Załącznik Nr 1

do Uchwały Nr VlII/37/2019Rady Miejskiej Będzinaz dnia 28 lutego 2019 roku

Raport z realizacjiMiejskiego Programu PrzeciwdziałaniaNarkomanii za rok2018

Wydział Polityki Społecznej i Działalności Gospodarczejluty 2019

Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii 2 dnia 29 lipca 2005 roku, przeciwdziałanienarkomanii realizuje się przez odpowiednie kształtowanie polityki społecznej, gospodarczej,oświatowo - wychowawczej i zdrowotnej, a w szczególności:- udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii, pomocy psychospołecznejiprawnej;~ wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, służących

rozwiązywaniu problemów narkomanii;~ zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionychi osób zagrożonych uzależnieniem;~ pomoc społeczną osobom uzależnionym i rodzinom osób uzależnionych dotkniętymubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze środowiskiem lokalnym tych osób

z wykorzystaniempracy socjalnej i kontraktu socjalnego;» nadzór nad substancjami, których używanie może prowadzić do narkomanii;~ zwalczanie niedozwolonego obrotu. wytwarzania, przetwarzania, przerobu i posiadania

substancji, ktorych używanie może prowadzić do narkomanii;~ prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej

w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii. w szczególności dla dzieci i młodzieży,w tym prowadzenie zajęć sportowo - rekreacyjnych dla uczniów, a także działań na rzeczdożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo -wychowawczych i socjotarepeutycznych;

› nadzór nad uprawami roślin zawierajacych substancje, których używanie może prowadzićdo narkomanii.W celu realizacji powyższych zadań został przyjęty uchwałą Nr XLV/437/2013 Rady

Miejskiej Będzina z dnia 18 grudnia 2013 roku Miejski Program Przeciwdziałania Narkomaniina lata 20144020, którego cele pozostawały kompatybilne z kierunkami działań wynikającymiz Krajowego i Narodowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii.

Narkomania to jedna z poważniejszych chorób współczesnego społeczeństwa, Pociagaza sobą liczne konsekwencje, wśród których najdotkliwsze sa szkody zdrowotne, jak infekcje,zatrucia organizmu czy depresja. Narkomania to jednostka chorobowa o niezwykle złożonymcharakterze, ponieważ stanowi problem medyczny, społeczny, kulturowy i prawny, Istnieje kilkaumownych poziomów intensywności kontaktu z narkotykami, począwszy od inicjacji, kończącna zaawansowanym uzależnieniu. Wielu badaczy uważa, iż nie ma naukowego wzorcafaz uzależnienia. Tłumacza, to tym, iż substancje psychoaktywne mają często skrajnie różne

działania, przez co trudno ujednolicić model ich brania, Mimo to funkcjonują następujące fazy

uzależnienia od narkotyków:

~ etap inicjacji _ pierwszy etap uzależnienia od narkotyków; dotyczy wszystkich osób,

które choć jeden raz ich zażyły;

~ faza eksperymentalna — może stanowić ostatnią fazę procesu uzależniania od narkotyków

w wyniku całkowitego zerwania po kilkukrotnym spróbowaniu danej substancji albo fazę

przejściową dla osób, które kontynuują zażywanie narkotyków; obejmuje pewien motyw

poznawczy i wynika często z ciekawości i chęci sprawdzenia, jak działa dany narkotyk

ijakie wywołuje skutki;

~ faza używania substancji › dotyczy osób, które ciągle zażywają narkotyki w sposób

ryzykowny, wynikiem czego są szkody w sferze zdrowotnej, zawodowej, rodzimej,

społecznej i finansowej; ma miejsce wzrost tolerancji na substancje psychoaktywnei rośnie

dawka przyjmowanego narkotyku;

~ faza uzależnienia _ charakteryzuje się nieumiejętnością zaprzestania przyjmowania

substancji psychoaktywnej; typowe dla tej fazy są przykre objawy po odstawieniu

czy zmniejszeniu zażywanej dawki (lęki, niepokój, ogólne rozbicie, nerwowość bóle

mięśni, omamy); narkomani wykazują potrzebę ciągłego zwiększenia dawek w celu

uzyskania tych samych efektów,

Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii przygotowało raport

za 2018 rok dotyczacy zjawiska narkomanii w Europie Raport ten opiera się na szczegółowym

przeglądzie danych europejskich1 krajowych. które podkreślają pojawiającesię wzorce i problemy.

W 20l8 roku,w odniesieniu do wielu substancji widać niepokojące oznaki zwiększonego poziomu

produkcji narkotyków, który ma obecnie miejsce w Europie, bliżej rynków konsumenckich Postęp

technologiczny ułatwia ten rozwój, a także łączy europejskich producentów narkotyków

i konsumentów na rynkach globalnych za pośrednictwem sieci widocznej i sieci ukrytej. Używane

w Europie narkotyki stanowią obecnie bardziej różnorodną grupę ni'z kiedyś. Powszechne wśród

osób używających narkotyków jest jednoczesne przyjmowanie różnych substancji, a indywidualne

modele konsumpcji obejmują używanie eksperymentalne, problemowe i uzaleznienie. Używanie

konopi indyjskich jest około pięć razy powszechniejsze niż innych substancji. Choc konsumpcja

heroiny i innych opioidów pozostaje na stosunkowo niskim poziomie, to właśnie te narkotyki wiążą

się z najbardziej szkodliwymi formami konsumpcji, w tym z podawaniem drogą iniekcji. Ogólnie,

wszystkie narkotyki są częściej używane przez mężczyzn, a różnica ta jestzazwyczaj szczególnie

wyraźna w przypadku bardziej intensywnego lub regularnego używania. Szacuje się, ze nieco

ponad jedna czwarta mieszkańców Unii Europejskiej w wieku od 15 do 64 lat, a więc ponad 92 mlnosób, przynajmniej raz w życiu spróbowała narkotyków. Częściej przyznają się do tego mężczyźni(56,0 mln) niż kobiety (36,3 mln). Najczęściej próbowanym narkotykiem są konopie indyjskie(53,5 mln mężczyzn i 34,3 mln kobiet), natomiast szacunki przynajmniej jednokrotnego użyciakokainy w ciągu całego życia (11,8 mln mężczyzn i 5,2 mln kobiet), MDMA (9,0 mln mężczyzni 4,5 mln kobiet) oraz amfetaminy (8,0 mln mężczyzn i 4,0 mln kobiet) są dużo niższe. Wskaźnikidotyczące przynajmniej jednokrotnego użycia konopi indyjskich w ciągu całego życiasą zróżnicowane w poszczególnych krajach i wahają się od około 41% osób dorosłych we Francjido mniej niż 5% na Malcie. Dane dotyczące używania narkotyków za zeszły rok stanowia, dobreodzwierciedlenie skali tego Zjawiska w ostatnim czasie. szczególnie wśród młodych dorosłych.Szacuje się, że w zeszłym roku po narkotyki sięgnęło 18,9 mln młodych osób dorosłych (w wieku15 - 34 lat), przy czym było wśród nich dwukrotnie więcej mężczyzn niż kobiet.Na europejskich rynkach narkotyków występuja powszechnie dwa główne produktyotrzymywane z konopi indyjskich: marihuana i haszysz. Olej z konopi występuje relatywnierzadko. Najwiekszy udział w rynku niedozwolonych środków odurmjących w Europie mająprodukty na bazie konopi indyjskich (38%), których szacunkowa sprzedaż detaliczna osiągnęławartość 9,3 miliarda euro (prawdopodobny przedział wartości to od 8,4 do 12,9 miliarda euro).Konopie indyjskie to narkotyk, po który najczęściej sięgają osoby we wszystkich grupachwiekowych. Z reguły pali się je, a w Europie powszechnie miesza z tytoniem, Wzorce używaniakonopi indyjskich są różne _ od okazjonalnego po używanie regularne i uzależnienie. Szacuje się,Że 87,6 mln dorosłych Europejczyków (między 15. a 64. rokiem życia), tj. 26,3% tej gmpywiekowej, eksperymentowało w jakimś momencie z konopiami indyjskimi. W grupie tej 17,2 mlnmłodych osób dorosłych (między 15. a 34. rokiem życia), czyli 14,1% tej grupy wiekowej, używałokonopi indyjskich w ostatnim roku, z czego 9,8 mln to osoby między 15. a 24. rokiem życia(17,4% tej grupy wiekowej).Kokaina jest najczęściej stosowaną nielegalną substancja pobudzająca w Europie, choć

częściej przyjmująjąmieszkańcy Europy Południowej i Zachodniej. Osoby regulamie zażywającekokainę można podzielić na osoby, które często rekreacyjnie wciągają sproszkowana kokainę(chlorowodorek kokainy) przez nos i które są lepiej zintegrowane ze społeczeństwem,oraz na osoby zmarginalizowane społecznie, które wstrzykują sobie kokainę lub pala crack (wolnazasada), czasem w połączeniu z opioidami. W wielu zbiorach danych nie jest możliwe rozróżnienieobu form narkotyku (kokaina w proszku i crack) i pojęcie „używanie kokainy” uwzględnia obiete formy. Szacuje się, że 17,0 mln dorosłych Europejczyków (między 15. a 64. rokiem życia),tj. 5,l% tej grupy wiekowej, eksperymentowało w jakimś momencie swojego życia z kokainą.

4

Wśród nich jest około 2,3 mln młodych osób dorosłych w wieku od 15 do 34 lat (19% tej grupy

wiekowej), które zażywały narkotyk w poprzednim roku.

MDMA (3,4 - metylenodioksymetamfetamina) to narkotyk przyjmowanyW postaci tabletek

(zwanych często „ecstasy”), a także w formie kryształów i proszku; tabletki zazwyczaj sie połyka,

natomiast kryształy i proszek można przyjmować doustnie lub wciągać przez nos. Szacuje

się, że 13,5 mln dorosłych Europejczyków (między 15 a 64 rokiem życia), tj. 4,l% tej grupy

wiekowej, eksperymentowała w jakimś momencie swojego życia z MDMA/ecstasy.

Dane dotyczące zażywania narkotyków w ostatnim okresie przez osoby z grupy wiekowej,

w której zażywa się najwięcej narkotyków, wskazują, że 2,2 miliona młodych osób doroslych

(w wieku od 15 do 34 lat) zażywało w ostatnim roku MDMA (1,25% tej grupy wiekowej),

a najnowsze szacunki krajowe wahają się od wartości poniżej 0,2% w Portugalii i Rumunii

do 7,4% w Holandii.

Amfetamina i metamfetamina to dwie blisko spokrewnione substancje pobudzające.

Obydwie są używane w Europie, chociaż amfetamina jest dużo bardziej popularna.Oba narkotyki

można przyjmować doustnie lub wciągać przez nos. poza tym w niektórych krajach wśród osób

używających tych narkotyków w sposób ryzykowny powszechne jest wstrzykiwanie.

Metamfetamine można też palić. ale ta droga przyjmowania nie jest często odnotowywana

w Europie. Szacuje się, że 11,9 mln doroslych Europejczyków (między 15. a 64. rokiem życia),

tj. 3,6% tej grupy wiekowej, eksperymentowało w jakimś momencie swojego życia

z amfetaminami. Dane dotyczące zażywania narkotyków w ostatnim okresie przez osoby z grupy

wiekowej, w której zażywa sie najwięcej narkotyków, wskazują, że 1,2 miliona (10%) młodych

osób dorosłych (w wieku od 15 do 34 lat) zażywało w ostatnim roku amfetaminy, a najnowsze

szacunki krajowe wahają się od wartości poniżej 0.1% w Portugalii do 3,6% w Holandii. Dostepne

dane wskazują, że od około 2000 roku tendencja w zakresie używania amfetamin jest względnie

stabilna w większości krajów europejskich, Spośród krajów, które prowadzą badania od 2015 roku

i które podały przedziały ufności, dwa zgłosiły wyższe oszacowania, trzynaście_ stabilne, a dwa —

niższe oszacowania niż w poprzednim porównywalnym sondażu.

W Europie używane są także inne substancje psychoaktywne o działaniu

halucynogennym, znieczulającym, uspokajającym i depresyjnym: należy wśród nich wymienić

LSD (dietyloamid kwasu lizergowego), grzyby halucynogenne, ketaminę i GHB (kwas gamma —

hydroksymasłowy). Ogólnie poziom używania LSD i grzybów halucynogennych w Europie

jest niski i utrzymuje się na stałym poziomie od wielu lat, Według krajowych badań sondażowych

używanie obu substancji wśród młodych osób dorosłych (w wieku od 15 do 34 lat) w ciągu

ostatniego roku szacuje się na mniej niż 1% w odniesieniu do obu substancji W 2016 roku

lub w ostatnim roku, dla którego dostępne są dane z sondażu, Z wyjątkiem grzybówhalucynogennych w Holandii (19%), Finlandii (19%) oraz Czechach (3,l%), oraz LSDw Finlandii (1,3%) i Czechach (1,4%).Najpowszechniejszym opioidem używanym w Europie jest heroina, którą można palić,wciągać przez nos lub przyjmować drogą iniekcji. Nadużywanych jest także wiele syntetycznychopioidów, takich jak metadon, buprenorl'ma i fentanyl. Szacuje się, że rozpowszechnienie

ryzykownego używania opioidów przez osoby dorosłe (w wieku 15-64 lat) wynosi około0,4% populacji UE, co odpowiada 1,3 mln osób wysoce ryzykownie używających opioidóww Europie w 2016 roku, Na poziomie krajowym dane szacunkowe dotyczące wskaźnikówryzykownego używania opioidów wahają się od mniej niż jednego do więcej niż ośmiu przypadkówna 1 000 osób w wieku od 15 do 64 roku życia. Trzy czwarte (76%) szacunkowej liczby osóbwysoce ryzykownie przyjmujących opioidy mieszka w pięciu najbardziej zaludnionych krajachUnii Europejskiej, z liczbą ludności stanowiącą 62% całej populacji UE, tj. w Niemczech,Hiszpanii, Francji, we Włoszech i w Wielkiej Brytanii.

W porównaniu z odnotowanymi wcześniej wartościami, europejski problem narkotykowynie tylko wydaje się przechodzić szczególnie dynamiczną fazę, ale także wszelkie dostepne danewskazują, że dostępność narkotykówjest duża, a w niektórych rejonach ciągle się zwieksm,

Nowe substancje psychoaktywne dostępne na europejskich rynkach narkotykowych nadalpowodują problemy związane ze zdrowiem publicznym i stanowią wyzwanie dla decydentów.Wprowadzone niedawno przepisy UE wzmocniły wymianę infomacji o nowych substancjachpojawiających się na rynku i skróciły czas, w którym te substancje są poddawane ocenie ryzykai kontrolowane w całej Europie. Związane z narkotykami zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwapublicznego w Europie nadal wymagają interdyscyplinarnej reakcji na wysokim poziomie.Nowy plan działania UE przyjęty w 2017 roku zapewnia ramy dla niezbędnej wspólpracyeuropejskiej,

W dniach 22 listopada — 16 grudnia 2016 roku przeprowadzono badanie „Konsumpcjasubstancji psychoaktywnychprzez mlodziez › Mlodziez 2016”, sfinansowane przez Krajowe Biurods. Przeciwdziałania Narkomanii, które zostało zrealizowane przez Fundację Centrum BadaniaOpinii Społecznej. Badanie przeprowadzone zostało na ogólnopolskiej losowej próbie 82 dziennychszkół ponadgimnazjalnych — liceów, techników (oraz liceów profilowanych, zawodowychlub technicznych) i zasadniczych szkół zawodowych (z wyłączeniem szkól specjalnych).Porównując obecność substancji psychoaktywnych na terenie szkół różnego typu można stwierdzićodmienność sytuacji w szkołach zawodowych, technikach i liceach ogólnokształcących. W dwóchpierwszych typach szkól odsetek uczniów deklarujących obecność zarówno narkotyków, alkoholu,

6

jak i papierosów jest najwyższy (odpowiednio 30% i 27%). W sumie w tych szkołach ponad

połowa uczniów mówi o obecności dwóch lub więcej substancji psychoaktywnych (odpowiednio

54% i 52%). Natomiast w liceach ogólnokształcących jest odwrotnie: ponad połowa uczniow

odpowiada, że obecna jest tylko jedna substancja psychoaktywna lub nie ma ich w ogóle (63%).

Sytuacja w liceach profilowanych jest podobna do sytuacji w liceach ogólnoksztalcacych.

W roku 2016 zanotowano pogorszenie się sytuacji w technikach. Wzrósł odsetek uczniów

stwierdzających obecność narkotyków na terenie szkoły: z 32% w 2013 roku do 41% w 2016 roku.

Sytuacjaw 2016 roku i tak wydaje się lepsza niż w latach 1998 — 2010, kiedy wskaźniki obecności

narkotyków w technikach były jeszcze wyższe. Natomiast niezmiennie pozytywne trendy

obserwujemy w liceach ogólnoksztalcących. Systematycznie spada w nich obecność narkotyków

na terenie szkoły — w każdym kolejnym pomiarze wskaźniki te są coraz niższe. Obecnie 25%

uczniów twierdzi, że konsumpcja narkotyków w ich szkolach zdarza sie, w tym 6% uważa,

że ma to miejsce bardzo czesto lub często.

W maju i czerwcu 2015 roku w ramach międzynarodowego projektu: „European School

Survey Project on Alcohol and Drugs” (ESPAD) zrealizowano audytoryjne badanie ankietowe

na losowej próbie reprezentatywnej uczniów trzecich klas szkół gimnazjalnych (wiek: 15 - 16 lat)

oraz drugich klas szkół ponadgimnazjalnych (wiek: 17 - 18 lat) naszego kraju. Celem badań,

powtarzanych co 4 lata, jest monitorowanie natężenia problemu uzywania przez młodzież

substancji psychoaktywnych, a także ocena czynników wpływających na rozpowszechnienie

ulokowanych zarówno po stronie popytu na substancje, jak i ich podaży. W 2015 roku badanie

zostało zrealizowane przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii oraz Państwowa

Agencje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przy współpracy Instytutu Psychiatrii

i Neurologii. Ważona próba ogólnopolska liczyła 3526 uczniów trzecich klas szkół gimnazjalnych

oraz 2770 uczniów drugich klas szkól ponadgimnazjalnych, chociaż w sumie zebrano 25982 ankiet.

Zgodnie z oczekiwaniami, wyniki badania wskazują na znacznie niższypoziom rozpowszechnienia

używania substancji nielegalnych. Odsetki uczniów, którzy używali dopalaczy, sąniższe niż odsetki

używających przetworów konopi. Nie odnotowano wzrostu tych odsetek między 2011 i 2015 roku.

Ogólne wnioski z badania sugerują pewne sukcesy w ograniczaniu dostępności alkoholu

dla nieletnich oraz zahamowanie niekorzystnych tendencji w zakresie używania przetworów

konopi.

Narkotyki są niezwykle szkodliwe. Skutki narkomanii dotyczą funkcjonowania

poszczególnych narządów i psychiki. Choroby psychiczne, na które narażeni są narkomani,

to przede wszystkim: zaburzenia osobowości i nastroju, depresja. psychozy, stanylękowe, nerwica.

Może wystapić nadmierna senność albo wręcz przeciwnie — bezsenność. Narkotyki mogą wpływać

7

niekorzystnie na prawie każdy narząd w organizmie. Mogą wywołać napady padaczkowe, nagłewzrosty ciśnienia czy bóle głowy, nudności i wymioty. Predysponują do udaru mózgu, zawałuserca, uszkodzenia nerek i wątroby, zaburzeń perystaltyki przewodu pokarmowego i świerzbu.Powodują osłabienie łaknienia, spadek masy ciała, wyniszczenie, Zakrzepy w żyłach i zatorytętnicze, zaburzenia miesiączkowania, obniżenie płodności, spadek libido i zaburzenia odporności.Z problemem uzależnienia od narkotyków borykają się nie tylko osoby bezpośrednionim dotknięte, ale także rodzina, partnerzy i przyjaciele, którzy przeżywają stany przygnębienia,lęku, stresu, rozczarowań i bezradności. Problem nadużywania substancji uzależniających jest o tylepoważny, że większość osób, które ich używają nie leczy się, a nawet nie zdaje sobie sprawyz tego, jak poważne ma problemy ze zdrowiem. Uzależnienie od substancji psychoaktywnych rodziszereg problemów zdrowotnych dla człowieka. Mogą być to m.in. śmiertelne zatrucia(przedawkowania), ostre i przewlekłe zaburzenia psychiczne, zaburzenia funkcjonowaniaposzczegolnych narządów lub całego organizmu. Wszystko to prowadzi do obniżeniajakości życiai jego skrócenia, Uzależnienia są przyczyną niebagatelnych szkód społecznych, Na poziomiefunkcjonowania rodziny prowadzą do poważnych problemów natury emocjonalnej i ekonomicznej.Na poziomie społeczeństw prowadzą do rosnących kosztów opieki medycznej, powiększaniasię grupy osób chorych i niepelnosprawnych. Około 50% wszystkich samobójstw popełnianychjest pod wpływem substancji psychoaktyvmych, a do więcej niż połowy śmiertelnych wypadkówdrogowych przyczynia się osłabienie zdolności (motorycznych kierowców z powodu alkoholulub innych substancji psychoaktywnych. Rozprzestrzenianie się chorób przenoszonych przez krew,wśród nich HIV / AIDS i wirusowego zapalenia wątroby jest w dużej mierze skutkiem używanianarkotyków drogą dożylną.

Powodów używania narkotyków jest wiele i większość z nich dotyczyć może każdegomłodego człowieka. Zagrożenie uzależnieniem jest związane z określoną, sprzyjającą mu strukturąosobowości. Rozwojowi narkomanii sprzyja negatywny obraz siebie związany z zaniżonąsamoocena oraz niski poziom samoakceptacji. Jednostki przejawiające zwiększoną wrażliwośćemocjonalną, skłonność do przeżywania stanów lękowych, mała odporność na doznawane stresy,łatwo zniechęcają się trudnościami napotkanymi w działaniu, są pesymistycznie nastawionedo życia. Może to sprzyjać rozwojowi narkomanii jako formy ucieczki od przykrychemocji. Czynniki zwiększające ryzyko uzależnienia od narkotyków mogą być związanem.in. ze środowiskiem społecznym, które wpływa na wiarę młodego człowieka w siebiei we własną przyszłość. Wyróżnić tutaj można brak 'qtciowych perspektyw, bezrobocie i dużaprzestępczość. Zachwiane relacje w pełnych rodzinach, rozbite rodziny, brak jakiegokolwiekwsparcia czy porozumienia, nieprawidłowe wzorce ze strony rodziców związane

np. z nadużywaniem alkoholu, prowadzą w konsekwencji do generowania wśród dzieci postaw

ucieczkowych, w których narkotyk staje się jedna! z form tych ucieczek. Postawy rodziców, często

odpowiedzialne za poważniejsze zaburzenia osobowości. Mogą mieć znaczenie w kontaktach

spolecznych. Wyróżnia się tutaj m.in,: przesadną idealizację lub lekceważenie innych, zakłócenia

tożsamości, zmienność nastrojów i poczucie pustki. Wszystkie wcześniej wymienione aspekty,

mogą mieć źródło w nieprawidłowym traktowaniu dziecka przez rodziców i oddalaniu się od jego

potrzeb emocjonalnych, W wyniku nadużywania środków psychoaktywnych, powazne zachowania

aspoleczne mogą się coraz bardziej pogłębiać. Grupa rówieśnicza okazuje się być znaczącym

środowiskiem, w którym funkcjonuje młody człowiek. Jeśli w danym otoczeniu pojawia

się aprobata dla zachowania związanego z zażywaniem narkotyków, mloda osoba chcąca być przez

grupę akceptowana, będzie chciała się zachowywać zgodnie z występującymi w danej grupie

normami. Im więcej korzyści dana jednostka dostrzega z zażycia narkotyków niż z zaniechania

danego dzialania, tym większe jest prawdopodobier'istwo,że ulegnie presji grupy.

Zgodnie z zapisem Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia

18 sierpnia 2015 roku w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkolach i placówkach systemu

oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu

przeciwdziałania narkomanii (Dz. U. 2015, poz, 1249), prowadzone są dzialania profilaktyczne

we wszystkich placówkach oświatowych na terenie Będzina. Skierowane, są one zarówno

do uczniów. jak i rodziców. Poniższa tabela obrazuje podjęte przedsięwzięcia:

Sikoły'

:Rodzaj podejmowanychdziałań profilaktycznych lAdresaci

lSzkoła Zorganizowanie warsztatów profilaktycznych 93 uczniów !

lPodstawowa nr 1 iz udziałem psychologa z Centrum Działańl

l

Profilaktycznych w Wieliczce „Ciekawość l

!nie zawsze się opłaca”.1

&

Przeprowadzenie zajęć profilaktyczne 4138 uczniówl wychowawczych z udziałem policji i

l

l

pn. „Odpowiedzialność kama osób nieletnich".l

. , ..l

Udział w o (>an olskiej kam anii profilaktycznej cała szkołag P P„Zachowaj Trzeźwy Umsył" oraz „Postaw

l

l

na rodzinę”.

lPrzeprowadzenie zajęć profilaktyczno —l 66 uczniów

wychowawczych z udziałem Straży Miejskiej”

l

pn, „Jak nie stracić tego co dla mnie ważne?l

l

l Zachowania ryzykovme”. l l

'

77 * jUiEall„Programie Domowych Detektywów 424 uczniów l

l

Jlaś i Małgosia na tropie". l39 rodziców l

WPrzeprowadzenie rozmów nt. uzależnień podczasil

! lzajęć wychowania do życia w rodzinie, lekcjijl lprzyrody i biologii oraz na godzinach1

l wychowawczych.

WSźzkcźoła lZorganizowanie warsztatów z pedagogiem 260 uczniówldasźwź—WPodstawowam-Ż li psychologie, szkolnym nt. umiejętnościWVI

7 , 7 , 7 7 7 4 7 7 7 l

! skutecznego odmawiania i profilaktyki agresji.l

l

llUdzial w programach edukacyjnych tj.: „Lekcje ok. 300 uczniów klas*

wprzestrogi” cz. 1 i 2, „Nie zamykaj oczu”, VI — VIII szkoły„Asenywnos'c'”. lpodstawowej oraz klasl!

3

II i III gimnazjuml

l

l

l

Udostępnienie gazetki informacyjnej z zakresu l cała szkołall

l przeciwdziałania narkomanii, dopalaczy l podstawowa! oraz e-papierosów.

jPrzeprowadzenie zajęć edukacyjnych o charakterzejok. 200 uczniów klasprofilaktycznym z zakresu uzależnienia od substancji VII _ VIII oraz klaspsychoaktywnych, ze szczególnym uwzględnieniem gimnazjalnychl

dopalaczy.

Udział w programie profilaktyki uzależnieńl187 uczniów klasll

pn. „DEBATA” prowadzonym przez trenera Centrum l VII i VIII szkołyjlDzialan Profilaktycznych w ramach szkolnegowpodstawowej oraz klas„TygodniaProfilaktyki pn. „Nie daj się zniewolic'”. lIII gimnazjum!

jZorganizowanie spotkania protilak'tyczno —l120 osób 3

j edukacyjnego dla rodziców prowadzonegoprzez Centrum Działań Profilaktycznych

„

:z możliwością konsultacji indywidualnych. l

l

»lUdział w zajęciach pn. „Mój wybór to ja””l187 uczniów klasllprowadzonych przez psychologa Fundacji NowelVII i VIII szkolyHoryzonty. lpodstawowej oraz klas*

III gimnazjum llZorganizowanie spektaklu proiilaktycznegol175 uczniów klas I —llpn, „O krzykliwym skrzaciku i magicznej księdze"*III szkoły podstawowej»min. na temat częstowania smakołykami przez! i

lnieznaj ome osoby.j »

! jZorganizowanie szkolenia dla nauczycieli w zakresie 30 osóbprzeciwdziałania narkomanii,

*

Szkola&Podstawowa nr 3

jPrzeprowadzenie zajęć profilaktycznychi223 uczniow

nt. problematyki uzależnień, w tym narkotyków

»! dopalaczy oraz umiejętnościodmawiania. l

i!

l

iUdzial w spektaklu profilaktycznym „Jestem królem» 106 uczniów klas I -l

Wzamku” poruszającym m„in„ kwestie edukacji IV

wzdrowotnej.l

i!

l

jZorganizowanie warsztatów profilaktycznychlGŻ uczniów klas VIIW

an. „Mój wybór toja". iVIlll

iUdział w warsztatach dotyczących profilaktykil22 uczniów klasy VI

„uzależnień „Narkodrom”. l

iPrzeprowadzenie spotkania pn. „Uzależnienie.l3l uczniów klas VliW

lDopalacze - odlot czy upadek”. I i VII

!

l

l

Przeprowadzenie warsztatow pn. „Stop 22 uczniów klas III*

dopalaczom”. l gimnazjumW

l

lUdzial w zajęciach, na których została przedstawiona i 45 uczniów klas III l

lprezentacja multimedilna dotycząca zgubnego gminazjum

lwpływu środkow psychoaktywnych na organizm!l

lczlowieka, l

l

l

l

l

lW ramach kampanii „Zachowaj Trzeźwy 25 uczniów klas IV —

Umysł” zorganizowano konkurs plastycznyWVIII oraz klasl

lz wykorzystaniem hasla „Autoportret 4 Zadziwiamylll gimnazjumi

lsiebie, gdy siebie poznaję”. l

l

l

Przepowadzenie spotkania z rodzicami uczniów! l

lnt. „Jak ustrzec młodych ludzi przed dopalaczarni7”. l

l

ll

lPrzeszkolenie grona pedagogicznego podczas 39 osób

spotkania pn. „Przeciwdziałanie narkomaniii l

lw środowisku lokalnym”. l

l

l

l

l

lZorganizowanie konkursu _ testu wiedzy pn. „Wolni «uczniowie klas VII

od uzależnień”,» i VIII szkoly l

lipodstawowej oraz klasl

,iim gimnazjum 7 _l

SzkolaPodstawowa nr 4

› 7 , , „ ,jSzkolaPodstawowa nr 6

l

. . .„Udzml w zajęciach m. zdrowego trybu Życia,i234 uczniów klas IV-jJproblemu uzależnień od nikotyny. alkoholuWVIIll i narkotyków.l

l

uczniowie klas V - VIZorganizowanie zajęć n!. asertywności.l

lUdział w zajęciach warsztatowych pn. „Energetyki -J40 uczniów klas VIIlw czym tkwi prawdziwa sila czlowieka?”.

.l

. llPrzeprowadzenie warsztatów pn. „Marihuana 178 uczniów klas VII -jprawda i mity”.j VIII

l

jUdzial w ogólnopolskiej kampanii prońlaktycznejl357 ucmiów„Zachowaj Trzeźwy Umysł”.l

lUdział w spotkaniu profilaktycznym!” uczniów klas VI] ~Ijz przedstawicielami Komendy Powiatowej PolicjiWVIIIlleędzinie.

l

l

»

Zorganizowanie spotkania warsztatowego 275 osób !

lrodzicami uczniów klas VII — VIII nt. zagrożeńjlwieku dorastania.l

ll

.Nauczyciele uczestniczyli w szkoleniu„ wszyscy nauczycielelpn. „Narkotyki i nastolatki”.l„ „ź, „, . . ,. ., „„l„„„„llUdzial w zajęciach nt. zdrowego stylu życialcala szkola

Woraz zagrożeń uzależnieniami podczas lekcjil( wychowawczych wynikające z realizacji ProgramuiWProfilaktycznego Szkoly. l

l

WZorganizowanie zajeć integracyjnych. luczniowie klas IPrzeprowadzenie pogadanki o bezpieczeństwieipn. „Bezpieczna droga do szkoly” prowadzonal!

przez funkcjonariuszy Straży Miejskiej w Będzinie.l

l

€Udzial w kampaniach, tj.: „Razem Raźniej”,lcala szkola„Zachowaj Trzeźwy Umysł", „Postaw na Rodzinę”,l„Przemoc boli — Cyberprzemoc", „Zdrowie;jna talerzu”, „Działaj z impetem”.

JUdział w kampanii INICEF pn. „Prawa dziecka”,lcała szkola„„Wszystkie kolory świata".

jRealizacja programów profilaktycznych, tj.: „Ktojlcala szkołajmieczem wojuje...”, „Komunikacja w grupie”,il,.MMS=Ml0dy, Mądry, Szczęśliwy", „Gdzie

prowadzi biały królik ~ narkotykowe dylematy”,ll„NOE”.l77, 7777„„„777l

12

iZorganizowanie tygodnia pod hasłem „Zdrowy Stylicała szkola i

l iŻycia” podczas którego odbywały się konkursyi %

i

plastyczne, zajęcia wychowawcze, propagowaniel

i

leaściwych nawyków żywieniowych. l

!lPrzeprowadzenie zajęć edukacyjnych i uczniowie klas VIII

i

!

ipn, „Odpowiedzialność prawna nieletnich”.

Przeprowadzenie pogadanek wychowawczych cała szkoła i

i nt. „Bezpieczne ferie”, „Bezpieczeństwo podczasll

iwakacji”. i

i

l.

»

Zorganizowanie zajęć socjoterapeutycznych, cała szkoła

i

l sportowych, wyrównujących szanse edukacyjne,l

l

i rozwijających. i

.

iPrzeciwdzialania skrajnym formom zagrożenialcała szkoła

i niedostosowaniem społecznym _ współpracai

l

z odpowiednimi instytucjami.l

i

l

lBieżąca aktualizacja bazy danych województwaicala szkoła i

i

*śląskiego i lokalnych nt. instytucji udzielających

i

i specjalistycznej pomocy, 1

'l

&Pedagogizacja rodziców w formie zajeć pn. „Jakiok. 180 osób i

zapobiegać i chronić”, „Bezpieczeństwo dzieci

i

!w Internecie”. .

l

.! l

l

iUdział nauczycieli w szkoleniu pn. „NarkotykiiBOosób 1

i

i nastolatki”.l

l l'" 7 „, „ 4i

Szkoła jUdzial w warsztatach profilaktycznych w ramachWZ uczniów klas VII Ą

lPodstawowa nr 8 jprogramu pn. „Uzależnienia. Nie daj sie wciągnąć!” WVIII oraz 4 nauczycieli !

Wrealizowanego przez Pracownię Profilaktyki! KROKUS z Krakowa, W

1

i i*Zorganizowanie warsztatów profilaktycznychk32 uczniów klas VIIIi

pn. „Mój wybór to ja!" w ramach programuworaZŻnauczycieli

:

irealizowanego przez Fundację Nowe Horyzonty! !

& !zWarszawy, l

l

iUdzial w prelekcji przeprowadzonej przezi13l uczniów klas VI J!

ifunkcjonariuszy Komendy Powiatowej Policji VIII W

„w Będzinie nt. odpowiedzialności prawnej nieletnichi l

i i oraz substancji psyhoaktywnych.i

i

i iUdzial w ogólnopolskich kampaniach tj. „Zachowaj i370 uczniów oraz 21

i iTrzeźwy Umysł", „Smart, to znaczy mądrze! nauczycieli .

i

Uzależnienie, czy nawyki”.i

13

Udział w badaniu ankietowym na platformiellOO uczniów klas V -jinternetowej w celu opracowania diagnozylVIIllspołecznej wśród uczniów szkół biorących udziałyj

l w kampanii „Zachowaj Trzeźwy Umysł”.l

Przeprowadzenie szkolenia dla rodzicówl82 rodziców oraz 44li nauczycieli pn. „Trening umiejęmościlnauczycieli l

lkomunikacyjnych w relacji dziecko — rodzic.Jak dogadać się z nastolatkiem” realizowanegoilprzez Pracownię Profilaktyki Krokus z Krakowa., , , „„,_iSzkoła lPrzeprowadzenie zajęć z profilaktyki uzależnień 50 uczniów gimnazjumPodstawowa nr9 dotyczących przeciwdziałania narkomanii. joraz 84 uczniów klasljVII — VIII szkołyl

l

j podstawowejj

Przekazanie ulotek profilaktycznych dotyczącychjrodzice uczniów ll dopalaczy i narkotyków.l

lW ramach ogólnopolskiej kampanii „Zachowajiuczniowie klas VI >iTrzeźwy Umysł” zorganizowano konkurs plastyczny

lVIII i

!

ipn. „Dopalacze — wypalacze”.l

l

;Udział w prelekcji przeprowadzonej przezluczniowie klas VIIlfunkcjonariuszy Komendy Powiatowej Policji i VIII szkoły!w Będzinie nt. odpowiedzialności prawnej lpodstawowej oraz klasWnieletnich. llII gimnazjum

Zorganizowanie warsztatów profilaktycznych l uczniowie klas VII :

lpn. „Mój wybo'r to ja!” w ramach programuli VIII szkołyll

lrealizowanego przez Fundację Nowe Horyzontylpodstawowej oraz klasllz Warszawy. III gimnazjum

!Szkoła Przeprowadznie warsztatów profilaktycznych przezl76 uczniów klas VII -jPodstawowanr 10 lpracownika Centrum Działań ProfilaktycznychlVIIl l

w Wieliczce pn. „Najpierw się śmieję, póżniejll

!

płaczę...o tym jak niszcza dopalacze". ! l

l

llUdzial w szkoleniu warsztatowym dla nauczycielil40 osóbil prowadzonym przez pracownika Centmm Działań '

Profilaktycznych.

lZorganizowanie Dni Profilaktyki nt. uzależnieńl385 uczniów oraz 40ll

li zdrowego stylu życia. nauczycielil, „ „zzzzźzz „ ,.„,L,„,„„Szkoła Udział w zajęciach 2 grup socjoterapeutycznych,l20 uczniów klasl-VI

lPodstawowanr 11 lgdzie podejmowana była także tematykall! przeciwdziałania uzależnieniu od środków

14

l

i SzkołalPodstawowa nr 13

„ liłizigwgotkaniaeh informacyjno — edukacyjnych ,

j psychoaktywnych.l

l

Udział w spektaklu profilaktycznym „Jestem królem ~ 74 uczniów klas i — Illi

izamku” poruszającym m.in, kwestie edukacjijj zdrowotnej. 1

i

l „

Zorganizowanie spektaklu profilaktycznego l83 uczniów klas IV -

jpn. „Moja historia”. !VIIIi

l

iPrzeprowadzenie warsztatów pn. „Odpowiedzialnośći24 uczniów oraz 24

za własne wybory, kształtowanie umiejętności lrodzicow

społecznych”. i

ij

„

iUdział w zajęciach rofilaktycznych z edagogiem 45 uczniów klas Vi.I P P !

iszkolnyrn. Projekcja filmu pn. „Pod murem”. ll VII

i i * ' ' ' " " l

jRealimcja programu Powiatowej Stacji Sanitamoicała szkoła j

WEpidemiologiczncj pn. „Trzymaj formę”.i

l

Zorganizowanie spotkania rodziców ze specjalista 300 osob

lds. Uzależnień pn. „Jak trudno być rodzicemli nastolatka",

1

E

i

l

Udzial w „Programie Domowych Detektywów — Jaś uczniowie klas V

[ i Małgosia na tropie”. j

l

i

jUdzial w ogólnopolskiej kampanii profilaktycznejjcala szkoła *

j„Zachowaj Trzeźwy Umysł” oraz „Postawna rodzinę”. i

l

stpólpraca z instytucjami i organizacjamii

cała szkołai

wspomagającymi funkcję wychowawczą rodzinyi szkoły oraz działalność profilaktyczna, tj,: Poradnia

!

Psychologiczno _ Pedagogiczna, Ośrodek Wsparciai j

i

Dziecka i Rodziny, Ośrodek Terapii i Psychoedukacjii !

Kompas, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, StraziiMiej ska, Sąd Rodzinny, Policja, specjaliściW !

ds. uzależnień. i! i

l Realizacja cyklicznych zajęć psycho —i cała szkoła

l profilaktycznych.*

lUdział w zajęciach zwiazanych z promocjąicala szkola

izdrowego stylu zycia z elementami profilaktykiii

l uzależnień.*

Zorganizowanie konkursu plastycznego i literackiego* cala szkoła

jo tematyce profilaktycznej.i

i

15

Gimnazjum nr 1 7! Udzial

lrealizowanych podczas zebrań klasowych.l

l

»

Udziałwzajeciachsocjoterapeutycznych. juczniowie klas I — [lijjszkoly podstawowej i

l

l

ilPrzeprowadzenie zajęć warsztatowych pn. „Mój uczniowie klas VII!„wybór to ja” przez pracowników Fundacji Noweli VIII szkolylHoryzonty.lpodstawowej oraz klasll

jm gminazjuml

i llZorganizowanie warsztatów Z profilaktyki HIV /uczniowie klas VIIjlAIDS prowadzonych przez Fundację Edukacjiji VIII szkołyjZdrowotnej STlM, w ramach projektu „Niewiedza podstawowej oraz klas„

jest ryzykiem”. lIII gminazjum l

lUdział nauczycieli w szkoleniach i konferencjachlZS osóblnaukowo ~ metodycznych tj.: Il Śląski Kongres„Prawa Oświatowego „Bezpieczeństwo uczniówlj

l

jednym z najważniejszych zadań szkoly”, „Jak sobielilradzic' z prowokacyjnymi zachowaniami uczniów?”. il

w zajęciach pt.: „Twarzą w twaer!ze światem”, Bezpieczne wakacje _ wakacjeibez używek, „Trendy w zdrowym stylu życia””,l„.O rodzajach motywacji”, „Zdrowy i ekologiczny»styl życia”, „Lojalność koleżeńska i jej granice",''„Jeszcze o wolności i tolerancji”, „Stop używkom”,l l

„Chcę się wyróżniać › subkultury młodzieżowe”,ll

„Mój autorytet, mój idol”, „Bezpieczne ;i konstruktywne spędzanie czasu wolnego”,l *

„Żyj smacznie i zdrowo”, „Nadązamy za światemllbez wspomagania”, „Potrafię bawić się bezlwspomagania”, „Jak walczyć ze stresem”,l„Akceptuję samego siebie — zachowuję t.rzeźwyl*umysł”, „Najtrudniej pomóc samemu sobie”, „Byciellnastolatkiem jest całkiem w porzadku”, „Problemyllwspółczesnego świata”. „Przestępczość, konfliktyi problemy spoleczne”. „Zdrowie i zdrowy trybl l

zycia”, „Pornografia i prostytucja nieletnich",J„O potrzebie dorosłości”, „Uwaga AIDS”,l„Substancje silnie działające na organizm!

!

czlowieka”.*

Skan liczą; na;u i m

JUdostępnienie materiałów i ulotek otnymanychjok. 200 uczniów klasl:z Urzędu Miejskiego w Będzinie oraz Powiatowej XII i III l

Stacji Sanitamo - Epidemiologicznej w Będzinie!lpt. „Smaki życia, czyli debata o dopalaczach”.

l„

16

l Gimnazjum Ł? 3„

Udział w programie profilaktycznym pn. „Noe", ok. 130 uczniów

iZorganizowanie warsztatow pn. „Strach ma wielkieiok. 180 uczniów i

joczy, z nami nic Cię nie zaskoczy”, j

łPrzeprowadzenie warsztatu nt. profilaktyki HIViok. 85 uczniów

iAlDS oraz narkomanii,l

jUdzial w warsztacie pn. „Marihuana prawdy i mity”. i26 uczniówi

iUdzial w warsztacie pn. „O miłości, prawdzieiZOuczniówi i wolności”.

l

l

wPrzeprowadzenie warsztatu pn. „Mój wybór to ja”. iok. 90 uczniów j

Zorganizowanie konkursu plastycznego i

ok. 80 uczniów

Wnt. profilaktyki używek.

lZorganizowanie szkolnego konkursu pn. „Niewiedzajok. 80 uczniówi

i jest ryzykiem”. i

j

jUdział rodziców uczniów w spotkaniu l ok. 60 osób

profilaktycznym prowadzonym przez psychologa.

, , , , „, „, „, , „ „ 1

Udział w warsztatach profilaktycznych w ramachi44 uczniów klas llljprogramu „Mój wybór to ja!” realizowanego przezioraz 2 nauczycieli

l

Fundację Nowe Horyzonty z Warszawy, i

l

Zorganizowanie prelekcji profilaktycznej 86 uczniów klas II i III j

prowadzonej przez funkcjonariuszy KomendyjPowiatowej Policji w Będzinie nt. odpowiedzialnościjjprawnej nieletnich oraz substancji psychoaktywnych. l

l

iUdzial w ogólnopolskiej kampanii „Zachowaj cala szkola

Trzeźwy Umysł”, „Smart, to znaczy mądrze”?i

*Uzależnienie, czy nawyk7”. i

j

Przeprowadzenie za'ęc z profilakt ki uzależnień i 86 uczniów] y

jz wykorzystaniem filmow edukacyjnych tj.: „Lekcjeprzestrogi”, „Zagrożenia cywilizacyjne”. j

Udostępniono broszurki przestrzegające cala szkoła i

i przed konsekwencjami używania środków i

ipsychoaktywnych. l

i

Zorganizowano imprezy rekreacyjno , sportowe, 86 uczniów

:na których promowano aktywność fizyczną i sport j

jako alternatywę dla kompitera oraz używek.*

jPedagogizacja rodzicow, udostępnienie szerokiejj64 osób j

Lgamy Lmeriajów edukacyjnych nt. zdrowego stylu

17

życia, konsekwencji używania środków l

l

uzależniających.l

i l

l

l jPrzeprowadzenie badania ankietowego na platformie l44 uczniów klas III l

!internetowej w celu opracowania diagnozyspołecznej wśród uczniów szkół biorących udziałw kampanii „Zachowaj Trzeźwy Umysł”.

j

i

Udzial rodziców i nauczycieli w szkoleniuj82 rodziców oraz 23W pn. „Współczesne Zagrożenia. Uzależnienie j nauczycieli

l lod Internetu i komputera” realizowanego przezPracownię Profilaktyki Krokus z Krakowa.l :

l

.1

!Udział w VIII edycji programu edukacyjnego „Zyj j83 uczniów klas II i III i

smacznie i zdrowo”.

Udział w prelekcji przeprowadzonej przez !

jfunkcjonariuszy Komendy Powiatowej Policjil i

w Będziniem.in. na temat narkomanii.l Zorganizowanie szkoleń dla nauczycieli w zakresie 18 osób

przeciwdziałania narkomanii, l

l, ,i, ,77L„,777771Z informacji uzyskanych od Dyrektorów będzińskich placówek oświatowych wynika,

iż na terenie dwóch ze szkół w przypadku dwóch uczniów ustalono, że są pod wpływem środkówodurzających. Jedna ze szkól, w której mial miejsce incydent udzieliła informacji, iż podczaszdarzenia interweniowała policja, pogotowie ratunkowe, a także został wezwany kuratorsprawujący nadzór nad uczniem. Natomiast druga ze szkół po udzieleniu niezbędnej pomocyuczniowi skierowała sprawę do Sądu Rejonowego w Będzinie oraz na Komendę Powiatową Policjiw Będzinie.W celu pizeprowadzenia oceny zachowań ryzykownych mlodziezy, prowadzony jest cykliczniemonitoring tego zjawiska. Do najczęstszych zachowań ryzykownych zalicza się:

- używanie substancji psychoaktywnych;- wagary i inne przejawy niedostosowania do wymagań szkoly;~ stosowanie przemocy i zachowania agresywne;~ zachowania niezgodne z prawem (wykroczenia);« palenie marihuany;- przedwczesna aktywność seksualna;

palenie papierosów;

18

~ zażywanie leków przez uczniów.

Do najpopularniejszych badan o zasięgu międzynarodowym zaliczyć można:

Międzynarodowe badania zachowań zdrowotnych młodzieży szkolnej (l-lBSC) oraz Europejski

program badań ankietowych w szkolach na temat używania alkoholu i narkotyków (ESPAD).

Z badań wynika, że narkotyki nie sa substancjami, po które sięga większośćuczniów. Część z nich

poprzestaje na eskpetymentach z narkotykami, a tylko nieznaczny procent zazywa je więcej niż

dwa razy w ciągu całego życia. Eksperymentowanie polega na nieplanowanym i sporadycznym

zażywaniu substancji odurzających w niewielkich ilościach. Wyjątkiem jest marihuana i haszysz.

do których używania częściej niż dziesięć razy w ciągu roku przyznaje się co dziesiąty badany.

Ostatnie wyniki badań ESPAD zaprezentowane 30 listopada 2015 roku podczas konferencji

prasowej w Centrum Prasowym PAP w Warszawie wskazują na znacznie niższy poziom

rozpowszechniana uzywania substancji nielegalnych, niż legalnych, szczególnie alkoholui tytoniu.

Większość badanych nigdy po substancje nielegalne nie sięgała. Wśród tych, którzy mają za soba

takie doświadczenia większośc stanowią osoby, które co najwyżej eksperymentowaly z marihuaną

lub haszyszem. Chociaż raz w ciągu całego życia używało tych substancji 24,3% uczniów trzecich

klas szkól gimnazjalnych i 37,3% uczniów drugich klas szkól ponadgimnazjalnych. Na drugim

miejscu pod wzgledem rozpowszechniania wśród substancji nielegalnych jest amfetamina -ok. 4,6%wśród uczniów gimnazjum i 8,35% wśród uczniów szkól wyższego poziomu.

W 2016 roku została przeprowadzona Diagnoza Lokalnych Zagrożeń Społecznych

w mieście Będzin. Do badania między innymi wybrano grupę dzieci i młodzieży, których opinie

pozwoliły na wieloaspektowe potraktowanie badanej tematyki, analizę nasilenia oraz dynamiki

wybranych problemow. W anonimowym, internetowym badaniu ankietowyrn przeprowadzonym

w szkołach w Będzinie wzielo udzial 891 osób, w tym 454 kobiet i 437 mężczyzn. Wśrod

ankietowanych 44% stanowili uczniowie podstawówek (glownie klasy VI), 56% uczniowie

gimnazjów. Z badań wynika, ze 5% uczniów gimnazjum i 2% podstawówek miało już styczność

z narkotykami. Kontakty uczniów szkół gimnazjum z narkotykami najczęściej miały charakter

epizodyczny. 38% deklaruje, że zdarzylo się to tylko raz, 16% przyznaje, że dzieję się tak rzadziej

niż raz w miesiącu, Do zażywania narkotyków raz w tygodniu przyznało się 13% uczniów.

Natomiast niepokoić musi fakt, ze aż 22% ankietowanych, którzy przyznali się do zażywania

narkotyków, biorą je codziennie. Najważniejsza, przyczyna sięgania po używki wedlug badanych

jest presja wywierana przez rówieśników (31% uczniów podstawówek, 21% gimnazjalistów).

Drugą najczęściej zaznaczaną przyczyną jest chęć zaimponowania innym (23% uczniów szkół

podstawowych oraz 25% uczniów gimnazjum). Według 19% gimnazjalistów ważnym powodem

jest rowniez obawa przed odrzuceniem przez grupę. Najbardziej popularnym narkotykiem wśród

19

rówieśników badanych uczniów jest marihuana (25% uczniów podstawówki, 32% gimnazjalistów).Duży odsetek ankietowanych wskazało również klej (10% podstawówka, 8% gimnazjum).4% uczniów podstawówek oraz 1% gimnazjalistów zaznaczyło, że kokaina jest popularnymnarkotykiem wśród rówieśników. Połowa uczniów nie wiejakie narkotyki są najbardziej popularne.Zażywanie narkotyków uważane jest za bardzo poważny problem. Aż dla 74% uczniówpodstawówek i 65% gimnazjalistów zażywanie narkotyków jest bardzo poważnym problememspołecznym. Zdecydowanie mniejszy odsetek ankietowanych uważa, że nie jest to poważnyproblem.

informacji na temat narkomanii dostarczają dane statystyczne lecznictwa psychiatrycznego.Wydział Polityki Społecznej i Działalności Gospodarczej wystosował 45 zapytań do placówekzdrowotnych świadczących usługi medyczne osobom uzależnionym od narkotyków na tereniewojewództwa śląskiego, z tego 21 z nich odesłało odpowiedź w zakresie leczenia mieszkancówBędzina. W sumie z usług świadczonych w placówkach stacjonarnych i ambulatoryjnych z terenuwojewództwa śląskiego, zajmujących się terapią i poradnictwem skorzystały łącznie 62 osobyz terenu Będzina:a) Powiatowy Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Czeladzi (37 osób, w tym 31 mężczyzni 6 kobiet)

b) Zespół Wojewódzkich Przychodni Specjalistycznych W Katowicach (10 osób,w tym 5 mężczyzn, 4 kobiety i 1 osoba niepełnoletnia);0) Ośrodek Rehabilitacyjno _ Readaptacyjny Stowarzyszenie MONAR w Poraju (2 osoby,w tym ] męzczyznai ! kobieta);d) Polskie Towarzystwo Zapobiegania Narkomanii Oddział w Katowicach (5 osób,wtym 2 mężczyzn i 3 kobiety);e) Centrum Leczenia Uzależnień Gómos'ląskiego Stowarzyszenia "FAMILIA" w Gliwicach(] kobieta);i) Ośrodek Rehabilitacyjny dla Uzależnionych od Substancji Psychoaktywnych w Bielsku » Białej(1 mężczyzna);g) SP ZOZ Państwowy Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Rybniku (1 mężczyzna);h) Zakład Opieki Zdrowotnej „Pro Salute” w Będzinie (2 mężczyzn);i) NZOZ Zakład Lecznictwa Odwykowego SZANSA w Pławniowicach (3 osoby, w tym2 mężczyzni ] kobieta).

Problem narkomanii powiązany z niemożnością pełnienia określonych ról społecznychi samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie jest, zgodnie z literą prawa, powodemprzyznawania pomocy społecznej. Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa,

20

mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych,

których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie sytuacjom, przez podejmowanie działań

zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.

W 2018 roku Miejski Ośrodek Pomocy Spolecznej w Będzinie objął pomocą

społeczną ogółem 2 438 mieszkańców miasta, którym przyznano pomoc finansową na kwotę

4 574 282,00 złotych, w tym 5 osób korzystających z pomocy społecznej z tytułu narkomanii

otrzymało 6 350,00 złotych. Stanowili oni zaledwie 0,21% wszystkich podopiecznych Ośrodka

Pomocy. Duże znaczenie w procesie przeciwdziałania narkomanii i ograniczaniu szkód społecznych

i zdrowotnych ma praca socjalna. Bez niej nie ma faktycznej reintegracji społecznej

osób z problemem uzależnienia. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej informuje, iż w 2018 roku

zostały przeszkolono 2 osoby w zakresie profilaktyki uzależnienia od narkotyków.

Narkotyki są niezwykle szkodliwe. Uzależnienie to nie jedyny efekt uboczny stosowania

narkotyków. Przy długotrwałym nadużywaniu są trucizną, która powoli niszczy cały organizm.

Wpływają nie tylko na funkcjonowanie poszczególnych narządów, lecz także mogą zmieniać

psychikę człowieka. Narkotyki są stosowane w medycynie jako środki łagodzące

ból i uspokajające. Niektóre z nich mają także swój wkład w leczenie chorób, np. jaskry. Jednak

wykorzystywanie ich tylko po to, aby sie odurzyc czy poczuć euforię, może skończyć

się problemami zdrowotnymi, psychicznymi, a nawet śmiercią. Szczególnie niebezpieczne

są uzależnienia od narkotyków i ich długotrwałe przyjmowanie. Jednorazowe „eksperymenty”

także nie pozostają obojętne dla organizmu. Narkotyki w różny sposób wpływają na mózg

i postrzeganie, różni się także ich działanie na organizm. Przy niektórych narkotykach

przyjmowanych drogą dożylną może dojść do powstawania zatorów, a w konsekwencji —

mikroudarow w mózgu, Bardzo często po spożyciu tych środków dochodzi do trwałego uszczerbku

na zdrowiu lub zgonu.Z danych Komendy Powiatowej Policji z Wydziału Prewencji w Będzinie wynika,

iż w 2018 roku odnotowano 77 interwencji oraz zatrzymano 11 dilerów narkotykowych w związku

z łamaniem ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, Komenda Powiatowa Policji informuje,

iż w zakresie przeciwdziałania narkomanii w 2018 roku przeprowadzono 36 prelekcji / warsztatów

profilaktyczne — ostrzegawczych na terenie placówek oświatowych w Będzinie oraz przeszkolono

jednego funkcjonariusza policji.

Czyny przestępcze popełniane są często w celu uzyskania środków finansowych

potrzebnych na zaspokojenie głodu narkotykowego, W ramach tych działań mogą występować

takie przestępstwa jak: sprzedaz narkotyków, prostytucja, przestępstwa związane z kradzieżą

21

(np, kradzież sklepowa, rozbój, kradzież z włamaniem), a także fałszowanie recept i włamaniado aptek przez osoby uzależnione od narkotyków. Zażywanie substancji psychoaktywnych czestoprowadzi do zachowań agresywnych, gwałtownych oraz sprzyjajacych popełnianiu przestępstwz ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Osoby uzależnione od narkotyków nie muszą być wykluczone społecznie. Mogą to byćrównież osoby zamożne, mające rodzine, dom. Do marginalizacji dochodzi po pewnym, niekiedydość długim czasie regularnego używania narkotyków. W takiej sytuacji wsparcie najbliższychoraz odpowiednich instytucji jest bardzo istotne. Udzielenie właściwej pomocy zależnejest od znajomości podstawowych objawów psychicznych i somatycznych, które powstaływ konsekwencji zarówno jednokrotnego użycia jak i przewlekłego używania lub przedawkowanianarkotyków.

Głównym zadaniem przyjętego dla Będzina Miejskiego Programu PrzeciwdziałaniaNarkomanii na lata 2014 ~ 2020 było określenie działań zapobiegających zjawisku narkomaniioraz niwelowanie następstw uzależnień od środków narkotycznych,

Realizując zadania programu w 2018 roku przede wszystkim podejmowane były działaniao charakterze profilaktycznym skierowane zarówno do uczniów szkół podstawowychi gimnazjalnych jak i ich opiekunów. Uczniowie uczestniczyli w spotkaniach edukacyjnychorganizowanych przy współpracy z Komendą Powiatowa Policji w Będzinie oraz warsztatachprowadzonych z terapeutami Fundacji Nowe Horyzonty. W szkołach organizowane były zebraniaz rodzicami, na ktorych omawiano problem narkomanii, natomiast kadra pedagogicza uczestniczyław szkoleniach Z zakresu przeciwdziałania narkomanii.

W sierpniu 2018 roku Prezydent Miasta Będzina ogłosił otwarty konkurs ofert na realizacjęzadania publicznego z zakresu przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznymw dziedzinie narkomanii, w wyniku którego realizatorem zadania pn. „Przeprowadzenie warsztatówdla uczniów klas III gimnazjum oraz klas VII i VIII szkół podstawowych dotyczących substancjipsychoaktywnych w tym dopalaczy” została Fundacja Nowe Horyzonty. Na realizację zadaniaprzeznaczono 11 400 złotych. W okresie od września do listopada 2018 roku w będzińskichszkołach zostały przeprowadzone warsztaty na temat narkotyków przez Fundację Nowe Horyzonty.Łącznie w warsztatach wzięło udział 702 uczniów, Głównym celem realizacji zadaniabyło zmniejszenie ryzyka uzależnienia od narkotyków poprzez zwiększenie świadomości uczniówna temat skutków spożywania substacji psychoaktywnych w młodym wieku, a przy tymwzmocnienie umiejętności chroniących w zakresie przeciwstawienia się presji grupy rówieśniczej.Młodzież aktywnie uczestniczyła w zajęciach, Dla każdej ze szkół biorących udział w programieprzygotowano osobny raport z ewaluacji zajeć profilaktycznych. Każda ze szkół otrzymała również

22

ulotki profilaktyczne na temat dopalaczy. Przeprowadzone warsztaty przyniosły rezultaty w postaci

zapoznania się przez uczniów z problematyką uzależnienia od narkotyków, a także ich wpływu

na ludzki organizm. Uczniowie poznali sposoby walki z nałogiem oraz znaczenie prowadzenia

zdrowego trybu życia. Uczestnicy warsztatów przećwiczyli podejmowanie zachowań asertwnych

oraz umiejętnosci pracy w grupie.

W 2018 roku świadczona była bezpłatna pomoc osobom uzależnionym od narkotyków

i zagrożonym uzależnieniem w postaci konsultacji indywidualnych w punkcie konsultacyjne —

informacyjnymw Szkole Podstawowej nr 10 w Będzinie. Konsultacje odbywały się raz w tygodniu

przez trzy godziny zegarowe. Na przestrzeni 2018 roku z konsultacji skorzystało ogółem 48 osób.

W tej grupie było 25 osób uzależnionych od środków psychoaktywnych i 23 osoby

współuzale'znione zatroskane losem najbliższych. Spośród tych osób 12 podjęło terapię

ambulatoryjna lub stacjonarną. Osoba prowadząca konsultacje otrzymała z tego tytułu

wynagrodzenie w wysokości 8 640 złotych. Podejmując działania edukacyjno _ informacyjne

zwiększające świadomość mieszkańców o możliwości uzyskania bezpłatnych porad i wsparcia

wydrukowane zostały plakaty wskazujące adres i godziny funkcjonowania punktu konsultacyjnego,

świadczącego pomoc osobom i rodzinom dotkniętym problemem narkomanii.

Po raz kolejny gmina wzięła udział w ogólnopolskiej kampanii „Zachowaj Trzeźwy Umysł”.

Kampania łączy profilaktykę z edukacją i zabawą. Angażuje dzieci i młodzież do aktywnego

przeciwstawienia się nałogom i przemocy oraz pokazuje, że lepiej zaangażować się w sport i żyć

zdrowo, niż popadać w niewolę alkoholu czy narkotyków. Sport jest głównym środkiem, za pomocą

którego kampania „Zachowaj Trzeźwy Umysł" stara się odciągać młodych ludzi od zagrożeń

i używek. Rozmaite imprezy sportowe są sprawdzonym sposobem na dobrą zabawę połączoną

z owocną profilaktyką. Kampania „Zachowaj Trzeźwy Umysł” realizuje cele poprzez ścisłą

współpracę z samorządami lokalnymi w całym kraju. Każdego roku do zaangażowanych w akcję

miast i gmin, trafiają zestawy edukacyjne w postaci różnorodnych wydawnictw profilaktycznych,

adresowanych do dzieci, rodziców i nauczycieli.

Jednym z realizatorów działań o charakterze profilaktyki selektywnej w zakresie

przeciwdziałania narkomanii była Miejska Świetlica Środowiskowa w Będzinie, prowadząca

zajęcia edukacyjne dla 30 podopiecznych szkół podstawowych. W ramach odbytych spotkań

poruszane były zagadnienia dotyczące odpowiedzialności i ponoszenia konsekwencji

oraz jak zdrowo i mądrze wykorzystać czas wolny. Temat narkotyków pojawiał się w ramach stałej

realizacji programów profilaktycznych prowadzonych w grupach socjoterapeutycznych,

adresowanych dla dzieci pochodzących ze środowiska dotkniętego problemem alkoholowym.

Na działania związane z profilaktyką i rozwiązywaniem problemow narkomanii

23

zabezpieczono w budżecie miasta na 2018 rok kwotę 20 040 złotych, z tego wydatkowano20 040 złotych. Fundusze zostały wyodrębnione z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojówalkoholowych.

Narkomania jest jedną z poważniejszych chorób współczesnego społeczeństwa należącychdo ciężkich w leczeniu uzależnień. Problem nadużywania substancji uzależniających jest o tylepoważny, że większość osób, które ich używają nie zdaje sobie sprawy z tego, jak poważnema problemy ze zdrowiem. Uzależnienie od substancji psychoaktywnych rodzi szereg problemówzdrowotnych dla człowieka. Objawia się między innymi, potrzebą przyjmowania, stalelub okresowo, substancji odurzającej. Osoba chora robi to w celu zmiany świadomości lub poprawysamopoczucia. Wpływa to na zmianę zachowań oraz pogorszenie funkcjonowania we wszystkichsferach życia. Uzależnienie od narkotyków przebiega podobnie u wszystkich uzależnionych.Rozwija się i postepuje, przechodząc przez kolejne fazy. począwszy od pierwszych eksperymentów,aż do chronicznego zażywania i calkowitej destrukcji. Nie leczona prowadzi do całkowitej utratykontroli nad zażywaniem i życiem. Wczesne leczenie narkomanii daje większą szansęna utrzymanie choroby.

24