godło

godło godło

- okres

piastowski

GODŁO GODŁO PAŃSTWAPAŃSTWA

Najstarsze wizerunki orła: Najstarsze wizerunki orła:

herby herby

Okolicznościowy denar Okolicznościowy denar Bolesława Chrobrego z ok.. Bolesława Chrobrego z ok..

1000 r. 1000 r.

brakteat brakteat Kazimierza Kazimierza

Sprawiedliwego Sprawiedliwego z 1177 r.z 1177 r.

orzeł na płycie orzeł na płycie nagrobnej nagrobnej Henryka IV Henryka IV

ProbusaProbusa

Orzeł jako godło państwa: Orzeł jako godło państwa:

orzeł na pieczęci orzeł na pieczęci majestatycznejmajestatycznej

Przemysława II - 1295 r. Przemysława II - 1295 r.

orzeł z pieczęci orzeł z pieczęci majestatycznej majestatycznej

Władysława Łokietka Władysława Łokietka 1312 r. 1312 r.

orzeł z pieczęci orzeł z pieczęci majestatycznej majestatycznej

Kazimierza Wielkiego Kazimierza Wielkiego 1336 r. 1336 r.

O O herbie państwa herbie państwa polskiegopolskiego można mówić można mówić

dopiero po koronacji dopiero po koronacji Przemysła IIPrzemysła II w 1295 w 1295

roku. Od jego panowania roku. Od jego panowania biały (a właściwie biały (a właściwie srebrnysrebrny) ) orzeł w orzeł w

koronie na czerwonej koronie na czerwonej tarczytarczy staje się staje się

rzeczywistym herbem rzeczywistym herbem Polski jak też dynastii Polski jak też dynastii

piastowskiej. Pomimo, że piastowskiej. Pomimo, że Łokietek i Kazimierz Łokietek i Kazimierz

Wielki używają też herbu Wielki używają też herbu ziemi kujawskiej jako ziemi kujawskiej jako

własnego herbu, a własnego herbu, a Przemyślidzi i Przemyślidzi i

Andegawenowie mają Andegawenowie mają własne herby własne herby

dynastyczne, wszyscy dynastyczne, wszyscy kolejni królowie kolejni królowie

posługują się Orłem posługują się Orłem Białym jako znakiem Białym jako znakiem

Królestwa Polskiego.Królestwa Polskiego.

- okres

piastowski


godło godło

herby herby

Orzeł jako godło Królestwa Polskiego oraz herby dynastyczne. Orzeł jako godło Królestwa Polskiego oraz herby dynastyczne.

-lata 1370

– 1572

Kazimierz Wielki – herb Kazimierz Wielki – herb Królestwa Polskiego i rodowy Królestwa Polskiego i rodowy

herb Kujawherb Kujaw

Królestwo PolskieKrólestwo Polskie herby herby dynastycznedynastyczne

Przemyślidzi: Wacław II i Przemyślidzi: Wacław II i Wacław III – herb Królestwa Wacław III – herb Królestwa

Polskiego na pieczęci Wacława Polskiego na pieczęci Wacława II oraz herb Królestwa II oraz herb Królestwa

Czeskiego – lew; oraz królów Czeskiego – lew; oraz królów czeskich – płonąca orlica. czeskich – płonąca orlica.

Andegawenowie: Ludwik Andegawenowie: Ludwik Węgierski oraz Jadwiga – herb Węgierski oraz Jadwiga – herb Królestwa Polskiego na zapince Królestwa Polskiego na zapince

od płaszcza Ludwika od płaszcza Ludwika Węgierskiego oraz herb dynastii Węgierskiego oraz herb dynastii andegaweńskiej oraz Ludwika andegaweńskiej oraz Ludwika

jako Króla Węgier z orłem jako Króla Węgier z orłem polskim. polskim.

Budowa i rodzaje herbu Rzeczpospolitej w okresie jagiellońskimBudowa i rodzaje herbu Rzeczpospolitej w okresie jagiellońskim- okres

piastowski


godło godło

herby herby

-lata 1370

– 1572

Pogoń – herb Wlk. Ks. Pogoń – herb Wlk. Ks. Litewskiego i JagiellonówLitewskiego i Jagiellonów

Orzeł – herb Królestwa Orzeł – herb Królestwa Polskiego i Królów PolskichPolskiego i Królów Polskich

Kolumny (Słupy) Giedymina – Kolumny (Słupy) Giedymina – herb rodowy Jagiellonów lub herb rodowy Jagiellonów lub

podwójny krzyż – herb rodowy podwójny krzyż – herb rodowy Jagiellonów Jagiellonów

orzeł z nagrobka orzeł z nagrobka Władysława Jagiełły Władysława Jagiełły

orzeł z nagrobka Kazimierza orzeł z nagrobka Kazimierza JagiellończykaJagiellończyka

orzeł z modlitewnika Anny orzeł z modlitewnika Anny JagiellonkiJagiellonki

Orły jako herb – Zygmunta Orły jako herb – Zygmunta Starego z inicjałem króla S Starego z inicjałem króla S – Sigismundus (1538 r.); – Sigismundus (1538 r.); oraz Zygmunta Augusta z oraz Zygmunta Augusta z

inicjałami króla S.A. – inicjałami króla S.A. – Sigismundus Augustus Sigismundus Augustus

(1568 r.)(1568 r.)

Orły w okresie jagiellońskimOrły w okresie jagiellońskim

Smok – herb Smok – herb rodowy Sforzów; rodowy Sforzów;

Herb Bony Herb Bony Sforza – żony Sforza – żony

Zygmunta Zygmunta StaregoStarego

Herb Herb państwowy państwowy

używany przez używany przez Aleksandra Aleksandra

Jagiellończyka Jagiellończyka z herbem z herbem Austrii na Austrii na

tarczy tarczy sercowej na sercowej na cześć jego cześć jego

matki Elżbiety matki Elżbiety RakuszankiRakuszanki


- Okres piastowski

godło godło

herby herby

-lata 1370 – 1572

-królowie elekcyjni 1573 - 1795

Herby dynastyczne władców elekcyjnychHerby dynastyczne władców elekcyjnych

Henryk Walezy (1573-74)Henryk Walezy (1573-74) – herb Walezjuszy – herb Walezjuszy

Stefan Batory (1576-86)Stefan Batory (1576-86) – herb Batorych – zęby; orzeł Stefana Batorego z herbarza – herb Batorych – zęby; orzeł Stefana Batorego z herbarza

Bartosza PaprockiegoBartosza Paprockiego

- okres

piastowski

godło godło

herby herby

-lata 1370

– 1572

-królowie

elekcyjni 1573 - 1795

Snopek – herb rodowy Wazów: Snopek – herb rodowy Wazów: Zygmunta III (obok) Zygmunta III (obok)

Władysława IV (poniżej) oraz Władysława IV (poniżej) oraz Jana Kazimierza (w prawym Jana Kazimierza (w prawym

dolnym rogu). dolnym rogu).

Trzy korony herb Szwecji Trzy korony herb Szwecji

Herb królów szwedzkich (trzy Herb królów szwedzkich (trzy korony i lew folkungów) oraz korony i lew folkungów) oraz

herb rodowy Wazów. herb rodowy Wazów.


- okres

piastowski

godło godło

herby herby

-lata 1370

– 1572

-królowie


Korybut herb Korybut herb rodowy rodowy

Wiśniowieckich; Wiśniowieckich; Michał Korybut Michał Korybut Wiśniowiecki. Wiśniowiecki.

Janina – herb Janina – herb rodowy rodowy

Sobieskich; Jan Sobieskich; Jan III SobieskiIII Sobieski

Wieniawa – Wieniawa – herb rodowy herb rodowy

Leszczyńskich. Leszczyńskich. Stanisław Stanisław

LeszczyńskiLeszczyński

Herb urzędu Herb urzędu elektorskiego elektorskiego

oraz herb oraz herb Saksonii; Saksonii; August II i August II i Augus III Augus III

WettinowieWettinowie

Ciołek – herb rodowy Ciołek – herb rodowy Poniatowskich; Stanisław Poniatowskich; Stanisław

August Poniatowski August Poniatowski


- okres

piastowski

godło godło

herby herby

-lata 1370

– 1572

-królowie


Rodzaje herbów Rzeczpospolitej Obojga Narodów i sposoby ich Rodzaje herbów Rzeczpospolitej Obojga Narodów i sposoby ich przedstawiania. przedstawiania.

Herb samego Królestwa Herb samego Królestwa Polskiego z czasów Jana III Polskiego z czasów Jana III

Sobieskiego z herbem rodowym Sobieskiego z herbem rodowym Sobieskich – Janina na Sobieskich – Janina na

piersiach orłapiersiach orła

Herby małe Rzeczpospolitej. Z lewej używany od Herby małe Rzeczpospolitej. Z lewej używany od czasów Władysława Jagiełły oraz z prawej używany czasów Władysława Jagiełły oraz z prawej używany przez Wł. Jagiełłę, Wł. Warneńczyka i Kazimierza przez Wł. Jagiełłę, Wł. Warneńczyka i Kazimierza

Jagiellończyka w l. 1413 – 1492. Jagiellończyka w l. 1413 – 1492.

W czasach Aleksandra Jagiellończyka W czasach Aleksandra Jagiellończyka funkcjonowały już trzy rodzaje herbu. Oprócz funkcjonowały już trzy rodzaje herbu. Oprócz

małego herbu i średniego z dodaną koroną i tarczą małego herbu i średniego z dodaną koroną i tarczą sercową istniał herb wielki Rzeczpospolitej z sercową istniał herb wielki Rzeczpospolitej z

trzymaczami, których rolę w tym wypadku pełniły trzymaczami, których rolę w tym wypadku pełniły lwy. lwy.

Od rządów Zygmunta III Od rządów Zygmunta III Wazy umieszczano wokół Wazy umieszczano wokół herbu łańcuchy orderów. herbu łańcuchy orderów. Najczęstszym z nich był Najczęstszym z nich był łańcuch Orderu Złotego łańcuch Orderu Złotego

Runa nadawany za obronę Runa nadawany za obronę wiary katolickiej i wybitne wiary katolickiej i wybitne

cnoty – przedstawiony cnoty – przedstawiony obok. Za czasów J. obok. Za czasów J.

Sobieskiego pojawił się Sobieskiego pojawił się Order Św. Ducha. Za Order Św. Ducha. Za

czasów rządów Saskich czasów rządów Saskich umieszczano wyłącznie umieszczano wyłącznie sporadycznie łańcuch sporadycznie łańcuch Orderu Orła Białego Orderu Orła Białego

podobnie jak w herbie podobnie jak w herbie wielkim Stanisława wielkim Stanisława

Augusta Poniatowskiego. Augusta Poniatowskiego.

Na herbie obok: Główna Na herbie obok: Główna tarcza G – herb tarcza G – herb

Rzeczpospolitej; Średnia Rzeczpospolitej; Średnia tarcza Ś herb Królestwa tarcza Ś herb Królestwa

Szwecji i tarcza Sercowa S Szwecji i tarcza Sercowa S herb rodowy Wazów. herb rodowy Wazów.

Od czasów saskich herb Od czasów saskich herb przedstawiano herb z przedstawiano herb z

płaszczem gronostajowym płaszczem gronostajowym i koroną symbolami władzy i koroną symbolami władzy

monarszej. Poniżej inna monarszej. Poniżej inna wersja herbu z Korpusu wersja herbu z Korpusu

Kadetów Augusta III Kadetów Augusta III utkana na chorągwi w utkana na chorągwi w

otoczeniu liści palmowych otoczeniu liści palmowych z wstęgą i Orderem Orła z wstęgą i Orderem Orła

Białego poniżejBiałego poniżej


- okres

piastowski

godło godło

herby herby

-lata 1370

– 1572

-królowie



- okres rozbiorów

Herb Księstwa Warszawskiego – tarcza dzielona na pół – Herb Księstwa Warszawskiego – tarcza dzielona na pół – z lewej strony herb Saksonii (Księstwo było połączone unią z lewej strony herb Saksonii (Księstwo było połączone unią

personalną z Królestwem Saksonii) a po prawej orzeł. personalną z Królestwem Saksonii) a po prawej orzeł. Obok odcisk pieczęci wielkiej stanu Księstwa Obok odcisk pieczęci wielkiej stanu Księstwa

Warszawskiego z herbem w płaszczu gronostajowymWarszawskiego z herbem w płaszczu gronostajowym

Herby używane podczas wysiłków narodowowyzwoleńczych. Herby używane podczas wysiłków narodowowyzwoleńczych.

Od lewej: orzeł używany na sztandarach Królestwa Od lewej: orzeł używany na sztandarach Królestwa Polskiego w latach 1815-1831, awers monety 3 groszowej Polskiego w latach 1815-1831, awers monety 3 groszowej

z 1831 r. z herbem Królestwa Polskiego z czasów z 1831 r. z herbem Królestwa Polskiego z czasów Powstania Listopadowego (znamienny herb Litwy), oraz Powstania Listopadowego (znamienny herb Litwy), oraz

herb z okresu Powstania Listopadowego. herb z okresu Powstania Listopadowego.

Od prawej: na dole herb z okresu Powstania Styczniowego, u Od prawej: na dole herb z okresu Powstania Styczniowego, u góry pieczęć Rządu Narodowego z okresu Powstania góry pieczęć Rządu Narodowego z okresu Powstania Styczniowego na uwagę zwraca umieszczenie na dole Styczniowego na uwagę zwraca umieszczenie na dole

Archanioła Michała symbolu Rusi wyrażającego ideę połączenia Archanioła Michała symbolu Rusi wyrażającego ideę połączenia bratniego narodów polskiego, litewskiego i ukraińskiego bratniego narodów polskiego, litewskiego i ukraińskiego

(ruskiego). U góry z lewej biżuteria patriotyczna noszona głównie (ruskiego). U góry z lewej biżuteria patriotyczna noszona głównie przez kobiety na znak żałoby po upadku powstania przez całą przez kobiety na znak żałoby po upadku powstania przez całą

drugą poł. XIX w. drugą poł. XIX w.

- okres

piastowski

godło godło

herby herby

-lata 1370

– 1572

-królowie


- okres rozbiorów

Herby państw zaborczych oraz używane na ziemiach polskich w Herby państw zaborczych oraz używane na ziemiach polskich w okresie zaborów. okresie zaborów.


Od lewej: herb Cesarstwa Rosyjskiego używany w l. 1832-1856; Od lewej: herb Cesarstwa Rosyjskiego używany w l. 1832-1856; (orzeł polski na lewym skrzydle orła rosyjskiego) w środku herb (orzeł polski na lewym skrzydle orła rosyjskiego) w środku herb

Królestwa Kongresowego; po prawej herb Cesarstwa Królestwa Kongresowego; po prawej herb Cesarstwa Rosyjskiego używany w latach 1856-1917 (orzeł polski na Rosyjskiego używany w latach 1856-1917 (orzeł polski na

prawym skrzydle orła rosyjskiego). prawym skrzydle orła rosyjskiego).

Pełny widok Herbu Wielkiego Cesarstwa Rosyjskeigo Pełny widok Herbu Wielkiego Cesarstwa Rosyjskeigo

Od lewej; herb Wielkiego Księstwa Poznańskiego – orzeł polski Od lewej; herb Wielkiego Księstwa Poznańskiego – orzeł polski na piersiach orła pruskiego; po prawej herb Wolnego Miasta na piersiach orła pruskiego; po prawej herb Wolnego Miasta

Krakowa na monecie 1 złotowej wybijanej w Krakowie w okresie Krakowa na monecie 1 złotowej wybijanej w Krakowie w okresie istnienia Rzeczpospolitej Krakowskiej. istnienia Rzeczpospolitej Krakowskiej.

Pełny widok Herbu Wielkiego Księstwa PoznańskiegoPełny widok Herbu Wielkiego Księstwa Poznańskiego

- okres

piastowski

godło godło

herby herby

-lata 1370

– 1572

-królowie



Herby państw zaborczych oraz używane na ziemiach polskich w Herby państw zaborczych oraz używane na ziemiach polskich w okresie zaborów. okresie zaborów.

Pełny herb Pełny herb Królestwa Królestwa

Pruskiego do Pruskiego do 1871 r. oraz 1871 r. oraz

orzeł Królestwa orzeł Królestwa Pruskiego do Pruskiego do

1871 r. 1871 r.

Pełny herb Pełny herb Cesarstwa Cesarstwa

Niemieckiego (II Niemieckiego (II Rzeszy) od Rzeszy) od 1871 r. oraz 1871 r. oraz

orzeł Cesarstwa orzeł Cesarstwa Niemieckiego Niemieckiego

od 1871 r. od 1871 r. Herby od lewej: Galicji, Lodomerii, Ks. Oświęcimskiego, Ks. ZatorskiegoHerby od lewej: Galicji, Lodomerii, Ks. Oświęcimskiego, Ks. Zatorskiego

Herby od lewej: Orzeł austriacki; wspólny herb Austro-Węgier oraz herb Herby od lewej: Orzeł austriacki; wspólny herb Austro-Węgier oraz herb węgierski z trzymaczami i koroną św Stefana. węgierski z trzymaczami i koroną św Stefana.

- okres rozbiorów

- okres

piastowski

godło godło

herby herby

-lata 1370

– 1572

-królowie


- okres II RP

Godło państwowe II Rzeczpospolitej. Godło państwowe II Rzeczpospolitej.


Herby od lewej: Godło państwowe według wzoru z 1919 r nawiązującego do Herby od lewej: Godło państwowe według wzoru z 1919 r nawiązującego do herbu z czasów saskich oraz Stanisława Augusta Poniatowskiego; oraz herbu z czasów saskich oraz Stanisława Augusta Poniatowskiego; oraz

godło państwowe według wzoru przyjętego od 1927 r.,a zaprojektowanego godło państwowe według wzoru przyjętego od 1927 r.,a zaprojektowanego przez Zygmunta Kamińskiegoprzez Zygmunta Kamińskiego

- okres rozbiorów


-okres PRL oraz godło obecne

- okres

piastowski

godło godło

herby herby

-lata 1370

– 1572

-królowie


- okres II RP

- okres rozbiorów

Herby od lewej: Orzeł zaprojektowany dla I Dywizji Piechoty im. Tadeusza Herby od lewej: Orzeł zaprojektowany dla I Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki przez Janinę Broniewską zwany pogardliwie „kuricą”; następnie Kościuszki przez Janinę Broniewską zwany pogardliwie „kuricą”; następnie orzeł przyjęty po II wojnie św. wg wzoru rzekomo z grobowca Władysława orzeł przyjęty po II wojnie św. wg wzoru rzekomo z grobowca Władysława Hermana i pozbawiony korony tzw. piastowski; orzeł wg wzoru przyjętego 7 Hermana i pozbawiony korony tzw. piastowski; orzeł wg wzoru przyjętego 7

grudnia 1955 r.; orzeł wg wzoru przyjętego 31 I 1980 r. grudnia 1955 r.; orzeł wg wzoru przyjętego 31 I 1980 r.

Godło państwowe PRL oraz III Rzeczpospolitej. Godło państwowe PRL oraz III Rzeczpospolitej.

Godło przyjęte na mocy ustawy z 27 grudnia 1989 r. r i obowiązujące Godło przyjęte na mocy ustawy z 27 grudnia 1989 r. r i obowiązujące obecnieobecnie

HERBY HERBY RYCERSKIERYCERSKIE

Budowa herbu na przykładzie herbu „Leliwa” Budowa herbu na przykładzie herbu „Leliwa”

godło godło

herby herbytarcza heraldycznatarcza heraldyczna

godłogodło

herbherb

hełmhełm (ozdoba (ozdoba herbowa)herbowa)

klejnotklejnot (często (często powtarza elementy powtarza elementy

godła – ozdoba godła – ozdoba herbowa)herbowa)

labrylabry (ozdoba (ozdoba herbowa) herbowa)

Zawołanie: LeliwaZawołanie: Leliwa

Przykładowe herby rycerskie Przykładowe herby rycerskie

Od lewej; Jelita; Abdank; Odrowąż; SulimaOd lewej; Jelita; Abdank; Odrowąż; Sulima

Król polski w stroju Król polski w stroju turniejowym (miniatura turniejowym (miniatura

herbarza Złotego Runa z herbarza Złotego Runa z połowy XV w.)połowy XV w.)

godło godło

herby herby

INNE HERBYINNE HERBY

Heraldyka kościelna – papieże i kardynałowieHeraldyka kościelna – papieże i kardynałowie

Symbole władzy papieskiej (obecnie Watykanu) – tiara potrójna korona Symbole władzy papieskiej (obecnie Watykanu) – tiara potrójna korona papieska oraz klucze św. Piotra. papieska oraz klucze św. Piotra.

Herby papieskie Herby papieskie posiadają oba te posiadają oba te

elementy. Obok od lewej: elementy. Obok od lewej: herb Benedykta XVI oraz herb Benedykta XVI oraz

Jana Pawła II Jana Pawła II

Herby kardynalskie łatwo Herby kardynalskie łatwo poznać po kapeluszu poznać po kapeluszu

kardynalskim wieńczącym kardynalskim wieńczącym herbherb

Heraldyka kościelna – zakonyHeraldyka kościelna – zakony

TemplariuszeTemplariusze

JezuiciJezuici Joannici (Zakon Joannici (Zakon Maltański) Maltański)

DominikanieDominikanie

Zakon Szpitala Zakon Szpitala Najświętszej Marii Najświętszej Marii

Panny Domu Panny Domu Niemieckiego Niemieckiego

(Krzyżacy)(Krzyżacy)

godło godło

herby herby

INNE HERBYINNE HERBY

Znaki cechów, gmerkiZnaki cechów, gmerki

Współczesne godła cechów rzemieślniczych Współczesne godła cechów rzemieślniczych warszawskich rzemiosł ; od lewej: bednarzy i warszawskich rzemiosł ; od lewej: bednarzy i

kołodziejów, fryzjerów, introligatorów kołodziejów, fryzjerów, introligatorów

Gmerki czyli znaki rozpoznawcze rodzin Gmerki czyli znaki rozpoznawcze rodzin mieszczańskich używane w Polsce od mieszczańskich używane w Polsce od

drugiej połowy XIII do końca XVIII wieku drugiej połowy XIII do końca XVIII wieku przez chłopów i mieszczan. Kładziono je przez chłopów i mieszczan. Kładziono je na pieczęciach, sygnetach, na wyrobach na pieczęciach, sygnetach, na wyrobach

rękodzieła, budowlach i w innych rękodzieła, budowlach i w innych miejscach. Powszechnie stosowano te miejscach. Powszechnie stosowano te znaki w staropolskich gospodarstwach znaki w staropolskich gospodarstwach pszczelniczych - bartnictwie. Bartnicy, pszczelniczych - bartnictwie. Bartnicy, właściciele bądź użytkownicy drzew z właściciele bądź użytkownicy drzew z

osiadłymi w dziuplach pszczołami, znaczyli osiadłymi w dziuplach pszczołami, znaczyli pnie tych drzew sobie tylko właściwymi pnie tych drzew sobie tylko właściwymi znakami własnościowymi. Gmerki były znakami własnościowymi. Gmerki były

chronione przez prawochronione przez prawo

godło

Documents

Transcript of godło