AZOT FUNKCJE:

1. strukturalna - aminokwasy, aminy, peptydy- białka strukturalne, fosfolipidy (np. cholina) błony cytoplazmatyczne

2. synteza białek - kwasy nukleinowe DNA, RNA

3. fotosynteza i oddychanie:- chlorofil- przenośniki protonów i elektronów (NAD, F AD, cytochromy) faza świetlna fotosyntezy, łańcuch oddechowy- ATP nukleotydy purynowe i pirimidynowe- CoA

4. metabolizm rośliny- białka enzymatyczne- koenzymy metabolizmu węglowodanów i tłuszczowców- CoA- ADP, ATP

5. wzrost roślin- auksyny, cytokininy (biosynteza i dystrybucja)

6. związki specyficzne- alkaloidy, witamina B

7. związki zapasowe - np. warstwa aleuronowa ziarniaków zbóż

FOSFOR FUNKCJE:

1. strukturalna- fosfolipidy (lecytyna) błony cytoplazmatyczne

2. fotosyntez a - faza świetlna ATP, NAD P - faza ciemna - estry fosforanowe cukrów

- karboksylaza RuBP- transport asymilatów z chloroplastów do cytoplazmy

3. oddychanie- glikoliza - estry-P cukrów, acetylo-CoA- cykl Krebsa NADP, FAD- łańcuch oddechowy przenośniki H+ i e NAD, NADP, FAD, FMN, kumulacja energii ATP

4. aktywny transport jonów i związków organicznych- przez membrany komórkowe (ATP-aza)- pobieranie i transport w roślinie (ATP)

5. metabolizm związków organicznych- cukrów - estry-P (ATP)- tłuszczowców - CoA, NAD, NADP- białek - redukcja NO3

- NH4+ NADH2

biosynteza aminokwasów ATP

1

kwasy nukleinowe

6. wzrost roślin - cytokininy, auksyny

7. związki zapasowe - fityna (nasiona zbóż)

POTAS FUNKCJE:

1. katalityczna = aktywator enzymów (ADP ATP i innych)- fotosynteza - fosforylacja fotosyntetyczna- oddychanie - fosforylacja oksydacyjna- biosynteza złożonych cukrowców (skrobia) i białek (RuBP-karboksylaza)

2. gospodarka wodna - regulacja, wzrost uwodnienia- regulacja stopnia otwarcia aparatów szparkowych

dyfuzja pary wodnej - transpiracjadyfuzja CO2 i O2 - fotosynteza i oddychanie

- aktywne i bierne pobieranie H2O przez roślinę

3. transport asymilatów z donorów do akceptorów (przez floem) i dystrybucja asymilatów (plon)

4. wzrost roślin - auksyny, gibereliny, cytokininy

5. odporność na patogeny i szkodniki- wyższa zawartość złożonych cukrowców (skrobia) i białek wyższa odporność

WAPN FUNKCJE:

1. strukturalna- pektyniany Ca - blaszka środkowa,- CaCO3 - ściana komórkowa,- mostki wapniowe - Ca - Ca - struktura membran (selektywna przepuszczalność) i białek enzymatycznych

2. gospodarka wodna - regulacja (spadek) uwodnienia komórek (zamykanie szparek)

3. regulacja przepuszczalności błon - transport przez membrany komórkowe- struktura membran komórkowych- aktywny transport = mediator sygnałów z błon do wnętrza komórki (Ca + specyficzne białko kalmodulina) = wpływ na metabolizm i transport do komórki- aktywacja kanałów jonowych

4. katalityczna - ATP-aza (aktywny transport)

5. odporność na choroby - owoce (liście)np. gorzka plamistość jabłek, zgnilizna owoców pomidorów, brunatnienie liści sałaty, brukselki – przy niedoborze

6. związki zapasowe – fityna

MAGNEZ FUNKCJE:

1. katalityczna = aktywator wielu enzymów

2

- fotosynteza - fosforylacja fotosyntetyczna- oddychanie - fosforylacja oksydacyjna

- glikoliza- cykl Krebsa

- metabolizm związków organicznych - synteza białek, tłuszczowców, węglowodanów, kw. nukleinowych, ATP

2. strukturalna- pektyniany Mg - blaszka środkowa- mostki - Mg - Mg - stabilizacja struktur komórkowych- chlorofil fotosynteza- rybosomy - stabilizacja struktury (synteza białek)

3. gospodarka wodna - regulacja (obniżenie) uwodnienia komórek

4. związki zapasowe - sole Mg kwasu fitynowego = fityna - sól wapniowo-magnezowa estru fosforanowego inozytolu (nasiona zbóż).

ŻELAZO FUNKCJE:

1. metaboliczna = składnik enzymów transportujących elektrony (reakcje oksydo-redukcyjne)- fotosynteza - ferredoksyna, cytochromy (faza świetlna fotosyntezy)- oddychanie - cytochromy, oksydaza cytochromowa, peroksydaza (łańcuch oddechowy)

2. katalityczna- aktywator enzymów w biosyntezie chlorofilu ( fotosynteza)- udział w redukcji azotanów (wiązanie N atmosferycznego)- biosynteza białek

SIARKA FUNKCJE :

1. strukturalna- aminokwasy cysteina, cystyna, metionina- peptydy - glutation- białka strukturalne- mostki –S-S- stabilizacja przestrzennej struktury białek

2. metaboliczna i kataboliczna- aktywność enzymów (struktura białek enzymatycznych, koenzymy)- glutation - reakcje oksydo-redukcyjne, koenzym (przemiany cyklu Krebsa)- acetylo-CoA (aktywny octan) cykl Krebsa, utlenianie kwasów tłuszczowych- witaminy - biotyna (H), tiamina (B) - koenzymy

3. fotosynteza . ferredoksyna (faza świetlna fotosyntezy)

4. związki specyficzne (grupy rodankowe - N=C=S - ), olejki gorczyczne (gorczyca, czosnek, chrzan)

MAGNEZ ( Mg )

Pierwiastek RUCHLIWY

3

OBJAWY :Widoczne miejscowo na liściach starszych.Liście - chloroza plamkowata, plamy nekrotyczne, zaczerwienienia, nerwy liściowe zielone.Rośliny jednoliścienne - pasiaste.Rośliny dwuliścienne-mozaikowe.Łodyga - słaba i cienka.WYSTĘPOWANIE :l. Funkcja strukturalna - pektyny2. Uwodnienie koloidów3. Fotosynteza :a) chlorofilb) aktywacja enzymów fosforylacji fotosyntetycznej .4. Oddychanie :a) aktywacja enzymów fosforylacji oksydacyjnej, glikolizy, cyklu Krebsa.5. Metabolizm związków organicznych synteza białek, tłuszczów, węglowodanów.6. Nasiona - fityny.PRZYSWAJALNOŚĆ:Mg2+ - kompleks sorpcyjny w glebie, rozpuszczalny, łatwo wymywany z glebyZAWARTOŚĆ:W tkankach roślin. ok.5 mg Mg / 1g s.m.

ŻELAZO ( Fe )

Pierwiastek MAŁO RUCHLIWYOBJAWY:Widoczne na liściach młodych. Chloroza blaszki pomiędzy żyłkami (kolor cytrynowo-żółty), nerwy liści-zielone, nekroza na brzegach liścia.WYSTĘPOWANIE:l. W fotosyntezie - synteza chlorofilu, ferredoksyna, cytochromy.2. Oddychanie - cytochromy, oksydaza cytochromowa, peroksydaza.3. Reakcje oksydo-redukcyjne.4. Synteza białek.PRZYSWAJALNOŚĆ:Zależy od pH gleby. Przy odczynie kwaśnym przyswajalność wyższa.Fe2+ ze związkami organicznymi tworzy kompleksy chelatowe(EDTA - kwas wersenowy + Fe) łatwo przyswajalne i transportowane.Fe3+, Fe(OH)2 - słabiej przyswajalne.ZAWARTOŚĆ:W liściach ok. 0,1 mg Fe / 1g s.m.

SIARKA ( S )

PIERWIASTEK MAŁO RUCHLIWYOBJAWY :Widoczne na liściach młodych. Pąki wierzchołkowe - żywe. Chloroza liści młodych - blaszek i nerwów. Łodygi - cienkie i słabe.WYSTĘPOWANIE :1.Białkagrupy SH , -S-S- aminokwasypeptydy ( glutation )CoAferredoksyna (proces fotosyntezy )

4

2. Pierścienie heterocyklicznetiamina (witamina B1), biotyna3. Grupy rodankowe -N=C=S-olejki gorczyczne (gorczyca, czosnek, chrzan).PRZYSWAJALNOŚĆ:1. SO4

2- - słabo wiązany przez koloidy glebowe.2. Formy organ. - utleniane i mineralizowane do SO4

2- przez mikroorganizmy.3. Forma SO2 dobrze przyswajana przez liście.ZAWARTOŚĆ:W tkankach roślinnych 2-5 mg S / 1g s.m.

AZOT (N)

Pierwiastek RUCHLIWYOBJAWY:Widoczne na liściach starszych. Silnie zahamowany wzrost. Liście jasnozielone, dolne żółte szybko brązowieją i usychają. Łodyga krótka i słaba. Korzenie - cienkie, długie. WYSTĘPOWANIE:l. Aminokwasy - białka struktural. zapasowe i enzymatyczne.2. Pierścienie pirolowe - chlorofil pirymidynowe i purynowe DNA,RNA,ATP, NAD, FAD. Regulatory wzrostu - auksyny, cytokininy, wit. B, alkaloidy.3. Zasady amoniowe - fosfolipidy (np. cholina w lecytynie-membrany) PRZYSWAJALNOŚĆ:Forma azotanowa - NO3

- - pH lekko kwaśne.Forma amonowa NH4

+ -pH obojętne, słabo zasadowe. Trudniej przyswajalna. Związki organiczne - nieprzysw. (obornik, kompost) Mocznik (przysw. - ureaza) Przyswajal. zależy od: nitryfikacji, zawart . O2 w glebie, warunków świetlnych roślin.ZAWARTOŚĆ:W tk. roślin. 20- 40mg N / lg s.m.

FOSFOR (P)

Pierwiastek RUCHLIWYOBJAWY:Widoczne na liściach starszych. Liście ciemnozielone, czerwonofioletowe (synteza antocjanów). Dolne liście żółte. Łodyga krótka, słaba. Korzenie cienkie.WYSTĘPOW ANIE :l. Nukleotydya) przenoszące energię (ATP,UTP)b) transp. wodor H+ (oksydo-red) NAD, NADP, FAD, FMNc) przenoszące grupy czynne (CoA)2. Kwasy nukleinowe.3. Estry fosforanowe cukrów4. Fosfolipidy (np. lecytyna) membrany cytoplazmatyczne.5. Zapasowe związki fosforu -fityna (nasion. zbóż).Przy deficycie P - akumulacja skrobi w chloroplastach. Brak możliwości wykorzystania skrobi nawet w nocy.PRZYSWAJALNOŚĆ:Zależy od pH: Rośnie gdy pH kw. -H2PO4

- (rozp)Rośnie gdy pH oboj. -HPO4

2-

Wysoka- pH zas. -PO43- (nierozp.)

Optymalne pH wynosi 6-7Obecność Ca - Ca(H2PO4)2 (rozp.)Przyswajalność zależy od:

5

CO2 w glebie i wilgotności gleby.ZAWARTOŚĆ:W tkankach roślin.3-4 mg P/1g s.m.

POTAS ( K)

Pierwiastek RUCHLIWYOBJAWY:Widoczne na liściach starych. Objawy o charakterze miejscowym. Liście niebieskozielone, nekroza międzyżyłkowa, brzegi zasychają i podwijają się. Łodygi słabe i cienkie. Rośliny wyglądają na więdnące.WYSTĘPOWANIE :Funkcja katalityczna (aktywacja enzymów ADP ATP )1. Fotosynteza - fosforyl. fotosyn .2. Oddychanie - fosforyl. oksydac.(ATP wykorzystane do metabolizmu zw. organ.)3. Odporność na choroby i szkodniki roślin. (mniej zw. rozpuszczalnych).4. Gospodarka wodna zaopatrzenie w wodę.5. Ruchy szparek - transpiracja spada (wzrost uwod. komórek). Regulacja transp. asymilatów załad. i rozład. floemu.PRZYSWAJALNOŚĆ:Jony K+ zaabsorbowane przez koloidy glebowe.Konieczność zasilania!ZAWARTOŚĆ:W tkan. rośl. 20 -100 mg K / 1g s.m.

WAPŃ ( Ca )

Pierwiastek MAŁO RUCHLIWYOBJAWY:Widoczne na liściach młodych. Pąki wierzchołkowe zamierają. Liście młode - wierzch. zagięte, brzegi liścia zamierają. Łodyga załamuje się. Korzenie śluzowacenie włośników. WYSTĘPOWANIE:l. Funkcje strukturalne pektyniany Ca- blaszka środkowa, (podziały kom.; kieł. pyłku) CaCO03 - ściana komórkowa, membrany cytoplazm. - Ca – Ca - struktura enzymów.2. Gospodarka wodna - spadek uwodnienia (występowanie suchej zgnilizny owoców).Regulacja przepuszczalności błon cytoplazmatycznych (kanały jonowe).Opóźnia starzenie liści.PRZYSWAJALNOŚĆ:Forma wymienna - kompleks sorpcyjny.Forma CaCO3 - łatwo przysw. dwuwęglany np. Ca(HCO3)2

Dobrze wpływa na strukturę gleby.Wpływ pH:pH kw. spada przysw. Ca, wymywany - konieczność wapnowania!ZAWARTOŚĆ:W tkan. roślin. 5-30 mg Ca / 1g s.m.

6