Geologia – poziom rozszerzony · 2014-02-09 · 7 Próbny egzamin maturalny z geografii 5 Poziom...

1

Geologia – poziom rozszerzony

ł ł ż ł ś

ł ę ąą ę

ł ą ś

ę ą ę ś

ą ę ą

............................................ ............................................................ łś

ś ż

Egzamin maturalny z geografii Arkusz II

3

Zadanie 31. (2 pkt) Na rysunku przedstawiono schematyczny przekrój geologiczny przez Tatry.

Korzystając z rysunku, uszereguj podane niżej wydarzenia geologiczne od najstarszego do najmłodszego, wpisując do ramki cyfry odpowiadające wydarzeniom. 1. Fałdowanie osadów w wyniku nacisku płyt litosfery. 2. Niszczenie osadów płaszczowinowych i trzonu granitowego przez czynniki zewnętrzne. 3. Odrywanie płaszczowin od podłoża i przesuwanie w kierunku północnym. 4. Intruzja magmowa. 5. Gromadzenie osadów w zbiorniku morskim. Wydarzenie najstarsze Wydarzenie najmłodsze

Zadanie 32. (2 pkt) Podkreśl właściwe określenia w nawiasach, tak aby zdania przedstawiały zależności zachodzące między elementami środowiska. a) Zamarzanie wsiąkającej w szczeliny skalne wody może doprowadzić do (rozpuszczania

skał i powstawania nacieków / łuszczenia się skał i powstawania ostańców / rozpadu blokowego skał i powstawania gołoborzy).

b) Sudety jako góry zrębowe powstały w wyniku (ruchów epeirogenicznych / intruzji

magmowych / ruchów tektonicznych). c) W Kotlinie Warszawskiej występują wody subartezyjskie, co uwarunkowane jest

(antyklinalnym ułożeniem warstw skalnych / nieckowatym ułożeniem na przemian warstw nieprzepuszczalnych i przepuszczalnych / położeniem obszaru w strefie granicy platformy wschodnioeuropejskiej).

Nr zadania 28. 29. 30. 31. 32. Maks. liczba pkt 1 2 1 2 2 Wypełnia

egzaminator! Uzyskana liczba pkt

Zadanie 1. (3 pkt)

Zadanie 2. (2 pkt)

Źródło: CKE 2005 (PR), zad. 45.


Wydarzenia najstarsze Wydarzenia najmłodsze

2


3

Zadanie 31. (2 pkt) Na rysunku przedstawiono schematyczny przekrój geologiczny przez Tatry.

Korzystając z rysunku, uszereguj podane niżej wydarzenia geologiczne od najstarszego do najmłodszego, wpisując do ramki cyfry odpowiadające wydarzeniom. 1. Fałdowanie osadów w wyniku nacisku płyt litosfery. 2. Niszczenie osadów płaszczowinowych i trzonu granitowego przez czynniki zewnętrzne. 3. Odrywanie płaszczowin od podłoża i przesuwanie w kierunku północnym. 4. Intruzja magmowa. 5. Gromadzenie osadów w zbiorniku morskim. Wydarzenie najstarsze Wydarzenie najmłodsze

Zadanie 32. (2 pkt) Podkreśl właściwe określenia w nawiasach, tak aby zdania przedstawiały zależności zachodzące między elementami środowiska. a) Zamarzanie wsiąkającej w szczeliny skalne wody może doprowadzić do (rozpuszczania

skał i powstawania nacieków / łuszczenia się skał i powstawania ostańców / rozpadu blokowego skał i powstawania gołoborzy).

b) Sudety jako góry zrębowe powstały w wyniku (ruchów epeirogenicznych / intruzji

magmowych / ruchów tektonicznych). c) W Kotlinie Warszawskiej występują wody subartezyjskie, co uwarunkowane jest

(antyklinalnym ułożeniem warstw skalnych / nieckowatym ułożeniem na przemian warstw nieprzepuszczalnych i przepuszczalnych / położeniem obszaru w strefie granicy platformy wschodnioeuropejskiej).




8

Zadanie 39. (2 pkt)

Rys. Całkowita liczba ofiar tsunami w krajach najsilniej dotkniętych tym kataklizmem w grudniu 2004 roku. Liczby uwzględniają ofiary śmiertelne oraz mieszkańców pozbawionych dachu nad głową.

a) Podaj przyczynę trzęsień ziemi, których skutkiem jest występowanie tsunami

na przedstawionym na rysunku obszarze.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

b) Podaj trzy cechy tsunami, które decydują o katastrofalnych zniszczeniach

na obszarach występowania tego zjawiska. 1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 3. (2 pkt)

Zadanie 4. (2 pkt)



3


8

Zadanie 39. (2 pkt)

Rys. Całkowita liczba ofiar tsunami w krajach najsilniej dotkniętych tym kataklizmem w grudniu 2004 roku. Liczby uwzględniają ofiary śmiertelne oraz mieszkańców pozbawionych dachu nad głową.

a) Podaj przyczynę trzęsień ziemi, których skutkiem jest występowanie tsunami

na przedstawionym na rysunku obszarze.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

b) Podaj trzy cechy tsunami, które decydują o katastrofalnych zniszczeniach

na obszarach występowania tego zjawiska. 1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


4

Zadanie 39. (3 pkt) Wykorzystaj załączony przekrój geologiczny oraz posiadaną wiedzę i wykonaj polecenia a) i b).

a) Uporządkuj chronologicznie podane poniżej wydarzenia geologiczne od najstarszego

do najmłodszego. Numery odpowiadające kolejnym wydarzeniom wpisz do tabeli.

1. sfałdowanie osadów morskich 2. zlodowacenie obszaru 3. akumulacja osadów w środowisku wód śródlądowych 4. erozyjne ścięcie powierzchni 5. akumulacja osadów w środowisku morskim

wydarzenia

najstarsze najmłodsze

b) Podaj nazwę grupy skał występujących na przekroju, uwzględniając ich genezę. Nazwa grupy skał: ........................................................................................................................

Zadanie 40. (3 pkt) Wymień cztery przyczyny intensywnego wycinania lasów równikowych.

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

4. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 5. (3 pkt) Źródło: CKE 2006 (PR), zad. 39.

4


5

Zadanie 41. (5 pkt)

Rysunek przedstawia zjawiska geologiczne na granicy płyt litosfery na obszarze wschodniej Afryki. Wykorzystaj rysunek i własną wiedzę do wykonania poleceń a), b), c).

a) Zaznacz poprawną odpowiedź.

Przedstawione na mapie rowy i uskoki tektoniczne położone są w strefie:

A. subdukcji. B. ryftu. C. kolizji płyt. D. geosynkliny.

b) Na przykładzie przedstawionych na rysunku jezior Niasa i Tanganika oraz posiadanej wiedzy, wymień trzy cechy jezior tektonicznych.

1. ...................................................................................................................................................

2. ..................................................................................................................................................

3. ..................................................................................................................................................

c) Podaj przykłady trzech przyrodniczych konsekwencji, które mogą w przyszłości wystąpić w Afryce Wschodniej jako skutek położenia tej części kontynentu na granicy płyt litosfery.

1. ...................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

3. ...................................................................................................................................................


5

Próbny egzamin maturalny z geografii 3 Poziom rozszerzony

Rodzaj turystyki: ...................................................

Uzasadnienie: ...............................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Rodzaj turystyki: ...................................................

Uzasadnienie: ...............................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 5. (1 pkt) Na mapie geologicznej przedstawiono fragment obszaru Gór Stołowych.

Cenoman - najstarsze piętro epoki górnej kredy w erze mezozoicznej

Turon – piętro (po cenomanie) epoki górnej kredy w erze mezozoicznej Podkreśl nazwę skały, z której zbudowane są szczytowe partie najwyżej położonego n.p.m. obszaru przedstawionego na mapie turystycznej. A. margiel B. mułowiec C. piaskowiec D. zlepieniec


Zadanie 10. (1 pkt) Podkreśl dwie kartograficzne metody prezentacji zjawisk, które zastosowano na załączonej mapie turystycznej. A. Izarytmiczna B. Kartodiagramu C. Kartogramu D. Sygnaturowa Zadanie 11. (2 pkt) Przyporządkuj daty do odpowiadających im określeń długości dnia. Daty: 21 marca, 23 lipca, 23 września, 19 stycznia.

a) W Nowym Jorku i Londynie dzień jest równy nocy .................... i ....................

b) W Gdańsku dzień jest dłuższy niż w Atenach .......................

c) W Warszawie dzień jest krótszy niż w Kairze .......................

Zadanie 12. (2 pkt) Do określania wieku względnego skał wykorzystuje się metodę skamieniałości przewodnich. Typową cechą skamieniałości przewodnich jest ich powszechne występowanie w dużych ilościach na rozległych obszarach kuli ziemskiej. a) Podaj inną typową cechę skamieniałości przewodnich, odróżniającą je od innych

skamieniałości.

…...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

b) Podkreśl rodzaj skał, w których występują skamieniałości.

Skały: magmowe, metamorficzne, osadowe.

Zadanie 13. (1 pkt) Uporządkuj następujące wydarzenia w dziejach Ziemi od najstarszego do najmłodszego, wpisując w odpowiednie miejsca odpowiadające im litery. A) Wyginięcie dinozaurów

B) Powstanie M. Bałtyckiego

C) Pojawienie się życia na Ziemi

D) Powstanie pokładów węgla kamiennego w Polsce

wydarzenie wydarzenie najstarsze najmłodsze

Zadanie 7. (1 pkt)

Zadanie 8. (1 pkt)

Zadanie 9. (2 pkt)




4 Próbny egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony

Zadanie 6. (1 pkt) Uszereguj wymienione w legendzie mapy geologicznej z zadania 5. skały osadowe okruchowe w kolejności, uwzględniającej wielkość budujących je ziaren. Zacznij od skały zbudowanej z ziaren o najmniejszej średnicy.

1. ............................................ 2. ............................................. 3. ............................................

Zadanie 7. (1 pkt) Obszar przedstawiony na mapie turystycznej należy do zlewisk dwóch mórz. Podaj nazwy tych mórz.

1. ...................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

Zadanie 8. (2 pkt) Powierzchnia rezerwatu „Wielkie Torfowisko Batorowskie” wynosi na załączonej mapie turystycznej 1,6 cm2. Oblicz powierzchnię tego rezerwatu w terenie. Zapisz wykonywane obliczenia. Wynik podaj w km2.

Miejsce na obliczenia: Powierzchnia rezerwatu: .......................... Zadanie 9. (2 pkt) Wielkie Torfowisko Batorowskie to stale podmokły teren z roślinnością bagienną i bagienno-łąkową. Powstawaniu takiego obszaru sprzyja między innymi wilgotny klimat. Podaj dwa inne warunki – związane z rzeźbą i budową geologiczną obszaru – niezbędne do powstania torfowiska w górach.

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

7.

7







skamieniałości.

…...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................







wydarzenie wydarzenie najstarsze najmłodsze







skamieniałości.

…...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................







wydarzenie wydarzenie najstarsze najmłodsze 6 Próbny egzamin maturalny z geografii

Poziom rozszerzony

Zadanie 14. (2 pkt) Na rysunku przedstawiono sytuację tektoniczną występującą na granicy płyt litosfery.

Podaj dwa przykłady zjawisk lub procesów geologicznych, występujących na granicy płyt litosfery na obszarze przedstawionym na rysunku. Wyjaśnij genezę jednego z nich.

Nazwy zjawisk/procesów geologicznych:

1. ..............................................................................................

2. ..............................................................................................

Nazwa omawianego zjawiska/procesu geologicznego: ...............................................................

Geneza podanego zjawiska/procesu geologicznego: ...................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 10. (1 pkt)

Zadanie 11. (2 pkt)



8

6 Próbny egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony

Zadanie 14. (2 pkt) Na rysunku przedstawiono sytuację tektoniczną występującą na granicy płyt litosfery.

Podaj dwa przykłady zjawisk lub procesów geologicznych, występujących na granicy płyt litosfery na obszarze przedstawionym na rysunku. Wyjaśnij genezę jednego z nich.

Nazwy zjawisk/procesów geologicznych:

1. ..............................................................................................

2. ..............................................................................................

Nazwa omawianego zjawiska/procesu geologicznego: ...............................................................

Geneza podanego zjawiska/procesu geologicznego: ...................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony

4

Zadanie 9. (1 pkt) Elektrownia szczytowo-pompowa „Żarnowiec” (pole F2) składa się z dwóch zbiorników. Dolnym zbiornikiem jest Jezioro Żarnowieckie, zbiornik górny został wybudowany nieopodal.

Wykorzystaj mapę oraz własną wiedzę i oznacz zdania prawdziwe odnoszące się do elektrowni szczytowo-pompowej literą P, a zdania fałszywe literą F.

Elektrownia szczytowo-pompowa „Żarnowiec” jest jedną z kilku tego typu elektrowni funkcjonujących w Polsce.

……………

Woda ze zbiornika górnego spuszczana jest w późnych godzinach nocnych do zbiornika dolnego.

……………

Górny zbiornik elektrowni zasilany jest wodą przepompowywaną ze zbiornika dolnego.

……………

Zadanie 10. (1 pkt) Wybierasz się latem na wycieczkę samolotem do Grecji. Zamieszkasz w miejscowości Rodos (36o29’N, 28o13’E). Samolot startuje z lotniska w Warszawie (52o15’N, 21o00’E) o godzinie 1320 czasu urzędowego, a lot trwa 2 godziny i 30 minut. W Grecji, w okresie lata, obowiązuje czas urzędowy równy czasowi uniwersalnemu plus 3 godziny (UT+3).

Zaznacz godzinę, o której według czasu urzędowego Grecji samolot wyląduje w Rodos.

A. 1520 B. 1550 C. 1620 D. 1650

Zadanie 11. (2 pkt) Uzupełnij poniższą tabelę, wykonując polecania a) i b).

a) Wpisz chronologicznie podane poniżej okresy geologiczne.

perm, trias, neogen, karbon b) Każdemu z wyżej wymienionych okresów geologicznych przyporządkuj surowiec,

który powstał w tym czasie na podanym obszarze.

Surowce mineralne: A. ropa naftowa na północ od Przylądka Rozewie B. rudy cynku i ołowiu w okolicach Olkusza

C. węgiel kamienny w Zagłębiu Lubelskim D. węgiel brunatny w Zagłębiu Bełchatowskim

Najstarszy Najmłodszy Okres geologiczny

Surowiec mineralny


5

Zadanie 12. (2 pkt) Rysunek przedstawia oświetlenie Ziemi w jednym z dni przesileń w roku.

Skreśl w nawiasach w każdym z podanych zdań określenie błędne tak, aby zdania stały się prawdziwe.

1. Słońce w tym dniu góruje na wysokości 43o06’ na Zwrotniku (Raka / Koziorożca).

2. Najkrótszy cień w roku padający w południe można zauważyć tego dnia na półkuli (północnej / południowej).

3. Na półkuli południowej jest to (najkrótszy / najdłuższy) dzień w roku.

4. Na biegunie południowym panuje w tym dniu (dzień polarny / noc polarna).

Zadanie 13. (2 pkt) Na podstawie opisu rozpoznaj proces geologiczny i podaj jego nazwę.

A. Pionowe ruchy wywołane zaburzeniami równowagi między skorupą ziemską a płaszczem Ziemi. Niektóre obszary Skandynawii podniosły się w wyniku tych ruchów w ciągu ostatnich 10 000 lat o kilkaset metrów.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . B. Proces ten obejmuje ogół zjawisk związanych z powstawaniem i krystalizacją intruzji

magmowych wewnątrz skorupy ziemskiej. Przykładem największych intruzji są batolity. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . C. Są to powolne i bardzo długotrwałe pionowe ruchy wielkich obszarów kontynentalnych.

W przeszłości geologicznej ruchy te powodowały wielkie transgresje i regresje mórz. Współcześnie występują między innymi na wybrzeżu Morza Śródziemnego w okolicach Neapolu.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .



Zadanie 12. (2 pkt)

Zadanie 13. (2 pkt)



9


6

Zadanie 14. (2 pkt) Rysunek przedstawia dwie formy ukształtowania dna oceanicznego: grzbiet oceaniczny i rów oceaniczny.

Podaj literę, którą oznaczono na rysunku rów oceaniczny oraz wyjaśnij, w jaki sposób doszło do jego powstania. Rów oceaniczny oznaczono literą ……………… Wyjaśnienie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .

Zadanie 15. (2 pkt) a) Spośród wymienionych produktów wietrzenia zaznacz jeden, który powstaje

w procesie wietrzenia mechanicznego. A. boksyty

B. gołoborza

C. lateryty

D. terra rosa b) Wymień dwa przyrodnicze warunki sprzyjające wietrzeniu mechanicznemu. 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .

2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .


6

Zadanie 13. (2 pkt) Na mapie przedstawiono granice i kierunki ruchu płyt litosfery.

Przyporządkuj obszarom oznaczonym na mapie literami A i B po dwa zjawiska lub procesy geologiczne, dobierając je z wymienionych poniżej.

1. Powstawanie głębokiej szczeliny, wzdłuż której wylewa się lawa bazaltowa zastygająca na krawędziach płyt.

2. Podsuwanie się jednej płyty litosfery pod drugą i wtapianie się jej w płaszcz. 3. Powstawanie rowów oceanicznych na skutek zstępujących prądów konwekcyjnych. 4. Odtwarzanie się skorupy oceanicznej w strefie ryftu. 5. Zderzanie się kontynentalnych płyt litosfery.

Obszar na mapie Zjawiska lub procesy geologiczne (wpisz numery)

A • ........................................

• ........................................

B • ........................................

• ........................................

Zadanie 14. (2 pkt)

Zadanie 15. (2 pkt)



10


6

Zadanie 13. (2 pkt) Na mapie przedstawiono granice i kierunki ruchu płyt litosfery.

Przyporządkuj obszarom oznaczonym na mapie literami A i B po dwa zjawiska lub procesy geologiczne, dobierając je z wymienionych poniżej.

1. Powstawanie głębokiej szczeliny, wzdłuż której wylewa się lawa bazaltowa zastygająca na krawędziach płyt.

2. Podsuwanie się jednej płyty litosfery pod drugą i wtapianie się jej w płaszcz. 3. Powstawanie rowów oceanicznych na skutek zstępujących prądów konwekcyjnych. 4. Odtwarzanie się skorupy oceanicznej w strefie ryftu. 5. Zderzanie się kontynentalnych płyt litosfery.

Obszar na mapie Zjawiska lub procesy geologiczne (wpisz numery)

A • ........................................

• ........................................

B • ........................................

• ........................................


7

Zadanie 14. (1 pkt) Zaznacz metodę, która służy do określania wieku względnego skał i zdarzeń geologicznych na Ziemi.

Metody: A. Izotopowa 238U B. Paleontologiczna C. Dendrochronologiczna D. Izotopowa 14C

Zadanie 15. (1 pkt) Wymień metodę określania wieku bezwzględnego zdarzeń geologicznych, którą należy zastosować, aby zbadać wiek powstania oraz wiek zaniku obecnie zarośniętej misy jeziornej na Pojezierzu Mazurskim. Nazwę metody wybierz spośród podanych w zadaniu 14. ..............................................................................

Zadanie 16. (2 pkt) Przyporządkuj danym klimatycznym w tabeli nazwy następujących stacji meteorologicznych: Białystok, Nowy Targ, Poznań, Świnoujście.

Miesiące Nazwa stacji

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

Rok

T –1,4 –0,5 3,0 8,0 13,8 17,1 19,2 17,7 13,5 8,6 3,3 0,0 8,5

O 35 26 32 39 53 49 76 56 46 32 35 38 517

T –0,6 –0,1 2,5 6,6 11,4 15,2 17,7 16,7 13,8 8,7 3,9 0,9 8,0

O 49 35 39 43 47 55 78 76 51 54 46 55 628

T –5,2 –4,7 0,1 5,9 11,7 14,3 15,9 14,7 11,3 6,2 0,6 –3,0 5,6

O 52 45 45 60 83 111 136 112 72 54 47 47 864

T –4,1 –3,2 0,7 6,7 13,3 16,5 18,4 16,7 12,6 7,0 1,4 –2,4 7,0

O 30 24 27 37 46 64 80 67 37 37 37 36 522

T – średnia temperatura powietrza w ºC O – opady atmosferyczne w mm

Nr zadania 1. 2. 3. 4. Maks. liczba pkt 2 1 1 2 Wypełnia


Zadanie 16. (1 pkt)

Zadanie 17. (1 pkt)




7

Zadanie 14. (1 pkt) Zaznacz metodę, która służy do określania wieku względnego skał i zdarzeń geologicznych na Ziemi.

Metody: A. Izotopowa 238U B. Paleontologiczna C. Dendrochronologiczna D. Izotopowa 14C

Zadanie 15. (1 pkt) Wymień metodę określania wieku bezwzględnego zdarzeń geologicznych, którą należy zastosować, aby zbadać wiek powstania oraz wiek zaniku obecnie zarośniętej misy jeziornej na Pojezierzu Mazurskim. Nazwę metody wybierz spośród podanych w zadaniu 14. ..............................................................................

Zadanie 16. (2 pkt) Przyporządkuj danym klimatycznym w tabeli nazwy następujących stacji meteorologicznych: Białystok, Nowy Targ, Poznań, Świnoujście.

Miesiące Nazwa stacji

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

Rok

T –1,4 –0,5 3,0 8,0 13,8 17,1 19,2 17,7 13,5 8,6 3,3 0,0 8,5

O 35 26 32 39 53 49 76 56 46 32 35 38 517

T –0,6 –0,1 2,5 6,6 11,4 15,2 17,7 16,7 13,8 8,7 3,9 0,9 8,0

O 49 35 39 43 47 55 78 76 51 54 46 55 628

T –5,2 –4,7 0,1 5,9 11,7 14,3 15,9 14,7 11,3 6,2 0,6 –3,0 5,6

O 52 45 45 60 83 111 136 112 72 54 47 47 864

T –4,1 –3,2 0,7 6,7 13,3 16,5 18,4 16,7 12,6 7,0 1,4 –2,4 7,0

O 30 24 27 37 46 64 80 67 37 37 37 36 522

T – średnia temperatura powietrza w ºC O – opady atmosferyczne w mm

Nr zadania 1. 2. 3. 4. Maks. liczba pkt 2 1 1 2 Wypełnia


6.

11


14

Zadanie 28. (2 pkt) Mapa przedstawia rozmieszczenie głównych jednostek tektonicznych Polski.

a) Uzupełnij tabelę, wpisując obok każdego z podanych surowców nazwę jednostki tektonicznej, na obszarze której dany surowiec jest eksploatowany. Nazwy jednostek dobierz z podanych.

niecka brzeżna, zapadlisko przedkarpackie, monoklina przedsudecka,

zapadlisko śląsko-krakowskie b) Podaj numery, którymi jednostki te oznaczono na mapie.

Surowiec mineralny Nazwa jednostki tektonicznej Numer jednostki na mapie

Rudy miedzi

Siarka


12


4

Zadanie 7. (2 pkt) Na rysunku przedstawiono uproszczony przekrój geologiczny przez Łysogóry i obszar położony na północ od tego pasma.

Na podstawie: W. Mizerski, Geologia Polski dla geografów, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2005

Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy zdanie jest fałszywe.

Łysica jest wyrzeźbiona z kambryjskich piaskowców kwarcytowych. ...............

Skały budujące Łysicę są młodsze od skał budujących Górę Miejską. ...............

Obszar zaznaczony na przekroju numerem 1 ma budowę antyklinalną. ...............

Dolina Pokrzywianki powstała w łupkach ilastych – skałach mniej odpornych na erozję niż piaskowce kwarcytowe. ...............


13


10

Zadanie 17. (1 pkt) Na mapie zaznaczono literami A – D miejsca położone na granicach płyt litosfery.

Wpisz litery, którymi oznaczono na mapie dwa miejsca znajdujące się w strefie subdukcji.

1. .......... 2. ..........

Zadanie 18. (2 pkt) Korzystając z określeń podanych poniżej, wypełnij prostokąty w poziomie, tak aby przedstawiały trzy procesy powstawania skał.

granit, plutonizm, metamorfizm, piasek, sedymentacja szczątków organicznych, marmur, diageneza

Krystalizacja głębinowa magmy

gnejs

wapień metamorfizm

Sedymentacja produktów wietrzenia skał

piaskowiec


10

Zadanie 17. (1 pkt) Na mapie zaznaczono literami A – D miejsca położone na granicach płyt litosfery.

Wpisz litery, którymi oznaczono na mapie dwa miejsca znajdujące się w strefie subdukcji.

1. .......... 2. ..........

Zadanie 18. (2 pkt) Korzystając z określeń podanych poniżej, wypełnij prostokąty w poziomie, tak aby przedstawiały trzy procesy powstawania skał.

granit, plutonizm, metamorfizm, piasek, sedymentacja szczątków organicznych, marmur, diageneza

Krystalizacja głębinowa magmy

gnejs

wapień metamorfizm

Sedymentacja produktów wietrzenia skał

piaskowiec

Zadanie 20. (1 pkt)

Zadanie 21. (2 pkt)



14


5

Zadanie 7. (1 pkt) Oblicz wysokość górowania Słońca w dniu przesilenia zimowego dla miejsca, w którym znajduje się szkoła w Chechle (E6). Zapisz obliczenia. Obliczenia Wysokość górowania Słońca .................... Zadanie 8. (1 pkt) Oblicz długość geograficzną Nowego Orleanu, wiedząc, że podczas momentu górowania w Krakowie (50°N, 20°E) w Nowym Orleanie jest godzina 440 miejscowego czasu słonecznego. Zapisz obliczenia. Obliczenia Długość geograficzna Nowego Orleanu .............. Zadanie 9. (2 pkt) Poniższe zdania dotyczą ukształtowania powierzchni Ziemi. Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy zdanie jest fałszywe.

Antarktyda jest kontynentem o najniższej średniej wysokości n.p.m. .........

Cechą Wyżyny Wschodnioafrykańskiej jest obecność zrębów i rowów tektonicznych. .........

W Ameryce Południowej niziną o największej powierzchni jest Nizina Zatokowa. .........

Najgłębsza depresja na Ziemi znajduje się w Azji. .........

Rowy oceaniczne towarzyszą strefom subdukcji. .........

Najgłębszy na świecie rów oceaniczny jest położony u zachodnich wybrzeży Jawy. .........


egzaminator Uzyskana liczba pkt


6

Zadanie 10. (2 pkt) Na rysunku przedstawiono uproszczony przekrój geologiczny.

Na podstawie: Srokosz W., Geografia – zadania, wskazówki, zasady oceniania,

Nowa Era, Warszawa 2004 r.

a) Uzupełnij poniższe zdania, wpisując właściwe określenie spośród podanych w nawiasach, tak aby zdania dotyczące zamieszczonego przekroju geologicznego były prawdziwe.

Uskok powstał (wcześniej / później) .................................... niż warstwa skał bazaltowych.

Transgresja morska miała miejsce w (jurze / permie) .................................... .

Pozostałością zlodowacenia są (iły i łupki krystaliczne / piaski i gliny) .................................... .

b) Określ wiek względny warstwy wapieni.

.......................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................... Zadanie 11. (2 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując obok każdego obiektu nazwę odpowiedniego czynnika oraz nazwę procesu rzeźbotwórczego, który doprowadził do jego powstania. Czynniki i procesy wybierz spośród podanych poniżej. Czynniki rzeźbotwórcze: lodowiec górski, morze, rzeka, wiatr, woda z CO2, wody

fluwioglacjalne.

Procesy rzeźbotwórcze: abrazja, akumulacja, egzaracja, erozja boczna, korazja, krasowienie.

Obiekt Czynnik rzeźbotwórczy Proces rzeźbotwórczy

Czarny Staw nad Morskim Okiem

Klif w Jastrzębiej Górze

Mierzeja Helska

Wydmy w Słowińskim Parku Narodowym

Zadanie 22. (2 pkt)

Zadanie 23. (2 pkt)



Geologia – poziom rozszerzony · 2014-02-09 · 7 Próbny egzamin maturalny z geografii 5 Poziom...

Documents

Transcript of Geologia – poziom rozszerzony · 2014-02-09 · 7 Próbny egzamin maturalny z geografii 5 Poziom...