedzieć, że to prawda. I bardzo dobrze, że pozytywne zmiany, na to że obecny rząd rząd się na to zdecydował. Przecież ceny będzie w stanie wziąć pod uwagę błędy żywności ciągle rosną, a zatrzymać wzrost poprzedników i na to, że wystarczy mu cen, zahamować inflację i w konsekwencji politycznej woli, by naprawdę coś zmienić na wzrost cen dóbr i usług z koszyka konsumpcji, lepsze.władze Kirgistanu nie są w stanie. (…) Mimo wszystko trzeba być optymistą, bo inaczej Czy parlament i rząd pracują nad żadnego kroku do przodu nie będzie. To co stworzeniem przyjaznego k l imatu dzieje się dookoła, zależy od każdego z nas. inwestycyjnego?Prezydent, poseł, szeregowy przedsiębiorca czy po prostu pracownik jakiejś firmy, Powiem tak: do tej pory to, co jest deklarowane nauczyciel czy muzyk – nieważne. często rozmija się rzeczywistymi czynami.

Życie polonijne w Kirgistanie


Od każdego z nas zależy jak zmieni się życie miałem problemów finansowych, praca tego kraju. Nie można opuszczać rąk i tutaj ilustratora była dobrze opłacana. A później przypomina mi się powiedzenie Kennedy'ego stopniowo poprzez pracę w wydawnictwach Nie pytaj ciągle co dla ciebie zrobiło państwo, doszedłem do założenia własnej drukarni(…).ale sam dla tego państwa coś zrób.

Jak konsul honorowy Polski spędza wolny Co jeszcze można zrobić dla rozwoju czas. Przy okazji chciaіabym zapytać o handlu z Polską? W jakich innych zainteresowania.obszarach Kirgistan może współpracować z Polską?

Uważam, że nasz największy potencjał to dwustronna turystyka. Spotkałem się z tym, że obywatele Kirgistanu, nawet ci którzy mogą sobie na to pozwolić i często jeżdżą do Europy, nie mają najmniejszego pojęcia o bogatych turystycznych walorach Polski . Gdy zaczęliśmy przyjmować wnioski wizowe, szukaliśmy w Biszkeku biura podróży, które oferowałoby wycieczki do Polski i… nie uwierzy pani, nie znaleźliśmy! Niemożliwym jest wykupić sobie w Biszkeku jakikolwiek zorganizowany wyjazd do Polski. Dopiero po wielu próbach i błędach, w końcu znaleźliśmy w Polsce agencję z pracownikami znającymi język rosyjski, którzy mogą zaproponować To, że zostałem konsulem honorowym mieszkańcom Kirgistanu pewną ofertę ostatecznie rozwiązało problem wolnego turystyczną. Przecież Polska to piękny kraj z czasu. Teraz go po prostu nie mam (śmiech), boga tym dz iedz ic twem h is to ryczno ale to bardzo dobrze, bowiem mężczyzna kulturalnym. Wspaniała architektura, zawsze powinien mieć jakieś zajęcie. A co się różnorodność zabytków i obiektów UNESCO, tyczy zainteresowań, to różnie bywało: w a do tego dochodzi jeszcze piękno polskiej czasach studenckich – sport, potem książki, przyrody. Niestety mieszkańcy Kirgistanu w kino i oczywiście podróże. Duszą i ciałem zasadzie nie wiedzą o tym, ale mam nadzieję, odpoczywam w podróży. Ja, żona i dzieci nie że już wkrótce będziemy mogli im pomóc lubimy tak po prostu leżeć na plaży; dla nas odkryć Polskę. A z kolei Polacy powinni poznać wypoczynek to wszelakie doznania nowych bliżej Kirgistan. Nasze fantastyczne góry i miejsc. Bardzo lubimy piesze wycieczki, przepiękne jezioro Issyk-Kul, to wszystko można powiedzieć, że już całą Europę warto zobaczyć przynajmniej raz w życiu. przeszliśmy piechotą. Jeśli przyjeżdżamy do

Paryża, to chodzimy, nie korzystamy ani z Pan ma artystyczne wykształcenie o ile mi samochodu, ani z transportu publicznego. wiadomo… Możemy tak chodzić całymi dniami. Dla nas to

czysta przyjemność i zarazem możliwość Z wykształcenia jestem plastykiem i poznania prawdziwego obrazu odwiedzanych architektem. I poligrafia daje mi wspaniałą miejsc. Poleżeć można i w domu na tapczanie, okazję wszystko to połączyć. Gdy wraz ze po jeździć dokądś tam, by tylko tarzać się na wspólnikiem zaczynaliśmy działalność, firma plaży. Kosztem fizycznego zmęczenia składała się z 5. osób. Sam osobiście doznajemy wiele pozytywnych emocji i nowych wykonywałem większą część pracy związanej ciekawych doświadczeń.z przygotowaniem do druku oryginałów wszystkich prac plastycznych, to było mi bliskie. Pierwsze moje zarobione pieniądze – to honoraria za ilustracje do książek. Rozmawiała Renata MatusiakIlustrowałem wszelkie możliwe wydawnictwa, od prac historycznych aż po kryminały. Wszystko mnie interesowało i sprawiało mi to dużą przyjemność. Pracowałem nocami, nie

- 11 -Nr 41/2012

Poznajemy bogaty świat przyrody naszych ojczyzn

Suseł długoogoniasty (Urocitellus undulatus) – zmienia się wraz z porami roku. Na wiosnę gryzoń z rodziny wiewiórkowatych. Zamieszkuje w głównym składnikiem są bulwy oraz korzonki, zaś Azji, głównie w chińskich prowincjach Heilongjiang i jesienią ziarna. Na okres zimowy U. undulatus Sinciang, we wschodnim Kazachstanie, w Mongolii gromadzi w norze zapasy o masie nawet ponad 6 oraz w południowej części Syberii. kilogramów.Typową lokalizacją gatunku jest dolina rzeki Ciekawostki z życia susłaSelengi, zarówno w mongolskiej, jak i rosyjskiej Gryzonie te w trakcie części. Suseł długoogoniasty występuje w Mongolii jednego sezonu do rozrodu (aż po Bogdchan uul, m.in. w ajmaku przystępują tylko raz.chubsugulskim), w chińskich prowincjach Dojrzałość płciową samice Heilongjiang i Sinciang, we wschodnim os iąga ją po p ierwszym Kazachstanie i w południowej części rosyjskiej przezimowaniu, zaś samce Syberii. Izolowane populacje żyją w Jakucji (U. u. zazwyczaj po drugim.jacuensis) oraz pomiędzy Amurem a Bureją (do W Polsce najbliższymi północnej części chińskiej prowincji Heilongjiang). k u z y n a m i s u s ł ó w

Suseł długoogoniasty jest gryzoniem o średniej moręgowanych są susły wielkości. Ma smukłą budowę ciała – przy masie perełkowane (Spermophilus rzędu 300–500g, tułów ma długość około 315 mm. suslicus), występujące w Futro w części grzbietowej ma kolor brunatno-żółty, południowo-wschodniej części naszego kraju. Do a na głowie ubarwienie jest ciemniejsze. Na futrze dalszych krewniaków zaliczane są świstaki widoczne są małe nieregularne jasne wybarwienia. (Marmota marmota) i wiewiórki pospolite (Sciurus Ogon o długości około 160 mm jest ciemny, czarno- vulgaris).szary, przeplatany jaśniejszymi pasami. Susły moręgowane w Polsce osiągnęły

Suseł jest zwierzęciem stadnym, o dziennym północną granicę swojego zasięgu. W Europie trybie życia, z maksimami aktywności o świcie i o Środkowej można je jeszcze spotkać sporadycznie zmierzchu. Aktywność roczna zaczyna się na na Słowacji, w Czechach i w przełomie marca i kwietnia, kiedy susły budzą się Austrii, oraz liczniej na Węgrzech.ze snu zimowego. Okres rozrodczy zaczyna się Po zakończeniu godów samce zwykle tracą niedługo po wybudzeniu, tak by do zimy młode zainteresowanie samicami i nie uczestniczą w zostały odchowane. Ciąża trwa około 30 dni, po wychowywaniu młodych. Wyjątki stanowią niektóre której rodzi się zwykle 3–9 młodych. Młode osobniki, którym nie udało się pokryć większej pokolenie po kolejnych 27–28 dniach opuszczają liczby samic. Wówczas zdarzają się przypadki rodzinną norę. Aktywność roczna kończy się w ograniczonej inicjatywy ze strony samca, październiku, k iedy susły rozpoczynają przejawiającej się pomocą w pogłębianiu nory przygotowania do hibernacji. samicy w której urodzi ona młode.

Suseł zamieszkuje stepy oraz leśno-stepowe Susły żerując często stają słupka i wypatrują wzgórza. Wielkość kolonii zależy od lokalnych niebezpieczeństwa, a jeśli coś je zaniepokoi, warunków s iedl iska. Na stepach dol in ostrzegają inne osobniki charakterystycznym zabajkalskich rzek populacje są mocno wysokim piskiem.rozbudowane. Ich zagęszczenie sięga 250 nor na Zwierzęta te żyją w koloniach, które mogą być hektar. Na stepach Tuwy znaleźć można około 100 niewielkie, złożone z jednej lub kilku rodzin, lub nor na każdym hektarze. W innych lokalizacjach duże, wielotysięczne.liczebność jest znacznie niższa i wynosi nawet do Ciekawostka. Kosmodrom Bajkonur na kazach-1–2 osobników na hektar. skim stepie upodobał sobie suseł. Gryzoń wykopał

Suseł długoogoniasty lubi także górskie łąki wyjście z nory niedaleko platformy startowej. (położone na wysokości do 3100 m n.p.m., m.in. w Odpalane rakiety czy sztuczne satelity wydają się górach Sajany,Tienszan i Changaj). ), tereny go nie przerażać, raczej wzbudzają ciekawość.pokryte zaroślami, młode bukowe i dębowe Suseł sprawia wrażenie dobrze zorientowanego zagajniki. Buduje mocno rozgałęzione systemy nor, i wygląda na to, że cała maszyneria nie wprawia go w których łączna długość korytarzy sięga 15 nawet w najmniejsze zakłopotanie. Można metrów. Wejścia do nor są zwieńczone dużymi przypuszczać, że rośnie nowe pokolenie kopcami. Średnica tuneli zawiera się w przedziale 8 zdobywców kosmosu.do 13 cm, zaś kopiec bywa szeroki na 2 m przy wysokości 40 cm. Nory osiągają nawet do 3 metrów

Opracowano na podstawie głębokości.www.salamandra.org.pl, wikipedia.org, tvp.infoPożywienie susła składa się głównie z nasion,

zielonych części roślin, ale sporadycznie uzupełniane jest o owady. Skład pożywienia

fot. W

ikip

edia

Suseł długoogoniasty


Przystanek Czkałowoepizody z historii Rzeczypospolitej, przedstawione Narodowe Święto Niepodległościw formie recytacji i pantomimy. Zebrani na sali widzowie stali się uczestnikami lekcji historii, W listopadzie, po dniach zadumy, Polacy mają dialogu z Polską, która opowiedziała im swoje powód do świętowania. Co jest tego przyczyną? tragiczne dzieje, których uwieńczeniem był jakże 11 listopada. Dzień, w którym 94 lata temu, to radosny dzień 11 l istopada 1918 roku, znaczy w 1918 roku, Polska po 123 latach niewoli wspominając jednocześnie wielkich rodaków, jak odzyskała niepodległość. Po tragicznych czasach choćby Tadeusza Kościuszkę czy Józefa Piłsud-rozbiorów, sfinalizowanych decyzją z 1795 roku o skiego. usunięciu naszego państwa z map Europy i świata,

Na zakończenie młodzi artyści zainicjowali, tu w północnym Kazachstanie, akcję czytania Pana Tadeusza. Dzieła napisanego niełatwym, ale jakże pięknym językiem. Apel prezydenta RP trafił więc na podatny grunt. Zebrani widzowie mogli usłyszeć, że polskie drogi do wolności wiodły krętymi ścieżkami, a niezawisłość ojczyzny to nie tylko zasługa działań militarnych, ale także sztuka pielęgnowania rodzimej kultury i tradycji, opisanych na kartach epopei Adama Mickiewicza.

Andrzejki

nastał wiek okupacji i niewoli. Czas, w którym polski naród przeszedł niejedną próbę. Czas powstań przeciw zaborcom i krwawych konsekwencji tych czynów, czas rozkwitu polskiej kultury, języka, jakże metaforycznego, niezrozumiałego dla cenzorów, a tak oczywistego dla naszych przodków. Apogeum stała się wspomniana data 11 listopada 1918 roku.

Z tej to okazji w Polsce i poza jej granicami, także w naszej społeczności – mieszkańców Czkałowa i Pietrowki – odbyły się uroczyste obchody 94. rocznicy tego doniosłego wydarzenia.

Po niedzielnych mszach, w sali p a r a f i a l n e j , m ł o d z i e ż uczęszczająca na zajęcia języka polskiego, które odbywają się w Domu Polskiej Kultury w Czka-łowie , przygo-towa ła i nsce-nizację „ lekcj i histor i i” , połą-czonej z włą-czeniem się w a k c j ę N a r o-dowego czytania „Pana Tadeusza”

Adama Mickiewicza. Osnowę przedstawienia stanowiły teksty współczesnego artysty i tekściarza – Jana Pietrzaka, wokół których wplecione zostały

W wigilię imienin Andrzeja w Domu Kultury Polskiej w Czkałowie najmłodsi uczniowie, uczęszczający na zajęcia języka polskiego,

przygotowali wieczór andrzejkowy. Wymyśli jakie wróżby będą wróżby, podzielili się obowiązkami i przygotowali niezbędne rekwizyty: klucz, przez który lano wosk, serduszka z imionami dziewcząt i chłopców, różne warianty odpowiedzi do wróżb związanych z rzucaniem kośćmi, losy do gry o nazwie „wirująca butelka” i inne. Tylu gości nikt chyba się nie spodziewał. Był naprawdę tłum dzieci i młodzieży. Oprócz wspomnianych wróżb nie obyło się, rzecz jasna, bez wędrujących but za butem, chcących poznać, kto pierwszy wyjdzie za mąż lub ożeni się. Śmiało można powiedzieć, że był to dzień pełen wrażeń. Także dla dorosłych, którzy przyszli na wieczorne zajęcia, ale wcześniej chcieli poznać, co czeka ich w przyszłości.

fot. K

.Furm

anow

icz

fot. K

.Furm

anow

icz

fot. K

.Furm

anow

icz

- 13 -Nr 41/2012

fot. s

. Urs

zula

Kubia

kfo

t. s

. Urs

zula

Kubia

k

fot. K

.Furm

anow

icz

fot. K

.Furm

anow

icz

Spotkanie opłatkoweRekolekcje

Dom Polskiej Kultury w Czkałowie jest również Okres Świąt Bożego narodzenia sprzyja licznym miejscem formacji duchowej. W przypadającej w

spotkaniom, przede wszystkim na gruncie rodzinnym, pierwszej połowie listopada przerwie w nauce, odbyły ale także towarzyskim. Ten szczególny czas pozwala się tutaj rekolekcje dla młodzieży z Czkałowa, na jakże inny kontakt. Ludzie, którzy często nie P i e t r o w k i , K a l i n o w k i , K o n s t a n t y n o w k i potrafią przełamać swoich uraz, właśnie w tym i Jasnej Polany. Temat rekolekcji brzmiał: WIERZĘ W okresie potrafią wznieść się na wyżyny i BOGA OJCA, SYNA I DUCHA ŚWIĘTEGO. wypowiedzieć słowa – „przepraszam” czy „dziękuję”- Moderatorkami działań były siostry zakonne, pracu-które wielokrotnie nie mogły przejść przez gardło, a jące przy parafii Świętych Apostołów Piotra które są tak potrzebne i powinny być tak naturalne. i Pawła w Czkałowie. Duchową pieczą otoczył zgro-Nie tylko zwierzęta w czasie, kiedy „Słowo stało się madzoną młodzież ksiądz proboszcz – Marcin Sęk. ciałem i zamieszkało wśród nas”, przemawiają Uczestnicy tygodniowych rekolekcji wzięli udział w ludzkim głosem. My także. W Domu Kultury Polskiej zajęciach przygotowanych przez s. Urszulę Kubiak, s. również spotkali się, na tradycyjnym corocznym Lidię Nowak i s. Samuelę Boczmarową, a nauki bożonarodzeniowym poczęstunku, Ci, dla których rekolekcyjne głosił ksiądz proboszcz. Formy zajęć tradycje i kultura polska nie są obce. W z a j e m n e były bardzo urozmaicone. Od codziennej Eucharystii,

przez zajęcia grupowe, prezentacje, dramy, wspólne życzenia, jasełka, wspólne śpiewanie kolęd,

śpiewy po wieczory kinowe. Ważne odnotowania jest konkursy dotyczące znajomości tradycji i zwyczajów

to, że młodzież, obok wspomnianych zajęć, bożonarodzeniowych, a także znajomości kolęd i

uczestniczyła w modlitwach za zmarłych, których w wykonanie własnoręcznych ozdób świątecznych,

sposób szczególny poleca się Bogu właśnie w pozwoliło zebranym ciekawie i w radości przeżyć

listopadzie. Mimo zimowej aury, odbywały się one na chwile w Polskim Domu.

miejscowym cmentarzu. Warty podkreślenia jest fakt, że niespodzianek w Odnosiło się wrażenie , że spotkanie to było nie postaci prezentów dla dzieci, młodzieży i dorosłych

tylko katechezą, ale również duchowym „ładowaniem nie byłoby bez wsparcia ze strony Ambasady RP w akumulatorów”, które pozwolą z wiarą kroczyć po Astanie i Stowarzyszenia Polaków Obwodu codziennych drogach naszego życia. Akmolińskiego.

Widząc uśmiech i zadowolenie na twarzach uczestników, widać, że organizowanie takich kfrekolekcji jest bardzo potrzebne dla tutejszej mlodziezy.


Chociaż minęło już sporo miesięcy, to Witali oni przybyłych Gości, wyjaśniali powody wydarzenie jest ciągle żywe w pamięci wielu tego spotkania i wyrażali radość wspólnego mieszkańców Pierwomajki. Dlatego chcę świętowania.poświęcić mu to wspomnienie.

Rozpoczęły się występy artystyczne. Spotkanie Polonii rejonu astrachańskiego, Widzowie podziwiali występy chóru z Astany,

które odbyło się 26. maja 2012 r., nazwaliśmy tańce polskie w wykonaniu młodzieży z Majówką Polonijną. Zorganizowało je Centrum Pierwomajki, piosenki i wiersze w wykonaniu Kultury Polskiej , które jest siedzibą tejże młodzieży. W rosyjskim tańcu zapre-Stowarzyszenia Polaków rejonu Astra- zentowały się nawet przedszkolaki . Gorąco hańskiego, a prezesuje mu pani Rusłana oklaskiwano jubilatów - zespół Polonię, którego Śniegórska. Pragnęliśmy w ten sposób uczcić członkom p. Jabłoński i p. Prezes Suchowiecki nie tylko polskie święto narodowe, ale też wręczyli jubileuszowe pamiątki. Dzień Jedności Narodów Kazachstanu i kolejną rocznicę represji stalinowskich. Mieliśmy też Wszyscy cieszyliśmy się wraz z zaskoczoną własny powód do świętowania. Właśnie tego iwzruszoną p. Bożeną, kiedy p. Konsul maja mijała 25. rocznica założenia zasłużonego dekorował ją Orderem Komisji Edukacji zespołu śpiewaczego - Polonia, który ćwierć Narodowej. wieku wyśpiewuje polskie pieśni . W trakcie przygotowań okazało się jeszcze,że 26 maja to Zaskoczony był też za chwilę p. Konsul, również dzień urodzin p. Konsula Jabłońskiego. kiedy zagrzmiało Sto lat na Jego cześć z okazji A więc powodów do radosnego świętowania urodzin. Wzruszony przyjmował życzenia było sporo. urodzinowe od przedstawicieli Polonii,

młodzieży i Prezesów. Zaproszeni goście dopisali prawie w Na sali zapanowała ciepła, wręcz rodzinna,

komplecie. Zjawili się przedstawiciele niezapomniana atmosfera, a ułożony przez miejscowych władz, przyjechało wielu gości z p. Martę Zielińską okolicznościowy, żartobliwy ambasady w Astanie z Konsulem Jabłońskim wiersz dodatkowo jeszcze wszystkich rozbawił. na czele i kilku prezesów stowarzyszeń polonijnych. Pani Bożena Pająk dotarła do Przyszedł teraz czas na polski bigos . Przy Pierwomajki razem z założonym przez siebie suto zastawionych stołach zasiedli nasi Goście i chórem i jego dyrygentem. Ale przede jedli z apetytem przygotowane smakołyki, bo wszystkim, ku radości organizatorów, pojawili był już najwyższy czas na obiad. się gromadnie Polacy z wielu miejscowości rejonu astrachańskiego, w tym wielu Tak zakończyło się to niezwykłe spotkanie najstarszych, przywiezionych tu jako dzieci. Polaków mieszkających w Kazachstanie w

rejonie Astrachańskim. Mamy ciche marzenie, W dodatku dopisała pogoda i całe szczęście, aby pierwomajskie polonijne majówki stały się

bo zaplanowana została na początek polska tutejszą tradycją. Żyjemy nadzieją, że się ono msza św. przy polowym ołtarzu w pobliżu spełni. pomnika poświęconego Polakom represjo-nowanym przez reżim stalinowski. Nie byłoby tego spotkania, gdyby nie

ogromne zaangażowanie wielu przyjaciół Pod błękitnym, rozsłonecznionym kazach- naszego stowarzyszenia. Za pomoc dziękuję w

stańskim niebem odprawił ją nasz proboszcz- imieniu p. Śniegórskiej zaprzyjaźnionym ksiądz Wojciech wraz ze swoim klerykiem, teraz osobom z Kamyszenki, Łozowoje, Pierwomajki. już księdzem Dimą. Ubogacili ją śpiewem N a p o d z i ę k o w a n i a z a s ł u g u j ą t e ż zespół Polonia i młodzież ucząca się języka p. Marta Zielińska i p. Bożena Pająk. polskiego.

Dziękujmy!!! Teraz Goście przeszli do pobliskiego Domu

Kultury i rozpoczęła się następna część Maria Musiałuroczystości . Przemówienia wygłosi l i Gospodarze - p. Śniegórska, p. Akim Dębicki , a następnie głos zabrał p. Konsul Jabłoński.

Majówka polonijna w Pierwomajce

- 15 -Nr 41/2012

Na początku października minionego, 2012 pożegnać się z Polonią właśnie w roku, opuścił placówkę w Astanie p. Konsul Pierwomajce. Żegnał Go wraz z nami piękny Jabłoński. Przez trzy lata pobytu w jesienny dzień. Panu Konsulowi towarzyszyli Kazachstanie zdobył sobie ogromną sympatię nowi pracownicy Ambasady, więc mogliśmy i szacunek tutejszej Polonii, a u nas, nau- jednocześnie poznać i przywitać nowych czycieli wdzięczność za okazywane przedstawicieli korpusu dyplomatycznego. wsparcie. Mogliśmy zawsze liczyć na Jego Ze względu na ograniczone możliwości pomoc, bo doceniał nasz trud w niełatwych lokalowe w spotkaniu uczestniczyli tylko niejednokrotnie warunkach w tzw. terenie. najbardziej aktywni przedstawiciele Polonii z Świadomość, że mamy do kogo zwrócić się Pierwomajki i pobliskich wiosek: Łozowoje i

w Kamyszenki z p. Prezes - Rusłaną Śniegórską i Akimem – p. Dębickim na czele.

Mogliśmy na koniec jeszcze raz wspólnie pośpiewać, powspominać, podziękować… Łzy wzruszenia wycisnęła pieśń pożegnalna, którą wcześniej przez kilka wieczorów przygoto-

razie kłopotów, pozwalała spokojnie wywaliśmy. Grupa młodzieży mogła również wykonywać swoje obowiązki, dawała poczucie pożegnać swego Konsula, który otrzymał od bezpieczeństwa. niej kazachską tarczę, z życzeniami, aby

Pan Konsul wielokrotnie odwiedzał strzegła Go przed nieżyczliwością ludzką. Pierwomajkę, uczestniczył w organizowanych Poprosiliśmy jeszcze naszego Gościa o uroczystościach, wspierał nasze działania, a zasadzenie jabłoni w ogrodzie otaczającym przede wszystk im pomógł wykonać Polski Dom. Mamy nadzieję, że wiosną najniezbędniejsze prace remontowe bardzo zazieleni się nowymi pędami i wkrótce stanie zaniedbanego Polskiego Domu. Również się dorodną jabłonią.dzięki Jego staraniom został odnowiony Do zobaczenia, Panie Konsulu, życzymy pomnik poświęcony polskim ofiarom pomyślności w dalszej pracy.stalinowskich represji. Zapraszamy! Będzie Pan zawsze najmilszym Był tu zawsze witany jak najmilszy gość – Gościem w Pierwomajce.przyjaciel.

Tekst i fotografie Maria MusiałByliśmy więc zaszczyceni, gdy zechciał

Zmainy w procedurze zapisów na spotkania z konsulem

Szanowni Państwo,

Informujemy, że zgodnie z sugestią Ministerstwa Spraw Zagranicznych, w dniu 22 stycznia 2013 roku wprowadzono zmiany w procedurze zapisów na spotkania w sprawach prawnych, repatriacyjnych oraz związanych z Kartą Polaka. Podobnie jak w przypadku rejestracji na złożenie dokumentów wizowych, zapisy na spotkanie z konsulem dotyczące złożenia wniosków na wizę w celu repatriacji, dokumentów na Kartę Polaka lub spraw prawnych przyjmujemy drogą rejestracji na stronie www.e-konsulat.gov.pl a nie, jak dotychczas, telefonicznie.

Pożegnanie konsula


TRADYCJE I ZWYCZAJE BOŻONAODZENIOWE

Dlaczego 25 grudnia świętujemy Narodzenie Pańskie?

Dzień ten wiąże się z pogańskimi świętami i Wspólna modlitwa – kolację wigilijną, w polskiej zwyczajami. W starożytnym Rzymie w dniach 17- tradycji postną, rozpoczyna modlitwa i czytanie 24 grudnia obchodzono Saturnalia ku czci fragmentu Ewangelii wg św. Mateusza lub Saturna (czas przesilenia zimowego) i był to czas Łukasza, dotyczącego narodzin Jezusa.zabawy i obdarowywania się prezentami. Wraz z Opłatek – przełamanie opłatka ze wszystkimi rozwojem chrześc i jańs twa pogańsk ie uczestnikami wieczerzy wigilijnej jest jej uroczystości zanikały na rzecz świąt Bożego centralnym punktem. Gest ten symbolizuje Narodzenia. wzajemne poświecenie się jednych dla drugich i

Datę - 25 XII - wyjaśniają dwie interpretacje. chęć dzielenia się z bliskimi owocami swojej Chrześcijanie nie znając dokładnej daty narodzin codziennej pracy. Dzielenie się opłatkiem ma w Chrystusa, obrali datę symboliczną – dzień zamyśle zbliżać i łączyć ludzi. przesilenia zimowego, przeciwstawiając Dodatkowe nakrycie – na stole gospodyni narodzinom boga Słońca narodzenie Boga- ustawia dodatkowe nakrycie, jedno więcej niż Człowieka, zwanego „Słońcem sprawiedliwości”, jest uczestników wieczerzy. Jest ono „Światłością świata”, „Światłem na oświecenie symbolicznie przeznaczone dla niezapowie-pogan”. dzianego gościa. To także wyraz pamięci o

Druga hipoteza odnosi datę do apokryfów i do naszych bliskich, którzy są nieobecni, którzy nie przekonania chrześcijan, że poczęcie Chrystusa mogli dotrzeć na wieczerzę np. zza granicy. nastąpiło 25 marca, stąd narodzenie powinno Puste nakrycie wyraża także pamięć o członku przypadać 25 grudnia. rodziny, który zmarł.Jakie inne wielowiekowe tradycje są obecne Żłóbek - szopka – zwyczaj ustawiania z figurek podczas świąt? sceny Bożego Narodzenia zwanej „szopką”, lub

Zwyczaje i obrzędy związane z cyklem chociaż samego żłobka z sianem i leżącą w nim katolickim świąt Bożego Narodzenia, oprócz figurką Dzieciątka, sięga XIII. wieku. Pozwala elementów bezpośrednio wynikających z religii wyobrazić sobie miejsce narodzenia Jezusa.chrześcijańskiej, zachowały elementy pocho- Potrawy – w zależności od regionu i tradycji dzenia antycznego i rodzime przedchrześci- rodzinnych, zestaw wigilijnych potraw jest różny, jańskie. Od pokoleń przestrzegano surowo, by w ale zwyczajowo na stole powinny znaleźć się tym dniu spożyć tylko jeden posiłek – po zejściu wszystkie płody ziemi, a potraw powinno być pierwszej gwiazdy. Mówiąc o wigilii, trzeba dwanaście. Spróbowanie każdej ma zapewnić zwrócić uwagę, że ta uczta posiada znamiona szczęście przez cały rok. Najpopularniejsze święta obchodzonego ku czci zmarłych. W polskie potrawy to czerwony barszczyk z Polsce jest powszechny zwyczaj stawiania uszkami, zupa grzybowa, karp (ryba) pod dodatkowego nakrycia przy stole dla tych, którzy różnymi postaciami, kutia, pierogi z kapustą i odeszli. Za czasów św. Franciszka zaczęto grzybami, kompot z suszonych owoców. odgrywać jasełka we Włoszech. Szybko dotarły Choinka – jako „drzewo życia” jest symbolem do Polski i stały się ulubioną inscenizacją dla chrześcijańskim – ubiera się ją w dniu, w którym biednych i bogatych. Są to tylko niektóre z wspominamy naszych pierwszych rodziców: licznych tradycji i obyczajów bożonaro- Adama i Ewę. Przypomina ona ludziom naukę o dzeniowych. upadku i odkupieniu rodzaju ludzkiego – Bóg

przywraca człowiekowi drogę do drzewa życia, Symbole i zwyczaje bożonarodzeniowe

którą utracił, czyli dar nieśmiertelności. Natomiast składanie prezentów (darów) pod Sianko pod obrusem – jak nakazuje tradycja, choinką, jest naśladowaniem dobroci.siano należy położyć pod białym obrusem. Kolędowanie – radosne śpiewy, w które Symbolizuje to narodzenie Jezusa w ubóstwie. zaangażowani są wszyscy uczestnicy wieczerzy Pierwsza gwiazdka – tradycyjnie wieczerza wigilijnej. Kolęda to pierwotnie radosna pieśń wigilijna rozpoczyna się wraz z pierwszą noworoczna, która współcześnie przyjęła gwiazdką na niebie. Jest to symboliczne powszechnie formę pieśni bożonarodzeniowej nawiązanie do Gwiazdy Betlejemskiej, (nawiązującej do świąt Bożego Narodzenia.oznaczającej narodziny Jezusa, którą według

Biblii na wschodniej stronie nieba ujrzeli Trzej Królowie: Kacper, Melchior i Baltazar.

- 17 -Nr 41/2012

Колокольчик - dzwoneczek

Ясли- żłobek

Звезда - gwiazda

Пастух - pastuszek

Младенец - Dzieciątko Jezus

Ангел - anioł

Свеча - świeca

Колядка - kolęda

Сочельник - wieczerza wigilijna

С Рождеством Христовым

Wesołych Świąt Bożego Narodzenia

Всенощная – pasterka

Облатка - opłatek

сено - siano

SYMBOLE ŚWIĄT BOZEGO NARODZENIA


Astana - Konkurs Kresy 2012

DZIEŃ

NIEPODLEGŁOŚCI

Kokszetau

- 19 -Nr 41/2012

Pierwomajka

Konsul Jabłoński z kazachską tarczą

Jasełka w Kalinowce

Rekolekcje w Czkałowie

ANDRZEJKI...

Tajynsza...

w świątecznym duchu

w kolejce...

do zamążpójścia

Biszkek

K i r g i z j a

“Co się komu w duszy gra, co kto w swoich widzi snach”


obiecane domy? – Kto wam obiecał? Ja? – krzyknął naczelnik. – Kto wam obiecał, tego pytajcie!

Niektórzy znajomi z wiosek: Michajłówka, Józik Sabiński zaśpiewał dawną ukraińską Kustrania, Leśnaja. piosenkę:” … Jechały Kozaki z wojny domu - Guten Tag! Dzień dobry! Franek, du auch bist pidmanuły Galiu, zabrały z soboju… Poiedemo hier? - Tak, ja też tutaj! Bytner, Kraft, Raingart, z namy, z namy Kozakami, łucze tobi bude, jak Szmytke… Witamy! - Was ist das? Zeigen sie u ridnoj mamy…” Tak, oszukali Galinę Kozacy, bitte? - Pytasz, gdzie jesteś? To step, panie oszukali Polaków i ten biedny naród. – Co za Raingart. - Dart ich meine Augen trauen? - Tak, hałas! – krzyknął naczelnik z rejonu. Dość tego. tak, panie Kraft, pan nie może uwierzyć Komendancie, zaprowadźcie porządek! Kto własnym oczom. - Den Kopf einer nen! Wo ist pozwolenia komendanta odejdzie stąd na hier Krankenhaus? - Pan zachorował, pana kilometr – aresztować i do Kelerowki, na DOPR boli głowa? Gdzie szpital? Szpital pozostał na (dom poprzednieg więzienia). I jeszcze zachodzie! … - Donner wetter…! uprzedzam, jeśli ktoś ma dokumenty, notatki,

Taki dialog powstał, na przykład między pamiętniki lub papiery uwłaczające tragicznym znajomymi Polakami i Niemcami. Niemcy przeżyciom, powinien je zniszczyć. W okazali się mądrzejsi i bardziej praktyczni. przeciwnym razie, będzie podlegał kontroli. Przywieźli ze sobą meble, wirówki, bydło. Dokumenty poświadczające tożsamość oddać Radogoszczy – z niczym powierzyl i komendantowi. Specprzesiedleńcy wypełnili pełnomocnikom po wysiedleniu – komunistom, rozkaz i oddali komendantowi wszystko, co a teraz siedzieli z dziećmi na kufrach i workach mieli. Warunków sprzyjających zachowaniu żałośni i przygnębieni. Dorośli doświadczali dokumentów nie było, oficerowie często się wyrzutów przed maleńkimi dziećmi i zmieniali, jeden drugiemu przekazywał akta, staruszkami. A dookoła był step Równy jak które stale się gubiły i topniały w oczach. deska. Wydawało się, że nie ma końca. Dął Niejedno pokolenie będzie jeszcze cierpieć, przenikliwy wiatr. W niebie szybowały nie mogąc potwierdzić swojego pochodzenia. jastrzębie, zdumione takim wielkim tłumem Kierownicy pogadali, pogadali i pojechali, a ludzi. A pod nogami była trawa piórkowa – zesłańcy pozostali siedząc na workach. kowył. Między pęczkami kowyłu to tu, to tam Niemcy oddzielnie, Polacy oddzielnie. Z srebrzyły się wielkie pajęczyny, w których Wołynia z jednej strony, z Podola – z drugiej.chowały się straszne włochate pająki. Ze swoich nor wychodziły i spoglądały na świat ciekawe susły. Nagle z zachodniej strony ukazali się

Na furmankach przyjechali kierownicy z jeźdźcy. Jadą! Jadą! – zakrzyczeli zesłańcy. rejonu, z Kelerowki, która znajduje się 35 Jechał konno oddział złożony z dwudziestu kilometrów na północ. Najważniejszy z nich ludzi. Jechali dostojnie, strzemię w strzemię, wlazł na wóz i rzekł: „Od tej chwili jesteście truchcikiem. Wydawało się, że jeździec z specjalnymi przesiedleńcami pod specjalnym wierzchowcem tworzą jedną całość. Polacy nadzorem NKWD. Przywieziono was na znali istotę jazdy konnej. Niektórzy, w północ Kazachstanu. Najbliższe miasto – szeregach kawalerii, uczestniczyli w bitwach w Kokszetau – znajduje się 60 km na południe. W czasie I wojny światowej. Przybliżali się. stepie nie jesteście samotni, 6 km na wschód Wygląd ich był niezwykły. Nie bacząc na to, że jest Al – Zenakliek, 7 km na zachód – Al – było lato, byli w ubraniach zimowych. Na Karauziek. Tam mieszkają Kazachowie. W głowach wielkie czapki z czerwonego lisiego miejscu, na którym stoicie, będziecie budować futra, tylna część czapki zakrywała plecy. wieś. Zwana będzie Abdelman”. – Jak? Jak? Chałaty były na nich z waty, podpasane Boże ratuj nas! Co za nazwa? Przedstawił tkaniną, spodnie też były waciane, schowane w komendanta, był nim Piotr Praćko, a także jego buty z wyprawionej skóry. Cholewy sięgały aż pomocnika – sierżanta, strzelca uzbrojonego w do pachwiny. Pod nimi niewielkie gniadosze, z karabin z bagnetem. Ludzie zaczęli się grzywami i ogonami aż do ziemi. Jak się oburzać. – Nie chcemy tu mieszkać! Do domu później dowiedzieliśmy, była to mongolska chcemy! Co za nieludzkie warunki! Gdzie rasa, w pochodach niestrudzona.

Co Polak, to historia i w większej części tragiczna

A b d e l m a n

K o c z o w n i c y

- 21 -Nr 41/2012

Uzdy z surowej skóry, ozdobione jasnymi raz – zaczęli prosić Niemcy. To był marsz blaszkami i jajowatymi błyszczącymi guzikami. wojskowy „Tęsknota za krajem”, po rosyjsku - Siodła drewniane, strzemiona również, „Тоска по родине”. Wspaniała, ścinająca krew wypolerowane do błysku. Za jeźdźcami w żyłach polska melodia w opracowaniu ciągnęła się trzy-, czterometrowa żerdź, jedną kompozytora, oficera carskiej armii – Agapkina. stroną przywiązana do siodła z pętlą, ze Tak się złożyło, że ten marsz towarzyszy mi całe związanego końskiego włosa. Okazało się, że życie. W rytmie tego marszu szliśmy na wiejską tą pętlą łapią konie. Za końmi biegło rude cielę, naradę. Melodia ta, obok szlochającej matki, a także rude psy. Mówiono, że rodowodem z towarzyszyła nam, kiedy z rodzonym bratem wilków. Jechali z godnością, w lewej ręce szliśmy do radzieckiego wojska; kiedy trzymali rzemień, w prawej krótki bat (kamcza) ćwiczyłem musztrę na placach szkoły kadetów pleciony z rzemienia. Takiego jeźdźca nie w Moskwie, w jednostkach wojskowych na wysadzisz z siodła, chyba tylko razem z koniem Ukrainie i w Taszkiencie - stolicy Uzbekistanu! przewrócić na ziemię. Wróćmy do Abdylman. Ludzie prosili, by grać

Kobiety ze strachu zaczęły tulić do siebie nadal. Muzykanci naradzili się, Bronek dzieci. Mężczyźni zebrali się i stanęli przed Świderski machnął kielichem i polała się kobietami i dziećmi. Niemcy – przed swymi, me lod ia dawnego , ś l i cznego wa lca Polacy – przed swymi. Co to za ludzie? Czego „Uciekiniera” (Беженца). Boże, co to za chcą? – przeszedł niepokojący szmer. To muzyka. Tańczyli wszyscy. Chyba nie Kirgizi, to koczownicy, gospodarze tej ziemi – usiedzisz, słysząc takie cudowne dźwięki. powiedział Marian Szemet z Marchliew- Trzeba by mieć żelazne serce! Krążyli w szczyzny. Co to znaczy koczownicy? – zapytał wichrze walca kobiety, mężczyźni, dzieci, Lisowski Leon. - To znaczy, że nie mieszkają na młodzież, nawet staruszkowie! Tańczyli jednym miejscu. – Jak to tak możliwe? – Niemcy, Polacy, Czesi. Tańczyli i płakali. Widzisz, ile mają ziemi. Koczownicy podjechali Muzyka jak narkotyk pozwalała zapomnieć o bliżej i zatrzymali się. Teraz można było bólu goszczącym w duszy, fizycznych mękach, zobaczyć ich twarze. Zdawało się, że byli do o śmierci. Tak właśnie narodziła się nasza siebie bliźniaczo podobni. Oblicza ich były wiejska orkiestra dęta, która to istniała do płaskie, o wystających kościach policzkowych. śmierci Świderskiego. A żył on długo... Słońcem i wiatrem jakby wędzone. Wszyscy Skończył się pierwszy dzień zesłania. Zapadł mieli rzadkie wąsy i brody. Koczownicy zaczęli zmierzch, wieczór. Zasypiał kołysany świat. coś głośno mówić. Ich język nie był podobny do Wiatr ucichł. Zasnął równy jak stół step. Nie jakiegokolwiek, wcześniej słyszanego przez chcą zasnąć głodne dzieci. Płaczą. Nad nimi zesłańców: ani do rosyjskiego, ani do “czaru ją” zmęczone kobiety. Kasz lą madziarskiego, ani czeskiego, ani mołdaw- przeziębieni, gryzą komary, wszędzie załażą skiego. Nigdy nie tracący otuchy, przyjaciel mrówki. Całą noc wyły wilki, huczały sowy i moich rodziców, Bronek Świderski, muzyk, latały nietoperze. Młodzież czatowała do rana.rzucił się do swoich rzeczy i wyciągnął trąbkę, 25 czerwca, drugi dzień zesłania. O godzinie Paługa Bronek – klarnet, Niemiec Lucus – flet, czwartej już świta. Widać jak z samego skraju Sztechbart Ludwig – alt, Bachuryński Kazik – ziemi podnosi się zorza poranna, stopniowo bałałajkę, Sabiński Józik –skrzypki. Muzykanci, zalewa niebo i ziemię różową barwą. Podnoszą którzy nigdy do tego czasu nie grali wspólnie – się w niebo czubate skowronki, zalewając świat zagrali i jeszcze jak zagrali! A kolejni muzykanci swymi czarującymi pieśniami. Piękny jest świat podchodzili. Niemcy, Polacy narody muzyczne. stworzony przez Ciebie, Boże! Dzięki Ci za to! Nad dzikim stepem zagrzmiała muzyka! Od Nie jesteś winny temu, że na świecie tak wielu tysiącleci pierwszy raz! Wzbiły się w chmury złych ludzi. Dorośli już nie śpią, przewijają dzieci stepowe ptaszęta, pochowały się w nory susły, coraz bledsze i mizerniejsze. Nie mogą tego ucieszyły się skoczki, a konie, nigdy nie pojąć, że tyle niesprawiedliwości i tyle zła ludzie słyszawaszy takich dźwięków wytrzeszczyły wyrządzili ludziom. Dlaczego te biedne dzieci oczy, dziko zarżały, stanęły dęba i poniosły muszą leżeć nie w ciepłym łóżku a w wilgotnej swoich jeźdźców w step. Nie pomogła żelazna trawie pod otwartym niebem? Cóż z nimi tręzla, naciągnięta jak struna mięśniami rąk, do będzie? Jak je uratować?krwi rwącymi gęby wierzchowców, ani ogniem paląca uszy kaczma – bat. Leon Krynicki

Goście już nie wrócili. A zesłańcom ciąg dalszy w kolejnym numerze spodobała się muzyka. „Bitte spiel noch, noch ein mal” – prosimy zagrajcie jeszcze, jeszcze


Kronika tajynszyńska

Dzień nauczyciela w Szkole Średniej Nr 4 regionalnych. W graficzno – malarskich pracach dziecięcych pojawiły się: królewski zamek

W Szkole Średniej Nr4 w Tajynszy, w której warszawski z kolumną Zygmunta, warszawskie mieści się Gabinet Języka Polskiego, Łazienki, krakowski Wawel, kościół św. Jana uroczystości z okazji Dnia Nauczyciela odbyły Chrzciciela w Legnicy, Wieża floriańska, kościół się 5 października 2012 r. w Gdańsku – Oliwie, Grób Nieznanego

Zgodnie z miejscową tradycją nauczyciele Żołnierza w Warszawie, pomnik Małego świętują swój dzień zawsze w pierwszą sobotę Powstańca w Warszawie, dworek Fryderyka października. Młodzież ucząca się języka Chopina w Żelazowej Wol i , bazyl ika polskiego zrobiła mi miłą niespodziankę. Najświętszej Marii Panny w Piekarach Śląskich i Zostałam przywitana bukietem róż , cukierkami inne.ułożonymi w formę ananasa, czekoladkami. W konkursie wzięło udział siedemnaścioro Odświętnie ubrana młodzież złożyła mi dzieci: Sergej Kuzniecow, Rusłan Kuseinow, życzenia, a następnie zaprosiła na akademię. Ewelina Dunze, Anton Taradajew, Elmira

W sobotę, piątego listopada, wszyscy Nurabajewa, Kasia Tiulegunowa, Natasza nauczyciele Szkoły byli zaproszeni do sali Miedwiediewa, Weronika Baranowa, Wiktoria widowiskowej Szkoły, odświętnie udekorowanej, Wierbicka, Liza Biełousowa, Sergej Rozenke,i zsiedli w rzędach ławek. Oksana Biereżnaja, Liza Plaskacz, Angelina

Kilka dni przed świętem wszystkie klasy Czyż, Sergej Wierbicki, Sergej Meszkorez, przygotowały swoje programy. Po czym Swieta Sosnowska.najstarsze klasy, jedenaste, zrobiły przegląd Komisja złożona z dorosłych uczniów tych programów. Zostały wybrane programy Gabinetu i młodzieży wskutek głosowania najlepsze. Te weszły w skład programu wybrała trzy najlepsze prace: I miejsce: Polski ogólnego. bociek Lizy Biełousowej, II miejsce: Wawel

Muszę przyznać, że inwencji nie zabrakło Eweliny Dunze, III miejsce: Liza Plaskacz.autorom ogólnego programu. Wszyscy bawili się

Gratulacje!znakomicie słuchając skeczy, piosenek, żartów. Z przyjemnością obejrzeli walca Nataszy i Patroni roku 2012Andrzeja z Wojny i pokoju, przygotowanego na

W Gabinecie języka polskiego do końca Jesienny bal w Kokszetau, z którym wystąpiła października bieżącego roku szkolnego odbyły polska młodzież. Dzieci z Gabinetu Języka się trzy konkursy. Pierwszy z nich był polskiego przygotowały również inscenizację do tematycznie związany z patronami roku 2012. piosenki Fakir. Następnie wszyscy nauczyciele Uczestniczyli w nim najmłodsi uczniowie, zostali zaproszeni na okolicznościowe dziesięcio - dwunastolatkowie. Warunkiem spotkanie w miejscowym lokalu gastrono-uczestnictwa w Konkursie było wykonanie pracy micznym.graficznej w ołówku przedstawiającej podobiznę

Nasze Konkursy, rok szkolny2012/13 Patrona roku 2012 i podpisanie jej imieniem i nazwiskiem Patrona. Celem Konkursu było

To jest Polska-Konkurs o Polsce.propagowanie wiedzy o twórcach polskiej

Z chwilą rozpoczęcia pracy nauczyciel języka kultury (Józefie Ignacym Kraszewskim, Piotrze

polskiego ogłosił konkurs pod nazwą To jest Skardze, Januszu Korczaku)

Polska. Pomysł konkursu pojawił się pod W Konkursie wzięło udział trzynaścioro

wpływem studiowania przez dzieci polskiego dzieci: Sergej Kuzniecow, Rusłan Kuseinow,

atlasu geograficznego. Dzieci z ciekawością Ewelina Dunze, Anton Taradajew, Elmira

przysłuchiwały się opowieściom nauczycielki o Nurabajewa, Kasia Tiulegunowa, Natasza

polskich miastach, o ich zabytkach architekt-Miedwiediewa, Weronika Baranowa, Wiktoria

onicznych. Z zainteresowaniem słuchały o Wierb icka , L iza B ie łousowa, Serge j

osobliwościach polskich regionów geogra-Rozenke,Roksana Biereżnaja, Liza Pleskacz.

ficznych. Powiedziały, że chcą namalować Pierwsze miejsce za graficzne przedstawienie

polskie zabytki architektoniczne i polskie portretu Józefa Ignacego Kraszewskiego zajęła

osobliwości regionalne. Wiktoria Wierbicka, drugie Liza Biełousowa

Na początku Liza Biełousowa wykonała (portret J. I. Kraszewskiego), trzecie Rusłan

pracę pod nazwą Polski bociek. I to był początek, Kuseinow (portret Piotra Skargi).

inauguracja konkursu. Stopniowo prac przybywało. Gratulacje!

Celem konkursu było propagowanie wiedzy o Polsce, jej zabytkach, osobliwościach

- 23 -Nr 41/2012

Trzeci konkurs był sprawdzianem wiedzy s t r z e l c y … , obywatelskiej, historycznej i geograficznej o My, pierwsza Polsce. Był również sprawdzianem wiedzy o b r y g a d a … , patronach roku 2012. Odbył się w formie S z a r a testowej. Uczestniczyła w nim młodzież: Alina p iechota ) i Taradajewa, Junna Łopata, Waleria Łopata, części drugiej, Anastazja Dmitrenko, Walentyna Wierbicka, r ó w n i e ż Waleria Krajewska, Julia Dmitrenko, Alina u r o c z y s t e j , Wierbicka, Helena Kołodzinska, Swietłana a l e m n i e j Szczawinska, Dmitr i j Konoplicki, Oleg oficjalnej w Konoplicki, Denis Konoplicki, Sergej Konoplicki. nastroju. Tę Zwycięzcami konkursu zostali: część wypełniły polskie pieśni : Piękna nasza I miejsce: Helena Kołodzinska, Alina Taradajewa, Polska cała…, Cyt, cyt…, Gęś wodą…, wiersze II miejsce: Junna łopata, Waleria Łopata, polskich poetów ( Adama Mickiewicza i Jana III miejsce: Anastazja Dmitrenko, Denis Brzechwy) w wykonaniu dzieci i młodzieży, Konoplicki polskie piosenki współczesne, muzyka

fortepianowa – w wykonaniu Walerii Łopaty). Gratulacje! Najważniejszym momentem Uroczystości

było wykonanie Hymnu, Mazurka Dąbrowskiego. 94. rocznica Niepodległości PolskiPolska społeczność wspólnie, głośno, pięknie

Święto przypadające w dniu 11 listopada było wykonała Polski Hymn w całej oficjalnej wersji.w Szkole Średniej Nr 4 szczególnie uroczyste. Już dużo wcześniej młodzież pod kierunkiem W uroczystości wzięły udział: Junna Łopata, nauczycielki przygotowała scenariusz w dwu Waleria Łopata, Anastazja Dmitrenko, Alina wersjach językowych: polskiej i rosyjskiej. Taradajewa, Walentyna Wierbicka, Wiktoria Zostały też przygotowane zaproszenia. Wierbicka, Liza Biełousowa, Waleria Krajewska, Rozesłano je drogą elektroniczną (do odległych Julia Dmitrenko, Alina Wierbicka, Karina ośrodków) i wręczono osobiście zapraszanym Tiulegunowa, Ewel ina Dunze, Helena gościom. Zaproszenia były również w dwu Kołodzinska, Swietłana Szczawinska, Liza wersjach językowych. Plaskacz, Oksana Biereżna, Kasia Korczanowa.

Scenografię Święta Niepodległości stanowiła biała tablica z informacją w kolorze czerwonym o Akompaniamentem służyła Pani Antonina temacie uroczystości. Dodatkowy element Łopata, kierownik muzyczny tajynszyńskiego stanowiły dwa jesienne liście. Chóru kościelnego. Kościelny Chór w składzie

Antonina Łopata, Ludmiła Mowlik (kierownik administracyjny),

Antonina Winterfelg, Maria Pawłowska wspólnie z młodzieżą śpiewał pieśni ludowe (z repertuaru polskiego zespołu Mazowsze). Uroczystość naszą zaszczycili swoją obec-nością: ksiądz Stefan i siostry Klaudia i Bożena z miejscowej parafii. Tradycją stała się obecność na polskich uroczystościach Dyrekcji szkoły, w której znajduje się Gabinet języka polskiego. Obecni byli : Orazow Jerkin Żarkulbajewicz (Dyrektor), Ajgul Dżansarbajewa Kułybajewa (zastępca

Ważnym elementem scenografii był portret Dyrektora), Sajłagul Mukanowna Mukanowa Józefa Piłsudskiego na tle polskich barw (zastępca Dyrektora), Nina Aleksejewna narodowych. W dole, pod planszą, leżała polska Łazarenko (zastępca Dyrektora).Flaga a wokół niej były rozsypane jesienne liście. Uroczystość zakończyła się wspólnym Między liśćmi stały trzy czerwone znicze. spotkaniem w Gabinecie przy herbacie, Młodzież biorąca udział w uroczystości miała na kanapkach, torcie i cukierkach.sobie szkolne stroje galowe (białą bluzkę i czarną Do organizacji uroczystości z okazji Polskiego spódniczkę). Bardzo ważnym elementem Święta Niepodległości włączyły się :dopełniającym strój były biało-czerwone Ludmiła Sosnowska, Lena Biełousowa, Natalia kotyliony przypięte do bluzeczek. Swincicka, Tatiana Taradajewa, Leontyna

Scenariusz imprezy składał się z dwóch Denisewicz, Julia Meszkorez, Aleksander części: historycznej z pieśniami związanymi Galaszyński i inni miejscowi Polacy.tematycznie z otrzymaniem niepodległości (Hej,


W Gabinecie języka polskiego One też zamieniły się w lektorki czytające nie tylko pracujemy… zabawne wiersze z Babą Jagą w tle: "Smutna

Baba Jaga" Joanny Papuzińskiej, Hipermarket 30 listopada odwiedziła Tajynszę Pani Konsul, Stara Jędza Małgorzaty Strzałkowskiej.

Małgorzata Tańska. Pani Konsul przyjechała do Tajynszy służbowo. Wizyta dotyczyła głównie Mikołajki spraw ludności polskiego pochodzenia zamieszkującej Tajynszę i jej okolice. Mikołajki jest to zeświecczona nazwa dnia

Z okazji wizyty Pani Konsul młodzież Świętego Mikołaja obchodzonego w Polsce 6 Gabinetu języka polskiego przygotowała grudnia na cześć świętego biskupa Mikołaja z specjalny program. Miry. Obecność Świętego Mikołaja zapowiada

nadejście świąt Bożego Narodzenia. W dniu tym Ponieważ wizyta Pani Konsul wypadła w Święty Mikołaj przynosi dzieciom prezenty.

andrzejk i , przygotowany program był tematycznie związany z andrzejkami. W programie była poezja i piosenki o wiedźmach, wróżkach, czarownicach. Był pokaz mody dla czarownic (najnowsze trendy), wróżby z wosku i inne andrzejkowe atrakcje… A pomysłowości tajynszyńskiej młodzieży nie brakuje. Pani Konsul nie mogła obejrzeć przygotowanego programu ze względu na brak czasu, ale na chwilę odwiedziły Ją wróżki, wiedźmy, czarownice, złożyły andrzejkowe życzenia.

Andrzejki w Gabinecie języka polskiegoW wieczór świętego Andrzeja Gabinet języka polskiego zamienił się w sanktuarium wróżek, cyganek, wieszczek.

Podręczniki języka polskiego nabrały czarodziejskiej mocy magicznych ksiąg Zazwyczaj są to drobne upominki, słodycze lub

małe zabawki. Osoby dorosłe również obdarowują swoich bliskich. Zwyczaj obdarowywania się prezentami w Polsce można znaleźć w tekstach z XVIII wieku. Dzieci otrzymywały jabłka, złocone orzechy, pierniki i drewniane krzyżyki.

Nazwa mikołajki pojawiła się w czasach komunizmu na określenie miłej tradycji obdarowywania się 6 grudnia, ale z pominięciem samego świętego. Dziś nazwa ta określa zwyczaj (obecny m.in. w wielu szkołach) wymieniania się drobnymi prezentami z wcześniejszym losowaniem „swojego mikołajka” czy „swojej mikołajki” (czyli osoby, którą się obdaruje. Zwyczajem jest też podkładanie w

tajemnych. Kolorowe balony stały się nocy z 5 grudnia na 6 grudnia prezentów pod

magicznymi kulami, w których można było czytać poduszkę, w buciku lub umieszczanie ich w dużej

przyszłość. Zwykłe lusterko stało się źródłem skarpecie.

futurystycznej wiedzy. Rozgrzany garnek i Święto mikołajkowe było w naszym Gabinecie

roztopiony wosk trochę parzyły palce, ale były symboliczne. Podczas wszystkich lekcji pojawił

źródłem dobrej zabawy. Odbicie zastygłej masy się temat świętego Mikołaja. Omówione zostały

woskowej na ścianie uruchomiło wyobraźnię. A geneza święta, obyczaje mikołajkowe. Wielką

uruchomiły wyobraźnię i dobrze bawiły się atrakcję stanowiła tablica z ekspozycją św.

wróżki: Ewelina (Dynze), Junna (Łopata), Mikołaja, szczególnie czapeczki. Były też drobne

Waleria (Łopata), Alina (Taradajewa), Helena prezenty.

Kołodzinska), Swietłana (Szczawinska), Waleria

(Krajewska), Walentina (Wierbicka), Alina ( W i e r b i c k a ) , J u l i a D m i t r e n k o ) ,

Tekst i fotografie Elżbieta Konik

- 25 -Nr 41/2012

Procedura uzyskania Karty Polaka

Aby otrzymać Kartę Polaka należy wypełnić formularz wniosku. Formularz można pobrać :- w Konsulacie Generalnym w Ałmaty, ul. Dżarkentskaja-Iskanderowa 9-11/13- w Ambasadzie RP Astanie, ul Saryarka 15, Business Centre „Iskier” - ze strony internetowej Ambasady www.astana.msz.gov.pl

Do wypełnionego wniosku należy dołączyć jedną fotografię o wymiarach 35 x 45 mm wykonaną w ciągu ostatnich 6 miesięcy, którą należy wkleić w miejscu zaznaczonym we wniosku. Wypełniony wniosek należy podpisać w zaznaczonym miejscu, w taki sposób aby podpis nie wychodził poza linie ramki.

Skompletować dokumenty potwierdzające polskie pochodzenie i związek z polskością. Przy kompletowaniu stosownych dokumentów należy wybrać tylko te, które najpełniej potwierdzają polskość wnioskodawcy. Np. gdy jeden z rodziców wnioskodawcy jest Polakiem, wówczas wystarczy tylko jeden dokument: metryka urodzenia wnioskodawcy z wpisem o polskiej narodowości jednego z rodziców. Sporządzić kopie dokumentów, o których mowa w pkt. 4. Skopiować paszport zagraniczny (strona ze zdjęciem) lub dokument stwierdzający tożsamość (strona ze zdjęciem). Umówić się telefonicznie na rozmowę z konsulem.

Na rozmowę z konsulem należy dostarczyć następujące dokumenty:

*wypełniony wniosek ze zdjęciem; *oryginały i kserokopie dokumentów o których mowa w punkcie 4; *oryginały i kserokopie paszportu zagranicznego lub dowodu tożsamości.

Wniosek należy wypełnić czytelnie, w języku polskim, drukowanymi literami bez żadnych poprawek i skreśleń.

Dokumenty potwierdzające polskie pochodzenie i związek z polskością polskie dokumenty tożsamości;* akty stanu cywilnego lub ich odpisy, metryki chrztu, świadectwa szkolne lub inne dokumenty stwierdzające związek z polskością;* dokumenty potwierdzające odbycie służby wojskowej w polskich formacjach wojskowych;* dokumenty potwierdzające fakt deportacji lub uwięzienia, zawierające wpis opolskim pochodzeniu;* zagraniczne dowody tożsamości zawierające informacje na temat narodowości polskiej ich posiadacza;* zaświadczenie Związku Polaków w Kazachstanie (dotyczy obywateli Republiki Kazachstanu) lub Polskiego Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego „Odrodzenie" (dotyczy obywateli Republiki Kirgizji), potwierdzające aktywne zaangażowanie w działalności na rzecz języka ikultury polskiej lub polskiej mniejszości narodowej;* prawomocna decyzja w sprawie stwierdzenia polskiego pochodzenia, wydana zgodnie z przepisami ustawy o repatriacji.

Miejsce składania wniosków:

ASTANA - ul. Saryarka 15, Business Centre „Iskier",tel. +7 7172 94 44 10 AŁMATY - ul. Dżarkentskaja-Iskanderowa 9-11/13,tel. (727) 258 16 17 lub 258 15 51

UWAGA! Całość postępowania związanego z uzyskaniem Karty Polaka(pobranie, złożenie i rozpatrzenie wniosku) jest BEZPŁATNA


Widokówka z... Ojcowa

Kilka lat temu miałem okazję spędzić jeden prawną ochronę przyrody doliny.dzień w Ojcowskim Parku Narodowym. Niby to W 1924 r. powstał projekt utworzenia niewiele, ale wystarczająco dużo, by rezerwatu w Dolinie Prądnika przygotowany zafascynować się tym cudownym miejscem. przez Państwową Radę Ochrony Przyrody, której Przyrodniczy mikroświat porywa swoim przewodniczył prof. dr Władysław Szafer. pięknem i nieskazitelnością. A znajduje się Zdawało się, że wszystko jest na dobrej drodze.naprawdę niedaleko od wielkiej aglomeracji jaką Tymczasem w latach 1927-28 wybudowano jest Kraków. Historia tego miejsca przedstawia drogę Kraków-Ojców-Pieskowa Skała-Olkusz.

się następująco. Na szczęście udało się nie dopuścić do budowy Już na początku tej drogi przez Wąwóz Jamki, ale została ona XIX wieku Ojców był poprowadzona dnem doliny, w dodatku z n a n ą i u c z ę- posiadała wapienną nawierzchnię, co szczaną miejsco-wością. Bywali tutaj tacy ludzie, jak: F. Wężyk, J. U. Niem-cewicz, F. Szopen, D e o t y m a , W . Gerson, E. Petzold, W. B e s s e r , S . Staszic. Przybywali też zwykli turyści, wczasowicze, czy w r e s z c i e k u r a-cjusze, gdyż w roku

1855 lekarz Lucjan Kowalski założył tu zakład hydropatyczny z łazienkami. Dolinę Prądnika porastały wtedy gęste lasy.

powodowało, że tumany kurzu zaczęły zagrażać Nadszedł jednak rok 1865, kiedy to ówczesny życiu roślin i zwierząt. Z okazji otwarcia nowej właściciel Ojcowa Aleksander Przeździecki drogi wmurowano marmurową tablicę w jeden z sprzedał większość swoich dóbr wrocławskim pylonów Bramy Krakowskiej, będącej pomnikiem kupcom, którzy w latach 1865-84 zaczęli przyrody. Została ona później zdjęta, ale ślad masowo wycinać ojcowskie lasy. Równocześnie pozostał.w latach 1877-78 rozkopywał pobliskie jaskinie w

Po wojnie, dzięki energicznym staraniom prof. celach nawozowych niejaki O. Grube z Szafera i wielu innych ludzi oddanych pięknej idei Wrocławia, niszcząc przy tym wiele cennego ochrony przyrody w 1956 roku utworzono materiału archeologicznego. Na łamach prasy najmniejszy Ojcowski Park Narodowy.pojawiły się protesty przeciwko niszczeniu

Obejmuje doliny malowniczych rzek Prądnika przyrody Doliny Prądnika.i Sąpówki, głęboko wciętych w jurajskie skały. Chcąc uratować Dolinę Prądnika od zagłady Teren obfituje w formy skalne o fantastycznych poczęto systematycznie ją wykupywać. W roku kształtach: iglice, baszty, rękawice, maczugi i 1878 Jan Zawisza wykupił od Gustawa jaskinie. Na przybywających do tego cudownego Przeździeckiego zamek wraz z okolicznym miejsca turystach ogromne wrażenie robi zamek lasem, a kolejny właściciel Ojcowa (Ludwik na Pieskowej Skale zbudowany w XIV wieku z Krasiński) odzyskał tę część lasów, która rozkazu króla Kazimierza Wielkiego. Przeo-znajdowała się w rękach wrocławskich kupców.brażeniom uległ w latach 1542-1544, kiedy to Jednym z ludzi podejmujących starania o rodzina Szafrańców przy udziale włoskiego ratowanie przyrody Ojcowa był Adolf Dygasiński, architekta Mikołaja Castiglione przekształciła który w swoim utworze zatytuowanym "W budowlę na wzór zamku wawelskiego. puszczy" pisał: "I uważa człowiek przyrodę za

wielką, jeżeli sam jest wielki; on ją czcić musi, Czy można oprzeć się takim widokom?jeżeli czci sam jest godny...”

Założone przez niego Towarzystwo Akcyjne "Pieskowa Skała" wykupiło zamek wraz z

Opracowano na podstawie www.opn.most.org.plprzyległym lasem i skałami, ratując je tym samym przed zagładą, jednak nie czyniono starań o

Dolina Prądnika

fot. a

rch. K

F

fot. a

rch. K

F

Rękawica

- 27 -Nr 41/2012

Ważne daty w historii Polski - 13 grudnia Wprowadzenie 13 grudnia 1981 r. stanu górników w kopalni „Wujek” w Katowicach. W

wojennego otworzyło nowy rozdział w efekcie na miejscu zginęło siedem osób — Józef dziejach komunistycznego terroru w Czekalski, Józef Giza, Ryszard Gzik, Bogusław powojenne j Po lsce . Tys iące osób Kopczak, Andrzej Pełka, Zbigniew Wilk i Zenon internowano, aresztowano, z przyczyn Zając. Kilkunastu protestujących raniono, dwu z politycznych zwolniono z pracy. W efekcie nich (Joachim Gnida i Jan Stawisiński) zmarło w działań aparatu przemocy kilkadziesiąt osób styczniu 1982 r. w szpitalu. Prawie wszystkie straciło życie, setki zdrowie. rany postrzałowe umiejscowione były w górnych

partiach ciała (głowa, klatka piersiowa, brzuch, Przygotowując wprowadzenie stanu wojen- ręce), co jednoznacznie świadczy o zamiarach

nego, komuniści od początku liczyli się z ofiarami zomowców. Jak przechwalali się kilka miesięcy śmiertelnymi. Zakładali, iż będzie ich znacznie później podczas szkolenia taterniczego, więcej, niż było w rzeczywistości. W używając języka myśliwskiego, strzelali „na łeb i przeprowadzonej pod koniec września 1981 r. komorę”, w efekcie „fik i ludzik znikał”...rozmowie z wysłannikiem kierownictwa NSPJ, Kolejne ofiary przyniosła pacyfikacja Konradem Naumanem, jeden z liderów tak demonstracji 17 grudnia 1981 r. w Gdańsku. Od zwanych „zdrowych sił” w PZPR, Stanisław kuli zginął wówczas Antoni Browarczyk, kolejne Kociołek stwierdził bez ogródek: „taka droga dwie osoby otrzymały rany postrzałowe. Drogę kosztować będzie być może tylko kilka tysięcy do użycia broni palnej w grudniu 1981 r. otworzył ofiar, podczas gdy kontynuacja dotych- tajny szyfrogram ministra spraw wewnętrznych czasowego tak zwanego porozumienia gen. Czesława Kiszczaka, który upoważnił prowadzić musi do rozlewu krwi, do morza krwi”. dowódców pododdziałów MO do samodzielnego Tuż przed 13 grudnia w szpitalach przygotowano wydawania rozkazów w tym zakresie.tysiące miejsc dla rannych. Dziesiątkom tysięcy Pozbawione przywódców społeczeństwo po aktywistów PZPR rozdano broń palną. pacyfikacji grudniowych strajków zaprzestało na W momencie rozpoczęcia operacji wprowa- kilka miesięcy otwartych protestów. Gdy jednak dzania stanu wojennego do komendantów dochodziło do spontanicznych manifestacji, były wojewódzkich Milicji Obywatelskiej dzwonili one brutalnie rozpędzane. W trakcie rozpra-wiceministrowie spraw wewnętrznych, przeka- szania demonstracji 13 lutego 1982 r. w zując hasło do rozpoczęcia działań, a także Poznaniu został śmiertelnie pobity przypadkowy udzielając dodatkowych ustnych instrukcji. Do przechodzień — Wojciech Cieślewicz.KW MO w Legnicy zadzwonił gen. Edward Kolejne ofiary przyniosła pacyfikacja masowych Tarała, którego zalecenia kończyło zdanie: „nie manifestacji, do jakich doszło 1 i 3 maja 1982 r. W używać bezmyślnie broni, aby nie było zbędnych Szczecinie zmarł zatruty gazami łzawiącymi trupów”. Wszelki dodatkowy komentarz do tych Władysław Durda. W Warszawie podczas słów i zawartej w nich pogardy dla ludzkiego rozpraszania demonstracji trzeciomajowej zmarł życia wydaje się zbędny. Mieczysław Radomski.

Po kolejnych nieudanych próbach złożenia Ofiary pacyfikacji władzom oferty porozumienia narodowego,

Tymczasowa Komis ja Koordynacy jna W okresie obowiązywania stanu wojennego, a „Solidarności” wezwała pod koniec lipca 1982 r.

więc między 13 grudnia 1981 a 22 lipca 1983 r., do masowych protestów w rocznicę podpisania zdecydowaną większość ofiar stanowiły osoby Porozumień Gdańskich. Stanowisko władz zamordowane lub zmarłe podczas tłumienia przedstawił 25 sierpnia 1982 r. w telewizyjnym masowych protestów społecznych. Pierwszą z przemówieniu gen. Czesław Kiszczak: „Jeżeli za nich był Tadeusz Kostecki, uczestnik strajku na mało było dotychczasowych lekcji, prowokatorzy Politechnice Wrocławskiej. Podczas brutalnej odbiorą następne”. Słowa te 31 sierpnia wcielono pacyfikacji uczelni, nad ranem 15 grudnia 1981 w czyn. Areną najtragiczniejszych wydarzeń stał r., zmarł on na zawał serca. W tym samym dniu się Lubin. W wyniku użycia broni przez po raz pierwszy na większą skalę przeciwko milicjantów na miejscu zginęli Mieczysław strajkującym użyto broni palnej. W czasie Poźniak i Andrzej Trajkowski, po kilku dniach tłumienia protestu w kopalni „Manifest Lipcowy” zmarł śmiertelnie ranny Michał Adamowicz. w Jastrzębiu pluton specjalny katowickiego Osiem dalszych osób raniono. ZOMO ranił kilku górników. Funkcjonariusze tej samej jednostki 16 grudnia 1981 r. otworzyli ogień z broni maszynowej do strajkujących


Strzelanina na ulicach miasta trwała przez kilka Starano się także publikować dostępne godzin. Funkcjonariusze, zwłaszcza członkowie dokumenty, relacje świadków wydarzeń, tak zwanych „grup rajdujących” krążących powstawały pierwsze opracowania.„Nysami” po ulicach, popadli w swoisty amok. Poszczególne przypadki badały konspi-Jak zeznawał jeden z nich: „Nie potrafię racyjne struktury „Solidarności”, Komitet powiedzieć, jak długo to trwało. Nie potrafię Helsiński, kościelne komitety pomocy powiedzieć, ile wystrzelałem ostrej amunicji i czy represjonowanym. Już w latach osiem-zakładałem do karabinu nowe magazynki. [...] To dziesiątych okazało się, iż na sporządzanych żadna przyjemność strzelać, gdy na ulicy listach ofiar znalazły się także osoby znajdują się ludzie”. przypadkowe, zmarłe w sposób naturalny lub

Broni palnej użyto 31 sierpnia 1982 r. także w wręcz takie, które padły ofiarą przestępstw innych miastach. We Wrocławiu od kul zginął kryminalnych. Wyjaśnienie tych spraw nie było wracający z pracy Kazimierz Michalczyk. W jednak możliwe w warunkach systemu Kielcach śmiertelnie pobito Stanisława Raka, komunistycznego.zaś w Gdańsku zmarł zatruty gazami łzawiącymi Piotr Sadowski.

Kolejne ofiary pociągnęło za sobą tłumienie protestów związanych z delegalizacją NSZZ „Solidarność”. 12 października 1982 r. podczas manifestacji w Gdańsku petarda raniła w głowę Wacława Kamińskiego. Podczas transportu do szpitala został on dodatkowo pobity przez zomowców i po kilku tygodniach zmarł. Dzień później funkcjonariusz SB zastrzelił w trakcie demonstracji w Nowej Hucie Bogdana Włosika. 10 listopada 1982 r. w Warszawie ZOMO śmiertelnie pobiło przypadkowego przechodnia — Stanisława Królika.

Podobnie jak rok wcześniej, ofiary śmiertelne pociągnęła za sobą pacyfikacja protestów pierwszo- i trzeciomajowych w 1983 r. We W wyniku przemian 1989 r. możliwe stało się Wrocławiu zmarł Bernard Łyskawa, który po pełne upamiętnienie ofiar stanu wojennego i uderzeniu granatem gazowym w klatkę następnych lat. W 1991 r. odsłonięto pomnik na piersiową doznał zawału serca. Również po miejscu tragedii w kopalni „Wujek”, w następnym postrzeleniu petardą w szyję zginął w Krakowie roku powstał pomnik poświęcony pamięci ofiar Ryszard Smagur. zbrodni lubińskiej. Kilku monumentów doczekał

Ostatnią ofiarą pacyfikacji demonstracji była się ks. Jerzy Popiełuszko (beatyfikowany 6 Janina Drabowska, zmar ła w skutek czerwca 2010). Stopniowo przybywa także zmasowanego użycia gazów łzawiących różnego rodzaju pamiątkowych tablic, obelisków, podczas manifestacji 31 sierpnia 1983 r. w Nowej nazwiska ofiar noszą ulice czy szkoły. Dzięki Hucie. badaniom historyków coraz dokładniej

Pamięć i próby poznajemy kulisy poszczególnych zbrodni. wymierzenia sprawiedliwości Powstają filmy i przedstawienia teatralne

poświęcone ofiarom stanu wojennego.Mimo wysiłków władz, nie udało się zatrzeć W znacznie mniejszym stopniu powiodły się

pamięci o ofiarach stanu wojennego i kolejnych próby sądowego ukarania sprawców. lat. Już pogrzeby ofiar stawały się mani- Wiele spraw badanych jest obecnie przez pion festacjami patriotycznymi. Najwięcej, bo blisko śledczy IPN. Niestety zatarcie śladów zbrodni już pół miliona ludzi zgromadził pogrzeb ks. Jerzego w latach osiemdziesiątych, następnie masowe Popiełuszki. n iszczenie dokumentów SB w latach

Groby ofiar stawały się symbolicznymi 1989—1990 oraz zmowa milczenia dawnych miejscami pamięci i spotkań zwolenników funkcjonariuszy bardzo utrudniają śledztwa. opozycji. Starano się także upamiętnićmiejsca Instytut Pamięci Narodowej będzie jednak nadal zbrodni, stawiając krzyże, składając kwiaty i podejmował starania, aby prawda o wszystkich zapalając znicze. Symbole te były nieustannie przypadkach zabójstw z lat osiemdziesiątych bezczeszczone przez „nieznanych sprawców”. została ujawniona, ich sprawcy ukarani, a Nazwiska ofiar przypominano na łamach ofiarom został oddany należny hołd.podziemnej prasy, stopniowo powstawały listy ofiar, liczące od kilkudziesięciu do 104 nazwisk. Opracowano na podstawie www.13grudnia81.pl

Pamiątkowy krzyż i tablica upamiętniają zamordowanych górników z kopalni „Wujek”

fot. h

ej-kt

o-p

ola

k.pl

Głos Polski- 29 -Nr 41/2012

Kącik dla dzieci

Polskie legendy: Śpiący rycerze w Tatrach

Wiele lat temu, u podnóża Tatr była sobie rycerz śpi, z głową wspartą na mieczu. Chłopiec mała, góralska wioska. Mieszkał w niej młody przestraszył się i chciał uciekać, ale wtedy kopnął pastuszek Jaśko, który bardzo kochał góry i niewielki kamień. Hałas obudził rycerza.często po nich wędrował. Znał niemal każdą - Czy już nadszedł czas? - zapytał niemal ścieżkę, był na każdym szczycie i widział szeptem.najpiękniejsze widoki, jaki tylko mógł sobie Konie cicho zarżały, strzygąc uszami, jakby wyobrazić. wtórowały rycerzowi. A Jaśko stał jak wryty.

Pewnego dnia do jego rodzinnego domu - Czy nadszedł już czas? - powtórzył rycerz, tym zawitał sąsiad. Staruszek usiadł przy kominku, razem nieco głośniej.zapalił fajkę i zaczął snuć swoje opowieści. - Nie nadszedł, panie. Jeszcze nie.- Gdy byłem młody, ludzie często opowiadali, że - Dobrze. To bardzo dobrze - powiedział i wskazał w jaskini pod samiutkim Giewontem jest ukryty chłopcu sąsiednią grotę. - Popatrz, chłopcze, tu skarb. śpimy, my - rycerze jego królewskiej mości. Gdy - Przecież pod Giewontem nie ma żadnej jaskini. nadejdzie czas, wstaniemy, aby bronić polskich Nie raz tam byłem, ale nigdy żadnej nie gór i polskiej ziemi. Ale teraz jeszcze nie budź widziałem - wtrącił Jaśko. moich braci. Gdy będzie trzeba, powstaną sami.- Chłopcze, Giewont jest wielki. Potrzeba Jaśko zajrzał do pieczary, w której spali mnóstwo czasu żeby go obejść dookoła i zbadać, rycerze. Wszyscy stali wsparci o miecze, tak co się pod nim kryje - uśmiechnął się stary góral i jakby w każdej chwili gotowi byli do walki.zaczął inną opowieść. - Nie, właściwy czas jeszcze nie nadszedł -

N a z a j u t r z powiedział, cofając się w stronę korytarza, Jaśko posta- którym przyszedł.nowił wybrać - Poczekaj chłopcze - rzekł nagle rycerz i się pod Gie- podszedł do ogniska, wyciągając z niego grube wont i spraw- polano. - Oświetl sobie tym drogę.d z i ć , c z y - Dziękuję, panie - Jaśko chwycił pochodnię i gdzieś jest szybko ruszył w powrotną drogę.ta jemn icza Bardzo szybko znalazł się na zewnątrz. Po jaskinia peł- chłodzie, który panował na dole, wydawało mu na skarbów. się, że słońce niemiłosiernie piecze. Natychmiast Szedł długo, pobiegł do domu, aby opowiedzieć wszystkim co aż całkiem widział. Kiedy górale usłyszeli opowieść, sami się zmęczył i też zapragnęli zobaczyć rycerzy. Ale tym razem

usiadł na kamieniu przy niewielkim potoku. Jaśko nie odnalazł wejścia do jaskini. Nigdzie też Obmywał w wodzie twarz, gdy nagle usłyszał nie było słychać rżenia koni.rżenie koni. Rozejrzał się dookoła zdumiony. Był - Jeszcze nie nadszedł właściwy czas - wysoko w górach, więc skąd miały się wziąć tutaj powiedział Jaśko góralom.konie? Jeszcze raz wsłuchał się w dziwny odgłos I wszyscy mu uwierzyli. Gdy wieczorem wrócili do i po chwili zrozumiał, że rżenie dochodzi spod wioski i zasiedli przy kominku, stary gazda ziemi. Dokładnie przyjrzał się głazom i dostrzegł, zwrócił się do chłopca.że pod tym, na którym przed chwilą siedział jest - Nie sądziłem, że uda ci się odnaleźć skarb, o niewielka szczelina. Z wielkim wysiłkiem odsunął którym ci opowiadałem. Czy wiesz co jest tym kamień na bok i jego oczom ukazało się skarbem?przejście. Zaintrygowany, bez wahania zsunął Jaśko pokręcił głową.się na dół. W jaskini nie pachniało wilgocią. Jaśko - To wolność, chłopcze - uśmiechnął się stary wyraźnie czuł zapach dymu z ogniska. Szedł góral. - Ona jest największym skarbem. Nie tylko długim tunelem, usiłując dojrzeć coś w tutaj, w górach, ale na całym świecie. I to właśnie ciemnościach. jej będą zawsze strzegli śpiący rycerze z Tatr.

Nagle znalazł się w dużej grocie, na środku której płonęło ognisko. Zaś pod ścianami, w rzędach stały piękne konie. Siedział przy nich Opracowano na podstawie Interneturycerz w lśniącej zbroi. Wydawało się, że pilnuje koni, ale, gdy Jaśko się zbliżył, zobaczył, że

Emil Lindeman "Giewont o zachodzie”

fot. a

rtyz

m.c

om

- 30 - Nr 41/2012

Ogólnokazachstański Konkurs Recytatorski Między niebem a stepem

Z chaosu ład się tworzy, konieczność,Jedyność chwili, gdy bezmiar tworzywaSam się układa w swoją ostatecznośćI woła, jak się nazywa.

Julian Tuwim „Rzecz Czarnoleska”

Szanowni Państwo,mamy zaszczyt zaprosić Wszystkich miłośników poezji polskiej na Ogólnokazachstański Konkurs Recytatorski Między niebem a stepem, który odbędzie się dnia 2 maja 2013 roku w Domu Kultury Polskiej w Czkałowie i będzie poświęcony twórczości Juliana Tuwima.

ORGANIZATORZY:Dom Kultury Polskiej w Czkałowie i Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”

adres: Дом Польской Культуры, ул. Джамбула 42, 151043 Чкаловo, Казахстан

ADRESACI KONKURSU:

Dzieci, młodzież i dorośli uczący się języka polskiego na terytorium Kazachstanu.

DATA KONKURSU:

2 maja 2013 roku

CELE KONKURSU:

- popularyzacja postaci i twórczości Juliana Tuwima z okazji przypadającej w 2013 roku 60. rocznicy śmierci poety;- kształtowanie wrażliwości na piękno języka polskiego;- rozwój umiejętności recytatorskich i oratorskich;- rozbudzanie zainteresowania poezją;- kształtowanie gustów artystycznych;- prezentacja recytatorskich uzdolnień uczniów;- uczenie zasad zdrowej rywalizacji;- integracja środowiska polonijnego w Kazachstanie;- promowanie czytelnictwa.

Uczestnicy konkursu występują w trzech kategoriach:Kategoria I dzieci do lat 12,Kategoria II dzieci i młodzież od 12 do 16 lat,Kategoria III młodzież od lat 16 i dorośli.

Repertuar uczestników obejmuje 1-2 utwory autorstwa Julina Tuwima w całości lub fragmentach (prozą lub wierszem).Łączny czas wykonania nie może przekraczać 5 minut.

PRZEDMIOT OCENY KONKURSOWEJPowołana Komisja będzie oceniać walory recytacji uczniowskich

z uwzględnieniem następujących kryteriów:- stopień opanowania pamięciowego tekstu;

- interpretacja utworu;- dykcja;

- ogólne wrażenie artystyczne.

Termin nadsyłania zgołszeń – do 15 kwietnia 2013 roku!

Prosimy o informację ile osób przybędzie i czy zamierzacie Państwo ze swoimi podopiecznymi nocować. Jest to niezbędne w celu zapewnienia miejsc noclegowych.

Organizatorzy

[email protected] tel. kom. 8 777 14 834 14 [email protected] tel. kom. 8 771 36 097 62 , tel. 8 715 36 705 90

- 31 -Nr 41/2012

Wskazówki metodyczne

W potoku obcej mowy trzeba nauczyć się rozpoznawać poszczególne dźwięki i ich

Wymawiaj zestawione wyrazy głośno i z połączenia (sylaby), a także wyrazy i całe odpowiednią artykulacją:wypowiedzenia. Do tego dochodzi jeszcze

konieczność uchwycenia (i nauczenia się takiego ŚRÓDGŁOS sposobu mówienia) sposobu akcentowania oraz bezdźwiędzność: dźwięczność - bardzo ważna!

intonacji zdań. Jest to zadanie trudne i kody – kotywymagające wiele wysiłku.rogu – roku

Przystępując do nauczania fonetyki języka przebada – przepada polskiego, należy odpowiedzieć na pytanie, jakiej koza – kosa wymowy uczyć. Najrozsądniejsze i uzasadnione wieża – wiesza

na nodze – na noce wydaje się uczenie wymowy poprawnej i budziki – buciki starannej, nie zaś nadmiernie uproszczonej i siedzi – sieci potocznej. Współczesna wymowa polska

charakteryzuje się jednak dużą wariantywnością, NAGŁOS bezdźwiędzność: dźwięczność - bardzo ważna!trudno więc określić wymowę standardową.

Hanna Komorowska podaje 7 zasad bułka – półka, nauczania wymowy, rytmu i intonacji: góra – kura, 1. Nauka prawidłowej wymowy jest ściśle dom – tom,

bierzemy – pierzemy,związana z poprawnością dostarczanego żuka – szukawzorca. Należy więc zadbać o dobry wzorzec.

żyj – szyj2. Efektywność nauczania wymowy języka dżemu – czemu

obcego jest zależna od stopnia osłuchania z działo – ciało

językiem obcym. Dlatego odpowiednio dużo dzień – cieńczasu należy poświecić rozumieniu ze słuchu.

ŚRÓDGŁOS3. Zanim przystąpi się do nauki wymowy, powinno zwrócić się uwagę na słuch miejsce artykulacji - ważne!

kasa - kasza – Kasiafonologiczny, czyli umiejętność usłyszenia różnic proszę – prosięfonologicznych (wpływających na znaczenie) w w barze – baziewypowiedziach.

uczeszę – ucieszę4. Opanowanie dobrej wymowy zależy od liczby

leczy – lecipowtórzeń. Dlatego fonetykę należy ćwiczyć

sposób artykulacji - ważny!często.masa – maca5. Poczucie bezpieczeństwa daje chóralne

w lesie – w leciepowtarzanie, w czasie którego żaden z uczących

razi – radzisię nie jest narażony na ewentualne wyśmianie z uszy – uczypowodu błędnej artykulacji. grozi – grodzi6. Jednak – po ćwiczeniach chóralnych – należy oczyma – otrzyma

indywidualnie ćwiczyć wymowę, ponieważ daje NAGŁOS

to możliwość zwrócenia uwagi na trudności miejsce artykulacji - ważne!indywidualne.

szyny – siny 7. Pracę ułatwia powtarzanie wyrazów w Rzymie – w zimiefonetycznie skontrastowanych (także pod

czapki – ciapki względem znaczenia) oraz stosowanie pomocy czyha – cichadydaktycznych.

czy – ci

Po takiej dawce teorii niezbędna jest praktyka, sposób artykulacji - ważny!dlatego też zachęcam wszystkich zainte- sali – cali

siebie – ciebieresowanych do wykonania znajdującego się sen – cenobok ćwiczenia. ćwiczenia.

szyja – czyja Proszę zastosować się do wskazówek siało – ciałozamieszczonych w części teoretycznej.

Opracowano na podstawie Co warto wiedzieć. Poradnik metodyczny

Odkrywamy język polski


represjonowanych w czasach stalinizmu”. W największym kompleksie memorialnym w Uroczystość otwarcia wystawy z udziałem Kazachstanie – Muzeum ofiar politycznych

Ambasadora Jacka Kluczkowskiego, korpusu represji i totalitaryzmu ALŻIR pod Astaną – dyplomatycznego, ludzi kultury i mediów, była przez najbliższy miesiąc będzie prezentowana okazją do wręczenia odznaki „Zasłużony dla wystawa: Armia gen. Władysława Andersa, losy

Polaków w Azji Centralnej w czasie II wojny światowej.

W największym kompleksie memorialnym w Kazachstanie – Muzeum ofiar politycznych represji i totalitaryzmu ALŻIR w Malinówce pod Astaną – miała miejsce wystawa: Armia gen. Władysława Andersa, losy Polaków w Azji Centralnej w czasie II wojny światowej. Ekspozycja została przygotowana przez Ambasadę RP w Astanie wspólnie z Muzeum Tradycji Niepodległościowych wŁodzi w związku z 70 rocznicą ewakuacji armii gen. W. Andersa z Azji Centralnej. Liczne fotografie, kopie dokumentów i zamieszczone relacje uczestników dają możliwość zapoznania się z ważnym epizodem II wojny światowej, który na

polskiej kultury” – Kulaiszy Aktajewej z Muzeum terenie Azji Centralnej był tematem przemilczanym. Pierwszego Prezydenta w Astanie. Ambasada RP Muzeum ALŻIR jest kolejnym miejscem w Astanie planuje zorganizowanie dodatkowej prezentacji wystawy po Dżalalabadzie w Kirgizji i prezentacji fotogramów i dokumentów w Aktiu-Tarazie – na południu Kazachstanu. Szczególnej bińsku – miejscu historycznie związanym z wymowy nabiera fakt, że wiele spośród b. aktywnością polskich służb dyplomatycznych w więźniarek ALŻIR-u , po uwolnieniu odbywało czasie II wojny światowej.służbę wojskową w armii gen. Andersa. Miejscowe

media zwracają uwagę, że wystawa dot. „jedynej Ambasada RP w Astaniearmii złożonej z byłych więźniów politycznych osób

70. rocznica wyprowadzenia wojsk gen. Andersa z Azji Centralnej

fot. A

mbasa

dę R

P w

Ast

anie

Studia w Polsce i nauka języka polskiego w Kazachstanie i Kirgizji

Informacja dotycząca rekrutacji kandydatów 6) tabelę ocen za III kwartał nauki w jedenastej ubiegających się o podjęcie studiów wyższych w klasie wraz z jego tłumaczeniem na język polski;Polsce w roku akademickim 2013/2014 ze 7) kopię Karty Polaka, jeśli kandydat posiada;stypendium ministra właściwego do spraw 8) opinię organizacji polonijnej lub nauczyciela szkolnictwa wyższego. języka polskiego.

Termin składania dokumentów w Ambasadzie W pierwszej połowie czerwca kandydaci RP w Astanie upływa 30 kwietnia 2013 r. zostaną poinformowani o miejscu i terminie

przeprowadzenia postępowania kwalifikacyjnego. Do kwestionariusza wypełnionego w 2 O ostatecznym dopuszczeniu do egzaminów

egzemplarzach każdy kandydat powinien dołączyć będzie decydowało otrzymanie przez kandydata następujące dokumenty: świadectwa maturalnego (attestat) oraz certyfikatu 1) oświadczenie o otrzymaniu i zapoznaniu się z ENT z minimalną ilością punktów określoną przez dokumentami dotyczącymi kształcenia Ministerstwo Edukacji i Nauki Republiki w Polsce, zgodnie ze wzorem; Kazachstanu na rok szkolny 2010/11. Oryginał 2) kandydaci niepełnoletni: zgodę rodziców lub świadectwa i certyfikatu należy przedłożyć w prawnych opiekunów na podjęcie studiów Wydziale Konsularnym w Astanie najpóźniej jeden w Polsce; dzień przez egzaminami.3) kopię paszportu;4) poświadczone notarialnie kopie dokumentów Przewidywany termin egzaminów w Astaniepotwierdzających polskie pochodzenie wraz - druga połowa czerwca 2013 roku. z jego tłumaczeniem na język polski;5) zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do podjęcia studiów wyższych

Ambasada RP w Astaniewraz z jego tłumaczeniem na język polski;

- 33 -Nr 41/2012

A nadzieja znów wstąpi w nas. Zbigniew Łapiński i tak powstało trio, które przez Nieobecnych pojawią sie cienie. długi okres dawało polskiej młodzieży oddech i

Kolęda dla nieobecnych nadzieję na przetrwanie. Program tego tria „Mury”, śpiewała cała Polska, a tytułową Listopad to miesiąc niezwykły w swej piosenkę okrzyknięto hymnem „Solidarności”.zwyczajności. Dlaczego? Bo jego początek,

Sam Gintrowski, był człowiekiem nie-szczególnie pierwsze dwa dni nie tylko ujarzmionym. Miał coś z barda i rewolucjonisty. nakłaniają, ale zmuszają zagonionego człowieka Ważnym etapem jego twórczości, były piosenki do zatrzymania się. Paradoksalnie czerwonym do wierszy Zbigniewa Herberta.światłem nie jest to z sygnalizacji świetlnej,

Napisał też muzykę do ponad dwudziestu sterującej ruchem drogowym, ale znacznie filmów fabularnych i seriali. Najsłynniejszy z nich, mniejsze, a o ileż jaskrawsze. To płomienie to oczywiście film, „Zmiennicy”, Stanisława świeczki, znicza, które to ustawiamy na Barei. Ale były jeszcze inne, choćby, „Matka nagrobkach naszych bliskich, znajomych, Królów”.bezimiennych.

Gintrowskiego fascynowała poezja Zbigniewa Rok 2012, niektórzy wieszczyli w nim koniec Herberta, którego uważał za najwybitniejszego świata, okazał się czasem, który faktycznie stał współczesnego polskiego poetę. Urzekała go się końcem pewnej ziemskiej drogi dla postaci jego polszczyzna, operowanie słowem. Ważny nietuzinkowych, które swoją postawą kreowały dla niego, był tez herbertowski system wartości. rzeczywistość. Wśród znanych Polaków, którzy Przejrzystość i ukochanie tradycyjnych wartości odeszli w 2012 roku trzeba by wymienić między moralnych. Dlatego kochał wiersze poety i innymi: Irenę Jarocką - polską piosenkarkę, uważał, iż choć Literackiego Nobla dostało dwoje Wisławę Szymborską - poetkę, eseistkę, innych Polaków, to żaden z nich nie był krytyka literackiego, tłumaczkę, felietonistkę, Herbertem. W Sztokholmie – powiedział kiedyś laureatkę Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, – popełniony został wielki błąd. Wstyd! Utwory odznaczoną Orderem Orła Białego. Wiesława tego poety uważał za poezję piękną , dobrą i Chrzanowskiego - adwokata, profesora nauk mądrą. Przez wiele lat wykonywał wiersze poety, prawnych, żołnierza Armii Krajowej, powstańca które w jego interpretacji nabierały jednak warszawskiego, polityka, założyciela i nowego znaczenia.pierwszego prezesa ZChN, posła i marszałka

Już pod koniec życia artysta gorzko Sejmu, senatora, ministra sprawiedliwości i wypowiadał się na temat swoich rodaków. „ – prokuratora generalnego,kawalera Orderu Orła Myślałem, że Polska jest krajem ludzi Białego, Andrzeja Łapickiego - wybitnego mądrzejszych” – mówił. „-Dziś potrzeba nam aktora teatralnego i filmowego, reżysera solidnej klasy politycznej. Nie stanowią jej na teatralnego, profesora i rektora Państwowej pewno ci pseudopolitycy, którzy uprawiają Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie, Józefa prywatę kosztem Polski. Pięćdziesiąt lat Szaniawskiego - politologa, doktora historii, komunizmu zabiło też w nas etos pracy. Jako sowietologa, dziennikarza, Jerzego Kuleja – społeczeństwo nie potrafimy pracować” – pięściarza, dwukrotnego mistrza olimpijskiego, ubolewał. komentatora sportowy, posła na Sejm RP IV

Miał też swój wyrobiony stosunek do sztuki. „-kadencji, Przemysława Gintrowskiego Każdy człowiek – tłumaczył – gdy przychodzi na wybitnego kompozytora i muzyka, który tworzył świat, ma w sobie potrzebę pewnej estetyki, n iezapomniane t r io wraz z Jack iem czegoś, co nie jest li tylko biologią naszego życia. Kaczmarskim i Zbigniewem Łapińskim. Jedni tę potrzebę rozwijają, a drudzy wręcz Temu ostatniemu chciałbym poświęcić nieco przeciwnie – zabijają. Bez sztuki żyć się nie da. więcej miejsca. Był on artystą niepokornym, nie Jestem o tym głęboko przekonany”.zgadzał się z peerelowskim systemem władzy i

Puentą niech staną się słowa z wykonywanej dawał temu wyraz. Miał charakterystyczny przez artystę piosenki pt. Powrót: Jesteś w raju/ chropowaty głos. Jego wielką pasją, była poezja. Żaden tłum nie dotarł nigdy na twój szczyt.Kiedy w 1976 roku zadebiutował w stołecznym

studenckim klubie Riwiera i wykonał „Epitafium dla Sergiusza Jesienina”, od razu było wiadomo, jaki kierunek artystyczny obierze.W czasie stanu wojennego, Gintrowski aktywnie zaangażował

Opracowano na podstawie:się w działalność podziemną.

dziennik.pl, AGENCJA INFORMACYJNA „POLONIA” W końcówce lat 70-tych poznał się

z Jackiem Kaczmarskim, co zaowocowało bliższą współpracą. Do nich dołączył jeszcze

Znani Polacy, którzy odeszli w 2012 roku


Polskie tradycje wciąż żywe

Jeszcze w XIX w. we wschodniej Polsce czasu tej uroczystości. Pospólstwo rozumie, iż odprawiano obrzędy ku czci zmarłych zwane potrawami, napojem i śpiewami przynosi ulgę Dziadami (Adam Mickiewicz opisał je w swoim duszom czyscowym.poemacie dramatycznym, fragment w dalszej Cel tak pobożny święta, miejsca samotne, części artykułu). Wierzono, że jadło i napoje mogą czas nocny, obrzędy fantastyczne przemawiały pokrzepić dusze, więc w przeddzień święta niegdyś silnie do mojej imaginacji; słuchałem pieczono chleb i pierogi, gotowano bób i kaszę, a bajek, powieści i pieśni o nieboszczykach na wschodzie przyrządzano kutię z maku, powracających z prośbami lub przestrogami; a we pszenicy i miodu. Potrawy te ustawiano na stołach wszystkich zmyśleniach poczwarnych można jako poczęstunek dla dusz zmarłych. Wieszano było dostrzec pewne dążenie moralne i pewne też czysty ręcznik, obok stawiano mydło i wodę, nauki , gminnym sposobem zmysłowie by dusze mogły się obmyć. przedstawiane. Tyle wizji literackiej. Jak widać,

Na noc zostawiano otwarte drzwi, żeby duchy wieszcz starał się wiernie oddać w swoim dziele mogły bez przeszkód przekroczyć progi swoich klimat tego ważnego w naszej tradycji obyczaju. dawnych domostw. W tym dniu niektóre czynności Dziś inaczej obchodzimy Święto Zmarłych. były zakazane, np. wylewanie wody po myciu W Dzień Zaduszny tradycją jest chodzenie na naczyń przez okno, by nie oblać zabłąkanej tam groby bliskich, palenie zniczy, modlitwy i duszy, a także palenie w piecu, bowiem tą drogą odprawianie mszy w intencji zmarłych.dusze dostawały się niekiedy do domu. Dzień ten jest dniem modlitw za ludzi zmarłych,

W całej Polsce ugaszczano żebraków i k t ó r y c h d u s z e modlących się przy kościołach dziadów o c z e k u j ą w kościelnych (pątników utrzymujących się z c z y ś ć c u n a jałmużny). W zamian za jadło modlili się oni za ostateczne spot-dusze zmarłych. Nikt nie skąpił im jedzenia, kanie z Bogiem. zapraszano ich do domu na ucztę, bo wierzono, Z a d u s z k i s ą że postać dziada może przybrać duch zmarłej w s p o m n i e n i e m osoby. zmarłych potrze-

Cmentarze były rozświetlone płonącymi na bujących jeszcze grobach lampkami, by błąkające się dusze mogły o c z y s z c z e n i a , się przy nich oczyścić i ogrzać. które mogą uzyskać przez modlitwę wiernych i

Wspomniany na wstępie Adam Mickiewicz, tak Kościoła. Jest to dzień nabożeństw i modłów w oto opisuje ten obyczaj: DZIADY Jest to intencj i zmarłych, a zwłaszcza dusz nazwisko uroczystości obchodzonej dotąd odbywających jeszcze pokutę. Temu celowi służą między pospólstwem w wielu powiatach Litwy, m.in. ofiary składane w kościołach i na cmenta-Prus i Kurlandii, na pamiątkę dziadów, czyli w rzach. Są to tzw. wypominki za naszych ogólności zmarłych przodków. Uroczystość ta najbliższych zmarłych, by cały Kościół modlił się początkiem swoim zasięga czasów pogańskich i za ich zbawienie. Z ambon lub przy ołtarzu zwała się niegdyś ucztą kozła, na której odczytuje się imiona zmarłych wypisanych na przewodniczył Koźlarz, Huslar, Guślarz, razem kartkach i odmawia zwyczajowe modlitwy za kapłan i poeta (gęślarz). wszystkich zmarłych. Na zakończenie pragnę

W teraźniejszych czasach (współczesnych przywołać wymowne strofy wiersza ks. Jana autorowi - dop. KF), ponieważ światłe Twardowskiego: Śpieszmy się kochać ludzi tak duchowieństwo i właściciele usiłowali wykorzenić szybko odchodzą/ zostaną po nich buty i telefon zwyczaj połączony z zabobonnymi praktykami i głuchy/ tylko co nieważne jak krowa się zbytkiem częstokroć nagannym, pospólstwo więc wlecze/najważniejsze tak prędkie że nagle się święci Dziady tajemnie w kaplicach lub pustych staje/ potem cisza normalna więc całkiem domach niedaleko cmentarza. Zastawia się tam nieznośna/ jak czystość urodzona najprościej z pospolicie uczta z rozmaitego jadła, trunków, rozpaczy/ kiedy myślimy o kimś zostając bez owoców i wywołują się dusze nieboszczyków. niego. Godna uwagi, iż zwyczaj częstowania zmarłych

Opracowano na podstawie:zdaje się być wspólny wszystkim ludom bibliotekawszkole.pl, pogańskim, w dawnej Grecji za czasów

Przedmowy do Dziadów cz. II, homerycznych, w Skandynawii, na Wschodzie i pijarzy.pl

dotąd po wyspach Nowego Świata Dziady nasze mają to szczególnie, iż obrzędy pogańskie pomie-szane są z wyobrażeniami religii chrześcijańskiej, zwłaszcza iż dzień zaduszny przypada około

fot.

po

dro

ze

.pl

Kalendarium

- 35 -Nr 41/2012

2 października 1944 upadek Powstania pomyśle zaczerpniętym z Molière’a. Był to Warszawskiego, jednego z najkrwawszych pierwszy spektakl powołanego przez króla w dziejach Polski, trwało 63 dni. Stanisława Augusta Poniatowskiego stałego, 6 października 1788 - początek obrad Sejmu zawodowego i publicznego zespołu. Czteroletniego zwanego Wielkim. Sejm 19 listopada 1816 - otwarcie Uniwersytetu zwołany za zgodą cesarzowej Rosji Katarzyny Warszawskiego W listopadzie roku 1816 II w Warszawie, obradujący do 29 maja 1792 cesarz Rosji i król Polski Aleksander I przychylił pod węzłem konfederacji pod laską marszałka się do inicjatywy Stanisława Kostki k o n f e d e r a c j i k o r o n n e j S t a n i s ł a w a Potockiego i Stanisława Staszica , Małachowskiego i marszałka konfederacji zezwalając na utworzenie Królewskiego Wielkiego Księstwa Litewskiego Kazimierza Uniwersytetu Warszawskiego.Nestora Sapiehy mający na celu, w zamyśle 23 listopada 1927 - to dzień śmierci Stani-organ izatorów, przywrócen ie pe łne j sława Przybyszewskiego, polskiego pisarza, suwerenności i przyspieszenie rozwoju poety, dramaturga, nowelisty okresu Młodej gospodarczego Rzeczypospolitej. Polski, skandalisty, przedstawiciela cyganerii 8 października 1992 z Polski wyjechał ostatni krakowskiej i nurtu polskiego dekadentyzmu.transport armii radzieckiej. 29 listopada 1830 - wybuch powstania 12 października 1921 - decyzja Ligi Narodów listopadowego (tzw. noc listopadowa),odnośnie podziału Górnego Śląska między polskiego powstania narodowego przeciw Polskę a Niemcy. Rosji, które swoim zasięgiem objęło Królestwo 16 października 1384 - koronacja św. Jadwigi Polskie i część ziem zabranych (Litwę, Żmudź i na królową Polski.Tego samego dnia w 1978 - Wołyń).nastąpił wybór Karola Wojtyły na papieża. 9 grudnia 1918 - inauguracja roku Przyjął on imię Jana Pawła II, Papież - Polak akademickiego na Katolickim Uniwersytecie ogłosił ją odpowiednio błogosławioną i świętą. Lubelskim.19 pażdziernika 1984 - Służba Bezpie- 10 grudnia 1903 Maria Skłodowska-Curie czeństwa porwała i zamordowała ks. Jerzego wraz z mężem, Piotrem Curie, otrzymali Na-Popiełuszkę, kapelana warszawskiej grodę Nobla za odkrycie zjawiska radio-"Solidarności", dziś błogosławionego Kościoła aktywności. Tego samego dnia osiemdziesiąt rzymskokatolickiego. lat później w 1983 roku - Lech Wałęsa otrzymał 18 listopada 1655 - początek oblężenia Jasnej pokojową Nagrodę Noblajako lider podziemnej Góry przez wojska szwedzkie Solidarności. Odebrała ją jego żona Danuta

Wałęsa w Oslo. Osobisty odbiór Nagrody uniemożliwiły władze PRL odmawiając Wałęsie wydania paszportu.13 grudnia 1981 - Wojskowa Rada Ocalenai Narodowego, na czele z gen. Wojciechem Jaruzelskim,wprowadziła w Polsce stan wojenny. Tego dnia złamano nadzieje milionów Polaków i na wiele lat odsunięto szansę na demokratyczne przemiany. 16 grudnia 1981 – w Katowicach oddziały ZOMO i wojska dokonały pacyfikacji kopalni "Wujek". Zginęło 9 górników, a 21 zostało rannych. 24 grudnia - Boże Narodzenie, Narodzenie Pańskie – w tradycji chrześcijańskiej – święto upamiętniające narodziny Jezusa Chrystusa.

19 listopada 1765 - otwarcie w Warszawie 28 grudnia 1904 – we Lwowie odbyła się Teatru Narodowego. Tego dnia w nieistnie- premiera widowiska jasełkowego Betlejem jącym dziś budynku Operalni przy ul. polskie Lucjana Rydla.Królewskiej, odbyła się premiera Natrętów Józefa Bielawskiego, komedii opartej na Opracowano na podstawie Internetu

Obrona Jasnej Góry na obrazie Januarego Suchodolskiego

fot. h

ttp://w

ww

.waw

el.n

et

Журнал „Głos Polski” поставлен на учет в Комитете Информации и Архивов, Министерства Культуры и Информации Республики Казахстан, свидетельство о постановке на учет № 7924 Ж от 14. 12. 06 г.

Собственник: Р. O. Римско-Католический Приход «Святых Апостолов Петра и Павла». Адрес редакции: Дом Польской Культуры ул. Джамбула 42, Тайыншинский р-он, СКО,

151043 Чкалово; tel. 8-71536-70590, Выходит один раз в квартал. Отпечатано в типографии ТОО “Копировальный Центр”, г. Кокшетау, ул. Абая, 114.

Заказ № .........Тираж 700экз. Главный редактор Е.Л.Новицкая.

GŁOS POLSKI - kwartalnik Polonii w Kazachstanie- zarejestrowany w ewidencji środków masowego przekazu Ministerstwa Kultury i Informacji Republiki Kazachstanu - № 7924 - Ж

Redaguje zespół w składzie: ks. Krzysztof Kuryłowicz (dyrektor wydawniczy), Helena Nowicka (redaktor naczelny), Mikołaj Całko, Piotr Chlastawa,

Marcin Wociór. Redaktor techniczny- Jurij WachowskiAdres redakcji: Dom Kultury Polskiej przy Parafii Rzymsko-katolickiej pw. św. Ap. Piotra i Pawła,

ул. Джамбула 42, Тайыншинский р-он, СКО, 151043 Чкалово; tel. 007-71536-70590.e-mail: [email protected], www.glospolski.narod.ru

(redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania nadsyłanych tekstów)

Kwartalnik wydawany przy współudziale Senatu RP i Fundacji “Pomoc Polakom na Wschodzie”

Журнал „Głos Polski” поставлен на учет в Комитете Информации и Архивов, Министерства Культуры и Информации Республики Казахстан,

свидетельство о постановке на учет № 7924 Ж от 14.12.06 г. Собственник: Р. O. Римско-Католический Приход Святых Апостолов Петра и Павла.

Адрес редакции: Дом Польской Культуры ул. Джамбула 42, СКО, 151043 Чкалово; tel. 8-71536-70590, Выходит один раз в квартал.

Отпечатано в типографии ТОО „Копировальный Центр”, г. Кокшетау, ул. Абая, 114.Тираж 700 экз. Главный редактор Е.Л.Новицкая.

Ежеквартальное издание выдаётся при участии Сената РП, фонда „Помощь полякам на востоке” и Посольства РП в Астане.

GŁOS POLSKI – kwartalnik Polonii w Kazachstanie – zarejestrowany w ewidencji środków masowego przekazu Ministerstwa Kultury i Informacji Republiki Kazachstanu – № 7924 – Ж

Redaguje zespół w składzie: ks. Marcin Sęk (dyrektor wydawniczy), Helena Nowicka (redaktor naczelny), Mikołaj Całko, Krystian Furmanowicz,

Redaktor techniczny – Jurij WachowskiAdres redakcji: Dom Kultury Polskiej przy Parafii Rzymskokatolickiej pw. św. Ap. Piotra i Pawła,

ул. Джамбула 42, СКО, 151043 Чкалово; tel. 007-71536-70590.e-mail: [email protected], www.glospolski.narod.ru

(redakcja zastrzega sobie prawo do skracania, redagowania i tłumaczenia na język polski nadsyłanych tekstów)

Kwartalnik wydawany jest przy dofinansowaniu Senatu RP i Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” oraz Ambasady RP w Kazachstanie

GP41 PDF.pdf

Documents

Transcript of GP41 PDF.pdf