Gazeta Nr.22(1)

download Gazeta Nr.22(1)

of 24

Transcript of Gazeta Nr.22(1)

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    1/24

    Editor in Chief: Fatmir Terziu [ Tel.: 07854224291] GAZETE E KOMUNITETIT SHQIPTAR N BRITANIN E MADHE e-mail: alb

    Nr. 22TETOR 2012

    Emigracioni n fokusin eKryeministrit CameronFAQE 2

    FAQE 4

    FAQE 5

    DITA KOMBTAREBRITANIKE EPOEZIS FTONEDHE POETTSHQIPTAR

    KNGTARJAARDIANA MRIJAJ,SHEMBULL I MIRPR BREZNIT EREJA T LINDURJASHT ATDHEUT

    ME EMR T ATITDHE T BIRIT

    KARIKATURA EBOTS N PEJ...!

    KOHA PRZGJIM KULTUROR

    UDHTIMI NRRAFSHTATN DUKAGJINIT...!ikolas Qato n gjurmt e babait

    nde i kam n vesh oshtimatazmore t djalit t shqiponjshqiptare, Kreshnik ato...

    Ky Festival sht nj rast i mir prafrmimin e vlerave artistike kom-btare edhe n bot, andaj, do tishte madhshti, por edhe mbase...

    Kombi dhe kultura jan nj njsi e pandashme. N dijet e ndryshmehumane, ekzistojn defnicione tndryshme pr kombin....

    Sivjet, edhe prkundr shum problemeve n tejkalimin dhe zgjidhjen tyre n rrjedhn, e, si po e themi....

    FAQE 14 FAQE 19 FAQE 21 F

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    2/24

    22 - TETOR 2012

    LAJMRIMOrganizator i msimit plotsues t gjuhs shqipe

    komunat e Kensington & Chelsea,Wenminster dhe Cden. 3 her n jav, t hnn, shtunen dhe t dieln Shkolla Shqipe Kosova n Londr. Regjistrimi bhmashave 5 deri n 16 dhe zgjat 9 vjet. Drejtoria e shKosova n Londr lajmron t gjith prindrit e nxshqiptar t moshs 5-16 se jan t mirseardhur n shk

    shqipe t msimit plotsues. Msimi pr vitin akad2012/2013,fllon me 09/09/2012 n lokalet e HverstoSchool, 24 Haverstock Hill, Chalk Farm, London, N8AS. do t diele nga ora: 11.00 13.00

    N Kensington & Chelsea, me 15.09.2012 n lokaRespons Community Project 300 Old Brompton RoSW5 9JF. Earls Court.

    nderuar prindr angazhimi Juaj do t jet kontrime shum interes n vijimin e rregullt t msimit t gshqipe n kt shkoll.

    Pas orve t gjuhs, organizojm aktivitete si jan:eatr, valle dhe muzik pr mijt e moshs 6-1

    aktivitete mbahen nga ora: 13.00 15.00.Pr m shum kontaktoni n zyrat tona n:300 Old BromptonRd. LONDON,Mob: 07990505710 / E-mail: [email protected] PR FMIJ JAN FALAS

    Me nderime dhe respekt,Talat Pllana

    Kryeminsitri i Britanis sadhe, David Cameron, va-don re ormat e uqishme nejtim t ngushtimit t def-eve t trashguara. N alnij n Kon erencn e undit

    onservative, David Cameronndal edhe tek problemi imigrantve. Z Cameron tha

    qeveria e tij krkon q emi-antt t mos shndrrohen nrr pr taksapaguesit. Fjala eishte e prer dhe ai krkoi qrastet e bashkimit amiljar

    uha e t ardhurve duhet t anglishte e rrjedhshme.ahas gjuhs ai theksoi se

    yre do tu krkohen onderadhenie n disa mijra str-a prpara bashkimit amili-. Zoti Cameron krkoi q tatet a ati kohor kur i lind e

    ejta emigrantve q t mar-viza pr bashkshortt e

    e. everia britanike krkongarantohet se ata q vijnBritani t vijn realisht prye amiljare dhe jo t mje-sistemin e ndihmave. Zoti

    meron tha se nj studimgon se n 500 amilje, 70r qind e sponsorizuesve qojn n Britani ftojn m

    k se 20 mij strlina n vits taksave.

    Qeveria britanike synon tibj t aksesueshme faqete saj Sipas Globi sot everia

    britanike po bhet gati t ndr-marr disa plane tepr t disku-tueshme n lidhjen me akses-imin, hyrjen n aqet e saj.

    ytetart mund t prdorinidentitetin e tyre n Facebook,

    llogarit bankare apo llogarite tyre tele onike pr tu akse-

    suar n shrbimet qeveritare.Kjo proedur o rohet si pjese programit Identity Assur-ance (IDA) dhe do ti lejojqytetart t identifkohen prt paguar taksat, pr t par prftimet e tyre, pr t apli-kuar pr pasaporta etj, n aqetme domain gov.uk.

    N parim, pothuajse do pal e tret mund t prdoret si

    identitet personal pr sa kohq ka kaluar hapin e IDA.

    Verifkimi mund t ndrtohetm pas me numrat e celularitt qytetarve (si shtes e iden-tifkimit fllestar) si edhe nj pyetje dytsore.

    Ky projekt synon t krijojlehtsira pr qytetart britan-ik. I gjith ky plan sht kri- juar me qllimin e lehtsimitt shrbimit ndaj qytetarve.Kshtu, atyre nuk do tu duhet

    t krijojn nj llogari tjetr prt aksesuar aqet qeveritare,

    llogari t ciln shum njerzharrojn, por mja on t pdorin nj ekzistuese q e hapher pas here.

    Megjithat, ky plan ngrmja shtje mbi sigurin. sikur qytetart t mos i sigurn si duhet llogarit e tyrApo t prdorin nj llogari vetme pr shum aqe? K pakujdesi do t sillnin vjedh

    masive t dhnash.(CIO Albanian)

    Emigracionin fokusin eKryeministritCameron

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    3/24

    Nr. 22 - TETOR 2012

    3

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    4/24

    22 - TETOR 2012

    4

    Sot n mjediset e Royalstival Hall n Londr ubajt Dita Kombtare e Po-s britanike. ema e sajte Yjet. Si e till ajo sot

    hte edhe nn prezencn ea poetve t uar shqiptartar t ACPE (Albanianeative People in Exile). Kjo tashm sht nj estdicionale e poetve dhe es-

    het me ngjarje emocionuese,organizatort zyrtar jan

    t poett dhe shoqria bri-nike e tyre.Kshtu poett nn om-

    elln e Shoqats s Poetveitanike ku militon edhe

    CPE q drejtohet nga Fat-r erziu dhe endra Kom-

    tare Southbank e Londrsn paraqitur Poetry Day ve, nj ngjarje q shrbenr t estuar Ditn Kom-tare t Poezis. Kjo ishte njsdite poetike pr t estuar

    mn Yjet ( Stars).Rreth Dits Kombtare tezis oln drejtuesit e Sho-ts s Poetve Britanike. kt dit u paraqitn edhea poezi nga poet t ndry-m, n grupe t ndryshmegjimi dhe diskutimi t lir.tmir erziu lexoi tre poema,veoi n kt dit poezi

    a disa poet shqiptar, njezi t Agim Matos, Ilirianalkuqit dhe Agim Shehut,traq Ristos, Suzana Kuqit.

    nga viti 1994 Ditaombtare e Poezis ka anga-uar miliona njerz me poezirmes nj vargu t ngjarjevegjalla dhe web-bazuara ttiviteteve pr t rinjt dhe

    vjetrit n t gjith vendin.do vit dita e till ka nj temre.Konkurse t ndryshme thoqris Poetike zhvillo-n me poett m n z dhea q jan seleksionuar nesin e Antologjive q boto-n n kt vend. Kt vit njrkujdesje iu kushtua edhe

    ntologjis poetike Eaglesices t prkthyer, redak-

    ar dhe hartuar nga Fatmirrziu, ku jan pr shir rreth

    poet n gjuhn anglezee jetshkrimin e tyre pr-ts. Antologjia poetike qodhet edhe n Librarinitanike dhe at KombtareShqipris, natyrisht sht

    vepr q synon vetm nj

    piknisje pr t ardhmen e pro- jekteve t tjera. Ajo iu dorzuasot drejtuesve t Shoqats sPoetve Britanike si nj shen- j respekti dhe bashkpunimin t ardhmen. N kt rast z

    erziu iu shpjegoi m nga a rrreth projekteve t tij dhe lid-hjeve mes poetve e krijuesveshqiptar nprmjet revists

    s tij online Fjala e Lir (www.alaelire.com) dhe mediasq ai publikon n Britani tMadhe.

    Antologji t tjera u shkm-byen mes t pranishmve. tilla ishin antologjit Loveand Salt; Jumping over

    rees; Bright Star apo edheCosmic Disco.

    Nj nga poett m t md-henj britanik t poezis ro-mantike, Lord Bajroni, shtnderuar me nj pllak t gjel-br pr t shnuar vendlindjene tij n qendr t Londrs. Po-eti ka lindur n Holles Street, jasht Ox ord Street, n 1788 -e cila tani sht vendi ku ndod-het dyqani John Lewis. Dihenlidhjet e poetit t nderuar sot

    DITA KOMBTAREBRITANIKE E POEZIS FTOEDHE POETT SHQIPTAR

    me Shqiprin, ndaj edhe re-spekti pr poezin, kujtesndhe memorjen ndaj kostu-

    mografs shqiptare, q ai tre-goi, ishin nj emocion i vrtetn kt kujtes.

    Rreth DitsKombtaret Poezisfolndrejtuesit eShoqatss PoetveBritanike.N kt ditu paraqitnedhe mjaft poezi ngapoet tndryshm,n grupe tndryshmedgjimi dhediskutimi t

    lir. Fatmir Terziu lexoitre poema,ku veoi nkt ditpoezi ngadisa poetshqiptar,nj poezi t

    Agim Matos,IlirianaSulkuqit

    dhe AgimShehut,Petraq Ristos,SuzanaKuqit etj.Q nga viti1994, DitaKombtaree Poezis kaangazhuar milionanjerzme poeziprmes nj

    vargu tngjarjevet gjalladhe web-bazuara taktivitetevepr trinjt dhet vjetrit n t gjith

    vendin. do vit dita etill ka njtem t re.

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    5/24

    Nr. 22 - TETOR 2012

    5

    Nga Klajd Kapinova

    Kngtarja Ardiana Mrijaj,ej shum vitesh ka knduare ci eli kng patriotike, mecilat sht mirpritur shumr nga publiku metropoli-

    n.Ajo ka lindur n New rk, n nj amilje atdhetare,gjithnj n shtpin e tyre

    ht olur dhe itet gjuhamtare shqipe, edhe pse t

    th pjestart jetojn dhenojn prej shum dekadashmetropolin e madh t New rk-ut.Ardiana, ka msuar t as

    uhn shqipe qysh mij

    bashku me 2 motrat e vetae vllain e saj.Fal interesimit dheshuris s prhershme prdheun e prindrve t saj,diana, ka qen e interesuarmsoj m shum nga his-ia, kultura dhe arti shqiptar

    vendlindjes s prindrve te.Nuk sht rastsi, q Ardi-a kndon kng shqipe dhetregon me pasion historin

    prmbajtjes s tyre, t msu-nga prindrit dhe m shuma babai i saj, q sht histo-ni om Mrijaj.Babai i saj, sht aktivistihquar i komunitetit ton,blicisti om Mrijaj Sekre-i Prgjithshm i Lidhjes s

    Prizrenit, autor i njohur i disalibrave me profl historik dhenj vatrist i palodhur i Feder-ats Panshqiptare VA RA(1912), duke qen i pari i rikosovar n Bordin e Vatrs dhegazets DIELLI, ku, ka ad-eruar (t cilat vrtetohen ngadokumentet historike) dhe m pas ka arritur t zgjidhet dhedrejtoj si kryetar degn e Va-trs Queens New York.

    Ai edhe sot t et merespekt pr organizatn z-madhe, artikujt dhe poezit ebotuar ne aqet e gazets m t vjetr Dielli, duke shpalosur

    otograf, gazeta t hershme, prmend me respekt emrat e

    shum vatristve veteran, qsot nderohen dhe respektohennga t gjith.

    Ai ishte nj mik i pandari dy personaliteteve t njohurat bots shqiptare n Amerik,Kapidanit t Mirdits juristitNdue Gjomarku (1914-2011)dhe Temeluesit t Kishs sPar Katolike Shqiptare nShBA, intelektualit t shquarklerikut patriot Mons Dr. Ze Oroshi (1912-1989), pr t ci-lin disa vite m par ka shkruar

    nj monograf shkencore dhehistorike, q sht mirpriturnga lexuesit, n: Kosov,Shqipri, Australi, Gjermani,Zvicr dhe shum shtete tAmeriks.

    Ndrsa nna e kngtares

    Lisa Mrijaj, sht nga Puka,nj amilje e njohur pr traditadhe respektimin e zakoneveshqiptare. Ajo prej shum vitesh sht nj ndr grat erralla shqiptaro-amerikane, qkan mundur t integrohenme dinjitet n organet e lartat shtetit amerikan.

    Gjithnj n shtepin Mrijaj,sht olur shqip, ka qen dheruhet e ndezur dashuria prAtdheun, jan ruajtur zakonetdhe traditat shqiptare, veglatmuzikore, si: ci elia, lahuta,sharkia dhe shum libra t At

    Gjergj Fishts, Pro . ErnestKoliqit, Dom Nd re Mjeds,Mons. Dr. Ze Oroshit, Pro .Arshi Pips e shum kolek-sione revistash, gazetash, o-tograf historike etj., jan njstoli me s ond kuq e zi, q hije-shojn n shtpin e tyre.

    N kt ambient tipik shqiptar, ka hedhur shtatkngtarja e mirnjohur e ko-munitetit shqiptaro-amerika-n Ardiana Mrijaj.

    Ajo sht nj shembullshum i mir pr breznit ereja sot, q kndojn n gjuhnshqipe, ndonse jan lindurdhe rritur n diaspor.

    Ardiana, sht n gjendje t

    tregoi emrat e disa nga fguravekryesore t historis s popul-lit ton dhe njeh gjithashtushum mir kngtart emuziks popullore t trojeveetnike shqiptare, duke kn-duar shpesh disa ragmente tkngve t tyre.

    Ajo adhuron kngtarte tradits s muziks popul-lore dhe modern n trojet et-nike shqiptare, si: Shkurte Fe- jza, Shyhrete Behlulin, MotratMusta a, Shqipe Kastratin,

    Merita Halilin, Fatime Soko-lin, Fatmira Berqanin apo tmuziks s leht moderne, si:Adelina Ismaili, Gigi e shumt tjer.

    Shum vite m par tek sh etoi disa albume o-

    tografsh, q ruhen n shtepinMrijaj n Yonkers New Yore sheh Ardianen t veshume kostume shumngjyrsh popullore nga zona e KosovShqipria e Veriut (MirditaPuka, Shkodra), duke knduar n shum aktivitete kuturoro-artistike, t organizuanga endra Kulturore Nn

    ereza, pran Kishs KaotliShqiptare Zoja e Shkodrn Hartsdale New York, ninagurimin e Kishs KatoliShqiptare Shn Palit ne Dtroit (MI), Organizata e GruaShqiptaro-Amerikane Motr

    iriazi, Festivali i alentet Reja n New York, hapja

    shkollave n gjuhn shqip prkujtimin e fgurave historike, si: Kryengritja e Malss Madhe e drejtuar nga ati liris Ded Gjon Luli, Die Flamurit 28 Nntor 1912aktivitetet e Lidhjes s Prirenit, estimin e Pavarss Kosovs n New York, dshum evenimente t tjerkombtare.

    N cdo estival t organzuar n New York, ka qn pranishme me ci lin e s

    duke marr pjes me knkreshnike historike, si pr heoin kombtar Gjergj Kastritin, Lumen Nn erezaImzot Pjetr Bogdanin, DedGjon Lulin, Isa BoletininAdem Jasharin etj.

    KngtarjaArdiana Mrijaj,shembull i mirpr breznit ereja t lindurjasht Atdheut

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    6/24

    22 - TETOR 2012

    6

    Dallimi i ndryshimeve sasme ndryshimet cilsore

    Nse konsiderojm se, cilido qo mjedisi social, kuptimi i zhvillimit intdhe i personalitetit duhet t jet i njejt n nj shoqri t dhn, ndryshim viduale t konstatuara konsiderohen si vonesa n zhvillim, boshllqe n t m

    mijris se hershme, de ekte n ormimin e personalitetit, mungesa. N stimulimeve pak a shum t pasura q ata kan prftuar n mjedisin e tyre, t ishin pak a shum t prparuar, t zhvilluar, t shpejt, t prshtatur, t ku pak a shume inteligjente. Ky interpretim sasior shpie n nj trajtim kompndryshimeve,me terma shrimi n kuptimin e mbshtetjes.

    Ktij interpretimi sasior i kundrvihet nj interpretim cilsor. Klasat e ndsociale kan kulturn e tyre t vet, vlerat e veta, mnyrn e tyre t vet t marrraportin e tyre t vet me kohn, punn, dijen etj... Shkolla prcakton nprmmave t saj nj kultur analoge, t ngjashme me at t zhvilluar n klasat domshoqris. Kulturat e grupeve t ndryshme shoqrore jan n nj distanc pakt madhe me kt kultur re erence e cila prcakton normn e prsosmris sNdryshimet dshmojn ather pr diversitet dhe jo pr munges. sht n rrgjrave q t ket nj kultur t prbashkt n nj territoriale, por t injoroshe origjins sht t krijosh nj handikap.

    rajtimi i ndryshimeve supozon ather hapjen drejt plurikulturave, diversmediacioneve dhe mediatorve, implikim t nxnsit n vlersim ( mija duht vetat normat shkollore, t cilat nuk jan domosdoshmrisht ato t mjedisi jar), vleresimin e eksperiencs personale, mungesn e gjykimit t vlerave...

    marrsh parasysh kto dy interpretime supozon t ndryshosh, di erencsonalizosh.

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    7/24

    Nr. 22 - TETOR 2012

    7

    Nga Eroll Velija

    Eksperimentim konkret i nj vep-rimi/idejeObservim n mnyr re ektive dhet vmendshmeKonceptualizim abstrakt dhe teorik Vnia n zbatim e ides/veprimit n

    unksion t eksperimentit fllestarKolb i ka dhn nj emr tipeve tndryshme t nxnsit n unksiont ciklit t t msuarit q nxnsipre eron.Divergjenti (imagjinuesi, obser-vuesi): pre eron azat e eksperimen-timit konkret dhe t re ektimit mbikt eksperiment (kapacitetet e tijt msuarit vndosen midis polevete eksperimentimit konkret dhe ob-servimit re ektiv).Burimi i tij kryesor sht intuitae imagjinata. Divergjenti intereso-t pr njerzit dhe emocionet. Ai kansin e observimit, sht i shkathtperceptoj nj objekt ose nj prob-

    m n kndvshtrime t ndryshme;erson aktivitetet novatore,ka njagjinat t pasur dhe interesa tryshme;interesohet pr personat dheuatat sociale, ka nevoj t ndrve-oj me t tjert dhe i kushton rndsijenjave.

    JA IPE E AK IVI E I IERESOJN:

    t msoj me an t eksperiencave treja: loj me role, lojra,etjt shkmbej dhe t diskutoje meshoktt ndjeke kurse t veanta

    t observoje, sintetizoje dhe tnxjerr konkluzioneAsimiluesi (analitiku, konceptuali-zuesi): pre eron azat e re ektimitmbi nj eksperiment dhe t kon-ceptimit abstrakt dhe teorik t njeksperimenti (kapacitetet e tij t

    msuarit vndosen midis polevet observimit re eksiv dhe t kon-ceptualizimit abstrakt). Asimiluesi plqen t krijoje modele teorike dheinteresohet m pak se t tjert prnjerzit dhe zbatimet praktike tnjohurive, interesohet m shum prkonceptet. Ai riorganizon logjikishtin ormacione,pre eron m mir t xhongloje me idet dhe teorite sesame zbatimin e tyre n praktik.

    ipet e aktiviteteve q i interesojn:- kurset teorike- leximi me tem nga teori t ndry-

    shme Konvergjenti (praktiko, eksperi-

    mentuesi): pre eron azat e kon-ceptualizimit abstrakt dhe teorik t eksperimentimit dhe t zbatimit praktik t ides/veprimit (kapac-itetet e tij t msuarit vndosen midis poleve t konceptualizimit abstraktdhe eksperimentimit aktiv). Nkundrshtim me imagjinuesin, pre -eron t punoje vetm. Konvergjen-tit i plqen t jet praktik dhe katendenc t jet pak i ndjeshm (q preket).sht i shkatht t zbatojn praktik ide dhe teori, t zgjidhe probleme dhe te marr vendime. Prm tepr, pre eron t kompozoje mmir me sende se sa me njerz. Pre -eron t zgjidh probleme, zgjidhjae t cilave sht unike. Ka lehtsiran detyrat teknike dhe n marrjen e vendimeve.

    ipet e aktiviteteve q i interesojn:- koha e studimit jo e drejtuar- studimet e rastit- projektet dhe aktivitetet individu-

    ale t vetmenaxhuara Akomoduesi (dinamiku, manipu-luesi): pre eron azat e eksperimen-timit konkret dhe t zbatimit prak-tik t ides/veprimit t bazuar mbikt eksperimentim (kapacitetete tij t msuarit vndosen midis

    poleve t eksperimentimit konkretdhe eksperimentimit aktiv). Ako-moduesi prshtatet me lehtsi neksperimentet e reja dhe ka ten-denc t gjej zgjidhje. Ai msonme an t manipulimit duke kryerdetyrat. I plqen t jet i implikuarn planifkimin dhe realizimin eaktivitetit, unksionon m mir mean t prove/gabim sesa me an tlogjiks; ka tendenc m shum tubesoj mendimeve t tjerve sesaanalizs s vet, pranon me lehtsi tmarr rreziqe.

    ipet e aktiviteteve q i interesojn:- lojra dhe lojra me role- pjesmarrje n aktivitete dhe e ush-

    trime n grupe t vogla- shkmbime komentesh 3. 16 tipet

    e Briggs Myers

    eoria e tipave psikologjik ka fl-luar n vitet 1910 nga Karl Gustav JUNG (1875-1961), psikiatr zvic-eran, dishepull i Frojdit. Ai e ka or-malizuar kt teori n librin e tij ipat psikologjike n vitin 1921. Punimet etij kan vazhduar n SHBA pr 40 vjetnga Isabel Briggs Myers (1897-1979)dhe nna e saj Katherine Cook Briggs.

    Ato e kan fnalizuar me MyersBriggs ype Indicator (MB I). shtindikatori m i prdorur n bot. Ai jundihmon pr t prmirsuar marrd-hniet tuaja personale dhe pro esionale,rrit produktivitetin tuaj dhe ju lejon tidentifkoni pre erencat tuaja n drejtimt lidershipit dhe komunikimitMB Isht n origjin t zbulimit t tipave

    psikolojike. Nga observimet ka arriturn konkluzionin se mendja njerzorezotron katr unksione psikologjikebaz: Dy unksione iracionale t Per-

    ceptimit P, duke i lejuar t marrin ormacionin me dy mnyra t

    kundrta: iNtuita N ose SensacioS(ndjesia);

    Dy unksione racionale t Gjyk( r. Jugement J), duke i lejuartrajtoj kt in ormacion pr t ritur n konkluzione: mendua(angl. Tinking ) ose Ndjeshmr(angl. Feeling F).Ka observuar gjithashtu se indiv

    kan tendenc t gjejn energjin e dhe t jen dinamike: ose nga mjedisi i jashtm, aktivit

    dhe eksperiencat: qndrim Ext version E;

    ose nga universi i brendshm i mdimeve, kujtimeve dhe emocioneqndrim Introversion I.Indikatori MB I identifkon 1

    tipe personaliteti duke u nisur nga pre erencat e mundshme mbi secnga katr dimensionet e msipermeBhet al pr pre erenca individ

    ashtu si ne kemi pre erenc pr dorimin e njrs nga dy duart toKjo do t thot q:

    Ne disponojm nj bashksi munsish, por prbrja jon, edukimi yna trheqin t privilegjojm (preojm) disa prej tyre n lidhje metjerat.Ne do ti prdorim m shpesh, m

    natyrshm; theksojm se t pre enuk do t thot t prjashtosh dhe ndodh q t prdorim nj pre erenckundrt, por me m shum vshtir Kto zakone nguliten aq shum

    sa na duket e pakuptueshme qtjert veprojn n mnyr t ndshme;Eksperimentimi konkret (impl

    kimi)Observim re ektiv (analiza)Konceptualizimi abstrakt (sintezEksperimentimi aktiv (zbatimi)ImagjinuesiAnalitikuPraktiku

    CIKLI I FAZAVE

    T T MSUARIT

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    8/24

    22 - TETOR 2012

    8

    Dy vjet m par, biznesme-shqiptar nga Peja, Lulzim

    ushi do t bhej nj protag-ist kritizer i nj thniejendrvnse t Kryebashkia-t Londinez, Boris Johnson,e nj ligj t Kryeministrittanik David Cameron, kuru shpreh se ligji pr ben-in e shtpive..., sht njj spastrimi t ngajshm me

    n Kosov. Ndrsa de-ti ishte zgjeruar, gazetartgazets Daily Mail udh-an dhe tek lokali i tij Carpeem n Hendon central tndrs veriore, intervistuan

    znesmenin shqiptar, teksahte n krye t puns bashke t zonjn, Linditn. Ai n

    nyr t qet ather i bindia se mendimi i z. Johnsonhte disi larg asaj q ndodhi

    Kosov, dhe se ati dhea nga Kosova ishte vetm

    spastrim etnik me tytn emve. N nj fksim t port-it t tij dhe arsyes s largimita Kosova, gazeta ka fksuarhe pamjen e nj gruaje shq-are, ku n s ondin pas sajht nj shtpi n ak. Sakaq dhe Carpe Diem bar-ka e-e tij n Londr jan miq ta shqiptarve klient, ngagjitha viset shqiptare. Aty n Gjeti nga Peja, Sheri laca, Renato Zyka nga Sk-pari, Bekim Derguti etj. Aty n thuajse mja miq e shokmja orare t dits.Carpe Diem do t thot

    Kape ditn dhe nj razQuintus Horatius Flaccuse sht shum koh paraishtit. Kjo kapje dilematike

    dits nga Quintus Horatius

    accus, m gjersisht i njohurHoraci, n planin dhe ide-e biznesmenit shqiptar

    lzim Nushi, sht nj kapjetr, nj flozof tjetr mesrbimit social dhe kuzhins,es respektit pr njeriun dheentin, si nj arsye m e qartr t kapur ditn e humbur,r t ndriuar ditn me dielljetn tnde, me pun e pa-n.Dhe Carpe Diem etqip dhe me cilsin e saj n

    hqim dhe shrbime t tjera.lzimi e shoqja, Linditae staf i Carpe Diem janeshtsia dhe kultura e shr-

    mit. Kt e thon t gjith.t e sheh me syrin tnd. Posh sht pronari i Carpe

    Diem?Lulzim Nushi nga Peja,

    sht i biri i Pro esorit tnderuar Musa Nushi. Ai shti martuar me Linditn, dhe kady mij t shklqyer, Festi-men q ka interes pr Fashiondhe Lindin q veon utbol-lin n pasionin e tij. Ai erdhinga Peja ndrsa la pas tr atbiznes t shkatrruar nga lu a,la pas tre dyqanet me kozme-tik t cilat i shkatrroi ajondjesi antihumane e brutalitshkatrrimtar dhe pushtuesn t gjitha pikat. Por ai nuk ndejti duarkryq. Pasi punoigjithandej n mja kompani prej pes vitesh tani zotronCarpe Diem, ka en e dashur

    t shqiptarve pr zonn kuata jetojn dhe punojn. Edhet huajt jan dhe asin me res- pekt e prkushtim ndaj Lulz-imit dhe tr staft t tij. CarpeDiem n nj ar mnyre sht vet ruti i edukats q moriLulzimi nga prindrit e tij tmrekullueshm e t veant nmja drejtime.

    I ati, Musa Nushi, i lindurm 25 nntor, 1935 n qytetinhistorik Pej, ka qen nj edu-kator i mrekullueshm. Musa(Muharrem) Nushi u lind nnj amilje t mesme puntore.Arsimin fllor (me gjysmma-turn katrklasshe) e mori n vendlindje; shkolln normale eflloi n Pej (klasn e par e tdyt), klasn e tret e kreu nGjakov, ndrsa klasn e katrte t pest (si dhe maturn) ikreu n Prizren n vitin 1959.Ishte kjo gjenerata e par enormalistve shqiptar (memsim n gjuhn shqipe) me

    sistemin pesvjear. Pr shkak t kushteve ekonomike jo t volitshme nuk pati mundsit studioj n ndonj akultetdhe, si bursist i Komuns sPejs, u emrua msimdhnsi lndve: Gjuh rnge dheEdukat muzikore n ShkollnFillore n Raushiq t Pejs n vitin shkollor 1959/60, kushrbeu vetm shtat muaj,meq e morn n shrbiminushtarak.

    Pas shrbimit ushtarak

    punoi pes vjet msimdhnsi gjuhs shqipe (ather i pak-ualifkuar pr kt lnd) nshkolln fllore Ramiz Sadi-ku n Pej. Me kt rast, pashkputje nga puna, u regjis-trua n Fakultetin Filologjik

    (ather: Filozofk), n Degne Gjuhs dhe t Letrsis Shq-ipe n Prishtin dhe u diplo-mua m 1966.

    Pas viteve t 70-ta shtregjistruar n studime pa-suniversitare n Prishtin, nDrejtimin e Gjuhsis, ku ka pasur rastin t dgjoj ligjratan Prishtin nga pedagogt(pro esort) e njohur nga Shq-ipria, si ishin: pro . dr.Eqremabej, pro . Jorgji Gjinari, pro .Mahir Domi, pro . Sha-ban Demiraj, pro .AndrokliKostallari etj. Pasi i ka dhn provimet, e ka zgjedhur temne magjistraturs t ormuluarnga pro . Androkli Kostallarime titull: Gramatika e SamiFrashrit si pasqyrim i syni-meve gjuhsore t Rilindjes.Konsultimin pr temn dheliteraturn e ka br n Shq-ipri me mentorin, pro .An-drokli Kostallarin (1975).

    emn e magjistroi.

    Si msimdhns i dalluaru emrua kshilltar arsimor pr lndn: Gjuh dhe letrsishqipe n Entin Ndrkomu-nal Arsimor-Pedagogjik meseli n Pej pr komunat: Pej,Dean, Klin dhe Burim (ish-Istog). Dhjet vjet punoi sikshilltar i arsimit, ku patirast t njihet me shum ar-simtar, me njohurit e ktyrearsimtarve, me kushtet e pu-ns dhe me vshtirsit q atahasnin n procesin msimor.

    Organizimi i seminareve dhekunsultimet lidhur me re or-mat n arsim si dhe udhzimetlidhur me zbatimin e rregul-lave t drejtshrimit t gjuhsshqipe, ishin preokupim i tiji prhershm. Risi e kshill-

    tarve ishin edhe planet orien-tuese, planet operuese, d.m.th. planet e shkoqitura msimore pr nj muaj, nj jav dhe prnj dit me njsi t shnuaramsimore. Ishin kto dhe ttjera aktivitete q e mbanin t

    ort kt kshilltar t arsimit prej vitit 1966 gjer n vitin1975, kur, pasi konkurroi, uemrua pedagog - pro esor nshkolln e lart pedagogjikeBajram Curri n Gjakov,n fllim pr lndn:

    Gjuh e sotme shqipe I me praktikum, ndrsa m vonedhe pr lndt: Fonetik e

    onologji, Mor ologji e gjuhsshqipe, Kultur e gjuhs shq-ipe, Fonologji historike, Gjuhamtare I, Shkrimi akademik etj. gjitha kto lnd i kaligjruar n shkolln e lart pedagogjike Bajram Curridhe n Fakultetin e Edu-kimit n Gjakov q nga viti1975. Punn n Fakultetin e

    Edukimit nuk e ka ndrprerakoma (2007, por tani si i pensionuar, punon si pro esorbashkpuntor.

    Musai ishte mja i anga-zhuar n procesin msimorsi dhe n trajtimin e Shumshtjeve gjuhsore. Ai ishte i pranishm me punime gjuh-sore n t prditshmet tona,n shtypin periodik, n re- vistn Shkndija si dhe kamarr pjes n tubime shken-core me kumtesa nga gjuhsia

    shqiptare, sidomos n sesio-net shkencore t SeminareveNdrkombtare pr Gjuhn,Letrsin dhe Kulturn Shq-iptare, ku mori pjes meshum kumtesa. Po i cekim vetm disa: Elementet e gegr-

    ishtes n gjuhn e njsuar shipe - vlera t konsiderueshmgjuhsore n SeminaNdrkombtar pr GjuhnLetrsin dhe Kulturn Shqiptare (2011), Prishtin 200Pr disa interpretime t disktueshme n sistemin oljor, SNG!lLKSH (21/2), Prishtin 2003 etj. Me kumtesKontributi i rilindsve nkodifkimin e gjuhs shqipeka marr pjes n Kon erencshkencore t 100-vjetorit tLidhjes Shqiptare t Prizrenmbajtur m 1978 dhe botuame t njjtin titull n vllime dyt, n Prishtin m 198N sesionin shkencor t Akdemis s Shkencave dhe Arteve t Kosovs, q u mbm 1996 dhe q u botua n prmbledhjen e kumtesave mtitullin Letrsia shqipe dhgjuha letrare n Prishtin m1998, fguron edhe kumtesa Musait: Fonema n(r) n un

    sion t tingullit bukurtinglues (antihiatizues).Me porosit e t atit

    Lulzimi iu prkushtua edhai arsimimit dhe shklqeu. PLu a ia la n gjysm dhe mbaroi vetm tre vite Inxhieri Makinash n Universitete Prishtins. Pastaj emigraciodhe atet e emigrantit tashm jan n ushn e biznesit.

    Ai shton se pasioni dhe rspekti pr njeriun e bn at mt respektuar, m t obligua

    pasi sht porosi e nns dbabait t tij t shtrenjt. Dretuesit e shoqats Peja m par dhe ata q vazhdojnedhe sot jan miq t mir Lulzimit dhe vet ka eneCarpe Diem.

    Lulzim Nushi: Carpe Diem meraku im dh

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    9/24

    Nr. 22 - TETOR 2012

    9

    Para disa ditsh mori jetmpania e par avokatoreqiptare n Mbretri t Bash-ar. Bhet al pr kompan- avokatore OLIVER &ASANI SOLICI ORS.dresa e saj n 12A Highcro ,ngsbury, London N9 0SEe me tele onat: 0207 99835 ; ax: 0207 998 48 10e tele onin celular: 077927132 (Emergencies Only)ashtu edhe emailat: in o@

    verandhasani.co.uk janhe n aqen e tyre zyrtare:ww.oliverandhasani.co.uk.Kshtu mes ktij in orma-

    oni kujtojm se kjo kompaniila mori jet kto dit, shtt pro esionalizmi i prkryer

    vokatit Naim Hasani, q kae q punon me prkush-min m t lart n ndihm tqiptarve n nevoj. Vetmra pak ditsh ai e nisi pu-n me nj mision special nihm t vendosjes ligjore tstit t Sknderbeut, Heroit

    ombtar t Shqipris n mjedis ligjor n Londr.rkess s t Ngarkuarit men n Ambasadn e Shq-

    ris, Mal Berisha, pr tyer unksionin e duhur lig-r pr procedurat e duhura ttij evenimenti historik, nadrin e 100 vjetorit t Pa-rsis, ai iu prgjigj me res-ktin dhe angazhimin e tij.Koh m par ne shkruamr Naim Hasanin dhe mjat na prgzuan. Ne thek-am me titullin: Kur komu-eti krkon dhe respektonokatin Naim Hasani dherzit miratonin me dashurie respekt.

    Kush sht Naim Hasani?

    Shpeshher e krkojmo esionalistin, njeriun q

    udhrr en diku larg. Erkojm t jet sipas nj per-ptimi q mbin n koknn, apo mendimin ton, si-s nj bisede t dgjuar, apohe m shum. Jan n aktum arsye q na detyrojn tm nj gj t till. Por kur

    ht ala pr avokatin Naim

    asani, cdo gj et ndryshe.do gj shkon n nj hullitr. Ai sht i pre eruari indra e qindra shqiptarve.

    sht avokati q et shqipe anglisht pr tr problem-kn ligjore t komunitetit

    shqiptar e m gjer. sht pra,Naim Hasani, avokati i mirn- johur tashm nga shqiptart nMbretrin e Bashkuar.

    Naim Hasanin (solicitor)shpeshher e kemi par edhen mja aktivitete t komu-nitetit shqiptar. Ai nuk vjen

    vetm. Bashk me t shtedhe nj nga pro esort e tij,avokati tjetr q ka msuaredhe gjuhn shqipe, Rodney Oliver. Dhe kshtu t dy ata jan gjithmon n shrbimt qindra dosjeve. N shr-bimin m t prkushtuar ndajshqiptarve n nevoj ligjore.

    ashm n kompanin e parshqiptare n Londr.

    Kur krkohet nj avokatshqiptar

    Shum her kemi prbal-lur me dhjetra tele onata n punn ton. Dhe shpesh herkto tele onata nuk kan lid-hje me gazetn. Shum prejtyre jan nj shrbim i vogl

    komunitar. Dhe ky shrbimsht prpos krkesave t tyre,q krkojn ndihm avokatore.Duam avokatin Naim Hasani. Ju lutem a e keni numrin e tij?.Kjo krkes-pyetje nevojtarshshqiptar n emigracion, natyr-shm sht m shum se nj

    shqetsim, m shum se nj in-teresim. Dhe kshtu, ky lloj in-teresimi na bri t hulumtojmn jetn e avokatit Hasani.

    Kush sht Naim Hasani?

    Naim Hasani sht njavokat shqiptar (solicitor) ikualifkuar n Londr. Pasi kaardhur me nj diplom shq-iptare nga Universiteti FanNoli i Kors, n nj degtjetr, at t Menaxhim ur-izmit, ai iu prkushtua nimigracion nj dshire t her-shme. Studioi pr drejtsi nUniversitetin e estminsteritdhe mbaroi studimet n vitin2005. q nga ardhja e tij n vitin 1999, Naimi, kishte kt

    dritare interesi pr atin dhe tardhmen e tij. Dhe ai e vulosim tej me rezultatin e klasit t par n degn q studioi, dukembrojtur nj tem disertacionit mrekullueshme. M pas utrajnua mbas ligjit britanik.Dhe n kt trajnim dyvjear,

    kompania q ia a roi munds-in i dha edhe punn e sotmen shrbim t imigrantveshqiptar. Ai m pas m 15tetor t vitit 2007 flloi punnsi avokat i njohur ligjor. Dhetashm ka vite n pro esionin etij, n pro esionin q ka flluarta njoh jashtzakonisht mir.Bost e tij t kompanive kuka punuar dhe ende punon, sikompania Blavo & Co Solici-tors asin me alt m t mira pr avokatin shqiptar.

    T tjert dhe arritjet

    sht korrekt thon she at etij. Ligji dhe vetm ligji sht parimi i puns s tij, - shtojnata. Ne e takuam vet at para

    ca ditsh n zyrat e kompanku punon n Chancery LanDhe akti sht akt. K vlersim kolegsh e gjejm vet aktin se zoti Hasani sftues i disa qindra shtjeve emigracionit. Dhe gjithmonduke bazuar dhe a ruar ligjNjohja e ligjit sht dikamadhe, na thot ai dhe qesPastaj na tregon dy dokumente t rndsishm. shCertifkata e Praktiks e nnshkruar n vitet 2007-200mbi bazn e Aktit t Avoktis s vitit 1974, q e cilsnn frmn e sheft ekzekutivAntony onsend, si t aq t praktikoj si avokatDhe e gjitha nn rregullore

    e trupit t Shoqris s Drejtsis, duke flluar m 01/11/0dhe pr unduar me sukses 31/10/08. Dokumenti i dyt

    et nn sigln e Gjyqit Supret Anglis dhe ellsit, i cilnjeh njohjen e trajnimit t tsi avokat i Gjyqit Suprem.

    Suksesi i tij

    Naim Hasani e sheh suksesin e tij, jo n detyrimin emcional, por n zgjidhjet e qidra shtjeve n baz t ligKshtu qindra ceshtje t susesshme kan prhapur emre tij t mir, emrin e avokashqiptar q krkohet disa herN kt korniz, suksesi thoai sht lidhur me jetn dhme atet q vrtiten rreth sCeshtjet e imigracionit janthik me dy presa disa herdhe kshtu ata duan njohudhe pro esionalizm, ndaj dun, shton ai suksesin e lid

    me atin e njohurive t mPra, Hasani i gzohet sukseal arritjeve personale ushn pro esionale.

    Duke prfunduar

    Naim Hasani, avokati shqiptar, sht edhe nj amiljashklqyer. Me dy djemt e dhe zonjn ai gjen koh edt jet prezent n shtypishqiptar, me mja artiku pro esional, ku sqaron mjcshtje q lidhen me atetatyre q ende presin dokumentat e qndrimit. Dhe kurrnuk pushon. Ai sht njeri pro esionalist, i paprtuar, meriton prdit e m shumrespekt. Respekti pr t vj

    Londr: Merr jet kompania avokatore shqiptare

    OLIVER & HASANI SOLICITONaim Hasani avokati shqiptar n krye t saj

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    10/24

    22 - TETOR 2012

    0

    T R A N S P O R T

    E X P R E S S

    T R A N S P O R T

    E X P R E S S

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    11/24

    Nr. 22 - TETOR 2012

    11Isuf SPAHIUMsues i Merituar

    Kaba, Perndesh e s keqes, sipas mitologjis ka err-r qiellin e Lums e mbar Shqiprise n shekuj, por lum-t e mbar shqiptart kan dite me daravit ret e zeza me t paepur pr liri e lirim kombtar. a a e Kolesjanitujt Gryka e ermopileve n do invadim t huaj, ndrsama, Hasi e Malziu ishin Salamina, dalluar pr qndres,Perndesh e drits dhe e dituris, nuk ishte Minerva,r idet e mdha te Rilindjes Kombtare, pr liri e pavaresi ,pushk e pend , t rrenjosura thell n ndjenjat atdhetare

    mjane , ku nj rol t rndesishem luajti shkolla e par shqipeke e Kolesjanit, me msues fllestar patriotin e vlert, Rizaahiun. Grshetimi i lu s s pamposhtur t popullit shq-ar me Rilindjen Kombtare Shqiptare, ishte gur-themeli ikolls par shqipe n Kolesjan e mbar Shqiperin, N flli-t e shekullit XX lu e ashpr shte zhvilluar n tre trevat

    qiptare, por toni i sht dhne: n Dibr , Lum, Mirdit,kodr, Mbishkodr e Kosov, kurse Rilindja Kombtaret per aqsuar me element pergjithsisht nga Shqipria e

    gut, t ndodhur n diaspor Stamboll, Rumani, Itali, Bull-i, Egjipt e SHBA, ku pjest e tyre ishin Shkodrant: Paskosa, At Gjergj Fishta, Ndre Mjeda, Hil Mosi, Asdreni etj.

    prill 1887, Rusia ftimtare i dikton urqis Marrveshjenhn Ste anit. N eshor 1878, u mbajt kongresi i Berlinitendimet e t cilit ishin n dis avor t eshtjes Shqiptare.kundrprgjig je, m 10 eshor 1878 u mbajt Lidhjaqiptare e Prizrenit. Per aqesues i Lums n Lidhjen Shqi-are t Prizerenit ka qen Shaqir Palushi. Bashkdrejtus idhjes pr Lumn ka qen Beqir Spahiu i dhe disa t tjer.periudhn 1878 1913, t gjitha lu rat jan zhvilluarterritorin shqiptar. N vitin 1904 vjen n Lum Shemsi

    sha . M 1909-1910 n Kosov zhvillohet beteja e a -orins dhe beteja e a -Kolesjanit kundr Durgut Pa-s. Forcat Lumjane drejtoheshin nga Islam Spahia. Dikur

    odhi nj znk n a n e Kolesjanit . Kundrshtart uhn me shkopinj . Si pasoj ndodhi nj vrasje dhe u derdhk. Vajtimtarja reciane i thuri kto vargje t vdekurit : a e Kolesjanit , o miku im , shte qa gjaksore, o miku im

    o nuk ka durue topat , o miku im , e po duron shkopat , o

    ku im . Dhe vrtet n a n e Kolesjanit u thyen 3 pashal- turq nga orcat lumjane, t udhehequra nga Islam Spahia.ndaj ne visaret e kombit kndohet knga: Kolesjani 70

    pi/Kan ik rob, kan ik robi/Sall kan mbet do djem t ri/n kap hutat sy pr sy/Sy pr sy e po qesin drejt /Po i thonkut , sdurojm hyrjetGjurmt e gjyleve t topave jan ende t reskta, t

    dhura nga a a e Kolesjanit n kullat prball. Lu a eishkodrs drejtohet nga Mehmet Shpendi dhe Ded Gjo-. M 1912 , nga kryengritja e madhe antiturke , pushto-Gjakova, Peja, Prishtina, Gilani, Ferizaj, Mitrovica dhe

    kupi.Proklamatn e Shkupit e frmosi Sali Spahia , n emrLums. Ideja e hapjes s shkolls s par shqipe n Koles-

    nuk ishte dicka e rastit. Ajo ishte rrjedhoj e krkesavekuvendeve : Grce , Gilan , Junik, Ferizaj dhe Shkup. Neo kuvend, per aqesues i Lums ishte Sali Spahia , i lidhurusht me Hasan Prishtinn, meqense Islam Spahia ishteersisht 80 vjec.Ja cfare u percaktuan ne Memerandumin e Gres m 23hor 1911:1. zbatohet decentralizimi n vilajetet shqiptare2. Kombi shqiptar t ket t gjitha t drejtat si kombet e

    tjera3. Ne administratn lokale t perdoret gjuha shqipe,

    paralel me gjuhn turke4. Valiu dhe zyrtart e tjer t din gjuhn shqipe5. aksat e grumbulluara n Shqiperi t prdoren pr

    Shqiperin6. Shrbimi ushtarak t bhet n territoret shqiptare7. u kthehen armt kryengritsaveJunik 21-25 Maj 19111. njihen kufjt e Shqipnis2. N Shqipni t vendoset amuri shqiptar3. N Shqipni t vendoset guvernator shqiptar4. trhiqen nnpunsit jo shqiptar dhe t vendosen

    nnpuns shqiptar5. Gjuha shqipe t bhet zyrtare6. Zbatimi i ktyre krkesave t garantohet nga uqi t

    mdhaMemerandumi Ferizaj, m 4 gusht 19121. Ligj special pr Shqipnin2. Shrbimi ushtarak t bhet n Rumeli

    3. njihet e drejta e mbajtjes s armve4. Nnpunsit te jen shqiptar5. Hapja e nji gjimnazi me konvikt, per cdo vilajet (Kos-

    ove, Shkoder, Manastir, Janine)6. Pranimi i gjuhs shqipe si gjuh zyrtare7. Hapja e nj medreseje n gjuhn shqipe8. Mesimi i lire.Pikat 9,10,11,12,13, dhe 14, kishin t bnin me probleme

    administrative.Mendohet se Rilindja Kombtare e ka fllimin me

    botimin e EVE ARESs Naum Veqilhargjit. Besoj se ky duhet te quhet fllimi i Rilindjes Kombtare, por shumica elidhin Rilindjen Kombetare me botimin Kngt e Milo-saut nga De Rada . Ai organizoi Kongresin e Par t gjuhsshqipe n Karolino Kalabro n vitin 1895 dhe Kongresin eDyt t gjuhs shqipe, n Lungo n vitin 1898. N Rumani,Eleni Gjika, me emrin Dora dIstria, botoi historin e ven-dosjes s shqiptarve n Rumani ,ndrsa Naum Veqilhargjibotoi librin me tregime biblike. Kolonia e Bukureshtit ishte

    deg e Komitetit te Stambollit dhe drejtohej nga Jani Vreto.Ai, n Drita, q m von merr emrin Dituria, shtypi librate par shqip, dhe sht nismtar i hapjes s t pars shkollshqipe n Kor, me msues Pandeli Sotirin. Diamant erpolshon shtepin pr lokal shkolle. Ndrkohe dalin gazetat emposhtme:

    1. Gazeta Drita e drejtuar nga Shahin Kolonja2. Gazeta Kombi e drejtuar nga Sotir Pei3. Gazeta Albania e drejtuar nga Faik Konica4. Gazeta Iti ake drejtuar nja Jusu Ali BeuGazeta Dituria shtypi librin e Sami Frasherit; Shqipe-

    ria ka en, asht dhe do bhetdhe librin e Naim FrasheritSkenderbeu. N diaspor u krijuan nj seri shoqatash :

    1. Shoqria Bashkimi e drejtuar nga Mihal Lehova2. Shoqria Drita e drejtuar nga Nikolla Naco3. Shoqria Djalria Shqiptare e drejtuar nga Dako e

    Gjergj Boari4. Shoqeria Dshira e drejtuar nga Kristo Luarasi5. Shoqeri Besa-Bes, ku Fan Noli bri nj shrbes n

    gjuhn shqipeU krijue Komiteti pr lirimin e Shqipris , i drejtuar

    nga eriz opulli e Mihal Grameno .Idet e mdha t Rilindjes Kombtare i prcoi n kra-

    hinn e Lums Abdyl Frashri, n ershor t vitit1878. Nrrugn pr Prizren, Abdyl Frasheri qndron n konakun eBeqir Spahiut t i dhe ne Rodogjost zhvillon Kuvendin eKolesjanit .

    Ne mes t tjerash thot: kto vyrtyte t larta t popullitt Lums si besa , trimria, bujaria, mikpritja, pr tu ngriturn lartsin e krkuar duhen mkuar me dituri e shkollim . Be-qir Spahiu I, zbaton kshilln e Abdyl Frashrit, duke uar pr shkollim Sali e Xha er Spahiun, n fllim n Prizeren dhe pastaj n Selanik , ku u brumosn me idet e Rilindjes Kom-btare . Sipas Mati Logorecit, Sali Spahiu, ishte i vetmi atd-hetar intelektual n Lum, q lu on me vu n jet me pushke pend idet e Rilindjes Kombtare .Kt e pohon gazeta eShkodrs Posta e Shqipnis , m 8 Dhjetor 1917 : Vdekja enji atdhetari. Kt njo im e jep Kalendari i Vjetit 1919 nshtypshkronjn Zonja e Paprlyme me 29 . 11. 1917. PrSali Spahiun shkruajn : ahir Zajmi n Shejzat numrat1dhe 2, ahir Kolgjini n artikullin Esat Pasha e bamet e tij,

    afl Boletini etj. Sali Spahia, n shoqri me 34 persona tzgjedhur nga ajka e shoqeris shqiptare shkon n kurorzimine Karl Hauzburgut, ku , sipas She qet Hoxhs, mban edhe nj

    alim . Kolesjani, n nderim, e varros n oborrin e shkolls.Betejat e Lums kundr shovenistave serb jan pasqyruar;

    1. Beteja e Drinit nga Shaban Braha2. Dy Drinat nga Sherudin Berisha3. Lu a e popullit t Lumes nga She qet HoxhaSherudin Berisha thot : Pas kthimit nga Vlora, Rama-

    dan Zaskoci s bashku me azim Liken , Sali Spahin , HoxhMehmetin, Ramadan Cikun, Bajram Gjann, Osman Litn,Dervish Bajraktarin, Jemin Gjann dhe Sul Elezin zhvilluenKuvendin e Shtiqnit, pr t mobilizuar lumjant kundrshovenistave serb, ndersa Shaban Braha, thot:

    N periudhn 18 tetor 1913 16 qeshor 1914, SaliSpahia s bashku me Ramadan Zaskocin organizuan lu nkundr shovenistave serb: vija e lu imit ishte : a a e Koles- janit , Ura Sheje, Drini i Bardh, a a e Zvernecit , Mali

    Gjallica , Lumi i Lums , Laku i opojanit , Livadhi iKroi i Bardh , Mali i er ojs.

    Lu a me serbt ndahet n dy periudha sipas SDrashkicit :

    1. Forcat Serbe ishin ne sulm :Pas ftores s armats s tret Serbe nn komandn

    zho Jankovicit mbi ushtrin urke n Kosov dhe 15 vullnetar t Isa Boletinit n Podujev, orcat serbe pr Prizeren . Me 18 nentor 1912 , bataljoni i nderhyshpejt i Divizionit Drini II dhe bataljoni Shumadoiptar hyn n Lezh. Forcat e tjera muren drejtiminLum-Diber. Kruja pushtohet me 26 Nentor 1912 , m 28 Nentor, Durrsi m 30 Nntor 1912. Nderkohkto rrethana, Ismail emali ngriti amurin n Vlor.

    2. Forcat serbe ishin n trheqje:Nga sulmi i trupave Gjermano-Austriake-Bullga

    vitin 1915, ushtria serbe psoi humbje t ndjeshme , vendosi te terhiqej drejt bregdetit Adriatik, duke ndjerruge:

    1. Peje-Andrejeve-Podgorice-Shkodr2. Prizeren Kull- Lum- Spas Flet - Shkodr Shngjin

    3. Prizeren-Kull-Lum-Peshkopi-Dibr-Elbasan-ASipas Panda Drashkicit orcat Serbe u sulmuan :1. Ne Bisake t Fanit2. Ne Blunisht, n grykn e Lumit te Fanit , ku u

    46 dhe u plagosen 170 ushtar serb3. Ne shatin Spas te Lugins s Drinit4. ek Ura e Vezirit5. ek Ura e LapaveSipas Mati Logorecit, sulmin tek Ura e Lapave,

    nizoi Sali Spahia me Ramadan Cikun, ku u zun roushtar serb.

    Sali Spahia shte zgjedhur nn pre ekt i Lums . si nenpunes edhe mesuesin Riza Spahiu. Ky i undmjeshtr ushtar austriak dhe ndrton bankat e shKolesjan me jetgjatsi deri n vitin 1951.Ndodh nj vrasje n Kolesjan ku pr kt vrasje hej fsi Spahije. Riza Spahiu n rrugen Bicaj- Kolesjagjaksit. Ato nuk qesin pushk n mesuesin e tyre. MIslam Spahia. Ai thot: nj djal q nuk ma vret hasduhet gja. Ishte nn ndikimin e Kanunit t Lek Duk. N vitin 1924 zhvillohet Revolucioni i ershorit . Lumudhhiqeshin nga Xha er Spahiu s bashku me Bajrarin dhe Elez Isufn, pro Fan Nolit. Me 1936, pas largiMuharrem Bajraktari, Xha er Spahia emrohet majornga Ahmet Zogu, Sadik Spahia kapiten dhe Mahmut toger. M 1943 Mahmut Spahia zgjidhet deputet i Lum parlamentin shqiptar q drejtohej nga Mihal Zallari. shtator 1943 zhvillon punimet Lidhja e II e Prizerenitudhheqjen e Bedri Pejanit, Rexhep Mitrovics dhe Deves. Per aqsues i Lums ishte Lutf Spahia. N vit1946 Lutf Spahia ishte kryetar ronti n qarkun e KuN lu n N.C. marrin pjes:

    a) Ri at Spahiu, zgjidhet kryetar i K.N.C. pr qe Kuksit , pre ekt m 1945-1946, deputet dhe disPPSH-s pas vitit 1956.

    b) Shukri Bulica, komandant i ets s Lums , shesionit t Punve te Mbendshme Kukes , z/ minister fndisident i Partis s Puns, i burgosur politik.

    c) asim Spahiu, nuk pranon t betohet para MusoKomandant vendi n Vlore, i lidhur me Hysni Lepenicijues i Ballit Kombtar n Lum, pjstar i kuvendit t organizator i kuvendit Kroji i Bardh, s bashku me rem Bajraktarin, i burgosur politik , vdes n interrnim

    d) Njazi Spahiu , prcjlls i ideve komuniste t grShkodrs n Kuks , komisar politik i armats partizKosov Zenel Ajdini, me unksione n Shtabin e K

    e). Mi ar Z Spahiu , anti komunist , i arratisur , prn SHBA. Autor i disa librave me vler t madhe gjuh

    ).Beqir Spahiu pro esor n Normalen Elbasan, Fultz, gjimnazin e iranes, inspektor arsimi n Diber, Kukes, Prizeren. Ngriti mbi 50 shkolla shqipe nov, themelues i endres t Vogl Studimesh Kosova9 /01/1943. ellimi: me i dhn shkas arsimtareve Kote njohin historin ,gjeografn e Kosovs . Punonjs cor. U vra nga ashismi Italian.

    ..................................................................................

    KOLESJANI, Gryka e TermopilShkolla shqipe e Kolesjanit n 100 vjetorin e themelimit t saj

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    12/24

    22 - TETOR 2012

    2

    Nga Telnis Skuqi

    KOR Miku im,himitr ., kt ver, mshilloi t mos udhtoja drejtqenasit, rreth 20 km larg Ko-s. Nj vit m par, ai kishtehtuar drejt shatit turistik r arsyje pune. Me pak alhte kaluar t zit e ullirit,r shkak se rruga ishte e pas-ltuar, ndrsa terreni ishte si

    os m keq.Pr atin tim t mir, prje-

    va t kundrtn e mikut tim,be asova. ar t shikoje.ugt ishin hekurosur. Dy qe mali ishin ndar n mes

    me thik, ndrkoh as altihte ngjitur mir n rrug.Pr t shkuar deri n Liqe-s m sht dashur vetm 20nuta.N akt, Liqenasi nuk sht

    ajo shat q jeton vetm meenin. Ktu banort punojnpushim. Jemi shat i bekuar,rrethuar nga zemrgjersianatyrs. ashm al rrugsre, ikim dhe kthehemi n

    or brenda dits, shprehet

    Aleksandri B., msues, banori shatit minoritar.

    Liqenas, me 3500 banor,me popullsi maqedonas, shtri-het buz liqenit t Presps sVogl. Rreth 42 vite m par,ky shat quhesh Pustec, njtoponim i huaj pr regjiminkomunist, i cili me nj dekrett Presidiumit t Kuvendit

    Popullor t asaj kohe, i vuriemrin Liqenas, pr tu ndr-ruar srish n vitin 2005, edhe pse banort sot vazhdojn taquajn Liqenas.

    Pavarsisht ndryshimit temrit, ktu asgj nuk ka ndry-shuar. Kultura dhe tradita i karezistuar kohs, pavarsisht seregjimi komunist ka tentuar t

    ndryshoj zakonet e tyre, tre-gon Aleksandri.

    Prej 20 vitesh, shati shttrans ormuar trrsisht. Sht- pi-t e dikurshme nj katshe,sot po vrapojn drejt diellit.Blegtoria sht sektori i t ar-dhurave, por edhe vreshtarianuk ka ngelur pas.

    Fal rrugs s as altuar,

    produktet bujqsore dhe bletorale avullojn n Korthot Aleksandri.

    Pr t, Liqenasi sht shku turizmi mund t zhvillohet me lehtsi. Liqeni nuna mungon. Dhoma hoteli kme bollk. Gatimi tradicionsidomos peshku n zgar, prerohet nga turistt vendas dht huaj, tregon Aleksandndrsa shton se rruga e kee dikurshme i ka renuar vitort. Aleksandri mendon tashm pushteti vendor duht flloj nj ushat pr t prmovuar turizmin rural.

    Liqenasit nuk i mungoasgj. urizmi mund t zhv

    lohet si n ver, ashtu edhe dimr. Duhet vetm pak serozitet nga komuna, specifkoAleksandri.

    Megjithat, thot Aleksandri, burrat e Liqenasit, mbajn nj as poshmngs. Ata jan gurgdhnt shklqyer. Jan pro esiosta. E bjn gurin t as. Kzanat sht trashguar bre pas brezi, pr undon Alsandri.

    Liqenasi, fshatiku natyra i ka

    falur t gjitha

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    13/24

    Nr. 22 - TETOR 2012

    13

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    14/24

    22 - TETOR 2012

    4

    Me emr t atitdhe t biritNikolas Qato n gjurmt e babait

    LONDR - Ende i kam n vesh oshtimat gazmoret djalit t shqiponjs shqiptare, Kreshnik ato, teksa aishpallej kampion absolut n boxing britanik n Edexcellt Londrs. Ishin britma tipike, jo thjesht t t birit prbabain, por britma sportisti, boksieri n nj rrug t ng- jashme me t atin. Kshtu i cilsuari shqiponja shqiptare junior ka koh q strvitet n qendrn sportive t boksitStonebridge, ku sht vn n qendr t vmendjes bri-tanike.

    Nikolas ato sht vetm 9 vje dhe sht boksieri iafrmuar i moshs s tij. Me rezultate t mira n matema-tik, n shkolln e tij t Donnington Primary School nzonn e Brentit n Londr, ai jasht orarit msimor shtthuajse nj sportist me disiplin t qart. Ka dy vjet qushtron kt strvitje normale me dy her n jav dhe menj intensitet t rn n sy pr moshn e tij.

    I ati dhe trajneri i atos, Agim Halili shprehen:Nikolas ka nj goditje t uqishme. sht djal entuzi-ast. Plot energji pr moshn.. Halili, nj trajner boksi meeksperienc tashm, dhe me nj kualifkim special e pro-

    esional, shton m tej se ai ka nj intuit t ort boksimidhe zotron shum talent.

    Ai kshtu sht n gjurmt e t Atit. Pasioni dhe suk-sesi i t atit dhe edukata amiljare e ka br q Eagle Junior t jet premtues n t ardhmes. Ai dallohet nmoshn e tij. Specialistt asin me nota t larta pr t.Ve pasionit ai mundohet t zotroj edhe teknikat e ba-bait t tij, kampion britanik.

    Por pr amiljen ato ve ktij gzimi, ata kan edhenj arsye tjetr. Bordi Kontrollues i Prhershm i BoksitBritanik e ka uar aton n darkn e mimeve t vitit2012-t, q do t mbahet n Novotel London West Ho-tel, One Shortlands, Hamersmith, m 16 Nntor.

    Duke qen se jeni nominuar n kategorin Contesto the year 2012-t ju jeni i uar bashk me nj mikuntuaj, n kt ceremoni. Fituesit do t nderohen at nat.Kshtu i shkruan sekretari i Prgjithshm, Robert W.Smith, n nj letr miqsore Kreshnik atos.

    Me sa shihet shqiponja shqiptare e boksit, tashm kam shum pr t br n rrugn e saj t dyfsht, ku baba ebir do t jen vazhdimsia e nj udhe kampionsh.

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    15/24

    Nr. 22 - TETOR 2012

    15

    REIZ BEGAmes Kurveleshit dhe New Yorkut

    Nga Halo Mala

    Me shpresn se mund tea n kontakt me materialepapublikuara nga arkivi in Nolit, nj dite prej ditesh,ele onova nj njeriut tim takut, jo shum t largt. Nitje t prgjigjes, bashk-eduesi flloi ligjratn n

    uhn angleze. Ju prezantovae i thash se jemi t dy ban- t t njjtit qytet. I krkova takim dhe i spjegova ar-et. Zotria, aktualisht shtejtor i Burss s New Yor-t, pra, me shume angazhimee jeton mes lluksit, jo ne

    shtet e nje emigranti dhjeteear si une. Sigurisht q miti, mirpo pr arkivin e No-kryesisht per veprimtarin

    mrgimtarve shqiptar tganizuar n shoqri atd-tare, arkiv ne t cilin ishinhe gjurmet e duarve t gjy-t t tij, Reizit, stregoi in-esin q shpresoja. Premtoido interesohej, nse do ti

    pronte koha per te rremuarbibloteken e viles. Doemosai e ndien veten me shume

    merikan sesa shqiptar. Atherdetyrova t shkruaj ato qha kishte gdhendur n ku-sn time pr vite me radh,Reizi eshte djali i dyte i

    ure Beges, nje burre i de-

    gjuar e pjestar kuvendesh teKurveleshit, nga shati Lek-dush. Nurja, pati kater emije,dy djem, Ajdinin dhe Reizin(i vogli) dhe dy vajza, njeren temartuar ne Shenaj ne shatinProgonat dhe tjetren ne Ser- janaj ne shatin Lekdush. VeteNurja ishte nje burre qe mer-rte pjese ne odat e gjykimit te

    shatit apo te shatrave dhe netakimet qe realizonte vilajeti.

    Keshtu qe dy djemte e tij paten atin qe te quhen djemte fsme, apo dy vajzat e tijte quheshin bija nga dere emadhe. Nure Bega, si te gjith

    shataret e Lekdushit, apodhe te gjithe Kurveleshit tesiperm, kishte nje ekonomi te

    orte mbeshtetur ne blegetoridhe vreshtari. Nuk eshte pertu cuditur kur asim per ketete undit ne Kurvelesh(vecmasne Lekdush) pasi ne keto vite e

    me perpara, gjat shekullit te 19kjo industri e perpunimit terrushit ne: raki, vere, pekmez,stafdhe etj kane qene pro e-sioni i dyte (pase blege-torit)ne kete zone. Duke patur njegjendje te mire ekonomikeNurja i arsimoi te dy djemte etij. Ne fllim ata mbaruan uni-ken ne gjuhen turke dhe pastaj vazhduan njeri per ekonomidhe tjetri per bujqesi, shkollee cila shtrihej ne kater vjet.Kete shkolle ata e kryen neVoshtine. Nje arsimim kaq igjate ne ato vite ishte shume,biles shume are.Djali i madhAjdini u arsimua per Ekonomindersa i vogli, Reizi, per bu- jqesi. Djali i madh hapi dyqan

    ne epelene dhe aty punoi derine vitin 1925 qe vdiq, dukelene tri vajza te var era. Reizine moshen 18 vjecare( lindi nemars 1890) arsimuar mire perkohen u largua ne Amerike dheu vendos ne Boston ne 1908.Aty bie ne kontakt me shumefgura te shquara atdhetarete arsimuara ne Bukuresht e vende te tjera. Ishte koha kurmbi shpatulla te Shqiperise vertitej korbi i zi qe kish siqellim coptimin e saj. Vetvetiuapo nga inspirimet e fguaravete medha shqiptare ndjenjatkombetare rriteshin me shpej-tesi te pa imagjinueshme. Ketondjenja doemosdo pushtuandhe u rriten dhe ne shpirtin eReizit, i cili ne vitin 1909 bie

    ne kontakt me Fan Nolin.I gjate, brun , me nje shi-

    kim zhbirues, me pamje shumeterheqese dhe i shkathet, mearsim, sic duhet terhoqi ve-mendjen e Nolit dhe te bash-kepuntoreve te tij dhe mbetine shtabin e tyre. Reizi ishtei anetaresuar ne shoqerineBesa-Besen. Jemi ne undin ePerandorise Osmane ne Shqi- peri. Mirepo po pergatiten pushtime te reja per te. Ne ketokushte , shoqerite shqipetarene Amerike( te cilat ishin teshumta) flluan te viheshin nelevizje per tu bashkuar ne nje te vetme ne menyre qe aktivitetidhe ndima e tyre te ishte sa mee madhe. akimi baze zyrtar per kete pune, eshte mbajtur

    me 24 dhjetor 1911 dhe dte shoqerohej nga disa te tjederi me 12 prill 1912, kur shqeria Besa-Besen, FlamuKrujes, dhe Dallandyshjacilat udhehiqeshin nga Nol

    Konica, Floqi, Paskal Alekdo te fnalizonin krijimin nje shoqerie te vetme e cilambajti emrin Shoqeria Vtra, sipas propozimit te NolReizi duke qene se edhe neBesa-Besen kishte detyrsekretar-arketar edhe ketu Vatra u caktua po keshtu.

    Kuptohet qe keto detyrabeheshin pa shperblim. Sipudheheqesve te vatres kesshoqerie i dilnin detyra shumte medha per atdheun e tyrsepse po pergatitej Lu a Bakanike (qe flloi ne tetor 1912nderkohe qe do te shpallej p varesia ne 28 nentor 1912. Nnga veprimtaret e shquar qsqaronte emigrantet per domosdoshmerine e ndihmavekonomike per atdheun, ishReizi. Ai sqaronte ne grunjerezish apo ne njerez vecante se shteti i ri Shqiptduhet te kishte onde dhe ke

    onde do te grumbullohesh

    nga emigrantet e Amerikederi sa shteti te fllonti te unsiononte. Per te ngritur ne niel sa me te larte dashurine p vendlindjen viheshin ne ske pjese te shkurtra teatrale shq petare. Reizi jo vetem merrolet kryesore, por mobilizote te tjeret te merrnin role nketo pjese. Nje pune te konsierueshme ka bere ne grumbulimin, ruajtjen e administrimin e ndimave ekonomike, pdhe ne lindjen dhe zgjerimtek bashkeatdhetaret e bindjqe duhej dhe nje bande muikore e cila do tu sherbenshqiptarve ne te gjitha aktceremoniale.

    Vijon n faqen 16

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    16/24

    22 - TETOR 2012

    6

    Vijon nga faqja 15

    Keshtu ne 1917 nga trupallnetaresh u themelua Ban-Vatra e udhehequr nga

    o . Toma Nasi. Aktivitetetk do te beheshin ashtu, tedukura, por shume te de-

    uara dhe te para, ne saje tezekutimit muzikor qe benteanda nen drejtimin e Pro .sit. Sakaq , te kthehemi te

    ete copetuese mbi Shqiper-e te percaktuara nga uqitemedha ne Londer me 1915.dis te tjerash kerkohej qeora dhe rrethinat (behetle per gjithe Laberine) do tieksohej Italise.

    Ky oreks italian flloi teatoj qe me 16 maj 1916,me urdher te komandes seshtimit Italian nuk lejohejritja e amurit Shqiptarbi objekte ose shtepi banimie me 20 gusht 1916, ngritjaamurit u nxorr jashte ligji.atimi ngjalli shume revoltebanoret e kesaj krahine,

    ke flluar qe nga epelena eri te pre ektuara apo bashkiaVlores. Ata u organizuan nemostrata te uqishme(sipasli Hallko-kondit ne botiminvitit 1923), mirepo u pasuaa arrestime dhe internimea ana e pushtuesit.Reizi merr lajmin se vellai itregetar ne epelene dhe njetivist tjeter i shquar i ceshtjesmbetare, Ajdini, ishte arres-ar dhe internuar sepse kishteganizuar grumbullimin dheegjen e amurve italiane tendosura nga komanda push-ese , mbi dyqane dhe nderte-ne vend te amurit Shqiptar,

    epelene. Ishte hera e dytearrestohej dhe interrnohej

    dini per te njejtin problem,fllim ne 1913 per amurinek (me 6 muaj) dhe tani permurin e pushtuesit italianernohet ne Sazan. U vininoshta ne mendje vargjet enges per gjyshin e tyre, enoges: eno Begn epe zi/

    umbi e mori mbi sy dheaku u vershonte vrullshemper deje ashtu si mbare djal-

    se Shqiptare per te ushqyermene tyre Shqiperi me gjak r i duhej gjaku me sakrifca kurheshin ato dhe me para per aq he sa ato mungonin. Anetaret eatres mblodhen te tjera ndimae bene shume sakrifca per te

    perballuar levizjet diplomatike tekrereve te tyre neper Evrope dhene Amerike. Vatranet me varg- jet embelme ne goje: Mbahuneno, mos ki rike/se ke djemte neAmerike ju gjenden Shqiperisedhe fzikisht ne 1920 ne Vlore!Bashke me ta edhe nje nga propoganduesit e lu etarete palodhur per ceshtjen Shq-iptare, Reiz Nure Bega.

    Politikanet dhe diplomatetShqiptare kishin bere te qarte popullates, se uqite e medhakishin frmosur copetimin eshqiperise. Me e zellshme perte zbatuar kete traktat u treguaItalia qinje, e cila menjeheresic e permendem flloi anek-

    simin e Vlores dhe tere krahi-nes se Laberise nen qeverinee saj. Keshtu qe mllef per te(Italine) ishte bere mal dhenga te gjitha territoret Labedhe nga diaspora u grumbul-luan mijra e mijra lu etare,nen komanden e burrave mete stervitur betejash, flluanlu en me 5 qershor dhe me 5shtator 1920 e detyruan Ital-ine qe bashke me hartat e aka-demikeve te saj, te largoheshinndoshta per tu dukur me vone.Ne keto perpjekje dhe lu imete pazakonta moren pjese edheAjdini e Reizi.

    Pas lu e gjerat flluan terridhnin m qete per popul-laten, e cila me mund e djerseflloi riciklimin ekonomik

    amiljar me idene per te kapurnivelin e viti 1913-1914 kuru zhurit teresisht nga ushtria

    Greke. Me 1925 Reizit i vdesi vellai, Ajdini, qe jo vetemkishte marre pjese dhe ishteshquar ne lu ra pe vatanin, porashtu si Vatranet ngaqe ishtetregetar dhe kishte mundesiekonomike, kishte fnanciuarketo lu ra me arme dhe muni-cione. Gjendja e Reizit u ren-dua nga ana ekonomike sepsei mbeten edhe tre emijet e vellait.

    Ashtu pa hequr veshindhe syrin nga amuri nder-toi perseri kapital te mire per

    amiljen e tij. Per vec treget-ise, ai ndertoi pemetore dhe vreshte dhe nje tu e te madheme blegtori. Aty nga vitet 40

    te shekullit te kaluar ai ra nekontakt me idete komunistete cilat si shume te tjere i kon-sideroi si me te mirat dhe meshpresdhenese per Shqiperin,duke u aktivizuar amiljarishtne zbatimin e tyre.

    Perpjekjet per te dhene same shume kontribut, bene qeshume shpejt Reizi te vlereso-hej si njeri me vlera te vecantadhe te drejtonte shatin Lek-dush e te merrte pjese ne tegjitha organet e zgjedhuraqe drejtonin Kurveleshin.Me njehere pas clirimit, kurte gjithe menduan se lu ambaroi, bashke me ta edheReizi. Mirepo per Reizin ishtefllimi i nje lu e te gjate pam-barim, e tmerrshme, e rikshme per kedo, e pa imagjinueshmedhe e pa besueshme nese do tede ohen te gjitha betejat e asaj

    lu e nga te cilat nuk ftoi asnjederi sa mbylli syte me 1972. Po pse ndodhi lu a e madhe, psendodhi lu a e gjate, pse ndo-dhi lu a e humbur?

    Reizi kishte tre emije,dy djem dhe nje vajze. Djalii madh i tij, Bega, mori pjesene ormacionin lu arake par-tizane, ndersa vete Reizi ne

    ormacionet teritoriale. Ngaqe Bega ishte i arsimuar, pasclirimit, qe aktikisht sduhetthene keshtu, caktohet medetyra te rendesishme ne divi-sionin 5 te ushtrise shqiptare.

    e ketu i organizohet ar-ratisja nga sigurimi i shtetit,ne janar 1946, dhe per un-

    don ne SHBA si punonjes iketij ormacioni. Familja asnjenjo im. Pyetje, e pyetje e asnje pergjigje, nga askush! u bdjali ?, - ishte pyetja qe smori pergjigje, por qe e shkater-ronte dalengadale nga brenda,ate qe se vuri syrin ne gjume,e se vuri mendjen ne pune, pamenduar per 40 vjet rresht, per

    amurin, per Shqiperine, ReizBegen. Ndrkohe, djali i tij,Bega, mbasi mbriti ne Amer-ike, prezantohej me emrin ebabait te tij, Reizit, meqeneseky i undit kishte kontributeatdhetare dhe vleresim te miremes mergimtareve shqiptare.Pra, djalli ishte shehur nlkuren e ngjllit.

    Ne vitin 1948 thirret Reizidhe i komunikohet: Djali juajBega, ka tradhetuar! Ju tanido te quheni amilja e tradhe-

    tarit!Ketu flloi lu a e madhe

    lu a e gjate, lu a e humbuReizi ecte tani do dite dukthithur sa me shume tymin duhanit, e pa kuptuar asgjToshte me vete: ky eshte prodhimi i lu es sone, tre brene lu e?! Njerezit flluan tmos i isnin. Nuk thirrej mne mbledhje e ne kuvendCdo njera nga keto ishte njeshtire me pushke mbi shpirte tij. Duhej tia pushkatonishpirtin dhe ashtu bne! Doezoi ne kooperative: Pemetren, vreshten, tu en e madte bagetive, qete e punes, pkapital me shume se te tjer

    por serish mbetej: bab trahetari! Asnje lajm akoma ku ishte tradhetari, po aronin vitet 60-te. Reizi thithllullen dhe shprehej ne muhabete te ngushta: Gjyshi nlu e, baba ne lu e, une e vene lu e, djali ne lu e dhe trahetare?! Mirpo keshtu ishttradhetare. Nuk e isnin mne dasma, nuk u vinte mire e shkikonin, ate burre muhbeti, neper oda, kur kishte vkira, prandaj u kufzua vete.

    E larguan nga dasma sepishte me perberje te keqe knje i a erm i tij martoi djalDjali tjeter trajtohej si vlla miku. - Edhe m shume ludhe perpjekje te kishim berekete lu e te mos kishim hequne kete lu e jam i vetem dduart i kam te lidhura-thoshReizi, tani reth t 80-ve!

    Ai mbylli syte pa e dituju be djali, pse tradhetoai mbylli syte ne mjerim d vetmi te thelle. Ata pak njerqe e vizitonin ne shtratin vdekjes u dukej se shikoninshtrire nje luan qe kish marshume plage, por ate me madhen dukej sikur e kish ane gjoks, se kur gulconte, atj vinte doren. Na vajti jeta deme vajti djali dem: shprehne shtratin e vdekjes. Ash vertet! Familjen e eno, NuAjdin e Reiz Beges per 45 ve mbuloi hieja e tradhetarihieja e armikut dhe jo vete

    qe su permenden ndonjehesi lu etare te eshtjes kombetare, por u percmuan dhsyrgjynosen deri ne kufjte e pabesueshmes. Ashtu si shu

    amilje te tjera atdhetarmbarn vere, por spine as u

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    17/24

    Nr. 22 - TETOR 2012

    17

    Mursel Rexhepi

    pr talentt n futbollre talent t rinj t utbollit Besart Rexhepi, Muhamer Mislimi dheDurim Beqiri, t dieln do t udhtojn n Reging t Anglis ku pr 10 dito t ken rastin q t testohen n kampi e njohur t FC Reging. Durim

    Beqiri, i cili vitin e kaluar ka qndruar n kampin e Milanit n Itali shthum optimist se edhe ksaj her do t dshmoj cilsit e tija t vrteta.

    Kam flluara para gjasht viteve n shkolln e utbollit KF Gostivari, drejtohet nga Erxhan Menga, i cili m ka ndihmuar shum q t vazh-oj edhe m tej t msoj shehsit e ktij sporti. Ushtroj rregullisht dhe

    mendoj se jam plotsisht i prgatitur q t dshmoj cilsit e mija n kam-ion e FC Reging, tha talenti i utbollit Durim Beqiri, ndwrsa saktwson sey viteve mw parw qwndroi n kampin e Milanit n Itali, ku u shpall lojtar

    m mir i gjenerats sw re.Beqiri alnderon menaxherin Mursel Rexhepin pr angazhimin e tij,

    sht duke br pr talentet e utbollit nga rajoni i pollogut dhe mjer.

    Test i vrtet pr talentet e reja t futbollit

    Ata gjat qndrimit n etov dhe Shkup do t ken mundsin trcjellin disa ndeshje t utbollit si ajo q do t zhvillohet t dieln ntadiumin te endra Sportive ndrmjet Reprezentacionit t Pollogut dhe

    Reprezentacionit t Kosovs, n kategorin e mijve t lindur n vitet996/97 si dhe t kategorive t lindur n vitin 1999-2000.

    Mursel Rexhepi, Colin Barns, Shannon Rud pr vizit n Maqedoni

    Nga dita e shtun n etov dhe Shkup do t qndroj nj delegacion trentarsh nga klubi i utbollit Riding t Anglis t cilt do t monitorojnhe talentet e rij q veprojn n rajonin e etovs gjegjsisht n Shkup.

    Delegacioni n al do t prbehet nga Mursel Rexhepi menaxheri i ut-ollit n Angli, drejtori sportiv Akademis s klubit Riding Colin Barnshe trajneri i portierve Shannon Rud.

    Ata gjat qndrimit n etov dhe Shkup do t ken mundsin trcjellin disa ndeshje t utbollit si ajo q do t zhvillohet t dieln ntadiumin te endra Sportive ndrmjet Reprezentacionit t Pollogut dhe

    Reprezentacionit t Kosovs, n kategorin e mijve t lindur n vitet996/97 si dhe t kategorive t lindur n vitin 1999-2000.

    hnn n Shkup do t zhvillohen edhe dy prballje t seleksionit ngaajoni i pollogut me ekipin n kategorit 1996-97 dhe 98, ndrsa katego-it e mijve t lindur n vitet 2001/02 do t zhvillojn nj ndeshje t u-bollit t vogl me ekipin Albion t Shkupit. Dhe pr undimisht t martn orn 17:00 do t zhvillohet ndeshje e reprezentacionit t Maqedonis

    me at t Pollogut n kategorin U-15.Pr seleksionimin e mijve jan prkujdesur trajnert Islam Ibrahimi,

    Bashkim Livoreka, Ismail Sulejmani dhe Besim Rei, ndrsa koordinatoran Muhamed Rexhepi, Sheri Hamiti dhe ahir Abdullahi.

    Futbolli n plan t par

    llimi gjith ktij organizimi sht zbulimi talenteve t rinj t utbol-it pr ka drejtprdrejt sht zotuar menaxheri njohur tetovar i cili jetonhe vepron n Angli Rexhep Murseli. Detyra parsore e delegacionit nga

    Anglia sht zbulimi talenteve t reja dhe do t vendoset nj hap tjetr prashkpunim me shkollat e utbollit n Maqedoni.

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    18/24

    22 - TETOR 2012

    8

    Nga Eroll Veliaj

    Di erencimi pedagogjik synon ta bj t msuarine suksesin (kalimin e klass) t kapshm pr t gjithe kjo me veprimet m efkase t mundshme. Kursim pr nj sukses sipas mass s secilit, asim pr

    d dhe aktin q nocioni i suksesit i prket t gjithnsve, si atyre q jan shum t talentuar dhe atyrehasin vshtirsi t vogla apo t mdha (ME 2003). msimdhnie e standartizuar zbatohet vetm pr nxns standart. Jo vetm q nxnsit paraqesinryshime n shum drejtime, por kto ndryshime jana domethnse pr t justifkuar teori t di erenc-ra duke marr parasysh aktor motivues t rnd-hm.Ndryshimet midis nxnsve t t njejtit grup, nindo plan qo shin, n planin konjitiv, social, kulturoro a ektiv, nuk jan asgj prsri. Pr m tepr, integri-i nxnsve n vshtirsi n klas t zakonshme shton element suplementar n heterogjenitetin e grupit.

    yma e di erencimit pedagogjik sht thellsisht e

    entuar drejt t msuarit dhe suksesit t nxnsit. Di-rsiteti i nxnsve q g jenden npr klasa e bn m tutshm nevojn pr t di erencuar. Ky diversitet nrin e grupit mund t marri shum orma dhe t ketgjin t ndryshme. M posht po japim disa shem-:Ndryshimet me origjin individuale, sociale dhenjitive :- 8 ormat e inteligjencs (inteligjenca e shumfsht)HowardGardner (logjiko-matematike, gjuhsore, muzikore,psinore, kinestezike, ndrpersonale, personale dhetyraliste) ;- Stadet e zhvillimit intelektual t Piaget (senso-

    rimotor, paraoperacional, operacional konkret,operacional ormal) ;

    - 4 stilet e Kolb (divergjent, konvergjent, asimiluesdhe akomodues)

    - 16 tipet e Briggs Myers (duke u nisur nga pre -erencat intelektuale pr t trajtuar in ormacion-in);

    - Auditivet, vizualet dhe kinestezikt ;- Prkatsia sociokulturore ;- Mosha ;- Prgatitja (bagazhi i dijeve me t cilin nxnsi ar-

    rin) ;- Motivimi pr t msuar;- Ritmi i t msuarit;- Nxnsit me a si t kufzuar ose me vshtirsi

    n t nxn.3.Di erencimi pedagogjik synon, pra, t merrenrasysh ndryshimet individuale tek nxnsit, qo shinto me origjin konjitive, a ektive apo shoqrore,r ti lejuar t shkoj sa m larg t jet e mundur nrvetsimin e dijeve dhe n zhvillimin e kompe-cave t tij. Mund t ket me t vrtet t msuar,tm nse, t msuarit sht i kapshm pr nxnsin,se nxnsi sht i motivuar t msoj dhe nse nx-si sht efkas n prvetsimin e t msuarit t tij.aron,2003, .103).1. E FORMA E IN ELIGJENCS MUL-PLE GARDNER Pedagogjia e projektit lejon t mbahen parasysheligjencat e shumfshta (multiple) (Gardner). shtersimi i t gjitha ktyre mnyrave pr t msuar qvorizon suksesin e nj projekti dhe angazhimin e nx-

    sit n t msuarit e tij. N akt, q t gjith kan njpertoar kompetencash pr t zgjidhur tipe t ndry-me problemesh.Po japim nj kujtes t shkurtr t tipeve t ndry-

    me t inteligjencs (Armstrong, 1999, 2-3) : Gjuhsore: a sia pr t prdorur alt me goj

    ose me shkrim (sintaksa, onetika, semantika, pragmatika).

    Logjiko-matematik: a sia pr t prdorurnumrat,pr t arsyetuar(logjika,klasifkimi,prgjithsimi,analizae hipotezave)

    Hapsinore: a sia pr t perceptuar mjedisinhapsinor (pr ytyrime, modifkimi i hapsirs...) Kinestezike : a sia pr t prdorur trupin e vet

    (koordinimi, ekuilibri, orca, ndjeshmria tak-tile...)

    Muzikore : a sia pr t perceptuar, diskrim-inuar, shprehur muzik (ndjeshmri ndaj ritmit,tonet)

    Ndrpersonale : a sia pr t perceptuar ndjen- jat, qllimin e t tjerve .

    Personale : ndrgjegjsimi i vetes Natyraliste : personat q kan kt inteligjenc

    jan t a t klasifkojn,t njohin dhe t pr-dorin njohurit e tyre mbi mjedisin natyral, ka -sht, bimsin ose mineralet. Ata jan t shkatht

    t njohin gjurmt e ka shve, modele jetese nnatyr, t gjejn mjete pr mbijetes; ata njohinka sht dhe bimt q duhet t shmangin, specietq u lejojn t ushqehen. sht inteligjenca egjuetarit n pyll, biologut, botanistit, ekologjis-tit, etj. Ktyre personave u plqen t mbajn njbllok shnimesh pr observim, u plqen t ku- jdesen pr ka sht, t kultivojn nj kopsht dhe jan pr ndrtimin e parqeve n qytet; ata jan

    anatik t ruajtjes s mjedisit.N rast dmtimesh cerebrale, disa inteligjenca mund

    t jen shum t prekura, ndrsa t tjerat jo. Pr mtepr, disa persona zotrojn inteligjenca t veanta ndisa usha (muzike) ndrkoh q usha t tjera mund t jen shum t dmtuara (ndrpersonale) Inteligjencatnuk jan t lidhura n mnyr t veant me shqisat: i verbri ka nj inteligjenc hapsinore, shurdhi mund tket nj inteligjenc muzikore.

    do aktivitet i lidhur me nj inteligjenc zhvillohetsipas rrugs s vet. Kshtu, sipas Gardner, egzistojn 7sisteme cerebrale relativisht autonome, gj e cila shtm e ndrlikuar se dallimi i thjesht truri i majt/i djath-t. Pr autorin, shumica e individve mund t zhvillojnt gjitha inteligjencat e tyre n nivele kompetencashrelativisht t larta, por kjo varet nga kapitali biologjik i individit (dmtime...), nga historia e tij personale(duke zgjuar ose renuar disa inteligjenca), nga mjedisii tij. Megjithat, autor t tjer prcaktojn akoma tipet tjera inteligjencash dhe kjo list mbetet relativisht e paqart.

    4. Kriteret e prkufzimit t nj tipi inteligjence janrelativisht t paqarta. M n und, shum modele duhett prdoren pr t kuptuar inteligjencat e ndryshme :Piaget pr inteligjencn logjike-matematike, Vigotsky pr inteligjencn g juhsore...

    sht interesante tu paraqitesh mijve kto in-teligjenca t ndryshme me qllim q t perceptojnse kan t gjith potenciale, a si. (Armstrong, 1999, p.39) :

    Msuesi q merr parasysh inteligjencat e shumfshtaorganizon programet e t msuarit duke i paraqitur de-tyrat t paktn n shtat mnyra t ndryshme, me ql-lim q t stimuloj tipet e ndryshme t inteligjencs.Po japim disa pista pr t strukturuar punn e msuesit(Armstrong, 1999, .58-60) : t prcaktohet nj objektiv (ose nj tem) ;t egzaminohen mundsit e ndryshme

    t prezantimit (si t prdoren tekstet;si t manipulo-hen numrat ; si t usim n loj trupin; si t prdorenndihmesat vizuale;si t prdorim trupin, ritmin;si tshkmbejm, bashkpunojm ; si t evokojm ndjenjatose kujtimet ), n unksion t inteligjencave; t bhet nj brainstorming, ose nj list e teorive t ndryshme tmundshme sipas inteligjencave; t seleksionohen aktiv-itetet e prshtatshme ; t hartohet nj plan sekuencial;

    t zbatohet n praktik. Strategji t ndryshme muzbatohen nga msuesi (Armstrong, 1999) :

    - Pr inteligjencn gjuhsore:t zhvillotregimet, brainstorming, inizimet, mbajtnj ditari, botime....

    - Pr inteligjencn logjike-matematike : numdhe llogaritje, klasifkim, kategorizim, zhvikritiks, heuristik (probleme logjike), krkideve shkencore.

    - Pr inteligjencn hapsinore : vizualizimi, me ngjyrat, prdorimi i meta orave t fgur prdorimi i skicave dhe i simboleve.

    - Pr inteligjencn kinestezike: t shpretrupor, teatr, manipulim, harta trupore kujtohesh me an t trupit: prdorimi i gish pr t numruar...)

    - Pr inteligjencn muzikore: ritmet, kngt, di, rap, diskograf, muzike ndihm-memo

    (muzik ambienti)I shkatht me altI shkatht me logjiknI shkatht me vetenI shkatht me trupin e tijI shkatht me t tjertI shkatht n muzik I Ishkatht me fgurat5- Pr inteligjencn ndrpersonale : shkmbi

    ndrsjellta, grup bashkpunues, skulpture hum(t pr ytyrosh situatn: pr shembull, sistemin lor), lojra bashkpunuese, simulime.

    -Per inteligjencn personale:minuta re ektimhje personale, rast pr t zgjedhur, emocione, prsi n vndosjen e objektivave ( nga mijt vet)

    Msimdhnia me an t atelieve (t lidhura mteligjencat e ndryshme) mund t duket veanristeresante dhe rytdhnse pr mijt.

    Nga ndonjher, mijt kan mundsin t mnj sistem simbolik t rishkmbimit t lidhur mnga inteligjencat e paprekura. Shembujt m t mishkrimi braj (pr mijt qe nuk shikojn) dhe gshenjave ( pr mijt q nuk dgjojn). N seckta raste, sistemi simbolik linguistik (gjuha e sose e olur) sht i lidhur me sistemet simbolikeezike/hapsinore q nevojit qo nj ndjeshmrtile (braj), qo nj t shprehur t mir fzik (gjshenjave).

    Gjithashtu kto mbshtetje t prdorura nga t tjer (disleksik...) mund t jen shume ftimpru

    (Armstrong, 1999, . 139-140). Ngandonjstrategia e pr orcimit mund t jet terapisti (pq kan vshtirsi t inteligjencs personale), nhr yes (vshtirsi n perceptim)Gjithmon

    al pr t prkthyer in ormacionin, i cili snj sistem simbolik q nxnsi nuk mund ta mose kuptoj, drejt sistemit simbolik t nj intelit zhvilluar t nxnsit (Armstrong, 1999, . Msuesi duhet t prcaktoj orcat dhe stilin e tarit t pre eruara nga nxnsi. Nuk bhet al tmsimdhnien mbi vshtirsit e nxnsit (t plodefitet), por tu japsh drejtim tjetr vshtirsiveu bazuar n kompetencat (pr rrjedhoj, prmirs vlersimit t vetvetes).

    6. Katr stilet e t msuarit t David KOLBN vitin 1984, David KOLB boton Experie

    Learning. N kt vepr ai ekspozon kryesisht p

    se nj person mson me an t zbulimit dhe ekmentimit. Kolb ka studiuar t msuarin dhe ka vse do person i cili ndodhet n situat t msuarinj cikl prej katr azash. Stilet e t msuarit m perceptohen si dy enomene progresive q kalokonkretja n abstrakt dhe nga aktivja n re ektivgjejm enomenin progresiv t trajtimit t in ormit dhe at t perceptimit t in ormacionit.

    PRSE T DIFERENCO

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    19/24

    Nr. 22 - TETOR 2012

    19

    Nga Sejdi BERISHA

    Ky Festival sht nj rast ir pr afrmimin e vleraveistike kombtare edhe n

    t, andaj, do t ishte mad-shti por edhe mbase nevojky qytet n t ardhmen t

    het qendra botrore e artitkulturs s karikaturs.mimi m i lart Prtejakoi krijuesit-karikaturistit,

    gim Sulaj nga irana, por ii jeton dhe vepron n Itali.

    drsa, me mimin kryesorosova Award u nderua kar-

    aturisti nga Kuba, AristidesHernandez Guerro-Ares.

    ani e sa vite n Kosov,

    pektivisht n Prishtin, mktsisht, n vitet e 80-ta tekullit kaluar, jan hedhuret dhe iniciativa pr zhvil-min e vlerave nga usha e kar-aturs, dhe se n kt aspektn qen realizuar disa mani-stime, q kt s er t artite t kulturs ta nxjerrin ngaonimiteti. Nj gj t till esynuar krijuesi yn i artit,xhat Krasniqi-Nekra, i cili

    ahas afrmimit t bashk-hsis s vlerave t dizajnit,ht angazhuar dhe deri dikuka arritur pr t aktualizuarndsin e vlerave, t mesazhite gjuhs s karikaturs, e cila

    k ne nuk ka qen por edhet nuk sht sa e si duhet emuar, por edhe as e prkra-r. Konkurset e mparshme,pektivisht t viteve t kalu-

    a pr karikaturn m t mir,kshm kan sensibilizuarshtjen e rndsis, se me disaa apo me nj vizatim bizar,

    und t thuhet shum, bileonjher m shum se njman i tr.Dhe n kt aspekt, edhee jo shum me pompozitet,ri me tash sht punuarkshm pr afrmimin e kr-esve-karikaturist, t ciltk jan t pakt as n Kosove as n Shqipri, por edhe astrojet tjera shqiptare. Kterim mund tia atribuojmxhat Krasniqit-Nekra, res-ktivisht, Studios NEKRA,ili ishte edhe iniciator prganizimin e nj estivalirkombtar t karikaturs,do t prezantoheshin vleratjuese nga kjo ush, duke

    arr pjes karikaturistt ngagjitha ant e bots, e prmes

    KARIKATURA E BOTSNga edicioni i Par i Festivalit Botror t Karikaturs q u mbajt n Kosov

    NexhatKrasniqi-Nekra sbashku medisa ngakrijuesit pashapjes sFestivalit

    Botror tKarikatursn Pej

    cils gj do t afrmohej kar-ikatura si enomen artistik, por edhe do t kmbeheshin prvojat e karikaturistve tshum shteteve an e kndbots.

    Me punimet e tyre prezantuan karikaturistnga afro tridhjet shtetet bots

    Dhe, ja. Nj gj e till ub realitet. N Pej, Drejtoria pr Kultur, Rini dhe Sportn bashkpunim me StudionNekra, n Galerin e artevet Shtpis s Kulturs organi-

    zoi Festivalin Botror t Kar-ikaturs, n t cilin me veprate tyre morn pjes karikatur-istt nga a ro tridhjet shtetet bots, e q u realizua edhen kuadr t shnimit t 100- vjetorit t Pavarsis s Shq-ipris.

    N kt eveniment t rrallt ktij lloji, u prezantuan kar-ikatura t cilat trajtojn dhe vn n spikam tema ngam t ndryshmet e deri tek ato q thumbojn dukuritdhe dobsit e shoqrive dhet asociacioneve t ndryshmeshtetrore nga t gjitha ushatdhe nga rrjedhat e ndryshme politike aktuale dhe rrjedha ttjera. Ktu edhe qndronte pe-sha e ksaj este t thumbimit

    dhe t prqeshjes e t t kriti-kuarit, q sensibilizojn qasjene lu imit t dukurive nega-tive, por edhe t rrjedhave t prgjithshme, q ndonjhersjellin edhe telashe n sho-qri kur trajtohen prmes

    karikaturs dhe thumbimit e prmes satirs, por q, edhe meaktualizimin e till, shpesh-her edhe zgjidhen problemetm jetike n shoqri.

    Ndoshta edhe sht hera e par tek kombi yn q orga-

    nizohet nj mani estim i knatyre e me karakter botroq do t thot se n kt orafrmohet edhe kombi poedhe i tr vendi kudo, e nkt rast n tridhjet vende bots, si n: Gjermani, Lusemburg, urqi, Rusi, BelgjiUkrain, Franc, Izrael, ItaAzerbejxhan, Indi, BullgaGreqi, Rumani, Angli, PolonMaqedoni, Iran, Spanj, KubArgjentin, Danimark, ekEgjipt, Brazil, dhe po se edhe n Shqipri dhe n Ksov. Andaj, vet akti se nkto shtete kan prezantuame karikaturat e tyre krijues

    e ksaj ushe, dshmon ms miri pesha dhe rndsiaktij estivali, jo vetm pr numri, por edhe pr kah teme trajtuara, mnyra e t shtrarit t mesazhit dhe t met

    ors.Dhe, nse analizojm v

    prat e prezantuara, me t vrtet ktu do ta kemi nsublim t pashembullt t vlerave krijuese dhe kulturo prmes karikaturs. Fjala vjtek karikatura q na vjen nBrazili, vrejm nj vepr e sjell nj pasqyr t zhvillimshoqror q ka pr synim ecj prmes nebulozs q njet errsohet dhe t sundohm leht.

    Vijon n faqen 20

    Karikatur e H. B. OMANN Danimark

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    20/24

    22 - TETOR 2012

    0

    Vijon nga faqja 19

    Ndrkaq, Agim Sulaj,rmes karikaturs s vet nall njeriun i cili rrugtimin et sikur e ka as n tok dhen qiell, mesazh ky i cili egjuhn nj rrfmi t gjat

    erzor. Kurse, karikaturistiodkegar nga India, ka vnspikam peshn e deko-

    ave dhe t mirnjohjeveat lu rave, t cilat ngelintm si dekor i mykur npre! Pastaj, Amorim nga Bra-i, na sjell nj realitet tjetra lu a: nga shum arkivoleo varreza, eshtrat nuk pre-n t qet, por edhe aty ka

    ksploziv!Karikaturisti, H. B. Omanna Danimarka, temn e lu sstolis me nj zog, i cilimbn e varur n nj rr-, prpiqet, bile nse nuk

    und ta shndrroj n erd-t vrtet. Ose, s paku ta

    preh si apel pr qetsi dhehati, t ciln gj gjithmonsimbolizon stro ulli apo

    rdhja. N vazhdn e temaveprezantuara prmes kar-

    aturs, vlen komentuar edherikaturn e Rainer Ehrt ngaermania, q prezanton njuc i cili mban kokn lart,

    por n t njjtn koh edhehabitet se si prreth tij njerziti usin kokat n rr! sht kjonj alegori e cila et shum prt gjitha situatat, qo n paqeapo edhe n rrjedhat e vshtirat shoqris. Andaj, nuk shte rastit kur gjithnj thuhet sekarikatura ka mesazh t ortdhe me pesh shumdimen-sionale.

    Burgu, edhe n karikaturi ka specifkat e veta, dhe se ai prezantohet n orma e mnyra

    t ndryshme. Kt, m s mirina prezanton n kt estival-ekspozit botrore, karikatur-isti nga Anglia, Ross ompson.Kurse, n karikaturn e Faik Krasniqit, qenit nuk i bn pr-shtypje pema dhe kurora e sajmadhshtore, por pa hezitimngrit kmbn dhe ia lagtrungun a r rrnjve! Nuk mungon edhe tema gjithpr -shirse, ku prmes kuedrs pr-ezantohen terrorizmi, korrup-sioni, keqprdorimet tjera qe rrnojn shoqrin, t cilne ka prezantuar karikaturistiAntonio Mongiello-Napo ngaFranca. Kurse, Arben Meksina spikat mashtrimin se prta ligshtuar shtylln me tciln orcohet t themi kush-timit shtpia, duhet prdorursi kopili edhe gilicatjen ekmbve, pr ti liruar duart

    nga mbajtja e shtylls...!Nj tem q sht aktu-ale pr rrethanat e Kosovs,sht edhe karikatura e SamirBrlajollit, i cili na prezantonKosovn si nj mij q fl-lon t ecn me krenari, por q prreth ka shum aktor q e prcjellin rritn por q edhemund ti shkaktojn prob-leme. Kurse, pr jetuar nuk sht leht, si nuk sht lehtedhe pr ta ndrtuar shtpindhe pr ta ruajtur kulmin mbikok. Kt tem, sikur mirdhe me kuptim satirik na sjellme karikaturn e vet, MusaGumus nga urqia, n t cilnka paraqitur ironin e jets:mbi ati t shtpis, me lopat,ska me ar tjetr, e asgj-

    son bombn e cila ka marrdrejtimin pr n shtpin e tij.Edhe kjo, ka shum komenteq derdhen dhe iten kudon mnyrn e vet...

    Ndrsa, nga Luksemburgu,Pol Leurs, na sjell nj kar-ikatur me nj tem bizare,e cila sht prezent kudo, eq kshtu mund t jet edhetek ne: n dhomn e spitalitshpeshher ndodhin mahit pakrip, kurse ndodhittjera jan edhe ather kur

    Karikatur e Antonio Mongiello-Napo (Franc)

    Karikatur eArben MeksitShqipri)

    nuk besohet apo nuk kihedshir pr t besuar se njerka ikur. Kujtoj, se kjo kikatur ve tjerash re ektoedhe madhshtin shpirtrordhe intelektuale n shoqri.

    N Festivalin Botror t Kaikaturs, i cili u mbajt n Pej, qllim t stimulimit krijues kt ush t vlerave artistike kulturore, u ndan edhe mim pr prezantimet m t suksessht karikaturs. mimi m i larPrtej i takoi krijuesit-karikturistit, Agim Sulaj nga Tiran por i cili jeton dhe vepron Itali. Ndrsa, me mimin kryesKosova Award u nderua karituristi nga Kuba, Aristides E. H

    nandez Guerro-Ares.Vlen pr t theksuar se Fetivali Botror i Karikaturi cili u mbajt para disa dit(21 shtator 2012) n Pejsht edhe nj begati q i rr vlerat shpirtrore dhe kultuore t ktij qyteti, por edhe tr Kosovs dhe Shqipridhe sht nj rast i mir pafrmimin e vlerave artistikkombtare edhe n botandaj, do t ishte madhsh por edhe mbase nevoj q qytet n t ardhmen t bheqendra botrore e artit t kaikaturs.

    Karikatur eSamir Brlajollit(Kosov)

  • 7/31/2019 Gazeta Nr.22(1)

    21/24

    Nr. 22 - TETOR 2012

    21

    Nga Ndue Ukaj

    drsa, ai ma i prhapuri,mbin e koncepton si nj grupjerzve t cilt identifkohen

    njri-tjetrin nprmjet njshgimi t prbashkt dhe njlture t prbashkt. Vshtru-n kt kontekst, asnj komb

    mund t kuptohet pa kulturnij. Edhe etnicitet, si njsi m edhe se kombi, ndrlidhet mentitetin kulturor. Kshtu,ltura sht shtrati mbi t cilinrmsohet, rritet, lartsohete merr rym krijesa e quaj-komb. Pr m tepr, kultura

    ht anari q mban t ndezurkn patriotizmit brenda njmbi dhe i bashkon qytetartth nj ideje e ideali q shtmbtar. N kt mnyr,ltura, ka n vetvete vlern e udhrr yesi, q ia di onis s caktuar, sistemin e

    erave t prbashkta, rreth tave bashkohet nj komunitetrzish q e prbjn kombin.Nj kombi q i mun-n njtrajtshmria dhe he-ogjinitetit kulturor (Nibilka), atij i mungon ndrgjegjjambtare e vrtet dhe e pr-sur. Prandaj, dijetari ikakruante se vlera e nj kombiht n lidhje t ngusht met ndrgjegje, q sht veprlture e qytetrimi. Nj komb, identitet t shartum, e kashtir ta gjej rrugn drejt sdhmes. E, ma keq, nj komb identitet gjysmak, e ka t pa-

    undur t konsolidoj vetvetene t ardhmen e tij.N agimin e mijvjearit tt, kur po bjm prapjetundit, t marrim vetveten,

    ltura na mundson ta njohim mir vetveten, kombin, tuarn, rrugt e ormsimit tdhe shenjat e tiparet dalluese

    e veojn duke e br jetidentitet i veant. Ky shtrakusht i domosdoshm q taptojm drejt dhe pa ekoivoken e njmendt, duke synuarrsosmrin e plot t indi-dit si dhe bashksis, por edheidaritetin dhe nevojn, qruhet homogjinitetin kom-tar, si parakusht pr t unk-nuar si komb i shndosh emogjen.Ata q kan prgjegjsi kul-ore, nuk duhet t harrojn,m s paka ta nnvlersojnrmasn e ndikimit t kulturse mundsin e pr aqsimito ron ajo. Kultura sht veteti, vet kombi. Prtej saj,

    n uskat e ndryshme, q herklqejn, e her sshihen are.ltura, duhet kuptuar si njgl q ndihmon prsosmrin

    Koha pr

    zgjim kulturorkombtare, gjallron dhe orconimunitetin kombtar, ndihmonn orcimin e vetdijes kolek-tive, q t ecet sigurt drejtshtigjeve t reja dhe jo assesit jet penges pr t tashmendhe t ardhmen. Pr kt arsye,na duhet nj aksiologji kultu-rore, nj teori e vlerave, q bnndamjen e vlerave t njmendtanga psuedovlerat dhe vlerat enjmenda kombtare nga sh-tresat e mvonshme t huaja. t ndodh kjo, elitat shoqroret prgjumura, duhet t jenn nivelin e prgjegjsis dhet prpiqen ta ndihmojn pr-sosmrin e kombit, nprmjetideve t iluminume, q synim parsor kan t mirn e pr-bashkt. Shoqria shqiptare, kanevoj t gjej pika t bashkimit, pr t nxitur idet solidare, nmnyr q t akn dallimet,shpirtngushtsia dhe tendencan rritje, pr ta pa dhe vlersuarindividin m t rndsishm sebashksin, ragmentaren ma tmadhe se trsin, identitetingjysmak m t rndsishm seat unik. N kt betej, kul-tura, nse sht n nivelin e prgjeg jsis q duhet t ket,mund ta edukon kombin n plotnin e vet, duke e a suartiu prgjigjet me vetdije sf-dave t ndryshme.

    Nj komb ja ka nj kulturkombtare, ja ska asnj-thotflozof dhe psikologu gjerman,Eduard Spranger. Kt men-dim pr kulturn dhe prmasne mani estimit n jetn e njkombi, e prqa uan thuajse una-

    nimisht mendimtart e shquart viteve t 20-30-ta, duke fl-luar nga eruditi Faik Konica, patriarku i kulturs shqiptare,Gjergj Fishta, pastaj Lumo Sk-endo, Fan Noli, Branko Merx-hani, Vangjel Koca, At AntonHarapi, e shum e shum ttjer, q prbjn aureoln ekulturs shqiptare. Ksisoj, atabn nj prpjekje gjigante pr

    ormimin e shpirtit kombtar(Faik Konica). Ky shpirt, mundt ormohej vetm nprmjetnj vetdije t qytetruar e t prbashkt kulturore.

    Kultura dhe njerzit e kul-turs, kan prgjegjsi t dorss par brenda kombit dhebashksis njerzore. Njerzite kulturs, duhet t ndihmojnq t ormohet nj ndjenj elart e prgjegjsis pr shte-

    tin, mirvajtjen e tij, orcimin etij dhe mbrojtjen e tij. N ktmnyr, kultura e ruan prmasne vet autentike dhe ndihmonnjtrajtshmrin identitare,duke ja di ue kombit aktin senj komb, ja ka nj kultur, jaska asnj (E. Spanger).

    Nga kto q u than, mundt konstatohet, se kultura shtshtylla bazike mbi t ciln kom-bet ormsojn idet e bashkim-it rreth idealeve t prbashktadhe t mirave t prbashkta.Pikrisht sht kultura ajo q tek shum popuj, ka shuar dallimete mundshme, qo gjuhsore arajonale dhe ka krijuar flozo-fn e bashkimit rreth idealeveenergjike kombtare. Italishtene ka unifkuar gjuha e DanteAlighieri, q n nj ar mase ika parapri edhe krijimit t kom-bit modern italian. Kjo ka b qnga shum mendje t ndritura,kombi dhe kultura t njjt-sohen. Nj komb pa kultur,gjithmon rrezikon tiu ekspo-zohet tensioneve t brendshmedhe nuk mund t krijoj imu-nitet ndaj tendencave q i vijnnga jasht.

    Kombi shqiptar, mbijetesnkombtare e ka al njerzve tkulturs, misionarve t dy-fsht, q kulturn e kan kon-ceptuar si mision dhe detyrimkombtar. Etrit e kombitshqiptar, jan njerz t provin-iencs kulturore, ngase shumicae tyre ishin shkrimtar. Kulturashqiptare, e cila edhe pse u zh- villua nn presion t madh, nntiranin e pushtimeve shekul-

    lore, qndroj stoike dhe u pr- poq t mbaj gjall kujtesn, tra-ditn dhe ti s orcoj idealet prliri dhe mbijetes kombtare.Kshtu kultura qe hallka e vet-me q mobilizoj kombin prliri. Misioni i kulturs n jetnkombtare, n t kaluarn elargt, q nga Buzuku e kndej,ishte parsor n gjitha lvizjetkombtare. Historia shqiptare,sht e mbushur me lvizje kul-turore dhe letrare, t cilat u bnshtylla t shqiptarizms.

    Bazat e kombit shqiptar, ikrijuan njerzit e kulturs, qnga dokumenti i par i shqipess shkruar, pastaj me etrit ehershm, Gj. Buzuku, P. Budi.F. Bardhi, P. Bogdani, Jeroninde rada, Naim rashri, GjergjFishta, etj. sht me rndsi t prmendin aktin, se, rilindja

    kombtare, me program t sajkulturor e kombtar, u zhvil-lua kryesisht rreth letrsisdhe ideve kulturore, q u bnm von plat orm politike. Enjjta gj ndodhi n Kosov nfllimvitet e 90-ta.

    Misioni i kulturs n shoqri,sht i shenjt, sht ai misionq smund t zvendsohet measnj orm tjetr t aktivitetitnjerzor. Andaj, kultura shtshpirti i nj kombi, ajo arteriaq i el damart e prgjithshme pr unksionim e shndosh e papengesa t organizmit kom-btar. Duke e ngul atur kul-turn, nj shoqri rrezikon t jetoj e smur dhe n agoni, endar dhe pa a si bashkimirreth idealeve t prbashkta,sepse idealet nuk mund t ush-qehen nga politika dhe as ngandonj segment tjetr.

    N nj koh kur ngarendja pas politiks, ka verbua edhemendjet m racionale, debati pr rolin e kulturs n jetn sho-qrore, tek ne, vazhdon t mosekzistoj. Elita kulturore, me prjashtime t vogla, sht stru-kur pas perdeve t politiks, prejku maksimalisht pret t prftojndonj t mir materiale. Ky ssht misioni i nj elite kul-turore dhe as i nj kulture kom-btare. Nj elit kulturore, qnuk e ndjen detyrn e kundr-shtimit pr arsye t ndrgjegjeskombtar, nuk e meriton epite-tin e saj.

    Shoqria shqiptare, q ttrans ormohet drejt dhe t

    unksionoj shndetshm, duhet

    ta kuptoj pr undimisht ro-lin dhe misionin e kulturs nshoqri dhe jo ta marxhinalizojkulturn. E n ann tjetr, elitatkulturore, duhet t zgjohen ngaky gjum letargjik dhe t bhenmendtar q din ta orientojnkombin, n kt koh kur njeriushqiptar sfdohet me dilema ngam t ndryshimet dhe kur ank-thet e pasiguria jan n rritje esipr.

    Nacionalizmi kulturor, shtrealisht shtylla mbi t ciln

    unksionon do shoqri pern-dimore. Francezt i rymzonletrsia e tyre me prmasa planetare, gjermant i shndrit para bots Gotheja, ndrkaq italiant kudo q jan, mbur-ren ngase jan kombi i Dants,ashtu sikurse suedezt q jankomb i Al red Nobelit.

    N jetn kombtare shqiptare, kultura ka luajtur rolie uqishm n konsolidiminidentitetit shqiptar dhe ka stimuluar kujtesn dhe mbijeteskombtare. Mund t thuhese Lahuta e Malcis e GjeFishts, u b plat orm plvizjen kombtare n Kosovndrsa portreti i shkrimtariPjetr Bogdani u b shmbtyr pr liderin e Kosovs vitet 90-ta, Ibrahim Ru


Gazeta Podkarpacka nr. 6

Gazeta Podkarpacka nr. 6

Gazeta Miasta nr. 4

Gazeta Miasta nr. 4

Gazeta Zacisze nr 195

Gazeta Zacisze nr 195

Gazeta festiwalowa nr 4

Gazeta festiwalowa nr 4

Gazeta Okolica Nr 2

Gazeta Okolica Nr 2

Gazeta wieliszewska nr 91

Gazeta wieliszewska nr 91

Kolska Gazeta nr 7

Kolska Gazeta nr 7

Gazeta Prudnik24 - nr 20

Gazeta Prudnik24 - nr 20

Gazeta nr 2

Gazeta nr 2

Gazeta Podkarpacka nr. 11

Gazeta Podkarpacka nr. 11

Gazeta festiwalowa nr 2

Gazeta festiwalowa nr 2

Kolska Gazeta nr 6

Kolska Gazeta nr 6

Kolska Gazeta nr 9

Kolska Gazeta nr 9

Gazeta Lokalna nr 02

Gazeta Lokalna nr 02

Gazeta Piaseczyńska Nr 8

Gazeta Piaseczyńska Nr 8

Gazeta Stambułka Nr 2

Gazeta Stambułka Nr 2

Gazeta Katowickiej Spółdzielnie Mieszkaniowej - ROK XXIII, NR 1 (286… · 2019. 8. 22. · GAZETA KATOWICKIEJ SPÓ£DZIELNI MIESZKANIOWEJ Internet: ROK XXIII, NR 1 (286) styczeń

Gazeta Katowickiej Spółdzielnie Mieszkaniowej - ROK XXIII, NR 1 (286… · 2019. 8. 22. · GAZETA KATOWICKIEJ SPÓ£DZIELNI MIESZKANIOWEJ Internet: ROK XXIII, NR 1 (286) styczeń

Gazeta Lokalna nr 09

Gazeta Lokalna nr 09

Gazeta Podkarpacka nr. 2

Gazeta Podkarpacka nr. 2

Kolska Gazeta nr 8

Kolska Gazeta nr 8