Działalność gospodarcza i odpłatna stowarzyszeń i

fundacji w aspekcie księgowym

Projekt „OŚRODEK WSPIERANIA EKONOMII SPOŁECZNEJ” współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Poddziałania 7.2.2 Wsparcie ekonomii społecznej.

RealizatorCentrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich „OPUS”

Adres: 91-415 Łódź, pl. Wolności 2e-mail: opusl@opus.org.pl

tel. 042 632 22 18

Instytucja pośrednicząca

II stopnia

Podstawa prawna

Art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej

Działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy jest zarobkowa – działalność , która ma przynieść w zamierzeniu zysk

(choć czasem zdarza się strata), bez znaczenia jest sposób przeznaczenia uzyskanego w ten sposób majątku.

działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych,

a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i – działalność prowadzona w sposób

profesjonalny, zapewniający bezpieczeństwo i pewność obrotu ciągły – działalnością gospodarczą jest działalność mająca stały

charakter, powtarzalny .2

Podstawa prawnaprawo o stowarzyszeniach

Art. 34 Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą,

według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach. –chodzi przepisy regulujące funkcjonowanie przedsiębiorców

Dochód z działalności gospodarczej stowarzyszenia – chodzi tu o dochód (przychód minus koszt) uzyskany przez stowarzyszenie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej

służy realizacji celów statutowych i

nie może być przeznaczony do podziału między jego członków. – dochód nie może być dzielony, musi być przeznaczony albo na działalność statutową albo na rozwój działalności gospodarczej.

3

Podstawa prawnaustawa o fundacjach

Art. 5 ust. 5 Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą

w rozmiarach służących realizacji jej celów.- działalność gospodarcza nie może stanowić celu działania fundacji, bądź być formą jego realizacji, lecz należy traktować ją wyłącznie jako źródło dochodu, ma mieć charakter pomocniczy.

Jeżeli fundacja ma prowadzić działalność gospodarczą Wartość środków majątkowych fundacji przeznaczonych na działalność gospodarczą nie może być mniejsza niż tysiąc

złotych.   

4

KROKI DO PODJĘCIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Krok pierwszy - określenie decydentów

Krok drugi – wybór przedmiotu działalności gospodarczej

Krok trzeci – określenie formy wykonywania działalności gospodarczej

Krok czwarty - przygotowanie biznesplanu

5

KROKI DO PODJĘCIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Krok piąty - decyzja o podjęciu działalności gospodarczej

Krok szósty – zgłoszenie zmiany nr REGON

Krok siódmy – rejestracja sądowa

Krok ósmy – zgłoszenie do urzędu skarbowego

6

Zagadnienia księgowe a typy działalności prowadzonej przez NGO

Żadna organizacja III sektora nie jest

podmiotowo zwolniona z obowiązków

podatkowych wobec państwa. Zwolnione są

jedynie poszczególne sfery działań społecznych

prowadzonych przez organizacje oraz szczególne

dla niech zdarzenia; są więc swego rodzaju

wyjątkiem.

7

Zagadnienia księgowe a typy działalności prowadzonej przez NGO

Nawet jeżeli wszystkie dochody organizacji są zwolnione z podatku dochodowego osób prawnych na podstawie art 17 ustawy, to jednak organizacja ma nadal obowiązek stosowania się do obowiązujących zasad sprawozdawczości dotyczącej tego podatku.Sprawozdawczość taka musi być przekazana do właściwego, ze względu na siedzibę organizacji, urzędu skarbowego

8

Ważne więc, by z prowadzonej przez organizację

dokumentacji księgowej jasno wynikało,

iż organizacja prowadzi działalność zgodnie z

zapisami odpowiednich przepisów - by móc

wykazać, iż dane zwolnienie czy zaniechanie

płacenia podatku przysługiwało organizacji.

9

Zagadnienia księgowe a typy działalności prowadzonej przez NGO

Ze zwolnienia z podatku dochodowego może korzystać organizacja, której działalność określona w statucie i przez nią prowadzona mieści się w ramach określonych w ustawie.Ustawa o podatku dochodowym osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 r. z.p.z.w art. 17 ust. 1, określa podstawowe zwolnienia z podatku dochodowego dotyczące organizacji pozarządowych.

10

Zagadnienia księgowe a typy działalności prowadzonej przez NGO

Zagadnienia księgowe a typy działalności prowadzonej przez NGO

Podobnie jest w przypadku innych obowiązków podatkowych: organizacje pozarządowe nie są automatycznie zwolnione z podatku VAT. Zwolnienie z VAT określone jest w art. 43 ust. 1 pkt 1 Ustawy o podatku od towarów i usług (z 11.03.2004 r.).

11

Z punktu widzenia stowarzyszeń i fundacji ważny jest zapis, iż zwolnione z VAT są: (oznaczone symbolem PKWiU-91) "usługi świadczone przez organizacje członkowskie, gdzie indziej niesklasyfikowane (wyłącznie statutowe)". Jest to zwolnienie niezależne od wysokości przychodów związanych z tymi usługami.

12

Zagadnienia księgowe a typy działalności prowadzonej przez NGO

Jeśli jednak organizacja prowadzi działalność, która nie mieści się w katalogu usług zwolnionych z VAT (np. prowadzi działalność wydawniczą, organizuje koncerty), to może skorzystać ze zwolnienia tylko wtedy, jeśli łączna kwota przychodów związanych z prowadzoną przez siebie działalnością nie przekroczyła w roku poprzednim lub bieżącym 50 000 zł - (art. 113 ust.1 ustawy o VAT).

13

Zagadnienia księgowe a typy działalności prowadzonej przez NGO

Działalność gospodarcza a odpłatna działalność pożytku publicznego.W przypadku organizacji pozarządowych nowym rozwiązaniem jest wprowadzenie pojęcia odpłatnej działalności pożytku publicznego. W świetle obecnych przepisów w Polsce odpłatna działalność statutowa podlega opodatkowaniu VAT, również w przypadku, gdy nie stanowi działalności gospodarczej).

14

Zagadnienia księgowe a typy działalności prowadzonej przez NGO

Rachunkowość organizacji nie prowadzącej działalności

gospodarczej prowadzona jest na podstawie zapisów :

ustawy o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. (Dz.U. z

2002 r.Nr 76, poz. 694  z późn. zm.)

oraz Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie

szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek

niebędących spółkami handlowymi nieprowadzących

działalności gospodarczej (Dz.U. z 2001 r. Nr. 137,poz. 1539)

15

Zagadnienia księgowe a typy działalności prowadzonej przez NGO

Obowiązek prowadzenia rachunkowości według

przytoczonych powyżej przepisów dotyczy osób

prawnych (fundacje i stowarzyszenia), ale

także jednostek które nie podlegały rejestracji

w KRS, np. stowarzyszeń zwykłych czy

uczniowskich klubów sportowych.

16

Zagadnienia księgowe a typy działalności prowadzonej przez NGO

Każda organizacja bez względu na rodzaj prowadzonej działalności jest zobowiązana do sporządzania sprawozdania finansowego (bilans, rachunek wyników oraz informacja dodatkowa), a także sprawozdań i zgodnie z obowiązującymi przepisami deklaracje do odpowiednich urzędów.

Co najmniej raz do roku ustalić należy również wynik na działalności.

17

Zagadnienia księgowe a typy działalności prowadzonej przez NGO

  Jeśli organizacja nie prowadzi działalności

gospodarczej może zastosować pewne

uproszczenia w prowadzeniu

rachunkowości wynikają one z uproszczonego

wzoru sprawozdania finansowego oraz z

możliwości odstąpienia od zasady ostrożnej

wyceny.

18

Zagadnienia księgowe a typy działalności prowadzonej przez NGO

Rozpoczęcie przez organizację działalności

gospodarczej powoduje m.in. konieczność

sporządzania bardziej rozbudowanego

sprawozdania finansowego według wzoru

określonego w ustawie o rachunkowości.

19

Zagadnienia księgowe a typy działalności prowadzonej przez NGO

Rachunkowość organizacji prowadzącej działalności

gospodarczej prowadzona jest na podstawie zapisów :

ustawy o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. (Dz.U.

z 2002 r.Nr 76, poz. 694  z późn. zm.)

nie stosuje się w tym przypadku zapisów

Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie

szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek

niebędących spółkami handlowymi nieprowadzących

działalności gospodarczej (Dz.U. z 2001 r. Nr. 137,poz. 1539)

20

Zagadnienia księgowe a typy działalności prowadzonej przez NGO

Zasadniczą zmianą będzie uzupełnienie kont

syntetycznych i analitycznych o konta

dotyczące działalności gospodarczej oraz

konieczność stosowania zasad ostrożnej wyceny

oraz tworzenia rezerw

21

Zagadnienia księgowe a typy działalności prowadzonej przez NGO

Rachunek czy faktura Organizacja potwierdzając sprzedaż towaru

lub usługi zobowiązana jest do wystawienia rachunku.

Gdy jednak organizacja jest zarejestrowana jako aktywny płatnik VAT (jest tzw. „vatowcem”) wtedy rachunek musi być zastąpiony fakturą.

22

Zakończenie wykonywania działalności gospodarczej

Organizacja pozarządowa może podjąć decyzję o zakończeniu

wykonywania działalności gospodarczej z różnych przyczyn.

Dwie najczęściej spotykane przyczyny to:

po pierwsze działalność gospodarcza mogła okazać się nie opłacalna.

po drugie w wyniku jej prowadzenia powstały zobowiązania, a

przedsiębiorca zaprzestał ich spłacania.

Zaistniałe sytuacje rodzą ustawowe obowiązki związane z

zakończeniem tej działalności.

23

Ważne

Ani stowarzyszenie, ani fundacja nie są powoływane w celu prowadzenia działalności gospodarczej.

Podstawowym celem tych podmiotów jest zawsze prowadzenie działalności statutowej.

Działalność gospodarcza może mieć tylko i wyłącznie charakter pomocniczy, służący pozyskiwaniu środków ma działalność statutową.

24

Ważne

Prowadzenie działalności gospodarczej nie

jest przeszkodą do uzyskania statusu organizacji

pożytku publicznego pod warunkiem, że

działalność ta jest prowadzona w rozmiarach

służących realizacji celów statutowych

25

Organizacja jako przedsiębiorca

Organizacje pozarządowe mogą prowadzić każdy rodzaj

działalności, o ile nie wyłączają tego inne przepisy

(ograniczenia możemy spotkać w prawie bankowym czy

prawie ubezpieczeń).

Trzeba też pamiętać, że niektóre rodzaje działalności

pociągają za sobą konieczność uzyskania koncesji lub

zezwolenia.

26

Organizacja jako przedsiębiorca

Chcąc prowadzić działalność gospodarczą musimy w pierwszej

kolejności zapisać to w statucie.

Zapisy takie muszą pojawić się przynajmniej w 2 miejscach:

w osobnym rozdziale/paragrafie poświęconym działalności

gospodarczej w rozdziale o majątku organizacji

27

Pamiętaj !

Zyski, dochody z działalności gospodarczej muszą być

przeznaczone na działalność statutową organizacji.

Organizacja może prowadzić działalność gospodarczą w tym

samym zakresie w jakim prowadzi działalność statutową.

Nie może natomiast pokrywać się zakres działalności

gospodarczej i odpłatnej statutowej.

28

Pamiętaj !

W związku z działalnością gospodarczą nie można korzystać z pracy wolontariuszy.

Organizacja posiada obowiązek składania rocznych sprawozdań do KRS.

29

Warto wiedzieć i stosować

Dochód z działalności gospodarczej powinien służyć

realizacji strategii działania organizacji, a nie zmieniać

charakter jej działalności.

Działalność gospodarcza nie jest prowadzona po to, aby

całkowicie uniezależnić się od grantodawców, ale aby

zwiększyć ilość źródeł finansowania w celu stabilizacji

finansowej..

Źródło: ESWIP

30

Warto wiedzieć i stosować

Dochód z działalności gospodarczej powinien

pokrywać przede wszystkim koszty

administracyjne oraz płynność finansową, a

środki na działania programowe należy w

dalszym ciągu pozyskiwać od grantodawców.

Źródło: ESWIP

31

Warto wiedzieć i stosować

Należy promować w środowisku fakt, że

zysk z działalności gospodarczej jest

przeznaczany na rozwój społeczny, a nie do

kieszeni członków stowarzyszenia.

Źródło: ESWIP

32

Warto wiedzieć i stosować

Władze publiczne powinny pomagać organizacjom w ich

działalności skierowanej na zysk, ponieważ mogą

zmniejszyć przez to dotacje ze środków publicznych.

Władze publiczne powinny tworzyć przyjazne i

przejrzyste prawo podatkowe dla działalności

gospodarczej, ale też zapobiegające ewentualnym

nadużyciom.Źródło: ESWIP

33

Dlaczego warto zarabiać?

Organizacje nie mają bezpośredniego, finansowego zysku z tytułu realizacji projektów. Rodzajem zysku może być zakupiony sprzęt, czas pracy pracowników powięcony na pisanie kolejnego projektu, promocja.

Organizacja może nawet „stracić” na realizacji projektu: np. wymóg wkładu własnego, niepokryte z grantu niektóre koszty.

34

Jestem za...

aby grantodawcy nie ograniczali rozwoju

aby nie tylko rozdzielać istniejące fundusze

grantodawców, lecz tworzyć nowe źródła

finansowania

35

Jestem za...

aby NGO były bardziej autonomiczne

aby mogły bez skrępowania realizować swoje

działania na rzecz rozwoju społecznego

36

Problemy

Brak kapitału

Przyzwyczajenie do dotacji

Nieumiejętność prowadzenia działalności gospodarczej Niechęć przed innowacjami

Postawa roszczeniowa – należy się

Źródło: ESWIP

37

Problemy

Nastawienie na grantodawcę, nie na klienta

Opory natury etycznej - lęk przed zatarciem różnic wobec biznesu

Łatwość pozyskania grantu wobec wysiłku związego z wypracowaniem zysku - „łatwe pieniądze” z dotacji

Źródło: ESWIP

38

Typy działalności gospodarczej

Jan Herbst, Kondycja ekonomii społecznej w Polsce 200639