Drodzy uczniowie! Przed nami czas radosnych Świąt Wielkanocnych. Proponuję Wam

spotkanie z wielkanocnymi zwyczajami i tradycjami. Materiał

będzie wymagał od Was samodzielnej pracy. Zapoznajcie się z

nim. Pracujcie w swoim tempie, spokojnie i dokładnie.

Lekcja … 08.04.20 r.Temat: Wielkanoc – skarbnica starych polskich obyczajów

Czym się dzisiaj zajmiemy?• Poznamy polską tradycję świąt wielkanocnych;• Dowiemy się, jak wygląda Wielkanoc na

świecie;• Przypomnimy sobie zasady pisowni nazw

świąt;• Poznamy związki frazeologiczne i przysłowia

związane z Wielkanocą

Zaczniemy od tradycji wielkanocnych na świecie.

Zastanówcie się, która podoba Wam się najbardziej.

Co Was zaciekawiło?

Wielka Brytania W Wielkiej Brytanii

organizuje się zabawę o nazwie „Rolling Eggs”, czyli dosłowne „Toczenie jajek”. Uczestniczy zanoszą jajka na szczyt pagórka i… wprawiają je w ruch, żeby stoczyły się na sam dół.

Tradycyjnym wielkanocnym przysmakiem są pikantne drożdżowe bułki „Hot Cross Buns” z rodzynkami i lukrem o smaku cytrynowym.

Włochy Na włoskim stole

gości „Colomba”, czyli ciasto drożdżowe z bakaliami, uformowane w kształt lecącej gołębicy.

Wielkanocny poniedziałek zwany „Pasquetta”, Włosi zazwyczaj spędzają na świeżym powietrzu, spotykając się z rodziną i znajomymi.

Australia W Australii Zająca

Wielkanocnego od jakiegoś czasu zastępuje wielkouch króliczy, którego gatunek jest narażony na wyginięcie.

Mieszkańcy Australii mają nadzieję pomóc w ten sposób zagrożonym zwierzakom.

Finlandia W Niedzielę Palmową i Sobotę Wielkanocną,

mali Finowie i Finki przebierają się za czarownice. Chodzą od drzwi do drzwi stukając w nie wierzbowymi witkami, mówiąc specjalny wierszyk, w którym życzą wszystkim zdrowego roku. W zamian dostają czekoladowe przysmaki.

Grecja W Grecji jajka maluje

się wyłącznie na czerwono. Czerwony kolor ma symbolizować krew Chrystusa.

Rano w Niedzielę Wielkanocną, mieszkańcy greckiej wyspy Corfu, wyrzucają z okien stare gliniane naczynia.

NIEMCY W zależności od

warunków atmosferycznych, w niektórych niemieckich miejscowościach na drzewach wiesza się kolorowe pisanki.

W północnych Niemczech rozpala się „Osterfeuer” – wielkanocne ognie.

Hiszpania W Hiszpanii podczas

Wielkiego Tygodnia – „Santa Semana” – w wielu miejscach odbywają się procesje, podczas których uczestnicy mają na sobie specjalne szaty i spiczaste kapelusze.

W Niedzielę Wielkanocną rozpoczynają się wesołe przedstawienia i tańce.

Francja W Wielkanocny

Poniedziałek mieszkańcy francuskiego miasteczka Bessieres, tworzą olbrzymi omlet z ok. 15 tysięcy jajek.

A teraz trochę o tradycji i zwyczajach w Polsce.

Niedziela Palmowa Niedziela Palmowa, zwana kiedyś

wierzbną lub kwietną, rozpoczyna Wielki Tydzień.

Dawniej robiono palemki samodzielnie – z wierzbowych gałązek, bukszpanu, porzeczek, malin, suszonych ziół, piórek i kwiatów. Poświęconej palemce przypisywano magiczne właściwości, dlatego zanoszono ją do domów, by zapewniała rodzinie szczęście.

Święcenie pokarmów, czyli polskie zwyczaje wielkanocne nadal żywe

Zwyczaj święcenia pokarmów w Wielką Sobotę uchował się, aż po dziś dzień. Ma on korzenie pogańskie, ale został uświęcony przez Kościół. Dzisiaj święcimy w Kościele tylko symboliczne pokarmy, które mieszczą się w niewielkim, zazwyczaj wiklinowym koszyku. Zawartość takiej święconki może być też różna, w zależności od danego regionu. Nie może jednak zabraknąć: jajek, chleba, kiełbasy lub wędlin, soli, baranka (z masła lub cukru), chrzanu oraz kawałka domowego ciasta. 

Malowanie jajek – barwne zwyczaje Świąt Wielkanocnych

Wielkanocne tradycje w Polsce to również zwyczaj malowania jajek na Święta. Jeden z tych, którego za dziecka wyczekiwało się z wielką niecierpliwością. Wywodzi się jeszcze ze starosłowiańskich wierzeń, gdzie jajko miało bardzo ważne znaczenie. Symbolizowało siły witalne i podobnie jak dzisiaj – początek nowego życia. Pośredniczyło między światem ludzkim, a duchów i bogów.

Obecnie wszystkie kolorowe jajka zwiemy

pisankami, ale powinniśmy rozróżnić

wśród nich:

Kraszanki Kraszanki – występują w

północnej części Polski, zwane malowankami i byczkami. Nazwa pochodzi od słówka „krasić”, czyli „barwić”, bo kraszanki to jajka gotowane w barwnym wywarze – dawniej uzyskiwanym tylko z naturalnych składników, takich jak łupiny cebuli, kora dębu, łupiny włoskiego orzecha, sok z buraka czy pędy młodego żyta. Często wydrapuje się na nich przeróżne wzory.

Nalepianki Nalepianki –

popularne w Krakowskiem i Łowickiem, to jaja zdobione kolorowymi wycinankami z papieru.

Oklejanki Oklejanki –

spotykane w części mazowieckiej, to wydmuszki oklejone rdzeniem sitowia i kolorową włóczką, co tworzy piękne ornamenty.

• Dawnej to wyłącznie kobiety zdobiły jajka na Wielkanoc, a mężczyznom nie wolno było nawet wchodzić do pokoju, gdzie je malowano! Kiedyś barwiono je tylko na kolor czerwony, bo według legendy Maria Magdalena, po zmartwychwstaniu Chrystusa, radośnie spostrzegła, że wszystkie zakupione przez nią jajka zabarwiły się na czerwono. Dzisiaj, zwyczaj malowania jajek na Wielkanoc wciąż jest żywy, ale barwi się je na różne kolory.

• Pisanki były również przedmiotem zabawy! Do dzisiaj w niektórych domach bawimy się w tak zwaną „walatkę”, która polega na stukaniu się czubkami jajek lub toczeniu pisanek po stole, tak by się zderzyły. Wygrywa ten, którego jajko rozbiło pisankę przeciwnika.

Poniedziałek Wielkanocny – dawne i obecne zwyczaje wielkanocne

• Poniedziałek Wielkanocny kojarzy nam się przede wszystkim z oblewaniem wodą innych osób. Zwyczaj wiąże się z dawnymi praktykami pogańskimi, gdzie ma symbolizować oczyszczenie z zimowego brudu i budzenie się przyrody na wiosnę. Dawniej wierzono, że im mocniej została oblana panna, tym ma ona większe szanse na rychłe zamążpójście.

• Dzisiaj znany jako śmigus-dyngus, a dawniej były to dwa odrębne zwyczaje. Śmigusem zwano symboliczne smaganie witkami wierzbowymi po nogach i oblewanie zimną wodą, co miało związek z wiosennych oczyszczeniem. Dyngus z kolei polegał na wykupieniu się od oblewania wodą. Gdy panna nie chciała być ani smagana gałązkami, ani oblewana, mogła wykupić się przez podarek tradycyjnej pisanki lub innego przysmaku ze świątecznego stołu.

Ciekawostka

A teraz trochę przysłów i związków frazeologicznych związanych z Wielkanocą…

• Gdy Wielki Piątek ponury, Wielkanoc będzie bez chmury.

• Kto w Wielki Piątek sieje, ten się w żniwa śmieje.

• W Wielką Niedzielę pogoda, duża w polu uroda.

• Lepszy by jeden mądry w piątek, niżeli błaznów w Wielką Niedzielę dziesiątek.

• Jajko chce być mądrzejsze od kury.• Lepiej mieć jajo bez znoju, niż kurę po

ciężkim boju.

•  W dnie krzyżowe męka Boża, wstrzymaj się od siewu zboża.

• Kto dzień i noc gości, to w Wielką Niedzielę pości.

• Kiedy w Wielki Post rosa, to nasiej gospodarzu dużo prosa.

• Pogoda na Kwietną Niedzielę, wróży urodzaju wiele.

• Gdy w Palmową Niedzielę słońce świeci, będą pełne stodoły, beczki i sieci.

A teraz zadanie dla Was…Zmierz się ze świąteczną ortografią…

• Poniżej wklejam Wam dwa linki odnoszące się do dyktand Online. Spróbujcie je rozwiązać samodzielnie.

https://www.dyktanda.net/ortografia-34.php

https://www.dyktanda.net/ortografia-33.php

Wytęż wzrok… Czy te obrazki są takie same? Spróbuj odnaleźć 10 różnic.

Drogi Uczniu, życzę Ci samych dobrych chwil oraz dużo słońca. Wesołych i radosnych Świąt Wielkanocnych.