8/16/2019 Dobieranie akordów

1/6

Dobieranie akordów.W tym artykule postaram się pomóc osobom, które nie bardzo wiedzą  jakie akordy pasują  do

konkretnych tonacji (czyli konkretna gama durowa lub molowa, na której oparty jest utwórmuzyczny).

Tonację utworu określa się, bior ą c pod uwagę znaki przykluczowe oraz akordy lub dźwiękizaczynają ce i kończą ce utwór. W świecie muzycznym istnieje 12 tonacji. Wszystko opiszę 

wykorzystują c najprostszą  tonację C-dur.

Zacznijmy od podstawowej gamy C dur.Jej dźwięki to: C, D, E, F, G, A, H

 Aby dobrać podstawowe akordy do najprostszych piosenek trzeba wykorzystać do tego 3podstawowe akordy będą ce głównym schematem akompaniamentu. Jest to Tonika,Subdominanta i Dominanta. Toniką  w tonacji C dur jest akord C dur, czyli trójdźwięk durowyzbudowany na pierwszym stopniu tej gamy. Zaraz po nim najważniejszym akordem będziedominanta (jest pią tym stopniem skali albo gamy zarówno durowej jak i molowej w odległościkwinty czystej w gór ę lub kwarty czystej w dół od toniki) tej toniki czyli w tym przypadku G dur.Trzecim również prostym i pasują cym do tej tonacji jest akord F dur (sudominanta - dźwięk lubfunkcja na IV stopniu tonacji, ma charakter prowadzą cy, ale nie tak silny, jak Dominanta napią tym stopniu).

 Akord C dur składa się z dźwięków (C, E, G) - Tonika Akord G dur (G, H, D) - Dominanta Akord F dur (F, A, C) - Subdominanta

Mają c już najogólniejsze pojęcie o budowie podstawowych akordów tonacji C dur można łatwodobrać akordy do znanej dziecięcej piosenki " Wlazł kotek na płotek ", składają cej się z 8

taktów. Przebieg nut w tej piosence jest następują cy (tonacja C dur):

Rys. 01- Kotek

8/16/2019 Dobieranie akordów

2/6

W pierwszym takcie są  dźwięki g, e, e i będzie tu pasować akord C dur (nie tylko dlatego żepiosenka jest w tonacji C dur, ale również dlatego, że są  dźwięki g, e które ten akord posiada).

W drugim takcie są  dźwięki f, d, d i tu będzie akord G lub G7 (dominanta septymowa w tonacjiC dur). Powstaje przez dodanie dźwięku F. Akompaniament całej piosenki składa się tylko z 2funkcji - C, G (lub G7).

W każdym utworze prawie zawsze występuje dominanta (w tonacji C dur jest to G dur).Zawsze zamiast dominanty zawsze można dać dominantę septymowa, jest to lekkie"upiększenie" (w tym przypadku z G na G7) będzie lepiej pasować niż zwykła. Nie możemynatomiast w utworze „Wlazł kotek na płotek” użyć na pierwszym takcie akordu C7 (ponieważ stosujemy go najczęściej tylko przed subdominanta, jako akord prowadzą cy do rozwią zania naF dur).

W świecie muzyki istnieje takie coś jak pokrewieństwo tonacji (to jeden z podstawowychelementów systemu dur-moll, który określa zwią zki między tonacjami).

Równoległą  gamą  do C dur jest A moll (Tonika gamy molowej leży o tercję małą  niżej od tonikirównoległej gamy durowej, gamy równoległe mają  tę samą  ilość znaków przykluczowych).

Tak jak opisałem 3 podstawowe akordy w tonacji C dur, teraz opiszę 3 główne akordystanowią ce podstawowy akompaniament w tonacji A moll:

 A moll - Tonika (A, C, E)D moll (bą dź Dm6) - Subdominanta D moll (D, F, A) Dm6 (D, F, A, H)E dur (bą dź E7) - Dominanta E dur ( E, Gis, H ) E7 (E, Gis, H, D)

Prawie w każdej piosence, gdzie stosujemy jakiś akord, są  te dźwięki które posiada, ale też i

takie których nie posiada. Może się to wydawać trochę dziwne, ale zaraz pokaże to nakonkretnym utworze, znanym wszystkim - "Hej sokoły", który jest w tonacji A moll. Będziewystępować tu tonika (a moll) subdominanta (D moll lub Dm6) oraz dominanta (E lub E7) atakże tonika i dominanta pokrewnej gamy do A moll , czyli C dur i dominanta G dur (G7).

8/16/2019 Dobieranie akordów

3/6

Spójrzmy na nuty „Hej Sokoły” . Całość utworu składa się z 17 taktów , które będę opisywać:

Rys. 02 - Sokoły

W 1 takcie widzimy akord A moll wszystko ładnie pasuje, są  w nim dźwięki, które ma ten akord.

W 2 takcie widzimy dźwięki E, E, D, C . Dlaczego będzie A moll, skoro ten akord nie posiadadźwięku D?Ponieważ przewaga jest dźwięków które ten akord posiada a są  one 3, a nie posiada tylko jednego - D i wybrzmi krotko, a więc nie będzie "zakłócać", bo jest tylko na ćwier ćnucie.

W takcie 3 mamy akord D moll i dźwięki H, D, H, D - D moll nie ma dźwięku H, ale posiada goDm6, jednak Dm również będzie pasować. Zamiast D moll, można zagrać akord E dur, lub E7(dźwięki się zgadzają ), ale logicznym przebiegiem akordów jest: Tonika, Subdominanta,Dominanta.

W 4 takcie widzimy dźwięki : F, F, E, D - dźwięk F pasuje do dominanty E7 i w zasadziemożna by zagrać akord zmniejszony który będzie posiadał dźwięk F, a jest bardzo podobny wodsłuchu jak E7 jest to akord F0 ( jego dźwięki to: F, Gis, H, D).

5 i 6 takt jest taki sam jak 2 pierwsze, które wcześniej już objaśniłem.

8/16/2019 Dobieranie akordów

4/6

W 7 takcie mamy akord E7. Jest podobny do taktu 4. Widzimy tu dźwięki E, F, E, D, C, H. Tenakord nie posiada dźwięku C, ale będzie pasować, ponieważ aż 5 dźwięków posiada ten akorda tylko 1 nie posiada C, a w dodatku wybrzmi on bardzo krótko i również nie będzie "zakłócać",bo jest na ósemce.

W 8 takcie mamy A moll na dwóch ćwier ćnutach więc można powiedzieć, ze pierwsza

ćwier ćnuta na A kończy utwór, a dźwięk h nie będzie tu przeszkadzać. Potem mamy kolejne 2ćwier ćnuty na akordzie G7 dźwięk C również nie będzie pasować, bo mamy jeszcze dźwiękktóre ten akord posiada, jak widzimy - dźwięk D. Można powiedzieć, że gdy jest tu ten akord jest wejście na 2 cześć utworu i jakby się "zmienia" tonacja z A moll na C dur.

W 9 takcie mamy akord C dur i dwie półnuty na dźwiękach E, C. Musi wszystko ładnie pasować bo ten akord posiada te dźwięki i tonacja się zgadza.

W 10 takcie widzimy dźwięki D, F. Mimo ze C dur nie posiada tych dźwięków, to aż 3 dźwięki

ten akord posiada, a tylko jednego nie ma.

W 11 takcie mamy akord G7 wszystko również pasuje, mamy dźwięki D, G, a ten akord jeposiada (gdyby ktoś się upar ł nawet pasował by jeszcze dźwięk f, h ) wtedy byłby 4-dzwięk.Jednak najważniejszy dźwięk jest ten na samej górze.

W 12 takcie mamy 4 ósemki, widzimy tam dźwięk A, wprawdzie akord G7 nie posiada tegodźwięku, ale aż 3 dźwięki ma, a nie ma tylko jednego, więc również tu jest przewaga i powinienpasować. Dalej mamy 2 ćwier ćnuty Gis, E i Gis, D i tu jest akord E7, który wszystkie te

dźwięki posiada. W tym miejscu kończy się druga cześć utworu (Refren) i następuje powrót dopierwszej części (Canto).

Takty nr 13, 14 są  takie same jak 2 pierwsze - opisałem to wcześniej.

Takt nr 15 jest taki sam jak 7- również opisałem.

Takt nr 16 jest taki sam jak 8 – także opisałem.

Na koniec mamy takt nr 17 i akord A moll oczywiście musi pasować bo jest dźwięk A. Utwórkończy się dźwiękiem A, co potwierdza regułę ustalania tonacji m.in. na podstawie ostatniegodźwięku utworu.

8/16/2019 Dobieranie akordów

5/6

Spójrzmy teraz na nuty „Krakowiaka”, składają cego się z 3 podstawowych akordów C, F, G wtonacji C dur.

Rys. 03 – Krakowiak

Myślę, ze po przemyśleniu przedstawionych powyżej uwag będziecie teraz wiedzieć dlaczegostosujemy w tym przykładzie takie a nie inne akordy.

Napisze jeszcze jakie znaki przy kluczu maja wszystkie tonacje:

Krzyżykowe:C dur = A moll - brak znakówG dur = E moll - 1 krzyżyk (FIS)D dur = H moll - 2 krzyżyki (FIS, CIS) A dur = Fis moll - 3 krzyżyki (FIS, CIS, GIS)E dur = Cis moll - 4 krzyżyki (FIS, CIS, GIS, DIS)H dur = GIs moll - 5 krzyżyków (FIS, CIS, GIS, DIS, AIS)Fis dur = Dis moll - 6 krzyżyków (FIS, CIS, GIS, DIS, AIS, F)

Bemolowe:C dur = A moll - brak znaków

F dur = D moll - 1 bemol (B)Bb dur = G moll - 2 bemole (B, ES)Es dur = C moll - 3 bemole (B, ES, AS) As dur = F moll - 4 bemole (B, ES, AS, DES)Des dur = Bb moll - 5 bemoli (B, ES, AS, DES, GES)Ges dur = Es moll - 6 bemoli (B, ES, AS, DES, GES, CES)

FIS DUR , DIS MOLL = GES DUR , ES MOLL

8/16/2019 Dobieranie akordów

6/6

Bardziej dociekliwym zamieszczam ilustracje przedstawiają cą  tonacje w układzie tzw. kołakwintowego.

Rys. 04. - Koło kwintowe

Opisywałem sposoby dobierania akordów tylko na podstawie utworów w tonacji C dur i A moll.Pozostałe tonacje można sobie transponować o wybrany interwał. Na przykład: chcą c zmienić tonację z C duru na D dur, musimy tonikę przenieść o 2 półtony, podobnie dominantę isubdominante również o 2 półtony.