Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych  · Web viewGminna strategia...

69
Gminna strategia rozwiązywan ia problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009-2015 Załącznik do Uchwały Nr XXX/205/2008 z dnia 19 grudnia 2008 r. Opracował Zespół ds. aktualizacji i opracowania Strategii, powołany przez Burmistrza Ryglic oraz „Firma Doradcza Waldemar Piwowarczyk”

Transcript of Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych  · Web viewGminna strategia...

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglicena lata 2009-2015

Załącznik do Uchwały Nr XXX/205/2008 z dnia 19 grudnia 2008 r.

Opracował Zespół ds. aktualizacji i opracowania Strategii, powołany przez Burmistrza Ryglic oraz „Firma Doradcza Waldemar Piwowarczyk”

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

2

Spis treściI. Wprowadzenie...............................................................................................................................3

1.1. Podstawy prawne...................................................................................................................4

1.2. Zgodność ze strategiami na poziomie europejskim, narodowym, regionalnym i lokalnym.........5

II. Charakterystyka Gminy Ryglice......................................................................................................82.1. Położenie geograficzne...........................................................................................................8

2.2. Bezrobocie............................................................................................................................10

2.3. Pomoc społeczna..................................................................................................................12

2.3.1. Typy rodzin objętych pomocą społeczną w roku 2007.................................................14

2.3.2. Świadczenia rodzinne, zaliczka alimentacyjna..............................................................17

2.3.3. Oświata.........................................................................................................................192.4. Edukacja...............................................................................................................................20

2.5. Zdrowie.................................................................................................................................23

2.6. Warunki mieszkaniowe.........................................................................................................24

III. Problemy i kapitał społeczny........................................................................................................263.1. Problemy..............................................................................................................................26

3.1. Kapitał społeczny..................................................................................................................30

3.1.1. Organizacje pozarządowe.............................................................................................313.2. Analizy SWOT........................................................................................................................33

IV. Kierunki rozwoju – realizacja strategii..........................................................................................364.1. Wizja i misja rozwoju społecznego Gminy Ryglice................................................................36

4.2. Cele i sposoby ich realizacji...................................................................................................36

4.3. Propozycje projektów priorytetowych.................................................................................39

4.3.1. Źródła finansowania projektów....................................................................................404.4. System wdrażania, monitorowania i ewaluacji Strategii.......................................................45

V. Spis rysunków i tabel....................................................................................................................47

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

3

I. WprowadzenieRozwiązywanie problemów społecznych jest jednym z kluczowych zadań, jakie stoją przed administracją publiczną wszystkich szczebli. W rozwiązywanie problemów społecznych winny być także zaangażowane organizacje i instytucje należące do różnych sektorów życia publicznego, w tym m.in. organizacje pozarządowe, kościoły, związki wyznaniowe czy podmioty gospodarcze. Owo zaangażowanie winno być elementem zintegrowanego systemu i mieć charakter partnerski w stosunku do administracji, szczególnie na poziomie lokalnym.

Niezbędnymi warunkami efektywnej realizacji gminnej strategii pomocy społecznej jest rzetelna diagnoza rzeczywistych potrzeb społeczności lokalnej oraz długofalowy plan działań. Odpowiedzią na te elementy jest niniejsza „Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009-2015”, która powstawała w okresie od września do listopada 2008 roku w wyniku warsztatów prowadzonych w ramach realizacji przez Gminę Ryglice Programu Integracji Społecznej – komponentu Poakcesyjnego Programu Wsparcia Obszarów Wiejskich. Lista obecności uczestników stanowi załącznik do niniejszej Strategii.

Zarządzeniem wewnętrznym 4/08 Burmistrza Ryglic z dnia 16 stycznia 2008 r. został powołany pierwszy skład zespołu do spraw opracowania „Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Ryglice”, a później został zaktualizowany zarządzeniem wewnętrznym 28/08 Burmistrza Ryglic z dnia 25 września 2008, w skład którego weszli:

1. Beata Jagodzińska,

2. Elżbieta Kawa,

3. Eugeniusz Mazur,

4. Leszek Sutkowski,

5. Jerzy Zach.

Do opracowania „Gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009-2015” wykorzystano materiał, który powstał podczas warsztatów, przeprowadzonych w oparciu o wytyczne zawarte w opracowanym przez pracowników Instytutu Współpracy i Partnerstwa Lokalnego w Katowicach1 „Podręczniku uczestnika warsztatów partycypacyjnego modelu budowania strategii rozwiązywania problemów społecznych w gminach”.

1 Instytut bierze udział we wdrażaniu praktyk partnerstwa lokalnego na terenie całego kraju, a także prezentuje swoje doświadczenia za granicą m.in. na Ukrainie, w Rumunii i Rosji. Wśród osiągniętych rezultatów tych działań można wskazać na szereg inicjatyw społecznych i gospodarczych, które przyczyniły się do rozwiązania wielu problemów w społecznościach lokalnych.

Część I.

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

4

W nawiązaniu do podręcznika i opisanej w nim metody partycypacyjnej - przygotowane dokumentu poprzedziły spotkania warsztatowe2, zgodnie z poniższym harmonogramem.

Tabela 1. Harmonogram realizacji strategii

Termin Temat Cele

WAR

SZTA

T A

9.X.

2008

Diagnoza sytuacji społecznej w gminie

Zainicjowanie działań związanych z urzeczywistnieniem warsztatów partycypacyjnego modelu rozwiązywania problemów społecznych w gminie.Ustalenie zasad organizacyjnych spotkań Dokonanie wstępnej diagnozy sytuacji społecznej w gminie

WAR

SZTA

T B

30.X

.200

8

Analiza problemów i zasobów społecznych gminy

Zidentyfikowanie i pogrupowanie problemów społecznych gminy.Określanie przyczyn powstawania problemów społecznych i ich wzajemnych zależności;Zacieśnienie współpracy pomiędzy podmiotami zajmującymi się problematyką pomocy dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji.Określenie zasobów społecznych oraz sił umożliwiających rozwiązanie problemów społecznych

WAR

SZTA

T C

13.X

I.200

8

Sformułowanie założeń do strategii w oparciu o partycypację społeczną i zasady rozwoju społecznego

Wypracowanie założeń do GSRPSPrezentacja i analiza zasad rozwoju społecznegoOkreślenie celu budowania strategii oraz korzyści z tego wynikającychPrzeprowadzenie debaty publicznej na temat długofalowego planowania rozwoju społecznego w gminie

WAR

SZTA

T D

25.X

I.200

8

Budowanie projektów rozwiązywania problemów społecznych

Wypracowanie koncepcji projektów stanowiących odpowiedź na problemy i potrzeby społeczne.Ocena propozycji rozwiązań praktycznych.Wybór optymalnych projektów w oparciu o zasady rozwoju społecznego.

Źródło: Dane Urzędu Miejskiego w Ryglicach

Do udziału w warsztatach zaproszono przedstawicieli lokalnych środowisk samorządowych, organizacji i instytucji społecznych, organizacji pozarządowych oraz innych działających w obszarze pomocy społecznej, którzy w ramach współdziałania zróżnicowanych środowisk wypracowali najbardziej adekwatne i efektywne sposoby reagowania na problemy i potrzeby społeczne w Gminie Ryglice.

1.1 Podstawy prawne

Obowiązek opracowania i realizacji gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych nałożony jest na gminę zgodnie z zapisami w Ustawie z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. 04.64.593 z późn. zm.). Ponadto strategia powiązana jest z innymi aktami prawnymi, w tym w szczególności z:

Ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99 poz. 1001 z późn. zm.),

Ustawą z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. Nr 122, poz. 1143 z późn. zm.),

2 Warsztaty prowadzone były przez moderatora, reprezentującego Program Integracji Społecznej.

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

5

Ustawą z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96 poz. 873 z późn. zm.),

Ustawą z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. 2002 Nr 147, poz. 1231 z późn. zm.),

Ustawą z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.),

Ustawą z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 z późn. zm.),

Ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz.776 z późn. zm.)

Ustawą z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 71 poz. 733 z późn. zm.)

Ustawą z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (Dz. U. Nr 94 z późn. zm.),

Ustawą z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych (Dz. U. Nr 51, poz. 1844 z późn. zm.),

Ustawą z dnia 21 czerwca 2001 roku o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. Nr 71, poz. 734 z późn. zm.),

Ustawą z 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228, poz. 2255 z późn. zm.),

Ustawą z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2005 r., nr 249, poz. 2104 z późn. zm.),

Ustawą z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U . z 2005r Nr 86, poz. 732 z późn. zm),

Rozporządzeniem MPS z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. z 2005r Nr, 105, poz.881 , z późn. zm).

1.2. Zgodność ze strategiami na poziomie europejskim, narodowym, regionalnym i lokalnym

„Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009-2015” pozostaje w zgodzie ze strategiami i dokumentami programowymi na poziomie europejskim, narodowym, regionalnym i lokalnym, do których należą:

„Strategia Lizbońska” – zgodność w zakresie zabezpieczenia społecznego i promowania integracji społecznej oraz rozwoju aktywnej polityki zatrudnienia,

„Europejska Strategia Zatrudnienia” – zgodność z priorytetami, w tym z filarem „Równość szans”,

„Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015” - zgodność z priorytetami strategicznymi, tym m.in. z priorytetami "Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej", "Wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości", "Budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa",

„Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie. Narodowa Strategia Spójności”3 – zgodność z celem strategicznym "Tworzenie

3 Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, maj 2007 r.

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

6

warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej przestrzennej", a w szczególności z horyzontalnym celem szczegółowym "Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej",

„Strategia Polityki Społecznej na lata 2007– 2013” – w zakresie celów, priorytetów i kierunków rozwoju polityki społecznej oraz sposobów ich realizacji i wdrażania,

„Krajowa Strategia Zatrudnienia”4 – głównie w ramach Priorytetu „Aktywizacja osób zagrożonych bezrobociem i wykluczeniem społecznym” i działań z nim związanych,

„Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2007-2013” – zgodność w zakresie polityki społecznej, która obejmuje rozwój profilaktyki ochrony zdrowia, integrującą politykę społeczną oraz poprawę kondycji rodziny małopolskiej. Ważnymi aspektami są również: poprawa bezpieczeństwa obywateli, wzmocnienie społeczeństwa obywatelskiego, budowanie tożsamości lokalnej oraz rozwój sieci ośrodków usług publicznych,

„Strategia Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Tarnowskiego na lata 2007-2015” – zgodność dotyczy zadań do realizacji na obszarze powiatu tarnowskiego, służącym poprawie sytuacji społeczno-gospodarczej w latach 2007-2015. Zadaniami tymi są m.in.: przeciwdziałanie marginalizacji społecznej i ekonomicznej obszarów wiejskich, zwalczanie bezrobocia przez różnicowanie działalności gospodarstw pod kątem tworzenia nowych miejsc pracy, podniesienie wykształcenia mieszkańców obszarów wiejskich, zapewnienie skutecznej ochrony mieszkańców powiatu przed przestępczością, zjawiskami patologii społecznej i oddziaływaniem destrukcyjnych subkultur, zapewnienie mieszkańcom powiatu dostępu do wysokiej jakości podstawowej opieki medycznej, świadczeń rehabilitacyjnych, pielęgnacyjnych i opiekuńczych,

„Gminny Program Rozwiązywania Problemów Alkoholowych” oraz „Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii” – w zakresie przeciwdziałania nałogom i ich skutkom.

„Gminny System Profilaktyki i Opieki nad dzieckiem i rodziną w Gminie Ryglice na lata 2007-2013” – w zakresie wzmocnienia pozycji dziecka i rodziny.

Założenia niniejszej Strategii tworzą warunki do realizacji projektów w obszarach wsparcia Europejskiego Funduszu Społecznego, którego całość interwencji realizuje Program Operacyjny Kapitał Ludzki, który stanowi odpowiedź na wyzwania, jakie przed państwami członkowskimi UE, w tym również Polską, stawia odnowiona Strategia Lizbońska. Do wyzwań tych należy uczynienie z Europy bardziej atrakcyjnego miejsca do lokowania inwestycji i podejmowania pracy, rozwijanie wiedzy i innowacji oraz tworzenie większej liczby trwałych miejsc pracy.

Dążąc do efektywnego rozwoju zasobów ludzkich, Program będzie koncentrował wsparcie na następujących obszarach: zatrudnienie, edukacja, integracja społeczna, rozwój potencjału adaptacyjnego pracowników i przedsiębiorstw, a także zagadnienia związane z budową sprawnej i skutecznej administracji publicznej wszystkich szczebli i wdrażaniem zasady dobrego rządzenia. Celem głównym Programu jest wzrost zatrudnienia i spójności społecznej, a do osiągnięcia tego celu przyczynia się realizacja sześciu celów strategicznych, w których kluczowymi w kontekście niniejszej strategii są:

4 Dokument towarzyszący realizacji Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013, zaakceptowany przez Radę Ministrów w dniu 6 września 2005 r.

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

7

podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych i biernych zawodowo,

zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego.

Część II.

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

8

II. Charakterystyka Gminy RyglicePolityka społeczna bywała definiowana w różny sposób, w zależności od określenia jej przedmiotu oraz podmiotów, odpowiedzialnych za realizację określonych celów. Projektując i prognozując działania Gminy Ryglice w zakresie pomocy społecznej posłużono się definicją zawartą w projekcie nowelizowanej ustawy o zasadach prowadzenia polityki społecznej5, w której politykę społeczną określa się jako „zespół wzajemnie powiązanych działań administracji publicznej i partnerów społeczno-gospodarczych podejmowanych i realizowanych w zakresie zatrudnienia, zabezpieczenia społecznego, edukacji, zdrowia i mieszkalnictwa, których celem głównym jest integracja społeczna oparta na dialogu i wiedzy”. W związku z tym w niniejszym rozdziale przeanalizowano obszary, przypisane cytowanej definicji.

2.1 Położenie geograficzne

Rys. 1. Położenie Gminy Ryglice na terenie powiatu tarnowskiego

Źródło: opracowanie własne na podstawie www.ptms.org.pl

Gmina Ryglice6, najdalej wysunięta na wschód gmina województwa małopolskiego, położona jest w południowo-wschodniej części powiatu tarnowskiego, w odległości ok. 24 km od Tarnowa, i około 90

5 Proponowane regulacje są zgodne z prawem Unii Europejskiej.

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

9

km od Krakowa. Gmina Ryglice graniczy:

1. od północy z gminą Skrzyszów (woj. małopolskie) i Pilzno (woj. podkarpackie),

2. od wschodu z gminą Jodłowa (woj. podkarpackie),

3. od południa z gminą Szerzyny (woj. małopolskie),

4. od zachodu z miastem i gminą Tuchów (woj.małopolskie).

Gmina Ryglice zajmuje obszar 117 km2, a w jej skład wchodzi osiem miejscowości, w tym 1 miasto, którym są Ryglice i 7 sołectw - Zalasowa, Bistuszowa, Uniszowa, Joniny, Kowalowa, Wola Lubecka i Lubcza.

Powierzchnia gminy stanowi 0,8% obszaru województwa małopolskiego oraz 8,8% obszaru powiatu tarnowskiego. Gmina Ryglice jest drugą co do wielkości - po gminie Zakliczyn - gminą powiatu tarnowskiego, a miasto Ryglice zajmuje 21,1% obszaru gminy i jest drugą co do wielkości miejscowością na obszarze gminy.

Liczba ludności zamieszkująca obszar Gminy Ryglice wynosiła na dzień 31 grudnia 2007 roku 11685 mieszkańców i wzrosła w stosunku do 2006 roku o 25 osób, najwięcej w miejscowościach Ryglice, Bistuszowa, Uniszowa, Zalasowa. Spadek liczby ludności odnotowano w sołectwach: Kowalowa, Lubcza, Wola Lubecka. Najwięcej ludzi mieszka w miejscowościach: Zalasowa (3129), Ryglice (2945)i Lubcza (2022), a najmniej w miejscowościach: Uniszowa (277) i Bistuszowa (643). Liczba mieszkańców w pozostałych miejscowościach wynosi: Joniny (810), Wola Lubecka (857), Kowalowa (1011).

Gmina Ryglice należy do obszarów o najmniejszym zaludnieniu7, gdyż wskaźnik zaludnienia kształtuje się na poziomie poniżej 127 osób/km2. W 2006 roku gęstość zaludnienia na terenie Gminy wynosiła 99,7 osób/km2, w 2007 roku 99,9 osób/km2, zaś w 2005 roku – 99,4 osoby na km2. Stan ten obrazuje poniższy wykres.

Rys. 2. Gęstość zaludnienia w Gminie Ryglice w latach 2005-2007

6 Od 1 stycznia 1999 r. Gmina Ryglice weszła w struktury administracyjne województwa małopolskiego oraz Powiatu Ziemskiego Tarnowskiego.7 Według diagnozy stanu powiatu tarnowskiego, zawartej w strategii Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Tarnowskiego na lata 2007-2015.

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

10

Źródło: Dane Urzędu Miejskiego w Ryglicach

Wśród ogólnej liczby 11685 mieszkańców przeważają kobiety – 5892, zaś mężczyźni stanowią liczbę 5792 osób.

W strukturze wiekowej ludności gminy Ryglice dominuje ludność w wieku produkcyjnym stanowiąca 60% mieszkańców, w wieku poprodukcyjnym stanowiąca 15,4%. Wielkość tych grup wiekowych określa lokalne zasoby pracy, które przy efektywnym wykorzystaniu są głównym czynnikiem rozwoju ekonomicznego Gminy.

Rys. 3. Struktura wieku ludności zamieszkałej w Gminie Ryglice w 2007 roku

Źródło: Dane GUS – stan na 31 grudnia 2007 r.

Bezpośredni wpływ na strukturę wiekową ludności ma przyrost naturalny. W porównaniu do 2006 roku - rok 2007 charakteryzuje się zwiększoną liczbą zawieranych małżeństw (z 89 na 100), zwiększyła się również liczba urodzeń (ze 125 na 138), natomiast zmniejszyła się liczba zgonów (ze 106 na 86).

2.2 Bezrobocie

W Gminie Ryglice większość mieszkańców utrzymuje się z pracy zarobkowej, nieliczna część utrzymuje się wyłącznie z gospodarstwa rolnego. Część mieszkańców dotknięta jest problemem bezrobocia. W sumie w Gminie Ryglice w grudniu w roku 2005 było 584 bezrobotnych, w roku 2006 - 462 bezrobotnych, w roku 2007 – 329 bezrobotnych, zaś w październiku 2008 roku – 276

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

11

zarejestrowanych bezrobotnych. Statystyki dotyczące bezrobocia w znacznym stopniu zniekształcają obraz zjawiska ze względu na duży stopień tzw. bezrobocia utajonego oraz powszechności pracy „na czarno”.

Biorąc pod uwagę wiek osób bezrobotnych w gminie - znaczną przewagę mają ludzie młodzi między 25 a 34 rokiem życia. Nieznacznie mniej jest osób w wieku 18-24 lat.

W okresie od 2005 do 2007 roku spadła liczba bezrobotnych w wieku 45-54 lata, natomiast wzrosła liczba osób w przedziale wiekowym 55-59 lat.

W tabeli poniżej zestawiono dane dotyczące przedziałów wiekowych osób bezrobotnych w Gminie Ryglice w latach 2005-2007.

Tabela 2. Bezrobotni wg wieku w latach 2005-2007

Rok Przedział wiekowy18-24 25-34 35-44 45-54 55-59 60-64 ogółem

2005 212 294 107 65 6 0 5842006 150 143 98 63 7 1 4622007 93 108 66 50 11 1 329

Źródło: Dane Urzędu Miejskiego w Ryglicach

W analizowanym okresie liczba bezrobotnych zmniejszyła się, co ilustruje poniższy wykres.

Rys. 4. Bezrobotni wg wieku w latach 2005-2007

Źródło: Dane Urzędu Miejskiego w Ryglicach

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

12

Liczba ta nie świadczy jednak o tym, że powstało więcej miejsc pracy – znacząca liczba bezrobotnych wyjechała poza granice kraju w celu podjęcia lepiej płatnej pracy lub pracuje „na czarno”.

Zestawienie poziomu i struktury bezrobocia w Gminie Ryglice w latach 2005-2007 zawarto w poniższej tabeli.

Tabela 3. Struktura bezrobocia w Gminie Ryglice w latach 2005-2007

Poziom i struktura bezrobocia w Gminie Ryglice – stan na 31 grudnia 2005Bezrobotni Bezrobotni bez

prawa do zasiłkuBezrobotni z prawem do

zasiłku

Osoby w okresie do 12 miesięcy od ukończenia

szkoły

Bezrobotni do 25 roku życia

Bezrobotni powyżej 50 roku

życia

Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety584 320 526 299 58 21 61 48 212 131 31 11

Poziom i struktura bezrobocia w Gminie Ryglice – stan na 31 grudnia 2006Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety462 287 406 268 56 19 34 30 150 108 36 12

Poziom i struktura bezrobocia w Gminie Ryglice – stan na 31 grudnia 2007Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety329 213 298 199 31 14 24 15 93 66 32 14

Źródło: Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Tarnowie

Mino malejącej liczby bezrobotnych w Gminie Ryglice – zwiększa się liczba bezrobotnych kobiet.

2.3 Pomoc społeczna

Na terenie Gminy Ryglice głównym realizatorem i koordynatorem polityki społecznej z zakresu pomocy społecznej jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej (GOPS8), który podobnie jak inne miejskie, gminne oraz miejsko-gminne ośrodki pomocy społecznej został powołany do realizowania zadań z zakresu pomocy społecznej o zasięgu lokalnym.

Pomoc społeczna jest instytucjonalną formą zorganizowania wsparcia udzielonego w sytuacji, kiedy osoba lub rodzina nie jest w stanie samodzielnie rozwiązać swoich problemów życiowych. Z tej racji GOPS jako realizator zadań gminy w zakresie pomocy społecznej znajduje się najbliżej większości niekorzystnych zjawisk dotyczących mieszkańców Gminy Ryglice.

Przyczyny udzielania pomocy stanowią w większości problemy społeczne albo zjawiska wynikające z tych problemów. Dlatego badanie powodów przyznania pomocy społecznej stanowi ważną część dociekań nad skalą poszczególnych problemów społecznych w gminie.

Z zebranych danych oraz badań przeprowadzonych przez GOPS w Ryglicach za rok 2007 wynika, że liczba rodzin i osób objętych pomocą społeczną kształtowała się następująco:

8 Rada Gminy w Ryglicach powołała do życia Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Ryglicach 8 sierpnia 1990 r Uchwałą nr V/20/90. Pierwszy statut ośrodka został nadany Uchwałą Rady Gminy w Ryglicach z dnia 5 września 1991r. nr XVIII/178/91, zaś pierwszy Regulamin Pracy wydano Zarządzeniem Kierownika Ośrodka 19 września 1991r. Na przestrzeni 18-stu lat działalności GOPS statut i regulamin organizacyjny były wielokrotnie zmieniane i nowelizowane w celu poprawiania jakości pracy tej instytucji.

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

13

Tabela 4. Wyszczególnienie świadczeń GOPS w Ryglicach w roku 2007

Wyszczególnienie świadczeń Liczba osób, którym przyznano świadczenie

Liczba rodzin

Liczba osób w rodzinach

Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych i własnych bez względu na ich rodzaj i formę

721 325 1534

Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych bez względu na ich rodzaj, formę i liczbę

20 62 369

Świadczenia przyznane w ramach zadań własnych bez względu na ich rodzaj, formę i liczbę

701 305 1500

Źródło: Dane GOPS w Ryglicach

Powyższa tabela odzwierciedla jedynie dane dotyczące środowisk korzystających z pomocy w różnych formach, niezależnie od częstotliwości pomocy w skali roku czy źródeł ich finansowania. Tym samym realna liczba świadczeń i wydawanych w tych sprawach decyzji jest kilkukrotnie wyższa.

Z punktu widzenia oddziaływań strategicznych o wiele istotniejsze są wyniki analiz dotyczące liczby klientów GOPS dotkniętych różnymi dysfunkcjami, ponieważ daje to rzeczywisty obraz zarówno powodów udzielania wsparcia, jak i skali problemów społecznych. Sytuację tą zobrazowano w poniższej tabeli.

Tabela 5. Powody korzystania z pomocy społecznej oraz liczebność ich świadczenia

Powód trudnej sytuacji życiowej Liczba rodzin

Liczba osób w rodzinach

Ubóstwo 218 1325Bezdomność 3 3Potrzeba ochrony macierzyństwa - -w tym: wielodzietność - -Bezrobocie 59 206Niepełnosprawność 38 152Długotrwała lub ciężka choroba 19 94Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego

89 374

w tym: rodziny niepełne rodziny wielodzietne

3257

61313

Przemoc w rodzinie - -Alkoholizm 2 15Narkomania - -Trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego - -Brak umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze

- -

Zdarzenie losowe 1 3Sytuacja kryzysowa - -Klęska żywiołowa lub ekologiczna - -

Źródło: Dane GOPS w Ryglicach

Kryterium udzielenia pomocy jest jednoczesne występowanie ubóstwa i drugiej przesłanki z katalogu określonego w Ustawie o pomocy społecznej z 12 marca 2004 r.

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

14

Dane zamieszczone w powyższej tabeli nie sumują się, ponieważ w jednej rodzinie może występować kilka dysfunkcji, natomiast odzwierciedlają skalę i różnorodność problemów społecznych.

Dominujące w Gminie Ryglice problemy społeczne to:

1. ubóstwo,

2. bezradność sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego,

3. bezrobocie,

4. niepełnosprawność.

Rys. 5. Skala problemów społecznych w Gminie Ryglice w 2006 r.

Źródło: Dane GOPS w Ryglicach

Najczęściej udzielano pomocy osobom ubogim, czyli tym, których dochody nie przekraczają ustawowego kryterium dochodowego.

2.3.1 Typy rodzin objętych pomocą społeczną w roku 2007

Zestawienie odnoszące się do typów rodzin korzystających z pomocy społecznej, z wyszczególnieniem rodzin wiejskich oraz liczebności członków rodzin zestawiono w tabeli.

Tabela 6. Wyszczególnienie rodzin korzystających z pomocy społecznej w Gminie Ryglice w roku 2007

WYSZCZEGÓLNIENIE Liczba rodzin Liczba osóbw rodzinachOgółem w tym:

na wsi0 1 2 3

RODZINY ogółem 1 403 336 1666

o liczbie osób w rodzinie

1 2 52 38 52

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

15

WYSZCZEGÓLNIENIE Liczba rodzin Liczba osóbw rodzinachOgółem w tym:

na wsi0 1 2 3

2 3 58 39 1163 4 38 37 1144 5 63 56 2525 6 65 55 3256 i więcej 7 127 111 807

w tym rodziny z dziećmi ogółem 8 283 248 1466o liczbie dzieci 1 9 36 30 107

2 10 82 77 3283 11 71 65 3684 12 37 37 2165 13 20 16 1306 14 18 14 1367 i więcej 15 19 9 181

RODZINY NIEPEŁNE ogółem 16 32 31 119o liczbie dzieci 1 17 5 4 10

2 18 11 11 373 19 10 10 414 i więcej 20 6 6 31

RODZINY EMERYTÓW I RENCISTÓW ogółem 21 38 37 127o liczbie osób 1 22 5 5 5

7 i więcej 15 19 9 181Rodziny niepełne ogółem 16 32 31 119

O liczbie dzieci 1 17 5 4 10O liczbie dzieci 2 18 11 11 37O liczbie dzieci 3 19 10 10 41O liczbie dzieci 4 i więcej 20 6 6 31

Rodziny emerytów i rencistów ogółem 21 38 37 127O liczbie osób 1 22 5 5 5O liczbie osób 2 23 3 2 6O liczbie osób 3 24 9 9 27O liczbie osób 4 i więcej 25 21 21 89

Źródło: Dane GOPS w Ryglicach

Rys. 6. Typy rodzin objętych pomocą społeczną w 2007 r.

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

16

Źródło: Dane GOPS w Ryglicach

Jak ilustruje powyższy schemat - wśród rodzin objętych pomocą społeczną przeważają rodziny składające się z 6. i więcej osób - jest ich 32%. Rodzin składających się z 4 i 5 osób jest równo po 16%, pozostałe tj, składające się z kolejno 1 osoby, 2 oraz 3 osób stanowią analogicznie 13%-14%-9%.

Rys. 7. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej w roku 2007

Źródło: Dane GOPS w Ryglicach

W najliczniejszej statystycznie grupie 6. i więcej osobowych rodzin żyje 48% świadczeniobiorców (807 osób). 20% świadczeniobiorców, czyli 325 osób to rodziny 5 osobowe, nieco mniej liczną grupą są rodziny 4 osobowe (15% świadczeniobiorców – 252 osoby). Rodziny składające się z 3 i 2 osób stanowią jednakową grupę 7% świadczeniobiorców pomocy (114 i 116 osób), zaś najmniejszą, bo 3% grupą korzystającą z pomocy GOPS są rodziny 1 osobowe (52 osoby).

Rys. 8. Rodziny korzystające z pomocy społecznej wychowujące dzieci w 2007 r.

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

17

Źródło: Dane GOPS w Ryglicach

Największy procent klientów GOPS w Ryglicach stanowią rodziny wychowujące 2 dzieci. Jest ich 29% (82 rodziny). Następną liczną grupę stanowią rodziny wychowujące 3 dzieci (71 rodzin) - 25% ogółu rodzin z dziećmi. Kolejno są to rodziny wychowujące czworo (37 rodzin) i jedno dziecko (36 rodzin) – 13%, dalej - pięcioro (20 rodzin) i siedmioro (19 rodzin) dzieci - 7%. Ostatnią grupą są rodziny z liczbą dzieci 6 – 18 rodzin (6%).

Pomoc społeczna w 2007 r. udzielana była w formie różnych świadczeń (pieniężnych i niepieniężnych) w ramach zadań własnych i zleconych oraz w formie pracy socjalnej. Pracą socjalną w 2007 roku objęto 78 rodzin.

Liczba osób korzystających z pomocy w zakresie realizacji programu rządowego „Posiłek dla potrzebujących” przedstawiała się następująco:

1. liczba dzieci objętych pomocą w formie dożywiania - 525

2. liczba rodzin objętych pomocą w formie dożywiania - 302

3. liczba osób w rodzinach – 1188.

W 2007 roku realizowanych było 14 usług opiekuńczych świadczonych dla osób starszych.

2.3.2 Świadczenia rodzinne, zaliczka alimentacyjna

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Ryglicach jest również realizatorem świadczeń rodzinnych. Ustawa o świadczeniach rodzinnych stworzyła od maja 2004 roku nowy system wsparcia dla rodziny, tym samym w 2005 roku do systemu świadczeń rodzinnych funkcjonujących już w gminach przeszły świadczenia rodzinne, które wypłacał ZUS i KRUS, a także świadczenia ze wszystkich zakładów pracy. GOPS wypłaca również zasiłki pielęgnacyjne w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Inną formą pomocy rodzinie są świadczenia pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością opieki nad dzieckiem. Świadczenie to przysługuje matce

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

18

lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka lub opiekunowi prawnemu dziecka, jeśli rezygnuje z pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności. Przy tej formie świadczeń, jeżeli osoba nie podlega ubezpieczeniu społecznemu z innego tytułu - z mocy ustawy Ośrodek płaci składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe.

W roku 2007 przyjęto 1335 wniosków i wydano 1335 decyzji związanych z:

zasiłkiem rodzinnym - 1181

zasiłkiem pielęgnacyjnym - 63

świadczeniami pielęgnacyjnymi - 19

jednorazową zapomogą z tytułu urodzenia dziecka - 127

zaliczką alimentacyjną – 28.

Rys. 9. Świadczenia GOPS w Ryglicach w roku 2007

Źródło: Dane GOPS w Ryglicach

W roku 2006 świadczenia rodzinne obejmowały przyjęcie 1422 wniosków i wydanie tyluż decyzji związanych z:

zasiłkiem rodzinnym - 1285

zasiłkiem pielęgnacyjnym - 69

świadczeniami pielęgnacyjnymi - 20

jednorazową zapomogą z tytułu urodzenia dziecka - 119

zaliczką alimentacyjną – 29.

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

19

Rys. 10. Świadczenia GOPS w Ryglicach w roku 2006

Źródło: Dane GOPS w Ryglicach

W roku 2005 przyjęto 1384 wnioski i wydano 1384 decyzje związane z:

zasiłkiem rodzinnym - 1229

zasiłkiem pielęgnacyjnym - 133

świadczeniami pielęgnacyjnymi - 22

zaliczką alimentacyjną – 24.

Rys. 11. Świadczenia GOPS w Ryglicach w roku 2005

Źródło: Dane GOPS w Ryglicach

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

20

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Ryglicach przystąpił we wrześniu 2008 r. do realizacji projektu systemowego pt. „Aktywizacja zawodowa szansą na zatrudnienie dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym”. Projekt, współfinansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich 2007-2013, a w nim Priorytetu VII Promocja Integracji Społecznej - Działanie 7.1 Rozwój i upowszechnienie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej.

Celem głównym projektu jest stworzenie kompleksowego systemu wsparcia dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym na terenie gminy Ryglice. Cele szczegółowe to:

zwiększenie aktywności zawodowej osób bezrobotnych, będących klientami Ośrodka Pomocy Społecznej przez podniesienie kwalifikacji zawodowych oraz nabycie przez nich indywidualnych umiejętności w zakresie aktywnego i efektywnego poszukiwania pracy,

zmniejszenie barier społecznych poprzez podniesienie motywacji do działania i zaufania we własne siły, zwiększenie zdolności komunikacyjnych uczestników projektu ,

zwiększenie skuteczności pracy socjalnej.

2.3.3 Oświata

W zakresie pomocy społecznej niesiona jest pomoc uczniom bez zabezpieczenia społecznego. Organizowane jest dożywianie uczniów z rodzin o trudnej sytuacji materialnej czy rodzinnej,

udzielana jest pomoc materialna, a także przeprowadzane są wspólne wywiady środowiskowe, narady, konsultacje w zakresie pomocy dla dzieci i młodzieży i rodzin. Wszystkie szkoły wymieniają się informacjami z Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej na temat potrzeb dzieci z rodzin ubogich, patologicznych oraz rozpatrywane są możliwości udzielania stosowanej pomocy.

Wszystkie szkoły prowadzą dożywianie dzieci. Bardzo sprawnie funkcjonują stołówki w 4 szkołach, gdzie podawane są obiady. W pozostałych szkołach w ramach dożywiania organizowane są drugie śniadania. Dożywianie dzieci i młodzieży z rodzin ubogich czy z rodzin dysfunkcyjnych organizowane jest i płacone przez GOPS. Łącznie z bezpłatnych posiłków korzysta 464 dzieci.

Aby pomagać dzieciom w nauce oraz w organizowaniu odpowiednio czasu wolnego został utworzony w miejscowości Lubcza – Ośrodek Wsparcia Dziennego. W zajęciach uczestniczy 26 podopiecznych i ich rodziny. W ramach prowadzonej działalności podopieczni Ośrodka Wsparcia Dziennego systematycznie uczestniczą w zajęciach wychowawczych, profilaktycznych, muzykoterapeutycznych, arteterapeutycznych i logopedycznych. W miarę potrzeb udzielano indywidualnej pomocy pedagogicznej. Pracownicy Ośrodka pełnią również funkcję łączników pomiędzy rodzicami podopiecznych a instytucjami, m.in. Powiatową Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, Specjalistyczną Poradnią Profilaktyczno-Terapeutyczną, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, wspierając podejmowane działania i pomagając w ich realizacji.

Podopieczni Ośrodka Wsparcia Dziennego są systematycznie diagnozowani oraz poddawani oddziaływaniom pedagogicznym i terapeutycznym. Ośrodek zapewnia dożywianie w ramach organizowanych codziennie podwieczorków.

2.3.4. Edukacja

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

21

W Gminie Ryglice działają palcówki oświatowe, do których należą przedszkola, szkoły podstawowe i gimnazja. Dane na temat tych placówek oraz liczby dzieci z nich korzystających zawarto w poniższych tabelach.

Tabela 7. Liczba dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym (stan na 1 września 2008)

Lp. Nazwa placówki Liczba dzieci1. Oddział przedszkolny w Zalasowej 522. Oddział przedszkolny w Joninach 73. Oddział przedszkolny w Lubczy 304. Oddział przedszkolny w Kowalowej 125. Oddział przedszkolny w Woli Lubeckiej 166. Przedszkole w Ryglicach 887. Przedszkole w Zalasowej 25

Razem 230

Źródło: Dane Urzędu Miejskiego w Ryglicach

Tabela 8. Liczba dzieci i młodzieży uczęszczających do szkół na terenie Gminy (stan na 1 września 2008)

Lp. Nazwa szkoły Liczba uczniów1. Szkoła Podstawowa w Ryglicach 2222. Szkoła Podstawowa w Zalasowej 2533. Szkoła Podstawowa w Lubczy 1894. Szkoła Podstawowa w Woli Lubeckiej 945. Szkoła Podstawowa w Kowalowej 856. Szkoła Podstawowa w Joninach 627. Szkoła Podstawowa w Bistuszowej 52

Razem: 9571. Gimnazjum w Ryglicach 2512. Gimnazjum w Zalasowej 1553. Gimnazjum w Lubczy 152

Razem: 558OGÓŁEM 1515

Źródło: Dane Urzędu Miejskiego w Ryglicach

W placówkach oświatowych zatrudniona jest kadra pedagogiczna w liczbie 190 osób.

Tabela 9. Kadra pedagogiczna placówek oświatowych (stan na 1 września 2008)

Lp. Nazwa placówki oświatowej Kadra pedagogiczna (liczba osób)

1. Szkoła Podstawowa w Ryglicach 232. Szkoła Podstawowa w Zalasowej i Gimnazjum w Zalasowej 413. Szkoła Podstawowa w Lubczy i Gimnazjum w Lubczy 344. Szkoła Podstawowa w Joninach 145. Szkoła Podstawowa w Kowalowej 206. Szkoła Podstawowa w Woli Lubeckiej 147. Gimnazjum w Ryglicach 288. Przedszkole w Ryglicach 79. Oddział przedszkolny w Zalasowej 210. Przedszkole w Zalasowej 2

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

22

11. Oddział przedszkolny w Lubczy 212. Oddział przedszkolny w Joninach 113. Oddział przedszkolny w Kowalowej 114. Oddział przedszkolny w Woli Lubeckiej 1

Razem 190

Źródło: Dane Urzędu Miejskiego w Ryglicach

Na bieżąco realizowana jest współpraca z poradnią psychologiczno-pedagogiczną. Przeprowadzane są badania psychologiczne i pedagogiczne określające sposób kształcenia dzieci, co w efekcie skutkuje dostosowaniem wymagań edukacyjnych do możliwości dziecka oraz organizowaniem pomocy dla dzieci o specyficznych wymaganiach edukacyjnych. Organizowane są konsultacje z psychologiem nauczycieli i rodziców w sprawach wychowawczych. Prowadzone są również szkolenia,spotkania z psychologiem w szkole i grupami klasowymi.

Większość szkół współpracuje z kuratorami sądowymi. Instytucje te wymieniają się informacjami na temat sytuacji dzieci z rodzin objętych opieką kuratora, wspólnie poszukują możliwości pomocy i rozwiązania problemów, rozważają przyczyny wejścia dzieci w konflikt z prawem. Dzięki takiej współpracy rozwiązywane są problemy rodzin niewydolnych wychowawczo i patologicznych.

W 5 szkołach tj. w Lubczy, Kowalowej, Ryglicach, Zalasowej i Woli Lubeckiej oraz w gimnazjum w Lubczy funkcjonują świetlice, w których uczniowie mogą otrzymać pomoc w nauce oraz spędzić wolny czas. W ramach zajęć dodatkowych organizowane są w szkołach zajęcia wyrównawcze, a także koła zainteresowań.

W ramach programów profilaktycznych szkoły prowadzą profilaktykę pierwszorzędową, organizowane są pogadanki, spotkania edukacyjne z rodzicami i młodzieżą, lekcje wychowawcze, spotkania psycho-edukacyjne, które mają na celu ukazywać skutki zdrowotne i społeczne stosowania używek.

Profilaktyka przemocy i agresji również traktowana jest jako pierwszorzędowa. W ramach niej kształtowane mają być umiejętności pokojowego rozwiązywania konfliktów (reagowanie asertywne) przy wykorzystaniu aktywizujących metod w procesie rozwiązywania konfliktów. Analizowane są również przyczyny i skutki agresji. Ponadto realizowane są spektakle profilaktyczne oraz zajęcia warsztatowe mające na celu przybliżenie uczniom podstawowych informacji na temat agresji, jej przejawów i przyczyn.

W zakresie innych działań profilaktycznych szkoły realizują programy propagowania prowadzenia zdrowego trybu życia, zdrowia fizycznego/gimnastyka korekcyjno-kompensacyjna/.Realizują też zajęcia, które mają na celu budowanie zasad zdrowego stylu życia wolnego od agresji. Pedagodzy szkolni objęli opieką uczniów mających problemy w nauce i zachowaniu. Należy tu wymienić również dysleksję, trudności adaptacyjne i emocjonalne, wagary agresję, nadpobudliwość oraz problemy zgłaszane przez nauczycieli lub uczniów w zależności od pojawiających się problemowych sytuacji.

Badaniu logopedycznemu poddawane są dzieci z wadami wymowy i innymi zauważalnymi wadami. Prowadzone jest również gimnastyka korekcyjna. W większości szkół zatrudniony jest pedagog, w części szkół zatrudniona jest pielęgniarka.

Niektóre szkoły realizują także specjalne programy profilaktyczno-naprawcze typu zdrowy styl życia, zapobieganie wagarom, dotyczące higieny oraz kultury słowa w szerokim rozumieniu. Niektóre szkoły

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

23

przygotowują również uczniów do pracy w wolontariacie. Uczniowie biorą udział w Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy, w akcji „Góra grosza” oraz „Pomóż i ty”. Samorządy uczniowskie współpracują opiekunami dzieci z klasy życia uczącymi się w szkole specjalnej (program „Mieć wyobraźnię Miłosierdzia”). Dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi szkoły prowadzą zajęcia logopedyczne. Szkoły prowadzą zajęcia kształtujące postawy charytatywne. Organizowana jest samopomoc koleżeńska.

We wszystkich szkołach prowadzone są badania służące diagnozowaniu środowiska szkolnego. Ostatnie badania dotyczyły określenia bezpieczeństwa ucznia w szkole i w najbliższym otoczeniu, relacji z nauczycielami, problemów wychowawczych, materialnych, zagrożenia wynikającego z agresji wśród młodzieży, brania różnego rodzaju używek oraz rosnących oczekiwań rodziców wobec szkoły. Wyniki tych badań pozwoliły określić ogólną sytuację dzieci w szkole z uwzględnieniem stopnia bezpieczeństwa, ewentualnych zagrożeń oraz atmosfery panującej w szkole, odczuwalnej przez uczniów.

Badania nie ujawniły występowania na szerszą skalę zjawisk patologicznych, ujawniły natomiast istnienie takich niebezpiecznych zjawisk jak: spożywanie alkoholu, palenie papierosów oraz zwróciły uwagę na stan zagrożenia agresją, nietolerancją, braku szacunku dla starszych. Nasila się też problem wagarów.

W związku z uzyskanymi wynikami badań podjęto następujące działania: w ramach szkolnych programów profilaktycznych wprowadzono do realizacji kwestie i problemy, które młodzież sygnalizowała jako ważne dla niej, przeprowadzono pogadanki, spotkania z nauczycielami, z rodzicami, dokonano też odwiedzin w domach ucznia. Prowadzony jest program profilaktyczny „Zachowaj trzeźwy umysł”, „Wczesne zapobieganie wrodzonym wodom cewy nerwowej”, „Trzymaj formę”.

W celu zmniejszenia nasilania się oraz eliminowania na terenie szkoły zachowań o cechach patologii społecznej, nauczyciele przeprowadzają rozmowy z rodzicami i uczniami. Ustalone są wspólne działania oraz monitorowane zachowania.

2.3.5. Zdrowie

Na terenie Gminy Ryglice podmiotami zajmującymi się sprawami zdrowia zajmuje się kadra medyczna zatrudniona w podmiotach, których zestawienie zamieszczono w poniższej tabeli.

Tabela 10. Kadra medyczna oraz podmioty prowadzące usługi medyczne dane na koniec 2007r.

Wyszczególnienie Ryglice Zalasowa LubczaPielęgniarki 4 3Położna 1 - -Pomoc stomatologiczna 1 1 1Spółka Partnerska Lekarzy BERGER I SAJDAKul. Św. Walentego 9/233-159 Zalasowa

- 2 o specjalności:pediatra – II stopieńinternista- II stopień

Lekarska Spółka Partnerska BRONIEK I SETKIEWICZ W Ryglicachul. Tarnowska 2133-160 Ryglice

2o specjalności:pediatra – II stopieńinternista- II stopień

- -

Gabinet Stomatologiczny S.C. M.FIJAS I JAN 2 0 0

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

24

GRZEGORZ LATAŁAul. Krupnicza 27 A33-100 Tarnów

o specjalności stomatologia ogólna

Gabinet Stomatologiczny Lekarzy Stomatologii LUCYNA KOCOŁ ul. Św. Walentego 933-159 Zalasowa

- 1o specjalności stomatologia ogólna

Indywidualna praktyka lekarska Gabinet dentystyczny KLAUDYNA STĘPIEŃ Lubcza 45133-162 Lubcza

- - 1o specjalności stomatologia ogólna

Zakład Usług Medycznych Praktyka lekarska działalność fizjoterapeutyczna POŁOSKA MARIUSZ,ul. Łyczków, Ryglice

1 0 0

Gabinet rehabilitacyjny ANNA SOLARZ w Zalasowej ul. Św. Walentego 1

0 1 lekarz rehabilitant3 rehabilitantki

0

Poradnia K W Ryglicach 3 0 0

Źródło: Dane Urzędu Miejskiego w Ryglicach

W 2006 roku Gmina Ryglice zrealizowała następujące programy profilaktyki i ochrony zdrowia:

Tabela 11. Programy profilaktyki i ochrony zdrowia zrealizowane przez Gminę Ryglice w 2006 roku

lp.

dzie

dzin

a ja

kiej d

otyc

zy

prog

ram

liczb

a re

alizo

wany

ch

prog

ram

ów o

gółe

m

liczba programów trwających

liczba osób objęta programami

wykazanymi w kolumnie C

liczba programów (na podst. wykazanych w

kolumnie C)* realizowanych dla grup wiekowych

szczegóły dotyczące przedmiotu programu

do 1

roku

powy

żej 1

ro

ku

ogół

em

liczb

a pr

ogra

K M

ogół

em

0-18

lat

19-5

9 la

t

60 la

t i

więc

ej

A B C D E F=D+E G H I=G+H J K L Ł

1profilaktyka chorób układu krążenia

2 0 2 2 245 177 422 0 2 0

2

profilaktyka chorób nowotworowych

4 2 2 4 265 65 330 2 3 1 mammografia; dot. raka sutka piersi; przeciwdziałanie nikotynizmowi u kobiet w ciąży

3upowszechnianie zdrowego stylu życia

13 0 13 13 967 829 1796 12 1 0

4profilaktyka wad postawy u dzieci i młodzieży

1 0 1 1 11 20 31 1 0 0 gimnastyka korekcyjna

5ochrona zdrowia psychicznego

4 3 1 4 144 161 305 4 0 0 zapobieganie wad cewy nerwowej, „Stres pod kontrolą”

6 profilaktyka uzależnień

19 0 19 19 957 836 1793 19 0 0 uzależnienie od alkoholu, nikotyny i

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

25

narkotyków

7profilaktyka chorób zakaźnych

2 2 0 2 75 66 141 2 0 0 AIDS; Ptasia Grypa

8 profilaktyka zdrowotna

6 5 1 6 601 496 1097 1 2 5 dot. fluoryzacji, spirometrii, neurologii, osteoporozy, słuchu i cukrzycy

ogółem 51 12 39 51 3 265 2 650 5 915 41 8 6

* liczba programów z podziałem na grupy wiekowe jest równa lub większa w stosunku do wykazanej w kolumnie C ponieważ jeden program może być realizowany dla kilku grup wiekowych

Źródło: Urząd Miejski w Ryglicach

2.3.6. Warunki mieszkaniowe

Zgodnie z programem gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy Ryglice w latach 2007-2012, mieszkaniowy zasób Gminy Ryglice stanowią lokale mieszkalne położone w budynkach będących w całości własnością Gminy Ryglice.

Mieszkaniowy zasób Gminy Ryglice tworzy 19 lokali mieszkaniowych o łącznej powierzchni 974,6 m 2

(stan na 1.01.2007 r.). Stan 99% lokali określa się jako dobry, nie zachodzi więc w nich potrzeba remontu do następnego przeglądu technicznego. 1% lokali jest w stanie określonym jako średni, co oznacza, że w najbliższym czasie (do dwóch lat) zajdzie potrzeba dokonania remontu wymiany) co najmniej jednego z elementów budynku. W żadnym z tych lokali nie istnieje silna potrzeba wykonania remontu bądź wymiany, w bieżącym roku, co najmniej jednego z elementów budynku (np. konstrukcji pokrycia dachowego, instalacji, stolarki itp.).

Gmina pozyskuje lokale mieszkalne w wyniku naturalnego ruchu ludności. W celu odzyskania mieszkania, po opuszczeniu lokalu przez najemcę, Gmina nie będzie zawierać umów najmu z osobami bliskimi zajmujących lokal o powierzchni przewyższającej dwukrotnie normatywną powierzchnię lokalu, przyjętą w ustawie z dnia 21.06.2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. Nr 71, poz.734). W ostatnich 5 latach Gmina zyskała 3 lokale mieszkalne z ruchu ludności.

Liczba lokali mieszkalnych w ramach istniejącego zasobu mieszkaniowego nie zabezpiecza zapotrzebowania Gminy na realizowanie nałożonego ustawą obowiązku zapewnienia lokali socjalnych, lokali zamiennych oraz świadczenie pomocy mieszkaniowej gospodarstwom domowym o niskich dochodach. Prawdopodobieństwo odzyskania i ponowne wykorzystanie lokali mieszkalnych, których umowy najmu zawarte są na czas nie oznaczony, przy obowiązujących rozwiązaniach prawnych, jest niewielkie. Prognozuje się, iż do roku 2015 wielkość mieszkaniowego zasobu Gminy Ryglice utrzymywać będzie się na dotychczasowym poziomie.

W ramach posiadanego zasobu mieszkaniowego Gminy Ryglice nie wydzielono dotychczas odrębnego zasobu lokali socjalnych. W budynkach stanowiących mieszkaniowy zasób cywilny, wg stanu na dzień 01.01.2007 r. wykorzystywany jest jeden lokal mieszkalny z przeznaczeniem na cele socjalne.

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

26

III. Problemy i kapitał społecznyZgodnie z projektem ustawy o zasadach prowadzenia polityki społecznej – zakres gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych obejmuje w szczególności programy zatrudnienia, pomocy społecznej, działań na rzecz kobiet, przeciwdziałania dyskryminacji, współpracy z organizacjami pozarządowymi, wspierania osób niepełnosprawnych, profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień, których celem jest integracja społeczna osób, rodzin oraz grup społecznych.

W związku z powyższym wskazane na warsztatach problemy społeczne skoncentrowano głównie na obszarach dotyczących tych właśnie programów, podobnie jak inwentaryzację mocnych stron gminy (w zakresie spraw społecznych).

3.1. Problemy

Jeden z warsztatów był poświecony zidentyfikowaniu i pogrupowaniu problemów społecznych gminy. Określone zostały potrzeby społeczne i stopień ich zaspokajania, jak niżej :

Część III.

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

27

Tabela 12. Potrzeby społeczne w Gminie Ryglice i stopień ich zaspokajania

DZIECI I MŁODZIEŻ

Potrzeba Stopień zaspokajania

1.Dostęp do edukacji, wypoczynek, rekreacja Poziom podstawowy2. profilaktyka zdrowotna Dostateczny3. zajęcia pozalekcyjne, możliwość rozwijania swoich zainteresowań, komunikacja społeczna

Dostateczny

RODZINAPotrzeba Stopień zaspokajania

1. mieszkaniowe, zaspokojenie potrzeb bytowych Zróżnicowany2. profilaktyka Dostateczny3.umacnianie więzi rodzinnych, kultywowanie wartości Mniej niż dostateczny4. potrzeba integracji Mniej niż dostateczny5. potrzeba bezpieczeństwa, afilacji Mniej niż dostateczny6. potrzeba wsparcia rodzin niezaradnych dostateczny

OSOBY STARSZEPotrzeba Stopień zaspokajania

1. Potrzeba opieki zdrowotnej, pomoc usługowa, Organizowana w ramach potrzeb2. potrzeba zachowania więzi rodzinnych, potrzeba kultywowania wartości moralnych i religijnych

Znikomy, zanikający

3. potrzeba akceptacji, tolerancji, zrozumienia, dowartościowania

Niedostateczna

4. potrzeba integracji wielopokoleniowej Niedostateczny

Źródło: Dane uzyskane na warsztatach

Następnie uczestnicy warsztatów określili miedzy innymi przyczynę problemu, skutek oraz kogo dotyczyła:

Tabela13. Przyczyna problemów występujących na terenie Gminy Ryglice oraz skutek i kogo dotyczy

PRZYCZYNA PROBLEMU NAZWA PROBLEMU SKUTEK KOGO DOTYCZY- przyzwolenie społeczne,- niska samoocena,- brak porady psychologicznej,zaistnienie w grupie, - brak odnalezienia w świecie,- brak akceptacji,- złe wzorce,- ciekawość doznań - stres- brak akceptacji,- problemy rodzinne,- słaba psychika, genetyka,- brak pracy,- brak ośrodków które pomagają rozwiązywać

- nałogi –uzależnienia

- zdrowotne,- patologia rodzinna,- odrzucenie, izolacja społeczna (obustronna)- niska samoocena- złe wartościowanie,- rozkład życia społecznego,- brak odpowiednich wzorców dla dzieci i młodzieży,- brak zainteresowania w rodzinie,- brak motywacji do działania

- wszyscy

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

28

problemy- niedoinformowanie,- brak zaufania – zawiść,- brak poparcia społecznego,- zaszłości, - kłótliwość

- brak integracji społecznej

- Izolacja wewnętrzna - wszyscy

- dezaktualizacja systemu wartości.- zanik autorytetów,- brak poparcia dla działań społecznych

- zanik wartości i ideałów

- bierność,- konsumpcyjność,- postawy aspołeczne,- idealizowanie własnej osoby

- młodzież

- zalew kultury masowej,- niska świadomość społeczna,- brak aspiracji

- brak zainteresowań

- stagnacja społeczna,- obniżenie poziomu intelektualno – kulturalnego

- młodzież

- niepopularność norm postępowania

- brak autorytetów - wycofanie się - działacze społeczni

- brak zakładów pracy, - brak umiejętności w pozyskaniu zatrudnienia,- bierność,- brak wiary we własne możliwości,- sezonowość zawodów,- niedopasowanie kwalifikacji do potrzeb,

- bezrobocie – emigracja

- brak środków finansowych, - emigracja,- rozpad rodziny

- całe rodziny

- uwarunkowania genetyczne,- wypadki, - złe odżywianie,nieodpowiedni tryb życia,- brak ośrodków i instytucji promujących zdrowie, - brak dostępności,- braki lokalowe i kadrowe,- braki finansowe

- choroby przewlekłe i niepełnosprawność

- niemożność uczestniczenia w życiu społecznym,- uzależnienie od innych,- depresja osób chorych i otoczenia od którego jest uzależniony chory,- spadek stopy życiowej,wykluczenie społeczne

- całe społeczeństwo

- brak zainteresowania ze strony rodziny,- brak form/ miejsca spędzania czasu,- pobieranie negatywnych wzorców

- agresja wśród nieletnich

- zniszczenia,- problemy w środowisku- wandalizm

- rówieśnicy, rodzina i otoczenie

- brak obiektów sportowo – rekreacyjnych

- mała aktywność fizyczna mieszkańców

- zła kondycja fizyczna mieszkańców- brak form aktywności społecznej

- społeczeństwo gminy

- brak interesujących - - społeczeństwo nie wie - mieszkańcy

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

29

lokalnych gazet niedoinformowanie mieszkańców

jakie atrakcje turystyczne / imprezy kulturalne są w gminie

- patologie,

- brak integracji,

- brak zainteresowania sprawami społecznymi

- izolacja społeczna- zamknięte społeczeństwo na wszelki inicjatywy,- monotonność,- zawiść międzyśrodowiskowa, niedoinformowanie

- rodziny patologiczne, wszyscy mieszkańcy

Źródło: Dane uzyskane na warsztatach

Następnie ustalili według nich następującą hierarchię problemów społecznych:

- mała aktywność mieszkańców, izolacja społeczna, niska świadomość społeczna

- choroby przewlekłe i niepełnosprawność, brak opieki specjalistycznej,

- nałogi, uzależnienia,

- niski poziom infrastruktury,

- agresja wśród nieletnich

- bezrobocie – emigracja.

Uczestnicy warsztatów dokonali oceny poziomu integracji społecznej - wskazując na izolację wewnętrzną tej społeczności, słabą jej inicjatywność oraz niskie zainteresowanie sprawami społecznymi. W związku z powyższym oceniono poziom integracji społecznej jako występowanie słabych więzi między mieszkańcami oraz nielicznych przejawów wzajemnej pomocy i wspólnych działań.

Na podstawie analizy problemów jakie wypracowano na warsztatach jak również na podstawie diagnozy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ryglicach określono obszary problemowe.

Większość problemów, z jakimi borykają się mieszkańcy gminy Ryglice, uznawana jest za problemy społeczne, będące konsekwencjami zakłóceń organizacji życia zbiorowego. Do głównych z nich należą: bezrobocie, niepełnosprawność, starość, przewlekłe choroby, ubóstwo, uzależnienia, niezaradność życiowa. Często zachodzi między nimi związek przyczynowy np. bezrobocie powoduje utratę środków utrzymania, pogłębienie lub nawarstwienie innych problemów takich jak np. bezradność, izolacja społeczna, uzależnienia, które z kolei doprowadzają do wykluczenia społecznego.

Zjawisku występowania bezrobocia w Gminie Ryglice sprzyja brak zakładów pracy na terenie gminy oraz brak umiejętności bezrobotnych w pozyskaniu zatrudnienia. Wielu bezrobotnych posiada kwalifikacje niedostosowane do potrzeb rynku pracy lub kwalifikacje pozwalające na zatrudnienie sezonowe, co często procentuje decyzją o wyjeździe do pracy za granicę. W ocenie uczestników warsztatów - bezrobocie na poziomie jednostki powoduje utratę poczucia bezpieczeństwa, obniżenie samooceny, niezdolność do pokonywania problemów. Bezrobocie (podobnie jak migracje) często

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

30

powoduje rozpad i dezintegrację rodziny, gdyż zmieniają się dotychczasowe funkcje jej członków, którzy utracili pracę. Konsekwencją są zakłócenia w procesie socjalizacji dzieci – przyjmowania i uczenia się określonych ról społecznych, co prowadzi do zjawiska dziedziczenia wzorców i wpływa negatywnie na rozwój dzieci i ich wchodzenie w dorosłe życie. Bezrobocie powoduje także osłabienie więzi emocjonalnych między członkami rodziny oraz upadek autorytetów, co z kolei prowadzi do zachowań patologicznych. Wśród nich kluczowy jest alkoholizm, który przypisany jest nie tylko osobom dorosłym, ale także młodzieży. Zjawiskom związanym z nałogami i uzależnieniami towarzyszy często agresja, prowadząca do rozkładu społecznego, przestępczości, wandalizmu. Uczestnicy warsztatów podkreślali, iż bezrobotni oraz dzieci i młodzież, głównie pochodzące z rodzin dysfunkcyjnych, wielodzietnych, są szczególnie narażeni na problemy społeczne.

Placówki oświatowe gminy sygnalizują, że w najpoważniejszym stopniu uczniów dosięgają problemy materialne rodziców, a więc ubóstwo oraz bezrobocie w rodzinie i alkoholizm rodziców. Na terenie szkoły oraz w domu rodzinnym w bardzo różnym stopniu występują problemy społeczne - wymienia się tu nieliczne przypadki konfliktów z rodzicami, rodzeństwem, nauczycielami oraz kolegami szkolnymi. Zauważono nieliczne przypadki kłamstw oraz zachowań agresywnych typu zastraszanie, przemoc czy wymuszanie pieniędzy. Nieliczne są też przypadki niszczenia mienia szkolnego, przemocy w rodzinie. Dostrzegane są przez szkoły przypadki zaniedbania przez dom. Znacznym problemem zauważanym przez niektóre szkoły jest agresja, zachowania wulgarne, palenie papierosów oraz wagary (dotyczy szkół ponadpodstawowych).

Niepełnosprawność jest zjawiskiem wielopłaszczyznowym, szczególnie jednak należy uwzględnić w nim kontekst psychologiczny i społeczny. Mówiąc o osobach niepełnosprawnych, mamy na myśli osoby posiadające stopień niepełnosprawności orzeczony przez Zespół ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności, Komisję przy ZUS, KRUS, jak również inne osoby z dysfunkcjami fizycznymi, psychicznymi i umysłowymi. Sam fakt uszkodzenia funkcji życiowych utrudnia, a czasem wręcz uniemożliwia wykonywanie zadań społecznych, co dodatkowo pogłębia stan izolacji psychicznej, którą wywołała choroba. Ową izolację pogłębia często podejście środowisk lokalnych, które ograniczają udział osób niepełnosprawnych w życiu społecznym. Czynnikiem utrudniającym są także bariery architektoniczne, transportowe i komunikacyjne. W efekcie osoby niepełnosprawne uzależnione są od innych zdrowych osób, często zapadają na depresję, podobnie zresztą jak ich opiekunowie. Naturalną konsekwencją jest więc poczucie wykluczenia społecznego i marginalizacji osób niepełnosprawnych. Jednym z kluczowych problemów osób bezrobotnych z terenu Gminy Ryglice jest brak specjalistycznych placówek służby zdrowia na terenie gminy.

Za niepełnosprawne należy uznać również te osoby których stan fizyczny, psychiczny i umysłowy powoduje trwałe lub okresowe utrudnienia bądź uniemożliwia pełnienie ról i zadań społecznych na poziomie powszechnie przyjętych kryteriów. Wydłużający się czas życia populacji ludzkiej jest stosunkowo nowym zjawiskiem dotyczącym większości państw na świecie, co stanowi wyzwanie w sferze ekonomii, zabezpieczeń socjalnych i zdrowotnych. Zjawisko to nie omija Gminy Ryglice, gdzie osoby starsze mają problemy z rosnącymi z wiekiem potrzebami w zakresie opieki zdrowotnej (choroba, inwalidztwo). Do najważniejszych problemów ludzi starszych można zaliczyć również samotność, życie w ubóstwie, poczucie nieprzydatności, zaniknięcia więzi międzypokoleniowej, akceptacji, tolerancji, zrozumienia, dowartościowania.

Ubóstwo określa się jako stan, w którym jednostce czy grupie społecznej brakuje środków na zaspokojenie podstawowych potrzeb, uznawanych w danej społeczności za niezbędne. Pod pojęciem „podstawowe potrzeby” kryją się poza wyżywieniem, którego niezbędności nikt nie kwestionuje,

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

31

takie potrzeby jak: ubranie, mieszkanie, zachowanie zdrowia, uzyskanie wykształcenia, uczestniczenie w świadczeniach kulturalnych.

Na ogół ubóstwo łączy się z drugą przyczyną udzielania pomocy jaką jest bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, szczególnie w rodzinach wielodzietnych oraz niepełnych. Najczęściej niezaradność rodziny w opiece i w wychowywaniu dzieci oraz w prowadzeniu gospodarstwa łączy się z innymi dysfunkcjami takimi jak: uzależnienie od środków psychoaktywnych, przemoc domowa, zaburzenia równowagi systemu rodzinnego w sytuacjach kryzysowych, problemy w pełnieniu ról rodzicielskich, małżeńskich, zawodowych (które przejawiają się w problemach we współżyciu z ludźmi, trudnościach adaptacyjnych), problemy wychowawcze w środowisku rodzinnym, szkolnym (ujawniają się zachowania buntownicze, agresywne, konfliktowe, łamania panujących norm i obyczajów i wartości). Tego typu zjawiska także występują na terenie Gminy Ryglice.

3.2 Kapitał społeczny

Tabela 14. Instytucje i organizacje stanowiące kapitał społeczny Gminy Ryglice

Instytucje Potencjalne role i zadania dla obszaru polityki społecznejUrząd Miejski w Ryglicach, Sołectwa zaspakajanie potrzeb społeczności, pozyskiwanie środków

pozabudżetowych, inicjowanie rozwoju gminy, działania partnerskie na rzecz realizacji założeń polityki społecznej

Przedszkola i szkoły podstawowe, gimnazjalne oraz ponadgimnazjalne

edukacja, wsparcie w wychowaniu, rozwijanie zdolności i talentów, niwelowanie deficytów rozwojowych, kształcenie tolerancji

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej pomoc osobom i rodzinom w rozwiązywaniu trudnych sytuacjiOśrodki Zdrowia opieka zdrowotna, promocja zdrowia,Ośrodek Kultury ze świetlicami, Biblioteka z filiami

oferta czasu wolnego, rozwijanie zainteresowań, talentów, kultywowanie tradycji, rozwijanie czytelnictwa,

Ośrodek Wsparcia Dziennego w Lubczy

wsparcie dla dzieci z rodzin patologicznych

Środowiskowy Dom Samopomocy w Ryglicach

usamodzielnianie osób niepełnosprawnych, rozwijanie zainteresowań, wycieczki, konkursy, spotkania integrujące

Posterunek Policji przeciwdziałanie zachowaniom agresywnymOrganizacje

Kościoły, Rady Parafialne, Caritas propagowanie wartości moralnych i etycznych, wsparcie duchowe, kreowanie właściwej postawy społecznej, pomoc materialna dla ubogich, organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży, współpraca partnerska na rzecz polityki społecznej,

Ochotnicze Straże Pożarne współpraca partnerska na rzecz polityki społecznej, pozyskiwanie środków na realizację zadań własnych gminy z uwzględnieniem działań związanych z polityką społeczną, analogicznie – realizacja projektów unijnych

Kluby sportowe organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży, pozyskiwanie środków zewnętrznych na działania związane z polityką społeczną

Inne organizacje pozarządowe podnoszenie wiedzy i kwalifikacji swojej kadry oraz grup docelowych rekrutujących się np. ze środowisk zmarginalizowanych, pozyskiwanie środków i realizacja projektów unijnych z zakresu polityki społecznej, partnerstwo projektowe

Nieformalne grupy działaniaGospodarstwa agroturystyczne oferta dla turystów i mieszkańcówZespoły artystyczne, w tym regionalne oferta czasu wolnego, rozwijanie zainteresowań, talentów,

kultywowanie tradycjiKoła gospodyń wiejskich jw

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

32

Rodziny muzykujące jwArtyści ludowi jwKoło Pań z Ryglic rozwijanie zainteresowań m.in. w ogrodnictwieKlub motocyklowy motokrosy, sport na świeżym powietrzu

Źródło: Dane uzyskane na warsztatach

3.2.1. Organizacje pozarządowe

Szczególne miejsce wśród podmiotów reprezentujących kapitał społeczny zajmują organizacje pozarządowe. Współpraca Gminy Ryglice z organizacjami pozarządowymi była prowadzona na szeroką skalę od lat. Od roku 2004 po raz pierwszy nastąpiło sformalizowanie tej współpracy w oparciu o zapisy ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2003r. Nr 96 poz. 873 z późniejszymi zmianami), na podstawie której Gmina co roku przyjmuje program współpracy Gminy Ryglice z organizacjami pozarządowymi

Tabela 15. Organizacje pozarządowe działające na terenie Gminy Ryglice

Nazwa Krótka charakterystykaKlub Sportowy “Sokół“ kultura fizycznaKlub Sportowy Lubcza j.w.Klub Sportowy „KS RYGLICE” j.w Stowarzyszenie „Zdrowie dla Ryglic“ ochrona zdrowiaStowarzyszenie Rozwoju Gminy i Wspierania Przedsiębiorczości Rolnej w Ryglicach

rolnictwo

Stowarzyszenie „ Zalasowian” wszechstronny rozwój wsi ZalasowaStowarzyszenie Bistuszowian i Uniszowian wszechstronny rozwój Bistuszowej i UniszowejStowarzyszenie „Nasze miasto Ryglice” Wszechstronny rozwój miasta Ryglice i gminyZwiązek Hodowców Gołębi Pocztowych Sekcja Nr 6 w Ryglicach

Hodowla gołębi

Związek Pszczelarzy w Zalasowej Produkcja mioduKoło Gospodyń Wiejskich Kultywowanie tradycjiOchotnicza Straż Pożarna Ochrona przecipożarowaOchotnicza Straż Pożarna j.wOchotnicza Straż Pożarna j.wOchotnicza Straż Pożarna j.wOchotnicza Straż Pożarna j.wOchotnicza Straż Pożarna j.wGalicyjskie Gospodarstwo Gościnne Koło Terenowe w Ryglicach

agroturystyka

Stowarzyszenie Rodziców i Opiekunów Dzieci Niepełnosprawnych "Nasze Dzieci" w Zalasowej

pomoc osobom niepełnosprawnym

Caritas w Zalasowej i Ryglicach pomoc ubogim

Źródło: Urząd Miejski w Ryglicach

Zadania gminy realizowane w latach 2004-2007 w Gminie Ryglice przez organizacje pozarządowe przy współudziale finansowym budżetu gminy to:

1. upowszechnianie kultury fizycznej i sportu ,

2. działania na rzecz osób niepełnosprawnych,

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

33

3. przeciwdziałanie patologiom społecznym,

4. ratownictwo i ochrona ludności,

5. działania na rzecz integracji oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami,

6. ochrona i promocja zdrowia,

7. wypoczynek dzieci i młodzieży,

8. porządek i bezpieczeństwo publiczne,

9. działania wspomagające rozwój wspólnot i społeczności lokalnej.

Zakres współpracy obejmował działania o charakterze finansowym i poza finansowym.

Tabela 16. Porównanie środków wydatkowanych na zadania ujęte w programie współpracy Gminy Ryglice z organizacjami pozarządowymi w roku 2006 i 2007 w obszarze pomocy społecznej

Rok Dział Ośrodki Wsparcia- Ryglice - dotacja z Powiatu

Tarnowskiego

Dział Placówki opiekuńczo-wychowawcze – Lubcza - dotacja

z Powiatu Tarnowskiego

Dział pomoc społeczna (bez Ośrodka Wsparcia Dziennego oraz

Domu Środowiskowego)ogółem w tym środki

własne w złogółem w tym środki

własne w złogółem

2006 123317,00 0,00 55 063,00 583,00 4 866 400,002007 178 306,12 225,12 55 351,66 9,66 5 070 625,11

- Dom Środowiskowy w Ryglicach

Ośrodek Wsparcia Dziennego w Lubczy

domy pomocy społecznej 83246,22,

świadczenia rodzinne 4 119 722,93,

składki na ubezpieczenie zdrowotne 5262,25,

zasiłki i pomoc w naturze 193 588,15,

dodatki mieszkaniowe 1 472,44, utrzymanie GOPS-u- 399 434,15, usuwanie skutków klęsk

żywiołowych 392, pozostała działalność 267 506,97

Źródło: Urząd Miejski w Ryglicach

Tabela 17. Porównanie środków wydatkowanych na zadania związane z kulturą fizyczną i sportem, bezpieczeństwem publicznym i ochroną p-poż. oraz ochroną zdrowia, ujęte w programie współpracy Gminy Ryglice z organizacjami pozarządowymi w roku 2006 i 2007

Rok DziałKultura fizyczna i sport

DziałBezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa

Działochrona zdrowia

Wydatki bieżące w zł Wydatki bieżące w zł

w tym wydatki inwest. w zł

Wydatki bieżące w zł

w tym wydatki inwest. w zł

2006 73 603,00 203 480,00 29 049,00 77 010,00 24 105,002007 119 196,72 279 747,14 88 472,10 76 341,14 0,00

obiekty sportowe 7 000,

zadania z zakresu kultury fizycznej i

wsparcie zakupu samochodu dla Policji 35 000,

jednostki ochotniczych straży pożarnych 213 472,46,

zwalczanie narkomanii 3 810, przeciwdziałanie alkoholizmowi

72 243,14

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

34

sportu 33 196,72, zadania w zakresie

kultury fizycznej i sportu (ogłoszony konkurs) 79 000

obrona cywilna 281,80, usuwanie skutków klęsk

żywiołowych 614,88, wykonanie monitoringu wsi

Zalasowa i Lubcza

Źródło: Urząd Miejski w Ryglicach

3.3. Analizy SWOT

Tabela 18. Analiza SWOT dla Gminy Ryglice w obszarze pomocy społecznej

Silne strony Słabe strony brak rozwiniętej infrastruktury przemysłowej w

gminie oraz jej oddalenie od dużych aglomeracji miejskich stwarzające dobre warunki dla rozwoju agroturystyki z nowymi miejscami pracy,

rozwinięta sieć szkół podstawowych i gimnazjalnych (wysoki poziom nauczania, zaangażowanie nauczycieli i rad rodziców),

dobra dostępność do podstawowej opieki medycznej,

wysoki standard techniczny budynków użyteczności publicznej (dostosowywanie do potrzeb osób niepełnosprawnych),

istniejąca współpraca władz gminy z instytucjami zajmującymi się rozwiązywaniem problemów społecznych,

istniejące zasoby instytucjonalne działające na rzecz bezpieczeństwa społecznego (w systemie pomocy socjalnej, edukacji, służby zdrowia),

wykwalifikowana kadra pracowników działających na polu pomocy społecznej,

wzrastająca aktywność mieszkańców (podnoszenie kwalifikacji i poziomu wiedzy) oraz zaangażowanie w działalność na rzecz społeczności lokalnej (np. stowarzyszenia),

aktywność grup nieformalnych i organizacji pozarządowych w rozwiązywaniu problemów społecznych na terenie gminy,

dobra współpraca z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych,

organizacja ponadgminnych uroczystości i imprez (np. Festiwal Kultury Pogórzańskiej), integrujących lokalną społeczność ,

wzrastająca dostępność do infrastruktury udział w konkursach, olimpiadach i liczne sukcesy

w tym zakresie nawiązywanie partnerstw międzygminnych do

rozwiązywania wspólnych problemów

mała liczba potencjalnych miejsc pracy, wysoki poziom bezrobocia, narastający problem uzależnień i patologii wśród

młodzieży i dorosłych, brak mieszkań socjalnych, lokali gastronomicznych,

sal gimnastycznych słaba dostępność do specjalistycznych usług

medycznych, niski poziom świadomości ekologicznej wśród

mieszkańców Gminy (dzikie wysypiska zanieczyszczone cieki wodne) oraz niedocenianie atrakcyjności środowiska, blokujące rozwój agroturystyki związanej z tworzeniem nowych miejsc pracy,

ubożenie społeczeństwa (niskie zarobki), powodujące nierówne szanse rozwoju dzieci i młodzieży,

utrudniony dostęp do ośrodków, w których można rozwijać swoje uzdolnienia,

brak przepływu informacji pomiędzy społeczeństwem, a poszczególnymi instytucjami,

słaba jakość infrastruktury drogowej oraz brak zasięgu telefonii komórkowej, ograniczające działania inwestorów tworzących nowe miejsca pracy,

blokowanie inicjatyw społecznych przez prywatne nieporozumienia i niezrozumienie ze strony mieszkańców,

nieumiejętność pozyskiwania środków zewnętrznych na dofinansowanie inicjatyw społecznych,

bariery architektoniczne, psychologiczne i społeczne osób niepełnosprawnych,

niepopularność pozytywnych wzorców osobowości, zaściankowość

brak ofert spędzania wolnego czasu dla młodzieży i starszych, szczególnie w dni wolne od nauki i pracy

brak inicjowania działań ( było brak motywacji do inicjatyw)

Szanse Zagrożenia

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

35

prospołeczna polityka gmin powiatu, rozwijające się organizacje pozarządowe, wzrost poziomu wykształcenia wykwalifikowanej

kadry systemu pomocy społecznej, rosnąca świadomość społeczna, przejawiająca się

w artykułowaniu potrzeb, pozyskiwanie środków z funduszy zewnętrznych na

współfinansowanie projektów ( nauka i dzielenie się wiedzą nabytą w tym zakresie)

bez tego dodatku z zakresu pomocy społecznej, wzrost poziomu wykształcenia wśród

społeczeństwa, dostępność do szkoleń, likwidacja barier architektonicznych, działania partnerskie na rzecz wzmocnienia

sektora pomocy społecznej, poprawa świadomości społeczeństwa w zakresie

tolerancji, tworzenie na terenie gminy punktów

konsultacyjnych dla rodzin dysfunkcyjnych (psycholog, terapeuta, prawnik)

dostępność do dużego ośrodka miejskiego Tarnów, Kraków,

kontynuacja współpracy pomiędzy instytucjami w gminie, współpraca zagraniczna szkół

nie zdegradowane środowisko naturalne organizacja ciekawych imprez plenerowych

starzenie się społeczności wynikające z prognozowanego ujemnego przyrostu naturalnego i ujemnego salda migracji,

wzrost bezrobocia, w tym ukrytego( zamykanie zakładów pracy, odległość od dużych aglomeracji)

wzrastająca ilość uzależnień, wzrost liczby osób korzystających z pomocy

społecznej, niedostateczna polityka społeczna wobec osób

niepełnosprawnych, zbyt mała ilość instytucji i kadry zajmującej się

profilaktyką i terapią osób uzależnionych, narastanie zjawisk patologicznych (rozszerzanie się

patologii na coraz młodsze pokolenia), zanikanie wzorców wychowawczych, powiększające się rozwarstwienie społeczne, brak perspektyw dla młodzieży i związana z tym

migracja ludzi młodych i wykształconych. Wzrastająca agresja wśród nieletnich Skomplikowane procedury pozyskiwania środków i

trudności w interpretacji uregulowań prawnych Krytyka ze strony społeczeństwa (negowanie

wszystkich działań) Pogarszający się stan sieci dróg Występujące klęski żywiołowe Niewystarczające środki na inwestycje Istniejące bariery architektoniczne

Źródło: Dane z przeprowadzonych warsztatów

Dla potrzeb niniejszej strategii opracowano również analizę SWOT dla Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. W analizie wzięto pod uwagę wszystkie dane dotyczące zasobów wewnętrznych (baza materialna i niematerialna GOPS) i zewnętrznych (instytucje, organizacje, ludzie działający w obszarze problematyki społecznej w Gminie Ryglice ) oraz wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród klientów GOPS w Ryglicach. Uwzględniono także deficyty i potrzeby w omawianych obszarach.

Tabela 19. Analiza SWOT dla GOPS w Ryglicach

Silne strony Słabe strony wykwalifikowany personel, stabilna sytuacja kadrowa, zaangażowanie kadry GOPS, zrozumienie dla działań podejmowanych przez

pracowników GOPS ze strony administracji samorządowej,

współpraca GOPS z placówkami oświatowymi, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, policją, ośrodkami kultury oraz organizacjami pozarządowymi działającymi na terenie gminy,

rozwój ośrodków hippicznych

wakaty na stanowisku pracownika socjalnego, niedostateczne warunki lokalowe, bariery architektoniczne, niewystarczające środki własne na realizację zadań

GOPS, brak solidarności społeczności lokalnej z

działaniami podejmowanymi przez pracowników GOPS,

trudności materialne mieszkańców gminy, znaczny problem nadużywania alkoholu przez

mieszkańców gminy

Szanse Zagrożenia możliwość korzystania ze środków Europejskiego

Funduszu Społecznego, brak odpowiednich środków własnych na

współfinansowanie projektów w ramach EFS,

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

36

możliwość dokształcania i podnoszenia kwalifikacji przez pracowników GOPS, wolontariat,

ujednolicenie przepisów dotyczących zadań OPS,

wzrost wynagrodzeń kadry pracowników GOPS,

zwiększenie środków na pomoc społeczną w ramach zadań własnych,

zwiększenie skuteczności działania pomocy społecznej- głównym założeniem jest wyprowadzenie rodziny z tzw. grupy ryzyka i umożliwienie jej pełnego rozwoju,

realizacja zadań szczegółowych mających poprawić sytuację grup społecznych narażonych na wykluczenie (np. skierowanych do osób niepełnosprawnych, bezrobotnych, dzieci i młodzieży),

zintegrowanie, aktywizowanie, edukacja społeczeństwa,

podniesienie dostępności do usług bytowych, urzędowych, mieszkaniowych, intelektualnych, zdrowotnych i kulturalnych dla mieszkańców gminy,

dalsze kształcenie i doskonalenie zawodowe kadry GOPS

brak stabilności przepisów,

wzrost zadań GOPS bez zabezpieczenia finansowego i kadrowego,

słabość organizacji pozarządowych działających w obszarze pomocy społecznej,

brak odpowiedniej infrastruktury w zakresie pomocy społecznej,

rosnące zjawiska uzależnień od alkoholu,

narastanie zjawisk patologii społecznych,

wzrastająca agresja wśród nieletnich

Źródło: GOPS w Ryglicach

IV. Kierunki rozwoju – realizacja strategii

Część IV.

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

37

4.1. Wizja i misja rozwoju społecznego Gminy Ryglice

Misja – Gmina Ryglice – gminą o dobrych warunkach do budowania aktywności społeczności lokalnej, pracującej na rzecz dobra wspólnego.

Wizja – Gmina Ryglice wraz z mieszkańcami rozwiązuje problemy wspólnoty, dążąc do polepszenia warunków życia i infrastruktury. Każdy mieszkaniec Gminy czuje się odpowiedzialny za dobro wspólne. Wykorzystywane są walory krajobrazowe w celach turystycznych.

4.2. Cele i sposoby ich realizacji

Tabela 20. Cel główny 1, cele szczegółowe oraz sposoby realizacji celów

Cel główny 1 Cele szczegółoweAktywizacja zawodowa i społeczna mieszkańców

1. aktywizacja osób bezrobotnych, także niepełnosprawnych,2. przeciwdziałanie i eliminowanie negatywnych skutków

psychospołecznych bezrobocia,3. pomoc w pozyskiwaniu środków na prowadzenie działalności,4. ułatwianie prowadzenia działalności gospodarczej,5. podnoszenie i zmiana kwalifikacji zawodowych osób dorosłych,6. wspomaganie działalności stowarzyszeń w obszarze rynku pracy i

pomocy społecznej,7. podnoszenie poziomu wiedzy i świadomości mieszkańców nt

obszaru pomocy społecznej,8. pogłębianie a zrazem pobudzanie świadomości przynależności do

wspólnoty gminnej,9. wspieranie aktywności mieszkańców w zakresie integracji

społecznej,10. promocja zdrowego stylu życia, rozwijanie postaw sprzyjających

temu zachowaniu,11. popieranie działań lokalnej społeczności w zakresie budowania

postaw społecznychSposoby realizacji celuPodjęcie działań wpływających na zmniejszenie bezrobocia, w tym organizowanie miejsc pracy dla osób bezrobotnych bez kwalifikacji i szans na ich zdobycie lub dla osób o niskich kwalifikacjach poprzez prace interwencyjne, roboty publiczne, prace społecznie użyteczne. Wsparcie edukacyjne i psychologiczne bezrobotnych. Poprawa startu zawodowego młodzieży (absolwentów) poprzez organizowanie staży zawodowych. Bezpłatne szkolenia zawodowe dla osób długotrwale bezrobotnych w celu zdobycia kwalifikacji zwiększających ich szanse na zdobycie zatrudnienia. Aktywizacja i wsparcie organizacji pozarządowych do zatrudniania bezrobotnych przy realizacji projektów i w realizacji projektów skierowanych do bezrobotnych. Wsparcie rozwoju lokalnego rynku pracy poprzez promowanie przedsiębiorczości i edukację nt zakładania działalności gospodarczej. Organizacja imprez integrujących lokalną społeczność oraz szkoleń podnoszących świadomość mieszkańców na temat życia we wspólnocie oraz wzorców etyczno-moralnych. Lepsze wykorzystanie istniejącej infrastruktury dla realizacji tego celu. Rozwój kadry i jej zawodowych kwalifikacji koniecznych do wykonywania pracy w środowiskach osób bezrobotnych oraz prac na rzecz integracji lokalnej społeczności. Wspieranie działań partnerskich na rzecz realizacji niniejszego celu.

Grupy docelowe1. Osoby bezrobotne,

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

38

2. Osoby poszukujące pracy,3. Uczniowie szkół, 4. Osoby zagrożone utratą pracy,5. Pracownicy instytucji i organizacji społecznych,6. Społeczność lokalna.

Źródło: Dane z przeprowadzonych warsztatów

Tabela 21. Cel główny 2, cele szczegółowe oraz sposoby realizacji celów

Cel główny 2 Cele szczegółoweAktywizacja środowisk i osób zmarginalizowanych i zagrożonych wykluczeniem społecznym do podejmowania użytecznych ról i funkcji w społeczeństwie

1. dążenie do wyrównywania szans na rynku pracy osób wykluczonych społecznie,

2. wspieranie działań mających na celu prawidłowe funkcjonowanie rodziny, promowanie rodziny jako wartości,

3. wspieranie rodzin mających trudności w wypełnianiu swoich obowiązków,

4. usprawnianie i wspieranie systemu wsparcia dla rodziny: psychologicznego, prawnego, socjalnego,

5. wspieranie i promocja modelowych rozwiązań w zakresie radzenia sobie z problemem marginalizacji i wykluczenia społecznego związanych z patologiami,

6. wspieranie inicjatyw mających na celu powstawanie i rozwój infrastruktury edukacyjnej dla osób i grup marginalizowanych i zagrożonych wykluczeniem społecznym,

7. wspieranie inicjatyw na rzecz kobiet i dzieci z rodzin dysfunkcyjnych,

8. wspieranie rozwoju przedsięwzięć w obszarze ekonomii społecznej,

9. utrzymanie i rozwój gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie

Sposoby realizacji celuRozwijanie form pomocy pozamaterialnej takich jak: organizacja punktu wsparcia psychologicznego, prawnego, aktywizacja społeczna, rozwój samopomocy, wolontariatu. Realizacja programów informacyjnych, edukacyjnych i profilaktycznych skierowanych do dzieci, młodzieży oraz rodziców. Współpraca pomiędzy instytucjami, organizacjami pozarządowymi i osobami zainteresowanymi zapobieganiem degradacji społecznej członków społeczności lokalnej. Rozwój kadry i jej zawodowych kwalifikacji koniecznych do wykonywania pracy w środowiskach zmarginalizowanych i dysfunkcyjnych. Wspieranie organizacji pozarządowych w tworzeniu i prowadzeniu placówek socjalno-edukacyjnych, punktów konsultacyjno-interwencyjnych. Wspieranie działań partnerskich na rzecz realizacji niniejszego celu.

Grupy docelowe1. Rodziny dysfunkcyjne z terenu Gminy Ryglice,2. Dzieci i młodzież ze środowisk zmarginalizowanych, 3. Alkoholicy,4. Ofiary i sprawcy przemocy domowej,5. Pracownicy instytucji i organizacji społecznych,6. Społeczność lokalna.

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

39

Źródło: Dane z przeprowadzonych warsztatów

Tabela 22. Cel główny 3, cele szczegółowe oraz sposoby realizacji celów

Cel główny 3 Cele szczegółoweStworzenie warunków osobom starszym, przewlekle chorym i niepełnosprawnym dla aktywnego uczestnictwa w życiu społeczności lokalnej na miarę swoich możliwości

1. podniesienie świadomości mieszkańców Gminy Ryglice na temat chorób przewlekłych, starości i niepełnosprawności,

2. poprawa i rozwój opieki nad osobami starszymi, przewlekle chorymi i niepełnosprawnymi,

3. poprawa i rozwój opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi, 4. podniesienie jakości życia osób starych, zaspokajanie ich potrzeb

poprzez spójne i skoordynowane działania podmiotów mających wpływ na realizację regionalnej polityki społecznej,

5. wyrównywanie szans osób niepełnosprawnych, chorych i starszych i przeciwdziałanie ich wykluczeniu społecznemu,

6. integracja i aktywizowanie lokalnego środowiska w zakresie promowania i wspierania samopomocowych form działania,

7. aktywizacja działań służących wzmacnianiu więzi międzypokoleniowych,

8. zwiększenie dostępu do lekarzy specjalistówSposoby realizacji celuPodjęcie działań na rzecz wyrównywania szans osób niepełnosprawnych, w tym szczególnie rodzin wychowującym niepełnosprawne dzieci (praca socjalna, poradnictwo i system świadczeń). Rozwój pomocy środowiskowej dla ludzi starych, samotnych, chorych i niepełnosprawnych poprzez usługi opiekuńcze. Rozwijanie form pomocy pozamaterialnej takich jak: organizacja punktu wsparcia psychologicznego, prawnego, aktywizacja społeczna, rozwój samopomocy, wolontariatu. Aktywne uczestnictwo organizacji społecznych w przygotowaniu i realizacji programu działań na rzecz środowiska osób starszych oraz realizacja projektów, gdzie grupami docelowymi będą osoby niepełnosprawne, szczególnie dzieci niepełnosprawne oraz osoby starsze, przewlekle chore i samotne. Rozwój kadry i jej zawodowych kwalifikacji koniecznych do wykonywania pracy w środowiskach osób niepełnosprawnych, starszych, samotnych i przewlekle chorych. Organizacja klubów seniora. Wspieranie działań partnerskich na rzecz realizacji niniejszego celu.

Grupy docelowe1. Osoby niepełnosprawne ze szczególnym uwzględnieniem dzieci,2. Członkowie rodzin i opiekunowie osób niepełnosprawnych,3. Osoby długotrwale chore,4. Osoby starsze i samotne,5. Osoby w wieku poprodukcyjnym,6. Osoby pełnosprawne,7. Pracownicy instytucji i organizacji społecznych,7. Społeczność lokalna.

Źródło: Dane z przeprowadzonych warsztatów

Tabela 23. Cel główny 4, cele szczegółowe oraz sposoby realizacji celów

Cel główny 4 Cele szczegółoweWzmocnienie działań integrujących społeczność

1. zmniejszenie przyzwolenia społecznego na nałogi i uzależnienia,2. wskazanie pozytywnych wzorców,

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

40

Gminy Ryglice 3. zwiększenie oferty zagospodarowania wolnego czasu,4. wspieranie rodziny w roli wychowawczej,5. zwiększenie oferty zajęć o charakterze o charakterze sportowo -

rekreacyjno-kulturalnym6. promocja działań integrujących pokolenia i wzmacniających więzi

międzypokolenioweSposoby realizacji celuOrganizacja imprez kulturalno-rekreacyjnych integrujących młode i starsze pokolenie, organizacja imprez wpisujących się w tradycje regionu, promocja lokalnych twórców, udrożnienie i szukanie nowych kanałów przepływu informacji w społeczeństwie, pogłębienie wiedzy na temat problemów i potrzeb społecznych, organizacja konkursów wsi i gospodarstw, promocja spółdzielni społecznych, organizacja klubów i kół zainteresowań,

Grupy docelowe1. Dzieci i młodzież,2. Osoby starsze,3. Pracownicy instytucji i organizacji społecznych, 4. Społeczność lokalna.

Źródło: Dane z przeprowadzonych warsztatów

4.3. Propozycje projektów priorytetowych

Tabela 24. Projekt priorytetowy związany z organizacją wypoczynku letniego dla dzieci i młodzieży

Tytuł projektu nr 1 „Młodzi aktywni latem”Czego dotyczy Organizacji czasu wolnego dzieci i młodzieży, aktywizowanie i rozwijanie

zainteresowań, Do jakiej grupy jest skierowany Dzieci i młodzież szkół Gminy RygliceJaki problem rozwiązuje Brak zorganizowanych form wypoczynku letniego dla dzieci i młodzieży

narażonych na złe wpływy otoczenia podczas miesięcy wakacyjnychZakres projektu Poznawanie nowych miejsc, dorobku kulturalnego i kulturowego

podczas zorganizowanych wycieczek. Zajęcia kształtujące twórczą postawę wobec rzeczywistości, integrujące grupę, kształtujące pozytywne postawy i właściwe zachowania. Zajęcia edukacyjne

Źródło: Dane z przeprowadzonych warsztatów

Tabela 25. Projekt priorytetowy związany z integracją społeczności lokalnej

Tytuł projektu nr 2 „My dzisiaj – My jutro”Czego dotyczy Integracji lokalnej społecznościDo jakiej grupy jest skierowany Lokalna społeczność Gminy RygliceJaki problem rozwiązuje Zanikające kontakty międzyludzkie, niechęć do uczestnictwa w

różnego rodzaju zajęciach oraz tworzenia nowych produktówZakres projektu Warsztaty aktywizujące, spotkania integracyjne, festyny podczas

których zaprezentowane zostaną nowe produkty, zainicjowana wymiana doświadczeń i wiedzy, konkursy wsi i gospodarstw,

Źródło: Dane z przeprowadzonych warsztatów

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

41

Tabela 26. Projekt priorytetowy związany z aktywnością kobiet na rynku pracy

Tytuł projektu nr 3 Aktywizacja zawodowa bezrobotnych kobiet zagrożonych wykluczeniem społecznym

Czego dotyczy Zwiększenia motywacji do poszukiwania pracy i wprowadzania zmian w życiu

Do jakiej grupy jest skierowany Bezrobotne kobietyJaki problem rozwiązuje Niska aktywność kobiet i niewystarczające umiejętności do

funkcjonowania na rynku pracy Zakres projektu Warsztaty aktywnego poszukiwania pracy, trening umiejętności

społecznych, zajęcia z wizażu, stylizacji i prowadzenia domu, kurs komputerowy (Word, Excel, Internet), kurs kasy fiskalnej z obsługą magazynu, pomoc w trakcie poszukiwania pracy, opieka nad dziećmi uczestniczek, indywidualne konsultacje dla kobiet ze szczególnymi trudnościami w poszukiwaniu pracy

Źródło: Dane z przeprowadzonych warsztatów

Tabela 27. Projekt priorytetowy związany z aktywnością młodzieży na rynku pracy

Tytuł projektu nr 4 ABC biznesu czyli przyszli liderzy ryglickiego rynku pracyCzego dotyczy projekt Zaktywizowanie młodzieży do podejmowania w przyszłości

własnej działalności gospodarczej poprzez pozyskanie niezbędnej wiedzy i umiejętności praktycznych w tym zakresie

Do jakiej grupy jest skierowany Młodzież szkół gimnazjalnych powiatu ryglickiegoJaki problem/y rozwiązuje Brak przygotowania do samodzielnego funkcjonowania na rynku

pracy, zagospodarowanie czasu wolnego, integracja społeczności lokalnej

Zakres projektu 10 spotkań warsztatowych obejmujących cykl teoretyczny i praktyczny związany z prowadzeniem działalności gospodarczej, prezentacja wyników na imprezie integracyjnej ze społecznością lokalną

Źródło: Dane z przeprowadzonych warsztatów

Tabela 28. Projekt priorytetowy związany z zagospodarowaniem czasu wolnego dzieci ze szkół podstawowych

Tytuł projektu nr 5 Jestem obywatelem EuropyCzego dotyczy projekt Zdobycia nowej wiedzy i umiejętności oraz integracja dzieci,

rodziców dzieci i nauczycieliDo jakiej grupy jest skierowany Dzieci ze szkół podstawowych z terenu Gminy RygliceJaki problem rozwiązuje Lęk przed dużym miastem, niska samoocena w stosunku do

uczniów z większych ośrodków, mała motywacja do naukiZakres projektu Zajęcia wyrównawcze z zakresu nauczania zintegrowanego,

wycieczka do Muzeum Inżynierii Miejskiej i Ogrodu Doświadczeń w Krakowie, prezentacja wyników podczas spotkania z rodzicami

Źródło: Dane z przeprowadzonych warsztatów

4.3.1. Źródła finansowania projektów

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

42

Największe możliwości do sfinansowania planowanych przez Gminę Ryglice projektów stwarza Program Operacyjny Kapitał Ludzki, a w nim projekty konkursowe.

Tabela 29. Wykaz priorytetów i działań w Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki (komponent regionalny – projekty konkursowe)

PRIORYTET VI RYNEK PRACY OTWARTY DLA WSZYSTKICHPodziałanie 6.1.1 Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy

Typy projektów (m.in.): Identyfikacja potrzeb osób pozostających bez zatrudnienia, w tym m.in. poprzez zastosowanie

Indywidualnych Planów Działania, diagnozowanie potrzeb szkoleniowych oraz możliwości doskonalenia zawodowego w regionie.

Organizacja warsztatów oraz szkoleń z zakresu technik aktywnego poszukiwania pracy oraz nabywania kompetencji kluczowych.

Wsparcie psychologiczno-doradcze osób wchodzących i powracających na rynek pracy. Realizacja programów aktywizacji zawodowej obejmujących jedną lub kilka z form wsparcia, połączonych z

możliwością zapewnienia opieki nad dziećmi lub osobami zależnymi dla osoby uczestniczącej w projekcie: pośrednictwo pracy i/lub poradnictwo zawodowe, staże/praktyki zawodowe, szkolenia prowadzące do podniesienia, uzupełnienia lub zmiany kwalifikacji zawodowych, subsydiowanie zatrudnienia.

Wspieranie wolontariatu jako etapu przygotowującego do podjęcia zatrudnienia m.in. poprzez zapewnianie wsparcia szkoleniowego i doradczego dla wolontariusza.

Wspieranie inicjatyw na rzecz podnoszenia mobilności geograficznej (regionalnej i międzyregionalnej) osób pozostających bez zatrudnienia (w tym zwłaszcza osób zamieszkujących na obszarach wiejskich) m.in. poprzez dofinansowanie przejazdów z miejsca zamieszkania do miejsca pracy oraz zwrot kosztów zakwaterowania.

Upowszechnianie i promocja alternatywnych i elastycznych form zatrudnienia oraz metod organizacji pracy (w tym m.in. telepraca, praca w niepełnym wymiarze czasu pracy, praca rotacyjna).

Wsparcie doradczo-szkoleniowe pracownika, który uzyskał zatrudnienie w ramach projektu, prowadzące do jego adaptacji w miejscu pracy (wsparcie pomostowe).

Organizacja kampanii promocyjnych i akcji informacyjnych mających na celu zachęcenie pracodawców do zatrudnienia osób z grup znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy.

Szkolenia oraz specjalistyczne doradztwo dla kadr instytucji rynku pracy, działających na terenie regionu (z wyłączeniem Publicznych Służb Zatrudnienia), powiązane ze specyfiką zadań realizowanych przez te instytucje na regionalnym rynku pracy.

Rozwój dialogu, partnerstwa publiczno-społecznego i współpracy na rzecz rozwoju zasobów ludzkich na poziomie regionalnym i lokalnym.

Działanie 6.3 Inicjatywy lokalne na rzecz podnoszenia poziomu aktywności zawodowej na obszarach wiejskichTypy projektów: Projekty przyczyniające się do aktywizacji zawodowej mieszkańców obszarów wiejskich, poprawy zdolności

do zatrudnienia oraz rozwoju usług aktywizacyjnych (z wyłączeniem instrumentów objętych zasadami pomocy publicznej).

Wsparcie lokalnych inicjatyw informacyjnych, szkoleniowych i doradczych, promujących aktywizację zawodową na poziomie lokalnym.

Rozwój dialogu, partnerstwa publiczno-społecznego i współpracy na rzecz rozwoju zasobów ludzkich na poziomie lokalnym.

PRIORYTET VII PROMOCJA INTEGRACJI SPOŁECZNEJPodziałanie 7.2.1 Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym

Typy projektów: Wsparcie (m.in. prawne, organizacyjne, szkoleniowe i finansowe) dla tworzenia i działalności podmiotów

integracji społecznej, w tym: centrów integracji społecznej, klubów integracji społecznej, zakładów aktywności zawodowej oraz podmiotów działających na rzecz aktywizacji społeczno-zawodowej (których podstawowym zadaniem nie jest działalność gospodarcza).

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

43

Kursy i szkolenia umożliwiające nabycie, podniesienie lub zmianę kwalifikacji i kompetencji zawodowych dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Staże i zatrudnienie subsydiowane osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w organizacjach pozarządowych oraz spółdzielniach socjalnych połączone z zajęciami reintegracji zawodowej i społecznej.

Poradnictwo psychologiczne, psychospołeczne, zawodowe i inne, prowadzące do integracji społecznej i zawodowej, skierowane do osób zagrożonych wykluczeniem i ich otoczenia.

Rozwój nowych form i metod wsparcia indywidualnego i środowiskowego na rzecz integracji zawodowej i społecznej (w tym np. środowiskowej pracy socjalnej, centrów aktywizacji lokalnej, animacji lokalnej, streetworkingu, couchingu, treningu pracy).

Rozwój usług społecznych przezwyciężających indywidualne bariery w integracji społecznej w tym w powrocie na rynek pracy.

Rozwijanie umiejętności i kompetencji społecznych, niezbędnych na rynku pracy. Wsparcie tworzenia i działalności środowiskowych instytucji aktywizujących osoby niepełnosprawne w tym

zaburzone psychicznie. Promocja i wsparcie wolontariatu, w zakresie integracji osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem

społecznym. Wsparcie dla tworzenia i funkcjonowania pozaszkolnych form integracji społecznej młodzieży (świetlice

środowiskowe w tym z programem socjoterapeutycznym, kluby środowiskowe) połączonych z realizacją działań w zakresie reintegracji zawodowej i społecznej.

Organizowanie akcji i kampanii promocyjno –informacyjnych m.in. z zakresu równości szans, mobilności i elastyczności zawodowej, promowania postaw aktywnych oraz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu.

Rozwój dialogu, partnerstwa publiczno-społecznego i współpracy na rzecz rozwoju zasobów ludzkich na poziomie regionalnym i lokalnym.

Prowadzenie, publikowanie i upowszechnianie badań i analiz z zakresu polityki społecznej w regionie (w tym działań mających na celu przygotowanie i wdrażanie gminnych lub powiatowych strategii rozwiązywania problemów społecznych).

Poddziałanie 7.2.2 Wsparcie ekonomii społecznejTypy projektów: Usługi prawne, księgowe, marketingowe, doradztwo finansowe. Doradztwo (indywidualne i grupowe) oraz szkolenia umożliwiające uzyskanie wiedzy i umiejętności

potrzebnych do założenia i prowadzenia działalności w sektorze ekonomii społecznej. Rozwój partnerstwa lokalnego na rzecz rozwoju ekonomii społecznej. Promocja ekonomii społecznej i zatrudnienia w sektorze ekonomii społecznej.

Działanie 7.3. Inicjatywy lokalne na rzecz aktywnej integracjiTypy projektów: Projekty przyczyniające się do integracji społecznej mieszkańców obszarów wiejskich oraz rozwoju usług

społecznych na tych obszarach (z wyłączeniem instrumentów objętych zasadami pomocy publicznej). Wsparcie inicjatyw lokalnych o charakterze informacyjnym, szkoleniowym i promocyjnym (np. w formie

szkoleń, spotkań, seminariów) mających na celu przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu mieszkańców obszarów wiejskich.

Rozwój dialogu, partnerstwa publiczno-społecznego i współpracy na rzecz rozwoju zasobów ludzkich na poziomie lokalnym.

PRIORYTET IX ROZWÓJ WYKSZTAŁCENIA I KOMPETENCJI W REGIONACHPoddziałanie 9.1.1 Zmniejszenie nierówności w stopniu upowszechnienia edukacji przedszkolnej

Typy projektów: Tworzenie ośrodków wychowania przedszkolnego (w tym również realizacja alternatywnych form

wychowania przedszkolnego) na obszarach i w środowiskach o niskim stopniu upowszechnienia edukacji przedszkolnej (w szczególności na obszarach wiejskich).

Wsparcie istniejących ośrodków wychowania przedszkolnego przyczyniające się do zwiększonego uczestnictwa dzieci w wychowaniu przedszkolnym np. dłuższe godziny pracy przedszkoli, uruchomienie dodatkowego naboru dzieci, zatrudnienie personelu.

Opracowanie i realizacja kampanii informacyjnych promujących edukację przedszkolną.Poddziałanie 9.1.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów z grup o utrudnionym dostępie do edukacji

oraz zmniejszenie różnic w jakości usług edukacyjnych

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

44

Typy projektów:Programy rozwojowe szkół i placówek oświatowych prowadzących kształcenie ogólne ukierunkowane na zmniejszanie wyrównywaniu dysproporcji w osiągnięciach uczniów w trakcie procesu kształcenia oraz podnoszenie jakości procesu kształcenia w szczególności obejmujące: dodatkowe zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze oraz specjalistyczne służące wyrównywaniu dysproporcji

edukacyjnych w trakcie procesu kształcenia, doradztwo i opiekę pedagogiczno-psychologiczną dla uczniów wykazujących problemy w nauce lub z innych

przyczyn zagrożonych przedwczesnym wypadnięciem z systemu szkolnictwa (np. wsparcie dla uczniów z obszarów wiejskich, wsparcie dla uczniów niepełnosprawnych, przeciwdziałanie uzależnieniom, programy prewencyjne, przeciwdziałanie patologiom społecznym),

programy skierowane do dzieci i młodzieży, które znajdują się poza systemem szkolnictwa podstawowego, gimnazjalnego i ponadgimnazjalnego (przedwcześnie opuszczający system szkolnictwa) umożliwiające ukończenie danego etapu kształcenia oraz kontynuację nauki,

dodatkowe zajęcia (pozalekcyjne i pozaszkolne) dla uczniów ukierunkowane na rozwój kompetencji kluczowych, ze szczególnym uwzględnieniem ICT, języków obcych, przedsiębiorczości, nauk przyrodniczo-matematycznych,

rozszerzanie oferty szkół o zagadnienia związane z poradnictwem i doradztwem edukacyjno-zawodowym, informowaniem uczniów o korzyściach płynących z wyboru danej ścieżki edukacyjnej oraz możliwościach dalszego kształcenia w kontekście uwarunkowań lokalnego i regionalnego rynku pracy(szkolne ośrodki kariery),

wdrożenie nowych, innowacyjnych form nauczania i oceniania cechujących się wyższą skutecznością niż formy tradycyjne,

wdrażanie programów i narzędzi efektywnego zarządzania placówką oświatową przyczyniających się do poprawy jakości nauczania.

Poddziałanie 9.5 Oddolne inicjatywy edukacyjne na obszarach wiejskichTypy projektów: Tworzenie i wsparcie działalności inicjatyw ukierunkowanych na pobudzenie świadomości środowisk

lokalnych i ich zaangażowanie w działania na rzecz rozwoju edukacji na terenach wiejskich i podnoszenia poziomu wykształcenia mieszkańców obszarów wiejskich.

Projekty przyczyniające się do podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji mieszkańców obszarów wiejskich oraz rozwoju usług edukacyjnych na tych obszarach.

Działania informacyjno-promocyjne, szkoleniowe, doradcze podnoszące świadomość mieszkańców obszarów wiejskich w zakresie korzyści płynących z kształcenia i szkolenia.

Źródło: Program Operacyjny Kapitał Ludzki na lata 2007-2013

Źródłem finansowania projektów Gminy Ryglice w roku 2009 będzie także Małopolski „Program współpracy z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na rok 2009”, który jest realizacją zapisu Ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie art. 5, ust 3., który nakłada na Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego obowiązek corocznego uchwalania programu współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego.

Program Współpracy określenia nie tylko czytelne reguły oraz zasady współpracy pomiędzy samorządem województwa małopolskiego a organizacjami pozarządowymi, ale również wprowadza ustandaryzowane i jednolite dla wszystkich podmiotów kryteria i warunki, zapewniające wspieranie małopolskiego sektora pozarządowego. Z roku na rok bogatszy jest o coraz to nowsze możliwości podejmowania wspólnych działań.

Adresatami programu, którego koordynatorem jest Zarząd Województwa Małopolskiego, są:

organizacje pozarządowe,

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

45

inne podmioty prowadzące działalność pożytku publicznego wskazane w art 3, ust 3 Ustawy z dn. 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,

jednostki organizacyjne i podległe organom administracji publicznej lub przez nie nadzorowane jako podmioty uprawnione do udziału w otwartych konkursach ofert na realizacje zadań publicznych,

spółdzielnie socjalne.

Analogicznym źródłem dofinansowania projektów będzie także roczny program współpracy Powiatu Tarnowskiego z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na terenie Powiatu Tarnowskiego.

Na poziomie lokalnym źródłem dofinansowania projektów będzie program współpracy Gminy Ryglice z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na rok 2009. Gmina przy współpracy z organizacjami pozarządowymi kieruje się:

zasadą partnerstwa - co oznacza, że organizacje pozarządowe oraz inne podmioty, na zasadach i w formie określonej w ustawie oraz zgodnie z trybem wynikającym z odrębnych przepisów, uczestniczą w identyfikowaniu i definiowaniu problemów społecznych, wypracowywaniu sposobów ich rozwiązywania oraz wykonywaniu zadań publicznych,

zasadą subsydiarności zgodnie z którą przekazuje się obywatelom i ich organizacjom kompetencje i środki do działania, wszędzie tam gdzie jest to możliwe,

zasadą efektywności - w myśl której Gmina wykorzystuje współpracę z organizacjami pozarządowymi do efektywnej realizacji zadań społeczno-ekonomicznych,

zasadą jawności podejmowanych działań - zgodnie z którą organy samorządu Gminy udostępniają współpracującym z nimi organizacjom pozarządowym informacje o zamiarach i celach realizowanych zadań publicznych, w których możliwa jest współpraca z tymi organizacjami,

zasadą legalności - w myśl której wszelkie działania organów samorządu Gminy oraz organizacji pozarządowych odbywają się w granicach i na podstawie przepisów prawa,

zasadą uczciwej konkurencji – co oznacza, że Gmina zlecać będzie wykonanie zadań publicznych w oparciu o otwarty konkurs ofert.

Kolejne źródła finansowania bądź dofinansowania projektów związanych z sektorem pomocy społecznej w Gminie Ryglice to potencjalne środki : z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW), z budżetu państwa na poziomie różnych ministerstw, środki z PFRON, Funduszu Pracy, Narodowego Funduszu Zdrowia oraz dużych organizacji pozarządowych (np. Fundacja Batorego, Fundacja Kronenberga, Fundacja Fundusz Współpracy itp.).

4.4. System wdrażania, monitorowania i ewaluacji Strategii

Realizatorem działań zdefiniowanych w „Gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015” są: samorządy gmin, sołectwa, gminne jednostki organizacyjne pomocy społecznej, zdrowia, edukacji oraz organizacje pozarządowe działające w sferze pożytku publicznego. Do podejmowanych zadań należy zaprosić partnerów z sektora gospodarczego.

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

46

Dla skuteczności działań w realizacji Strategii powinny być wykorzystywane porozumienia, partnerstwa i koalicje powyższych podmiotów.

Konieczna jest promocja Strategii, z którą należy dotrzeć do wszystkich gmin, środowisk i organizacji uczestniczących w realizacji Strategii. Ważna jest także promocja w środowisku podmiotów gospodarczych. Szczególnie istotne jest dotarcie w ramach promocji do środowisk organizacji pozarządowych oraz szkół jako potencjalnych realizatorów wspólnych projektów do w/w działań. W ramach promocji Strategii przewiduje się m.in. systematyczne zamieszczanie informacji w mediach (lokalnych, regionalnych, Internecie) o podejmowanych zadaniach strategicznych, organizację konferencji prasowych, przygotowywanie notatek prasowych z realizowanych zadań. Promocja Strategii powinna zapewnić powszechny dostępu do informacji o możliwościach uzyskania wsparcia w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego dla wszystkich grup docelowych na terenie Gminy, zapewnienie informacji o kryteriach oceny i wyboru projektów oraz obowiązujących w tym zakresie procedurach oraz zapewnienie bieżącego informowania społeczności lokalnej o zakresie i wymiarze pomocy wspólnotowej dla poszczególnych projektów i rezultatach działań na poziomie Gminy.

Aby zaakceptowane w Strategii działania były realizowane, niezbędna jest praca zespołu (grupa zarządzająca), który będzie odpowiedzialny za rozdzielanie zadań, monitorowanie postępów w ich wdrażaniu, okresową ocenę (ewaluację), nanoszenie korekt i uzupełnień oraz wprowadzanie do dokumentu nowych propozycji. Zarządzanie Strategią zostało powierzone członkom zespołu składającego się z osób przygotowujących Strategię, w tym Koordynatora PIS, które mają świadomość znaczenia i roli monitoringu, i ewaluacji oraz znają metody i narzędzia gwarantujące ich skuteczność. Ponadto członkowie grupy zarządzającej mogliby zaangażować się w proces wykorzystania środków EFS w swoim środowisku lokalnym, wykorzystując działania (szkolenia, doradztwo, animacja partnerstw) Regionalnego Ośrodka Europejskiego Funduszu Społecznego w Tarnowie, prowadzonego przez Fundację im. Hetmana Jana Tarnowskiego. Ośrodek ten został zobligowany przez Zarząd Województwa Małopolskiego do szczególnej troski w latach 2009-2010 o projekty związane z priorytetami 6.3, 7.3 i 9.5 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

Pierwsze spotkanie grupy zarządzającej związane z przygotowaniem rocznego planu realizacji Strategii winno mieć miejsce w styczniu 2009 roku w celu wytypowania działań priorytetowych oraz ich wykonawców, którzy jednocześnie będą zobligowani do raportowania co pół roku stopnia zakładanych rezultatów (raporty cząstkowe - czerwiec, grudzień 2009).

Kolejne spotkanie - to czerwiec 2009, kiedy to przedstawiony zostanie raport/raporty cząstkowe oraz zaplanowane kolejne działania obejmujące okres do końca 2009 roku.

Trzecie spotkanie będzie miało miejsce w grudniu 2009 roku, na którym nastąpi przyjęcie drugiego raportu cząstkowego oraz raportu rocznego, sporządzenie kolejnego planu rocznego na rok 2010,a także – w razie potrzeby - aktualizacja Strategii9.

Zgodnie z takim harmonogramem - podczas realizacji Strategii przewiduje się co najmniej 2 spotkania rocznie (za wyjątkiem roku 2009, kiedy tych spotkań będzie trzy), które jednocześnie będą spotkaniami monitorująco-ewaluacyjnymi przebieg realizacji Strategii. Drugie z rocznych spotkań

9 Zapisane w Strategii zadania winny być przeglądane i ewentualnie korygowane bądź uzupełniane stosownie do zmieniających się uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych (aktualizacja Strategii), związanych z dynamiką zmian w otoczeniu. Równocześnie do Strategii mogą być wprowadzane nowe projekty, wynikające z pojawiających się możliwości (na przykład pozyskanie dodatkowych środków), zgłaszanych potrzeb czy zmiany regulacji prawnych bądź też narastania poszczególnych dolegliwości społecznych.

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

47

będzie służyło modyfikacji zapisów Strategii oraz zakreśleniu kolejnego planu działań na następny rok.

Ostatnie spotkanie monitorująco-ewaluacyjne odbędzie się w II połowie 2015 roku, po którym, w terminie do marca 2016 roku zostanie opracowany raport z realizacji całości zadań zaplanowanych w „Gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015”.

System monitorowania i ewaluacji Strategii powinien być włączony jako moduł systemu monitorowania i diagnozowania procesów i zjawisk społeczno-gospodarczych oraz zmian przestrzennych zachodzących w Gminie Ryglice. Urząd Miejski w Ryglicach winien zaangażować się w sprawny przepływ informacji pomiędzy podmiotami działającymi na rzecz promocji i realizacji Strategii, wykorzystując do tego nowoczesne technologie, które służyć mają także archiwizacji dokumentów i danych związanych z realizacją Strategii.

Strategia rozwiązywania problemów społecznych będzie skuteczna, o ile przedstawiciele samorządu dołożą wszelkich starań, by planowane projekty były realizowane zgodnie z przyjętymi kierunkami działań, które mają być także zbieżne z uaktualnioną strategią społeczno-gospodarczą Gminy Ryglice. Projekty można realizować w okresach rocznych, dłuższych lub krótszych, w zależności od charakteru danego projektu.

3Spis rysunków i tabelTabela 1. Harmonogram realizacji strategii............................................................................................4

Rys. 1. Położenie Gminy Ryglice na terenie powiatu tarnowskiego........................................................8

Rys. 2. Gęstość zaludnienia w Gminie Ryglice w latach 2005-2007......................................................10

Rys. 3. Struktura wieku ludności zamieszkałej w Gminie Ryglice w 2007 roku.....................................10

Tabela 2. Bezrobotni wg wieku w latach 2005-2007............................................................................11

Rys. 4. Bezrobotni wg wieku w latach 2005-2007................................................................................11

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

48

Tabela 3. Struktura bezrobocia w Gminie Ryglice w latach 2005-2007................................................12

Tabela 4. Wyszczególnienie świadczeń GOPS w Ryglicach w roku 2007...............................................13

Tabela 5. Powody korzystania z pomocy społecznej oraz liczebność ich świadczenia..........................13

Rys. 5. Skala problemów społecznych w Gminie Ryglice w 2006 r.......................................................14

Tabela 6. Wyszczególnienie rodzin korzystających z pomocy społecznej w Gminie Ryglice w roku 200714

Rys. 6. Typy rodzin objętych pomocą społeczną w 2007 r....................................................................15

Rys. 7. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej w roku 2007.................................................16

Rys. 8. Rodziny korzystające z pomocy społecznej wychowujące dzieci w 2007 r................................16

Rys. 9. Świadczenia GOPS w Ryglicach w roku 2007.............................................................................18

Rys. 10. Świadczenia GOPS w Ryglicach w roku 2006...........................................................................18

Rys. 11. Świadczenia GOPS w Ryglicach w roku 2005...........................................................................19

Tabela 7. Liczba dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym (stan na 1 września 2008).................20

Tabela 8. Liczba dzieci i młodzieży uczęszczających do szkół na terenie Gminy (stan na 1 września 2008)....................................................................................................................................................20

Tabela 9. Kadra pedagogiczna placówek oświatowych (stan na 1 września 2008)...............................21

Tabela 10. Kadra medyczna oraz podmioty prowadzące usługi medyczne dane na koniec 2007r.......23

Tabela 11. Programy profilaktyki i ochrony zdrowia zrealizowane przez Gminę Ryglice w 2006 roku. 24

Tabela 12. Potrzeby społeczne w Gminie Ryglice i stopień ich zaspokajania……………………………………..26

Tabela 13, Przyczyna problemów występujących na terenie gminy Ryglice oraz skutek i kogo dotyczy……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 27 Tabela 14 Instytucje i organizacje stanowiące kapitał społeczny Gminy Ryglice..................................30

Tabela 15. Organizacje pozarządowe działające na terenie Gminy Ryglice..........................................31

Tabela 16. Porównanie środków wydatkowanych na zadania ujęte w programie współpracy Gminy Ryglice z organizacjami pozarządowymi w roku 2006 i 2007 w obszarze pomocy społecznej.............32

Tabela 17. Porównanie środków wydatkowanych na zadania związane z kulturą fizyczną i sportem, bezpieczeństwem publicznym i ochroną p-poż. oraz ochroną zdrowia, ujęte w programie współpracy Gminy Ryglice z organizacjami pozarządowymi w roku 2006 i 2007...................................................33

Tabela 18. Analiza SWOT dla Gminy Ryglice w obszarze pomocy społecznej.......................................33

Tabela 19. Analiza SWOT dla GOPS w Ryglicach...................................................................................35

Tabela 20. Cel główny 1, cele szczegółowe oraz sposoby realizacji celów............................................36

Tabela 21. Cel główny 2, cele szczegółowe oraz sposoby realizacji celów............................................37

Tabela 22. Cel główny 3, cele szczegółowe oraz sposoby realizacji celów............................................38

Tabela 23. Cel główny 4, cele szczegółowe oraz sposoby realizacji celów............................................39

Tabela 24. Projekt priorytetowy związany z organizacją wypoczynku letniego dla dzieci i młodzieży. 39

Tabela 25. Projekt priorytetowy związany z integracją społeczności lokalnej......................................39

Gmina Ryglice

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Ryglice na lata 2009- 2015

49

Tabela 26. Projekt priorytetowy związany z aktywnością kobiet na rynku pracy.................................40

Tabela 27. Projekt priorytetowy związany z aktywnością młodzieży na rynku pracy...........................40

Tabela 28 Projekt priorytetowy związany z zagospodarowaniem czasu wolnego dzieci ze szkół podstawowych.....................................................................................................................................40

Tabela 29 wykaz priorytetów i działań w Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki (komponent regionalny – projekty konkursowe)......................................................................................................41