f Pomha j Boh' Časopis ewangelskich Serbow s . . .ssn oS S -

Bože słowo za nasJĕzus Chrystus praji: Na tym koždy

spoznaje, zo sće moji posli, hdyž mače lubosć mjez sobu (Jan a 13,35)

N a ćim je spoznać, što w opraw dźe ke C hrystuse j sJuša a što n ic? M ĕnjenje, zo ton, ko tryž m ćže z w opism om dopo- kazać, zo je křćeny, konfirm ow any a snano tež cyrkw insce w ĕrow any, wĕzo ke C hrystuse j sJuša, dy rb ja io pom alu p řew in jen e być. N jep ra ju z tym , zo křćen ica, k o n firm ac ija a w ĕrow an je n je jsu w ažne. Stož ke C hrystusej słuša, za toho je to sam ozrozum liw e. A to la p ra ju : To hišće n jerĕka , zo z tym ke C hrystuse j stuša, dokeiž može to wšo zw onkow ne być.

Podobn je je to tež z w opytom Božich službow . Za w ĕriw eho słuša w opyt Bo- žich słužbow sam ozrozum liw je k žiw je- n ju . W šak na kem šach na Bože słowo posłucham y a w k ĕrłu šach a z m od lit- w am i na to w otm ołw im y a w požohno- w an ju so nam Boža p řitom nosć tež na w šĕdnym d n ju připow ĕda. W ĕriw i to

parow ać nochcedźa. A to la m ože w opyt Božeje słužby tež d ru h e p řič iny m ĕć. Zo w opraw dźe ke C hrystuse j słušam y, z w o- py ta Božich słužbow sam ych spoznać n jeje . A łe k ak potom ?

Spoznać je to na tym , zo na C hrystu - sow e słowo dźiw am y a so po n im m a- my. P o ta jk im so to w ž iw jen ju poka- zuje. A le w čim so to pokazu je?

N aše hrono p ra ji k to m u : „Na tym koždy spoznaje, zo sće m oji posli, hdyž m aće łubosć m jez sobu .“ L ubosć m jez sobu m ĕć, to tež w oznam jen ja , so za d ruheho s ta rać a to n a jlĕp še za n jeho chcyć — n jeh lad a jo n a sw oj w užitk . Bo- ju so, zo w p řem ĕn jen jach našeho časa so tu ta m jezsobna łubosć pom alu zhubi. C hcem y na to dźiw ać, zo by so tu te znam jo přisłušnosće ke C hrystuse j pola nas tež w přichodźe jew iło. Je to to la n jep a ru jo m n y dźĕl našeho křesćanskeho ž iw jen ja !

H dyž naše hrono kedźb liw je č itam y a tež štučk i do n jeho a po nim , potom d rje spoznajem y, zo je tu w osebje iu - bosć k tym m ĕn jena , kiž tež ke C hry - stuse j słušeja , p o ta jk im b ra tra m a so-

tram w e w ĕrje . Nic, zo by so lubosć k b lišem u jenož w e w osadźe pokazać m ĕła! To zaw ĕsće nic! S w ja te pism o nas husto nam o łw ja , zo m am y našeho b łi- šeho lubow ać kaž sam oho sebje. H aj či- tam y sam o: „L ubujće sw ojich n jep řeće- łow “ (M ateja 5,44). M ĕnju pak, zo so tu ta lubosć započina w łubosći k tym , kiž z nam i h rom adźe na Bože słowo posłucha ja a so k B ohu m odla.

Je li tom u ta k je, potom m a w našich w osadach nĕšto w o tym spoznać być. To rĕka , zo so w osadn i m jez sobu zna ja a sebi m jez sobu pom haja . Wĕzo može pom oc w šelakeho razu być. D ruhdy je to hižo dobre słowo, ko trež d ruhem u p ra jim y , abo w opyt w osam oćeneho abo choreho. A ie tež pom oc z ru k am i može požadana być — ha j, sam o m aterie ln a podpĕra. S k ro tk a : kaž w p raw ej a w uł- kej sw ćjb je , w k o tre jž tež jedyn d ru - hem u pom ha a w ot třećeho zaso pomoc w očaku je a w šitcy s te ja hrom adźe. Tak m ĕło to tež w našich w osadach być. Po- tom sw ĕt lĕp je spoznaje, zo słušam y ke C hrystuse j. H ač pak n jeb y tež možno było, zo přez ta jk e p řik ład y d ruzy k w ĕ- r je do C hrystu sa p řiń d u ? S. A lbert

Kulojte blidaSm y w spodźiw nym času žiw i: Po

lĕ tado łhe j d ik ta tu r je jedne je s trony w u- tw o rja so now e zjednoćenstw a a strony ta k spĕšnje, kaž h rib y po ćopłym de- šćiku narostu . N ĕchtožkuli je hižo p ře - h lad zhubił, a ćežko budźe, so p ři w ćl- bach p raw je rozsudźić. N im am y tu -

Do M alešec

S erbsk i c y rkw in - sk i d źeń budźe lĕtsa w Maleše- cach. Sto wĕ, hdy bĕše posledni cy rk w in s k i dźeń w Malešecach? Kotre m ĕješe hro- no? W o tm o łw im y na prašeni w při- ch od nym čisle. Hižo n ĕ tko sej za- pisajće te rm in lĕtušeho c y rkw in - skeho dnja: 16. a 17. junija , kaž hižo naspom njene, w Malešecach.

F o to : S chm itt

chw ilu žanu pow šitkow nje p řipozna tu w odźacu moc w sw ojim k ra ju . W ta j- kej chw ili w u tw o rja so k u lo jte blida. W one n jezn a ja žanych w odźacych a ža- nych podćisn jenych , a le w šitcy sedźa ru n o p raw n je za jednym blidom . Sam p řis łu šam dw ĕm aj k u lo jty m aj b lid o m a j: Jako zas tu p je r S erbskeje ew angelskeje su p e r in ten d e n tu ry sedźu za serbsk im

*ku lo jty m blidom , a w ot tu toho bĕch so na cen tra ln e k u lo jte b lido do B erlina delegow ał.

Wo serbsk im ku ło jty m b lidźe n je je m ožno w je le pisać. W one je so hak ie dw ojce schadźow ało , jonu w decem bru, jonu w jan u a ru , dałše posedźenje je za fe b ru a r p lanow ane. Z astup jen i su za tu - tym b lidom D om ow ina z w jacorym i w obdźĕln ikam i, Z jednoćenstw o C yrila a M etoda, S erbska n a ro d n a zhrom adźizna, In ic ia tiw n a sk u p in a serbsk ich tow aršow a naša su p e r in te n d e n tu ra kaž tež N ow a doba a N ow y C asnik. Na p rĕn im a j po- sedźen jom aj je so p řew ažn je wo fo r- m alnych p ra šen jach rĕčało, na p řik ład w p tym , k o try s ta tu s a k o tre nadaw k i m a tu te blido. T ola tež za fo rm alnym i p rašen jem i chow aja so w obsahow e p ro - b lem y: Što je tu ch w ilu w odźaca aw to - r i ta w S erbach , k u ło jte b lido abo Do- m ow ina. Z astu p je rjo D om ow iny, w ose- b je je je słužbu w ukon jacy 1. sek re ta r, w obstachu n a w odźacej ro łi D om ow iny a bychu k u lo jte b lido n a jrad šo rozpu- šćili. N im o w šelak ich m jeńšich rozsu- dow do ta ł ze serbskeho ku lo jteho b łida p řew je le w u sku tkow w uchadźeli n jejsu . N adźijom nje, zo S e rb ja tuchw iiu rew o- lu c iju b jez w je tš ich škodow p ře tra ja .

Jak o S erb w obdźĕłich so tež na ku lo j- tym b lidźe w B erlin je . T am dźe w o to, h ač do w olbow k n ježe rstw o poradźow ać a kontro łow ać. Tež tam w obste jachu spoča tn je w ĕste ćeže, sej sw oj s ta tu s w u- dobyć, to ła p řez w še lake w opyty H ansa M odrow a a d ru h ich čłonow kn ježe rstw a je so s ta tu s B erlinskeho b łid a chĕtro po- w yšił. Za nas Serbow bĕ najw ažn iše p rašen je , sej w udobyć w osebite zastup -

nistw o w ludow ej kom orje. We w olb- nym w ubĕrku k u lo jteho b lid a so po ra- dźi, w šitk ich wo tym přesw ĕdčić, zo tr je - b a ja S erb ja w osebite zastupn istw o . W otpow ĕdny p a rag ra f so w ot tu toho gre- m ija schw ali. K ak daloko ludow a ko- m ora tu ton n am je t přew za, n je je tu - chw ilu hišće přew idźeć.

N jejsym jen ičk i fa ra r za ku lo jtym blidom . W šitcy třo m odera to ro jo su du- chow ni. Tola tež w delegacijach d ru - h ich, opozicionelnych stronow zeznach w jacorych zasto jnsk ich b ra tro w . Jedyn z w odźacych zastu p je rjo w opozicije, dr. W. U llm ann , sk u tk u je jako cy rkw insk i s taw izn a r w B erlin je . W on je so w e w o-

Po Budyskim starym m čsćeW ondano du n d ach p ři n a jr je ń š im na-

lĕ tn im sJoncu po B udysk im sta ry m m ĕ- sće. A le k ak so dźiw ach! D om y so sw ĕ- ćachu w n a jr je ń š ic h b a rb ach — jed y n žoity, tam n y zeleny, tře ć i m odry, š tw or- ty f ija łk o w y . . . Za čistym i w oknam i bĕ- lachu so now e zaw ĕšk i a k ćĕ jach u k w ĕt- ki. Z w okna k iw aše m i w jeso ła s ta ra žona, a na pod lanske j te rasy , n a k o tre jž bĕ n a tw a r je n e h ra jk an išćo , haro w ach u dźĕći — n a jsk e rje bĕ to pĕsto w arn ja . Z dom ow a do dom ow chodźachu lu - dźo, doniž so n jed o h lad ach u , zo bĕ w n im ale koždym dom je w obehod. W jed - nym so p řed aw ach u p lećene kobjelk i, w p řichodnym h ra jk i, w da lš im bĕ ko- fe jo w n ja a končk d a le lodow nja. K u- p ich sej an anasow y lod, k iž w u b ĕ rn je słodźeše. P o hasy dundajO' jon lap tach a dźiw ach so, kelko ludźi bĕ tu po pu- ću. P odla m je rĕčeše so jendźelsce, pol- sce, francosce, rusce . . . N im oducy sły- šach, kak je d n a žona sw ojem u m užej p raješe, zo d r je je hižo w je le w o t sw ĕta w idźała , a le žen je h išće ta jk e k ra sn e m ĕsto kaž B udyšin. Z h ro d a O rten b u rg roznośow aše w ĕ třik r ja n u hudźbu — tu d rje bĕ hud źb n a šula. N a d w o rje h roda w ostach ste jo a w obdźiw ow ach tam k e r-

Kak rĕka pism ikow y mužik?

W ja n u a r je so w as za tym p ra šach - my. W jacore dźĕći su n am p ra w je w o t- m ołw ili: Jeho m jeno je K ORLA. Jak o dobyćer je so w u losow ał:

W sw ojich dalšich zap iskach dopom i- na so J a n P aw oł K řižan na sw oje gym - nazia lne lĕ ta w B udyšin je. Po m a tu rje poda so po ju tra c h 1877 do L ip ska na s tud ije . H išće w p rĕn ich d n jach w L ip- sku n jew ĕdźeše, što m ĕł studow ać. S w oje p rĕ n je přeće, so dać na h a jn ik a w ukub łać , bĕ w on spušćił, dokełž bĕ tehdy m ało w uh ladow za p řis ta je n je w tu ty m pow o łan ju . J a n K řižan w ahaše m jez m ed ic inu , teo log iju a p raw om , do- niž so sk o n čn je jak o s tu d en t teologi- sk e je fa k u lty n jezap isa . L ĕto bĕ čłon L užiskeho p rĕ d a rsk e h o tow ars tw a , w k o trym ž pak so d e rje n ječu ješe , dokelž tam n iš i čłonojo p ře ja ra piću ho łdow a- ch u ; p ři sw ojim p řesy d len ju do T u b in - gena w lĕće 1878 z to w a rs tw a w ustup i. W ušo p řiz am k n y so J a n K řižan sobu- s taw am S orab icum a, K ra le j, M uce, Ce- chej, H olanej a tam nym . P o lĕće s tu - d ija w T iib ingen je w roći so w on do

seb ite j m ĕ rje za serbske zastupn istw o w ludow ej kom orje zasadźił.

N jeńdźe a n jed y rb ja ło nam w o to hić, cy rkej na w oseb itu po litisku s tronu p ře - tw orić. C yrkej m a zasadn je d ruh i na- daw k hač so w šĕdnej politice w ĕnow ać. A le zaso na d ru h im boku njesem y tež jako křesćen jo zam ołw itosć za tu ton naš sw ĕt a n jem ožem y so — ru n je w tu tym času — do n ĕka jkeho kućika w roćo sćahnyć. A zaw ĕsće je koždy k řesćan w našim k ra ju w oseb ity w uznam cyrk - w je w zańdźenych m ĕsacach začuw ał . Jĕzus je nam p ra jił : W y sće sol zem je. T u te słow o je so, ta k ja to w idźu, w na- šim k ra ju n a spodźiw ne w ašn je w opod- sta tn iło . Ja n M alink

činy a kw ĕtk i, z ko trym iž so cyły dw or p isan ješe . N adobo so z w ĕže M ichał- sk e je cy rk w je zw onješe. S podźiw n je to k linčeše, ta k w o tře a šćerko ta jo , doniž so n jedom asach , zo zw onješe .. . moj budźak.

Mi bĕ so dźało.S tanych a stup ich k w oknu . P řed e

m nu ležeše s ta ry B udyšin , kaž jon zna- ja ch : D omy šĕre a m azane, z m u rjo w d rjeb i so w obm je tk , z třĕchow w udźĕ- ra ja w u lke dźĕry, w lijaw ach ro stu tra - w y a m łode štom ik i, w okna m azane, ro zb ite a skoncow ane, w šudźe tw a rsk e p ło ty a sp ad an e dom y, hasy dźĕra te , n i- hdźe an i jen ič k e je duše po puću.

Skoda, zo bĕ to jenož son — m oje d u n d a n je po k rasn y m B udyšin je . H ač so w on hdy zw opraw dźi?

W jele p jen jez je za to trĕb n y ch — a naš k ra j je chudy. M oderna tech n ik a d y rb i tu dźĕłać — a m y žanu n im am y. W jele d iĕ ła ć e rjo w a rjem jes ln ik o w d y r- bi so tu zasadźić — a m y m am y jich přem ało .

P řiw šĕm m a ja m nozy ludźo nadźiju , zo son n jew o s tan je son. P ro ca a n a - p in a n ja bychu so w up łać ili, dokelž w je le ta k rjan y ch m ĕstow kaž B udyšin naš k ra j w opraw dźe n im a. T. M.

M ichał W encl z K am jene je po la R adw orja .

G ra tu lu jem y jem u w u tro b n je . M yto sm y M ichałej hižo posłali. W jeselim y so, zo n am kožde lĕ to tež se rb sk e ka- to lske dźĕći p isa ja . T. M.

L ipska, s tu d o w aše tež sem este r w Je - n je , p ři čim ž. kaž sam pisa, č ita n ja jeho žen je n je jsu ja ra za jim ow ali a tež sam n je je w je le časa a p rocy na s tu d ij n a - łožow ał. H ak le w lĕću 1880, hdyž so na p ru w o w an je p řiho tow aše , započa w o- p raw d źe dźĕłać a ze zap iskow kom ili- tonow a z kn ihow m ĕješe n ĕ tk dohonić, št'OŽ bĕ w s tu d ijn y ch lĕ tach zapasł. Po w o b sta ty m p ru w o w an ju w roći so J a n K řižan do Lužicy, zo by so tu za za- s to jn stw o m rozh ladow ał.

Kandidat teologije pyta zastojnstw o (14)

N aw roćich so p o ta jk im n ic z p řew je le w ĕdu poćeženy jak o k a n d id a t teologi- je dom oj. M ĕjach so posledn i raz na S erbsk im p rĕd a rsk im sem in a ru w H o- dźiju w obdźĕlić . Do toho bĕch jon hižo dw o jce w opytał. M ĕjachm y so tu jak o

p rĕ d a r jo w serbsk ich w osadach w u- km anić.

Sw oje p rĕn je p rĕdow an je pak n je j- sym w H odźiju mĕł, a le na wsy pola L ipska. W d ru h im sem estrje chcych so w p rĕd o w an ju pospytać a bydlach pola s ta rše ju w Sćijecach. Nĕšto pak dyr- b jach jak o k an d id a t tež činić. F ara r W jacka posta ji, zo m am raz w M ichał- skej p rĕdow ać. Sym so d e rje přihoto- w ał, stup ich so na k lĕ tk u a prĕdow ach. C yrkej bĕ dospołn je w obsadźena. N je- m ožach p o ta jk im spĕšn je rĕčeć. Pom a- łu a ze w šej m ocu prĕdow ach , cyłu ho- dźinu d rje . Domoj p řišedši w itaše m je n an z w u tro b n e j radosću : „W itaj z Bo- žeho s ło w a!“ K oždu złožku bĕ w on ro- zum ił.

A le dokal nĕ tko? K lukšansk i fa ra r B irn ich , kiž m ĕješe h łow ne zastupni- stw o nad H ućinu , n am o łw ješe mje, zo bych sm je rtn u n jedźe lu w H ućinje prĕ- dow ał. T o zdaše so m i znam jo być. P ři- p ra jich . Sobotu m ĕjach so z H ućin jan - skim ryćerkub le rsk im najenkom H a tti- gom w B udyskej „ K r6 n je “ zetkać, a chcychm oj potom hrom adźe do Hućiny jĕć. Bĕch tež tam . H iittig pak ćahaše ze sw ojim i ry ćerkub le rsk im i a burskim i p řećelem i z je d n e je korčm y do d ruheje ; zaw osta jich kofer ze sw ojim ta larom w „ K ro n je “ a nožkow ach do Hućiny. A bĕ to d e rje tak . H ak le w rańšich ho- dźinach p řijĕd źe H tittig z m ojim kofrom dom oj. M oje p rĕd o w an je zaw ostaji w ul- ki zaćišć, tak zo zapoda H ućin janske cy rkw inske p řed s te jiće rs tw o w okrjesne- m u h e jtm an s tw u w B udyšin je prostw u, m je do H ućiny posłać. M ĕjach w ulke nadźije . M jeztym p ak bĕ so hižo o rd i- now any duchow ny M atek do H ućiny za- m ołw ił. W okrjesne h e jtm an s tw o dyr- b ješe m je p o ta jk im w otpokazać. A bĕ to d e rje tak . —

K am jen čan sk e zasto jn stw o zdaše so p řew je le m ocow žadać. Hdyž n jeby to- m u ta k byto, bych tam hižo nazym u 1880 był. Do'kal p ak n ĕ tk ? W užich swoj swobodn.y čas k jĕzb je do p ru sk e je H or- n je je L užicy a jĕdźech p ři tym na K a- m jenc. Z ćah a w uh ladach m ĕsto sam e a sew je rn e K am jenske w sy a m ĕjach w o w šĕm p řijom ny zaćišć. Dojĕdźech do B ukow a. W ottam pućow ach — bĕ- še to w decem bru 1880 — na L u ty do L e jn a a P arcow a a jĕdźech potom ze zap řahom ze Sornow a do Złeho Komo- row a. F a r je w p rĕn im a j m jenow anym aj w som aj bĕštej sw obodnej, a přem yslo- w ach , hač d r je m ĕł sej tu sw oje zasto jn- stw o pytać. Ze Z łeho K om orow a jĕ- dźech w roćo do K am jenca, w ulĕzech w K am jencu , dźĕch n a kĕrchow , hdźež bĕ d iak o n a t, a w obh ladow ach sej cyłe mĕ- sto. Wo w šĕm m ĕjach ja r a p řijom ny zaćišć. S łyšach dźĕćacy ch ć r při po- h r je b je spĕw ać: H dźe n am aka duša sw oj sta to k a dom atd . N adobo bĕch sej w ĕsty : Tu d y rb ju ! A to hnydom !

Po naw roće p řed n jesech sw oju pro- stw u cyrkw inskem u radźiće le j Schm id- te j a p rošach w o trĕb n e kročele. N ĕtko tra je še m i w šo předołho . S končn je do- s tach pow ĕsć, zo zapokaza ja m je na n je - dźeli S exagesim ae 1881 w K am jencu ja - ko d iak o n a tn eh o w ik a ra a serbskeho p rĕd a rja . p řeł. T. M.

Naše nowiny a časopisy před 100 lĕtami

Z Draždźan. N aše serbske kem šenje w D raždźanach zańdźenu njedźelu bĕ- še zaso ja ra bohaće w opytane. W jele p řez ty sac kem šerjow tu bĕše. Z nich 264 Bože w o tk azan je w užiw aše. Spo- w ĕdnu w učbu m ĕješe kn jez fa ra r lic.

Jan Pawoł Křižan-3 mojefyo y iu jc n ja

theol. Im iš z H odźija a p rĕd o w an je kn jez fa ra r dr. R enč z K etlic. H ižom rano '/2 8 m ĕješe k f a r a r lic. Im iš w udow je L enje S ykorinej z M alešec, k o traž hižo sydom lĕ t w D raždźanach pola sw o je ju džow kow n a Sćĕcynej hasy w N ow ych D raždźanach bydli, na je jn y m sm je rt- nym }ožu Bože w o tk azan je w udźĕlić .

S erb ske N ow iny, 22. m ĕrca 1890

*

Wučerka serbskeho ludaW žiw jen ju koždeho č łow jeka su ča-

sy, kiž ćeča m ĕrn je a w o b sta jn je kaž šĕroka rĕka . L ĕ ta zańdu, b jeztoho zo by so je d n e w ot d ru h eh o rozeznaw ało . A po-tom zaso p řiń d u w okom iki, kiž wšo do ta ln e spow roća a ž iw jenskem u bĕhej cyle now y sm ĕr spožča.

Spočatk lĕ ta 1902. N a d w o rje K uba- šec žiw nosće w C hasow je ste ji m łody w učer J a n A ndrick i a rĕči z K ubašec nanom . Hdyž bĕ w učer w otešoł, zastup i nan do js tw y a so sw o je je jĕd n aće łĕ t- ne je dźow ki M arje w o p raša : „C hceš ty w učerka b y ć?“ M ać s trach o ć iw je na sw oju dźow ku h ladaše, a łe M arja bjez w ah an ja a p řem ysłow an ja p ra j i: „ H a j!“ W tu tym w okom iku so rozsudźi, zo ži- w jen je M arje K ubašec n jebudźe w u p je l- n jen e z dźĕłom na polu a w hrodźi, a łe zo budźe z jed n e je ra ta rsk e je holcy p rĕn ja serbska w učerka .

L ĕto 1911. M arja K ubašec, m łoda w u- čerka w D uisburgu, m a p řed sobu łisty w o t šu lskeho radźićela H a rtm an n a z K a- m jenca a w o t s ta rše ju z C hasow a. N a- pom inaja ju , zo by sw oje dobre w u- čerske m ĕstno m jez N ĕm cam i spušćiła,

dokelž je je je m ĕstno jako S erbow ka tu w e L užicy m jez S erbam i. L isty m a ja w u sp ĕ c h : M arja K ubašec dźe jak o w u- če rk a do Chrosćic. W ona je p rĕ n ja žo- na m jez w u čerjem i na se rb sk ich šu- lach.

N aw ro t do dom izny je za M arju K u- bašec zdobom započatk naro d n eh o dźĕła za Serbow . Su la m a być k u łtu rn e s r je - dźišćo w e wsy, a w u čer m a sku tkow ać za d u chow ne zd źĕ łan je w jesn eh o lu d u — tu te sw o je n ah lad y M arja K ubašec ze ž iw jen jom nap je łn i. P isaše se rb sk e dźi- w ad łow e h ry za dźĕći, n as tu d o w a je ze sw ojim i šu ie rjem i a p řed s ta ji je na w jesnych , to w ars tw ow ych a šu lskich sw jedźen jach . W e w osadźe n jeb ĕ žadyn ju b ile j, sw jedźeń ab o h ew ak w uznam - ny podaw k, hdźež n jeb y w u če rk a ze sw ojim i dźĕćim i w ustupow ała . P ře d n je - sechu basn je , spĕw achu , re jo w ach u a h ra ja c h u dźiw adło . Po p rĕ n je j sw ĕto - w ej w o jn je rozšĕri M arja K ubašec sw o- je k u ltu rn e dźĕło. P řew za p ředsydstw o w C hrosčansk im T o w ars tw je kn ježnow , n aw jed o w aše dźiw ad łow e h ry se rb ske- ho s tu d en ts tw a , spĕw aše w ch o rje pod B ja rn a to m K raw com , p řew za red ak c iju dw eju se rb sk e ju časopisow a započa ch u tn je ze sp isow aćełsk im dźĕłom — a to w šitko n im o w obšĕrneho w u čersk e- ho dźĕła. W łĕće 1925, hdyž M arja K u- bašec C hrosćicy w opušći, n jeb ĕ je je m jeno hižo n jezn a te w S erbach .

Ju l ij 1945. P řez serb ske wsy, k iž noša h išće zn a m je n ja hrozbnosćow zašłych m ĕsacow , dźe žona z n ach rib je tn ik o m . Po dw aceći łĕ tach w učerskeho dźĕła w nĕm skej P o łčnicy je M arja K ubašec po puću dom oj do Č hasow a.

Je je d ru h i n a w ro t do Serbow n je je jenož w onkow ny. Tež n u třk o w n je so

M arja K ubašec k sw ojem u pochadej w roći. Po dw aceći łĕ tach , w ko trychž n je b ĕ za S erbow dźĕ ła ła a w ko trychž bĕ lĕdm a h išće zw iska ze se rb sk im ži- w jen jo m m ĕła, zap o čn je w ona znow a sk u tk o w ać na dob ro serbske"ho luda.

Jak o p ř is ta je n a D om ow iny, jak o do- cen tk a n a S erbske j ludow ej un iw ers iće a pozdźišo na S erbsk im w u čersk im w u- s taw je je M arja K ubašec w obdžĕlena na w ozrodźen ju se rb skeho šu lstw a. Z lĕ ta 1956, hdyž so w ona n a w u m ĕn k poda, sčini sw o je do tal p řip o d la w u k o n jan e sp isow aćelske dźĕło k sw ojem u pow o- łan ju .

J e je kn ih i, m jez n im i p rĕn i serbsk i h is to risk i rom an, m a ja w u zn am n e m ĕst- no w s taw iznach se rb sk e je łi te ra tu ry a su m jez se rb sk im łudom docpĕli n je - w šĕdnu w oblubow anosć. A p řip o d ła dźĕłaše w ona w n a ro d n e j o rgan izac iji, spĕw aše z C hasow čanam i serb ske spĕ- wy, m ĕješe n je ličom ne p řednošk i, pod- pĕrow aše se rb sk e now iny a časopisy z p řin o šk am i . . . Jak o w u če rk a je M a- r ja K ubašec k u b ła ła dźĕći, jak o spiso- w aće łka bĕ w ona k u b ła rk a cy łeho se rb - skeho łuda. N im ałe hač do sw o je je sm jerće w e w ysokej s ta ro b je 86 lĕ t je w ona z n jew šĕdne j en e rg iju a w u tra j- nosću dźĕ ła ła a so z tym za rjad o w ała dO' k ru h a tych, na ko trychž m ože se rb - ski lud z dźakow nosću spom inać.

W b ib łiji s te ji n am o łw a na čłow je- kow , sw oje dary n jew u ž itn e n jew o sta - jić, a łe je po łn je w uw ić na dobro w šĕch. M arja K ubašec je ze sw ojim w ulk im ž iw jen sk im dźĕłom b ib lisku nam ołw u zw opraw dźiła . H dyž w tu ty ch d n jach je je 100. n a ro d n in y w opom inam y, ta k česćim y z ty m w o p raw d źitu w učerku serb skeho łuda. T. M.

■X

R ć d n y dom Marje Kubašec

budźe n jespokojom , hdyž budźe so w ot n jeho sp raw n e dźĕło žadać.

„ D e m o k ra tija “ je słow o z g rjek šć iny a rĕk a ta k w je łe kaž „k n je js tw o lu d a “. K oždy m a p raw o a p řed B ohom tež w inow atosć, za jed n u s tro n u so rozsu- dźić a je j sw oj h łćs dać. 18. 3. 1990 bu- dźe to m je n je abo bole m asan je w ćm o- w ym , dokelž strony a jich p rogram y hišće dosć n jep řew id ź im y a p o łitik a - rjow h išće n jezna jem y . To p ak budźe p ři p řichodnych w olbach h inak . M jez- tym jich zeznajem y z jich rĕčow a sk u t- kow . Možno, zo so po tom za d ru h u s tro - nu rozsudźiš, do k o tre jež zm ĕješ w jace dow ĕry. G e rh a rd W irth

Łud je njespokojom a budźe njespokojom

N jedźelu O kuli, 18. m ĕrca 1990, poń- du ja po w o jn je p rĕn i k roć w ołić — w šon zbožow ny, zo je z tym d ik ta tu ra kom unizm a nim o. M y w šitcy sm y połni nadźije, zo budźe p řichod rjeń š i hač posledn je 40 lĕta.

A hižom sym słyšał n jespokojnosć, zo je tu w je le stronow a žadyn jasny p ro - g ram za přichod. — K ak chce to h in ak być? 40 lĕ t dołho n je jsm y sm ĕłi w o p ro - g ram ach přem ysłow ać. K ak hu sto sym cyrkw inske p řed s te je rs tw o nam ołw jał, zo bychm y zh rom adn je do p řichoda p la - now ali. S ta jn je bĕ sm ĕ jk o ta te m je łčen je w otm ołw a: My w šak tak a ta k ničo p ra - jić nim am y. L ĕtdźesatk i n jesm ĕdźachm y

rĕčeć a n ĕ tk to sm ĕm y, ale n jew ĕm y što a kak. N jebudźće n jespoko jn i, a le m ĕjće zrozum jen je , po do łh ich lĕ tach d ik ta tu ry — faš is tisk e je a k o m u n isti- skeje — dy rb im y h a k le zaso w uknyć po łitisce m yslić a rĕčeć.

Lud bĕ n jespokojom , zo n jebĕchu ba- nany na p ředań , zo d y rb jach m y 17 lĕ t na aw to čakać. To so w ĕsće zm ĕni. A le budźeš potom spokojom ?

N am bĕ sty skno a so m jerzachm y, hdyž w idźachm y boži chłĕb, cyłe po- k ru ty w pop je le ležo pod la ko łbasy a bu try . A lud bu d źe n jespoko jom , hdyž budźe p o k ru ta ch lĕba m ĕsto 1,04 h r sna- no 5,— h r płaćić. K ak chceš b ro je n ju z božim i d a ram i h in ak zadźĕw ać?

Ty sy n jespoko jom , zo lĕn ich podła te b je ru n je te łko zasłuži kaž ty ze sw o- jim sp rocn iw ym dźĕłom . T am ny pak

PřispomnjenčkoW posłedn ich m ĕsacach n jespĕw am y

n a B ožich s łužbach M ichałskeje w osa- dy jenož z našich sp ĕw arsk ich . M am y m ały zešiw k z p jeć cy rkw insk im i spĕ- w am i, k o trež w našich spĕw arsk ich n je - s te ja , dokelž su tu te spĕw y h ak le w po- s ledn ich lĕ ta ch n asta li. T ři z n ich su pře łožk i now ych nĕm sk ich kĕrłušow . Su to spĕw y „ J a zas tan u n a puću, ko tryž d u “, „H dyž jonu K n jez so w roći k n a m “ a „D aw aj m udrosć, zm užitosć". Z byw a- cej kĕ rłu še j p a k ste j ryzy serb skeho po- chada. M elod iji za n je ju je nam k an to r B au m an n z B u dyšina kom ponow ał. Je - d yn z tu te ju spĕw ow hodźi so na za- poča tku B ožeje słužby spĕw ać („W e tw o- jim m jen je , Božo naš, tu sm y so zh ro - m adźili") a d ru h i je sp isany za konc

B ožeje słužby („K nježe, žohnu j nas, hdyž dom oj d žem y “). R ady bychm y naš m aly zešiw k hišće w obohaćili. T ohodla n apom inam w šitk ich , k o triž sebi to zw ĕ- r ja , m i now e k ĕ rlu še (abo p ře łožk i no- w ych k ĕrlu šow z d ru h ich rĕčow ) p řip o - słać. Je łi so hodźa, bych je ra d y do naše je zbĕrk i p řiw zał. A je li by nĕch to za jim m ĕł n a našim zešiw ku, bych je - m u jo n posrĕdkow ał. S n an o so tež ho- dźi, naše now e k ĕ rlu še jonu ćišćane w u- dać. S. A lb e rt

*

Čitarjo pisajaPřispom njenje k rozšĕrjenem u Serbske- mu blidu 27. oktobra 1989

C yłkow nje so m i p řed n o šk k a to lske- ho fa r a r ja dr. K iłan k a na M ichałskej ia r je w B u d y šin je lub ješe . M am y z na- šim i k a to lsk im i b ra tra m i a so tram i iu n - d am en t ž iw jen ja zh rom adny . W ĕru do našeho Z božn ika Jezu m C hrysta , k ř i- žow aneho a z ro w a s tan jen eh o . To je m i ru n je w tu ty m w otućacym času w až- ne, zo so toho dopom inam y. T ak m ože- m y łĕ p je jed y n d ru h em u n a sw ojim puću pom hać a n ic d ru h em u b rĕm jo poćežić.

Wĕzo je trĕbne , zo „rozdźĕłe n jeza- m azam y", kaž fa r a r dr. K iła n k p ra ješe . W ułki w onkow ny rozdźĕl w idźim y p ři w opyće se rb sk ich kem šow . J a bych sej tež za nas ew angelsk ich Serbow ta jk i bohaty w opy t kem šow p řa ł, kaž to h išće p řed m je n je hač sto lĕ tam i z w ašn jo m bĕ, tež w M ichałskej cy rkw i w B udy- šin je . W ona bĕ so jak o d źak n a cyrkej po h u sitsk im a j w o jnom aj (1429, 1431) n a tw a riła . E w angelsk im S erb am B udy- š ina a šĕsć w okolnych w jeskow słušeše h a k łe w o t łĕ ta 1619 sem . T u te j serbskej w osadźe p řid ru ž ic h u so 28 da lš ich w sow. S erbske k em še w o tm ĕw a ja so p o ta jk im hiźo 370 lĕ t dołho w M ichałskej cy rkw i hač do dźensn išeho časa. T ak n je je je - nož je d n e je „ se rb sk e je c y rk w je " w B u - dyšin je , kaž fa r a r dr. K ilan k m ĕni, a le ste j dw ĕ — k a to łsk a a ew angelska . K ož- dy k řćeny S erb m ože w e w obĕm aj cy rk - w jom aj n a sw o je zw učene w ašn je sw o- ju dušu po puću k w ĕčnosći w okřew ić dać. H. W.

Jenož jedna serbska cyrkej w B udyšinje?

W sw o jim n as taw k u w o ek u m en isk im w ječo ru p isa k n je z f a r a r dr. K ilan k wo „ sa k r is tiji se rb sk e je cy rk w je" . Z tu te je fo rm u łac ije m ohło so zrozum ić, zo je jenož je d n a se rb sk a cy rke j w B udyši- nje. K elkož w ĕm , ste j z 15. ltst. hač do dźensn išeho d n ja dw ĕ serb skej cy rkw i w B udyšin je , m jen u jcy cy rkej N ašeje lu b e je k n je n je a M ichałska. P odobny zm ylk je so k n jeze j A lfonsej F rencle j w lĕ tu še j k n ižn e j p ro ty ce s ta ł (str. 90), hdyž p isa , zo „ je w ona (K ulow ska) n i- m o B u d y sk e je cy rk w je N aše je łube je k n je n je jen ičk a m ĕšćanska cy rkej, hdźež je h išće se rb sk a rĕč d o m a “. W o serb - sk ich kem šach w M ichałskej cy rkw i m ožem y koždy m ĕsac w N ow ej dob je kaž tež w P o m h aj B oh čitać.

K a ta M alinkow a

POWĔSĆE

M ilano: E w an g e lsk o -lu th e rsk a w osa- da w M ilan je , w obste jaca jenož z 250 sw ojbow , je za N ĕm cow E w angełsko- lu th e rsk e je cy rk w je w S ow je tsk im zw jazku w zańdźenym d ecem b rje 20 000 do lla ro w d ariła . In fo rm ac isk e łop jeno w o po łožen ju tu te je cy rk w je bĕ w osad- nych pohnuło , b a z a r o rganizow ać, kiž p řin je se za tu tu d isporow u w osadu ta j- ki w ysoki w unošk. A dw en tsk i b aza r s te . ješe pod hesłom : „H lej, tw oj k ra ł p ř iń - dźe k tebi, p raw y a pom ocnik". M ilan- sk a w osada n jech a p ři p jen ježn e j po- mocy w ostać. W ona p lan u je , zo p ře - poda na p riw a tn e košty pućow aca m ała de legac ija w osobinsce p jen jezy , zo by z tam n iše j cy rk w ju tež b jezposrĕdn je zw isk i k w osadnym n aw jaza ła .

(IDL 01/90)

*

Genf: W S ow je tsk im zw jazku je n ĕ t- kole p rĕ n je w udaće nĕm skorĕčnych sp ĕw arsk ich za ew an g elsk o -łu th ersk e w osady k ra ja w ušło. L u th e rsk i sw ĕto- w y zw jazk w G en fje zdźĕli w decem - b rje , zo je n ak ładn istw o ru sk e je p raw o- s ław n e je cy rk w je w M oskw je tu te lu th e rsk e sp ĕw arsk e ćišćało, kiž w o p ři- je ja n a 1 000 choralow a kĕrlušow a k iž je b iskop N ĕm skeje ew angelsko- lu th e rsk e je cy rk w je w S ow jetsk im zw jazku , H ara ld K ałn ins , zesta ja ł.

(IDL 01/90)

*

Praha: P o d aw k i zańdźeneho časa nu- zow achu po w šĕm zdaću tež w jed n i- stw o K řesćan sk e je m ĕrow eje konferen_ cy (CFK), ko rigow ać sw oj d o ta łn y kurs. P o sled n je posto rk i za to bĕchu p ro testy teołog isk ich stu d en to w P ra sk e je fak u l- ty K om enskeho kaž tež cy rkw inske no- w in a rs tw o Č ĕskosłow akskeje . 15. de- cem b ra schadźow aše so m jezy n aro d n a n aw jed o w an sk a sk u p in a C FK z m ad źa r- sk im re fo rm ow anym biskopom T othom n a čole. D ale b ĕš ta j m jez d ru h im i p ři- to m n a j m e tro p o łit F ila re t ze S ow je t- skeho zw jazka kaž tež gen e ra ln y sek re- ta r CFK M ira jovsky z ČSR.

H lad a jo n a spĕšne a ra d ik a łn e p o liti- ske a to w aršn o stn e zm ĕny w k ra ja c h w u ch o d n e je E uropy, w idźi so w jed n i- stw o C FK „ k n ĕk o try m p rin c ip ie ln y m w u p ra je n ja m nuzow ane". K až so n ĕ t- ko le jew i, zo n je jsu so n ad ź ije n a no- w y to w aršn o stn y p o rjad w o kn ježacym socia lizm je sp je ln iłi, zw u razn ja CFK w tu ch w iln e j s itu ac iji d em o k ra tizac ije a p ře tw o rje n ja rea ln eh o socia lizm a kaž tež dospołneho zw rĕšćen ja s ta lin izm a, zo n je je n a d a w k a zw o p raw d źen je k ře - sćanskeho m ĕrow eho sw ĕdčen ja CFK žen je ze socia listisk im tow aršn o stn y m p o rjad o m zw jazany by ł a tež žen je z n im zw jazany n jebudźe . Za C FK w o- s tan u dale id ea le w o socia lnej sp raw - nosći p łaćiw e. CFK m a w otpoh lad , da le słužić ekum en iske j zhrom adnosći cy rk - w jow , k řesćanstw u , h a j č łow jestw u scyła, dokełž je w o łan je za m ĕrom a sp raw nosću po cyłym sw ĕće w ysoce ak - tu a ln e , zw ĕsći so w P raze . (IDL 01/90)

Přeprošujemy4. 3. — 1. njedźela w postnym času

10.00 hodź. kem še w B udyšinje na M ichałskej (A lbert), w sam snym času Boža słužba za dźĕći

11.25 hodź. n u trn o sć w rozhłosu13.30 hodź. kem še w B udestecach (Al-

bert)14.00 hodź. d e ln jo serb ske kem še we

W jerb n je

11. 3. — 2. njedźela w postnym času

10.00 hodź. kem še w H usce (W irth)

13. 3. — wutoru

15.00 hodź. w osadne popołdnjo w Ži- dźinom (J. L azar)

14. 3. — pokutny dźeń

9.00 hodź. k em še z Božim w otkaza- n jom w B ukecach (G. L azar)

17. 3. — sobota

14.00 hodź. w osadne popołdnjo w Sm ječkecach

18. 3. — 3. njedźela w postnym času

8.30 hodź. kem še w M inakale (Feustel)8.30 hodź. kem še z Božim w otkaza-

n jom w P oršicach (M alink)10.00 hodź. kem še w H rodźišću (Ma-

link)11.25 hodź. n u trn o sć w rozhłosu

24. 3. — sobota

14.00 hodź. w osadne popołdn jo w D rježdźanach

25. 3. — 4. njcdźela w postnym času

8.30 hodź. kem še w N jesw ačid le (Al- bert)

1. 4. — 5. njedźela w postnym času

10.00 hodź. kem še w B udyšin je na Mi- chałskej (A lbert), w sam snym času Boža słu žb a za dźĕći

11.25 hodź. d e łn jo se rb sk a nu trnosć w rozhłosu

13.30 hodź. kem še z Božim w otkaza- n jom w B udestecach (A lbert)

P om haj Boh, časop is ew angelsk ich Serbow. R jad u je K onw ent se rb sk ich ew angelskich du- chow nych . — L udow e nak ład n is tw o Dom owina, B udyšin , S uke ln sk a 27. R edak to r a skazank i: sup . S iegfried A lbert, Serbsk i kĕrchow , Bu- dyšin , 8600, tei. 4 22 01. - Lic. čo. 417 N ow inar- skeho za rja d a pola p řed sy d y M inisterskeje rad y NDR. - C išć: N ow a D oba, ć išćern ja Do- m ow iny w B udy šin je (III-4-9-2174 89) — W u- chadźa jo n k rć ć za m ĕsac. P řin o šk i a dary na k o n to : S o rb ische evangelische Superin tenden- tu r B autzen , Sp. B autzen 4962-30-110. - Index- N um m er 32921