Gonzalo Munévar, Damasio, Jaźń i Świadomość

8/18/2019 Gonzalo Munévar, Damasio, Jaźń i Świadomość

1/16

Filozoficzne Aspekty Genezy — 2015, t. 12 Philosophical Aspects of Origin s. 1-16

http://www.nauka-a-religia.uz.zgora.pl/images/FAG/2015.t.12/art.01.pd

Gonzalo !un"#ar

$am%sio& 'a() i *wiadomo*+ ,

1. Wprowadzenie

Antnio $am%sio ma tle wanh zasug dla neuronauki& e pod'iu 'a-kie'kolwiek krtki 'ego pogl3dw musi towarzsz+ znazna doza niepoko'u.4da'e mi si 'ednak& e zakadane przeze) liskie zwi3zki midz *wiadomo-*i3 a 'a(ni3 prowadz3 do teorii *wiadomo*i& ktra nie nada'e si do zastosowa-nia i dziaa na szkod 'ego sk3din3d ennego postulatu zudowania iologiz-nh podstaw konep'i 'a(ni.

!o'e w3tpliwo*i dotz3 zwaszza zaproponowanego przez $am%sio po-dziau *wiadomo*i na *wiadomo*+ rdzenn3 i *wiadomo*+ rozszerzon3& gdzie pierwsza stanowi warunek oeno*i drugie'. 1 $am%sio wi3e *wiadomo*+rdzenn3 z tm& o nazwa 'a(ni3 rdzenn37& na'pierwotnie'sz3 orm3 'a(ni& kt-r3& w elu zahowania smetrii postulowanh przeze) zwi3zkw& trzea rozwa-a+ oddzielnie i niezalenie od 'a(ni autoiograizne'7& w ramah ktre' *wia-domo*+ rozszerzona odgrwa zasadniz3 rol. 2 4 rzezwisto*i $am%sio m-

, Gonzalo !89;Aonsiousness7& Philosophia Scientiæ 201?& #ol.1@& no. & s. 1B1-201& doi: 10.?000/philosophiasientiae.1015. Ca zgod3 Autora i


2/16

G. !un"#ar& Damásio !a"# i $wia%omo$&

wi o proesie dwuetapowm: proto'a(ni oraz 'a(ni rdzenne'& 'ednak przezwzgl3d na zwizo*+ w ninie'szm ese'u nie d za'mowa si tm rozrnie-niem. Ld za* argumentowa& e konep'a *wiadomo*i rdzenne'7 ma po-wane wad. Jonep'a ta nie moe w'a*ni+ takih z'awisk 'ak *nienie z ze-sp zamkniia& ktre adekwatna teoria *wiadomo*i powinna w'a*nia+. 4 ra-mah swo'e' konep'i $am%sio wmaga owiem& a zahodz3e w organi-zmie przetwarzanie inorma'i o przedmioie wwierao wpw na autorepre-zenta' organizmu. 4mogu tego nie da si speni+ w ou powszh sta-

nah. >o wie'& w wielu stanah& w ktrh organizm uwzgldnia eekt& po-wiedzm& postrzegania przedmiotu zewntrznego& uwzgldnianie to ma harak-ter nie$wia%omy. Jole'n powan prolem polega na tm& e liski zwi3zek midz *wiadomo*i3 a 'a(ni3& 'aki postulu'e $am%sio& prowadzi do podziau 'a(ni& ktr ze wzgldw teoretznh 'est nie do utrzmania& poniewa O1P ramah teorii ewolu'i wmaga si& a nawet pierwotna 'a() Oto 'est proto'a()P prze'awiaa eh 'a(ni autoiograizne'7& oraz O2P 'a() przewanie nie moe + *wiadoma.

4 niedawno opulikowanm artkule& tranie zattuowanm >onsious-ness: An #er#iew o the Dhenomenon and o Its Dossile 9eural Lasis7QUwiadomo*+. gln zars z'awiska i 'ego moliwe neuronowe podoe7R&napisanm wraz z Jasparem !eerem& $am%sio pru'e wkaza+& e 'ego klu-zowe idee zna'du'3 pokrie w wnikah na'nowszh ada) w neuronaukahteoretznh i ekspermentalnh. ? =konentru' si na tm artkule& przokaz'i odnosz3 si do niektrh wze*nie'szh wanh pra $am%sio.

2. Ja- w $j/ci$ 0amsio

to krtka harakterstka u'ia $am%sio. $o ada) nad *wiadomo*i3Owa*iwie mwi on o deini'i7 *wiadomo*iP mona pode'*+ z perspektwoserwatora& stosu'3 zesp krteriw ehawioralnh& takih 'ak zuwanie&

Dor. Antnio


3/16

Filozoficzne Aspekty Genezy V 2015, t. 12

emo'e ta& uwaga i zahowania elowe. 5 Jluzowa 'est 'ednak perspektwa podmiotu. $am%sio skupia si przede wszstkim na w'a*nieniu& 'ak& z punktuwidzenia neurologii& wania si *wiadomo*+. Argumentu'e& e z perspektw podmiotu *wiadomo*+ wania si& gd mzg tworz:

OaP neuronowe wzore przedmiotw wraone w kategoriah sensomoto-rznh OorazPM

OP neuronowe wzore zmian& ktre przedmiot te wwou'3 w wewntrz-nm stanie organizmuM oraz

OP zapis drugiego rzdu& ktr wi3e ze so3 OaP i OP.

en zapis drugiego rzdu& opisu'3 rela' midz organizmem a przed-miotem& stanowi neuronalne podoe suiektwno*i& poniewa przedstawia or-ganizm 'ako protagonist pozna'3ego przedmiot. 4 ten spos zapis ten two-rz $wia%omo$& r%zenn'. (wia%omo$& rozszerzona za* po'awia si& gd przed-miot s3 zwi3zane z organizmem nie tlko tu i teraz7& lez w szerszm kontek-*ie oe'mu'3m przeszo*+ organizmu i 'ego ozekiwan3 przszo*+7. !oe-m wi m*le+ o *wiadomo*i rdzenne' 'ako tmzasowe' Otu i teraz7P& pod-zas gd *wiadomo*+ rozszerzona wkorzstu'e zaso pamii rooze' oraz pamii dugotrwae'.

Drz'rz'm si& 'ak 'a() wpisu'e si w ten shemat. 4twarzanie orazwOetap OaPP nie wstarz do powstania *wiadomo*i. Uwiadomo*+ wmaga ze-go* wie': wmaga take utworzenia si pozuia 'a(ni w akie poznaw-zm7. worz wiedz o tm& e posiadam ums oraz e 'ego tre*i s3ksztatowane w szzeglne' perspektwie& mianowiie w perspektwie naszegowasnego organizmu7. Donadto pozuie Qwasnego V przp. tum.R organi-zmu w akie poznania odarza nas pozuiem posiadania przedmiotw& ktrema'3 zosta+ poznane7. 6 !wi si& e organizm ludzki 'est *wiadom& gd reprezenta'i przedmiotw i zdarze) towarzsz pozuie& e organizm 'est pod-miotem postrzee)7. S $am%sio i !eer deiniu'3 *wiadomo*+ 'ako:

5 Dor. $A!H=I and !KNKonsiousnessT7& s. ?.

6 $A!H=I and !KNKonsiousnessT7& s. 5.

S $A!H=I and !KNKonsiousnessT7& s. 6.


4/16


QTR chwilowe )tworzenie wzorc*w ne)ronowych kt*re opis)!' zwi'zek mi+%zy orga,nizmem z !e%ne! strony a prze%miotem l)- z%arzeniem z %r)gie!. o zoenie wzor-w neuronowh opisu'e stan& ktr& z raku lepszego sowa& nazwam !a"ni'. enstan 'est kluzem do suiektwno*i. @

m samm *wiadomo*+ rdzenna dostarza organizmowi pozuia 'a(niw 'edne' hwili& teraz& i w 'ednm mie'su& tuta'7. B ulotn3 'a()& 'ak mona o si spodziewa+& $am%sio okre*li mianem 'a(ni rdzenne'7 'u w 1BBBroku& w swo'e' snne' ksi3e Tajemnica świadomości. 10 8wani ztelni

mogli z pewnm niepoko'em zwri+ uwag& e mieszam ze so3 'a() i pozu-ie 'a(ni& o mog3 uzna+ za nieuzasadnione& nawet 'e*li w tm mie'su po pro-stu id *ladem $am%sio. !a'3 ra'& ale do te' kwestii prze'd po dalszm przedstawieniu u'ia $am%sio oraz po kilku uwagah wstpnh.

Dodzas gd *wiadomo*+ rdzenna 'est prostm z'awiskiem iologiznm7&niezalenm od pamii konwen'onalne'& pamii rooze'& rozumowaniai 'zka7& *wiadomo*+ rozszerzona 'est zoona& uzaleniona od pamii i po-szerzana przez 'zk7. Dodonie 'a() rdzenna stanowi orm prze'*iow3 wie-dz7& ale to ki si z trad'nm po'iem 'a(ni& ktre 3z si z ide3 tosa-mo*i i ia oso37. o trad'ne po'ie& zdaniem $am%sio i !eera& odpo-

wiada *wiadomo*i rozszerzone': Wa()& ktra si wania w *wiadomo*i roz-szerzone'7 V powiada'3 V 'est wzgldnie stam ziorem niepowtarzalnhaktw& ktre harakterzu'3 oso& 'est X'a(ni3 autoiograizn3Y7. 11 zwi-*ie *ledzenie na ie3o th niepowtarzalnh aktw dzie do pewnegostopnia zalee+ od wspomnie) z pamii semantzne'& ale przede wszstkimod wspomnie) z pamii epizodzne'.

Casadnize znazenie dla $am%sio i !eera ma to& etap OaP-OP ih hipotez o tm& 'ak wania si *wiadomo*+& wrazi+ w kategoriah struktur uka-du nerwowego. Ktap OaP& tworzenie orazw przedmiotw Ow tm przwowa-nie ih w pamiiP& 'est raze' prost& ior3 pod uwag wielki postp& 'aki do-

@ $A!H=I and !KNKonsiousnessT7& s. 6 Qwrnienie w orginaleR.

B $A!H=I and !KNKonsiousnessT7& s. 6.

10 Dor. $A!H=I& Tajemnica świadomości.

11 $A!H=I and !KNKonsiousnessT7& s. 6.

?


5/16


kona si w neuronaukowh adaniah nad sensep'3 i perep'3& nawet 'e*linadal pozosta'e wiele do zroienia. >o do etapu OP trzea przzna+& e $am%siosam dokona wie' ni ktokolwiek inn w te' dziedzinie& e zwri+ nasz3uwag na znazenie w'a*niania neuronowh wzorw zmian w reprezenta'iorganizmu wwowanh przez przedmiot& o ktrh mowa w etapie OaP. 12

Catem oraz nale oenia+ w kontek*ie reprezenta'i iaa w mapah neuro-nowh w takih strukturah 'ak: pie) mzgu O-rainstemP& podwzgrze Ohypo,thalam)sP& wspa Oins)lar corte.P& kora zakrtu orz Ocing)late corte.P i ko-

ra iemieniowa O parietal corte.P& ktre pozwala'3 organizmowi na ie3o *le-dzi+ stan wewntrznego milie)& wntrzno*i& ukadu rwnowagi i ukadu mi-*niowo-szkieletowego QTR 'ako zespou aktwno*i& ktr nazwam proto'a(-ni37. 1 4ze*nie' $am%sio zdeiniowa proto'a() 'ako:

QTR sp*!ny z-i*r wzorc*w ne)ronowych kt*re cyklicznie o%wzorow)!' stan wiel) wy,miar*w fizyczne! str)kt)ry organizm)/ 1?

Doz3tek *wiadomo*i przpuszzalnie harakterzu'e si nieweralnmzapisem7& ktr opisu'e zwi3zek7 midz reaktwnmi7 zmianami w proto- 'a(ni a przedmiotem wwou'3m te zmian7& to znaz w rela'i midz eta- pami OaP i OP. aki nieweraln zapis generu'e struktur zdolne do odierania

sgnaw z map& ktre reprezentu'3 zarwno organizm& 'ak i przedmiot7 15 V struktur& ktre powinn okaza+ si niezdne do powstania zarwno *wiado-mo*i rdzenne'& 'ak i rozszerzone'. $am%sio przez a zas wskazu'e& e praw-dopodonie rol t odgrwa kora prz*rodkowa tlna O posterome%ial corte.POD!>P& ktra stanowi po3zenie tlnego zakrtu orz O posterior cing)latecorte.P& kor retrosplenialne' Oretrosplenial corte.P i przedklinka O prec)ne)sPOpola Lrodmanna nr 2a/& 2B& 0& 1& SmP7. D!> pasu'e idealnie& poniewa posiada po3zenia& w przewaa'3e' mierze dwustronne& z prawie wszstkimi

12 Dor. Antnio


6/16


oszarami korowmi QTR i liznmi '3drami wzgrza7& 16 o 'est wane& gdwtwarzanie wszstkih th wzorw neuronowh drugiego rzdu7 powinnooe'mowa+ nie tlko kor& lez take oddziawania wzgrzowo-korowe7. a-kie ogatwo po3ze) 'est akiem dogodne& o dopuszza udzia pamii rooze' i pamii dugotrwae'& ou niezdnh dla rozwiniia si 'a(ni autoiograizne'. Drzedklinek& z*+ D!>& uaktwnia si w trakie wszukiwaniazdarze) autoiograiznh7. D!> stanowi z*+ siei spoznkowe'& ktr3 nie-ktrz adaze 3z3 z proesami odnosz3mi si do 'a(ni. 4 kilku adaniah

tehnik3 orazowania mzgu okazao si& e D!> aktwowao si podzas za-da) dotz3h namsu nad wasnmi ehami osoowo*i os ada-nh7. 1S >o wie'&

wszstkie przpadki upo*ledzenia *wiadomo*i rdzenne' QTR ma'3 pewn3 wan3 e-h wspln3: zazwza' ma'3 uszkodzon i/lu zmienion metaolizm w liznhstrukturah prz*rodkowh& takih 'ak D!>. 1@

9ale te wspomnie+& e D!> na'mnie' nie 'est pierwszm woremwikszo*i neuronaukoww ada'3h 'a(). 4ielu wra(nie preeru'e& na przkad& prz*rodkow3 kor przedzoow3 Ome%ial prefrontal corte.P& powou- '3 si rwnie na ogatwo po3ze) korowh i wzgrzowh& ezpo*redni

udzia pamii rooze' i wiele innh znnikw. 1B !imo to $am%sio i !eer mog3 uzna+ D!> za z*+ wiksze' siei struktur prz*rodkowh.

5. r't'ka $j/cia 0amsio

Cazn od wskazania na nie'ednoznazno*+ rezultatw ada) tehnik3 ora-zowania mzgu uzskiwanh& 'ak w towanh powe' sprawozdaniaho poudzeniu D!> Olu innh strukturP& w zadaniah dotz3h namsu

16 $A!H=I and !KNKonsiousnessT7& s. B.

1S

$A!H=I

and !KNKonsiousnessT7& s. B.1@ $A!H=I and !KNKonsiousnessT7& s. 10.

1B Dor. >. 9eil !A>


7/16


nad wasnmi ehami osoowo*i os adanh7. akie zadania prawie za-wsze s3 wkonwane wzgldem lu w zestawieniu z innmi zadaniami. Wako przkad rozwam adanie !olem w Eaoratorium z 'e-ste* zliw]7& >z tw' na'lepsz prz'aiel 'est zliw]7P. 4 innh wa-

runkah ptali*m take& z przpisali soie lu swoim na'lepszm prz'a-ioom rne eh nieosoowo*iowe Ona przkad >z 'este* wsoki]7& >ztw' na'lepsz prz'aiel 'est wsoki]7P. Cestawienie ze so3 po3zonh wa-runkw pta) o sieie z po3zonmi warunkami pta) o na'lepszego prz'aie-la& 'ak wida+ na . 4oe tego na pierwsz rzut oka wda'e si& e wnikimoih wasnh ada) ekspermentalnh wspiera'3 teoretzn argument $a-m%sio.

mzasem& gd zestawili*m ptania o sieie z ptaniami o sawn3 oso&ktre' uzestni nie zna'3 osoi*ie OLilla GatesaP& rezultat zupenie inne.kazao si mianowiie& e zupenie inn oszar& przedni zakrt kor orzOanterior cing)late corte.P OAA>P& wkazwa na'wiksz3 rni poudzenia& 'ak wida+ na


8/16


Rys. 1. Znaczące pobudzenie płata limbicznego (limbic lobe) i zakrętu obręczy(cingulate gyrus) w polu Brodmanna nr 31 (ja samnajlepszy przyjaciel)! "#rednione zło$enie obrazu 13 uczestnik%w! Badanie &' neuronalnyc* korelat%w ja+ni! ,-

20 Dor. Gonzalo !89;AEK& Nong^uan NK& Wie NA9G& Ni CZK9G& 8da J


9/16


Rys. 2. .obudzenie /00 w zadaniu polegającym na autoatrybucji ja samBill2ates badanie &'! ,1

21 Dor. !89;AEK& NK& NA9G& CZK9G& J


10/16


Rys. 3. .obudzenie /00 podczas zestawienia najlepszy przyjacielBill 2ates! ,,

22 Dor. !89;AEK& NK& NA9G& CZK9G& J


11/16


=prawa sta'e si 'eszze ardzie' skomplikowana& gd zmieniam harakter zadania. o znaz& gd przeprowadzam eksperment polega'3 na rozpozna-waniu sieie zamiast na przpiswaniu soie eh V na przkad prosz3 oso adane o zidentikowanie otograii przedstawia'3h ih samh w przei-wie)stwie do otograii ih na'lepszh prz'ai z niezna'omh V to zna-z3o poudzone zosta'3 zupenie inne oszar mzgu. 2 o mnoenie wielora-kih rezultatw moe doprowadzi+ do rozpaz niektrh oserwatorw dzie-dzin neuronaukowh ada) nad 'a(ni3. 2? 4da'e si& e moliwh 'est wiele

rodza'w odrniania sieie od innh& a take wiele sposow& na 'akie mzgmoe przeprowadza+ takie odrnienia. Wak zwi(le omwi ponie'& ta stua'a 'est 'ednak akowiie zgodna z w'a*nieniem 'a(ni wnika'3m z teorii ewo-lu'i& mianowiie takim& ktre& w przeiwie)stwie do rozwi3zania $am%sio& nie podporz3dkowu'e 'a(ni *wiadomo*i.

Canim 'ednak prze'dziem do dalsze' dskus'i& nale zda+ soie spraw& emidz u'iem $am%sio a pewnmi wanmi ustaleniami neuronauk zahodz3take inne niezgodno*i. Do pierwsze& ze wzgldu na to& e postulowana przez$am%sio 'a() autoiograizna zale od wspomnie) epizodznh dotz3-h prze+ podmiotu& 'est mao prawdopodone& a zm* wie' nikonstruk'3 m*low3. Wak 'asno wkaza =tanle Jlein na podstawie studiw przpadku& 'a() nie moe + konsttuowana przez wspomnienia epizodznez ardzo prostego powodu: pa'eni akowiie niezdolni do ksztatowaniawspomnie) epizodznh Oponiewa nie posiada'3 'u hipokampuP mimo to s3w stanie rzetelnie opisa+ swo'e eh osoowo*i. 25 Da'eni prze'awia'3 po-wane zmian osoowo*i po doznaniu urazu nadal li w stanie opisa+ swo'e

2 Dor. =te#en !. DEAKJ & Wames 4. E8GZKA$& . G8Z& Josha


12/16


nowe eh osoowo*i mimo utrat zdolno*i ksztatowania wspomnie) epizo-dznh.

Do drugie& o wi3e si z tematem konstruk'i m*lowh& wda'e si dziw-ne& e autor 3ł/d$ artezj$sza powinien usiowa+ podporz3dkowwa+ 'a()*wiadomo*i. 26 o kartez'a)skie zaangaowanie wpwa z elu prz*wiea'3-ego $am%sio& 'akim 'est w'a*nienie po'ia suiektwno*i& a zwaszza usta-lenie& dlazego rzezwi*ie odzuwam nasze przeia 'ako nasze7. Wednak zwrenie uwagi na t spraw& nawet na poziomie enomenologii& pokazu'e& e

w trakie intenswnh prze+ perep'nh Ona przkad suhania muzki&ktr3 uwaam za naprawd pikn3P moem we'*+ w stan& w ktrm nie m*li-m o soie. Franis >rik i >hristo Joh poradzili soie z tm kontr*wiade-twem dziki sugestii& e mzg wi3 oznakowu'e wszstkie przeia& hoiaw takih wpadkah roi to pod*wiadomie& na'prawdopodonie' przez aktwa-' oszarw zoowh Onawet gd preerowana przez $am%sio D!> stano-wia kluzow re'on& to musiaa dziaa+ poprzez oszar zoowe& zwaw-sz na rak po3ze) D!> z pierwszorzdowmi oszarami sensorznmii motorznmiP. 2S Ale niedawn eksperment pokaza& e w trakie intensw-nh zada) perep'nh poudzenie pata zoowego w rzezwisto*i sa-nie_ 2@

>o wie'& miesza'3 'a() z pozuiem 'a(ni& 'ak wspomniano wze*nie'&$am%sio wwou'e powane w3tpliwo*i o do istnienia 'a(ni. 4 ramah 'egou'ia mona& 'ak si wda'e& uziwie prz'3+& e 'a() stanowi odpowiednik perep'i wewntrzne'. J i >hristo J >Z&


13/16


wol3 mwi+ o konstruk'i& nadal& e tak powiem& pozostawia'3 w zawieszeniustatus ontzn 'a(ni. Creszt3 'e*li naprawd posiadam 'a()& to ez wzgldu nato& zm 'est& powinna si ona ontznie rni+ od nasze' wewntrzne' perep'i 'a(ni& tak 'ak so) z pewno*i3 rni si ontznie od nasze' perep'i sonia.

4 kadm razie naisk& 'aki $am%sio kadzie na *wiadom3 'a()& prowadzido innh prolemw. 9a przkad konep'a *wiadome' 'a(ni 'ako znnika pode'mu'3ego dez'e kolidu'e z wnikami ekspermentw& takih 'ak ekspe-rment Eieta& w ktrm zostao wkazane& e podzas zaiskania doni nie-

*wiadom poten'a gotowo*i mzgu po'awia si przeitnie 50 milisekund przed tm& zanim osoa adana ma *wiadom3 m*l o poruszeniu doni3. 0

prz tego skutki& 'akie perep'a wwiera na organizm& nawet gdwszstkie wmogi stawiane przez $am%sio *wiadomo*i rdzenne' zostan3 spe-nione& normalnie s3 realizowane nie*wiadomie. =potkam 'ak3* oso i prawienathmiast nieweralne przetwarzanie7 inorma'i zale od ardzo wieluwskazwek& ktre same zale3 od nie*wiadomh proesw oparth na ra'ahewolu'nh lu na dugie' historii osoisth prze+. a nowa osoa wgl3-da na godn3 zauania& interesu'33 i tak dale'& ale zsto nie mam po'ia& dla-zego rzezwiste *wiadome przeie 'est zwi3zane z tmi reak'ami& a nawet

moem nie + *wiadomi samh th reak'i. Istotnie& 'ak wskaza >rik&wikszo*+ unk'i mzgu& w tm unk'i poznawzh& 'est nie*wiadoma. Do-winni*m zatem ozekiwa+& e 'a()& 'e*li istnie'e& przewanie ma harakter nie-*wiadom. Gd zignoru'em t kwesti& m*l3& e 'a() 'est *wiadoma Olu go-rze'& kartez'a)skaP& to& 'ak widzieli*m& powsta'3 na'przernie'sze paradoks.

4e wze*nie'szh praah zaproponowaem& *m m*leli o 'a(ni w kon-tek*ie iologii ewolu'ne'. 1 Jad organizm musi odgraniza+ sieie od in-

ODrzp. tum.P 4 lepszm przekadzie na 'zk polski ukaza si take rozdzia 6 Os. 111-11P wspomniane' pra w postai artkuu pt. Wa z wiru7. Dor. ereral Initiati#e and the onsious 4ill in;oluntar Ation7& 4he 0eha1ioral an% 0rain Sciences 1B@5& #ol. @& no. ?& s. 52B-5B& doi: 10.101S/=01?0525`000??B0.

1 Dor. Gonzalo !89;A


14/16


nh& lez w przpadku ardzie' zoonh organizmw& takih 'ak ssaki& spe-nienie te' potrze wkraza poza reak'e ukadu odporno*iowego& wmaga owiem koordna'i inorma'i zewntrzne' z inorma'3 dotz33 wewntrz-nh stanw organizmu. A taka koordna'a a skutezna& musi uwzgld-nia+ wze*nie'sze przeia organizmu& 'ak rwnie 'ego dziedzitwo genetz-ne& na przkad w postai podstawowh emo'i& ktre kieru'3 nim& prze-trwa& rozmno si i tak dale'& 'ak sam $am%sio tak umie'tnie argumentowa.A przeia& 'ak wskazwa& musz3 + interpretowane na podstawie tego& za

kogo organizm sieie uwaa7& lez& ponownie& 'est to przewanie pod*wiado-me zadanie przpisane gwnie o*rodkowemu ukadowi nerwowemu& a zwasz-za mzgowi.

!zg& ktremu nie uda'e si dostrze zwi3zkw niezdnh do wkonaniatakie' koordna'i i interpreta'i& stawia organizm w niekorzstne' stua'i.!oe na przkad mie+ trudno*i w uzeniu si i zapamitwaniu zasadnizhaktw dotz3h swego *rodowiska lu nie + w stanie u'ednoznaznia+ in-orma'i perep'ne' o kluzowm znazeniu. 8kad limizn szzura& gw-nie iao migdaowate Oamyg%alaP i wspa& powstrzmu'e go od z'adania po-wienia& ktre wze*nie' mu zaszkodzio. West to proes nie*wiadom& ktr maodpowiedniki take u istot ludzkih.

!zg& ktr wewoluowa& e 3z+ ze so3 inorma' zewntrzn3i wewntrzn3 w kontek*ie swo'e' wasne' historii Olu raze' swo'e' reprezenta-'i te' historiiP oraz a odrnia+ sw' organizm od innh& to mzg& ktr w-ewoluowa do penienia unk'i zazwza' przpiswanh 'a(ni: ie 'a(ni3 'est w znaznm stopniu tm& o roi mzg. Eez mzg przewanie roi to nie-*wiadomie Olu pod*wiadomieP. Lior3 pod uwag& e mzg 'est sstemem roz- proszonm oraz e istnie'3 miriad sposow& w 'akie osonik musi odrnia+sieie od innh& wda'e si& e 'a() prawdopodonie take ma harakter roz- proszon. o w'a*niao& dlazego rne zadania dotz3e 'a(ni7 da'3w rnorodnh ekspermentah z orazowaniem mzgu tak rozmaite wzore

aktwa'i mzgu. A poniewa 'este*m zwierztami spoeznmi& to ewolu'-

=el and Free 4ill7& w: !artin L


15/16


ne u'ie w'a*nia take& dlazego w ekspermenie dotz3m autoatru'i& przwoanm tu dla przkadu& oa zestawienia: 'a sam-Lill Gates i na'lepsz prz'aiel-Lill Gates poudzi A>> Ohoia z rn3 intenswno*i3P. !amskonno*+ do identikowania si z tmi& ktrz s3 nam lis. >o do aktwa'i pola Lrodmanna nr 1 w zestawieniu 'a sam-Lill Gates: 'est to oszar& ktr sta-nowi podstaw orienta'i przestrzenne' organizmu ze wzgldu na oiektwne7eh& takie 'ak punkt orienta'ne& 2 w przeiwie)stwie do orienta'i egoen-trzne' Ogdzie sugestia dotz uprzedmiotowienia7 rozrnienia midz or-

ganizmem a tm& o 'est mu liskieP. rienta'a ma zasadnize znazenie dla or-ganizmw& ktre wewoluowa do dziaania. 9awiasem mwi3& poudzenieA>> pokazane na orte[ Knodes Derei#ed

Zeading $iretion in Zumans7& 4he 6o)rnal of Ne)roscience 2010& #ol. 0& no. B& s. 12@BS-12B01& doi: 10.152/W9K8I.0SS-10.2010.

Dor. Ale[ FKE& Lrian $KA9& =tephen W. 4$& and >hristos DA9KEI=&Anatomial Anormalities o the Anterior >ingulate >orte[ in =hizophrenia: Lridging the GapLetween 9euroimaging and 9europatholog7& Schizophrenia 0)lletin 200B& #ol. 5 no. 5& s. BS-BB& doi: 10.10B/shul/sn025.

15


16/16


nie s3 spenione& hoia pa'ent powinien posiada+ przna'mnie' *wiadomo*+rdzenn3& ale zesp ten 'est powodowan przez uszkodzenie mostu O ponsP& 'ed-ne' spo*rd wa*nie th struktur w mzgu& ktre $am%sio uzna'e za niezdnedla *wiadomo*i rdzenne'.

9i z tego& o zostao powiedziane we'& nie miao sugerowa+& e *wiado-mo*+ nie odgrwa adne' roli w naszm iu mentalnm z wrz w ksztato-waniu naszego pozuia 'a(ni. Wednak wi3 nale w'a*ni+& na zm ta rolamoe polega+. Dewn3 interesu'33 hipotez3& 'u wspomnian3& 'est potraktowanie

*wiadomo*i 'ako z'awiska pokrewnego perep'i wewntrzne'& a zasami we-wntrzne' perep'i 'a(ni& miewa'3e' swo'e wrki i podatne' na zudzenia tak samo& 'ak wszstkie inne perep'e. ak z owak wgl3da na to& e narzuanie 'a(ni wasno*i& 'ak3 'est *wiadomo*+& zego pru'e $am%sio& ko)z si nie- powodzeniem& a to rzua ie) na sk3din3d wane ustalenia dotz3e umsu& 'akih dokona.

Gonzalo 2)n71ar

amsio, ;e%( and )onscio$sness

;$mmar'

Antnio $am%sio\s notion o core onsiousness7 suers rom serious deets. It annotaount or phenomena suh as dreaming or loked-in-sndrome& whih a proper theor o onsiousness should e[plain& eause it re^uires that the organism\s sel-representation eaeted the organism\s proessing o an o'et. his re^uirement annot e met in thosetwo states. !oreo#er& in man states in whih the organism does take into aount the e-et o& sa& the pereption o an e[ternal o'et& that aount is )nconscio)s. And lastl&the lose onnetion $am%sio makes etween onsiousness and the sel leads to a theoreti-all untenale di#ision o the sel: e#olutionar onsiderations demand that e#en a primi-ti#e sel Oe.g.& a proto-selP e[hiit eatures o an cautoiographial sel7.

e'words: onsiousness& sel& distriuti#e sel& neurosiene& rain-imaging& Antnio $a-m%sio.

;łowa k%$czowe: *wiadomo*+& 'a()& 'a() rozproszona& neuronauka& orazowanie mzgu&Antnio $am%sio.

16

Gonzalo Munévar, Damasio, Jaźń i Świadomość

Documents

Transcript of Gonzalo Munévar, Damasio, Jaźń i Świadomość