FORTEPIAN JAZZOWY - karlowi.czkarlowi.cz/wp-content/uploads/FORTEPIAN-JAZZOWY... · fortepian stał...

18
Program nauczania FORTEPIAN JAZZOWY Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st. im. M. Karłowicza w Katowicach mgr Bartosz Kalicki Etap edukacyjny: Państwowa Szkoła Muzyczna II stopnia, klasy I-IV Specjalność: Instrumentalistyka jazzowa nazwa zajęć edukacyjnych: fortepian jazzowy Autor: mgr Bartosz Kalicki Zgodne z podstawą programową: Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 14 sierpnia 2019 r. w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego (DZ. U. z 2019 r., poz. 1637). Katowice 2020

Transcript of FORTEPIAN JAZZOWY - karlowi.czkarlowi.cz/wp-content/uploads/FORTEPIAN-JAZZOWY... · fortepian stał...

  • Program nauczania

    FORTEPIAN JAZZOWY

    Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st.

    im. M. Karłowicza

    w Katowicach

    mgr Bartosz Kalicki

    Etap edukacyjny: Państwowa Szkoła Muzyczna II stopnia, klasy I-IV

    Specjalność: Instrumentalistyka jazzowa

    nazwa zajęć edukacyjnych: fortepian jazzowy

    Autor: mgr Bartosz Kalicki

    Zgodne z podstawą programową: Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 14 sierpnia 2019 r.

    w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego (DZ. U. z 2019 r., poz. 1637).

    Katowice 2020

  • 2

    Spis treści

    Wstęp ...................................................................................................................................................... 3

    1. Cele edukacyjne ................................................................................................................................... 4

    1.1 Cele kształcenia – wymagania ogólne .......................................................................................... 4

    1.2 Cele kształcenia – wymagania szczegółowe ................................................................................. 4

    2. Materiał nauczania ............................................................................................................................. 6

    2.1 Treści Nauczania ........................................................................................................................... 6

    2.2 Formy sprawdzania osiągnięć ucznia ......................................................................................... 13

    2.3 Opis osiągnięć ucznia na zakończenie etapu edukacyjnego ....................................................... 15

    3. Komentarz ......................................................................................................................................... 16

    3.1 Ogólna koncepcja programu – wskazówki metodyczne ............................................................ 16

    3.2 Opis warunków niezbędnych do realizacji programu nauczania ............................................... 17

    3.3 Podstawa prawna ........................................................................................................................ 18

  • 3

    Wstęp

    Historia pianistyki jazzowej sięga końca XIX wieku, kiedy to formował się Ragtime

    – styl będący fundamentem jazzu. Dzięki swoim ogromnym możliwościom fakturalnym pianiści mogli

    występować solo, korzystając z wieloplanowości oraz bogactwa brzmieniowego tego instrumentu.

    Z biegiem czasu, wraz z rozwojem muzyki, fortepian coraz częściej był częścią zarówno mniejszych

    zespołów combo, jak i wielkich orkiestr – Big-bandów. W okresie krystalizacji stylu swingowego

    fortepian stał się podstawowym instrumentem sekcji rytmicznej, pozostając w tej roli jednym aż do

    czasów współczesnych.

    Główne formuły wykonawcze:

    solowa

    zespołowa

    akompaniament

    W procesie edukacji w zakresie fortepianu jazzowego należy uwzględnić powyższe trzy

    punkty.

    Podczas gdy geneza muzyki poważnej sięga odległych lat starożytności, jazz rozwinął się

    stosunkowo niedawno, bo pod koniec XIX. Nie jest zatem łatwo uformować uniwersalne wytyczne

    dotyczące procesu nauczania młodych adeptów sztuki. Jazz opiera się w dużej mierze na

    improwizacji, która powinna być budowana na fundamentach wiedzy teoretycznej. Należy jednak

    pamiętać, iż w wielu przypadkach jest to proces indywidualny. Istotnym jest znalezienie złotego

    środka pomiędzy ścisłymi zasadami improwizacji i harmonii wynikających z kanonów a naturalnością,

    spontanicznością i swobodą wypowiedzi bez której jazz nie byłby jazzem.

    Bardzo ważne jest wspieranie naturalnego procesu nabywania wiedzy muzycznej przez

    uczniów. Należy pamiętać, iż w historii jazzu dla wielu wybitnych artystów nauczycielami byli inni,

    doświadczeni artyści – często członkowie zespołu – którzy wprowadzali młodych adeptów w świat a

    funkcje podręczników pełniły płyty z studyjnymi nagraniami. Praca współczesnego nauczyciela

    powinna po części nawiązywać do tej idei. Pedagog powinien być wspierającym mentorem,

    pomagającym w znalezieniu własnej drogi do wyrażania emocji.

  • 4

    1. Cele edukacyjne

    1.1 Cele kształcenia – wymagania ogólne

    1. Kształcenie umiejętności gry na instrumencie

    Uczeń kształci umiejętności gry na instrumencie, prawidłowo stosując aparat gry. (s. 6)

    2. Zdobywanie umiejętności w zakresie interpretacji utworów muzycznych

    Uczeń improwizuje w oparciu o formy i schematy harmoniczne, charakterystyczne dla

    muzyki jazzowej, oraz interpretuje utwory muzyczne w sposób zgodny z kanonami stylistyki

    jazzowej. (s.9)

    3. Poznanie wiedzy z historii i literatury muzycznej, z uwzględnieniem muzyki jazzowej

    Uczeń poznaje historię muzyki i literaturę muzyczną, ze szczególnym uwzględnieniem

    jazzu, jego głównych nurtów, stylów oraz przedstawicieli. (s.8)

    4. Kształcenie umiejętności czytania zapisu nutowego, specyficznego dla muzyki

    jazzowej

    Uczeń biegle czyta zapis nutowy, w szczególności zapis specyficzny dla muzyki

    jazzowej. (s.6, 8)

    5. Kształcenie umiejętności pracy w zespole jazzowym

    Uczeń zna zasady wykonawstwa zespołowego oraz artystyczne i społeczne

    uwarunkowania pracy instrumentalisty jazzowego w zespołach o różnorodnych składach

    wykonawczych. (s.6, 9)

    1.2 Cele kształcenia – wymagania szczegółowe

    1. Kształcenie umiejętności gry na instrumencie

    Uczeń:

    1) zna budowę swojego instrumentu; (s. 6)

    2) prawidłowo posługuje się aparatem gry; (s. 6)

    3) prawidłowo wydobywa dźwięk; (s. 6)

    4) posiada umiejętności techniczne, pozwalające na poprawne wykonywanie różnorodnego

    stylistycznie repertuaru jazzowego. (s. 6, s 16)

    2. Zdobywanie umiejętności w zakresie interpretacji utworów muzycznych

    Uczeń:

    1) zna i rozróżnia najważniejsze style i formy w muzyce jazzowej; (s. 6)

    2) gra w różnych stylistykach, wykorzystując charakterystyczne dla nich środki wyrazowe,

    związane z melodyką, brzmieniem, artykulacją, dynamiką, frazowaniem oraz z

    podziałami rytmicznymi; (s. 8)

    3) improwizuje na instrumencie, świadomie stosując skale, progresje i kadencje harmoniczne,

    charakterystyczne dla muzyki jazzowej; (s.8)

  • 5

    4) analitycznie słucha muzyki, rozpoznaje i zapisuje poszczególne elementy utworu

    muzycznego oraz wykorzystuje je w rozwoju własnego języka improwizacji; (s.8, s. 10)

    5) samodzielnie opracowuje i interpretuje utwory w sposób zgodny z kanonami muzyki

    jazzowej; (s. 9)

    6) posiada umiejętność gry solowej. (s.9)

    3. Poznanie wiedzy z historii i literatury muzycznej, z uwzględnieniem muzyki jazzowej

    Uczeń:

    1) zna historię muzyki, ze szczególnym uwzględnieniem jazzu, jego głównych nurtów, stylów

    i przedstawicieli; (s. 6)

    2) zna najważniejsze nagrania muzyki jazzowej, ze szczególnym uwzględnieniem nagrań

    najwybitniejszych pianistów; (s. 6)

    3) zna i rozpoznaje standardy jazzowe. (s. 6)

    4. Kształcenie umiejętności czytania zapisu nutowego, specyficznego dla muzyki

    jazzowej

    Uczeń:

    1) czyta nuty a vista w sposób pozwalający na odegranie utworu; (s. 9)

    2) gra i improwizuje na podstawie funkcji harmonicznych, bez wcześniejszego

    przygotowania; (s. 9)

    3) odczytuje znaki i określenia wykonawcze, charakterystyczne dla muzyki jazzowej. (s. 9)

    5. Kształcenie umiejętności pracy w zespole jazzowym

    Uczeń:

    1) zna rolę swojego instrumentu w zespole jazzowym; (s. 9)

    2) stosuje elementarne zasady komunikacji i współpracy w zespołach o różnych składach

    wykonawczych; (s. 9)

    3) słucha i właściwie reaguje na działania współwykonawców. (s. 9)

  • 6

    2. Materiał nauczania

    2.1 Treści Nauczania

    Pierwszy rok nauczania

    W pierwszym roku nauczania należy ucznia wprowadzić w ogólne zagadnienia związane

    z muzyką jazzową. Na tym etapie istotne będzie przedstawienie zarysu historycznego

    z uwzględnieniem okresów stylistycznych, np. ragtime, swing, bebop. W tym celu można się posłużyć

    słownym opisem, nagraniami audio definiujących poszczególne style, a także własną prezentacją

    przy fortepianie. Ucznia należy także zapoznać nazwiskami artystów, którzy zajmują ważne miejsce

    w historii jazzu. Warto polecić uczniowi, by zanotował imiona i nazwiska w celu zaznajomienia się

    z ich twórczością – dobrze by stylistyka poszczególnych artystów była zróżnicowana.

    Ucznia należy zaznajomić z budową fortepianu, wyjaśnić poszczególne jego elementy i zasady

    ich działania. Na tym etapie warto wyjaśnić w jaki optymalny sposób posługiwać się aparatem gry

    i jak uniknąć niepotrzebnych spięć. Przy okazji zagadnień związanych z budową instrumentu

    należałoby ująć specyfikę instrumentu w kontekście gry zespołowej. Uczeń powinien dowiedzieć się

    jaką rolę w zespole pełni fortepian np. w zestawieniu z kontrabasem i perkusją.

    W pierwszym roku nauki uczeń powinien poznać podstawowe skale: bluesową

    i pentatoniczną. Należy wykonywać ćwiczenia mające na celu gruntowne przyswojenie tych skal,

    temu mogą posłużyć np. gamy, czy pochody tercjowe. Ten etap nauki, to także nauka akordów.

    Ucznia należy zaznajomić z podstawowymi akordami majorowymi, minorowymi

    oraz dominantowymi.

    Na przykładzie standardów jazzowych uczniowi należy wyjaśnić sposób interpretacji podstawowych

    akordów, np. Dmi7, G7, Cma7. Początkowo można oprzeć się na układach głosowych z tercją

    i septymą.

    Zaleca się by uczeń improwizował początkowo w prosty sposób, używając nieskomplikowanych

    środków wyrazu.

  • 7

    I rok I półrocze (Blues) – wymagania na przesłuchanie:

    improwizacja na bazie skali bluesowej – trzy wybrane tonacje

    improwizacja na bazie skali pentatonicznej mollowej – trzy wybrane tonacje

    jeden standard jazzowy

    utwór dowolny

    kompozycja z pogranicza jazzu i muzyki poważnej1

    I rok II półrocze (Ragtime) – wymagania na egzamin końcoworoczny:

    improwizacja na skali jońskiej – dwie wybrane tonacje

    improwizacja na skali doryckiej – dwie wybrane tonacje

    improwizacja na skali pentatonicznej durowej – trzy wybrane tonacje

    akordy maj, min, D7 do 3 znaków – układ pięciogłosowy

    klasyczny ragtime2

    jeden standard jazzowy

    dowolna transkrypcja nagrania jazzowego

    Na tym etapie dopuszcza się wykonanie ragtime’u lub transkrypcji z nut.

    1 Może to być kompozycja z elementami improwizowanymi bądź w całości zapisana (Przykłady: Impresjonizm,

    utwory współczesne, Ragtime, a także utwory wcześniejszych epok z elementami improwizowanymi) 2 Ragtime może być wykonany w całości lub w częściowo

  • 8

    Drugi rok nauczania

    Na tym etapie, po okresie Bluesa, Ragtime’u i Dixielandu nauczyciel wprowadza ucznia

    w Epokę Swingu. Należy wypracować z uczniem charakterystyczne poczucie czasu muzycznego,

    tzw. time.. Istotne jest, aby zwracać uwagę na środki wyrazowe takie jak artykulacja, dynamika,

    frazowanie, będące składnikiem końcowego brzmienia.

    Pierwsze półrocze drugiego roku to dobry moment, by młodzi adepci sztuki zaczęli improwizować

    w oparciu o proste struktury harmoniczne, a także odkryli sposoby realizacji zapisu specyficznego

    dla muzyki jazzowej.

    W drugim półroczu drugiego roku uczeń poznaje stylistykę be-bopu, odkrywa charakterystyczne dla

    tego stylu frazowanie oraz artykulację. W procesie nauczania wykorzystywane są m.in. utwory

    Charliego Parkera i Dizzy Gillespie’go. Nauka języka be-bopu następuje poprzez słuchanie,

    analizowanie oraz wykonywanie standardów jazzowych.

    Nauczyciel powinien przedstawić uczniowi różne schematy rytmiczne akompaniamentu,

    a także układy głosowe pomagające w realizacji zapisu charakterystycznego dla muzyki jazzowej.

    Wymagania egzaminacyjne:

    II rok I półrocze – swing

    improwizacja na skali miskolidyjskiej – dwie wybrane tonacje

    improwizacja na skali pentatonicznej mollowej – dwie wybrane tonacje

    improwizacja na skali pentatonicznej durowej – dwie wybrane tonacje

    kadencja II-V-I do 4 znaków w tonacji majorowej3

    blues 12-taktowy

    utwór dowolny

    kompozycja z pogranicza jazzu i muzyki poważnej

    transkrypcja nagrania jazzowego

    II rok II półrocze – bebop

    improwizacja po skali be-bop dominantowej – trzy wybrane tonacje

    improwizacja po skali lidian-dominant – trzy wybrane tonacje

    kadencja II-V-I w tonacji minorowej do 4 znaków

    dowolna kompozycja Charliego Parkera

    utwór dowolny

    kompozycja z pogranicza jazzu i muzyki poważnej

    transkrypcja nagrania jazzowego lub jej fragment

    3 Kadencje należy wykonać zaczynając układem 1-3-5-7-9 oraz 1-7-9-3-5

  • 9

    Trzeci rok nauczania

    Podczas trzeciego roku nauki zgłębiane są zagadnienia dotyczące odpowiedniego interpretowania

    różnorodnych form jazzowych. Jest to czas, w którym uczeń nabywa umiejętności

    w zakresie stosowania właściwych środków w konkretnej stylistyce. W pierwszym półroczu należy

    zwrócić uwagę, by uczeń jak najczęściej improwizował po kadencji II-V-I. Na tym etapie ważne także

    jest, by uczeń poznał bardziej zaawansowane techniki i sposoby realizacji gry solowej.

    Drugie półrocze to praca nad prezentacją odmiennych styli. Tutaj istotnym jest zróżnicowane

    w interpretacji poszczególnych utworów, np. należy zwrócić uwagę na zastosowanie odmiennej

    artykulacji dla muzyki latin.

    Trzeci rok nauczania to czas, w którym nauczyciel powinien poświęcić więcej czasu

    na tzw. comping, czyli umiejętności akompaniowania w zespole jazzowym. Należy uczniowi

    przedstawić różne układy głosowe temu służące, takie jak: drop 2, upper structure, akordy kwartowe,

    czy blokowe akordy stosowane przez Reda Garlanda.

    Podczas zajęć należy ćwiczyć czytanie przebiegu harmonicznego a Vista.

    Wymagania egzaminacyjne:

    III rok I półrocze – Hardbop, modal

    Improwizacja po skali alterowanej – trzy wybrane tonacje

    czytanie nut i funkcji a vista

    dwa standardy jazzowe

    transkrypcja nagrania jazzowego

    kompozycja z pogranicza jazzu i muzyki poważnej

    III rok II półrocze – latin

    skala półton - cały ton – C, F, G

    czytanie nut i funkcji a vista

    utwór latin – bossa nova, samba, salsa (straight eights)

    dowolny utwór solo

    transkrypcja nagrania jazzowego

    kompozycja z pogranicza jazzu i muzyki poważnej

  • 10

    Czwarty rok nauczania

    Na tym etapie uczeń poznaje współczesne środki wyrazu, które powinien swobodnie wykorzystywać

    w interpretacjach. Czwarty rok nauki jest podsumowaniem poprzednich lat, a więc w tym czasie

    istotne jest zestawienie wszystkich elementów jakie do tej pory były przetwarzane w procesie

    nauczania.

    IV ROK - PODSUMOWANIE

    Dopuszczenie do dyplomu:

    wszystkie zagadnienia z poprzednich lat, w tym skale i akordy

    transkrypcja nagrania

    czytanie nut a Vista

    dwie dowolne kompozycje jazzowe

    Egzamin Dyplomowy:

    blues 12-taktowy

    ballada

    standard jazzowy (walking)

    utwór w stylistyce straight eights (np. bossa-nova)

    utwór solowy

    Wymagania programowe podczas zajęć dla wszystkich lat nauki:

    1) obowiązkowe zagadnienia, które są wymagane na egzaminie w danym półroczu

    2) dwa dodatkowe standardy jazzowe na każde półrocze realizowane podczas zajęć

    3) czytanie nut a Vista

  • 11

    Lista proponowanych standardów:

    I rok I półrocze:

    C Jam Blues

    Satin Doll

    Afternoon In Paris

    Autumn Leaves

    Summertime

    Perdido

    Blue Monk

    Tenor Madness

    St. Louis Blues

    Lover Man

    Body and soul

    I rok II półrocze:

    Lady be good

    Honeysuckle Rose

    All of me

    Exactly like you

    Solitude

    How high the moon

    Mack the knife

    Billie’s Bounce

    I got Rhythm

    Hello Dolly

    misty

    II rok I półrocze:

    Over the rainbow

    Mack the knife

    In a mellow tone

    Take the “A” Train

    Don’t Get Around Much Anymore

    Night and Day

    In a Sentimental Mood

    There Is No Greater Love

    All The Things You Are

    A Foggy Day

    II rok II półrocze:

    Anthropology

    Ornighology

    Night in Tunisia

    Four

    Confirmation

    Groovin’ High

    Joy Spring

    In Walked Bud

    Straight No Chaser

    Yardbird Suite

    Round Midnight

    Oleo

    III rok I półrocze

    So What

    Impressions

    Footprints

    Mr. P. C.

    All Blues

    Equinox

    Naima

    Nica’s Dream

    Song For My Father

    Sister Sadie

    III rok II półrocze

    Chameleon

    Cantaloupe Island

    The Girl From Ipanema

    No More Blues

    Wave

    Desafinado

    Corcovado

    St. Thomas

    Spain

    Mercy Mercy Mercy

  • 12

    Nauczyciel może wybrać standardy jazzowe z poza listy, jeśli ich walory edukacyjne będą odpowiadać

    kompozycjom z listy standardów.

    W ramach utworu z pogranicza muzyki jazzowej i muzyki poważnej nauczyciel może zadać uczniowi

    kompozycję jazzową (zapisaną), bądź transkrypcję o porównywalnych walorach edukacyjnych.

    Rekomendowane pozycje z standardami jazzowymi:

    New Real Book (vol. 1-3)

    Colorado Book

    Realbook (vol 1-3)

    Jamey Aabersold (vol 1-105)

    Rekomendowane pozycje z materiałami dydaktycznymi:

    Mark Levine – The Jazz Piano Book

    Mark Levine – The Jazz Theory Book

    Bill Dobbins – A Creative Approach to Jazz Piano Harmony

    Bill Dobbins – The Contemporary jazz pianist

    Bogdan Hołownia – O Harmonii Jazzowej, Zapiski z Szuflady

    Rekomendowane pozycje z kompozycjami jazzowymi i transkrypcjami:

    Chick Corea – Children’s Songs

    Oscar Peterson – Etudes, Jazz Exercises

    Charlie Parker – Omnibook

    Bill Evans – The Artistry of Bill Evans (Pascal Wetzel)

    Rekomendowane pozycje z repertuaru muzyki poważnej:

    J.S. Bach – Inwencje dwugłosowe

    J.S. Bach – Inwencje trzygłosowe

    J.S. Bach – Das Wohltemperierte Klavier (I-II)

    J.S. Bach – Łatwe utwory, PWM

    J.S. Bach – Drobne utwory, PWM

    F. Chopin – Preludia, Nokturny, Etiudy, Walce (wybór)

    Utwory egzaminacyjne uczeń może wykonywać przy akompaniamencie sekcji lub z nagraniem.

    W razie braku technicznych możliwości na takie nauczyciel może wykonywać partie basu

    na fortepianie.

    Możliwe jest również wykonanie programu solo bez towarzyszenia sekcji, ani basu (bez zmiany

    faktury fortepianowej).

    Komisja może poprosić o zaprezentowanie tylko części przygotowanego programu podczas

    egzaminu.

  • 13

    2.2 Formy sprawdzania osiągnięć ucznia

    Formy sprawdzania osiągnięć ucznia:

    co pół roku odbywają się egzaminy z instrumentu głównego. Uczniowie prezentują

    programy, które są oceniane komisję egzaminacyjną.

    pod koniec pierwszego półrocza odbywa się przesłuchanie - ocena z przesłuchania

    wpływa na ocenę śródroczną oraz końcową

    praca na zajęciach - oceny śródroczne i cząstkowe są notowane w dzienniku przez

    pedagoga

    publiczne występy uczniów

    udział uczniów w koncertach i wydarzeniach artystycznych Szkoły oraz w popisach

    klasowych i sekcyjnych,

    udział wyróżniających się uczniów w lokalnych, ogólnopolskich

    oraz międzynarodowych konkursach

    System oceniania reguluje wewnątrzszkolny Statut oraz stosowne rozporządzenie Ministra

    Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Uczniowie i rodzice powinni być informowani o kryteriach

    oceniania oraz wymaganiach edukacyjnych. Uczniowie są oceniani zarówno podczas egzaminów

    i przesłuchań, jak i podczas zajęć.

    Na ocenę nauczyciela podczas zajęć wpływają:

    pracowitość i sumienność

    przygotowanie do zajęć

    zainteresowanie muzyką, jak i innymi formami sztuki

    szybkość przyswajania nowego materiału

    stopień realizacji wymagań sekcji dla danej klasy

    umiejętność samodzielnego korygowania błędów

    umiejętność czytania zapisów charakterystycznych dla muzyki jazzowej

    umiejętność improwizacji w stopniu adekwatnym do zrealizowanego programu

  • 14

    Na ocenę komisji podczas egzaminów składają się:

    walory artystyczne dzieła

    poczucie swingu, charakterystycznego dla jazzu rytmu i czasu

    swoboda wykonawcza

    umiejętność zainteresowania słuchacza, walory estradowe

    opanowanie sceniczne

    stopień trudności wykonywanego programu

    jakość brzmienia

    wyczucie rytmiczne

    spójność elementów dzieła

    warsztat wykonawczy, technika

    prezentacja własnej osobowości muzycznej

    w przypadku gry zespołowej – korelacja z innymi artystami

    interpretacja dzieła w kontekście prezentowanego stylu

    Należy zaznaczyć, że istotnym czynnikiem kształtującym ocenę jest postęp ucznia. Ocena nie może

    opierać się wyłącznie o zdolności ucznia prezentowane podczas egzaminów.

  • 15

    2.3 Opis osiągnięć ucznia na zakończenie etapu edukacyjnego

    Uczeń:

    1) posługuje się techniką gry, pozwalającą na wykonanie różnorodnego stylistycznie

    repertuaru jazzowego;

    2) interpretuje utwory muzyczne w sposób zgodny z kanonami stylistyki jazzowej;

    3) improwizuje w oparciu o formy i schematy harmoniczne, charakterystyczne dla muzyki

    jazzowej;

    4) czyta nuty a vista w stopniu pozwalającym na odtworzenie utworu, z uwzględnieniem stylów

    i pulsacji występujących w muzyce jazzowej;

    5) samodzielnie opracowuje utwory o zróżnicowanym stopniu trudności;

    6) łączy i wykorzystuje w działaniach praktycznych wiedzę z zakresu

    przedmiotówogólnomuzycznych;

    7) samodzielnie wyszukuje, selekcjonuje i dokonuje oceny informacji potrzebnych do realizacji

    przedmiotów artystycznych, z wykorzystaniem technik informacyjnych i komunikacyjnych;

    8) posługuje się wiedzą z zakresu historii muzyki, w tym literatury muzycznej, ze szczególnym

    uwzględnieniem jazzu, jego głównych nurtów, stylów oraz przedstawicieli;

    9) potrafi opanować pamięciowo utwory ze swojego repertuaru;

    10) gra na fortepianie w zakresie elementarnym, ze szczególnym uwzględnieniem utworów

    muzyki jazzowej;

    11) publicznie prezentuje przygotowany program artystyczny.

  • 16

    3. Komentarz

    3.1 Ogólna koncepcja programu – wskazówki metodyczne

    Niniejszy program skonstruowany został na potrzeby pedagogiczne związane z nauką gry

    na fortepianie jazzowym w szkole muzycznej II stopnia w cyklu 4-letnim. Ramowy plan nauczania

    przewiduje 9 godzin tygodniowo w całym cyklu kształcenia, co daje dwie godziny tygodniowo

    przez trzy lata nauki i trzy godziny w ostatnim roku nauki.

    Kluczowym elementem w cyklu kształcenia jest interpretacja utworów, w tym nauka

    standardów jazzowych. Muzyka grana już od początku powinna uwzględniać piękno sztuki, emocje

    w niej zawarte oraz wszelkie niuanse wpływające na ostateczny kolor dzieła.

    Już od pierwszego roku nauczania należy zwrócić uwagę na to, by uczeń czerpał wiedzę

    nie tylko z zakresu interpretacji dzieła, ale także z obszaru notacji muzycznej, harmonii, wiedzy

    historycznej, stylistycznej, a także improwizacji. Zgłębianie pewnych zagadnień zapewne będzie miało

    miejsce podczas innych zajęć (np. harmonia jazzowa, historia jazzu), jednak specyfika pracy

    nad utworami często wymaga wyjaśnienia ów zagadnień dużo wcześniej. Z tego powodu ważna jest

    kompleksowa dydaktyka opiewająca zróżnicowaną problematykę muzyki jazzowej. Uczeń

    już od pierwszych zajęć powinien pogłębiać swoją wiedzę w zakresie umiejętności pracy w zespole

    jazzowym. Podczas indywidualnych zajęć fortepianu jazzowego ważną rolą nauczyciela jest

    wprowadzenie merytoryczne ucznia do dalszej współpracy w różnych składach instrumentalnych.

    Nauczyciel powinien przedstawić początkowo elementarne zasady, by w późniejszym czasie,

    równolegle do postępu ucznia, wprowadzać bardziej zaawansowane zagadnienia.

    Kolejne półrocza w tym rozdziale podzielone zostały względem gatunków muzycznych.

    Oczywiście jest to tylko pewna sugestia porządkująca chronologicznie proces nauczania i nie należy

    podchodzić do niej zbyt ściśle. Przykładowo: rekomendowane jest czerpanie z „bebopu” przez cały

    cykl nauczania.

    Niezwykle ważne jest także uwzględnienie muzyki klasycznej w procesie edukacji muzyki jazzowej.

    W programie znajdują się: cele kształcenia, treści nauczania, formy sprawdzania osiągnięć ucznia,

    repertuar do realizacji oraz wymogi na przesłuchania egzaminacyjne. Program został sporządzony

    w oparciu o aktualną podstawę prawną.

  • 17

    3.2 Opis warunków niezbędnych do realizacji programu nauczania

    Niezbędne warunki do podjęcia realizacji niniejszego programu:

    sala z dobrymi parametrami akustycznymi

    dobrej klasy fortepian

    system audio do odtwarzania muzyki (np. większy głośnik BT)

    Jeśli pozwalają na to możliwości techniczne, wymagane są również:

    dwa fortepiany (jeden do prezentacji dla nauczyciela)

    przestrzeń wokół fortepianu

    kontrabas

    tablica z pięciolinią

  • 18

    3.3 Podstawa prawna

    1. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 14 sierpnia 2019 r.

    w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa

    artystycznego (DZ. U. z 2019 r., poz. 1637).

    2. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 6 czerwca 2019 r.

    w sprawie ramowych planów nauczania w publicznych szkołach i placówkach

    artystycznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1247).

    3. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r. poz.

    1481 z późniejszymi zmianami).

    4. Ustawa Prawo oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 r opublikowana: Dz. U. z 2019 r. poz.

    (1148, 1078, 1287, 1680 i 1681)