E. WIZJA I ZASADY ROZWOJU METROPOLII POZNAŃ

Strategia Rozwoju Aglomeracji Poznańskiej68

Wizja Metropolii Poznań 2020

Metropolia Poznań umiejętnie łączy potencjał

miasta Poznania, sąsiednich gmin i powiatu poznańskiego. Dzięki wielkopolskiej tradycji i solidności,

europejskim standardom, wiedzy i kreatywności, wspólnie podejmowane działania przyczyniają się do:

podnoszenia jakości życia mieszkańców, • rozwoju przyjaznych usług i nowoczesnej gospodarki, •

kształtowania ładu przestrzennego,• utrwalania wizerunku zintegrowanej• i dynamicznej metropolii sukcesu.

Metropolia Poznańzintegrowanym i nowoczesnym obszarem sukcesu

METROPOLIA POZNAŃ 2020 69

Realizacja wizji rozwoju w skali całej metropolii poznańskiej oznacza:integrację działań w rozwiązywaniu problemów przekraczających • granice administracyjne, wynikających z uwarunkowań przyrodni-czych, społecznych i gospodarczych obszaru metropolii,koordynację planowania przestrzennego w skali ponadlokalnej, ze • szczególnym uwzględnieniem planowania terenów mieszkanio-wych, inwestycyjnych, infrastruktury technicznej i transportowej oraz prowadzenie polityki krajobrazowej w skali całej metropolii,współpracę na polu zagranicznej promocji oraz w dziedzinach, które • przekraczają możliwości kompetencyjne, fi nansowe, organizacyjne lub kadrowe pojedynczych jednostek terytorialnych,współdziałanie w sytuacji gwarantującej lepsze, bardziej efektywne • i tańsze świadczenie usług komunalnych, komunikacyjnych, kultu-ralnych, oświatowych, zdrowotnych i turystycznych,koordynację działań w sytuacjach nadzwyczajnych: katastrof, klęsk • żywiołowych, wypadków, pozyskiwanie zewnętrznych środków fi nansowych (w tym unijnych) • na realizację zadań i budowę infrastruktury metropolitalnej, prowadzenie analiz społeczno-gospodarczych w skali całej metro-• polii, zbieranie i harmonizację bazy danych,wytyczanie kierunków rozwoju społeczno-gospodarczego, wdraża-• nie wspólnej strategii rozwoju,budowanie wśród mieszkańców nowego typu tożsamości i myślenia • metropolitalnego („myśl metropolitalnie, działaj lokalnie”).

Budowanie tożsamości metropolitalnej to zadania wymagające dużej troski, pracy ekspertów i działalności mediów lokalnych. Szczególnie to ostatnie zadanie wymaga dużej troski wszystkich liderów politycznych, ekspertów i przedstawicieli mediów. Stworzenie instytucji współpracy metropolitalnej trwa kilka miesięcy, wypracowanie pierwszych efektów współpracy kilka lat, natomiast zbudowanie świadomości metropoli-talnej to wyzwanie na co najmniej lat kilkanaście.

E. WIZJA I ZASADY ROZWOJU METROPOLII POZNAŃ

Strategia Rozwoju Aglomeracji Poznańskiej70

E . WIZ JA I ZASADY ROZWOJU ME TROPOLI I POZNAŃ

Zasady rozwoju metropolii

Równie ważne jak nakreślenie docelowej wizji rozwoju zintegrowanej i nowoczesnej metropolii, jest zdefi niowanie zasad jej tworzenia – swoistego dekalogu postępowania w trudnym i długim proce-sie integracji metropolitalnej. Jego respektowanie będzie bardzo ważne dla realizacji strategii. Pew-ne uniwersalne zasady zostały przedstawione już w raporcie OECD w 2000 r. Ci es for ci zens: im-proving governance in metropolitan areas (Miasta dla mieszkańców. Usprawnianie współrządzenia w obszarach metropolitalnych). Zawsze należy je odnosić do specyfi ki metropolii poznańskiej, isto-ty jej funkcjonowania, przesłanek, uwarunkowań i barier integracji zarówno w skali krajowej, jak i lokalnej.

Zasady integracji to nic innego jak reguły gry, które ustalają i których przestrzegają wszyscy jej aktorzy, zarówno realizatorzy, jak i benefi cjenci strategii. Przedstawione obok wartości odpowia-dają standardom nowoczesnego współzarządza-nia w metropolii (ang. metropolitan governance). To zarządzanie zintegrowane, zarówno jeśli chodzi o samorządy terytorialne różnych szczebli, jak rów-nież ich współpracę z mieszkańcami i licznymi pod-miotami ze sfery publicznej i komercyjnej. Przyjęcie sformułowanych obok zasad można więc uznać za fundamentalne dla pomyślnego przebiegu całego procesu strategicznego.

Jeremy Ri in, amerykański ekonomista w swojej książce European Dream (2005) wskazuje na więk-szą dojrzałość Europejczyków, którzy jego zdaniem bardziej niż Amerykanie czują się odpowiedzialni za swoje wspólnoty. Według Ri ina to właśnie na Starym Kontynencie powstają projekty i kon-cepcje, które mają niezwykle istotne znaczenie dla przyszłości rodzaju ludzkiego. Pod wieloma względami europejskie marzenie stanowi zwier-ciadlane przeciwieństwo american dream. Podczas gdy marzenie amerykańskie oznacza nieskrępowa-ny wzrost gospodarczy, bogactwo jednostki i dą-żenie do realizacji własnego interesu, marzenie europejskie koncentruje się w większym stopniu na zrównoważonym rozwoju, jakości życia i trosce o wspólnotę.

Ten wyróżnik Europy powinien mieć odzwier-ciedlenie także w procesie integracji w ramach aglomeracji poznańskiej. Tworzenie metropolii za-cząć należy od budowania świadomości metropoli-talnej, myślenia i działania ponad granicami miast i gmin, gdzie ludzie i dobra krążą mimo ich istnie-nia, a politycy lokalni skupiają się na wspólnym rozwiązywaniu problemów i dążeniu do sukcesu.

METROPOLIA POZNAŃ 2020 71

Zasady integracji metropolitalnej1. Transparentność Zrozumiałość działań integracyjnych dla mieszkańców metropolii poprzez dostępność

do wiedzy i informacji o wdrażanych programach, ich efektach i skutkach społecznych, gospodarczych i przestrzennych.

2. Pomocniczość (Subsydiarność) Ograniczenie zadań i form integracji metropolitalnej tylko do tych dziedzin, w których

samodzielne działanie samorządów lokalnych jest niemożliwe, mało skuteczne lub zbyt kosztowne i wymaga wsparcia instytucjonalnego, kadrowego lub fi nansowego.

3. Koordynacja Spójność procesu integracji, wymóg funkcjonalnego i sektorowego współdziałania

poprzez odpowiednie organy i instytucje samorządowe, publiczne lub komercyjne, znajdujące się na terenie metropolii.

4. Partnerstwo Partnerskie traktowanie wszystkich uczestników procesu budowania spójnej i konku-

rencyjnej metropolii, z poszanowaniem ich tożsamości.5. Zrównoważenie Podejmowanie działań gwarantujących równowagę przestrzenną (ład przestrzenny)

i funkcjonalną (powiązanie i uzupełnianie się funkcji), zarówno w skali lokalnej, jak i w skali całej metropolii.

6. Solidarność Solidarne uczestnictwo w procesie integracji wszystkich samorządów i partnerów strate-

gicznych, partycypowanie w obowiązkach realizacji i fi nansowania zadań integracyjnych według wypracowanych w metropolii reguł, jak i w korzyściach z nich płynących.

7. Partycypacja Zagwarantowanie w procesie zarządzania metropolią mechanizmów uczestnictwa

mieszkańców, organizacji społecznych, instytucji publicznych i podmiotów gospodar-czych.

8. Elastyczność Zdolność adaptacji rozwiązań metropolitalnych i form integracji do zmieniających się

warunków społeczno-gospodarczych, zwłaszcza w obliczu rozwijających się procesów urbanizacji, metropolizacji i globalizacji gospodarki.

9. Konkurencyjność Zapewnienie konkurencyjności programów integracyjnych w stosunku do innych działań

podmiotów wewnętrznych i zewnętrznych w metropolii oraz zapewnienie wspólnej me-tropolii zdolności skutecznego konkurowania na arenie krajowej i międzynarodowej.

10. Konsensualność Powstawanie programów integracyjnych i określanie instrumentów ich realizacji

w drodze uzgodnienia i wspólnego stanowiska, stosownie do przyjętych w metropolii reguł głosowania i zasad partycypacji społecznej.