PLEESC-2016-05420-00-00-TCD-TRA (EN) 1/5

Konferencja wysokiego szczebla MOP–EKES w sprawie przyszłości pracy15–16 listopada 2016 r.

DOKUMENT KONCEPCYJNY

Tytuł konferencji: „Nasze oczekiwania co do przyszłości pracy” Data: 15 (pełny dzień) i 16 listopada (tylko rano) Miejsce: Siedziba EKES-uOrganizatorzy: Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny i Międzynarodowa Organizacja PracyPrelegenci wysokiego szczebla: Georges Dassis (przewodniczący EKES-u), Guy Ryder (dyrektor generalny MOP-u), Marianne Thyssen (komisarz europejska ds. zatrudnienia i spraw społecznych)

CEL:

Konferencja EKES-MOP w sprawie przyszłości pracy odbędzie się w ramach światowych konsultacji zwołanych przez MOP. To wydarzenie, którego współorganizatorem jest EKES, posłuży do wskazania głównych wyzwań i możliwości związanych z przyszłością pracy w kontekście UE. Za pomocą debaty z członkami EKES-u ma ono wnieść wkład w przyszłe inicjatywy EKES-u, a także w światową inicjatywę MOP-u dotyczącą przyszłości pracy. Poprzez prace MOP-u i EKES-u konferencja ugruntuje stabilną i długotrwałą współpracę tych instytucji, które mają wiele wspólnych wartości i zasad.

FORMUŁA I TEMATYKA:

Konferencja zorganizowana zostanie w formie czterech debat tematycznych. Oprócz dyskusji otwierającej i zamykającej obrady odbędzie się dwugodzinna sesja poświęcona każdej z czterech debat. Podczas tych czterech sesji, przed dyskusją z uczestnikami, będzie miała miejsce dyskusja panelowa z przedstawicielami MOP, ekspertami zewnętrznymi i członkami EKES-u.

1. Debata tematyczna: praca i społeczeństwo

Pogląd, że praca ma zasadnicze znaczenie dla sprawiedliwości społecznej, zakłada zrozumienie miejsca i funkcji pracy w społeczeństwie. Od początku czasów aż do dzisiaj głównym celem pracy jest zaspokojenie podstawowych ludzkich potrzeb. Europa osiągnęła wysoki poziom dobrobytu, a także stworzyła stabilne państwa opiekuńcze i dużą spójność społeczną poprzez stopniowe rozpowszechnianie idei godnej pracy, której wyznacznikiem jest często stabilna, stosunkowo długoterminowa umowa o pracę w pełnym wymiarze. Jednak w dzisiejszym świecie perspektywa jednego miejsca pracy przez całe życie zawodowe wydaje się coraz bardziej nieaktualna. Niektórzy uważają, że rozpoczyna się nowa era, w której praca będzie coraz bardziej elastyczna, krótkoterminowa i przejściowa, a pracownicy będą coraz bardziej mobilni pod względem geograficznym i pod względem wypełnianych funkcji. Fakt ten wpływa na tożsamość poszczególnych osób i ich kontakty społeczne, które są często zawierane i podtrzymywane w miejscu pracy. Kolejnym związanym z tym aspektem jest znaczenie pracy dla samorealizacji jednostek. Dla wielu

EESC-2016-05420-00-00-TCD-TRA (EN) 2/5

Europejczyków, zwłaszcza młodych, praca musi być czymś więcej niż źródłem dochodu. Rozwój sektora gospodarki społecznej ilustruje sposób myślenia oparty na przekonaniu, że praca jest czymś więcej niż pieniądze. Ponadto pochodzenie kulturowe osób czynnych zawodowo w UE jest coraz bardziej zróżnicowane, w związku z czym ich oczekiwania co do pracy mogą być również coraz bardziej różnorodne. Coraz większa rozmaitość sytuacji i aspiracji pracowników i pracodawców może mieć bezpośredni wpływ na spójność społeczną w UE.

Pytania pomocnicze

Jakie konsekwencje dla sieci społecznej i tożsamości pracowników ma fakt, że w miarę rozwoju gospodarki opartej na platformach cyfrowych jednostki pracy stają się coraz mniejsze i bardziej rozproszone, a miejsca wykonywania pracy coraz bardziej oderwane od społeczności lokalnych? Czy nowe modele pracy doprowadzą do większych swobód i możliwości? W jaki sposób takie tendencje wpłyną na włączenie ludzi do społeczeństwa? A zwłaszcza w jaki sposób w takim świecie pracy można zapewnić włączenie społeczne już defaworyzowanych grup?

2. Debata tematyczna: godna praca dla wszystkich

MOP szacuje, że aby wytworzyć zrównoważony wzrost i zapewnić spójność społeczną w nadchodzącym dziesięcioleciu, na świecie potrzebnych będzie 600 mln miejsc pracy. Do trzech powszechnie wskazywanych źródeł wzrostu liczby miejsc pracy w UE należą zielona gospodarka, zawody związane z opieką indywidualną i sektor zaawansowanych technologii / sektor cyfrowy. Jednak zdolność gospodarki państw członkowskich do tworzenia nowych miejsc pracy w tych sektorach – i poza nimi – postrzega się jako niejednorodną, gdyż niektóre kraje mają lepsze perspektywy od innych. Dużo dyskutuje się o wpływie cyfryzacji, automatyzacji i wymiany dużych zbiorów danych na świat pracy, co wzbudza zarówno nadzieje, jak i obawy. Kluczową kwestią jest to, czy oddziaływanie obecnej przemiany technologicznej może zahamować tworzenie miejsc pracy w miejsce wsparcia tego procesu. Kolejną pokrewną kwestią jest jakość tworzonych miejsc pracy, a także ryzyko polaryzacji rynku pracy, zważywszy że miejsca pracy wymagające średnich kwalifikacji zdają się najbardziej zagrożone zanikiem lub transformacją. Odpowiedzi na te pytania będą zależne od kontekstu, od sposobu zarządzania przemianą, od sposobu, w jaki europejskie przedsiębiorstwa dostosują się do zmian technologicznych, a także od stworzonego otoczenia politycznego i regulacyjnego. Jednak oczekuje się, że innowacje technologiczne, a także organizacyjne i menedżerskie, staną się coraz istotniejsze dla konkurencyjności w Europie, co wymagać będzie wysokiego poziomu umiejętności technicznych i miękkich stosownie do potrzeb rynku pracy. Wreszcie, w związku z ostatnimi analizami wpływu przemiany technologicznej, które wskazują na tendencję do koncentracji wzrostu wydajności, kluczową kwestią jest zajęcie się wpływem innowacji na dystrybucję dochodów, by uniknąć nasilenia się polaryzacji rynku pracy i nierówności dochodów.

EESC-2016-05420-00-00-TCD-TRA (EN) 3/5

Pytania pomocnicze

Czy obecne instrumenty polityczne mogą doprowadzić do stworzenia odpowiedniej liczby i jakości miejsc pracy? W jaki sposób możemy pokierować innowacjami technologicznymi, by osiągnąć korzyści dla wszystkich, i w jaki sposób można załagodzić potencjalnie negatywny wpływ innowacji technologicznych na miejsca pracy z myślą o pracownikach?

W jaki sposób możemy pokierować dystrybucją wzrostu wydajności, umacniając jednocześnie zrównoważony wzrost gospodarczy i tworzenie miejsc pracy? Czy potrzebujemy sposobu myślenia o dystrybucji dochodów, który zmieniałby paradygmaty? Jakie nowatorskie praktyki można by zastosować w miejscu pracy w celu upowszechnienia wydajnych i innowacyjnych miejsc pracy?

3. Debata tematyczna: organizacja pracy i produkcji

Globalizacja i innowacja technologiczna zmieniły drastycznie sposób organizacji pracy i produkcji. Ze względu na transgraniczne praktyki outsourcingu i podwykonawstwa łańcuchy dostaw stają się coraz bardziej globalne, a konsumowane przez nas produkty są często wytwarzane „na świecie”. Zwiększyło to możliwości milionów osób, zwłaszcza – lecz nie wyłącznie – w krajach wschodzących, lecz także stworzyło ryzyko, że globalne procesy konkurencyjne wywrą presję na pogorszenie warunków pracy i zmniejszenie praw pracowników. By zaspokoić potrzebę elastyczności ze strony przedsiębiorstw, w Europie większość przepisów w dziedzinie pracy przewiduje szeroki wachlarz niestandardowych umów o pracę, które stanowią odejście od klasycznego pełnowymiarowego stosunku pracy na czas nieokreślony. Obawy wielu zainteresowanych stron związane z niepewnością zatrudnienia i dochodów pracowników zatrudnionych w oparciu o niestandardowe formy zatrudnienia nasiliły się w związku z pojawieniem się e-platform i aplikacji łączących indywidualnych usługodawców i usługobiorców w ramach przejściowych stosunków handlowych. Ponadto te formy zatrudnienia narażają europejskie systemy opodatkowania i zabezpieczenia społecznego, które stworzono na podstawie standardowych stosunków pracy. Ponadto finansjalizacja światowej gospodarki, czyli sytuacja dużego wpływu rynków finansowych na gospodarkę realną, ma bezpośrednie konsekwencje dla świata pracy. Skupienie się na wysokim zysku krótkoterminowym w celu maksymalnego zwiększenia wartości przedsiębiorstw dla akcjonariuszy okazuje się często niekorzystne dla stabilności zatrudnienia i przedsiębiorstw. Wyraźną konsekwencją kryzysu finansowego z 2008 r. było odcięcie finansowania rentownych projektów i przedsiębiorstw, co wpłynęło zwłaszcza na MŚP.

Pytania pomocnicze

Czy korzyści ze zwiększonego rozdrobnienia produkcji są jednoznaczne dla przedsiębiorstw? W jaki sposób przedsiębiorstwa mogą zapewnić długoterminowe zaangażowanie pracowników w tak niestabilnym kontekście? Jakie znaczenie ma dla pracowników i pracodawców zmieniający się charakter stosunków zatrudnienia? W jaki sposób systemy opodatkowania i ubezpieczenia społecznego mogą się dostosować do tych realiów?

EESC-2016-05420-00-00-TCD-TRA (EN) 4/5

4. Debata tematyczna: zarządzanie pracą

Pomimo internacjonalizacji gospodarki instytucje rynku pracy, przepisy dotyczące pracy i siatki bezpieczeństwa socjalnego są zasadniczo określane na szczeblu krajowym i na nim działają. Wywołało to napięcia w krajowych procesach negocjacji zbiorowych, lecz również doprowadziło do powstania nowatorskich, transgranicznych inicjatyw dialogu społecznego, takich jak międzynarodowe porozumienia ramowe. Gospodarka światowa wymaga jednak międzynarodowych norm pracy, a instrumenty i zasady MOP są coraz częściej uznawane za kluczowe elementy umów handlowych i porozumień o integracji gospodarczej. Na przykład większość umów handlowych UE zawiera postanowienia dotyczące przestrzegania podstawowych konwencji MOP, a kilka z nich dotyczy propagowania godnej pracy. Jednocześnie z szeregu inicjatyw w dziedzinie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw wiele wykorzystuje normy MOP jako punkt odniesienia. Struktury konsultacyjne, takie jak te powołane w kontekście umów o wolnym handlu, i wielostronne platformy takie jak porozumienie w sprawie Bangladeszu są ciekawymi przykładami działań transgranicznych mających na celu poprawę warunków pracy i zarządzania rynkiem pracy w krajach trzecich. Być może nie wykorzystano w pełni potencjału e-platform i innych technologii opartych na internecie mających na celu ożywienie dialogu i uczestnictwa partnerów społecznych.

Pytania pomocnicze

Jakie jest miejsce krajowego trójstronnego zarządzania i dialogu społecznego w zglobalizowanym świecie, który cechuje się coraz bardziej złożonymi łańcuchami wartości obejmującymi środki z różnych krajów i kontynentów? W jaki sposób organizacje pracowników i pracodawców mogą umocnić swe partnerstwo, między innymi z wykorzystaniem nowych systemów komunikacji?

W jaki sposób większą dbałość o przestrzeganie norm pracy w zglobalizowanych łańcuchach produkcji można wykorzystać w celu poprawy norm na całym świecie? Jaką rolę odgrywa w tym zakresie MOP?

Sporządzony zostanie dokument końcowy przedstawiający najistotniejsze kwestie poruszone podczas konferencji, które będą stanowić wkład w proces światowych konsultacji MOP.

_____________

EESC-2016-05420-00-00-TCD-TRA (EN) 5/5