Usługi – jest to sektor gospodarki w którym zatrudniona jest coraz większa liczba osób. Obejmują one działalność gospodarczą niezwiązaną z produkcją, która ma zaspokajać potrzeby konsumpcyjne ludzi.

Usługi, czyli:

handel wewnętrzny i zagraniczny edukacja i nauka ubezpieczenia, administracja publiczna komunikacja, turystyka

Jeżeli rośnie poziom życia mieszkańców kraju to znaczy, że rozwijają się usługi.

Produkt Krajowy Brutto – suma wartości wszystkich wytworzonych dóbr i usług w danym kraju w ciągu roku – jest to miernik rozwoju danego kraju lub regionu. Przelicza się go na 1 mieszkańca i podaje w USD ($).

Wzrost PKB = wzrost produkcji przemysłowej, polepszenie się syt. Gospodarczej, rozwój usług, bogacenie się społeczeństwa

PKB POLSKI

1. Usługi

2. Przemysł

3. Rolnictwo

EKSPORT I IMPORT:

Oni nam 23%

My im 25%

Oni nam 6%

My im 6%

Oni nam 10%

My im 5%

CHINY

Oni nam 8%

Eksport 10-krotnie niższy niż import

Import – sprowadzanie towarów i usług z zagranicy do kraju

Eksport – sprzedaż towarów i usług innym krajom

Najważniejszymi partnerami handlowymi Polski są kraje Unii Europejskiej.

W usługach zatrudnionych jest 55%

ogółu pracujących!

KOMUNIKACJA

TRANSPORTWODNY LOTNICZY LĄDOWY

morski śródlądowy

- kolejowy drogowy przesyłowy

W Polsce panują dogodne warunki dla rozwoju transportu dzięki nizinnemu terenowi i położeniu w środkowej części Europy. Nasz kraj leży też nad morzem i posiada gęstą sieć rzek.

Dzięki temu w Polsce jest dobrze rozwinięta sieć linii kolejowych, dróg, a także działa dużo portów morskich i lotnisk.

TRANSPORT DROGOWY – najpopularniejszy, przewozi się nim 82,6% masy wszystkich ładunków.

ZALETY WADY przewożenie osób i towarów „od drzwi do drzwi” wygodny gęsta sieć dróg

zanieczyszcza środowisko niebezpieczny

*Gęstość dróg największa jest w województwie Śląskim, Małopolskim i Świętokrzyskim.

TRANSPORT KOLEJOWY – przewozi się nim 16,7% ogólnej masy towarów. W Polsce gęstość sieci kolejowej wynosi 6,4km/10km2. W związku z nierentownością zamknięto wiele połączeń lokalnych.

ZALETY WADY ekologiczny duży załadunek tani

konieczność przemieszczania się po określonych trasach,

przestarzały kosztowna budowa nowych linii kolejowych

*Najgęstsza sieć linii kolejowych w woj. Śląskim. Sieć linii kolejowych lepiej rozwinięta na terenach zaboru Pruskiego.

TRANSPORT ŁĄCZNOŚĆPrzewóz osób i ładunków Przekazywanie informacji na odległość

TRANSPORT ŚRÓDLĄDOWY – transport Wisłą odbywa się tylko i wyłącznie na odcinku Warszawa-Gdańsk. Rzeka Odra jest najważniejszą drogą wodną – kanałem Gliwickim łączy Górny Śląsk z portami w Szczecinie i Świnoujściu.

ZALETY WADY tani ekologiczny (bardziej niż kolejowy) duży bagaż

uzależniony od stanu rzek kosztowna regulacja stanu rzek

TRANSPORT MORSKI – jest to ważna gałąź transportu obsługująca przewozy międzynarodowe i międzykontynentalne. Statkami przewozi się węgiel, ropę, produkty naftowe, zboża i kontenery.

Porty główne znajdują się w: Gdańsku, Gdyni, Świnoujściu i Szczecinie.

TRANSPORT LOTNICZY – zyskuje coraz większe znaczenie w Polsce.

ZALETY WADY bezpieczny szybki czas podróży na dużą odległość

mały bagaż, bardzo drogi

Inwestorzy zakładają chętnie firmy i magazyny na obszarach dobrze skomunikowanych z pozostałymi regionami kraju. Powstają tam miejsca pracy i rosnąc ceny gruntów, wpływają podatki do kasy miasta lub gminy i napędza to kolejne inwestycje. Przykład: szybki rozwój gminy Stryków związany z tym, że na jej terenie będą przecinały się autostrady A1 i A2.

TRANSPORT PRZESYŁOWY

W Polsce istnieje także rozbudowana sieć gazociągów, ropociągów, wodociągów i sieć energetyczna.

ŁĄCZNOŚĆ

Obejmuje przesyłanie informacji drogą przewodową lub bezprzewodową.

Spada liczba abonentów telefonii stacjonarnej i wzrasta liczba abonentów telefonii komórkowej. Coraz wyraźniej zaznacza się też obecność prywatnych firm kurierskich.

TURYSTYKA

Turystyka to wyjazdy ludzi w celach niezarobkowych na nie dłużej niż rok.

Turyści w Polsce:

1. Niemcy2. Ukraińcy

3. Białorusini

Polska to kraj atrakcyjny turystycznie. Turystyka dostarcza wielu nowych miejsc pracy np. w hotelach, pensjonatach i gastronomii, a także jest źródłem dochodów państwa.

Walor turystyczny – zespół cech środowiska lub cech antropogenicznych wywołujących zainteresowanie turystów.

Walory turystyczne: wypoczynkowe, specjalistyczne, krajoznawcze: przyrodnicze, antropogeniczne.

Na obszarze naszego kraju występuje duże rozproszenie walorów turystycznych. Każdy region ma szansę przedstawić różnorodne oferty turyście.

Polskie góry – Karpaty i Sudety są jednymi z najważniejszych regionów turystycznych. W Tatrach są jedyne w PL krajobrazy alpejskie. Dostępne są trasy narciarskie i wyciągi.

Na listę UNESCO wpisano 13 obiektów z Polski.

WYJAZDY TURYSTYCZNE POLAKÓW:

Polacy wyjeżdżają w celach turystyczno-wypoczynkowych (turystyka krajoznawcza, turystyka wypoczynkowa). Na dłuższy wypoczynek jadą nad morze i w góry, a na krótszy do miast.

Za granicę Polacy wyjeżdżają najczęściej do Niemiec, Wielkiej Brytanii, Czech. Celem większości podróży jest zwiedzanie innych krajów i wypoczynek.

Krajoznawcza

PielgrzymkowaKwalifikowana Kongresowa

Wypoczynkowa

Zdrowotna

WPŁYW GOSPODARKI NA STAN ŚRODOWISKA

Wraz z rozwojem gospodarczym środowisko staje się też coraz bardziej zanieczyszczone.

Stan środowiska w Polsce jest zróżnicowany. Wpłynęły na to lata zaniedbań i rabunkowe pozyskiwanie zasobów naturalnych.

Stare baterie, leki, oleje, puszki po farbach i rozpuszczalnikach trafiają do wód powierzchniowych i zatruwają gleby. Z gnijących odpadów wydziela się np. siarkowodór i metan – szkodliwe gazy. Często

miasta mają problemy z zanieczyszczeniami i składowaniem odpadów.

Najwięksi truciciele środowiska to: elektrownie, huty, zakłady chemiczne, kopalnie

Ze spalania węgla brunatnego i kamiennego w elektrowniach cieplnych i ze spalin samochodowych powstają związki siarki i azotu przyczyniające się do powstawania kwaśnych deszczy (np. SO2). Szczególnie dwutlenek siarki działa bardzo niekorzystnie na rośliny.

Kwaśne deszcze ----- skutki --- opadanie liści, uszkodzenia aparatów szparkowych roślin i ich obumieranie …….. -> zakwaszanie gleby, nadmierna ilości metali ciężkich, wymywanie cennych składników pokarmowych

ZANIECZYSZCZENIA WODY:

Wodę pobiera głównie przemysł (paliwowo-energetyczny, chemiczny, drzenwo-papierniczy), gospodarka komunalna, rolnictwo. Około 4/5 pobranej wody wraca z powrotem do rzek i jest ona zanieczyszczona, podgrzana i zasolona.

Brudne wody rzek spływają do Bałtyku – jest on jednym z NAJBARDZIEJ SKAŻONYCH MÓRZ ŚWIATA!

Najbardziej skażone są jednak wody gruntowe – zawartość azotu pochodzącego z nawozów sztucznych przekracza w nich normę.

SKAŻENIE GLEB:

Skażenie gleb spowodowane jest przenikaniem zanieczyszczeń z powietrza. Gleby zdegradowane stanowią 2,7% powierzchni Polski, a silnie zdegradowane 0,5%.

Rekultywacja gruntów to przywracanie im ich wartości użytkowych lub przyrodniczych. Odbywa się najczęściej wokół zakładów chemicznych, petrochemicznych, w aglomeracjach miejskich;

ZASADA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU: doktryna ekonomii, zakładająca jakość życia na poziomie, na jaki pozwala obecny rozwój cywilizacyjny

Ochrona środowiska przyrodniczego i kulturowego w Polsce:

Prawa chroniące przyrodę są zawarte w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i w ustawie o ochronie przyrody. W naszym kraju znajdują się 23 parki narodowe i 120 parków krajobrazowych.

Formy ochrony przyrody w Polsce:

1. Parki Narodowe2. Rezerwaty przyrody3. Parki krajobrazowe

Oraz: Obszary chronionego krajobrazu Pomniki przyrody Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt Inne

Obszary chronione stanowią 1/3 powierzchni Polski i wzrasta ich ogólna powierzchnia.

PARKI NARODOWE: obszary o powierzchni powyżej 1000 ha wyróżniające się szczególnymi wartościami naukowymi, kulturowymi. Na ich obszarze ochronie podlega cała przyroda, a działania człowieka dotyczą jedynie zabiegów ochronnych, pielęgnacyjnych i hodowlanych. Najwięcej Parków Narodowych znajduje się w górach.

Na Światowej liście rezerwatów biosfery UNESCO znajdują się następujące Parki Narodowe: Babiogórski, Białowieski, Słowiński, Bieszczadzki, Tatrzański, Kampinoski, Karkonoski, Poleski

PARKI KRAJOBRAZOWE: obejmują tereny ze względu na ich wartości przyrodnicze, historyczne, kulturowe, piękno krajobrazu. Można w nich prowadzić działalność gospodarczą niezagrażającą środowisku.

REZERWATY PRZYRODY: obejmują znacznie mniejszą powierzchnię od parków narodowych. Są to obszary występowania skupisk określonych gatunków roślin i zwierząt, a także elementów przyrody nieożywionej o wartościach naukowych, kulturowych lub krajobrazowych.

Rośliny objęte ochroną gatunkową to: cis pospolity, sosna limba, brzoza ojcowska

Zwierzęta objęte ochroną gatunkową to: jeże, nietoperze, zające bielaki, wiewiórki, niedźwiedzie brunatne, żubry