fot. Arch. ABB · Program Szkole-niowy, ... Warszawskie sà trzecià co do wielkoÊci imprezà...

fot.

Arc

h. A

BB

Paêdziernik 2003 Dzisiaj 3

Wydarzenia

W lipcu br. obszar biznesusystemów automatyki dlaenergetyki ABB podpisa∏kontrakt na modernizacj´ uk∏adów pomiarów fizyko-chemicznych obiegów wodno-parowych bloków nr 2, 3, 4, 5w Elektrociep∏owni Gdaƒ-skiej. WartoÊç kontraktu to

Wa˝na liczba

1,4

Po raz kolejny, tym razem w O˝a-rowie pod Warszawà, spotkalisi´ w∏aÊciciele oraz osoby za-

rzàdzajàce wiodàcymi firmami dystry-bucyjnymi ABB. W spotkaniu wzi´∏oudzia∏ oko∏o 100 osób z ponad 50 firm.Po prezentacji firmy, przedstawieniunowej strategii i filozofii sprzeda˝y orazkonkretnych dzia∏aƒ marketingowychodby∏a si´ licytacja na zakup produk-tów ABB z obszaru niskich napi´ç. Na-

grodami za najwy˝szà kwot´ z licytacjiby∏y m.in. dodatkowe rabaty, telefonykomórkowe oraz vouchery biura po-dró˝y. GoÊci zabawia∏ kabaret, obejrza-no pokaz taƒca w wykonaniu mi-strzowskiej pary. Opraw´ muzycznàzapewni∏ brazylijski zespó∏ Sun de Cu-ba oraz duet Z&Z, wykonujàcy repertu-ar latynoamerykaƒski. By∏ równie˝ po-kaz capoeiry. Szampaƒska zabawatrwa∏a prawie do bia∏ego rana.

1 paêdziernika br. ruszy∏ Konkurs o Nagrod´ ABB pod pa-tronatem Dyrektora Centrum Badawczego ABB i PrezesaZarzàdu ABB Sp. z o. o. Konkurs skierowano do absolwen-tów studiów wy˝szych i doktorantów. Inicjatywa ma pro-mowaç i wspieraç zdolne, m∏ode osoby, pasjonujàce si´zaawansowanymi technologiami. Konkurs sk∏ada si´z dwóch etapów. Pierwszy polega na przes∏aniu streszcze-nia pracy (magisterskiej, in˝ynierskiej lub doktorskiej). Jury weêmie pod uwag´ innowacyjnoÊç i oryginalny cha-rakter prac, po czym wy∏oni 50 osób, które przejdà do dru-giego etapu konkursu, czyli nades∏ania ca∏ych prac. Autornajlepszej (poznamy go w maju 2004 roku) otrzyma w na-grod´ 20 tys. z∏. B´dà te˝ dwa wyró˝nienia po 5 tys. z∏.

Spotkanie

W∏aÊciciele firm

»Promocja«

Ruszy∏ konkurs o nagrod ABB

Realizacj´ zamówienia prze-widziano na 31 grudnia br.

mln z∏

i dystrybutorzy w O˝arowie

Sta w ABB

ABB po raz ko-lejny organizujeMi´dzynarodowyProgram Szkole-niowy, skierowanydo najlepszych absolwentów Wy˝szych Uczelni,którzy ukoƒczyli studia z zakresu finansów lubekonomii. Polska po raz pierwszy uczestniczyçb´dzie w tym presti˝owym przedsi´wzi´ciu – ABB zatrudni najlepszych absolwentów kierun-ków finansowo-ksi´gowych, którzy odb´dà 2-letni sta˝ w koncernie. Pierwszy etap trwa pó∏ roku i odb´dzie si´ w Polsce, drugi, równie˝pó∏roczny – w Szwajcarii, trzeci przeprowadzonyzostanie w innym, kulturowo odmiennym kraju,gdzie funkcjonuje ABB i potrwa nawet rok. Praktykanci b´dà pod kuratelà opiekuna, którywystàpi w roli trenera, przewodnika i nauczycie-la. Po sta˝u absolwenci b´dà mieli szans´ ob-jàç stanowiska kierownicze w strukturach ABB.

Od 15 wrzeÊnia do15 listopada br. trwa akcja promocyjna ABB.Wystarczy zakupiç u jedne-go z dystrybutorów osprz´telektroinstalacyjny ABBBusch Jaeger na kwot´ 2,5 tys. z∏, aby otrzymaçprofesjonalny detektor dymu. Promocja skierowa-na jest w szczególnoÊcido instalatorów oraz hurtowników.

PODCZAS SPOTKANIA ZORGANIZOWANO LICYTACJ¢

4

ABB(6)02-03 spis 10/17/03 3:12 PM

Stoisko we w∏asnym namio-cie, a w Êrodku przyjazna at-mosfera tropikalnej kafejki

i du˝e zainteresowanie klientów –tak by∏o na tegorocznych targachENERGETAB. Na Targach ABB zdoby∏o z Zak∏ademEnergetycznym ¸ódê-Teren z∏oty me-dal Polskich Sieci Elektroenergetycz-nych S.A. za stacj´ transformatoro-wo-rozdzielczà dwusystemowà220/110/15 kV Piotrków w ZE ¸ódê-Teren z modu∏ami PASS M0 DBB.

ENERGETAB 2003

4 Dzisiaj Paêdziernik 2003

Wydarzenia

ABB wystawi∏o na targach sporonowoÊci, m.in. system monitoru-jàcy do transformatorów mocyTrafostar, rozdzielnic´ Unigear ZS1z nowym wy∏àcznikiem VD4, wy-∏àcznik LTB na 123 kV z nowym ro-dzajem izolacji silikonowej. Po razpierwszy pokazano przek∏adnik na-pi´ciowy WN typu UO123 w izola-cji silikonowej zamykajàcy rodzin´przek∏adników WN produkowa-nych w Przasnyszu. Absolutnà no-woÊcià by∏ przemiennik cz´stotli-

woÊci, który w najbli˝szych mie-siàcach b´dzie wprowadzanyna rynek Êwiatowy przez Grup´ABB. Nowymi produktami by∏y te˝roz∏àczniki XLBM oraz rozdzielniaTriLine.W Targach wzi´∏o udzia∏ 371 firmz Polski i 11 z krajów Europy i Azji.

Andrzej Gabler

PODCZAS TARGÓW W NAMIOCIE WYSTAWIENNICZYM ABB KLIENCI OGLÑDALI M.IN. APARATUR¢ NISKICH NAPI¢å

EKSPOZYCJA PRZEK¸ADNIKÓW WYSOKICH NAPI¢å

ABB WYSTAWI¸O WSZYSTKIE SERIE WZORNICZE OSPRZ¢TU

Tym razemna hawajskà nut

Debiut ABB na Targach Âwiat∏o w WarszawieW dniach 1-3 paêdziernika 2003 r. w Warszawie odby∏y si´ XI Mi´dzy-narodowe Targi Sprz´tu OÊwietleniowego, Elektrycznego i SystemówZabezpieczeƒ. ABB uczestniczy∏o w nich po raz pierwszy. Targi Warszawskie sà trzecià co do wielkoÊci imprezà bran˝owà w Europie, a najwi´kszà w Europie Ârodkowej i Wschodniej. Na Targach prezentowane sà wyroby producentów krajowych oraz europejskich. WÊród kilkuset wystawców w tym roku obecne by∏y tylko dwie firmy osprz´towe, w tym ABB. Firma po raz pierwszy swojà ofert´ skierowa∏a bezpoÊrednio do architektów, projektantów wn´trzoraz klientów indywidualnych. Zaprezentowano wszystkie serie wzornicze osprz´tu elektroinstalacyjnego: wy∏àczniki i gniazda instala-cyjne w ró˝nych standardach, czujniki dymu i ruchu, uk∏ady sterowania(oÊwietlenie, ˝aluzje) oraz komponenty EIB.

fot.

Arc

h. A

BB

ABB(6)04-09 Belchatow 10/17/03 3:13 PM


Sympozjum Energetyka 2003

O energetyce

Po∏àczenie nowoczesnej,ale zad∏u˝onej ElektrowniOpole ze starà kopalniàw´gla brunatnego i elek-

trownià Turów nie podoba si´ be∏-chatowskim górnikom i energety-kom. To oczywiste. Zarówno elek-trownia, jak i kopalnia „Be∏cha-tów” doskonale sobie radzà, staçje na inwestowanie. Skoro koƒczysi´ w´giel w odkrywce „Be∏cha-tów”, kopalnia buduje nowà od-krywk´ „Szczerców”. Elektrowniab´dzie budowaç nowe moce – ju˝ nie Elektrowni´ „Be∏chatówII”, ale 13. blok Elektrowni „Be∏-chatów” o mocy 833 MW. Do 29paêdziernika prezes elektrowniEdward Najgebauer planuje uzy-skaç ostateczne oferty na g∏ówne-go realizatora przedsi´wzićia,

do koƒca paêdziernika odb´dziesi´ przetarg na organizacj´ finan-sowania. Do koƒca I kwarta∏u2004 r. podpisana zostanie umowana realizacj´ 13. bloku. Za czterylata od chwili wejÊcia umowyw ˝ycie – nowy blok b´dzie wybu-dowany.

Zarówno be∏chatowska elek-trownia, jak i kopalnia sà wićatrakcyjnymi klientami dla wielufirm. Inwestujà ch´tnie i du˝o, ko-rzystajàc z us∏ug firm polskich.Cztery pierwsze instalacje odsiar-czania spalin budowali Holendrzy,ale ju˝ nast´pnecztery raciborska Ra-fako. Be∏chatów cz´-sto jest wić miej-scem spotkaƒ ca∏ej »

Plany rzàdu si´ nie zmieni∏y: dojdziedo konsolidacji firmsektora elektroener-getycznego. Pozostajàcy w sferzerzàdowych planówholding BOT (Be∏cha-tów-Opole-Turów) powstanie, ale niewiadomo, czy b´dzienazywaç si´ BOT, jaki b´dzie jegokszta∏t i kiedy po-wstanie. Ale ma byç

Po oficjalnych spotka-niach by∏ czas na nie-formalne rozmowy

NA STOISKU ABB

w Be∏chatowie

fot.

Ada

m S

teph

an/M

edia

polis

ABB(6)04-09 Belchatow 10/17/03 3:13 PM

bran˝y elektroenerge-tycznej. 2-4 wrzeÊniabr. znów by∏ stolicàpolskiej energetyki.Na V Sympozjum Na-

ukowo-Techniczne przyjecha∏o480 osób reprezentujàcych 210firm z ca∏ej Polski – prezesi, na-ukowcy, parlamentarzyÊci orazwiceminister skarbu Tadeusz So-roka, odpowiedzialny za restruk-turyzacj´ energetyki.

Z obecnoÊcià ministra wszyscywiàzali wielkie nadzieje. Stàdpomys∏ na zorganizowanie –po raz pierwszy – Forum Energe-tycznego. W∏aÊnie forum czyni∏oz sympozjum coÊ wićej ni˝ typo-wà imprez´ wystawienniczà,na której firmy prezentujà swenajnowsze osiàgnićia i nawiàzu-jà kontakty z klientami. Na forumzaproszono m.in. ministra Tade-usza Sorok´. Kilkadziesiàt najbar-dziej znaczàcych dla polskiejenergetyki osób liczy∏o, ˝e b´dziemo˝na zadaç ministrowi wielepytaƒ zwiàzanych z przysz∏oÊciàenergetyki, porozmawiaç o spra-wach najwa˝niejszych. Ministernie przyjecha∏, by∏ za to senatorJerzy Suchaƒski, szef Parlamen-tarnego Zespo∏u ds. Restruktury-zacji Energetyki. On jednak sta-wia∏ pytania. Nie jest przeciwni-kiem BOT, chcia∏-by jednak poznaçracjonalne prze-s∏anki jego powo-∏ania. Mówi∏, ˝eparlamentarzyÊcite˝ nie majà pe∏-nej informacji na temat restruktu-ryzacji energetyki. Próby uzyska-nia konkretnych odpowiedzi koƒ-czy∏y si´ enigmatycznymi wypo-wiedziami.

Minister przyjecha∏ dopierona uroczyste otwarcie sympo-zjum. W krótkim wystàpieniupoÊwieconym programowi pry-watyzacji sektora elektroenerge-tycznego nie znalaz∏o si´ nic no-wego. Odnios∏am wra˝enie, ˝eminister Soroka program prywa-

tyzacji sektora zaprezentowa∏tak, ˝eby nikogo z obecnych nieuraziç. „Nie ma teraz odpowied-niego klimatu do prywatyzacji” –powiedzia∏, powo∏ujàc si´ naprywatyzacj´ elektrowni „Kozie-

nice“, ZE „Dolna Odra“ i „Ostro-∏´ka“. Jego zdaniem warunkiproponowane przez inwestorówsà nie do przyjćia. Nie najlep-sze oferty sà równie˝ w przypad-ku G-8. Skoro nie da si´ na razieniczego sprzedaç, ministerstwoplanuje uporzàdkowaç sektorelektroenergetyczny. Najpierwpogrupowaç, potem skonsolido-waç, wreszcie zrestrukturyzo-waç – i dopiero wtedy przejÊçdo prywatyzacji. W te plany wpi-suje si´ grupa energetycz-

na BOT. Minister Soroka niezmieni∏ zdania: BOT powstanie.W Be∏chatowie po raz pierwszyu˝y∏ jednak sformu∏owania Cen-tralny Koncern Energetyczny. Coto oznacza, nie wiadomo. Wypo-

wiedê by∏a enig-matyczna. Pytaƒjest coraz wićej.

„Decyzje w zakre-sie przekszta∏ceƒkapita∏owych sà

suwerennymi prerogatywamiw∏aÊciciela“ – t∏umaczy∏ PrezesElektrowni „Be∏chatów“ S.A.Edward Najgebauer. „PowinnoÊciàzarzàdu jest jednak ochrona intere-sów swojej spó∏ki. Teraz zarzàd za-biega o to, by ewentualna konsoli-dacja zosta∏a przeprowadzo-na na warunkach najkorzystniej-szych“ – powiedzia∏. Stàd wspólnypomys∏ zarzàdów elektrowni i ko-palni konsolidacji obu firm. Najge-bauer podkreÊla, ˝e po∏àczone fir-my mogà stanowiç atrakcyjny

»

Na sympozjum w Be∏chatowiezjechali najwi ksi inwestorzy

energetyki w Polsce


Wydarzenia

to prawdziwa per∏a w koroniepolskiej energetyki

ELEKTROWNIA BE¸CHATÓW

ABB(6)04-09 Belchatow 10/17/03 3:14 PM


oÊrodek dalszej konsolidacji dla in-nych podmiotów sektora elektro-energetycznego.

Kadra nie tylko przecie˝ be∏cha-towskiej elektrowni chce byçpewna, ˝e podejmowane przezrzàd decyzje w sprawie konsolida-cji sektora zostanà oparte na sil-nych przes∏ankach ekonomicznychi pozwolà w efekcie na utworzeniegrupy, która b´dzie w stanie nie tyl-ko przetrwaç, ale i z powodzeniemsi´ rozwijaç. „ChcieliÊmy si´ do-wiedzieç, czym b´dzie BOT, jakijest harmonogram, jakie sà planyrzàdu, bo zbyt cz´sto dowiaduje-my si´ o naszej przysz∏oÊci z gazet.Nie ma jasnych, przejrzystych za∏o-˝eƒ. A nie mo˝na restrukturyzowaçbez nas. To my wiemy, jaki efektuzyskamy po wprowadzeniuzmian“ – s∏ysza∏am w kuluarach.

Do niedawna alternatywà dlaBOT by∏a konsolidacja pionowa(kopalnia, elektrownia, zak∏ady

energetyczne). W lipcu zosta∏a jed-nak powo∏ana grupa K-7, sk∏adajà-ca si´ z zak∏adów energetycznychPolski Êrodkowej i po∏udniowej. Jejsiedzibà mia∏ byç Kraków, a w jejsk∏ad wchodzi∏y m. in. Zak∏ad Ener-getyczny ¸ódê-Teren S.A. i ¸ódzkiZak∏ad Energetyczny. Oznacza∏o tooczywiÊcie, ˝e nie dojdzie do kon-solidacji pionowej be∏chatowskiejelektrowni i kopalni z zak∏adamienergetycznymi. Protesty za∏ógtych ostatnich wspar∏ wojewoda∏ódzki Krzysztof Makowski, którynie chce, by oba ∏ódzkie zak∏adystraci∏y na znaczeniu. K-7 mo˝e si´wi´c zmieniç w K-5. Konsolidacj´pionowà popierajà te˝ zwiàzki za-wodowe be∏chatowskich gigan-tów: skoro konsolidacja musi ju˝byç, lepiej niech b´dzie pionowa.Bo wszyscy bojà si´ po∏àczeniaz zad∏u˝onymi Opo-lem i Turowem. Sàpewni, ˝e wtedy Be∏-chatowa nie b´dziestaç na rozwój, bu-

Wszyscy chcàbyç pewni, ˝e decyzje rzàdu

dotyczàcekonsolidacji

sektoraenergetycznegozostanà oparte

na silnych przes∏ankach

i pozwolà utworzyç silnàgrup´, która

przetrwa i b´dziesi´ rozwijaç

Konsolidacja nieunikniona

Wwyniku narastajàcej presjize strony grup energetycz-

nych Europy Zachodniej tylkoskonsolidowana struktura mo˝ebyç liczàcym si´ partnerem. Dla-tego zarzàd Elektrowni „Be∏cha-tów“ podejmowa∏ próby konsoli-dacji z grupami zak∏adów energe-tycznych. Teraz zabiega o to, byewentualnà kon-solidacj´ prze-prowadziç nanajkorzystniej-szych warun-kach.

» Prezes Elektrowni„Be∏chatów“ S.A.

EDWARD NAJGEBAUER

fot.

na k

olum

nach

: A

dam

Ste

phan

/Med

iapo

lis

ABB(6)04-09 Belchatow 10/17/03 3:15 PM

dow´ nowych mocy. A kto si´ nierozwija, ten si´ cofa.

W Be∏chatowie ju˝ po raz drugiodby∏o si´ sympozjum naukowo–techniczne organizowane przezspó∏k´ BMP. Honorowym gospo-darzem i wspó∏organizatorem by∏aElektrownia „Be∏chatów“ S.A.Sponsorem wydarzenia by∏a m.in.firma ABB. WczeÊniej przedstawi-ciele bran˝y spotykali si´ np. w Li-cheniu. Wyglàda na to, ˝e terazmiejscem ich spotkaƒ na d∏ugopozostanie Be∏chatów – nie tylkoze wzgl´du na dobrà baz´ hotelo-wo-gastronomicznà. Be∏chatówjest magnesem przyciàgajàcym in-

westorów. T nazw´ nosi najwi´k-sza, nie tylko w kraju, elektrowniai kopalnia w´gla brunatnego (choçone same nie sà na terenie Be∏-chatowa, lecz w pobliskiej gminieKleszczów). Na sympozjum w Be∏-chatowie spotka∏y si´ firmy, któremogà z be∏chatowskimi gigantamirobiç interesy – sà to bowiem wiel-cy inwestorzy.

Elektrownia prowadzi rekonstruk-cj´ technicznà i modernizacj´dziesi´ciu bloków energetycz-nych, z których pierwszy obchodzi20-lecie pracy. B´dà te˝ modernizo-wane cz´Êci turbin na wszystkichblokach. Planowana rekonstrukcjatechniczna i modernizacja dziesi´-ciu bloków jest zasadniczym ele-mentem programu utrzymania zdol-noÊci produkcyjnych. Jego realiza-cja potrwa pi´ç lat, a rozpocz´cieb´dzie skoordynowane z oddaniemdo u˝ytku nowego, trzynastego blo-ku energetycznego. Jego budowab´dzie finansowana przez Elektrow-ni´ przy wsparciu instytucji finanso-wych, w tym Europejskiego BankuRozbudowy i Rozwoju oraz Europej-skiego Banku Inwestycyjnego. Roz-

Kluczowym s∏owem dla ABB jestspecjalizacja. To ona doprowadza

do tego, ˝e obni˝amy koszt i skraca-my cykl wytwarzania oraz czas pro-dukcji – nawet z kilkunastu do trzechtygodni. Tak nasz zak∏ad w ¸odzi zmie-ni∏ czas dostawy transformatora roz-dzielczego.

»

Prezes ABB Sp. z o.o.podczas SympozjumEnergetyka 2003 dzieli∏ si´ swymi spostrze˝eniami i doÊwiadczeniamiz szefami innych liczàcych si´ w energetyce firm.

Walczymy o koszty w interesie klientów

MIROS¸AW GRYSZKA

480 przedstawicieli z 210 firm z ca∏ej Polskiprzyjecha∏o w tym roku do Be∏chatowa

SYMPOZJUM NAUKOWO-TECHNICZNE

Wydarzenia

ABB(6)04-09 Belchatow 10/17/03 3:16 PM

mowy z oboma bankami sà bardzozaawansowane. Sympozjum Energetyka 2003 sta∏osi´ wydarzeniem energetycznym ro-ku tak˝e dzi´ki obecnoÊci szefówwielkich firm, którzydzielili si´ swoimidoÊwiadczeniami.Przemawia∏ m.inPrezes ABB Miro-s∏aw Gryszka.

„Majàc jedno z sie-dmiu centrów badawczych ABBw Europie mamy ogromny wp∏ywna rozwój produkcji systemów ca∏ejgrupy“ – mówi∏ prezes ABB. „Mamydost´p do najnowoczeÊniejszychtechnologii, silne zasoby in˝ynieryj-ne, które realizujàc projekty w Pol-sce, uczestniczà te˝ w przedsi´-wzićiach za granicà. Realizacja sie-ci neuronowych jest prowadzo-na zarówno w Polsce, jak i w USA.

Lokalny popyt, na którym wyros∏ytakie firmy jak Elta, daje podstawy,by w Polsce lokalizowaç fabryki wy-specjalizowane. Zaczynajà produko-waç coraz wićej na eksport. Nie-które z naszych spó∏ek zaczyna∏yod dostaw 80 proc. swej produkcjina rynek krajowy. Teraz proporcje sàodwrotne“ – podkreÊla∏ prezes.

Na sympozjum prezes Gryszka za-chwala∏ jako nowoÊç zarzàdzaniewytwarzaniem. „Dzi´ki temu czas

przygotowania oferty z kilku dni zo-sta∏ skrócony do kilku minut. Naj-wa˝niejsza jest jednak minimalizacjakosztów finansowania produkcji.Struktura organizacyjna firmy jest

tak pomyÊlana, aby dyrektorzy ope-racyjni byli pozbawieni mo˝liwoÊcizajmowania si´ administracjà. Dwalata temu w ramach ABB w Polscedzia∏a∏o 14 spó∏ek. DziÊ sà cztery.Mo˝na w∏aÊciwie powiedzieç, ˝emamy jeden podmiot prawny w Pol-sce. To wielka ró˝nica: jeden zarzàdzamiast czternastu, jedna rada nad-zorcza, jedna ksi´gowoÊç. Mamybiura regionalne i biura przedstawi-

cieli, którzy sà odpowiedzialni zawszystko to, co oferujemy“ – pod-kreÊla∏ prezes. Jego zdaniem, wszy-scy dostawcy oferujà to samo i o po-dobnych parametrach technicznych.Ró˝ni ich koszt wytwarzania i termindostawy.

W dzisiejszych warunkach ryn-kowych cena nie ma cz´sto nicwspólnego z kosztami, jest cenàza wype∏nienie warsztatu. „My-Êl´, ˝e to si´ zmieni. Nasza walka

o koszty jest prowadzona w inte-resie klientów. Bez dà˝eniado krótszej realizacji zadaƒ nieb´dzie nigdy taniej, z kolei nie b´-dzie krócej bez specjalizacji, spe-

cjalizacji nie b´dziebez nowoczesne-go zarzàdzania,a o tym ostatnimtrudno mówiç bezzamówieƒ. Im wi´-cej zamówieƒ, tymni˝sze ceny.

Klienci kszta∏tujà dostawcówstawiajàc wymagania. Liczy si´ju˝ nie dostawa wyrobów i urzà-dzeƒ, lecz ca∏ych systemów. Z ko-lei my jako producenci mamy do-st´p do najnowszych technologii.Inwestujemy w badania i rozwójw naszym centrum w Krakowie –jednym z najbardziej innowacyj-nych w Europie. JesteÊmy benefi-

cjentem netto, bo nasze zak∏adypartycypujà w kosztach badaƒi rozwoju ca∏ej grupy. Ale ponie-wa˝ projekty sà finansowaneprzez grup´, wić iloÊç pieni´dzy,która trafia do Polski, jest znacz-nie wi´ksza ni˝ sk∏adka na bada-nia i rozwój. Inwestycje stymulujàrozwój paƒstwa, inwestorów i do-stawców“ – podsum-owa∏ prezes Gryszka.

Anna Staniaszek

Sympozjum w Be∏chatowie sta∏o si wydarzeniem

energetycznym tego roku

UROCZYSTE OTWARCIE SYMPOZJUM NAUKOWO-TECHNICZNEGO PODCZAS FORUM ENERGETYCZNEGO


fot.

na k

olum

nach

: A

dam

Ste

phan

/Med

iapo

lis

ABB(6)04-09 Belchatow 10/17/03 3:17 PM

Stacja Âwiàtniki GórnePiotrków Trybunalski

Wydarzenia

ABB dostarczy∏o modu∏y PASS M0 do zmodernizowanejrozdzielni 110 kV w Piotrkowie Trybunalskim

Szczegó∏yKontrakt na moderni-zacj´ stacji w Piotr-kowie podpisanow czerwcu 2002 r.Termin realizacji wynosi∏ 14 miesićy,wartoÊç kontraktu to 6 mln z∏otych.ABB dostarczy∏odziesi´ç modu∏ówPASS M0 DBB dlarozdzielni 110 kV.

PREZENTACJA ZMODERNIZOWANEJ STACJI

We wrzeÊniu br. uro-czyÊcie otwartozmodern izowanàdwusystemowà sta-

cj´ transformatorowo-rozdzielczà220/110/15 kV w Piotrkowie Trybu-nalskim. Z tej okazji ABB zorgani-zowa∏o wraz z Zak∏adem Energe-tycznym ¸ódê-Teren (ZE T) spotka-nie w hotelu Podklasztorze w Sule-jowie dla przedstawicieli Zak∏adówEnergetycznych oraz PSE.

Dyrektor Techniczny ZE¸T Adam¸uniewski przedstawi∏ histori´stacji w Piotrkowie Trybunalskim.Uczestników zapoznano te˝z przebiegiem przetargu na mo-dernizacj´ stacji. Pokazano roz-wiàzania zaoferowane przez kon-kurentów ABB – Alstom, Siemens

i Va Tech. Kolejne prezentacje do-tyczy∏y szczegó∏owych rozwiàzaƒtechnicznych zastosowanychprzy modernizacji stacji, szczegól-nie odnoszàcych si´ do modu∏ówPASS M0 DBB. Na zakoƒczeniezaprezentowano zagadnienia no-woczesnych metod projektowa-nia stacji elektroenergetycznychna przyk∏adzie stacji zrealizowa-nych przez ABB, Oddzia∏ w Krako-wie: RESKO, Teresin, Âwierkocin,Âwiàtniki oraz Piotrków.

Najciekawszà cz´Êcià spotkaniaby∏a prezentacja zmodernizowa-nej stacji w Piotrkowie Trybunal-skim. Tu uczestnicy mieli mo˝li-woÊç praktycznego zapoznania si´z instalacjà dwusystemowà roz-dzielni 110 kV wykonanej w opar-

ciu o modu∏y PASS M0 DBB. Wa-runkiem modernizacji by∏o zacho-wanie ciàg∏oÊci zasilania dla od-biorców 110 i 15 kV. Wymóg ten,mimo z∏o˝onoÊci i krótkiego czasurealizacji, zosta∏ spe∏niony.

Podstawowymi cechami charak-terystycznymi modu∏u PASS M0sà: kompaktowoÊç, modu∏owoÊçi ró˝norodnoÊç funkcji. Ka˝dy modu∏mo˝e zawieraç nast´pujàce kompo-nenty: ■ jeden lub dwa wy∏àczniki■ jeden lub wićej od∏àczniko-

uziemników■ przepustowe przek∏adniki pràdowe

Obszerny artyku∏ poÊwićonymodu∏om PASS MO produkcji

ABB ukaza∏ si´ w „Pulsie Biznesu“

w dodatku „Energetyka“ 19 wrzeÊnia br.

Tegoroczna chluba ABB– z∏oty medal PSE za stacj´ energetycznàz modu∏ami PASS M0

Modernizacjarozdzielni

ABB(6)10-11 Piotrkow 10/17/03 3:18 PM


■ przek∏adniki napi´ciowe w izo-lacji gazowej

■ silikonowe izolatory przepustowe

Modu∏ PASS jest równowa˝nypolu wysokonapi´ciowemu.W module PASS M0 wszystkiecz´Êci aktywne umieszczonow szczelnym, zamkni´tym, uzie-mionym zbiorniku aluminiowym,wype∏nionym spr´˝onym gazemSF6. Ka˝da faza ma w∏asnà obu-dow´ w celu polepszenia dost´p-noÊci i bezpieczeƒstwa.

Obudowy wykonano ze spawanychodlewów aluminiowych. Modu∏yPASS pracujà na trzech stacjachelektroenergetycznych Polsce:■ stacji jednosystemowej 110/15 kV

Grudziàdz-Âwierkocin w ZE Toruƒ■ stacji jednosystemowej 110/20/6

kV We∏nowiec w GZE■ zmodernizowanej dwusystemo-

wej rozdzielni 110 kV stacji220/110 kV Piotrków Karolinow-ska, która jest wspólnà w∏asno-Êcià ZE ¸ódê Teren i PSE.

Andrzej Gabler

1953 r. – zakoƒczenie budowystacji 110/30/15 kVPiotrków, rozdzielnianapowietrzna 110 kV i 30 kV, rozdzielniawn´trzowa 15 kV.

1967 r. – budowa rozdzielni 220 kV wyposa˝onej w jedenautotransformator220/110 kV o mocy 160 MVA

1979 r. – wymiana wy∏àczników110 kV typu CPF(pneumatycznych,produkcji w∏oskiej) na VMM (ma∏oole-jowe z nap´dempneumatycznymprodukcji CSRS)

1979 – rozbudowa rozdzielni 1982 r. 220 kV1983 r. – budowa pola linii

110 kV Wschód dlanowej stacji 110/15 kVWschód

1984 r. – wymiana transformatora 110/15 kV TR1 z trójuzwojeniowego na dwuuzwojeniowy

1985 r. – wymiana izolacjiszynowej w rozdzielni110 kV

1991 r. – remont generalnyautotransformatora220/110 kV nr 1

1993 r. – podzia∏ majàtkupomi´dzy ZE¸-T S.A. i PSE S.A.

1994 r. – unieczynnienierozdzielni 30 kV

2002 r. – wymiana transformatora 110/15 kV TR2 z trójuzwojeniowego na dwuuzwojeniowy

2000 – budowa nowej -2001 r. rozdzielni 15 kV2002 – budowa nowej

-2003 r. rozdzielni 110 kV (oraz mis olejowych dla transformatorów 110/15 kV)

Historia stacji220/110/30/15 kVPiotrków

w zmodernizowanejrozdzielni w PiotrkowieTrybunalskim.

MODU¸Y PASS M0

fot.

na k

olum

nach

: A

rch.

AB

B

ABB(6)10-11 Piotrkow 10/17/03 3:18 PM


Europejska sieç energetyczna

ABB oferuje rozwiàzamogà skuteczn

Zaniki zasilania w USA i Euro-pie, z najwi´kszym zasi´giemwe W∏oszech, zwróci∏y uwag´rzàdów, mediów i spo∏eczeƒ-stwa na znaczenie bezpiecznegoi niezawodnego dostarczaniaenergii do domów, przedsi´-biorstw oraz przemys∏u. ABB wzywa do debaty w Europie na temat zagadnieƒprawnych oraz inwestycji w infrastruktur´ sieci w celuosiàgnićia energetycznego bezpieczeƒstwa

ABBdokona∏o przeglàdustanu sieci energe-tycznej w Europie.

Poni˝ej jego analiza. Europejskie sieci energetyczne nieby∏y pierwotnie budowane z myÊlào wymianie energii poza granicepaƒstw. Wi´kszoÊç sieci energetycz-nych projektowano jako sieci krajo-we lub wrćz regionalne w obr´biekraju. Zniesienie regulacji prawnychw wielu krajach doprowadzi∏odo utworzenia otwartego rynkui zwi´kszy∏o wielkoÊç obrotu energiàna tym rynku. Niemniej pomimo ist-nienia licznych po∏àczeƒ pomi´dzy

sieciami energetycznymi poszcze-gólnych krajów, umo˝liwiajàcychwspomniany handel energià, mi´-dzynarodowa wymiana energii na-potyka wcià˝ istotne „wàskie gar-d∏a”. A ka˝de wàskie gard∏o niesie zesobà ryzyko awarii zasilania.

Otwarty rynek energetyczny nieprzewidzia∏ te˝ w pe∏ni ryzyka nie-stabilnoÊci napićia: jeÊli energiajest przesy∏ana na du˝e odleg∏oÊci,na przyk∏ad z Europy pó∏nocnejdo po∏udniowej, nale˝y zapewniçstabilnoÊç napićia oraz zmniejszyçprzep∏yw energii biernej. Zagro˝e-

niem jest tu brak skutecznych po∏à-czeƒ mi´dzy sieciami.

Dramatyczny wzrost obcià˝eniaw europejskiej sieci nast´puje, jeÊliwydajnoÊç linii przesy∏owych stajesi´ niedostateczna w stosunkudo przesy∏anej energii. OczywiÊcie,obs∏uga systemu nadzoruje toza pomocà systemów kontroli ob-cià˝enia, konsekwencjà jednak sàzawsze ograniczenia w zakresie han-dlu energià albo stabilnoÊci syste-mu. W tym samym czasie muszàbyç scalane kolejne êród∏a energiiodnawialnej. Nale˝y je budowaç

awa

Wydarzenia

ABB(6)12-17 Prad+KGHM 10/17/03 3:20 PM

zania, które znie zapobiec

tam, gdzie dost´pna jest energia,a nie obcià˝enie. To jeszcze bardziejprze∏adowa∏o europejskie siecienergetyczne.

Dopóki europejski rynek energe-tyczny nie zaczà∏ kroczyç Êcie˝kamiliberalizacji i znoszenia ograniczeƒprawnych, inwestycje dotyczy∏yg∏ównie zwi´kszenia niezawodnoÊcisieci i dost´pnoÊci energii. Liberali-zacja doprowadzi∏a do dodatkowejpresji kosztowej i hamowa∏a noweinwestycje, natomiast handel mi´-dzynarodowy powi´kszy∏ obcià˝e-nie sieci. Z drugiej strony mniej

uwagi poÊwićano na jej niezawod-noÊç, co doprowadzi∏o do powsta-nia sieci bardziej podatnej na uszko-dzenia. Czy istnieje ju˝ technologiapozwalajàca na uporanie si´ z tymiproblemami?

Technologiczne rozwiàzania tegoproblemu sà dost´pne i mogà byçwdro˝one w celu zwi´kszenia wy-dajnoÊci i niezawodnoÊci europej-skiej sieci przesy∏owej. Sprawdzonenowe technologie cechuje: ■ znaczàco ni szy wp∏yw na Êrodowisko, ■ mniejsze efekty niepo˝àdane, ■ niezwyk∏a elastycznoÊç pracy,

w porównaniu z konwencjonalnymisposobami rozbudowy sieci za po-mocà linii napowietrznych.

Technologie takie to:■ Transmisja HVDC (wysokiego na-pićia sta∏ego): elektroniczne syste-my zasilania za pomocà wysokiegonapićia sta∏ego umo˝liwiajà trans-misj´ energii do wielu rejonów bezk∏opotliwych „zap´tleƒ” zapewniajàcwsparcie i zwi´kszeniewydajnoÊci dla otacza-jàcej sieci pràdu prze-miennego. ¸àcza HVDCposiadajà wbudowanà

wariom zasilania

Portal o zanikachzasilania

Dotkliwe zaniki zasilaniaw Ameryce Pó∏nocnej

i du˝ych miastach Europy przyczyni∏y si´ do rosnàcejtroski o niezawodnoÊç syste-mów transmisji energii. Jako Êwiatowy lider w zakresie technologii zasilania, ABB jestw stanie zaproponowaç trwa∏erozwiàzania tego problemu. Niniejszy portal umo˝liwia ∏a-twy dost´p do licznych infor-macji o produktach technologiizasilania ABB oraz doÊwiad-czeniu firmy w zakresie syste-mów zasilania i us∏ug.

Manhattan pogrà˝ony w ciemnoÊciach – to wynik

pot´˝nej awariienergetycznej, jaka we

wrzeÊniu br. dotkn´∏a USA

Zapraszamy na stron´:www.abb.com/poweroutage


»

fot.

East

New

s

ABB(6)12-17 Prad+KGHM 10/17/03 3:21 PM


JeÊli w najbli˝szym czasie nie zostanàpoczynione inwestycje w energetyk´,to awarie, jakie dotkn´∏y W∏ochówi Amerykanów, mogà si´ powtórzyç

SIEå ENERGETYCZNA

kontrol´ przecià˝eniai mogà byç w pe∏ni ob-cià˝ane bez zwi´kszaniaryzyka kaskadowegowy∏àczania linii. Techno-

logia HVDC pomaga rozwiàzaç dwaproblemy równoczeÊnie: zwi´kszaniezawodnoÊç sieci i umo˝liwia wy-mian´ energii mi´dzy sieciami. ■ Transmisja HVDCLight: oprócz zalettradycyjnej technikiHVDC, ta najnowszatechnologia pozwalana ulepszonà kontrol´ napićiai mo˝liwoÊç startu bez zasilania. ■ Urzàdzenia FACTS (ElastycznegoPrzesy∏ania Pràdu Przemiennego):urzàdzenia w rodzaju statycznychkompensatorów sk∏adowej biernej(SVC) oraz kondensatorów szerego-wych umo liwiajà przep∏yw wi kszejiloÊci energii przez istniejàce linieenergetyczne i zwi kszajà stabilnoÊçnapi cia. Sprawiajà one, ˝e systemjest bardziej odporny na wahaniai zak∏ócenia. Najnowsze projektyobejmujà urzàdzenia o tej samej ba-zie technologicznej i parametrach jakHVDC Light. ■ Transformatory przesuwajàce fa-z´: Europa posiada system po∏àczo-ny synchronicznie, umo˝liwiajàcy re-dukcj´ „wàskich garde∏” tak˝e za po-mocà tradycyjnych rozwiàzaƒ pràduprzemiennego. Wykorzystanie trans-formatorów przesunićia fazowegomo˝e istotnie zwi´kszyç przepusto-

woÊç po∏àczeƒ mi´dzy sieciami.■ Monitorowanie rozleg∏ych obsza-rów w czasie rzeczywistym i stero-wanie systemów zasilania:Post´p w dziedzinie technik sterowa-nia umo˝liwia obecnie monitorowa-nie ca∏oÊci sieci i sterowanie przep∏y-wami energii, obliczenie limitu prze-sy∏ania oraz obs∏ug´ elektrowni. Za-

awansowane systemy sterowania,systemy ochrony, komunikacji i au-tomatyzacji mogà znaczàco pod-nieÊç przepustowoÊç i niezawod-noÊç istniejàcego systemu.

Co nale˝y zrobiç w celu zapewnie-nia niezawodnoÊci i dost´pnoÊcienergii elektrycznej w Europie?Z politycznego punktu widzenia Eu-ropie potrzebny jest zharmonizowa-ny mechanizm prawny, zwi´kszajàcyzakres inwestycji w przesy∏anie i roz-dzielanie energii zapewniajàcychniezawodnoÊç sieci. Ponadto krajo-we regulacje prawne muszà ustano-wiç normy jakoÊciowe dla zasilaniaw energi´. W szczególnoÊci potrzeb-ne sà miary niezawodnoÊci i bezpie-czeƒstwa zasilania oraz mechanizmywymuszajàce ich zgodnoÊç.Zach´tà do inwestycji b´dzie tak˝eprzyspieszenie przez Uni´ Europej-skà istniejàcych planów poprawy

po∏àczeƒ mi´dzy swoimi paƒstwa-mi cz∏onkowskimi. Problem niedo-statecznej przepustowoÊci po∏àczeƒjest dobrze znany, g∏ównie w kon-tekÊcie umo˝liwienia otwarcia rynkuenergetycznego. Nale˝y sàdziç, ˝ezaniki zasilania przy-czynià si´jeszcze bardziej do zwi´kszeniaprzepustowoÊci po∏àczeƒ pomi´dzy

sieciami, poprawia-jàcej bezpieczeƒ-stwo zasilania.Obecny poziom wy-nosi ok. 7 proc., czy-

li poni˝ej planów unijnych i znacznieponi˝ej docelowego planu Uniina rok 2010 wynoszàcego 20 proc.

Z technologicznego punktu widze-nia regulacje prawne powinnyk∏aÊç szczególny nacisk na rozwià-zania z mo˝liwoÊcià szybkiegowdro˝enia zwi´kszajàce stabilnoÊçnapićia i niezawodnoÊç sieciprzesy∏owych. JesteÊmy przekona-ni, ˝e Unia Europejska odgrywa nie-zwykle pomocnà rol´ w przezwy-ci´˝aniu czysto narodowych per-spektyw. Udowodni∏a to przed pa-roma laty swoim wsparciem dla po-∏àczenia energetycznego pomi´dzyW∏ochami a Grecjà. Infrastrukturaenergetyczna kraju jest jak yciodaj-na krew. Wymaga starannego pla-nowania i ciàg∏ej uwagiw celu zapewnienia, ˝ekraj mo˝e funkcjonowaçw zdrowy sposób.

Potrzebne sà miary niezawodnoÊcii bezpieczeƒstwa zasilania

»

Wydarzenia

ABB(6)12-17 Prad+KGHM 10/17/03 3:22 PM


Górnictwo

wyciàgowych

Nie wszyscy wiedzà, ˝efirma ABB od wielulat dostarcza jednez najbardziej zaawan-

sowanych technologii dla gór-nictwa podziemnego. Czy mog´prosiç o krótki komentarz na tentemat? – Istotnie, niewiele osób spozabran˝y wie, ˝e obok doskona∏ychproduktów z zakresu automatykii energetyki, ABB posiada rów-nie˝ pozycj´ Êwiatowego lideraw zakresie budowy maszyn wy-ciàgowych dla przemys∏u górni-czego. Trudno si´ zresztà tej sil-nej pozycji dziwiç. Od czasówzbudowania przez ABB (wów-czas jeszcze ASEA) pierwszejmaszyny wyciàgowej w 1891 r.(silnik zasilany z generatora DC60A, 220V nap´dzanego jeszczesilnikiem parowym!), ABB wybu-dowa∏o w ciàgu ostatnich 120 latok. 600 nowych i zmodernizowa-∏o kolejnych kilkaset ju˝ istniejà-cych maszyn wyciàgowych.Przez ca∏y ten okres ABB (ASEA)by∏o jednà z g∏ównych si∏ moto-rycznych tego rozwoju, narzuca-jàc nowe standardy technicznei jakoÊciowe. To w∏aÊnie ABB za-stosowa∏o po raz pierwszy w ma-szynach wyciàgowych nap´d DC

wspó∏pracujàcy z przekszta∏tni-kiem tyrystorowym. Na uwag´zas∏uguje te˝ fakt, ˝e równie˝po raz pierwszy w zakresie nap´-dów AC du˝ej mocy, ABB w ko-palnii cynku w Pyhäsalmi (Finlan-dia) zbudowa∏o nap´d AC z ∏o˝y-skowanym jednostronnie silni-kiem synchronicznym o mocy2,5 MW. Jest to jeden z najnow-szych produktów ABB: ACS 6000

SD, wykorzystujàcy technologi´DTC (Direct Torque Control)i IGCT (Integrated Gate Commu-tated Thyristor).

Na czym polega zatem tak na-prawd´ wyjàtkowoÊçtechnologii maszynwyciàgowych, ofero-wanej przez ABB? – Zanim odpowiem

PRZEMYS¸AW TOMYS

Z Przemys∏awem Tomysem, Dyrektorem Obszaru Biznesu dla przemys∏u papierniczego,metalurgicznego, mineralnego i stoczniowegoo technologii ABB stosowanej w górnictwierozmawia Patrycja Niedziƒska

»

Pot´ga maszyn

fot.

na k

olum

nach

: A

dam

Ste

phan

/Med

iapo

lis

ABB(6)12-17 Prad+KGHM 10/17/03 3:23 PM

Wydarzenia


na to pytanie chcia∏-bym jeszcze dodaç, ˝eobok samych maszynwyciàgowych, ABB po-siada know-how w za-

kresie systemów transportu pod-ziemnego (przenoÊniki taÊmowe,wózki elektryczne), uk∏adów ha-mulcowych, systemów wentylacji.Ponadto, majàc na wzgl´dzie ro-snàce wymagania odnoÊnie pro-duktywnoÊci, bezpieczeƒstwa

i warunków Êrodowiskowych pa-nujàcych w kopalniach, ABBod niedawna oferuje swoim klien-tom równie˝ systemy IMAS (Inte-grated Mine Automation Systems),bazujàce na najnowszej technologiiIndustrial IT. Wracajàc do pytania, myÊl´, ˝ewszystko, o czymtutaj wspominam,nie by∏oby mo˝liwedo osiàgni´ciana tak wysokim po-ziomie technicznymi jakoÊciowym bezrealizowanej konse-kwentnie przez lata strategii, którak∏adzie silny nacisk na innowacyj-noÊç, ale podpartà bogatymi do-Êwiadczeniami z poprzednich pro-jektów. Dzi´ki temu nasze rozwià-zania sà nowatorskie, ale nie spon-taniczne. To kwestia bezpieczeƒ-stwa i odpowiedzialnoÊci, które sàszczególnie istotne w∏aÊnie w tymprzemyÊle. Nasi klienci oczekujà przedewszystkim akceptowalnego, cz´-sto potwierdzonego ju˝ w samejumowie, poziomu bezpieczeƒstwa

produkcji, mierzonego m.in.: dys-pozycyjnoÊcià urzàdzeƒ, d∏ugimiokresami MTBF, krótkimi czasaminapraw, itd. Technologia maszynwyciàgowych produkcji ABB jakojedna z niewielu, a w przypadkuszczególnie odpowiedzialnych in-westycji byç mo˝e jedyna, jestw stanie zagwarantowaç klientomtakie w∏aÊnie bezpieczeƒstwo.

Wiele osób fascynuje si´ dziÊ

ogromnym post´pem w takichdziedzinach, jak telekomunikacja,informatyka. Czy popyt na pro-dukty, o których rozmawiamy,nie jest ju˝ kwestià przesz∏oÊci? – Absolutnie nie. Maszyny wycià-gowe stosowane sà g∏ówniew górnictwie podziemnym w´gla

kamiennego, rud metali, diamen-tów i wielu innych minera∏ów. Eks-ploatowane sà i nadal bedà jeszczeprzez wiele lat coraz g∏´bsze ichpok∏ady. Jedynym sensownym kry-terium oceny jest w tym przypadkugranica op∏acalnoÊci takiego wydo-bycia. Najg∏´bsze kopalnie eksplo-atujà z∏o˝a na poziomach ok. 4 km,a najd∏u˝sza droga jazdy dla jednejmaszyny wynosi ok. 2 km. To po-woduje, ˝e stawiane sà coraz wy˝-sze wymagania odnoÊnie urzàdzeƒwyciàgowych, ich metod dzia∏ania,

niezawodnoÊci i bezpieczeƒstwa.ABB od wielu lat w ró˝nych cz´-Êciach Êwiata realizuje rocznieod kilku do kilkunastu projektówzwiàzanych z maszynami wyciàgo-wymi dla górnictwa podziemnego.Jako ciekawostk´ mog´ dodaç, ˝ew 2002 r. ABB dostarczy∏o maszy-n´ wyciàgowà do zupe∏nie innychcelów. Chodzi tutaj o budow´ 57-kilometrowego odcinka tunelu ∏à-czàcego Szwajcari´ z W∏ochami,

a dok∏adniej mo˝liwoÊç szybkiegowydobycia ska∏ z wn´trza góry(w Êrodkowym odcinku budowane-go tunelu), co pozwala na jedno-czesnà eksploracj´ ska∏y na czte-rech Êcianach. Dzieki temu mo˝li-we jest skrócenie blisko dwukrot-nie czasu budowy tunelu.

Kieruje pan m.in.polskim oddzia-∏em zespo∏u górni-czego ABB. Jakna tle rynku glo-balnego kszta∏tujesi´ rynek polski?

– ABB (wczeÊniej ASEA) zbudowa-∏o w latach 70. ok. 20 maszyn wy-ciàgowych w Polsce. Dlatego te˝nasze produkty sà dobrze rozpo-znawane na tym rynku, a wielez tych urzàdzeƒ pracuje z powo-dzeniem do dzisiaj. W 1995 r.,wraz z rozwojem firmy ABB w Pol-sce, powsta∏ i sukcesywnie rozwi-ja∏ si´ lokalny zespó∏ ds. górnic-twa, który dzisiaj potrafi ju˝ samo-dzielnie realizowaç du˝e inwesty-cje w zakresie maszyn wyciàgo-wych. Zanim do tego jednak do-

ABB od lat dostarcza zaawansowane technologie dla górnictwa podziemnego

MASZYNY WYCIÑGOWE PRDUKCJI ABB PRACUJÑ W NAJWI¢KSZYCH KOPALNIACH W¢GLA KAMIENNEGO, RUD METALI I DIAMENTÓW

»

ABB(6)12-17 Prad+KGHM 10/17/03 3:23 PM

Tylko w ostatnim roku ABB uruchomi∏o maszyny wyciàgowe

w KGHM OZGRudna (szyb R9) oraz KHW KWK

Weso∏a (szyb Karol).Kolejna maszyna

w KGHM OZG Rudna(R2) jest w trakcie re-

alizacji. Tempa nabra∏a te budowamaszyn w KW KWK

Jankowice

pracujàce przy budowietunelu St. Gotthard

MASZYNY ABB


sz∏o, zespó∏ ten musia∏ uzyskaçautoryzacj´ potwierdzajàcà wyso-kà kultur´ organizacyjnà i tech-nicznà oraz doÊwiadczenie, gwa-rantujàce zdolnoÊç do realizacji in-westycji zgodnie z bardzo wysoki-mi standardami jakoÊci ABB. Mo-g´ z dumà potwierdziç, ˝e w∏aÊniepolski zespó∏, jako jeden z niewie-lu w grupie ABB, posiada takà au-toryzacj´.

Czy przyj´ta strategia dzia∏aniaz pozycji lokalnej organizacjiprzynosi oczekiwane efekty?– O tak. Szczerze powiedziawszy,nie wyobra˝am sobie, aby mo˝naby∏o dzia∏aç skutecznie w innysposób. Jest to kwestia spe∏nie-nia restrykcyjnych wymagaƒ pol-skiego prawa górniczego, szyb-kiego, ca∏odobowego serwisu,wreszcie bezpoÊrednich robo-czych kontaktów bez barier kultu-rowych i j´zykowych. Wszystko to

powoduje, ˝e je˝eli ktoÊ chce rze-czywiÊcie budowaç trwa∏e, dobrerelacje na tym rynku, musi to ro-biç z pozycji firmy lokalnej. Zresz-tà najlepiej Êwiadczyç mogào tym nasze referencje. Tylkow ostatnim roku uruchomiliÊmydwie bardzo odpowiedzialne ma-szyny: w KGHM OZG Rudna szybnr R-9 oraz KHW KWK Weso∏aSzyb „Karol”. Kolejna, najwi´kszamaszyna wyciàgowa w PolsceKGHM OZG Rudna R-2 jestw trakcie realizacji. Tempa nabra∏arównie˝ budowa maszyn wycià-gowych w KW KWK Jankowice.

Korzystajàc z okazji, chcia∏bym po-dzi´kowaç naszym klientom zaokazane zaufanie, tym bardziej ˝ewszyscy mamy ÊwiadomoÊç tego,jak newralgicznym ele-mentem utrzymania cià-g∏oÊci produkcji sà ma-szyny wyciàgowe.

fot.

na k

olum

nach

: A

rch.

AB

B

ABB(6)12-17 Prad+KGHM 10/17/03 3:24 PM


ABB Review

fot.

East

New

s

ABB(6)18-25 rewiev 10/17/03 3:25 PM


Innowacja ABB

ABB ma 40-procentowy udzia∏ w rynku olefin. Jest czo∏owym dostawcà technologii w tej bran˝y. Ostatnio firma wprowadzi∏a gam´ prze∏omowych rozwiàzaƒ. Pozwalajàone znacznie obni˝yç koszty kapita∏owe i zapotrzebowanie na energi´ w procesachprodukcyjnych, co znacznie powi´ksza zyski operacyjne wytwórców olefin

Wytwórcy olefin muszàdziÊ stawiç czo∏o ma-lejàcym zyskom ope-racyjnym i niepewno-

Êci co do cen surowców, ich dost´p-noÊci, a tak˝e wyceny produktów.Zak∏ady chemiczne produkujàce ole-finy – takie jak etylen i propylen –kosztujà powy˝ej pó∏ miliardadolarów i muszàbyç wyposa˝onew ponad 350 du-˝ych urzàdzeƒ i in-stalacji. Nic dziw-nego, ˝e bran˝astale poszukuje rozwiàzaƒ, które mo-g∏yby obni˝yç nak∏ady inwestycyjnei zwi´kszyç zyski operacyjne.

ABB wysz∏o naprzeciw tym oczeki-waniom – opracowa∏o nowà tech-nologi´ wytwarzania etylenu, która:■ eliminujàc ponad 85 urzàdzeƒ i in-stalacji obni˝a nak∏ady inwestycyjneniezb´dne do wybudowania prze-twórni etylenu o 15 proc.■ redukuje o 12 proc. zu˝ycie energiiw procesie produkcyjnym, w po-dobnym stopniu redukujàc emisj´gazów powodujàcych efekt cieplar-niany,

■ modyfikujàc zastosowane procesychemiczne zast´puje niskowarto-Êciowe produkty uboczne produkta-mi ubocznymi o wy˝szej wartoÊci,zwi´kszajàc w ten sposób zyski ope-racyjne nawet o 30 proc.

Takie efekty okaza∏y si´ mo˝liwedzi´ki kombinacji kilku innowacji:

■ SRT X, przebudowane piece dokrakingu. Poch∏aniajà one blisko 30proc. nak∏adów inwestycyjnych, nie-zb´dnych do wybudowania wytwór-ni olefin. Przy wykorzystaniu metodyobliczeniowej mechaniki p∏ynów(computational fluid dynamics, CFD)mo˝na podwy˝szyç o 30 proc. g´-stoÊç strumienia ciep∏a w uk∏adziereaktywnym, dzi´ki czemu uzyskujesi´ 10-procentowà obni˝k´ nak∏a-dów inwestycyjnych. ■ Technologia CDHydro® zmienia-jàca chemi´ procesu odwodornie-nia. To nowy etap w przetwórstwieolefin. Z produktów krakingu wodór

jest separowany chemicznie za po-mocà technologii katalitycznej de-stylacji CDTECH® zamiast metodyfrakcjonowania kriogenicznego.Dzi´ki wprowadzeniu technologiiCDHydro mo˝na wyeliminowaç 44urzàdzenia i obni˝yç niezb´dne na-k∏ady inwestycyjne o ponad 15 mi-lionów USD.

■ Dwa usprawnie-nia in˝ynieryjneznaczàco wp∏y-wajàce na separa-cj´ produktówprocesowych .

Wytwórnie olefin wymagajà wydaj-nych instalacji ch∏odzàcych do sepa-rowania produktów o niskim punkciewrzenia. W podejÊciu konwencjonal-nym stosuje si´ trzy odr´bne instala-cje dla temperatur w zakresieod +20°C do –140°C. ABB opraco-wa∏o podwójne i potrójne systemych∏odzàce, pozwalajàce przeprowa-dziç wymagane operacje sch∏adzaniaw dwóch instalacjach (system po-dwójny) bàdê w jednejinstalacji (system potrój-ny). Pozwala to naznaczne oszcz´dnoÊcina spr´˝arkach, które

produkcji etylenu

Nowe

ABB opracowa∏o nowàtechnologi wytwarzania etylenu

»

technologie

fot.

East

New

s

ABB(6)18-25 rewiev 10/17/03 3:46 PM


ABB Review

Metateza olefin: Automet i OCT

OCT i Automet to dwa procesy wykorzystujàce

metatez´ olefin do uszlachet-niania produktów ubocznych.Reakcje metatezy umo˝liwiajàzmian´ u∏o˝enia podwójnychwiàzaƒ w olefinach. Pozauszlachetnianiem produktówubocznych, reakcje takieumo˝liwiajà producentom elastyczne dostosowywaniesi´ do wahaƒ rynku.W typowej wytwórni olefintechnologia OCT zapewniadwuprocentowà obni˝k´ zu˝ycia surowców i wzrost zysków nawet o 45 milionówdolarów. Zastosowanie proce-sów Automet pozwala zwi´k-szyç poziom zysków brutto ca∏ej wytwórni olefin naweto 30 proc., czyli o ponad 90milionów dolarów rocznie.

normalnie poch∏aniajà20 proc. niezb´dnych in-westycji. ■ Wprowadzenie no-wych procesów che-

micznych OCT i Automet. Umo˝li-wiajà one operatorowi przetwórniprzetworzenie produktów ubocz-nych o niskiej wartoÊci w produktyuboczne o wy˝szej wartoÊci, np.w 1-heksan, który jest wartoÊciowàalfa-olefinà stosowanà jako komono-mer przy produkcji polietylenu.

Po zakoƒczeniu prac badawczychnad powy˝szymi innowacjami ABBpodpisa∏o z chiƒskà firmà Sinopecporozumienie o wspó∏pracy techno-logicznej, które przyspieszy komer-cjalizacj´ wszystkich aspektów no-wej technologii. Sinopec (China Pe-troleum and Chemical Corporation)to notowana na gie∏dzie firma, zaj-mujàca si´ przetwórstwem che-micznym w zintegrowany sposóbi dysponujàca rozbudowanà sieciàmarketingowà. Niektóre elementynowej technologii ju˝ znalaz∏y zasto-sowanie na rynku.

Firma Yanshan Petrochemicalw 2001 r. zmodernizowa∏a swoje in-stalacje ch∏odzàce do systemu po-dwójnego i wdro˝y∏a technologi´CDHydro do uwodorniania metylo-acetylenu/propadienu (MAPD) w in-

stalacji pilotujàcej koncepcj´ pe∏ne-go odwodornienia etylenu. Powy˝-sze dwie innowacje zosta∏y ∏atwowdro˝one i obecnie przetwórnia pra-cuje wykorzystujàc pe∏ne moce pro-dukcyjne. Podczas rozbudowy zak∏a-dów przetwórstwa etylenu w Qiluzostanie zainstalowany potrójny sys-tem ch∏odzàcy.

W rozbudowie innej wytwórni ole-fin po∏o˝onej na Dalekim Wschodziezaplanowano zainstalowanie potrój-nego systemu ch∏odzàcego i zaim-plementowanie technologii CDHy-dro dla etylenu „back-end”, co jestkolejnà opcjà zastosowania destylacjikatalitycznej do usuwania acetyle-nów C3/C4.

Wszystkie elementy pakietu no-wych technologii zostanà ostatecz-nie zademonstrowane w skali pó∏-przemys∏owej na surowcach z prze-twórni olefin Sinopec Tianjin. W tejdemonstracyjnej instalacji zostanàuwzgl´dnione wszystkie propono-wane modyfikacje chemii proceso-wej olefin. Oczekuje si´, ˝e budowainstalacji CDHydro dla etylenu „front-end” o ekwiwalentnej wydaj-noÊci 2000 ton/rok i instalacji Auto-met do produkcji 1-hexa-nu z nominalnà wydajno-Êcià 1500 ton/rok ma zostaç ukoƒczona w br.

Kompleks zak∏adów petrochemicznych w Tianjin w Chinach – miejscebudowy instalacji demonstrujàcych w skali pó∏przemys∏owej technologieCDHydro i Automet.

»

Technologia ABB w Chinach

Czym sà olefiny

Produkuje si´ je z ró˝nych surowców, rozbijanych

na cz´Êci w wysokich tempera-turach (tzw. kraking). Takie re-akcje zachodzà w temperatu-rach powy˝ej 900°C w piecach krakingowych ogrzewanychmocami rz´du 250 MW. Dzi´ki krakingowi produkujesi´ sporo produktów, od wo-doru po oleje opa∏owe. Odpo-wiednio kontrolujàc warunkireakcji mo˝na maksymalizo-waç udzia∏ lekkich olefin, takich jak etylen (dwa atomyw´gla), propylen (trzy atomyw´gla) czy buteny (cztery ato-my w´gla). Jednak poza olefi-nami powstajà tak˝e zwiàzkiniepo˝àdane. Te produkty uboczne ujemniewp∏ywajà na poziom zyskówwytwórni olefin, je˝eli nie zo-stanà dalej uszlachetnione.

ABB(6)18-25 rewiev 10/17/03 3:28 PM


fot.

na k

olum

nach

arc

h. A

BB

Trudno przeceniç potencja∏ nanotechnologii, jak równie˝ trudno jej nie zauwa˝yç w czasach, gdy temat ten coraz cz´Êciej goÊci w mediach. Czy nanotechnologia ma praktyczne zastosowania? I jakà rol´ odgrywa w ABB?

Ma∏e wymiary, wielki biznes

Nanotechnologia

»

ABB(6)18-25 rewiev 10/17/03 3:29 PM

ABB Review


Nanorurki w´glowe (carbon na-notubes, CNT) to forma w´-

gla odkryta w 1991 r. Majà Êredni-c´ w zakresie od 1 do 100 nm,a ich d∏ugoÊç wynosi ok. 100 mikrometrów. Mogà mieç poje-dynczà Êciank´ lub wieloÊciennàstruktur´. Zale˝nie od konkretnejstruktury krystalicznej okreÊlonejnanorurki b´dzie ona wykazywaçw∏asnoÊci metaliczne lub pó∏prze-wodnikowe. Badania w dziedzinieCNT sà prowadzone bardzo dyna-micznie i przyciàgajà sporà uwa-g´, gdy˝ nanorurki w´glowe wy-kazujà wiele niespotykanych do-tychczas w∏asnoÊci elektrycznych,termicznych i mechanicznych.

Nanoczàstkiprzed spiekaniem O

d trzech lat wzrasta zain-teresowanie nanotech-nologià. AktywnoÊçw zakresie badaƒ pod-

stawowych, inwestycji i patentówroÊnie w tempie dwucyfrowym.Nak∏ady ze Êrodków publicznychsi´gn´∏y w 2002 r. globalnie pozio-mu dwóch miliardów dolarów, po-równywalne kwoty zainwestowaliprzedsi´biorcy prywatni. W sumiena tym polu dzia∏a∏o w 2002 r. oko-∏o 100 firm inwestycyjnych.

Staje si´ oczywiste, ˝e nanotech-nologia b´dzie kluczowà techno-logià w wielu dziedzinach: elek-tronice, informatyce, in˝ynierii ma-teria∏owej, technologiach wytwa-rzania, energetyce, transporcie,medycynie, przemyÊle obronnym.Wyzwania, potencjalne mo˝liwoÊcii zyski sà tu ogromne. W∏àczajàcsi´ w ten nurt ABB mo˝e wykorzy-staç ogromny potencja∏ nanotech-nologii do wzrostu zaawansowaniatechnologicznego i przewagi kon-kurencyjnej na rynku.

Majàc na uwadze te cele i mo˝liwo-Êci ABB uruchomi∏o w 2000 r. pro-gram badawczy w dziedzinie nano-technologii. Ma on na celu Êledzeniepost´pów w tej dziedzinie, umo li-wienie transferu technologii z oÊrod-ków naukowych do ABB i poszuki-wanie nowych mo liwoÊci bizneso-wych dla firmy. Jego strategia polegana koncentracji uwagi na tych obsza-rach nanotechnologii, które z jednej

strony nie sà szeroko eksploatowa-ne, a z drugiej majà Êcis∏y zwiàzekz profilem ABB, np. na elektrotechno-logii, nanopokryciach i nanoczujni-kach. Ta strategia polega na zastoso-waniu w wyrobach ABB nowychfunkcji lub ulepszaniu istniejàcych,w oparciu o zdobycze nanotechnolo-gii. Program jest ukierunkowany ra-czej na konkretne zastosowania nina rozwój samych materia∏ów – toostatnie zadanie powinno byç realizo-wane we wspó∏pracy z uniwersyteta-mi lub specjalistycznymi firmami.

Czym nanomateria∏y ró˝nià si´od zwyczajnych materia∏ów? Naj-

Nak∏ady na nanotechnologi

Globalne nak∏ady w milionach dolarów USA ze Êrodków publicznych nabadania w dziedzinie nanotechnologii (êród∏o: NNI)

Nanorurki w´glowe

PRZEKRÓJ WIELOÂCIENNEJNANORURKI W¢GLOWEJ

Nanotechnologiajest technologià

operujàcastrukturami lub

obiektami o przynajmniejjednym z trzech

wymiarów w zakresie 1-100 nm

ABB(6)18-25 rewiev 10/17/03 3:31 PM

fot.

na k

olum

nach

Arc

h. A

BB

bardziej ekscytujàcy i fundamental-ny aspekt wynika z tego, e gdy wy-miary obiektów stajà si´ mniejszeni˝ ok. 100 nanometrów, prawa fi-zyki klasycznej ust´pujà pola pra-wom mechaniki kwantowej, coprowadzi do zupe∏nie nowych w∏a-snoÊci.

Drugà potencjal-nie rewolucyjnàcechà jest drama-tyczny wzrost sto-sunku powierzchniczàstek do ich ob-j´toÊci, co silniewp∏ywa na wi´k-szoÊç oddzia∏ywaƒ chemicznych, fi-zycznych i elektrycznych, zachodzà-cych na ich granicach. Zmienia si´tak˝e oddzia∏ywanie wtràconychczàstek z matrycami w materia∏achkompozytowych ze wzgl´du na to,˝e nanometryczne wymiary wtrà-ceƒ stajà si´ porównywalne z wiel-koÊciami charakterystycznymi dlatakich materia∏ów, jak rozmiary zia-ren krystalicznych, obj´toÊci swo-bodne, Êrednie drogi swobodne,szerokoÊci stref zubo˝onych itd. ABB koncentruje si´ na trzechaspektach nanotechnologii: elektro-technologii, nanopokryciach i nano-czujnikach.

W elektrotechnologii zadanie po-lega na ulepszeniu u˝ytecznychw∏asnoÊci elektromagnetycznychistotnych materia∏ów i podzespo-∏ów stosowanych w wyrobach pro-dukowanych przez ABB. Celem jestobni˝enie strat przy przesy∏aniui dystrybucji energii elektrycznej,obni˝enie ci´˝aru i kosztów syste-mów. Wa˝ne obszary zastosowaƒ

obejmujà: ■ kable energetyczne – np. nowelub ulepszone koƒcówki kablowelub uk∏ady izolacyjne. ■ przewodniki – nowe przewodnikipràdu elektrycznego i ulepszoneprzewodniki ciep∏a. ■ kontakty – nowe koncepcje budo-wy styków elektrycznych wykorzy-stujàce nanotechnologi´.

Nanopokrycia powierzchni po-zwolà uzyskaç nowe klasy pro-duktów o zwi´kszonej funkcjonal-noÊci, ulepszonej sprawnoÊci ener-getycznej, niezawodnoÊci, dost´p-noÊci lub d∏u˝szym czasie u˝ytko-

wania. Aktualnie opracowywanew∏asnoÊci materia∏ów pokrycio-wych obejmujà na przyk∏ad ma∏àprzylepnoÊç, niski i wysoki wspó∏-czynnik tarcia, barier´ termicznà idyfuzyjnà.

Nanotechnologia umo˝liwi opra-cowanie wysokoczu∏ych i bardzo

specyficznychczujników, orazprodukcj´ syste-mów o szybkimczasie reakcjii du˝ej stabilno-Êci d∏ugookreso-wej. W wielu

przypadkach dzi´ki rozwiàzaniomnano- lub biotechnologicznym zo-stanie zmodyfikowana lub silnieusprawniona zasada pracy czujni-ków. Poni˝ej podano dwa reprezenta-tywne przyk∏ady zaanga˝owaniaABB w badania w dziedzinie nano-technologii. Jeden z nich, dotyczà-cy nanopokryç, jest bli˝szy komer-cjalizacji ni˝ drugi, dotyczàcy prze-wodnictwa elektrycz-nego. Ten ostatni temat jestprzedmiotem d∏ugofa-lowej wspó∏pracyz oÊrodkami akademic-

Nanometr to jedna miliardowacz´Êç metra, czyli 1/10000

gruboÊci w∏osa ludzkiego

»

Nanoperspektywa

Nanotechnologia operuje obiektami o wymiarach porównywalnych z wymiarami du˝ych moleku∏, wirusów czy ma∏ychbakterii – a wi´c znacznie mniejszymi od ziarenek piasku.


ABB(6)18-25 rewiev 10/17/03 3:31 PM


ABB Review

JEDNOÂCIENNA NANORURKA W¢GLOWA

kimi. Nanotechnologiajest w stanie radykalnieusprawniç pokrycia po-wierzchni o okreÊlo-nych w∏asnoÊciach try-

bologicznych, antyadhezyjnychi ochronnych.

W wyniku przeprowadzonychw firmie ABB prac rozwojo-wych zgromadzono wiele do-Êwiadczeƒ dotyczàcych kon-kretnych produktów. W szcze-gólnoÊci szeroko przebadano po-krycia o niskim wspó∏czynnikutarcia. Celem by∏o zastàpienie ∏o˝yskkulkowych taƒszymi i lepszymi∏o˝yskami Êlizgowymi. Te ostat-nie sà twardsze, bardziej Êliskie,odporne i lepiej przylegajàdo pod∏o˝y. Dlatego sà idealnew produktach takich jak wy∏àcz-niki pràdu, gdzie wysoka jakoÊçpo∏àczona z wysokà niezawodno-Êcià w ró˝nych warunkach oto-czenia sà niezmiernie istotne.Przebadano kompletne zestawyparametrów opisujàcych w makro

i mikroskali tarcie, zu˝ycie i twar-doÊç ró˝nych cienkich pokryço ró˝nej nanostrukturze. Prace teobj´∏y te˝ badania zachowania si´pokryç zastosowanych w realnychproduktach. Badano pokryciana bazie ró˝nych zawiesin nano-czàstek polimerów w wodzie. Wy-bór wodnych zawiesin polimerówzosta∏ podyktowany wymogami

ochrony Êrodowiska. ¸o˝ysko Êlizgowe sk∏ada si´ z cy-lindra wykonanego z porowategometalu, na którego powierzchni´na∏o˝ono pokrycie z materia∏uopartego na teflonie (politetraflu-oroetylen PTFE, makroskopowobardzo Êliski polimer o niskimwspó∏czynniku przyczepnoÊcii tarcia), które nast´pnie poddanospiekaniu.

Przyleganie do pod∏o˝a, trwa∏oÊçi w∏asnoÊci trybologiczne, rzutujàcena w∏asnoÊci techniczne, zosta∏yzapewnione dzi´ki odpowiedniejnanostrukturze pokrycia i po-wierzchni pod∏o˝a. Morfologia po-wierzchni pod∏o˝a zosta∏a tak zmo-dyfikowana w nanoskali, aby za-pewniç dobrà adhezj´ warstwy po-krycia. Warstw´ t´ otrzymuje si´ za

pomocà metody spiekania nano-proszków.

Nanostruktura nie zawszeoznacza nanometrycznà skal´:gruboÊç otrzymanego pokryciasi´ga mikrometrów, rozmiary na-nometryczne posiada∏y tylko ele-menty wyjÊciowe procesu pro-dukcyjnego (morfologia po-wierzchni, ziarna spiekanegoproszku), co zapewni∏o unikato-we w∏aÊciwoÊci koƒcowego po-krycia.

Nowa technologia spiekaniaPTFE z nanozawiesin zosta∏aprzystosowana do potrzebABB, co w wyniku da∏o lepszàstruktur´ i wytrzyma∏oÊç mecha-nicznà spiekanego pokrycia. Mi-mo i˝ w∏asnoÊci smarne teflonusà znane od dawna, dotychcza-sowe zastosowania (np. w sprz´-cie kuchennym) nie wymaga∏yzastosowania metod nanoin˝y-nierii tak jak w przyk∏adzie oma-wianym wy˝ej.

»

ABB zamierza wykorzystaçnowe mo˝liwoÊci stwarzane

przez nanotechnologi´

TRÓJWYMIAROWY PROFIL POWIERZCHNI W MIKROSKOPIE AFM

ABB(6)18-25 rewiev 10/17/03 3:32 PM


fot.

na k

olum

nach

Arc

h. A

BB

Przyk∏adem zakrojonego bar-dziej d∏ugofalowo projektu ba-dawczego o du˝ym potencjaleaplikacyjnym niech b´dzie kon-cepcja wytworzenia w temperatu-rze pokojowej materia∏u o prze-wodnictwie elektrycznym dwu-krotnie wy˝szym od przewodnic-twa miedzi. Koncepcja ta jestoparta na zjawisku tzw. przewod-nictwa balistycznego, które zosta-∏o niedawno zaobserwowanew nanorurkach w´glowych CNT(opis zjawiska w ramce obok). Na-norurki takie majà opór elektrycz-ny niezale˝ny od ich d∏ugoÊci.

Okazuje si´, ˝e dla rurek o d∏ugo-Êci powy˝ej ok. 1 mikrometra ichopór móg∏by byç ni˝szy od oporumiedzi. Planuje si´ wbudowywa-nie d∏ugich nanorurek w´glowycho wysokiej przewodnoÊci w ma-tryce miedziane. JeÊli wbudowa-ne nanorurki b´dà w dobrym kon-takcie elektrycznym z otaczajàcàmiedzià, powsta∏y kompozyt b´-dzie mia∏ opornoÊç ni˝szàod opornoÊci materia∏u wyjÊcio-wego.

Szacunki pokazujà, ˝e realistycz-nym zadaniem jest osiàgni´ciekompozytu o przewodnoÊci dwu-krotnie wy˝szej od przewodnoÊcimiedzi w temperaturze pokojo-wej. Nowe przewodniki elektrycz-ne o przewodnoÊci wyraênie wy˝-szej ni˝ przewodnoÊç aluminium,miedzi czy srebra mia∏yby olbrzy-mie znaczenie techniczne.Po pierwsze, mo˝na by ograni-czyç straty przesy∏anej energiielektrycznej, a po drugie wpro-wadziç zupe∏nie nowe rozwiàza-nia, jako ˝e systemy projektowa-ne obecnie sà dostosowanedo konwencjonalnych przewodni-ków. W celu g∏´bszego zrozumie-nia podstawowych elektrycznychw∏asnoÊci nanorurek w´glowychCNT nawiàzano wspó∏prac´z prof. H. Dai z UniwersytetuStanforda (wi´cej w ramce obok).

Te dwa przyk∏ady dobrze ilustrujàrol´, jakà nanotechnologia mo˝eodegraç w ulepszaniu oferty ABBoraz jej potencjalny wp∏yw na roz-wój tej oferty w dalszej przysz∏oÊci.ABB zamierza kontynuowaç pracew dziedzinie nanotechnologii w celupolepszenia funkcjonalnoÊci swoichwyrobów oraz wprowadzeniado nich nowych funkcji, aby w pe∏nikorzystaç z stale otwiera-jàcych si´ nowych mo˝li-woÊci stwarzanych przeznowà nauk´.

Przewodnictwobalistyczne W normalnie przewodzàcych me-talach (takich jak miedê) elektronypasma przewodnictwa rozpraszajàsi´ na defektach sieci krystaliczneji wskutek termicznych wibracjiatomów sieci. Rozpraszanie obni-˝a pr´dkoÊç i p´d poruszajàcychsi´ elektronów, co przejawia si´ ja-ko opór elektryczny. W nanorur-kach w´glowych CNT o wysokiejjakoÊci takie rozpraszanie jest rzad-kim zjawiskiem. W niektórych ty-pach nanorurek elektrony mogàprzemieszczaç si´ bez rozprasza-nia. Ten typ przewodnictwanazywany jest przewodnictwembalistycznym. Pozwala ono wyt∏u-maczyç zjawiska, w których ca∏ko-wita opornoÊç nanorurki CNT mo-˝e nie zale˝eç od jej d∏ugoÊci.

o ultra niskiej opornoÊciPRZEWODNIK ELEKTRYCZNY

Nanotechnologia b´dzie

kluczowàtechnologià

w wieludziedzinach przemys∏u, logistyce

i medycynie

wyhodowane na matrycy naniesionej na pod∏o˝e(dzi´ki uprzejmoÊci Center for Nanotechnology,NASA Ames Research Center).

UniwersytetStanforda

Rozpocz´ta w 2000 r. wspó∏-praca ABB z prof. Hongjie Dai

z Uniwersytetu Stanforda koncen-truje si´ na poznaniu elektrycz-nych w∏asnoÊci nanorurek w´glo-wych (CNT). W tej wspó∏pracypo raz pierwszy na Êwiecie wyka-zano, ˝e nanorurki jednoÊciennemogà byç przewodnikami bali-stycznymi. Potwierdzono wyst´-powanie takiego przewodnictwaw nanorurkach o d∏ugoÊciachdo 4 mikrometrów. Obecnie przy-gotowywane sà eksperymentyna d∏u˝szych nanorurkach.

Wi cej informacji: Thomas Liljenberg, Centrum Badawcze ABB wSzwecji, e-mail: [email protected]

NANORURKI W¢GLOWE

ABB(6)18-25 rewiev 10/17/03 3:32 PM


Inwestycje

ABB w Przasnyszu

Kilka lat temu ABB zadecydowa∏o o koncentracji produkcji roz∏àczników

i bezpieczników w Przasnyszu. W 2002 r. przeniesiono lini´ produkcyjnà

bezpieczników z Norwegii oraz roz∏àcznikówtypu Airswitch z W∏och. Teraz zainstalowano

norweskà lini´ roz∏àczników NALDyrektor Oddzia∏u Roz∏àczników i Bezpieczników ABB w Przasnyszu

JAROS¸AW KRZY˚ANOWSKI

roz∏àczników NALprodukcyjna

Z NOWEJ LINII PRODUKCYJNEJ ZEJDZIE 10 TYS. SZTUK ROZ¸ÑCZNIKÓW NAL ROCZNIE

Nowa linia

ABB(6)26-27 Inwestycje 10/17/03 3:33 PM


Jak przebiega∏y przenosiny pro-dukcji z Norwegii do Przasnysza? – W marcu br. ustaliliÊmy z naszy-mi partnerami z Norwegii harmo-nogram przeniesienia produkcji.15 wrzeÊnia br. rozpoczà∏ si´ de-monta˝ linii. Wszystkie elementyprzewieziono do Polski na szeÊciuci´˝arówkach. Monta˝ rozpocz´-liÊmy 25 wrzeÊnia i pe∏nà zdolnoÊçprodukcyjnà (do 50-60 roz∏àczni-ków dziennie) uzyskano ju˝ 10 paê-dziernika br.

Kto montowa∏ lini´ produkcyjnàw Przasnyszu? – Nasi monterzy, pracujàcypod kierownictwem pracownikówABB z Norwegii i Polski. Monta˝przeprowadzono bardzo sprawnie,

poniewa˝ wszystkie elementy zo-sta∏y dok∏adnie opisane podczasdemonta˝u.

Czy uruchomienie nowej liniiw Przasnyszu wp∏yn´∏o na do-tychczasowà produkcj´? – Przeniesienie linii nie mog∏o wp∏y-nàç na ciàg∏oÊç dostaw roz∏àcznikówdo klientów ABB na Êwiecie. NALjest produkowany w Polsce na licen-cji od 1999 roku. MogliÊmy wi´c za-chowaç ciàg∏oÊç produkcji z podze-spo∏ów wyprodukowanych na zapasprzez Norwegów. Dlatego monta˝nowej linii odbywa∏ si´ równoleglez produkcjà. Po instalacji linii produk-cyjnej produkcja wzroÊnie z 1000do 10 000 sztuk rocznie. Bazujàcna dotychczasowym sposobie pro-dukcji w Polsce, bez typowej taÊmyprodukcyjnej, by∏oby to niemo˝liwe.

Jak pracownicy przyj´li zmiany? – Do nowej linii produkcyjnejpodeszli z du˝ym zaanga˝owaniem

i zrozumieniem. Przez prawie trzytygodnie musieli równolegle pro-dukowaç roz∏àczniki, jak te˝ uczyçsi´ monta˝u w nowym systemie.Monta˝ na nowej linii ró˝ni si´ oddotychczasowego, dlatego korzy-staliÊmy z rad Norwegów.

Czy wzrost produkcji jest rów-noznaczny ze wzrostem eks-portu? – Praktycznie ca∏y wzrost produk-cji jest przeznaczony na eksportdo wszystkich krajów Êwiata.Wraz z przej´ciem produkcji prze-j´liÊmy od Norwegów rynki zbytui jednoczeÊnie musieliÊmy si´ na-uczyç obs∏ugiwaç te rynki, co by∏otrudniejsze, ni˝ przeniesienie sa-mej produkcji i do czego przygoto-

wywaliÊmy si´ przez kilka miesi´-cy. Oddzia∏ w Przasnyszu jest te-raz jedynym centrum produkcjiroz∏àczników i bezpiecznikóww Grupie ABB i w pe∏ni odpowia-da za marketing oraz rozwój tychproduktów. Za sprzeda˝ eksporto-wà odpowiedzialny jest AndrzejDziwisz, za krajowà – Jerzy Dula-nowski.

Czy w zwiàzku ze wrostemprodukcji w fabryce nastàpi∏yinne istotne zmiany? – Miesiàc przed uruchomieniem li-nii produkcyjnej NAL-a wdro˝yli-Êmy system SAP, obejmujàcy mo-du∏y przygotowania oraz wspoma-gania planowania produkcji, Êle-dzenia zamówieƒ, zaopatrzeniai logistyki. MusieliÊmy te˝ lepiejrozplanowaç wysy∏k´ towarów,a w szczególnoÊci za∏adunekznacznie wi´kszej iloÊci produk-tów ni˝ do tej pory.

rozmawia∏ Andrzej Gabler

Andrzej Dziwisz, Dyrektor Eksportu Ârednich Napi ç

Przeniesienie produkcji NAL-ado Przasnysza niesie liczne

korzyÊci dla samej fabryki i dla polskich klientów. W Polsce powsta∏y nowe miejsca pracy,docelowo wi´kszoÊç podzespo-∏ów b´dzie kupowana w Polsce.Efekt skali pozwoli nam obni˝yçkoszty, zwi´kszyç jakoÊç orazutrzymaç odpowiedni poziomrozwoju technicznego produktu.Klienci b´dà mieli bezpoÊrednidost´p do Êwiatowej technologii,gdy˝ ca∏a wiedza technicznana temat roz∏àcznika znalaz∏a si´ w Polsce. B´dziemy moglioferowaç naszym klientom nietylko produkt, ale te˝ mo˝liwoÊçdostosowania rozwiàzaƒ do ichpotrzeb.

Jerzy Dulanowski, Dyrektor HandlowyÂrednich Napi ç

Skoncentrowanie produkcji NAL-a w Przasnyszu pozwala

na szerokie wsparcie techniczneproducentów rozdzielnic i nauwzgl´dnianie sugestii z ich strony.B´dziemy mogli dostosowaç roz∏àcznik do wszystkich typów rozdzielnic, które wytwarzajà nasiklienci, przy zapewnieniu krótkiegoczasu dostaw. Drugim wa˝nymklientem sà hurtownicy oraz dystry-butorzy, dla których bardzo wa˝nymkryterium przy wyborze dostawcyjest czas dostaw. Skoro ca∏a produkcja NAL-a jest ju˝ skoncentrowana w Polsce, mo˝emy skutecznie konkurowaç z dowol-nym dostawcà zagranicznym i polskim w tym zakresie.

fot.

na k

olum

nach

: A

rch.

AB

B

Roz∏àcznik NAL

FABRYKA ABB W PRZASNYSZU NOWA LINIA MONTA˚OWA NAL-A

ABB(6)26-27 Inwestycje 10/17/03 3:34 PM


fot.

Arc

h. A

BB

Ropa naftowa

Nowa technologia

Problem zanieczyszczenia ropy wydobywanej z dna morskiego s∏onà wodà jesttak stary, jak samo wydobycie. Przysparza sporo zmartwieƒ i kosztów, dlategoka˝dy pomys∏ na zwi´kszenie efektywnoÊci procesu usuwania wody z ropy jestna wag´ z∏ota. Problem pomogli rozwiàzaç naukowcy z Centrum BadawczegoABB w Krakowie

platformyABB zdobywa

Technologie

ABB(6)28-31 separator 10/17/03 3:38 PM

Paêdziernik 2003 Dzisiaj 29fot. Adam Stephan/Mediapolis

Zodwiertu uzyskuje si´ ro-p´, która zawiera nawetkilkadziesiàt procent wo-dy. Co najmniej po∏ow´

mo˝na usunàç bez wi´kszego pro-blemu, z pozosta∏à cz´Êcià jest wi´-cej k∏opotów. „W linii technologicznej sà przynaj-mniej trzy stopnie separacji” – t∏u-maczy dr in˝. Wojciech Piaseckiz Centrum Badawczego ABB. „Pod-staw´ stanowi metoda grawitacyj-na. Wykorzystuje ona fakt, ˝e ropajest l˝ejsza od wody i wyp∏ywana powierzchni´. Jednak w trakciewydobycia woda zostaje w du˝ymstopniu rozbita na mikroskopijnekropelki tworzàc emulsj´. Najdrob-niejsze czàsteczki, które mogàmieç zaledwie kilka mikronów, opa-dajà bardzo powoli i one w∏aÊniestanowià najwi´kszy problem”.

W celu przyspieszenia procesuseparacji do mieszaniny dodajesi´ tzw. deemulsyfikatory (sub-stancje chemiczne przyspieszajàceseparacj´) oraz konstruuje si´ tzw.koalescery. Powodujà one sklejeniema∏ych kropel wody w wi´ksze,które znacznie ∏atwiej mogà opa-daç na dno zbiornika. Kilka lat temu

w prace nad problemem separacjiwody i ropy w∏àczyli si´ tak˝e na-ukowcy z Centrum BadawczegoABB w Krakowie, w tym dr in˝.Wojciech Piasecki.

Ten 37-letni naukowiec w niczymnie przypomina stereotypowegowynalazcy. Jest m∏ody, uÊmiechni´-ty i o swoich zaj´ciach opowiadaw sposób tak zrozumia∏y, ˝e nawetlaik jest w stanie wg∏´biç si´ w jegoprac´. Mimo to sukces, jaki odniós∏podczas pracy nad separatorem,ma szans´ zrewolucjonizowaç tech-nologi´ wydobycia ropy naftowejz dna morza.

We wst´pnej fazie projektu pro-wadzonego wspólnie z CentrumBadawczym ABB w Norwegii roz-wa˝ano zastosowanie metody elek-trostatycznej, mikrofalowej i aku-stycznej. Wkrótce okaza∏o si´ jed-nak, ˝e najskuteczniejsze – zw∏asz-cza pod wzgl´dem ekonomicznym– jest zastosowanie w tym celu polaelektrycznego. Rozwià-zanie to samo w sobienie by∏o nowe. Jednakdotychczasowe kon-strukcje sà cz´sto ma∏o

Atuty metody

Wspó∏autor sukcesu nowejtechnologii separacji ropypodsumowuje projekt:■ nasz separator zmniejszy∏

trzykrotnie zawartoÊç wodyw ropie po pierwszym stopniu separacji (z 15 do5 proc.)

■ pozwoli∏ na kilkukrotnezmniejszenie iloÊci chamika-liów przyspieszajàcych separacj´

■ zmniejszy∏ gruboÊç warstwy emulsji w separato-rze, poprawiajàc zdolnoÊç sterowania procesem.

DR IN˚. WOJCIECH PIASECKI

»Urzàdzenie ABBnosi nazw´ VIEC, co w angielskimskrócie oznacza:

koalescer elektro-statyczny pracujà-

cy w zbiorniku separatora

Technologie separacji ropy naftowej

info

graf

ika:

Med

iapo

lis

fot.

Ada

m S

teph

an/M

edia

polis

ABB(6)28-31 separator 10/17/03 3:38 PM


skuteczne, a zakres ichstosowania ograniczo-ny do ostatniego stop-nia separacji. Przedewszystkim stosuje si´

w nich nieizolowane elektrody sta-lowe, do których doprowadzonejest przez grubà Êcian´ zbiornikanapićie rz´du kilkudziesićiu kilo-woltów. Taki uk∏ad cz´sto powodu-je wy∏adowania wewnàtrz zbiorni-ka, a reagujàce na to zasilanieznacznie obni˝a efektywnoÊç ca∏e-go procesu. Dlatego rozwiàzanietakie mo˝na stosowaç dopiero

na trzecim stopniu – tam, gdzie za-wartoÊç wody nie przekracza ju˝pićiu procent.

Po wybraniu metody pola elek-trycznego prac´ nad samym urzà-dzeniem przekazano dr. in˝. Pia-seckiemu. Z prototypem w niewiel-kiej skali upora∏ si´ doÊç szybko i ju˝na etapie 20-centymetrowego urzà-dzenia uzyska∏ obiecujàce wyniki.Dzisiaj jego „dziecko”, które zajmujesi´ oddzielaniem wody od ropy, uro-s∏o do 4,5 metra i ci´˝ko pracujena platformie na Morzu Norweskim.

Nowatorstwo rozwiàzania ABBpolega na tym, ˝e opracowany ko-alescer pracuje ju˝ na pierwszymstopniu separacji. Stalowa przegro-da z p∏yt perforowanych, która zarazna poczàtku separatora stabilizujeprzep∏yw ropy p∏ynàcej bezpoÊred-nio z odwiertów, zosta∏a zastàpio-na podobnie wyglàdajàcà konstruk-cjà z modu∏ów wykonanych ze spe-cjalnie dobranej ˝ywicy epoksydo-wej. Wewnàtrz nich zatopione sàelementy, wytwarzajàce pole elek-tryczne w kana∏ach, którymi przep∏y-wa emulsja ropy naftowej i wody.

Centrum Badawcze w Krakowie po-wsta∏o w 1997 roku i funkcjonuje

w ramach Organizacji Badawczej ABB,dzia∏ajàcej w obr´bie dwóch GlobalnychLaboratoriów, posiadajàcej obecnie Centraw Europie, USA oraz stowarzyszone oÊrod-ki w Azji. G∏ówna problematyka ich badaƒskupia si´ wokó∏ kluczowych obszarów biz-nesu ABB: automatyki i energetyki.

Dzia∏alnoÊç badawcza prowadzona jest w dziedzinach tradycyjnych dla koncernu, takich jak urzàdzenia i systemyelektroenergetyczne, energoelektronika, automatyka, robo-tyka i diagnostyka przemys∏owa, zarzàdzanie procesami wy-twarzania, a˝ po dziedziny, w których rozwój jest szczegól-nie widoczny w ostatnich latach, a mianowicie: technologiei systemy informatyczne, komunikacja bezprzewodowa, sen-

sory MEMS (Micro Electro-Mechanical Systems) oraz nanotechnolgia. O innowacyjnoÊci w niektórych obszarachbiznesu ABB Êwiadczy fakt, ˝e a˝ 80 proc. produktów opierasi´ na rozwiàzaniach opracowanych w ostatnich pićiu la-tach. Szeroki wachlarz problemów, którymi zajmujà si´ na-ukowcy ABB, potrzeby firm ABB oraz wyzwania rynku sàwyzwaniem do innowacyjnej dzia∏alnoÊci naszych pracowni-ków. BezpoÊrednie kontakty z fabrykami i zak∏adami prze-mys∏owymi dostarczajà nam informacji o dziedzinach,w których konieczne sà nowe rozwiàzania. Mo˝liwoÊç reali-zowania w∏asnych koncepcji oraz uczestniczenia w tworze-niu nowych technologii i produktów, które zmieniajà teraê-niejszoÊç i b´dà mia∏y wp∏yw na kszta∏towanie naszej przy-sz∏oÊci, sà motorem dzia∏alnoÊci pracowników Centrum Ba-dawczego ABB w Krakowie. Doskona∏ym tego przyk∏ademjest prezentowane urzàdzenie VIEC do separacji ropy i wody.

Koalescer ABBpracuje ju˝ na

pierwszym stopniu

separacji ropynaftowej,

zmniejszajàc ju˝ na tym etapie

a˝ trzykrotnie zawartoÊç

wody w ropie

»

Technologie

DR IN˚. MAREKFLORKOWSKI

Komentarz Dyrektora Centrum Badawczego ABB

KOALESCER ABB PRACUJE JU˚ NA PLATFORMIE NA MORZU NORWESKIM

ABB(6)28-31 separator 10/17/03 3:39 PM

Paêdziernik 2003 Dzisiaj 31fot. Adam Stephan/Mediapolis

Zainstalowane urzàdzenie spe∏niaca∏kowicie funkcj´ stosowanejwczeÊniej przegrody, a dodatkowo,przez zastosowanie pola elektrycz-nego, powoduje efektywnà separa-cj´ ju˝ na poczàtku zbiornika.

Obok pomys∏una rozwiàzanietechniczne urzà-dzenia najwi´k-szym wyzwaniemdla naukowców by∏o zapewnienieklientowi pe∏nego bezpieczeƒstwa,co w znacznym stopniu determino-wa∏o wszystkie prace. W przypadkuplatformy wydobywczej bezpieczeƒ-stwo takie oznacza, ˝e nawetprzy ca∏kowitej awarii koalesceraparametry spadnà najwy˝ej do po-ziomu uzyskiwanego przed zamon-towaniem urzàdzenia. Ogromnymatutem jest tutaj modu∏owoÊç urzà-dzenia. W przypadku prototypu zain-stalowanego na platformie na Mo-rzu Norweskim urzàdzenie sk∏adasi´ z 36 identycznych elementówi awaria jednego z nich nie zak∏ócapracy pozosta∏ych.

Takiego rozwiàzania nie zastoso-wano nigdy wczeÊniej w praktyce.Wykazujàc ogromne zaufaniedo ABB prototypowy koalescer zde-cydowa∏a si´ zamontowaç firma b´-dàca w∏aÊcicielem platformy. Do-

tychczas zaufanie to nie zosta∏o za-chwiane. Jak na razie, po trzech mie-siàcach pracy skutecznoÊç rozwià-zania jest bezsprzeczna i potwierdzawyniki uzyskiwane wczeÊniej w wa-runkach laboratoryjnych. „W ciàgukilku dni od uruchomienia koalesce-

ra uda∏o si´ a˝ czterokrotnie ograni-czyç stosowane deemulsyfikatory,czyli chemikalia wspomagajàce ko-alescencj´” – t∏umaczy WojciechPiasecki. „Poza tym ju˝ dzisiaj wie-my, e znacznie skuteczniejsza sepa-racja na pierwszym poziomie po-zwala potencjalnie zwi´kszyç prze-p∏yw w instalacji. A nasze urzàdze-nie zmniejszy∏o trzykrotnie zawar-toÊç wody w ropie po pierwszymstopniu (z 15 do 5 proc). Przy takichwynikach w perspektywie mo˝-na myÊleç o ograniczeniu linii tech-nologicznej do tylko dwóch stopniseparacji.

W przypadku platformy oznaczato rocznà oszcz´dnoÊç co najmniejkilkuset tysi´cy dolarów na sa-mym tylko zmniejszeniu iloÊci zu˝y-tych deemulsyfikatorów. Równie˝potencjalne zwi´kszenie przep∏ywumo˝na wyraziç w dolarach: jeden

procent wydobycia wi´cej oznaczawiele milionów dolarów rocznie. Oprogramowanie pozwalajàcena optymalne sterowanie ca∏ym sys-temem z poziomu operatora rów-nie˝ powsta∏o dzi´ki pracy polskiego

naukowca, pra-cownika krakow-skiego CentrumB a d a w c z e g oABB – Jakuba Si-powicza.

JeÊli prototyp urzàdzenia spe∏nipok∏adane w nim nadzieje, za-pewne zainteresujà si´ nimwszystkie platformy wydobywcze.Wówczas ze spokojem b´dziemo˝na powiedzieç, i˝ produkt kra-kowskiego naukowca spod sztan-daru ABB zrewolucjonizowa∏ tech-nologi´ wydobycia ropy naftowejz dna morza.

S∏awomir Dolecki

NAJWA˚NIEJSZE POJ¢CIA■ separacja – proces rozdzielania mie-szaniny ropy naftowej i wody morskiej■ koalescer – urzàdzenie wspomagajàceproces ∏àczenia drobnych kropelek wody ■ koalescencja – proces ∏àczenia rozpro-szonych kropelek wody ■ deemulsyfikatory – sub-stancje chemiczne powie-rzchniowo czynne, wspoma-gajàce proces koalescencji.

ABB rewolucjonizuje technologiwydobycia ropy naftowej

NOWA TECHNOLOGIA ABB JEST CA¸KOWICIE BEZPIECZNA

fot.

na k

olum

nach

: A

rch.

AB

B

ABB(6)28-31 separator 10/17/03 5:13 PM

To zupe∏nie nowa gene-racja listwowych roz-∏àczników i podstawbezpiecznikowych ABB.

Czerpie ona z doÊwiadczeƒw produkcji roz∏àczników listwo-wych SLBM. Pierwsza ich wersjaz 1967 roku by∏a jednoczeÊnieÊwiatowà premierà tego typuaparatów. Konstrukcja XLBM,aparatów z roz∏àczaniem jedno-biegunowym i trójbiegunowymjednoczesnym, jest w prostej liniikontynuacjà produktów SLB-1oraz SLB-3 z 1975 roku.

Aparaty te przewidziano g∏ów-nie do zastosowaƒ energetycz-nych (z∏àcza i szafy kablowe orazstacje transformatorowe). Zewzgl´du na ró˝norodne mo˝liwo-

Êci rozwiàzaƒ konstrukcyjnych,roz∏àczniki Êwietnie sprawdzajàsi´ w rozdzielnicach przemys∏o-wych, budynkach mieszkalnychi biurowych oraz rozdzielnicachinstalacyjnych.

Wa˝niejsze zalety produktów to: ■ kompletna linia produktowa od 160 do 630 A■ prosta i szybka instalacja rozdziel-nic w systemie szyn o profilu Z■ mocna, nowoczesna i funkcjo-nalna konstrukcja■bogata oferta zacisków kablowych■ zatrzaskowy monta˝ akcesoriów ■ zgodnoÊç z normami IEC EN60947-3, znak bezpieczeƒstwa „B”■ szerokoÊç aparatów 48 i 98 mm■ standardowy monta˝ Êrubowyi hakowy na zbiorczych szynach

p∏askich (185 mm) ■ system szyn zbiorczych o profi-lu Z (IP20); bezpieczne rozdzielni-ce naÊcienne – nie wymagajàobudowy; prosty monta˝ odp∏y-wów pod napi´ciem■ mo˝liwoÊç pod∏àczenia kablo-wego z do∏u, góry i boku■ pomiar pràdu na odejÊciach ka-blowych, szynach zbiorczych i odczo∏a aparatów■ zdalna i miejscowa kontrolawk∏adek bezpiecznikowych ■ praca w obwodach silnikowych,kategoria u˝ytkowania AC23B■ materia∏y samogasnàce klasy VO.

Listwowe roz∏àczniki bezpiecznikowe


Produkty

Wi cej informacji: Dariusz Zienkiewicz, tel.: (22) 51 64 442e-mail: [email protected]

ABB wprowadza na rynek nowà generacj´ listwowych roz∏àczników i podstawbezpiecznikowych XLBM. Aparaty produkowane sà w Skien w Norwegii

bezpiecznysystem

Mocna konstrukcja

ABB(6)32-34 Produkty 10/17/03 3:41 PM

Nowa linia

Wi cej informacji: Andrzej Gochniotel.: (22) 51 64 441e-mail. [email protected]

fot.

na k

olum

nach

: A

rch.

AB

B


A BB wprowadza na rynek no-wà lini´ produktów elektro-

nicznej aparatury modu∏owej,przeznaczonych do zastosowaƒg∏ównie w automatyce przemys∏o-wej. Nale˝à do niej przekaênikiczasowe serii CT, przekaêniki seriiCM do monitoringu: napi´ç, prà-dów, stanu izolacji, up∏ywnoÊci,przekaêniki termistorowej ochronysilnika, kontroli poziomu cieczy.Do wymienionej linii produktównale˝à równie˝ zasilacze liniowei impulsowe serii CL, konwerterysygna∏ów analogowych serii CCi CI oraz pó∏przewodnikowe prze-kaêniki serii Sigma. Wszystkieurzàdzenia przeznaczone sàdo monta˝u na szynie DIN i para-metry ka˝dej serii produktów do-

stosowane sà do szerokich zakre-sów odpowiadajàcych im wielko-Êci spotykanych w przemyÊle.Czytelne oznaczenia, prosta insta-lacja oraz niezawodnoÊç to dodat-kowe zalety nowej linii produktów.

Wi cej informacji: Jakub Matasektel.: (22) 51 64 454e-mail: [email protected]

NOWA LINIA PST

softstart PST

Elektroniczna aparatura modu∏owa

RODZINA PRZEKAèNIKÓW MONITORUJÑCYCH CM

F irma ABB podukuje softstartyod poczàtku lat 80. Na rynku pojawi si´ nied∏ugo nowy,

ulepszony softstart PST, który pokry-wa pràdy znamionowe od 30Ado 1810A. Posiada lepszà kontrol´elektronicznà parametrów elektrycz-nych podczas rozruchu silnika. Wyposa˝ony jest w dziesi´cioj´zyko-wy wyÊwietlacz LCD, a system obs∏u-gi menu podobny jest do stosowane-go w telefonach komórkowych z u˝y-tecznymi ustawieniami (automatycz-nym statusem, logowaniem). Progra-mowalny przekaênik sygna∏u daje kilkamo˝liwoÊci sygnalizacji ostrze˝eƒusterek i innych zdarzeƒ. Poza wszyst-kimi atutami softstart ma przyjemne,nowoczesne wzornictwo, co niewàt-pliwie stanowi dodatkowà zalet´.

ABB(6)32-34 Produkty 10/17/03 3:41 PM

Profesjonalna seria

czujniki ruchu


Na polski rynek ABB wpro-wadzi∏o nowe czujniki ru-chu serii Professional. Pro-dukuje je niemiecka fabry-

ka Busch-Jaeger GmbH nale˝àcado grupy ABB, znana z ofertyosprz´tu elektroinstalacyjnego.

Nowe czujniki, podobnie jakw przypadku ich poprzedników,dost´pne sà w trzech kolorach: bia-∏ym, bràzowym i antracytowym.

Zmieni∏a si´ natomiast forma urzà-dzenia. Nowoczesnà lini´ opracowa-no zgodnie z obowiàzujàcymi trenda-mi wzorniczymi. Dodano te˝ nowefunkcje znacznie poszerzajàce mo˝li-woÊci czujników, które przeznaczonesà do monta˝u zewn´trznego. Posia-dajà stopieƒ ochrony IP 55,przewidziane sà do dzia∏ania w tem-peraturach od -25°C do +55°C. Czujniki s∏u˝à do automatycznego w-∏àczania oÊwietlenia poprzez reakcj

na ruch w polu detekcji. Parametrami,które analizujà, sà wielkoÊç obiektu,iloÊç emitowanego ciep∏a oraz szyb-koÊç przemieszczania si pomi dzyposzczególnymi sektorami.

Wszystkie urzàdzenia zaopatrzo-ne sà w czujnik zmierzchu – rozpo-czynajà „prac´” dopiero w okreÊlo-nych przez u˝ytkownika warunkachnat´˝enia naturalnego Êwiat∏a ze-wn´trznego.

ABB wprowadzi∏o na polski rynek nowe czujniki ruchu serii Professional. Produkuje je niemiecka fabryka Busch-Jaeger GmbH, znana z oferty osprz´tuelektroinsta-lacyjnego i nale˝àca do grupy ABB

Wi cej informacji: Wojciech Milczarzewicztel.: (22) 51 64 446e-mail: [email protected] ˚e∏obowskitel.: (22) 51 64 424e-mail: [email protected]

CZUJNIKAMI RUCHU

mo˝na sterowaç pilotem

Oprogramowanie Asset Optimizerjest cz´Êcià platformy Industrial IT.

Umo˝liwia realizowanie proaktywnej,predykcyjnej strategii zarzàdzaniawszystkimi zasobami instalacji prze-mys∏owych w czasie rzeczywistym.KorzyÊci:■ obni˝enie kosztów zabezpieczeniaciàg∏oÊci produkcji,■ monitorowanie stanu urzàdzeƒobiektowych w czasu rzeczywistym,■ prowadzenie procesu technologicz-nego blisko ograniczeƒ projektowych,■ mo˝liwoÊç wspó∏pracy z systemamiCMMS i ERP.

Optimize IT Asset Optimizer 2.1

Wi cej informacji: Jacek Regulski, tel.: (22) 51 64 460e-mail: [email protected]

ProduktyNowoczesne rozwiàzania dla przemys∏u

Eleganckiefo

t.: A

rch.

AB

B

ABB(6)32-34 Produkty 10/17/03 3:42 PM

fot. Arch. ABB · Program Szkole-niowy, ... Warszawskie sà trzecià co do wielkoÊci imprezà...

Documents

Transcript of fot. Arch. ABB · Program Szkole-niowy, ... Warszawskie sà trzecià co do wielkoÊci imprezà...