IN D I -

.1.*- Z V.UL z r

KEr,=

PROV

K

I

OF

X5

V

IAL

»\- ;rrn i rcf).-vA M. : J— .-V.k r. 1 A A

r \F ^ f IV • J '

SAAXXOMMER: DELMAs

DIE STAAT t e e n PATPI 'K >UBITA BALEICA EX -1

.\XDER

V.»R: 5V EI-ELE REC-TE3 VAX DIJKZOHST

^ f . "v". A . -J OV 3 E?. T

X.-LMEX5 DIE STiAT:

ADV.

ADV.

P .

V .

— t

FI

EH

•J

,-

_\

AC 0 55

EKOM

X.VMEN'S DIE VERDEDIOIXC ADV. A.

ADV . Z . >!. VACOOE

AC'V , G , -j . >L-.HCL'S

R . = . 5 . X . S X •? S AX A

KLAOTE: ilIX AKTS V.i:; BEiK

PLEIT: AL DIE 3E5KULDIGDE;: OXSKl'LDI

KON'TH.\KTEl"RS: OPXVME5

V

— — •• \^ — . - j V , C • C •

slT'll : Kar e> net iets ir. rersTektiei Etel*?

HC? : CT u tetuienis f ister? — CT -;• *eT;iier-is l i s t e r .

C£, seker. — I> skat r.aie r-.ak. Ii~ is "r. £e:re>. II;

het £isteraand or zy £t~.~ier.Lz or^rer.^. cie a: star.de ir. zers-?

tief te >T;; aistar.de ar'tetree. Zc h€~ r is ter se afstar.de cc

£>at. Z> vi i terug>o- er. s€ c^t c^e >liT« cci-afstar-d er.irie

tar. 40 r.s. 5-0 r.eter i s . l i t is derr.alve CCJ die a:3TE.r.i; v=.r.v

> t het. V

CET-i:ie. Cr.s ss.1 n.is>ier. ie ts ir. ver: s r.d ze- da3-riie re:e-^rte*

nis I&ter aar u s t e l . Ik v;il r.et k:r~iiks vir •;. T. ^^^r ". r-e

is verband cet die vergsderiri= var. die i~~:e SeT-tez':er s t e l .

xl£r. u or-thou. dat cy das.riie verraierir.^ die vccrsitter.de ver-

teer.vocrdiger die eerv^rde 7z~z~-C vas er. dit diesel-de .-j-.^li-

>a=.r.se xries'-er vas vat vccr:*.eer. cj zie ;de net u cr.der:'.ar.de 1.

r.et *?

— V ? • e - *"

cT"i^iiier er. r e~ ^r^". ic

_ier die l e i e r vas' '

CT?.. 311C i : l i e l e i e r var. die

"s.r. c i t cei —e vas . — ~-~~ v.as z\

Terraderir.r r.ie. >.rt u cr.t'r.cu': — I> lar. r.ie cr.-.h:u cf daar

"n sresir'ieLe arenda vas r.ie.

Ir. vas die r-ie-E.r:T-eli>e vccrsitter van die -errsiderir.r

rr.r. Kahlat£i, die rurrereesteri" — 7-rrrel*.

}lar. u cr.tr. cu da*: die verteer.vccriirerr var. die inv.-cr.ers

vcu die verr.ogir-t £.r. die r.uurceld :es::ree>' — li~ var eer.

vtr. die itezs.

ZL sal rroceer czi dit c; ~ icrt nanier te s~€l. Sal u

saansten da* nnr. Xar.latEi arrcrar.r er. ar^ressie: *eer.ccr di

ar.ier zer.se daar teer.v;ocriir vas'"" — >.y vas vel. !

He* r.y gesl da~ vclrer.E ry zer.ir.r zie verr.cgi-t v a r - - - E

huurreld r.ocdsaakli" : v:a2 vir iie dier.s'e ir. die cecied er. d"

dit sc roet bly? — ITee, hy r.e* ^esc da*, dit ^ccdsaa^lik v;as

r i r die dier.Ete ir. die ^eciei. da- ii* ec"ter r.or r_ie geidig

*" t *"-C"jt da*"- *"."

e <raar. n

va** i~: a*" ".s*as e

- - — t e "n" 11. i ~ £ t "•*" v." a ~ c i t n 6 " ~ 6 i i s

betas.!? — Hy r.et sc £es€.

T*p>- v c".t~ci da"i ir.v r e s * r.6~ d

"•.as ca t daar t66y. noe i l . i i i i . e i i s a l v

v€"*".cOt-6 *"-— 'JkTteld re~aa l r ' — .'a~ €iz

-ienal. cCT~\ i=r '21

ie nense v:il die

v . ".*." i.et r6:§

er*H _i c *" i.%'. c r 6 - T aa*H

eT tee sane-

v - c v " f- V f * ^ " & " ""* " £ " -" - * v P ~ - " * - ft ^ ~" - - % - — r •" r- -' *- ,

el; >ar. r.ie cr.tl.cu vie r.ie, he- ^est naar daar is :a ie

-er.re vat r.ierdie r.-^r r.ie ;ar. *:etaal r.ie. 1-aa

'r. uitsor.derirx genaal: vcrd *en c-sir*e Tar. i ie ;enr;ne va~

verlclili r_it die verr.cccie r. v " Ian ;£*aal nie . I-: ;"_€"ir_ner

~ z i an.it 6 n£r.3 6 i.ulle klar~es n* r ~ l*"~i£*~.

."".€"".

die

var. d

He* cie verteer.vccrdirers, or.s ££.1 I'.ulle re r.cer, var.

r.vcr.ers £€£& ca~ :v*lle c:r*:uir vas cat r -.r. V.sJ-.lE'tci. r—e

ie revceler.E var. die zer.se var. cie £ £ : - e - ker^i- era r_i€

d&ar hierdie res^ilj-^j-.t va?, >ar. u or-tr.ou dat cie

r.e"t res€ hu

vee: e> nie

:rcsr se Te

': e d ari .

le noet "r-edsj^. ler. vs.r. die Terscr.e, vie di

he* vir zr.r er. s

"lerce; CT r.ulle reicer. c~ ~e

"•"* & •** ~r & ^ **T1.~ r\ r ^ r ™ ^ ^ * "* ^ ^ ^~_r* ^ ^ ^ * | r t • * * ~ P * " r* % ^ / * * " " " ' • — - -fn

al'^cevel baie arder raadslede daar teer.vrcc:

die er.icste eer. var. die raadslede is vs: r:

.,^_e ^_yi ca

ic i s , ZSJT. M

a-t? - - Icrre^

3as.T is r.e't i€"ts vaaTcutler."t e i "j rel.e

:o£ eer. van cie ver"eer/..:cr-i£er£ ^es

er.irste rersccr. v*£~ rraat, > = r.

• f (..'f r- - c- — i — - - - -

:i r6£r

r. rar. cie rasis-

r"££r."..c;rii= er. ca~ :-•.* i i 6 e*".irs~te t€rs;ry.

caL ,;££- vra -z-Z.

cie azvaar*

cr.r.c

T s" ii ^ev

da* :=elar.e, cesl-^

veld r.ie eer.syd

*t *•**«" ee"v^".-.'aa^de

_r_ caarne ve

e ^ele v^reld huil c

rrar.d >ar. Ei

die Vaal ;rie;-.cel:.

l i e eer.-:aarde r.e* eel {erf da: die s i tuar ie c y c l e s r.oet vcrd.

Lar. u cr.thou cat caar veerie tev :-^^e- i s tusser. nnr.

••'.a-r-LitEi er. eerv-'aarde y.:celar.e ir. ver'car.d re* ie -s v£: vocrr.ee

£e:eur r.et? — HL >ar. ny v e r l l i l r.ie r.erir_r.er r.ie.

ilar. v. or.tr. cu cat ci* die eervaarde 3er. 7c"tclc V&E vat

£•€£:§ r.et cat die rar.ier vs.arc> crjr. Mar.lavZi cpre-ree het by

die Tercaderir^, l i t azrer vir r.ulle orjiocr.tli> fe:s.sk het or

verier zet die resrrei: ^3r. te r^r.^ — li: ^^r. r.ie cr.thcu vie

di* re.-? het r.ie. I^E.r ~.: s ":e?-.. = ar cecrrer deur eer. var. die

v€"*""t£r_v.'ccrdir€""s tee" die ".•.•vse v.*iE.rcT n_*"_r. M=.;™Etsl. die v-1--

rercs-derinr har:te€r r.e*:.

Zr. el> r e ra l , ££ reTdr TLr. die E.=.r.ievelir.£ var. eer. var.

die zer.se caar, vas dl~ rese dat Tccir.^s a=.r_rever.d roet vord

c~ t verdere vercaderi^r te r.cu tusser. die partye? — Z> tan

cr.~r.cu cat nr-r. '•'ar.l£*r=i gese r.e- cat die sanesrreiririgs vru.g-

:aar vas er. r.ulle €rer.5 i::r. >:i er. cat daarzee vocrtgegaan nce

-.;:ri. 1 r.erirjr.er "y r.ie d T vir *:. verdere c~" r. ar.ier verrade-

rir.c ge-.-ra v;as r.ie.

Zar. u or.tr.cu dar die ver*eer.v:ccrdirers gese r.et cat cit

ir. el> geval r.odig sou ".ree? vir r.'jJlle c~ "r. vergaderir.g re t ( C"

die ~er.se te gaar. hcu v:rr T. verdere verraderlr.r tusser. r.ulle

e*• "ie •^s.s.d^lede £»-*J xla^.~vir.dr' — — Cc.. r.ulLe r.e~ rc = | da~ r.ul_le

•--CC-— "^ " i s ce"^e6"" r iTLT — z.z~ ~6"**j.c£"E.ar..

T v ^ - v , . . ~ . ~ v * • . - » . - v - ' ^ - - ' c -~ c ~ — ~ f- — **- - - — - » - ~ ^ ~ e - r i - i - — - • £ . " • " C " C . 5 f ~

„ i ^ r c i* ^ c . ^ _ _ j - c • — ——t • t —. . _ ^ . , .- . c _ s . ^ _ t _ _ =. if. t _ p t » t ~

i~ zz. J.£.~£"" ill a a ^ t e vi".i i". die ?.cccs— Hat clieiie 3Ierii Icr.e II?

—— 1-• "•."££~ *"ie va*" d.ie *i~s^li*"r va*" sc r. v£"w~ad&" i*'=' "lie • c i

-.;e^- >;e" c£.~ d^ar CT di€ -d€ Ir. di€ ?.z czs—HE* d i e z c Herli T.

czzz- verraderir .r rer.cv '..ar .

Y/.7 : l i e -de SerTe- ;e r . dit in die vclrer.de dar'" — l i e vc l -

die lar.ddros ver:iez.

y.'7 : Vatter vercaferlr.^ i^ ditr lie verraderir*£ van die r-e?

'-""?.. r"2C" : Var. die rce. — lit i£ £c.

'.vie r.et daardie a=j-.scek ^eric aar. die lar.ddros or daardie

verfaderir-T te ver:ied" — Ik veet rze. Ik v:as r.ie V: sare-

£-rrekirirr bet:rokl-:e ir. daardie ver:ar.d r—e

Maar u var die ser.ior rcl_i£ie;ea-yte caar ir. ceheer var.

die Hituarie" — Ir. leheer var. die or.lurrituarie, ;a.

V ir TJLZ eers t c r ^ ir. ver:ar,i ne: die ver'ried Tar. die

verraderir.^ net die verteer.vocrdirerr, de- r vie u ^er.ccT r.et(lC;

c~ die vrede te r.erstel, vat die nsr.re ir. die kerk vcu r.ou r.ie""-

• *

kar. ock s€ cat tee ek ze : j ' . ieri ie rercaderir.c ge-oeid var , (IC,

var ek r.ie be'.;-j.r da^rvar. vat iaar :er7reek gaar. vcrd r^le. Ik

"."•?.. IIIC? : .-.£ u v:el ^eveet r.et i^~ die t r l e r t e r r c: Tredikar.t

die rergaierir.c ••::•; er.c-v. r.e: c- ter'-t te ratjerteer ir. ver:-ar.d

ze: die resrrekke tu££er. r.'-Llle er. iis -;Lisie er. die raadslede,

£:v. "; ter. £V*r.£te daarvar. re-.:ee£ ::et da~ re "r. verraderir.r zees

Ir. cr r Sertez'rsr L- trH.ar_r::k rerrVvil:1: — laar i= tr^ar^c

e':ruil:? — -i

Het u vas*-es~el r.oeveel rer.se reseer vas as gevolg var-

r ctroet cf^r die tredikar.te cr r.E die vercaderir.g te kor? —

"ee, el: veet r.ie r.oereeZ beseer vas r.ie.

£=1 u saarster cat die vertrcue ir. die prediirar.te daarr.s.

i=_le roes verrir.cer het, as die rerser.e r.a die ~?ergaderir.g

r^rier a = r.geval is? — Irdier. die rredihs.r.te die 'crg=Lniseer-.'l

~ r- •— — - • r. — *.• C-~ ~- >- r -y. ^ . ^ - . »- *-, e ~" C P - . * P " * ~ P 1 " . ' " * " *"£^ v* — -- .£. . - " • - ' £ . • * C " " C- ' IT - ~"«. t » Z rt & i • V " C _ « _ _ ^ — _ i ^ . . i . _ J C . i t — t - _ v ^ ^ — — . . ^ ^ _ ^ ^ » _ . _ C _ £ i. C —. r . ^ .

d=ar ge:e-^r ;.et er. vat tollsie-crtrede tct gevdg ze'r.zc. r.et.

l i t vas r.ie scrrer "r. cjtrede, ordat ottrede, ortrede vas nie.

r^_j c •• £.. r.e k. c&r. ».e_ c s^ r c.t-e«_ - ~— _oc c^ £.cr_r—s gc.:ct_:

*"6**~€. Sv."^""tT6""scre r£rer.cd€ SJ-£-T€ ir. er. c r d i e iierliTetrseel.

".let aarJccrs d a a r r e t el; eer-.r^rrde I-'.cselar.e c t g e l e t . II: r.et

— c— " r™ £•£^"^^^~ g*- v i w he r rg£^ da t d i t i s 'r. c v e ^ t i ^ ' e ve^^E-de-

r-'»- ~ ~- P te""**^^ V '" di e re*"ce c *»ii t e d i e Izc^l: v.'s.s c"c*"-ii e^d... —'

Z> r e t d i e sl;£_re e e r s devjr r i d d e l vs.r. d i e -"r idsTreher ir: ry

— / - c " * - " " " " - " . r - c v i r ' 1 ? ,*•• ' — " • " • " £ £ * " ~ " C T F - ^ . r * — -^ •* p — Q ^ . S - * - " ^ . ^ ~. g _L*J^""" —

y.crelar.e ccrhar.dir er. aar. her gevra cr die 's>^re te versoel: cr

rreeds^^r ritesr. te £aar.. l iar v:as r.cr geer. realisie r_ie.

Het r.y dit gedcer.*: Het hy die skrre verscel: er uit-eer. te

zz ret die s^^re l:cr. jraat r i e . Z> het her die geleertheic

vcertuig rehao .-.€*. _;aar var r.cg £eer. reaiisie r i e . Ir.stede

dat uiteer. reveeg i s , het die share £.1 hoe ceer opgevonce er.

crruier.i £eraah. laar var toe col: ir. verklikr.eid eriiele klijr*

deur var. die teer.vcoriiges na die rclisie ^ecoci. Zs: zoes

crirag gee dat die share uiteer. gedryi vord. "Z'z het dit reice:

laar vas traarj"coh gevu-ur. l ie rer.se het uiteer: ceveeg, caar

= ccr r/ulle fceveet het, het hulle >lijp€ r.a die polisie ^eroci.

1-aar vas tee cch k l i t t e var. die ar.der >ar.t var. die straat a:

r.a die tclisie regoci. *-'et ar.ier vecrie, die xolisie vas "toe

tuss£r. i.v6e crceT-e . _^Lt r.et t e veeg ^eir^.i\z cat t c t cj.e {—•.

re:rui> var. ru: rerrttrcr.e er. later fcr.sr.ael ocrrecaar. roes

I" . . 311.5 : _-.s u die vorige dag of vroeg die ogrer.d var: die

^ie ir. kerr.is gestel v;=s dat dit r. vergaderir^ is van die

rer.se vat gehou sou Y.CTZ cr "r. >ar_s te gee aar. die piasters

cr ret die rer.se te rraat, diri u r-ie dat u icgirgs of u verh

cr ~ie vreie te herstel scu risliier. gehelr het r_ie? — Irdier.

c.'.- ',-G.r " - o r-p--*vc "•- F — T ' •* ^ * F "^F ~ £ V" "T" •"•" e v e > r - " f i v ' " ' i ' c =••".-- c'.-

seherlil: uit die aari var. ry heraierlr.^ tot scdar.ige situasie

rr:":eer het dat die vergaderirg vecrtgaar.. {2C )

Har. u cr.thcu c a t d i e t r i e s t e r l o r d I-'cCarel ecl: daa r vas?

r "r

ter sees el: r.cu cetui= het .

r.et rerraat var. r-esruldir-e r_r

r.s rraat r.cu var. V.cZarel. — •p*--e'", el: het verlreerc ver

ee, el: het die tersccr. r^e daar cpre.et r^ie.

- . 3_I ~f ^ :,'£.£ hv r.ie CT iie Est€ ecl: daar r.i£c — —

rs

^ • c ^ z . c C ^ C — c . t ^ c - i . — t t . .

j . *" . /."." ".-."as c c ~ c a a r c t z_e ~ze • "•" —— . —s z.cc*_t——^. JL

et her r.ie =enie:; r.ie.

Zs dit rccr.tli> dat u ris>ier. net hor pep-aat het, naar

dat u dit r.ie kar. cr.ir.cu r.ie? — Tee. Ox da=.rdie dac het el:

ret eervaarde lord "-"cCarel gerraat.

?::? : V roet die dir.ce r.cu r.ie deurrelzaar gooi r.ie. Het u c

die r-c ^ e " lord "'.cCarel retraat? redoel u die rersoon vat

daar sit1; — I?ee, or die <?ze by caardie vereaaerir-r het ek

set eervaarde lord KcCanel £ejraat en nie cet besirulcigae nr.

r—e.

^ b _ h^a-, H h_ W - ^ ^ * - * * • _ * • • - k_ — W C #

Ir. is dit dan lord I\cCanel vat met die luidsrreker die

E^are versce> r.et on uiteer. te gaan? — l i t is ircrrek. Indie:

e> anders getuig r.et, is ek fanner.

'•' — "~ _ ' *^? t ~n. " V'"" c ~ e feG^^'il " u r " •

" ^ T • T - : - ".- c — *- J c "- p r > • • " " - " - ~ r G i r " r * . " ^ * P C ~ G * * ' • ' * * £ ' • —— ~ -" r e - '- .

nie ^esier. r.ie .

'•'•T7.. : " C : : lie priesters in die Vaal Irier.ce^: net *r. lys c>-

^estel van die ner.se vat gedurer-de die cnluste zcoi is. (2;

in Ter'iand net die :errainisse vat u :ygev;ccn het. Hierdie

-: jjie:;t ?^1 veer 1IV."153T~'. _:- 'J~[ .

ieur een van cr.z rerters res? is in "errand net r. ce^rafnis

.'.:-• .. i_"C c- Z~ C dit ter sa ie vrees vat Sv ^iele iJ-Z?..z.'. — i^r.

funerals, r.cv; they are tc ce perceived and hov: they are tc

re approached.

XC7 : Jc, raar. vocrt.

Ml"?.. 311T? : "7r.ere car. be r.o douct, en the evider.ee heard

:y the Ccr^iissior. f that these funerals vere matters of great

interest to the Hack co™unities. I t vas to be expected that

car.;.' people vould attend then, not because of any association

vith the deceased cr their :ar i l ies , tut "because of a desire

tc z'r.cv. solidarity." Sal u uit U eie ondervir.dir.r saar-Ster-

zet daardie rening': — l i t is seker so. Begrafnisse is altye^lC

deur greet groepe p-erscr.e tygev:ocr..

My lord, if "cur lordship var.ts to r.ote, i t is paragraph

- . ; or. t-a=-e lz of the report. Ir. raracraaf I . I oj cladsy 21

s§ 3y Idele die volger.de "xhere can be no douct that the deaths

cf Slacks Trier to 21 March I?S5 £•£ £• result of police acticr.

durir_e urjrest, had aroused the erotior.s of the 31ac> pcrulaticn-

- -• - »-. -• r = • - ~ ~ f- =• •"• F - ~ — •" - ~ * •" e — r ~ * •" £ ^ f ~ ' r) *"• -.•"•" " c"•* •** P ~ • •• ~ ~ P- " • "

-here deaths v;as ir. a,r_y vay vrer.gf'ul cr car-acle cf crixieisz..

l;'.e jeir.t is th=.T the victizs vere elevated tc the position

C.—" — ^ f - i - >~ — *•'•«- ^ - C O - ' T 1 r>r,""'"r ' ; , f i p c pv. p — -^ p". i" -r" - i- CVIJ * — c e c* ^ C i ^ ! "

— c ! r s'."2L" £.~h*" f c***1 t*•".£ sclidarit~~ v.*itr. t—6 dece£.-ed a**d ~'*"e

cav.= e "hey supposedly espoused," — Ik ct-er saa~.

Mc-eveel rer.se i s cp die 15de Septercer begrave? — Z^ vee

nie . 1 : wee: d i t vas *r. cassacegrafr.is .

V.'as d i t r.ie vyft ier . r-ie" — j±z i s ~ccr.*li>. I> era nie

^eiirjLs van die ge t a l nf.e.

•"azjier, d i t v;as ~ - f t i en ir. Secoiieng en agt in Shart-eville .

Ir.z sal sier. van 2Z'..7~S17"." A.-.C f:;', cat daar "r. kind van sevre

zaai-.ie cud v:as va t red-j^ende die cnlurte ^edooi i s " — Z> [~:Z]

v.ee: r_ie daarvar. n i e .

Z.T. u veet seler oo'i: r.ie dat die rece vaaroz hv oooc ir

,s cat tr^arrook r.or dood£eriaai: het nie? — Z'c het geer: ir.sae

.r. die r.adocdse cr.dersoeire gehad nie er. ek veet dit r.ie.

I-aar - ^ ook ar.der ior.gr.er.se vat ir. Eharteville gesteri

.et. Tie r.ccdver.di£ voor 1 Sejrteiiber nie, raar ar.der jcr.r-

:er.se r.e-t caar pester ; ? — Dit is. noontlii:.

Cr.£ sal £.ar.vaar cat ooi: die geval in Sr.arpeville vas

•CCH 2_CZTmZVZ?., R- di t stel cat die dcod var. die tersone rJ.€

:r.-.:£"tic var r.ie, naar cat dit v:el vclger.s xcliEie-a>sie z\z'~

•e"rir.i het? — l i t i s se>er so. -.1

;:? : ledcel u r.ou al die rj6r.se or Ivs -:_:.C' ~T''?

" ~ . r l lC; : I'ie a l ra l r.ie. Tie vat cr die l;de . . . [y.zz >c

HC? : Die cr die Eass£begrafnis?

:-'.:~.. 3IZCS : CT die rassabegrafris, because the cour.cillcrs

are also included ir. t r . is . Vir die coeders, die cu^as, die t^

die c-;.t£'s e^ die ar.der ner.se vat lede var. die faiiilie is vat

r.ie r.ccdver.dig er.ige rclitie>e ^evoeler^s gehad r.et r_ie, sal

u saazntez cat nieteer.staar-de die felt cat huZle r_ie ir. alge-

-er.e sa>e cerr.teresseerd vas nie, die dcod vaz eer. van r.-;"" ejl

seur.s C- dcg~ers as gevolg var. die crtrede var, die rc-isie,

dit bale l*.=.rtsesr sc^ £ ez.aai: r.et? — Z:"-ire docz is alt yd "r.

':r^•^L^^z'~ez€ errarir.c er. el: aar.vaar dit so. 11- s _ so ;;ees.

l i e perscr.e vat vel gernteresseerd is ir_ algezer.e sale

ir. die £e^eer.s>aT: sou col rale iri-:aad vees dat czstar.dighede

dit sc vcu ger.ad r.et cat daar ner.se gedocc is t^-^r die tclisie

l i e slccl_:£i.ts "~j". die ^cr.grer.se vat nis^ler. iz-ci is er.

vie ::> zisl^Ler. t. deel var. die klc^r ^evorz. let tee die ccr-

leier.e. r.ulle na^t, doc-dres>iet i s , ECU ecl itz? vees? — (;-'

- c .- —-^

Heel vaars^ivr.lik die hele siiool sal belangstel ir. EV

:€rr£-friiE*: — l i t i s coont l i i .

laat or.s oo> a&nvt&r c&ar sal ooi: cense cet s-erk rclitie>e

ccr*r-it--£= vees vat oofc fcaie sterk sou gevoel hex hieroor' —

Se>er.

Ir. di t i s een van die nar.iere vaaroj: mer.se iar. £&ar>or

ez. 'c^Lle g-evoelens uitdrui:? — Ecrrek.

y.i£-:ier. die roeier en die ouna in tr&r.e toe r.ulle cr pad

r.a die >er^: vts? — Se>er, ja.

Ir. ar.der ner.se ox sxder nar.iere vax slarsrreu^e sl^eeu*?,!!-

Lie ^rooxste kerkgec-ou ir. 3ebo>er^ i s die eer. van lcr~

:-'.c2=r.eI? — Dit i s reg,

Lie ^olisie - &1 die cense, o_ huHIe nou lede van die

fa^i l ie i s cf vriende of zer.ss van die ongeving cz i.ense ce-

xrlixie^e cortui.^ing sou die polisie verantvocrdeli> hc-'JL vir

— e -uO- - — _- -. -s re£ , w&.

Sal_ u saazLsxen dax or.der die ozLstar.digr.ede dit acscluux

r_cczsaa>lil: i s cat die polisie, &s hulle dit ncdig ag cz. teen-

vccrdig te vees, or die bestezJioontlike nanier sal crxree? [IZ]

l i t iS TB£ .

Zr.ige teller, van cn':etro^i:enr.eid sal vir die ner.se aar.iv.i

dax die ner.se nie ge_r.teres = eerd is ir. huj-Ze vrelsyr. r.ie? —

lix sal se'^er so vees.

Is iaar enlge rede vaaroz lede var. die onlusx£-eer_r.elc

r_ie zer.c-crliire ur.i-orns dra vanneer hulle ct diens is ty sv l e

: Hce ^edoel u tehoorlike ur.iiTorHs?

_"?.. z •-~ '. .rarxv var. n — e r.-e . —— uncer z.~

e nie

r e - c •-• . . i - \ - <•.•:ax cxgetree hex v:£t nie ir. unifcr^ gek_

i - —~.

I I : " . 4 0 - 5470 - ni ;c- : :

HI? : V se" al u lede van ir. uniform? — In unifcr- as hy

T. ur.lforzJ.id i s . Daar v&s sozs van die veilicheidstaklede

ir. rrivaat klere gekleed teenvoordigb: geleer.thede,

I"Tr. • 31105 : Daar vas carjie ir. u ranne se reselsiar vat

T-he-de gedra het? — l i t is

Is caar 'r. ocp Etui veld r.acy die ker>?

H:~ : Dit is r.ou r.a:y lord KcCa^el se kerk"?

Was u daa.r teenvccrdi£? — 1'ie ty die ireri: r.ie.

Sou u toegelaat r.et dat daar "r. >rie>etv:edstry- eespee

vcr: tervyl die ne^Ee c\" die r^assaregrafr.iE besir vas":

'r.Z? : Is dit lar^s die kert or die ooj veld?

:C7r.. 3I1CS : Langs die >erk or die ooj: veld? — Z*£ is r.ie

b-ev:u= van so ^ vedstryd vat daar vas nie.

V p 1 c - c. V""*~ c / e * •* £ "• r '• P- r' P £"*"• Z- Z ~ ~*~ > Z- C^ e : P E T - — c . ' - c c - ' ' ' ' _ _ " " t

Tclrer.s nv ker-riis *iie.

AE dit vel bevys vcrd cat u dar-r e gedurer.de die berrair.is

lar.cs -die tegraafrlaas krieket ge-ree^- ^-e^ terv;yl die ge- ,1'.

^ f c t - ^ _ c : j w t S . c. v. c E C _ t t - U C ' C — t J . r . C — t £ . - • - <--t S - - j .*. c . r _ ^ -

hcuiing gevees r.etr — l i t har.g a> r.oe tesig die zer.se is.-

KuJLle z.oet oz'^: cr.*srar. er. as r.ullle sou r. saa> roes ccthcu. r.e~

eu r.ie besvraar cat hullle as cr.tsTar_r.ir.g krie>et steel cz hulls

besi^ te hou r_ie.

v:~* langs r. begraairlaas i s , tervyl so r. tragiese gereurter.ir

zla^z"ir.d er. hulle i s caar or dier:?, to z.ir. cel=r.gs*el ir. die

gevceler.s var. die ger.eer.skar cat hulle besi= is cz Irrieket te

steel r-ie? — Zk s£ veer ek trz. r.ie kezr.is daarvar. r.ie er. [1'-.

ci* sou azh&r-g hoe Ter die r"ur.t vaar r. begrair_is cehou vrcri

hulle caar-ee besig sou vees r.ie.

«&E hulle teenvoordigheid noodsaakiik? — lie tclisie se

teer.voordigheid tyder.s die becrafnis vas noodsaaklik.

As dit noodsaaklik i s , is dit seer sekerlik cr_ die crde

te hcu? — Sekerlik.

Die begraaf plaas te Evaton i s r. groct berraa: rlaas? —

l i t i s "r. groot begraafplaas, ja.

As hulle besig -.%as or krieket te steel rinr.e-ir. die

"rerraaf rlaas, naar or daardie deel vat ncr r.ie £e'::ruik vas c-

~er.se te becrave nie, sou u dit toecelaat r.et1? — Ik scu (II

"j_e

V.*at sou u verva^ het var. die noeder ci die cuza vat daar ir.

haar svart klere geko^ het en gehuil het er. ^esier dat die

ner.se vat sy verantvocrdelik beskou vir die dood var. haar seur

cz haar kleiriseuii sreel daar krieket? — Ik veet r.ie vat s" s:

gedink: het nie.

I"cu cat ek dit aar. u s te l , voel u cat as u ~arj-.e so or^e-

tree het, hulle opgetree het cr *r. nar.ier vat ECU gehelr het

c- die vr-ede in die gezieer.skar te herstel? — Ik vil vir rysel

rraa£ ook net duidelikheid kr;:. V.'as dit leie in ur—zorz (2C

-.;at gesteel het of lede in xrivaat klere?

rjLe er. ek ECU dit ru.e toelaat r_ie.

I-laar cr.s veet dat u daar vas' — Ik vas dasr. Ik het

heer- er. veer bev:eer. Ik vas bale besir daardie dac. 1 : het

die crtcrte gevolg. Ik het vir geer. rczer.t, rehalve later ir.

die dag ter-.-;;:I die "cegrafnis aar. die gar.r vas d^ar ret zy vc-er-

f.M= stilgehcu. Ar.ders net ek cr die rcetes ceveer er. die

situasie dopgehou.

V£.c r =. c v« —.£— v r-P > e — o £ " " ~ f f ^ " £ 'UT ""• "" C""" r " ^ ^ - ^ - - c —--r T '

— - ^ • * - # ^ — »_ ^ — • ~ w ^ _ ^ . \ ^ t ^ ^«^^ * . ^ — \v * _ «^^ C W s* _ . S- *

In r- vit en rooi kieir. luidspreker1: — Ik V.an r.ie or.thcu

cf ek daardie luidsjreker gehad het r_ie. Ik vil net s£ cat e".

oral in daariie getied beker.c is.

lie pad HE die berraafplaas is V. nou rad? — lit h^nr a:

van vatter een u prac.7 •

As u die tegraafjlaas nacer, r.ie die teerrac r.ie, tt^r

die *eEkr&E.pte pad? — Die grcr;dps.c is nou &l>E.r.t oij-.eir. cc>.

I-:C.- : Is die gror.cpac cie nou tac1? — -.a.

:_•"., zIIOS : I" het seer seirerlik gev.eet cat baie rer.se -1

"*• P ~ *" \x • ' 6 *" o t 0"*^r e *" v "**" a &r r o t o"1™ ~ T C **" ~ ' z-G— n — l e"« i'j.~~e *" c e

terraaf rlas:s ken? — Ik het dit gesien. I1-: veet ci".

Hoeveel Cassrirs het die pclisie na die orgevrir.g v=r. die

begraafplaas gebring? — Ik veet r.ie hoeveel daar vas nde.

As ek dit tan u stel cat daar ten ninste agt vas, sal

u in staat vees or: dit te erken of te cntken? — lit is rccr.*:;

V.'ie het besluit cz. die CassrirE in die niddel van die

ncv, jad te rarkeer 'cy die ir.gar.g "an die begraafrl=.as? — laa:

vas vcl^ens E V kermis nie CassTirs in die riddel Tan die rai

re~ -assrirs, raar vcor aie recrainis m e .

Is u seker'? — ilc is -seker.

c: die j:ad self gery cir_ne-in die begraafrlaas?

y.Z7 : ly die begraairlaas in net die rad?

I-".. 3IIC.S : Ket die pad.

y.Z7 : Met ander vocrde cat die rer.se cj die nc.

h-et in die cegraafxla^s in? — Mulle he" r.a die rerraairlaa;

t oe £€ry.

:I~ . 311CS : CT die r:u pad c: noes n^le •:: die rrrndre-

de£l~e tussen die geskraajte deel en die heinir.g ry" — "ie

vaarrar; e> iierr.is dra nie .

Zi v i l a i t &an u s te l , el: veet r:ie of u dit gedcer - e " c :

iezand anders r.ie, naar ierard het die Casspirs ci EC T. car.ie

in die niccel van die pad gepariieer or rer.se van die pad a: ,

te >rv toe hulle binr-e-ir. die berrs.s.1 pla&E ir. r;."": — Z> :".€-.

ci t r^.e gesier. nie er. ei: tvvfel of er-i^e poli£ie"re£cpte sc

sir^ielooE sou optree o~ dit vel te doer..

;.S2ZSS0?. (y.I?.- Z?.VC-Z1) : lie vraar is r .e vir zr d-^i;eli> r^e

Is die Etellinr oat die CasHtirs s: repar>eer van da* ter".-:yl

die zer.se by die tegraafTlLaas ir.rev.eer het, r.ulle rcr.d:r (I.I

die goed van die pad ai noes ry?

:""?.. 3II0S : ?>-r! ei: net verduiceli£. Tr.e road is covered

vitr. Casspirs. The hearses ar.d the people ccrir.g ir.^c tr.e

cezetry and cars and t*ases couZd tot use the road, they had

to go to the side vhich is alucst a ditch ar.d nake a very,

very difficult turn in order to get into the entry - into the

ga-e of the ce-etry.

>'•_? : Het u dit gevclc*: — H v d r di t . ~L\L :e~v:is di~. lie

Casspirs vas ook nie byneizaar nie. -iulle vas ct Ters^riHende

p-^nte iangs die roete. Z> net daar ver:ygery. 11: het ,11

nccit daardie versperrin^ gesier. nie er. dit ECU £innelcc= '.:ee =

vir enige pclisiebeanrte or sc CT te t ree.

verseirer cat dit vel ge:eur het. My vclrer.de rraar i s , hre

hen dit gebeur het cat u dit nie >cn resien het nie: — _:.s dit

ge:eur het rces ek dit gesien het en e> betvris dit .

7c_ reuse vas.' —— aar vas iaie iusse.

In dit i s taar l i> roeilih cr die :us£e te :estuur as hull

van die pad &f roet ry r — As e> -y - dit ECU r tei l ih vir ,T"

n :•;= vees or van die pad af te beveer, raar as e> ry die

. . . , tcnesl

tor.eel in herinr.erir.r roer, i r dit V. tree felyirte fa i r . Z>

veet nie van . . . (Hof kcr tusser.rei)

HC~ : Veet u van slote? Daar vcrd fetraat van "r. "ditc:."?

Anrer slote? — Ixi >ar. rJ.e slcte daar ontr.ou r.ie .

IC7F.. rI"OS : Toe die r-errarnis r.ou klaar vas, var die 73.C

heeltenal versper ceur C&sspirs, cie eer. arter die ar.der ir.

cie riddel van die pad? — 1'ee.

As hulle so ir. die niddel var. die jai die eer. =r:er die

ar.der ^epariieer vas, roes u cit seer sei:erli£ cit ^esier. r.e*

— H'jJ.Ie vas nie so gerari:eer nie . [

HC? : Z> via u net *r. dinr vra. 1 r.et netr.cu Ter;"aar. CBT

caar "r- grcndpad Is vrat toeran^ ree er. !r. teerrai is vat *oe-

gar_g gee. Is di t kcrre> cf is dit veriieerd? — l i t i s iicrre

ICou v&aro; sou hierdie £rcndpad gecr'j^ik gevees net en

nie die teerpad nie? — O^dat die grondrad die r.= aste aan

C' i c Ir p >»> i c i c V - - " ! • * p r i p -tp:c->"-^p^ en-- - c ' - i — - 1 " / • c~ ""-•-" ~P *-

« . . . > W _ ^ W « . £-* <—'* - b V ft t L ^ ^ - _ . * t * A r _ . C*—, ^ L v _ . . <» w ^ C^P __ — . ^ < . % >w W C- *^ w w^ _

plaas in>or,

I"~.. BIZ OS : V;as hulle verpli£ oz die pad te te:r"iil vat ni

geteer vas nie? — Hulle va= nie verplig; nie. Ii* vas r.et \~-

geriefliiier. I:it is nafer.

AE die Casspirs nie in die i i i^el Tar. die :a: vas r—e?

Dit scu heelte-al teen u hc-udinr ^evees r.et C- enirie

te doen o~ die gevcelens var. die nense slerter te naak ne:

er,i^e pclisie-optrede? — Zi: scu die ner.He nie veer die "re

nis pla nie, laat e : dit sc s*el.

Hoe ver var; die in^anr van die :e^rEa:ila££ l'.e- u die

"LUE se *cr o"cee"r* t ot st ilstand Vy" ~r.fr: — — Zit vac ""•" di€ aa^ E~

tin^" var. das.rd.ie trc'vind net die tcsrtL-.

HI? : y.ze ver i s ttz"- — Vfeer eens r. c^attinr van zv. Z--

dini dit kon 3 kilometer vees.

3 ililo^eter vanai die hek van die becraa:tlais" — let

die runt vaar die busse gestcr i s .

Van die hek of van die gra: a:*": — Van die hek.

Van die hek tot vaar pester is7 — Eorrek.

I " . . Zi CS : Hoe vinriir net die eerste bus vat u rest or het

gery toe dit geEtoj is? — "Ian ek r.et veer die run": ir. tersr<el>

tief s te l . Daar vas rie Elers een CUE cestcr nie. l i t vas

crie buEse vat direk a^ter nekaar beveer net. .:.l drie vas

gelyirtydir geEtoj . \ 1 - :

" n c "-"•••-. »-"i — V. e •*• V " c * - - c — - ^ - e " - - - e r e —e v»-- *• ^ _ V- - " "• c ' • - c~ -. . U c w i . _ . i £ . i t u » _ i t . - i t u _ _ t * . i * t r t £ ^ - ." ' ---«— — c . . t ^

stadir gery.

Hoe stadig? — Kie neer as z kilometer se>er nie. Z>

veet nie. Z> het nie te>y> nie.

Was daar sneer voertuie vcor hulle7 — l£.ar vis voertuie

vocr hulle.

Zr. voertuie agter hulle7 — My vcertui^ vas dire> arter

Zr. agter die Iandrovers7 — jjaar vas ceen ander voertuie 2

nie .

die busse V&E reeds verty. rlierdie drie "cusss het l^^ste

vertrek van die begraairlaas ai .

••:as ender u beheer? — Cr da^rdie runt r -auie.

l aar vas 90 ar_ne arter u7 — "ee, die tctale . . . l\:jr.

Janner, dit is r. z-isverstand. Hoeveel r:ar_n€ vas daar

arter ale busse? — lit vas tvee lar.drcvers er. elise!:, dit vs=

ses r an.

I E dit El? — wit is ai.

rlaries of Svartes? — l i t vas 31ar.l'€s sever e^ >ar. cr.t-

r. cu.

Z'zi is baie oor dit vat e> aar. u noet stel as "r. senior

jc—lEie-offisier- — V kan dit -aar s te l .

*L was oj "r. voertuitf vas u r.ier — Z> vas CT: t voertui^,

Vat se Eocr* voertuig vas dit1? — ':. V'it -ierrrlet '.'-'-'.

TGert'^ig.

Met u ccit or die dai: c: cr er—re ar.ier v:er-uic ^estaar.?

— "ee.

ICcoit? — I»ee.

£cn u sier. vat eiireer. va^ die -arj-.e vat die irie busse

gestop net besig vas on te doer, re^ die rer^se ir. die busse?

— Z : kor: nie sier. rjie, dit is crjircr.tli^. I^sr v:a= sees e>

^6T"jj-c' ,r:6i *r. aar.vaj. Tar. r-ui.~e a i cc^i. —:~.=~r '••'•z.s. i.—— j t e £ € r c c i .

I'i* i s rrak:ties crjioor.tli-: vir "r. ir.divicu c" crals ~e sier..

As e> aar. u s t e l dat die z.^^e va" daar vas die r:er.se (11,

ir. die busse CT 'r. heelteral cr.vettire ^arjLer :e;-.ar.:el het , vr.

sal u se? — laar r:ces gev;eli £e':r-i^ vcrd cr die zer.se te

arres~eer1 ~e ^—s\ j cr_~cr-£-rr—r.c ~£ vcc" C— er. ct^ en T. &ar.va_

rar. :~^ite af te slaar.. l i t r.ar.r a:" vat u -e- cr.ve-tic cezc-el.

I-aat cr.s aar. u s te l vat cr.s aar. die ?Icr sal revys vat

_ , — — — — - — -s-p e " P ~ F " " : ^ e e * ' " r ? - •• rs-*-*-fc — F ~ c : " - ' . - ' . • ; —P"" c r > ^ c

reslaar- tervryl u ^ r_r.e buite die :u= vas er, fie ner.se cir_r.e-ir.

die bus vas? — l i t is noor:tlil.

Het u dit ^esler.7 — Z het, :'a.

Laat cr.s net r.ccr v:at u esier. r.et. V l-.*t resier. cat \1'.\

eer_ cf neer va:: u r_arj-.e net *:. sazbel: ne:;se ":lr_'.e-ir_ die bus

212:C7.70 - ;47 -

slaar.? — Dit vas eer. zar.. i> he* err die luidsrreler eerraa'

daarocr.

Vat het u eesl? — 1> het er>recu "Kou cr dadelik", toe

die situasie cr.cer beheer vas.

Kaar E E *r. persoor. z "regrafzis cy^evoor. het er. r.y sit ir.

*r. bus ian£s *r. venster, vaaroz er. vatter rer het die rclisie

oz hoz met T; sazbol: te slaar. terv:y_ r.y ir. die bus sit'- — Z>

veet nie cf die persocr. esit het cf rrc':eer uithardloor het

cf vat die geval vas r.ie.

Tervyl eer. cf neer var. u zarjie vat u vel resier. het flC".

tesir vras cz zet r. sazrei: of saz:c^:e zer.se ir. die bus te

slaaz, het u cpgezer> cf daar vel ver.sters var. die CUE of

busse stu±±end vas? — 1-aardie vezsrers vas reeds stu'--~-'er.d

kcrt nadat die busse vertre> het.

Vat e> aaz u stel is, het u gesier. cat tervryl u zar. of

zar_r.e net die sazbol: slaar., die ver.ster of ver.sters var. die

busse bree>' — I'ee.

HC? : C-evo e busse sees die Putco-cusse vat c^s ^er. —

Tie 7utco-"ousse vat £eirui^: vcri. l i t is ^ceili^ *rir r.y

(2

r te

: H?t e6r. zs.*"-r€ CT die call

Het u resier. cf eer cf ar.der Tar. v. zar_r.e zet saz':cl :e

die zer;SG or die da : var. die cusse slaar.? — '.'.ee.

Tar. T. CUE af te srrir.r ter".-:vl r. rdisiezar. :xz zet r. saz: ci:

. , d£t di~ gevaarlik Tir he

Zr. as ienar.d :a;:c i s c~ t e

sal se^er sc v;ee=

sjrir.r er. hy zet =y har.de (;C

Tachcu aar. die sykar.te var. die ial:, ver.:ar u eer. TS.;. U i=r_*:e

K2C7-7T - ;-TH - " 1 ' C r :

ez zet "r. sazbok hoz oy die hsr.de te Elaar. sofat hy kar afval'

— Ik veet nie of c i t tebeur r.e* r~ie. ;.E el: daariie prentfie

van ry ootpunt af coet skets, dit vas rale vir-nit ocr. Ik

kcz rle oral kyk r.ie. Daar VEE kl.rre ^e^cci var. :u.ite af.

Ik veet r.ie of dit cer.slik zocr.tlik iE cat ek al hierdie dir^-

coeE raaksier. r.ie.

As cit vel geteur het, EOU cit kcr. ber.eer? — ^ee.

" sier:, die nceili>r.eic vat e> z.et u retuier-is het is

Ht~ : I" p^aat rou var. alual, dit is r'~- cr.^eveer cf rraat u

T£i die ses r ar_ne vat agier die cusse ^er;: r.et ir. die drie

voertuie?

I-~.. 3IZCS : Z> rraat r.e* var. die ir.sider.t net die busse.

HC? : Tee, nee. die CUEEC is Tc-c-rcekeer var.Ef verskiller.de

kar.te. L-aar v:a= r.erer.tic zer.se. ses var. r.ulle vas arter die

!-"7F.. rl-OS : Is cit u getuier-is1: — Ja.

V rar_r;e, vat cie retal ock al rac gevrees het r.et seer U

sekerlik ^eveet cat u teer.vocrdi* vas" — >"-jJLle veet di t , r^

r.c^ i_c_. t^ Cw- ^ _r — i t u-- — c_c c_-r.e—^r.^ vc... _^^r-_e _c_

dii vat r.jLl.le r.r£s afvreerf cit seer sekerlik ner.slik z.c -*".tli

i s . ek r.et ock ir. "r. verklarir^ va- e> ir.^eiier. r.et gese" daar

is rocr.tlik cr.der r.iercie r.eerser.ce c~star.di£:.ece aar.valle

var. :*^ite af, *r. arrestasie vat drir.ger.d uitgevoer zees vcrd,

zeer geveld ^eiruik as vat a:ECl-ut r.ccir vas er. ek sak cit

rerker..

Ket u £esier_ vat zet die zer.se vat c: die cakke var. die

"irusse vas rere-^r het" — Ik r.et rjle ^esier. cat iezar.i ct ;

die dak var. cie "irus vas r.ie.

HZ - : ?raat u var. die zij--r.e ci var. die ^oncrer.se*? — Van ry

cer.se. Var. die ;cr.czer.se het reeds oj die tus se da> £erv

na daardie l igr i rx toe .

K*~. rlZOS" : Vat het net hu-le gebeur? — Z> veet r_ie.

Het u een cf ar.der var. u rarire £esier. cer.ne da~r slaar.'?

ar vas cense ^eslaar.. S> eriier. d i t .

Het er.iteer: var. u rar_r;€ hard'roeie fcy ho- gehad? — ITee.

f rp^r^"1 ~ '•

vil co£ as--, u ste_ cat T=J^ u -s-r-r.e T-erscne vat ir. die susse

vas cf cp die da> var. die busse er. d&arr.a ... (Kef ^oz. tussen-

tei"

y.C 7 : Ir. er. or die dai:?

t W ^ «^ ^ _ _ — ^ .^ ^ - *

_ _ ~\- p t « ; v ? r ^ " ^ ^ * " ? : r T > r - - - r - p, - r - ' p t - ^ / ^ > p *-*--* c- » - " P ( 7

Z> sal vir u *r. raar vc=crieelde rar. die aar^rar-iir^s vat

vel rlaasrevir.i het r.oen. — Ie:;=" die ^eleerie verdedirir^

\~ c ~ c 6 j . ^ r "t d i ^~- " £ * • " £ ••" a r ",-r -"" v." 6 c ~ € 1" - -" •" L. ^ r * "*" € *" v—•*• ^ - a"1" ~" 6

t c*" e€2. a* • Z.'~-1 i ~ nc zz.~I_i •"

er^ier. daar i s gevelc £e:r-j.i^.

".et san: cli^e? — ~-'_e~ sa^:: c ^ e . Z> erlrer. d i t .

Mer.se vat a l r e e i s cearrerTeer i s , i s aar.^erar-f ceur die

rersocr. vat r.or oor r:c~ t c e s i r ^ehcu het er. cc-i: ander terscr.e

-,:a- r_e- ver'rygeZ&ct r.et1; — II; -.-ceet r . ie . ' (;

Ia~ r. r-ersocr. ^esliCT i s ter".:;:l :"--- 07 die g rc r - l^1:

I-aarvar. veet e> r.ie.

Ir. cat V. ar.der persoor. ccr "r. draadheir-ing gegooi i s? —

Tee, e> veet r_ie da-rvar. r_ie.

Ket u in die caryheid var. die agter'^ar.t var. die derde

tus vat oj die pad vas gegaar;': — I> vas oral daar op die ple^.

Z> noes icy> na c\xite, ei; roes ree*!. cat cer.se verdedig.

Veronderstel cat di t vat ei: aar. u gesiiets. het vel gebeur

het, er. cat u z.ar_r.e coer £ev:eet het cat u d=ar ir. die onrJ.d-

delli>e ozre-.rir.c vas, z.oes h"" "• e ^evreet het d = t as die briga-

dier dit sier., naa'£ dit !iie saa> r.ie ^ — 1 : het • reeds ges€ vl")

T r. *: £.£ V£l -oitgevoer vcrd.

Maar as die 0-star.dighede tuitengevoor. i s , vat se reg

het - polisiehearrte en "r. perscor. vat op die grcr.d 16 te s'zcz'i

— Ky het r_ie so "r. re£ riie, var.* e> veet r.ie caarran n ie .

Het u coit "r. afsor-cerli^e ver^larir.g ir. ve rb id cet

hierdie £€'ze-sriiezSz var. die drie 'z^zse £€^=a>? — 1> het r i e .

Kc-eveel ^er.se vaz res.rre£teerr- — Z-aar vas t?l gearres-

teer .

C=p vatt-er >larte? — C't >larte var. uit ickling tot cper.-:'.20

'Jitl-Chlzir-C t ct CT-6r.' are reveld . I s h'j—16 aar^elzla? —-

l i e aar^ilaer he* hierdie ^la^-e -er-gfetz-'e?. veer.; r. oorsaa^:

aar. ry chbe^er.d.

21 u ca~ daar ge-ruier-is vas, vcl^er.s u Z:er^r.g, cat elireer.

var. die arper 3--C ner.se ar.cer zer.se aar.rer^itr het tot cper.care

ge-.;el.d? — As "r. grce;. ;&.

ca~ die cusse hai6 vcl vras1: —— I?ie "russe vras T^L.

~c vcZ. c.£t —£i\s6 ex die c - -~'-'£ !ic£ s iTaar s i t het c~ v- r r '

Z2CS.0:

or daardie rede oj die da> gaar. s i t het nie.

Dir± u r.ie cat daar nisliier. sense i r daardie busse vas

vat farilielede var. die ocrleder.e vas nie of vriende of rer.se

vat xz. die tacyheid gevroor. het er. hulle het becraaf p.aas toe

geg Ear. er gehocr or terur te >o- r.uis toe? — Kulle het seker

sc ter.oor.

Y.C7 : Die drie tusse is die cusse vat ccrreneer is? — Bit is

korrei.

IC~. ?IIC^ : I> viH a r. u stel cat daar reer. tusse oor^er.eer

is r_ie. V.'at u vel ^edoer. het, i s . u het die drie laaste (1C)

cusce gekies c- rer.se te Htraf? — I> or.t>er d i t . Z> het

vclledig'eet-^ier-is ge^ee crtrer.tvat tct hlerdie gereure

aar_leiding gegee het. Z> is r_le daar or mer_se te straf nie.

War_r;eer is die drie cusse ceset? — Sit vas na die begraf-

OrVaar? Or vatter plek is cu rer.se uit die busse uitger.eez?

— CT die :egraafrlaas iaar cj die teergedeelte vaar die voer-

ule £ -ar>eer vas

laat el* u getuieriis goed rerstaar_. V gee nie getuienis

ocr vat u dirJ; gereur het rSe. V s^ cat u het hlerdie drie (2C)

biisse resier. vcl cuerire ^ense er. die cuerige ner.se is uit die

z^ss€ rer.ee^ er die • cr^ ^er.se het ir. die busse ir-cecaar:? —

II: het r.ccit gese cat die cv.sse v:as vcl cuerire r.-er_se r.ie.

I> het ^esi dat e> gesier. het dat cuerire rer.se vel uit die

busse ver-.;"cer vas er_ dat 'r. :"cr.r groey siense ir_ die busse

ir.£e>lir het.

Ster u SZZ^L dat die drie russe die laaste vas rar die

Tlect TZS. buEse vat var. fie cetraaftlaas af veggery het? —

I'it is so.

Ket die rc-lirie z_is^ier. teraar. cz die cu zer.se te beskerr(;C

er_ vir die rer.se te s^ "I;-!:, cu rer.se, :ulle het die reg cr CT.

die tusse te ry"? — See, or.s het rJ.e.

Vaarcr nie? Julie is daar or vet en orde te handhaaf?

laar is van die ou cense uit die tusse getrei: en daar i s V.

aar.tal var. re^er.ti£ polisier.ar.ne vat hulle nie testers het

nie? — I aar vas nie neger.ti£- jollHieranne daar nie,

Y.Z7 : ^it vas nie die getuienis cat daar negentig vas nie.

?ie iie£er:ti£ i s opgeroep later on die busse voor te keer-

: • " . . 3ZZCS ; Koeveel jclisier:arj:e vas daar by die begraaiplaas

— CT da^rdie stadium vas or.H ses cy-elraar.

Vaarcr: net u nie r.a die j-or.gzer.He toe gegaan er. ^e^l (10

f'Zyi:, die c-u nense r.et die rec or net die bus te ry" nie1?

V."=.aron he* u nie daardie ou nense "ce£>er~ nie? — Daar vas

nie geveld gecruik nie. " si uit^ejlul:. Zk het nie so £e-£

nie.

~E u te^"-^e"*- r-°- ^ £ ^ ^ - e c u Eense vryvillig uit die

"ruEse ee>oz het? — ITee.

Cf vas hulle verrlig teen hulle vi l o~ van die cusse af

veg te gaan? — S> va=- nie sz ^z" cat e> >on hoor nie. Z>

het gesien cat hulle uit"^lin.

Ons veet cat u azrer driehonderd perEone vat in die {C

rurse vas ^earresteer het? — Ja-

Hceveel var. die ner.se vat u s€ besi^ vas o- klirpe r.a

:ie tclisie te gcci vas gearrect-eer? — Zc veet nie. I> glc

i- - e r = — r - ' "**• T^ ^ *" \ l" " £ ^ * c s-"*» c -— e.ci" v ? " y'i~- P v? r , t . "•-.--" "i p. v r c-

"i'jwi~6 ds.-"*"ii6 '••*3'i*"-c vc. r *cr" ~* s i e ' ceamTtGS e'* h i i l l e }*-et VEJ* cui"

ai cercci er. cr.s het traanrocl: er. rubterpatrone gebruik cz:

r.-:l" e ver t e hou.

Vas da^ er_ice rogir.g cz. er_i=e persocn vat besig vas en

kl_i::" e te ^cci var. die eer. cr die anier kar.t van die pad te

selfzccri nie

Toe u traanrook gebrudk het, vas daar nie van die cense

vat u £6 klippe gerooi het vat getref vas op een of ander

racier » cat u probeer het oz hulle en hulle naats te arres-

-teer vat ir. die groej vas vat klirpe t^gooi het rie? Vaarcr

vas daar ^eer. pc^ir.^ ear-cevend or enige persoon -fee arresteer

r.ie' — Ordat dit r ie r^oontlii: vas nie. Die polisiebeasptes

vat reEkiktaer vas, vas net die uitvoering van die arrestas-ie

ceHir er. cit sou self-oord beteker. as V. entele o_ r. paar

T:li3ie:ear:rte£ tusser. caardie skare sou inhardloop.

'.-.'as da~r Cassrirs arter u voertuig? — Kee. (1C)

Zz u seker1: — I'ie sorer e> kar. cntr.ou nie.

Zee u die busse gestcr r.e* se u daar vas r:er.se vat klirpe

ge^:ci het? — Ca.

Hceveel rer.se het u oncer u beheer? — Daar vas negentig

z:er.5e.

Ir u het traar_g££ gehad? — Dr_s het gehad.

Severe? — Or.s het gevrere oc> gehad, ja.

Hceveel rer.se ss.1 u s€ da^r OT die lir_kerkar-t van die

busie vas toe u hulle gestoT: het vat besig vas on klippe te

gcri? Hoeveel rer_se vas daar aar. die linkerkant van die (2C;

cusre1: — I-aar vas "r. groct groez zense aan die linkerkar.t.

>Ioe greet r — lie zer.se vas in beveging van d^ardie begraf-

r^£ =f. II" v;as nie veer eer.s n groe^ c; n bcndel nie. Die

ner_5e vat beveeg het, het toe ens die buEse gestct het, begin

g:ci. l i t is noeilii: on ds.=r *:. skat-ting te z^ak.

>*et ek u getuleniE nie goed verstaan nie? Vas d&ar klir-

gcrler;- "rcc-r die z-^sze gestoi is c_ net na die busse gestop

is? — Veer die busse gestcj is vas Q^ZT klirpe na zy vcer-

t- i= regoci, naar dit vas nie bale nie. Dit vas enkele klippe.

3c. die klipgecier" n=: die polisie is gedoer. nadat u (;C)

die busse gestcr het? — Icrrek.

Vs.? klirpe .geroci na u name terwvl hulle besig vas or

die rer.se vat in die busse vas te arresteer? — Ja.

So, die prer.t;ie vat u aar. die Hof vil gee is dat dvaxs-

ceur die afstand var: die begin var. die voorkar.t van die eerste

tus tct die arterkar.t var. die derde bus, is u i&s.nne terwyl

hul-le besig vas or die cense binne-in die busse te arresteer,

re* klijpe gegooi. Is dit u getuieniE? — 2k EI daar vas

izlirre r.a die rer.se £e£ooif var. beide kar.te van die straat af.

I> >ar. vir u a€ cat daar het or "r. stadiur net so *2 grooi klir

t-sser. or.s celar.d. Z> vas arper getref daar. (1C>

>"? : l i e g e t u i e ted'^ie s e t EV tvee h&r.de V; de-j^Er-it var.

cr.~rer.t 2Ccr.

I-ZrL. 5-ICS : Laat ek u ne t v r a , het u nanne sacbokire begin

t e b r u i k or_riddell ik na d i e busse ges top i s ? — Hulle h e t , j a .

Ir. vocr d ie rer.se or d ie svkar.te begin h e t , vclger.s u

re~-jLierjLs, or k l i r p e t e gooi? — I^ee, h i e r d i e gebeure vas

gel^ktydig.

Z> vi l dit a an u st-el cat die rede vaaror die rer.se ir.

die bus gearresteer vas, vas ordat dit "r. heelteral E-aklike

ta=k vas or cngevrapende, onskuldige tense te arresteer? — (2C)

I> ":er;:is dit- Ek het vclledig in ry getuienis get'uig vat

rerGlaring var. u, scr.der er-ire konsultasie r-et u, vat die

eiligheid var. u eie nanne ci die sr^l getlaas het en arper

iriehcnderd rer.se gearresteer is en sender er.ige raadsieging

re*, u die saa^: teruggetrek het dl£ volgende eggerd? — l ie

saa^: v;a£ nie die vcigende oggend teruggetrek nie. Tit vas

heelvat la ter , Ik het ret die aanklaer gep^aat daarna,

'.•.'ar_r.eer se v. v;as die saa> teruggetrek? — ^k kar nie (;C;

ZZL-.'CZ~ ct vra-ier dat-ur dit vas nie.

. . . / Vir

Z2:=.17

Vir hoe larJ; is die cer.se in hegtenis gehou? — Ek veet

r i e . E> kar. dit nie in herinr.eriag roep nie, var.t ek he*

r-ie net die saak e^verk nie.

V.'ie is die or.derEoekbeacpte in daardie saak? — Ek veet

r_ie . IJaar vas *T. speurder eangestel.

Vie v&£ die aar_klaer? — Ek veet nie.

V.'at vas sy ranr? Was hy die hoofaarikl&er of vas by net

T. ;-- -.icr vat net daar berin hex? — Ek veet nie. Sk vil net

ie*£ ;;."oer. E> r.et u se>er netnou Daar verkeerc verstaan

tee u gezraat r.et var. "r. aparte verzlarir.g. B> het V: ver- (HC ]

>l^ri^r ir. die betrokie dossier inredier. in daardie oncersoek.

Is die ner.se vat gearresteer is in die buEse polisie-

sTasie tee ger.een? — liee, hulle i s net vragDotors polisie-

stasie toe ger.een.

— Ja

Zr. alz:al vat i r die fcusse vas, vas gevra os in die polisie-

vrag—ot crs te ilin^' -— c a.

Ir_ hulle is ^earresteer*? -— Ja.

Zz vatter getuier.is? V.'at u gehac het 01 er-ige ar.der

jr l ls iezeart te , cat eer. of ander van die rer.se heeltenal (20}

cr.slruJ.dig vas er. hulle het r.et ir. die bus gesit? — Ik het

reezs getuier.is gegee cat die geira£ var: die persone ir- die

:u;i= cpruier.d er. uz.~lolil:er.d vras, cat r.ulle cy die vensters

ui'^eleur. he~, cat hulle cc»or die cakke rorjdgedar.E het, cat

sla^sTreuie ge=>reeu vas, cat die skare vat vreedsaar or pad

vas veg var: die tegraafplaas af, veer in r- hegte optog saar-

£€>:- het, cat daar er_>ele klippe r.a cy voertuie gegoci vas,

die ir ie voertuie agter die busse en dix het cy genoop or or

te ~ree cr veriere cpstokirig cok te voorkor en die situasie

~r zereicer. Die geirar van die perscr.e ir. die busse het (;C;

viZ-ger s -:•" cordeel die risdaad var. uitlokking tct openbare

4

geveld uitgemaak.

Vat het die aanklaer gesG? — Ek kon nie en geen persoor.

d^ar kcr. elke individu se dade beskryf nie.

lie aanklaer vas seer sekerlik van cening cat jy nie

sorter almal vat in *r. bus sit en huis toe ryf kan arresteer

cr T. ernstige aanklag nie? — 5k veet nie vat sy cening vas

nie.

*r. r :»• P gelece het u £$*£ dat u geen kenr.is gehad het

Tar. die rede vaarom die saak teruggetrek is nie? — :;ie vccr-

dat dit teruggetrek is nie. (1C'

Z> vil dit aan u stel cat u cz r. voertuig gestaar. het er.

u het vir « oomblik toe ek vir u die beeld geskets het van

vat daar rlaasgevind het, geglinlag? — 5k het nie ox "r.

voertuig gestaan nie>

Vat van die ander deel van die stelling? — E> sou geen

refe sier. vaarom ek EOU glislag nie.

K:? : Veet u or vatter voertuig daar gestaan is, nrr. risos^"

Is dit be—cr "r. bus of is dit be—or "r. landrover?

'C~.. r12CS : -It is nie or "r. bus nie,

HI? : Cf agter or *r. bak>ie? (2C)

M ~ . 3ZTCS : Dit is nie or cie cus nie. Or die pclisievoer-

tuig net arter die laaste bus? — 5> cntken dit ter. ster>ste.

Cr.s sal dit rro'reer ze'vtys dat u orjtker-r.ir.g nie vaar is

nie. — 5> cr.tker. dit nogtans. T-aar vas vir my geer. geleer.t-

heid cm ct vcertuie rone te klir nie.

!•*;.- Icrd, I have an application to ma>e at this stage to

"c--jr lords;"_ir. I car. go on on a scmevhat discrgarised nar_r,er

vith the material available, but I voulc like to organise it.

Z a~ vraiting for confirmation cz certair. informatior. vhich I

ar reluctant to put vithout confirmation. i;Z'_

rC"."?.I : He*;-: long is your cress-e:-:amination still gcing to be?

- ps •

E20E.21 - ?<S7 - Y2LTCS::

yp. BIZ OS : I carrot finish today any vay.

COURT : You are still going to deal vith the second funeral,

I take it?

£R PIIOS : Yes, I air eOing to deal vith the second funeral.

COURT : But in that respect you have got accused no. 1 here.

Ee can give you instructions.

Kr. BIZ OS : But only partly. I have certain instructions frcm

accused no. 1 and I h&ve seen the photographs vhich vere

handed in, tut that is only a very ESS-II rsrt c: the matters.

There is confirmation vhich I var.t to get in relation tc (II.

some of the catters that I ar instructed at cut, I'efcre putting

it to the vitness. I nay also say that it hzs cere tc cur

notice froc a fairly reliable source that a document vhich

is of so^e importance to this case vhich vas net pu:licly

available until 3Testerday has become available and ir. ar.y

event ve vould want to study that document curing the vee>er_d

before I proceed vith the cross-e~.£Lnir-£ticr. cf this vitr.ess.

HC? : Enige besvaar, mr-r. JacobE?

V2K. JACOBS : H> kan uit die aard var. die saak se>er nie

besvaar maak as die verdecigirig geleentheid kry cr behoorlii'21

te konsulteer nie.

Historical Papers, Wits University

http://www.historicalpapers.wits.ac.za/admin/cms_header.php?did=3059[2009/07/22 11:22:01 AM]

DELMAS TREASON TRIAL 1985-1989 PUBLISHER:Publisher:- Historical Papers, The University of the WitwatersrandLocation:- Johannesburg©2009

LEGAL NOTICES:

Copyright Notice: All materials on the Historical Papers website are protected by South African copyright law andmay not be reproduced, distributed, transmitted, displayed, or otherwise published in any format, without the priorwritten permission of the copyright owner.

Disclaimer and Terms of Use: Provided that you maintain all copyright and other notices contained therein, youmay download material (one machine readable copy and one print copy per page) for your personal and/oreducational non-commercial use only.

People using these records relating to the archives of Historical Papers, The Library, University of the Witwatersrand,Johannesburg, are reminded that such records sometimes contain material which is uncorroborated, inaccurate,distorted or untrue. While these digital records are true facsimiles of paper documents and the information containedherein is obtained from sources believed to be accurate and reliable, Historical Papers, University of the Witwatersrandhas not independently verified their content. Consequently, the University is not responsible for any errors oromissions and excludes any and all liability for any errors in or omissions from the information on the website or any relatedinformation on third party websites accessible from this website.

DOCUMENT DETAILS:

Document ID:- AK2117-I1-9-66Document Title:- Vol 66 p 3459-3487. Witness: Viljoen