Elementy państwaElementy państwa Terytorium – obszar morski, lądowy, Terytorium – obszar morski, lądowy,

wnętrze ziemi, przestrzeń powietrznawnętrze ziemi, przestrzeń powietrzna Ludność – obywatele państwa Ludność – obywatele państwa Władza państwowa – efektywna władza Władza państwowa – efektywna władza

nad terytorium i ludnością nad terytorium i ludnością Możliwość utrzymywania stosunków z Możliwość utrzymywania stosunków z

innymi państwamiinnymi państwami

1.1. Niezależność państwa od innych państw w Niezależność państwa od innych państw w podejmowaniu działańpodejmowaniu działań

2.2. Możliwość utrzymywania stosunków z innymi Możliwość utrzymywania stosunków z innymi państwami wynikającą z uznania danego państwa państwami wynikającą z uznania danego państwa przez inne podmiotyprzez inne podmioty

SuwerennośćSuwerenność

Cechy:Cechy: Samowładność – prawna niezależność od władzy Samowładność – prawna niezależność od władzy

innych podmiotówinnych podmiotów Całowładność – możliwość regulowania Całowładność – możliwość regulowania

wszystkich stosunków wewnątrz państwawszystkich stosunków wewnątrz państwaDwa aspekty:Dwa aspekty: Zewnętrzny – nacisk na relacje występujące Zewnętrzny – nacisk na relacje występujące

pomiędzy różnymi państwami (państwo może pomiędzy różnymi państwami (państwo może samodzielnie i bez niczyich wpływów sprawować samodzielnie i bez niczyich wpływów sprawować jurysdykcję w stosunku do swojego terytorium)jurysdykcję w stosunku do swojego terytorium)

Wewnętrzny – nacisk na relację państwo-Wewnętrzny – nacisk na relację państwo-społeczeństwo, państwo posiada imperium społeczeństwo, państwo posiada imperium wydawania rozkazów, którym mają podlegać inniwydawania rozkazów, którym mają podlegać inni

Art. 2 ust 1 KNZArt. 2 ust 1 KNZ

„„Organizacja opiera się na zasadzie Organizacja opiera się na zasadzie suwerennej równości wszystkich suwerennej równości wszystkich członków.”członków.”

Na suwerenną równość państw składają się między Na suwerenną równość państw składają się między innymi:innymi:

Państwa są równe pod względem prawnymPaństwa są równe pod względem prawnym Każdemu państwu przysługują prawa wynikające Każdemu państwu przysługują prawa wynikające

z pełnej suwerennościz pełnej suwerenności Obowiązek szanowania podmiotowości innych Obowiązek szanowania podmiotowości innych

państwpaństw Nietykalność integralności terytorialnej i Nietykalność integralności terytorialnej i

politycznej państwpolitycznej państw Swoboda wyboru i rozwoju systemu politycznego, Swoboda wyboru i rozwoju systemu politycznego,

społecznego, gospodarczego kulturalnegospołecznego, gospodarczego kulturalnego Obowiązek stosowania się do zobowiązań Obowiązek stosowania się do zobowiązań

międzynarodowych i pokojowego współżycia z międzynarodowych i pokojowego współżycia z innymi państwamiinnymi państwami

PaństwoPaństwo

Suwerenny, pierwotny i pełny podmiot Suwerenny, pierwotny i pełny podmiot prawa międzynarodowego, prawa międzynarodowego, obejmujący określone terytorium obejmujący określone terytorium zamieszkałe przez ludność zamieszkałe przez ludność podlegającą władzypodlegającą władzy

MinipaństwaMinipaństwa

Przekazały niektóre prawa suwerenne na rzecz Przekazały niektóre prawa suwerenne na rzecz innego państwainnego państwa

Księstwo Monako – monarchia konstytucyjna, Księstwo Monako – monarchia konstytucyjna, 1,95 km², ok 35 tyś ludności1,95 km², ok 35 tyś ludności

Republika San Marino – 61,6 km², ok 29 tyś Republika San Marino – 61,6 km², ok 29 tyś ludnościludności

Księstwo Andory – 468 km², ok 70 tyś ludności, Księstwo Andory – 468 km², ok 70 tyś ludności, monarchia konstytucyjnamonarchia konstytucyjna

Republika Palau – 459 km², ok 20 tyś ludności, Republika Palau – 459 km², ok 20 tyś ludności, pierwotnie terytorium mandatowe, od 1994 pierwotnie terytorium mandatowe, od 1994 niepodległeniepodległe

Rodzaje państwRodzaje państw

Jednolite – złożoneJednolite – złożone Śródlądowe, o niekorzystnym Śródlądowe, o niekorzystnym

położeniu geograficznym i położeniu geograficznym i archipelagowearchipelagowe

Trwale neutralneTrwale neutralne

Powstanie państwPowstanie państw

ZjednoczenieZjednoczenie InkorporacjaInkorporacja RozpadRozpad SecesjaSecesja Utworzenie państwa na terytorium Utworzenie państwa na terytorium

zależnymzależnym

Upadek państwUpadek państw

ZjednoczenieZjednoczenie InkorporacjaInkorporacja RozpadRozpad

Stolica Apostolska (Watykan)Stolica Apostolska (Watykan)

11.02.1929 Traktat Laterański11.02.1929 Traktat Laterański Specyficzny podmiot prawa Specyficzny podmiot prawa

międzynarodowegomiędzynarodowego Stolica Apostolska – suwerenność Stolica Apostolska – suwerenność

nad państwem miastem Watykannad państwem miastem Watykan Watykan – ułatwienie realizacji celów Watykan – ułatwienie realizacji celów

religijnychreligijnych

Zakon Kawalerów MaltańskichZakon Kawalerów Maltańskich

Specyficzny podmiot prawa Specyficzny podmiot prawa międzynarodowegomiędzynarodowego

Powstał ok. 1060 r.Powstał ok. 1060 r. Czynne i bierne prawa legacjiCzynne i bierne prawa legacji Prawo zawierania umów międzyn.Prawo zawierania umów międzyn. Prawo udziału w pracach organizacji Prawo udziału w pracach organizacji

międzynarodowychmiędzynarodowych Podmiotowość nie jest oparta na Podmiotowość nie jest oparta na

władztwie terytorialnymwładztwie terytorialnym

Naród walczący o niepodległośćNaród walczący o niepodległość

Pomiotowość wynika z zasady Pomiotowość wynika z zasady samostanowieniasamostanowienia

Tworzy zręby państwowościTworzy zręby państwowości Tworzy organy cywilne i wojskoweTworzy organy cywilne i wojskowe Państwo Państwo in statu nascendiin statu nascendi

Strona wojująca i powstańscyStrona wojująca i powstańscy

Ograniczona podmiotowośćOgraniczona podmiotowość Zależne od uznaniaZależne od uznania Posiada władze i jednolite dowództwoPosiada władze i jednolite dowództwo Efektywna kontrola nad terytoriumEfektywna kontrola nad terytorium Przestrzega międzynarodowgo prawa Przestrzega międzynarodowgo prawa

konfliktów zbrojnychkonfliktów zbrojnych Prawo zawierania traktatówPrawo zawierania traktatów

Uznanie państwaUznanie państwa – fakt prawny, – fakt prawny, aby umożliwić państwu aby umożliwić państwu funkcjonowanie w stosunkach funkcjonowanie w stosunkach międzynarodowych konieczne jest międzynarodowych konieczne jest jego uznanie przez społeczność jego uznanie przez społeczność międzynarodową. W odniesieniu do międzynarodową. W odniesieniu do uznania państwa uwzględnia się dwie uznania państwa uwzględnia się dwie teorie:teorie:

Uznanie przedwczesneUznanie przedwczesne – gdy nowe – gdy nowe państwo nie jest w pełni ukształtowane, państwo nie jest w pełni ukształtowane, nie nastąpiło jeszcze jego oderwanie od nie nastąpiło jeszcze jego oderwanie od terytorium państwa poprzednika, może terytorium państwa poprzednika, może być potraktowane jako ingerencja w być potraktowane jako ingerencja w sprawy wewnętrzne innego państwa i tym sprawy wewnętrzne innego państwa i tym samym stanowić delikt międzynarodowy. samym stanowić delikt międzynarodowy.

Uznanie opóźnione – Uznanie opóźnione – gdy z przyczyn gdy z przyczyn politycznych państwo lub grupa państw politycznych państwo lub grupa państw odmawia uznania jakiegoś państwa, które odmawia uznania jakiegoś państwa, które obiektywnie istnieje i zostało wcześniej obiektywnie istnieje i zostało wcześniej uznane przez większość pozostałych uznane przez większość pozostałych państw państw

Formy uznaniaFormy uznania

Uznanie Uznanie de iurede iure przyjmuje kształt przyjmuje kształt uroczystej deklaracji, w której podmioty uroczystej deklaracji, w której podmioty uznają, że od danego momentu będą uznają, że od danego momentu będą uznawały pewien twór za państwo. uznawały pewien twór za państwo.

uznanie uznanie de factode facto, mniej uroczyste, które , mniej uroczyste, które następuje poprzez zawarcie umowy następuje poprzez zawarcie umowy dwustronnej (o charakterze politycznym), dwustronnej (o charakterze politycznym), poprzez nawiązanie stosunków poprzez nawiązanie stosunków dyplomatycznych lub też dopuszczenie dyplomatycznych lub też dopuszczenie urzędników konsularnych do czynności urzędników konsularnych do czynności urzędowych.urzędowych.

Uznanie rząduUznanie rządu – nie wpływa na sytuację – nie wpływa na sytuację międzynarodową państwa, które międzynarodową państwa, które zachowuje swoją podmiotowość, zachowuje swoją podmiotowość, identyczność i ciągłość. identyczność i ciągłość.

Aby było zgodne z prawem Aby było zgodne z prawem międzynarodowymmiędzynarodowym

1.1. musi on sprawować efektywną władzę na musi on sprawować efektywną władzę na terytorium danego państwaterytorium danego państwa

2.2. akceptacja/tolerowanie przez miejscową akceptacja/tolerowanie przez miejscową ludnośćludność

3.3. wola nowego rządu do przestrzegania wola nowego rządu do przestrzegania zobowiązań międzynarodowych zobowiązań międzynarodowych

1.1. Doktryna TaboraDoktryna Tabora – zakłada – zakłada odmowę uznania rządu odmowę uznania rządu utworzonego z naruszeniem zasady utworzonego z naruszeniem zasady legitymizmulegitymizmu

2.2. Doktryna EstradyDoktryna Estrady – oparta na – oparta na zasadzie powszechnego uznania, zasadzie powszechnego uznania, postulowała uznanie każdego rządu, postulowała uznanie każdego rządu, bez względu na sposób dojścia do bez względu na sposób dojścia do władzy. władzy.

reżimreżim de facto de facto - niepełny podmiot prawa - niepełny podmiot prawa międzynarodowego. Takie podmioty:międzynarodowego. Takie podmioty:

1.1. Ponoszą odpowiedzialność międzynarodową za Ponoszą odpowiedzialność międzynarodową za naruszenie prawanaruszenie prawa

2.2. Nie wolno w stosunku do nich użyć siłyNie wolno w stosunku do nich użyć siły3.3. Mogą zawierać umowy dwustronne lub Mogą zawierać umowy dwustronne lub

przystępować do umów wielostronnychprzystępować do umów wielostronnych4.4. Mogą wymieniać misje i przedstawicieli nie Mogą wymieniać misje i przedstawicieli nie

mających charakteru dyplomatycznego mających charakteru dyplomatycznego (przedstawicielstwa handlowe)(przedstawicielstwa handlowe)

5.5. Prawo przez nie stanowione powinno być Prawo przez nie stanowione powinno być uznawane za skuteczne jeżeli przeciwne uznawane za skuteczne jeżeli przeciwne rozwiązanie byłoby niekorzystne dla rozwiązanie byłoby niekorzystne dla mieszkańców danego terytoriummieszkańców danego terytorium

SUKCESJA SUKCESJA

1.1. określenie zdarzenia prawnego określenie zdarzenia prawnego (faktu zamian terytorialnych (faktu zamian terytorialnych pomiędzy państwami) pomiędzy państwami)

2.2. określenie skutków tych zmian określenie skutków tych zmian

Sukcesja całkowita – wtedy gdy państwo Sukcesja całkowita – wtedy gdy państwo poprzednik przestaje istnieć a w to poprzednik przestaje istnieć a w to miejsce powstaje państwo-sukcesormiejsce powstaje państwo-sukcesor

Sukcesja częściowa – gdy dochodzi do Sukcesja częściowa – gdy dochodzi do zmian terytorialnych pomiędzy państwami zmian terytorialnych pomiędzy państwami istniejącymi lub też państwo poprzednik istniejącymi lub też państwo poprzednik istnieje nadal pomimo zmian istnieje nadal pomimo zmian terytorialnych i ludnościowychterytorialnych i ludnościowych

Przedmiot sukcesji Przedmiot sukcesji

umowy międzynarodowe, zobowiązania i umowy międzynarodowe, zobowiązania i prawo pozatraktatowe, mienie państwowe, prawo pozatraktatowe, mienie państwowe, archiwa i długi, członkostwo w archiwa i długi, członkostwo w organizacjach międzynarodowych. organizacjach międzynarodowych.

KonwencjaKonwencja wiedeńskawiedeńska o o sukcesjisukcesji państwapaństwa w w odniesieniuodniesieniu dodo traktatówtraktatów z z 19781978 r. r.

KonwencjaKonwencja wiedeńskawiedeńska w w odniesieniuodniesieniu dodo sukcesjisukcesji długówdługów i i własnościwłasności państwowejpaństwowej z z 19831983 r. r.

Sukcesja w odniesieniu do umów Sukcesja w odniesieniu do umów międzynarodowych międzynarodowych

1.1. tabula rasa – państwo powstałe nie jest tabula rasa – państwo powstałe nie jest związane żadnymi traktatamizwiązane żadnymi traktatami

2.2. prawo wyboru – państwo dokonuje selekcji prawo wyboru – państwo dokonuje selekcji umów, którymi chce być związaneumów, którymi chce być związane

3.3. kontynuacja z prawem do wypowiedzenia – kontynuacja z prawem do wypowiedzenia – generalna sukcesja zobowiązań umownych, generalna sukcesja zobowiązań umownych, jednak państwu nowemu oraz pozostałym jednak państwu nowemu oraz pozostałym stronom przysługuje prawo wypowiedzeniastronom przysługuje prawo wypowiedzenia

4.4. prawo do namysłu – podobna do zasady prawo do namysłu – podobna do zasady kontynuacji, jednak jest określony czas w jakim kontynuacji, jednak jest określony czas w jakim państwo powinno podjąć decyzję w przedmiocie państwo powinno podjąć decyzję w przedmiocie sukcesjisukcesji

art. 11 art. 11 Konwencji z 1978 Konwencji z 1978

„„Sukcesja państwa jako taka nie Sukcesja państwa jako taka nie narusza:narusza:

1.1. granic ustalonych przez traktatgranic ustalonych przez traktat

2.2. zobowiązań i praw ustalonych przez zobowiązań i praw ustalonych przez traktat a dotyczących statusu traktat a dotyczących statusu prawnego granicy.”prawnego granicy.”