Diagnoza problemów osób niepełnosprawnych w...

Diagnoza problemów osób niepełnosprawnych

w Gliwicach

Wrocław –Gliwice, 2010

Diagnoza problemów osób niepełnosprawnych w Gliwicach

KB Pretendent, ul. Kazimierza Wielkiego 65, 50-077 Wrocław, www.pretendent.eu Strona 2

1 Spis treści

1. Wprowadzenie ................................................................................................................3

2. Opis realizowanych badań.............................................................................................10

3. Interpretacja wyników badania .....................................................................................11

3.1 Sytuacja społeczno-demograficzna .........................................................................11

3.2 Sytuacja zdrowotna ................................................................................................17

3.3 Sytuacja społeczno-kulturalna ................................................................................20

3.4 Sytuacja finansowa.................................................................................................23

4. Podsumowanie..............................................................................................................37

5. Spis Ilustracji .................................................................................................................41

6. Załącznik........................................................................................................................43



1. Wprowadzenie

Niepełnosprawność jest to niewątpliwie jeden z ważniejszych problemów

współczesnego świata. Znaczenie tego zjawiska wynika z rozmiaru w jakim występuje.

Według szacunków GUS-u, wynikających z narodowego spisu powszechnego

przeprowadzonego w 2002 roku, liczba osób niepełnosprawnych w Polsce to 5.456,7 tys.,

co stanowi 14,3 procent ludności kraju. Oznacza to, że co siódmy mieszkaniec naszego

kraju jest osobą niepełnosprawną lub za taką się uważa.

Zgodnie z definicją sformułowaną przez Światową Organizację Zdrowia (WHO):

„Osoba niepełnosprawna to osoba, u której istotne uszkodzenia i obniżenie sprawności

funkcjonowania organizmu powodują uniemożliwienie, utrudnienie lub ograniczenie

sprawnego funkcjonowania w społeczeństwie, biorąc pod uwagę takie czynniki jak płeć,

wiek oraz czynniki zewnętrzne”.

Skala zjawiska niepełnosprawności w Gliwicach można określić analizując dane

uzyskane z rejestracji przyjętych wniosków w sprawie orzeczenia o stopniu

niepełnosprawności. Należy zauważyć, że wnioski są przyznawane na różne okresy czasu,

i niekiedy obejmują rok, dwa lub więcej lat. Złożone wnioski dotyczyły takich celów jak:

odpowiednie zatrudnienie,

szkolenie,

uczestnictwo w warsztatach terapii zajęciowej,

konieczność zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze,

korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji

(korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych),

zasiłek stały,

zasiłek pielęgnacyjny,

korzystanie z karty parkingowej,

inne cele,



W ubiegłym, 2009 roku, wydano łącznie 2068 orzeczeń o niepełnosprawności w

Gliwicach. W stosunku do lat poprzednich liczba ta zmieniła się nieznacznie. Dotyczyły one

upośledzeń narządów ruchu (05-R) -543 orzeczeń, chorób układu oddechowego i krążenia

(07-S) – 452 orzeczeń, chorób neurologicznych (10-N) - 260 orzeczeń, innych, w tym

schorzeń endokrynologicznych, metabolicznych zaburzeń enzymatycznych, chorób

zakaźnych i odzwierzęcych, zeszpecenia, chorób układu krwiotwórczego (11-I) - 216

orzeczeń, chorób psychicznych (02-P) - 188 orzeczeń, zaburzeń głosu i choroby słuchu (03-L)

– 97 orzeczeń, choroby narządu wzroku (04-O) – 95 orzeczeń, choroby układu

pokarmowego (08-T) – 84 orzeczenia, choroby układu moczowo-płciowego (09-M) – 64

orzeczenia, upośledzenie umysłowe (01-U) –32 orzeczenia oraz epilepsja (06-E) - 32

orzeczenia.

Wśród wszystkich rodzajów niepełnosprawności najwięcej jest w stopniu umiarkowanym

i liczba ta wynosi 832 orzeczeń. W stopniu znacznym jest o 117 mniej, natomiast lekki

stopnień orzeczono u 521 osób. Najwięcej osób w 2009 roku, posiadająca takie orzeczenia

było w wieku pomiędzy 41-60 lat (978 osób). Najmniej w wieku pomiędzy szesnastym

a dwudziestym piątym rokiem życia (157 osób). Ze względu na płeć to kobiety przeważają.

Różnica wynosi 124 osoby. W przypadku wykształcenia, najwięcej osób posiada średnie

(743), zasadnicze zawodowe (525) oraz podstawowe(537). Osób niepełnosprawnych

z wyższym wykształceniem odnotowano 212. Zdecydowania większość niepełnosprawnych

nie pracuje.

W 2006 roku przyjęto 2182 wniosków od osób powyżej 16-tego roku życia. Najwięcej

zostało złożonych w celu zaopatrzenia się w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

(461), zasiłek pielęgnacyjny (431), zasiłek stały (424),znalezienie odpowiedniego zatrudnienia

(416), inne, nie określone cele (163), korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia

w samodzielnej egzystencji (139), korzystanie z karty parkingowej (91), uczestnictwo

w warsztatach terapii zajęciowej (55), szkolenia(2). W kolejnym roku przyjęto mniej o 236

wniosków. Cele, o jakie się ubiegano były bardzo podobne. Widoczna różnica jest przy

zasiłku stałym, bowiem złożono o 144 wniosków mniej. W roku 2008 najwięcej przyjęto na

cel jakim jest zasiłek pielęgnacyjny (659 wniosków), znalezienie odpowiedniego zatrudnienia



(492) oraz korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji(422).

Na podnoszenie kwalifikacji przez osoby niepełnosprawne przyjęto jeden wniosek.

Zmniejszyła się również liczba wniosków o pomoc w zaopatrzeniu w środki ortopedyczne,

oraz uczestnictwo w warsztatach terapii zajęciowej. W 2008 roku przyjęto 2214 wniosków.

Najwięcej, bo aż 2449 wniosków przyjęto w ubiegłym 2009 roku. O zasiłek pielęgnacyjny

ubiegało się 733 osoby. Znaczna część, bo 588 wniosków dotyczyło odpowiedniego

zatrudnienia, następnie 388 wniosków w celu korzystania z systemu środowiskowego

wsparcia w samodzielnej egzystencji. W stosunku do lat poprzednich zmalała ilość dotycząca

konieczności zaopatrzenia się w przedmioty ortopedyczne (różnica względem 2007 roku

wynosi 135 wniosków). Wzrosła ilość osób korzystająca z kart parkingowych (przyjęto 172

wnioski, to jest o 93 więcej niż dwa lata wcześniej).

Na koniec III kwartału 2010 roku, dane są bardzo zbliżone do roku poprzedniego.

Znaczącą różnicę można dostrzec w dwóch przypadkach. Pierwszy dotyczy szkoleń, tym roku

nie przyjęto jeszcze żadnego wniosku. Drugi natomiast to konieczność zaopatrzenia

w przedmioty ortopedycznie i środki pomocnicze. W stosunku do ubiegłego roku różnica ta

wynosi 163 wniosków.

W Gliwicach powstał „Miejski program działań na rzecz osób niepełnosprawnych na lata

2008-2013”. W swoich założeniach ma na celu tworzenie społecznych, zawodowych

i materialnych warunków poprawy i podniesienia jakości życia mieszkańców Gliwic oraz

ograniczenie zjawiska ich wykluczenia społecznego. Osiągnięcie go jest możliwe poprzez

konkretne działania jakimi są1:

1. Wspieranie działań na rzecz zapobiegania niepełnosprawności;

2. Usprawnienie systemu opieki medycznej i rehabilitacji dla osób niepełnosprawnych;

3. Wyrównywanie szans w zakresie edukacji osób niepełnosprawnych;

4. Wyrównywanie szans osób niepełnosprawnych w dostępie do rynku pracy;

5. Wspieranie osób niepełnosprawnych i ich rodzin poprzez system pomocy społecznej;

6. Tworzenie warunków aktywności społecznej osób niepełnosprawnych jako podstawy

integracji społecznej;

1 Źródło: „Miejski program działań na rzecz osób niepełnosprawnych na lata 2008-2013”, 2008, Gliwice



7. Współpraca z organizacjami pozarządowymi i tworzenie partnerstwa lokalnego na

rzecz niepełnosprawnych;

8. Usprawnienie systemu informacji z zakresu niepełnosprawności oraz zwiększenie

dostępu osób niepełnosprawnych do informacji;

9. Przeciwdziałanie dyskryminacji i realizacja praw osób niepełnosprawnych;

Adresatami tego programu są osoby niepełnosprawne oraz instytucje i organizacje

pozarządowe zajmujące się problematyką niepełnosprawności w Gliwicach. Został on

przygotowany w oparciu o konsultacje z głównymi instytucjami zajmującymi się tematem

niepełnosprawności do realizacji długofalowej, podzielonej na etapowe, roczne projekty.

Pierwszy etap zakończono w 2009 roku. Cele jakie osiągnięto zostały podsumowane

w „Sprawozdaniu z realizacji Miejskiego Programu Działań na Rzecz Osób

Niepełnosprawnych w 2009r.”

Konkretnie działania jakie podjęto w ramach pierwszego celu operacyjnego dotyczyły

profilaktyki. Były to zrealizowanie projekty:

Zapobieganie chorobom układu krążenia;

Pierwsza pomoc przedmedyczna;

Audycje o tematyce zdrowotnej w lokalnych stacjach radiowych;

Konsultacje logopedyczne;

Profilaktyka HIV-AIDS;

Program profilaktyki cukrzycy;

Zadbaj o zdrowie swojej skóry;

Wykłady z zakresu geriatrii;

Program edukacji onkologicznej połączony z praktyczną nauką samobadania piersi dla

młodych dziewcząt;

W ramach drugiego celu operacyjnego udało się zrealizować następujące założenia:

Miasto zakupiło świadczenia zdrowotne z zakresu rehabilitacji leczniczej dla kobiet z

obrzękiem limfatycznym po mastektomii;



Gliwicki Ośrodek Adaptacyjno – Rehabilitacyjny dla Dzieci i Młodzieży

Niepełnosprawnej prowadził terapię w celu zaspokajania potrzeb niepełnosprawnego

dziecka i jego rodziny;

W Gliwickim Ośrodku Integracji Niepełnosprawnych dzięki udostępnieniu przez

Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych SON sprzętu, przez cztery dni w tygodniu w

gabinecie rehabilitacji można skorzystać z zabiegów polem magnetycznym, laserem,

fotelem terapeutycznym oraz lampą biotron;

W ramach działalności Warsztatów Terapii Zajęciowej Caritas prowadzono zajęcia

z fizjoterapii indywidualnej i grupowej, mające na celu usprawnienie i budowanie

kondycji fizycznej uczestników WTZ;

Warsztaty Terapii Zajęciowej „Tęcza” również rehabilitację ruchową, która

odgrywała ważną rolę w przebiegu całego procesu terapeutycznego;

W sferze edukacji, czyli 3 celu, udało się między innymi:

Zapewnić młodzieży przewlekle chorej opiekę wspomagającą (nauczyciela)

w szkołach i przedszkolach.

Prowadzić nauczanie indywidualne i specjalistyczne.

Poszerzyć zakres likwidacji barier architektonicznych w placówkach szkolnych oraz

organizację transportu dzieci i młodzieży niepełnosprawnej do placówek

oświatowych.

Przeprowadzono szereg szkoleń dla nauczycieli oraz wychowawców, odbywały się

szkolenia dla rodziców „Zróbcie mi miejsce między wami – rodzina z dzieckiem

niepełnosprawnym”, kontynuowano konferencje tematyczne dla lokalnego środowiska

lekarskiego na temat zaburzeń neurologicznych u dzieci, zapewniono dodatkowe zajęcia

rehabilitacyjne w postaci hipoterapii i dogoterapii. Również Poradnia Pedagogiczno-

Psychologiczno kontynuowała szereg działań prowadzonych sukcesywnie od wielu lat.

Z zakresu celu 4 udało się zrealizować przede wszystkim przy pomocy Powiatowego

Urząd Pracy w Gliwicach, zadania skierowane na aktywizację zawodową osób

niepełnosprawnych w zakresie usług i instrumentów rynku pracy w oparciu o ustawę

o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych i ustawę

o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. W ramach szkoleń organizowanych przez



PUP Gliwice 80 osób niepełnosprawnych podniosło swoje kwalifikacje. W ramach środków

Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych udzielono wsparcia 22

osobom niepełnosprawnym.

We współpracy z Urzędem Miejskim w Gliwicach oraz innymi partnerami rynku pracy

realizowano między innymi projekty:

Asystent osoby niepełnosprawnej;

Wyrównywanie szans – „Niepełnosprawni – mamy potencjał”;

Mini Giełda Pracy dla osób niepełnosprawnych;

„(NIE)PEŁNOSPRAWNI – Edukacja – Praca – Perspektywy”;

Rehabilitacja zawodowa była również realizowana w warsztatach terapii zajęciowej poprzez

Warsztaty Terapii Zajęciowej „Tęcza” oraz Warsztaty Terapii Zajęciowej CARITAS.

W ramach celu 5, od czerwca 2009 roku były świadczone usługi rehabilitacyjne przez

Ośrodek Pomocy Społecznej, który oprócz działań wynikających z przepisów o pomocy

społecznej prowadzi również działania na rzecz osób niepełnosprawnych finansowane przez

Europejski Fundusz Społeczny. Zostały także zrealizowane dwa Programy Aktywności

Lokalnej skierowane wyłącznie do osób niepełnosprawnych: „Kolory wyobraźni”, „W grupie

siła”.

Cel operacyjny 6 to „Tworzenie warunków aktywności społecznej osób

niepełnosprawnych jako podstawy integracji społecznej” Między innymi w ramach tego celu

został przeprowadzony pilotażowy projekt realizacji stażu na stanowisku asystenta osoby

niepełnosprawnej w gliwickich organizacjach pozarządowych. Od maja 2009 r. w GOIN

rozpoczęła działalność grupa wsparcia dla rodzin osób dotkniętych chorobą Alzheimera.

Zorganizowano liczne imprezy mające na celu integrację z niepełnosprawnymi.

Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych zorganizował konkursy ofert, dzięki którym

zawarto umowy z organizacjami pozarządowymi, aby zrealizować zadania w ramach celu

operacyjnego 7.

Usprawnienie systemu informacji z zakresu niepełnosprawności oraz zwiększenie

dostępu osób niepełnosprawnych do informacji to ósme zadanie. Realizacją jego zajęły się:

Konsultant ds. Osób Niepełnosprawnych w Urzędzie Miejskim w Gliwicach,



Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności,

Gliwicki Ośrodek Integracji Niepełnosprawnych,

Powiatowy Urząd Pracy,

Przeciwdziałanie dyskryminacji i realizacja praw osób niepełnosprawnych to ostatnie

założenie. Przykładem działań służących realizacji powyższego celu są działania Gliwickiego

Ośrodka Integracji Niepełnosprawnych. Założeniem Ośrodka jest stworzenie miejsca,

w którym osoby niepełnosprawne mają możliwość bezpiecznego i godnego spędzenia czasu.

Kolejnym przykładem są działania Środowiskowego Domu Samopomocy w Gliwicach, który

realizował projekt nakierowany na wspieranie działań integrujących osoby niepełnosprawne

w sferze zdrowia psychicznego z mieszkańcami Gliwic. Warsztaty Terapii Zajęciowej Caritas

promowały wiele działań zmierzających do zmiany społecznego wizerunku osoby

niepełnosprawnej.



2. Opis realizowanych badań

Poniższe badanie zostało przeprowadzone w listopadzie 2010 roku w Gliwicach. Wzięło

w nim udział 198 osób w różnym stopniu niepełnosprawności. Celem było zdiagnozowanie

sytuacji i potrzeb osób niepełnosprawnych zamieszkałych na terenie miasta Gliwice.

Metodę jaką zastosowaliśmy to badanie ilościowe. Polegają one na zbieraniu danych od

respondentów za pomocą formularzy - kwestionariuszy ankiet. Zadaniem badań ilościowych

jest opisanie zjawiska w wyznaczonym zakresie tematycznym, według przyjętych wcześniej

kategorii (wskaźników, standardów). Określona liczba respondentów, odpowiada na zawarte

w kwestionariuszach pytania. Na podstawie danych zebranych w taki sposób można

odpowiedzieć na pytanie: Ile? (osób - w przybliżeniu). Umożliwiają zatem ustalenie, jak

często rozmaite opinie i fakty występują w danej zbiorowości. Badania ilościowe stosuje się

wtedy, gdy na podstawie wyników uzyskanych na danej próbie chcemy wnioskować

o pewnej populacji, większej niż badana próba.

Badania zostały przeprowadzone w relacji bezpośredniej, „face-to-face”, z osobą

ankietowaną.



3. Interpretacja wyników badania

3.1 Sytuacja społeczno-demograficzna

W pierwszej części badania zapytaliśmy o sytuację społeczną demograficzną osób

niepełnosprawnych. Wśród badanych było 54% mężczyzn i 46% kobiet. Należą oni do

różnych przedziałów wiekowych. Szczegółowe dane zawiera rysunek 1.

Rysunek 1 : Ile Pan/Pani ma lat?

Największy odsetek, 31% badanych, stanowią niepełnosprawni powyżej 65 roku życia.

Między pięćdziesiątym piątym a sześćdziesiątym czwartym rokiem życia jest 22% badanych,

18% to osoby między 45-54 rokiem życia, po 10% z grupy wiekowej 35-44 oraz 25-34 lata.

Najmniejszą liczbę bo 9% reprezentują osoby między 18 a 24 rokiem życia.

Kolejne pytanie dotyczyło wykształcenia. Najwięcej osób posiada wykształcenie

średnie tj. 41%, następnie zawodowe 27% i podstawowe 21%. Najmniej osób jest

z wykształceniem wyższym 11% (rysunek 2).



Rysunek 2: Jakie jest Pana/Pani wykształcenie?

Wśród badanych, aż 77% nie jest aktywna zawodowo, natomiast 23% deklaruje, że pracuje.

Rysunek 3: Czy pracuje Pan/Pani?

Zapytaliśmy osób, które nie są nigdzie zatrudnione, czy chcieliby pracować. Wśród

odpowiedzi pozytywnych było 30% natomiast 70% zaznaczyło odpowiedź, że nie chcieliby

podjąć pracy (rysunek 4).



Rysunek 4: Czy chciałby/aby Pan/Pani pracować?

Następne pytanie dotyczyło subiektywnego odczucia na temat atrakcyjności swojej

osoby na rynku pracy. Wśród niepełnosprawnych, 77% nie czuje się interesującymi dla

pracodawców. Pozostałe, 23% uważa się za atrakcyjne,(rysunek 5).

Rysunek 5: Czy czuje się Pan/Pani atrakcyjną osobą pod względem zatrudnienia na obecnym rynku pracy w Gliwicach?

Atrakcyjność, ich zdaniem w głównej mierze, zawiera się w doświadczeniu i wiedzy,

które zdobyli. Umiejętności i predyspozycje poparte wysokimi ambicjami to kolejne cechy

przemawiające za nimi, a także otwartość na nowe wyzwania, wiek, otrzymywanie

satysfakcjonującego wynagrodzenia, wysokie wykształcenie oraz własny biznes.

Powody, przez które uznają się za mało interesujący na obecnym rynku pracy

w Gliwicach to przede wszystkim niepełnosprawność, która ich zdaniem dyskwalifikuje ich

już na samym początku. Swoją chorobę uważają za główny powód. Kolejny to wiek.



Większość z respondentów podała, że to wiek stoi za przeszkodą w odnalezieniu się na rynku

pracy. Kolejny czynnik to brak odpowiedniego wykształcenia i kwalifikacji, a co za tym idzie

brak doświadczenia. Część z badanych nadal się uczy i są przekonani, że ich atrakcyjność

wzrośnie po ukończeniu edukacji. Badani zwracają uwagę na „brak ofert pracy dla

inwalidów” i „dyskryminację ich na rynku pracy”.

W dalszej części kwestionariusza zapytaliśmy się o przynależność do grupy

zawodowej. Najwięcej, bo 60% to są emeryci lub renciści. Pracownicy fizyczni, robotnicy to

11% badanych, bezrobotni stanowią 10% grupy. Status studenta bądź ucznia deklaruje 6%

osób. Po 3% stanowią urzędnicy, pracownicy administracji, menadżerowie, specjaliści,

nauczyciele, kupcy, przedsiębiorcy, rzemieślnicy. Wolny zawód uprawia 2% respondentów.

Pozostałe osoby wskazały na inne zawody: kucharz oraz sprzedawca. Graficzne

przedstawienie przynależności zawodowej zawiera rysunek 6.

Rysunek 6: Do jakie grupy zawodowej Pan/Pani należy?



Zdecydowanie ponad połowa respondentów (79%) nie osiąga łącznie

w gospodarstwie domowym dochodu powyżej 1400zł netto na jedną osobę. Wśród nich 33%

ma dochód do 700 zł netto na osobę, natomiast 46% pomiędzy 700zł a 1400zł. Dochody

w przedziale pomiędzy 1400zł – 3000zł deklaruje 13% respondentów, zaś 4% dochody

powyżej 3000zł, (rysunek 7).

Rysunek 7: Jaki jest Pana/Pani łączny dochód w gospodarstwie domowym (netto) w ciągu miesiąca na jedna osobę?

Wśród naszych respondentów przeważały osoby w związku małżeńskim 37% wskazań,

owdowiałe 23%, stanu wolnego żyjące w konkubinacie 18%, będące singlami 14%, oraz 8%

rozwiedzionych, (rysunek 8).



Rysunek 8: Jaki jest Pana/Pani obecny stan cywilny?

Kolejnym pytaniem było o sytuację rodzinną. Praktycznie ponad połowa badanych

osób (51%) wskazała, iż ma dzieci. Wśród nich 77% ma jedno lub dwoje dzieci, 19% troje lub

czworo, natomiast powyżej pięciorga dzieci posiada 4% badanych. Analogicznie, 49%

respondentów, zaznaczyła, że nie ma potomstwa. Graficzny rozkład odpowiedzi przedstawia

rysunek 9.

Rysunek 9: Ile ma Pan/Pani dzieci?



3.2 Sytuacja zdrowotna

Zapytaliśmy naszych respondentów o stopień niepełnosprawności, jaki został orzeknięty

względem ich osoby. Znaczny stopień niepełnosprawności reprezentuje najwięcej badanych

tj. 38%, umiarkowany 1/3 (30%). Lekki stopień niepełnosprawności jest bardzo zbliżony do

umiarkowanego i wynosi 32%.

Rysunek 10: Jaki jest stopień Pana/Pani niepełnosprawności?

Orzeczony stopień niepełnosprawności na okres trwały, został orzeczony dla ponad połowy

badanych i wynosi 54% ankietowanych. Pozostałe 46% na orzeczenie na czas okresowy.

Rysunek 11: Czy orzeczenie o niepełnosprawności ma charakter trwały czy okresowy?



Wśród respondentów najwięcej cierpi na upośledzenia narządów ruchu 38%,

(rysunek 12).

Rysunek 12: Na jaki rodzaj niepełnosprawności cierpi Pan/Pani? (respondent mógł wybrać kilka odpowiedzi)

Choroby układu krążenia to 11% badanych, zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu

10%, choroby narządu wzroku oraz choroby układu pokarmowego po 9%, upośledzania

umysłowe i choroby neurologiczne po 7%, choroby psychiczne 5%, tyle samo choroby układu

moczowo-płciowego, 2% inne schorzenia, które zawierają między innymi schorzenia:

endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce,

zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego. Najmniej, 1% to epilepsja.

Osoby niepełnosprawne mogą i powinny korzystać z różnych form poprawy swojego

stanu zdrowia. Takim sposobem jest rehabilitacja. Z naszych badań wynika, że aż 64% nie

korzysta z takich form. Pozostałe 36% deklaruje korzystanie z rehabilitacji, (rysunek13).



Rysunek 13: Czy korzysta Pan/Pani z rehabilitacji?

Jedna czwarta ankietowanych (25%) wskazała, że niepełnosprawność, na którą cierpi jest od

urodzenia. Pozostali, 75% nabyli ją w różnych okresach swojego życia, (rysunek 14).

Rysunek 14: Czy ta niepełnosprawność, na którą Pan/Pani cierpi – jest od urodzenia?

Osoby, które nabyły niepełnosprawność zapytaliśmy o przyczyny tej sytuacji. Większość

z nich uległa wypadkom. Wśród nich są wypadki komunikacyjne, drogowe, zdarzenia

związane z niewłaściwymi warunkami w zakładzie pracy, podczas uprawiania sportu, upadki

na schodach, pośliźnięcia na lodzie, czy urazy i kontuzje domowe. Wiele osób wskazywało

przebyte choroby oraz wiek jako powód niepełnosprawności. Między innymi wymieniają

choroby onkologiczne, choroby wzroku, zwyrodnienia kręgosłupa, genetycznie słabe kości,

zmiany w mózgu, ukłucia zakażoną strzykawką. Pojawiły się też przyczyny takie jak brud

w pracy, czy niewłaściwa dieta i zły tryb życia.



3.3 Sytuacja społeczno-kulturalna

Najczęstszą formą spędzania wolnego czasu przez osoby niepełnosprawne z Gliwic jest

oglądanie telewizji lub filmów, 80% badanych wskazało na taki stan, (rysunek 15).

Rysunek 15: Jak, najczęściej, spędza Pan/Pani czas wolny? (respondent mógł wybrać kilka odpowiedzi)

Czytanie książek lub słuchanie muzyki deklaruje 53% ankietowanych. Podobnie, bo

51% wolny czas poświęca na spotkania z rodziną. Na spotkania z przyjaciółmi i znajomymi

wskazało 49% respondentów. Na spacery w wolnym czasie chodzi 35% badanych, 23%

korzysta z Internetu, 15% spędza czas poza domem na działce, poza miastem, na

wycieczkach, 10% uprawia sport, 4% udziela się społecznie, natomiast 6% podaje inne

sposoby. Wśród nich są:

imprezy,

koncerty,

mecze piłki nożnej,



rozwiązywanie krzyżówek,

majsterkowanie,

słuchanie radio,

robótki,

spanie,

terapia i rehabilitacja,

wyjścia z kolegami,

zajmowanie się domem,

Zapytaliśmy naszych respondentów jakie są ich zainteresowania i hobby. Najwięcej

wskazań było na filmy (58%), muzykę (51%), książki (44%). Ponad jedna trzecia badanych

jako swoje zainteresowanie podała sport (32%). Internet jest zainteresowaniem 17% osób,

15% interesuje się motoryzacją, grami komputerowymi 11%. Gastronomia oraz

eksperymenty kulinarne interesuje 9% ankietowanych, natomiast 7% ogrodnictwo. Wśród

innych zainteresowań, które wskazało 18% respondentów znajduję się: dom, działalność

społeczna, fotografia, zainteresowania psami, majsterkowanie, medycyna, moda, podróże,

polityka, robótki, spanie, spotkania, gra w karty i wiadomości. Graficzne przedstawienie

odpowiedzi zawiera rysunek 16.

Rysunek 16: Jakie są Pana/Pani hobby, zainteresowania? (respondent mógł wybrać kilka odpowiedzi)



W opinii osób niepełnosprawnych nie jest łatwo wskazać osoby, które na terenie

miasta Gliwic cieszą się uznaniem społecznym i można je uznać za liderów społecznych. Tylko

7% jest w stanie wskazać taką osobę, bądź osoby. Pozostałe 93% nie zna takich osób,

(rysunek 17).

Rysunek 17: Czy potrafi Pan/Pani wskazać osoby, które na terenie miasta Gliwic cieszą się poważaniem, uznaniem społecznym (są liderami społecznymi)?

Ponad 2/3 niepełnosprawnych w ostatnim półroczu nie uczestniczyło w żadnych

wydarzeniach kulturalno – społecznych. Jest to 67% ogółu badanych. Przeciwstawna grupę

stanowi 24%, (rysunek 18).

Rysunek 18: Czy w ciągu ostatniego pół roku uczestniczył/a Pan/Pani w wydarzeniach kulturalno - społecznych organizowanych na terenie Gliwic?

Spośród wydarzeń, w których uczestniczyły osoby niepełnosprawne, najczęściej

wybierane były różnego rodzaju koncerty 65% wskazań, następnie festyny 46%, a także



pikniki 37%. W dalszej kolejności pojawiły się odpusty 29% wskazanych odpowiedzi,

organizowane przez miasto „Dni Miasta i Dzielnicy” 10%. Inne wydarzenia wskazało 8%

badanych. Są to wyjścia do dyskoteki, na zabawy karaoke oraz wyjścia na spektakle

teatralne. Szczegółowe dane zawiera rysunek 19.

Rysunek 19: Jaki to był rodzaj wydarzeń? (respondent mógł wybrać kilka odpowiedzi)

Zdaniem 54% niepełnosprawnych w Gliwicach nie ma wystarczającego dostępu do

specjalistów z różnych dziedzin medycznych, przede wszystkim neurologa, ortopedy,

psychologa, psychiatry, laryngologa, logopedy i okulisty. Według 46% ten dostęp jest

wystarczający, (rysunek 20).

Rysunek 20: Czy uważa Pan/Pani, że dostęp do specjalistów: neurologa, ortopedy, psychologa, psychiatry, laryngologa, logopedy, okulisty i innych - jest wystarczający w Gliwicach?

3.4 Sytuacja finansowa



Kolejną kwestią poruszaną w naszych badaniach była sytuacja finansowa

niepełnosprawnych. Prawie połowa z nich (46%) ocenia ją jako przeciętną. Jedna piąta

badanych uważa, że ich sytuacja materialna jest poniżej przeciętnej (19%), Tyle samo

badanych tj. po 16% sądzi iż poniżej przeciętnej oraz raczej ponad przeciętną. Tylko 3%

ocenia swoją sytuację materialną zdecydowanie lepszą niż średnia. (rysunek 21).

Rysunek 21: Jak ocenia Pan/Pani swoją sytuację materialna?

W zdecydowanej większości (94%) poza legalnymi dochodami deklarują, że nie posiadają

innych, nie dorabiają. Tylko 6% przyznaje się do posiadania innych dochodów, (rysunek 22).

Rysunek 22: Czy ma Pan/Pani inne dochody poza legalnymi (dorabia Pan/Pani)?

Badani zaznaczają, że nie zawsze starcza im na zakup wystarczających ilości

produktów żywnościowych. W przypadku pieczywa 4% uważa, że nie stać ich na to, 10%

deklaruje brak funduszy na zakup mąki, kaszy, płatków i innych przetworów zbożowych, 13%

nie stać na zakup wystarczającej ilości mleka, 20% na zakup wystarczający masła oraz



warzyw i przetworów warzywnych. Wystarczającą ilość zakupu cukru odczuwa 79%

badanych, przetworów mlecznych 77%, przetworów owocowych i owoców 75%, a także 72%

osób wyrobów cukierniczych takich jak czekolada i słodycze. Na mięso i drób oraz przetwory

mięsne drobiowe stać 66% ankietowanych o jeden procent mniej stać ich na ryby i przetwory

rybne. 40% odpowiadających sądzi, że nie są w stanie zakupić odpowiedniej ilości używek

takich jak papierosy i alkohol. Szczegóły przedstawia rysunek 23.

Rysunek 23: Czy stać Pana/Panią na zakupy wystarczających ilości następujących artykułów żywnościowych? (respondent mógł wybrać kilka odpowiedzi)

Zdaniem 50% badanych sytuacja osób niepełnosprawnych na przestrzeni ostatnich kilku lat

pozostaje bez zmian. Jedna trzecia sądzi, że się pogarsza natomiast w przekonaniu 17%

zmienia się na lepsze, (rysunek 24).



Rysunek 24: Jak ocenia Pan/Pani swoją sytuację jako osoby niepełnosprawnej na przestrzeni ostatnich kilku lat, czy sytuacja ta pogarsza się, polepsza czy jest bez zmian?

Zapytani ankietowani o przyszłość czy się jej obawiają, równo 50% obawia się jej, tyle

samo żyje bez lęków o dalszą przyszłość. Przyczyny obaw leżą przede wszystkim

w niepełnosprawności. Wiele osób lęka się o swoje zdrowie. Nierzadko chodzi tu

o poruszanie się, a co za tym idzie obsługa podstawowych czynności życiowych.

Z niepełnosprawności wynikają również ograniczenia w dostępie do pracy, a to z kolei budzi

lęk o finanse niezbędne do zakupu leków, czy na środki do życia. Niektórzy nie mają

perspektyw na lepsze życie.

Najniższa kwota niezbędna do przeżycia oraz rehabilitacji dla większości badanych

(40,51%) to 2000 zł netto na miesiąc. Zdaniem 34,87% badanych, ich niezbędne potrzeby

zaspokoiłyby miesięczne dochody poniżej 2000 zł. Dochody od 2200zł do 3000zł zaspokoiłyby

minimalne potrzeby 20,51% badanych. Powyżej 3200 zł miesięcznie niezbędne jest dla 4,1%

ankietowanych. Szczegółowe odpowiedzi przedstawia rysunek 25.



Rysunek 25: Jaka jest najniższa kwota netto, która pozwoliłaby Państwu związać koniec z końcem w ciągu miesiąca (razem z wydatkami na rehabilitację, leki, sprzęt itp.)?

W przypadku satysfakcjonującej kwoty pozwalającej żyć na dobrym poziomie,

najczęściej wymieniana była 3000 zł netto – 29,9% wskazań, następnie 2500 zł netto -

20,1%wskazań, 2000 zł netto – 12,89% wskazań, oraz 4000 zł netto – 11,86% wskazań.

Badani podając satysfakcjonującą ich kwotę podawali również 6, 7 oraz 10 tysięcy złotych

netto. Dokładny rozkład zawiera rysunek 26.



Rysunek 26: Jaka kwota netto, która pozwoliłaby Państwu żyć na poziomie satysfakcjonującym Państwa(razem z wydatkami na rehabilitację, leki, sprzęt itp.)?

Więcej niż połowa badanych uważa się za szczęśliwych, z czego 12% zdecydowanie, a 46%

raczej tak. Zdaniem 34% ankietowanych raczej nie czują się szczęśliwymi, natomiast 8% jest

zupełnie przekonanym o tym, (rysunek 27).



Rysunek 27: Czy jest Pan/Pani szczęśliwy/a ?

Zapytaliśmy naszych respondentów, czego im brakuje w życiu. Najczęściej zwracali uwagę na

brak zdrowia oraz funduszy na leczenie. Często respondenci mówili o braku pieniędzy na

codzienne życie i zaspakajanie potrzeb. Niektórzy zwracali uwagę na brak bliskiej osoby,

z którą mogliby towarzyszyć im przez życie i być dla nich wsparciem w trudnych chwilach.

Część z badanych mówiła o braku pracy, braku równouprawnienia na rynku zatrudnienia.

Inni zwracali uwagę na brak wykształcenia, szczęścia, młodości, normalności, wyjazdów

z rodziną, legalnych dochodów, mieszkania socjalnego, uśmiechu drugiego człowieka, opieki

a także wnuków.

Ponad połowa badanych (51%) mówi, że ma problem, z którym się boryka. Pozostali (49%)

jest przeciwnego zdania. (rysunek 28)

Rysunek 28: Czy maja Państwo jakiś problem, który Was dotyczy z którym się Państwo borykacie?



Problem, ten związany jest często z brakami, o których mowa była w powyższym

akapicie. Są to przede wszystkim braki związane ze zdrowiem, ograniczone możliwości

leczenia ze względu na sytuację materialną jak i jednostkę chorobową. Wiele osób zgłasza

problemy finansowe, i niedostateczną pomoc od miasta i instytucji wspierających osoby

niepełnosprawne. Inne problemy, z którymi borykają się niepełnosprawni to: brak

dostatecznej liczby opiekunów, brak pracy i perspektyw do życia, nieprzystosowanie budynki

dla niepełnosprawnych, złe relacje z sąsiadami, problemy związane z warunkami materialno-

mieszkaniowymi oraz doskwierająca starość i samotność.

Zadaliśmy pytanie naszym respondentom dotyczące korzystania z ogólnodostępnych

dóbr społeczno - kulturalnych. Zdecydowanie ponad połowa z nich korzysta. Najwięcej

z komunikacji miejskiej (85%) i kina (79)%. 72% badanych korzysta z wycieczek i urlopów,

65% z aktywnego spędzania czasu na basenie, 63% chodzi do restauracji, 61% korzysta

z teatru a 44% spotyka się w klubach osiedlowych i świetlicach. Inne dobra społeczne,

z których korzysta 10% niepełnosprawnych to dyskoteki.

Rysunek 29: Czy korzystał/a Pan/Pani z dóbr społecznych? (respondent mógł wybrać kilka odpowiedzi)



W ostatnim miesiącu najwięcej osób korzystało z komunikacji miejskiej (61%). Jedna

czwarta korzystała z kina, 19% z basenu, po 15% z urlopów i wycieczek oraz spotkań

w klubach i świetlicach, 14% z restauracji oraz 13% z teatru. Kino największy odsetek

niepełnosprawnych odwiedziło w ostatnim miesiącu (25%), teatr ponad dwa lata temu

(27%), komunikacją miejską poruszało się najwięcej osób w ostatnim miesiącu 61%,

z urlopów i wycieczek najwięcej niepełnosprawnych korzystało ponad dwa lata temu (19%),

ze spotkań w klubach i świetlicach podobna ilość osób w ciągu ostatniego miesiąca (15%)

i ponad dwa lata temu (16%), restauracje (20%), oraz basen (29%) ponad dwa lata temu.

kino teatr komunikacja miejska

urlopy, wycieczki

spotkania w klubach

i świetlicach

restauracje basen

ostatni miesiąc 25% 13% 61% 15% 15% 14% 19%

pół roku 17% 8% 5% 13% 5% 9% 5%

rok 11% 8% 5% 15% 6% 11% 4%

2 lata 7% 5% 3% 10% 2% 9% 8%

powyżej 2 lat

19% 27% 11% 19% 16% 20% 29%

nigdy 21% 39% 15% 28% 56% 37% 35%

Rysunek 30: Jak często korzystał/a Pan/Pani z dóbr społecznych

Największy odsetek osób nie korzystało nigdy ze spotkań w klubach i świetlicach

środowiskowych (56%), następnie z teatru (39%), restauracji (37%), basenu (35%), urlopów

i wycieczek (28%), kina (21%). Najmniej z komunikacji miejskiej (15%), (rysunek 30).

Zapytaliśmy ankietowane osoby, jakie są ich relacje z sąsiadami. Ponad połowa

badanych uważa je za dobre, z czego 31% bardzo dobrze ocenia te relacje a 29% jako raczej

dobre. Trudności w ocenieniu relacji z sąsiadami ma 34% niepełnosprawnych, 5% uważa je

za złe, natomiast 1% za bardzo złe, (rysunek 31).



Rysunek 31: Jakie są Pana/Pani relacje z sąsiadami - ogólnie?

Ponad 1/3 przyznaje, że zna się bardzo dobrze ze swoimi sąsiadami, dużo o sobie

nawzajem wiedzą. 31% nie czuje potrzeby bliższego kontaktu z nimi, są dla siebie mili

i uprzejmi, ale bez większych zażyłości. 23% zna sąsiadów, lecz nie interesuje się zbytnio ich

sytuacją, natomiast 11% badanych twierdzi, że nie mają potrzeby znać sąsiadów, (rysunek

32).

Rysunek 32: Czy zna Pan/Pani swoich sąsiadów (ich imiona, sytuacje rodzinną, materialną, historie życiowe)?

Relacje z rodziną to kolejne zagadnienie, o które zapytaliśmy naszych respondentów. Swoje

relacje jako bardzo dobre ocenia 55% ankietowanych, ¼ twierdzi, że są raczej dobre, 17% nie

jest w stanie tego określić, natomiast 3% niepełnosprawnych ocenia je jako raczej złe.



Rysunek 33: Jakie są Pana/Pani relacje z rodziną?

Kolejne pytanie dotyczyło korzystania pomocy materialnej przez osoby niepełnosprawne. Od

rodziny pożycza 20% ankietowanych, z Ośrodka Pomocy Społecznej korzysta 13%,

12% pożycza od znajomych, w organizacjach pozarządowych szuka wsparcia 5%

niepełnosprawnych, natomiast 2% dostaje taką pomoc z kościoła. Nikt z nich nie deklaruje

korzystania przez dzieci z darmowych lub dofinansowanych obiadów, (rysunek 34).

Rysunek 34: Czy korzysta Pan/Pani z pomocy materialnej (wskaż wszystkie, które dotyczą Ciebie)?

W przypadku pomocy pojmowanej w sposób ogólny, nie materialny, najczęściej osoby te

mogą liczyć na rodzeństwo i ich rodziny. Za takim sposobem uzyskiwania pomocy

opowiedziało się 58% respondentów. W mniejszym stopniu, bo 35% może liczyć na przyjaciół

i znajomych. Rodzice wspierają 15% badanych. Niewielka ilość (6%) korzysta z porad



bezpłatnych specjalistów takich jak psycholodzy, pedagodzy czy wolontariusze, działający na

terenie dzielnic, w świetlicach środowiskowych itp. Z usług świetlic środowiskowych i kół

pomocy, korzysta 5% osób. Jedna piąta badanych deklaruje nie korzystanie z żadnej pomocy.

Rozkład poszczególnych odpowiedzi zawiera rysunek 35.

Rysunek 35: Czy ogólnie ktoś panu/Pani pomaga, może Pan/Pani na kogoś liczyć – (nie finansowo) (wskaż wszystkie, które Ciebie dotyczą)?

Opieka zdrowotna w Gliwicach przez 40% ankietowanych jest oceniana jako raczej źle

prosperująca, 14% ocenia ją źle. Bardzo dobrze postrzegana jest tylko przez 9%

niepełnosprawnych. Pozostałe 37% ocenia ją raczej dobrze. Poniższy rysunek 36 przedstawia

procentowy rozkład odpowiedzi w formie graficznej.

Rysunek 36: Jak ocenia Pan/Pani opiekę zdrowotną w Gliwicach?



Z naszych badań wynika, że 47% ankietowanych nie jest w stanie określić jaka jest

sytuacja osób niepełnosprawnych w Gliwicach. Procent osób skłaniających się w stronę

negatywnej oceny wynosi 34% z czego 10% ocenia jako bardzo złą. Pozytywną opinię ma

19% respondentów z czego tylko 3 % uważa ją za bardzo dobrą.

Rysunek 37: Jaka według Pana/Pani jest sytuacja osób niepełnosprawnych w Gliwicach?

W przypadku oceny infrastruktury pod względem przystosowania jej dla osób

niepełnosprawnych, większość ocenia ją jako złą (36%), lub bardzo złą (24%). Dobrze

postrzega ją 30% niepełnosprawnych, w tym 28% raczej dobrze, a 12% bardzo dobrze,

(rysunek 38).

Rysunek 38: Jak ocenia Pan/Pani przystosowanie dla osób niepełnosprawnych budynków, w których mieszczą się przychodnie, szpitale, urzędy, z których korzysta Pan/Pani w Gliwicach?



Lepiej postrzegana jest komunikacja miejska, czyli transport publiczny pod kątem osób

niepełnosprawnych. Pozytywnie ocenia go 56% ankietowanych, z czego 22% jest ocen

bardzo dobrych. Raczej źle ocenia 27% osób, natomiast bardzo źle 17%, (rysunek 39).

Rysunek 39: Jak ocenia Pan/Pani transport publiczny, z którego korzysta Pan/Pani w Gliwicach pod kontem osób niepełnosprawnych?

Ostatnie pytanie dotyczyło świadczeń dla osób niepełnosprawnych. Zapytaliśmy się,

jakiego rodzaju świadczeń brakuje ankietowanym, do których nie mają dostępu a chcieliby

mieć. Wiele osób wskazało na brak dostępu do darmowej rehabilitacji, specjalistów, opieki

dla osób starszych, darmowych sprzętów niezbędnych do rehabilitacji czy wózków

inwalidzkich. Niektórzy chcieliby, aby te świadczenia były w większym stopniu

dofinansowane. Zdaniem części badanych, mogłyby być wyższe świadczenia socjalne dla

osób niepełnosprawnych. Wśród odpowiedzi znalazły się też takie jak brak wyjazdów

organizowanych do sanatoriów na turnusy lecznicze, możliwość skorzystania z turnusów

rehabilitacyjnych, a także wyższe świadczenia z OPS-u.



4. Podsumowanie

Z przeprowadzonego badania można w następujący sposób scharakteryzować

przeciętnego niepełnosprawnego w Gliwicach. Najwięcej respondentów jest w wieku

powyżej 65 lat (31%) oraz pomiędzy 55 a 64 rokiem życia, 22%. Większość badanych posiada

wykształcenie średnie 41%, zawodowe 27% i podstawowe 21%. Wykształcenie wyższe

reprezentuje 11% badanych, co odzwierciedla również dane ogólnopolskie, mówiące o ciągle

słabym dostępie osób niepełnosprawnych do edukacji. Niski poziom wykształcenia utrudnia

bycie konkurencyjnym na rynku pracy a tym samym pojawiają się problemy z możliwością

podjęcia pracy. Wskazują to badania, gdyż z deklaracji wynika, że 23% niepełnosprawnych

pracuje. Wśród tych co nie mają zatrudnienia 30% przyznaje, że chcieliby pracować. Ponad

połowa badanych 77% nie czuje się też atrakcyjna na rynku pracy. W dużej mierze powodem

jest ich choroba, jednakże zauważają, że brak odpowiednich kwalifikacji i doświadczenia nie

pozwala im podjąć atrakcyjnej pracy. Większość ankietowanych to emeryci i renciści 60%.

Pracownicy fizyczni, robotnicy to 11% badanych, bezrobotni stanowią 10% grupy. Status

studenta bądź ucznia deklaruje 6% osób. Po 3% stanowią urzędnicy, pracownicy

administracji, menadżerowie, specjaliści, nauczyciele, kupcy, przedsiębiorcy, rzemieślnicy.

Wolny zawód uprawia 2% respondentów. Większość niepełnosprawnych boryka się

z problemami finansowymi. Ponad połowa (79%) nie osiąga łącznie w gospodarstwie

domowym dochodu powyżej 1400zł netto na jedną osobę.

Nasi respondenci to przeważnie osoby pozostające w związku 55%, z czego w związku

małżeńskim 37%, w konkubinacie 18%. Pozostałe są stanu wolnego-single 14%, owdowiałe

osoby 23%, oraz 8% rozwiedzione. Ponad połowa badanych (51%) posiada dzieci. Przeważają

rodziny z jednym lub dwójką dzieci 77%.

Stopień niepełnosprawności jaki został orzeknięty względem tych osób w naszych

badaniach rozkłada się równomiernie 38% ma orzeknięty znaczny stopień, 32% lekki a 30%

umiarkowany. Wśród niech 54% zaznacza, że jest to trwały okres, na który zostało wydane

orzeczenie.

Najwięcej badanych cierpi na upośledzenia narządu ruchu, 38%. Większość schorzeń

oscyluje w granicach 10% , najmniej jest chorych na epilepsję 1%. Z rehabilitacji nie korzysta



64% niepełnosprawnych. Jedna czwarta z badanych niepełnosprawność posiada od

urodzenia, pozostali nabyli ją wraz z wiekiem. W większości przypadków powodem był

wypadek. Część z nich wymienia przebyte choroby, a także złe warunki egzystencjalne.

Niepełnosprawni najczęściej wolny czas spędzają na oglądaniu telewizji i filmów 80%,

oraz czytaniu książek i słuchaniu muzyki 53%. Wielu z nich spotyka się z rodziną 51%

i przyjaciółmi 49%. Najmniej czasu poświęcająca działalność społeczną 4% oraz aktywność

sportową 10%. Podobne tendencje deklarują w przypadku zainteresowań i hobby.

W opinii osób niepełnosprawnych nie jest łatwo wskazać osoby, które na terenie

miasta Gliwic cieszą się uznaniem społecznym i można je uznać za liderów społecznych. Tylko

7% jest w stanie wskazać taką osobę.

Ponad 2/3 niepełnosprawnych w ostatnim półroczu nie uczestniczyło w żadnych

wydarzeniach kulturalno – społecznych. Spośród wydarzeń, w których uczestniczyły osoby

niepełnosprawne, najczęściej wybierane były koncerty 65% i festyny 46%.

Zdaniem 54% niepełnosprawnych w Gliwicach nie ma wystarczającego dostępu do

specjalistów z różnych dziedzin medycznych. Sytuacja finansowa zdaniem 46%

ankietowanych jest przeciętna, i skłania się w kierunku poniżej przeciętnej. Dochody,

niepełnosprawni czerpią z legalnych źródeł, tylko 6% dorabia. W przypadku zakupu żywności

tylko około połowę z nich stać na zakup wystarczającej ilości produktów spożywczych,

pozostali w różnym stopniu muszą ograniczać niektóre grupy produktów.

Połowa badanych uważa że sytuacja niepełnosprawnych w ostatnich latach nie

zmieniła się, zdaniem 1/3 uległa pogorszeniu. Osoby te obawiają się o swoją przyszłość.

Wiele osób lęka się o swoje zdrowie. Nierzadko chodzi tu o poruszanie się, a co za tym idzie

obsługa podstawowych czynności życiowych. Z niepełnosprawności wynikają również

ograniczenia w dostępie do pracy, a to z kolei budzi lęk o finanse niezbędne do zakupu

leków, czy na środki do życia.

Najniższa kwota niezbędna do przeżycia oraz rehabilitacji dla większości badanych

(40,51%) to 2000 zł netto na miesiąc. W przypadku satysfakcjonującej kwoty pozwalającej

żyć na dobrym poziomie, najczęściej wymieniana była 3000 zł netto (29,9%).



Więcej niż połowa badanych uważa się za szczęśliwych 58%. Niepełnosprawnym

najczęściej brakuje zdrowia oraz funduszy na leczenie. Często również brak pieniędzy na

codzienne życie i zaspakajanie potrzeb, brak bliskiej osoby, towarzysza, brak wykształcenia,

szczęścia. Ich problemy wynikają z braku zaspokojenia tych potrzeb.

Zdecydowanie ponad połowa korzysta z dóbr społeczno-kulturalnych. Najwięcej

z komunikacji miejskiej (85%) i kina (79)%, 72% badanych korzysta z wycieczek i urlopów,

65% z aktywnego spędzania czasu na basenie, 63% chodzi do restauracji, 61% korzysta

z teatru a 44% spotyka się w klubach osiedlowych i świetlicach.

Ponad połowa badanych uważa relacje z sąsiadami za dobre. Ponad 1/3 przyznaje, że

zna się bardzo dobrze ze swoimi sąsiadami, dużo o sobie nawzajem wiedzą. Podobna ilość

nie czuje potrzeby bliższego kontaktu z nimi, są dla siebie mili i uprzejmi, ale bez większych

zażyłości. W przypadku rodziny, swoje relacje jako bardzo dobre ocenia 55% ankietowanych,

¼ twierdzi, że są raczej dobre. Pozostali nie potrafią określić bądź oceniające jako złe.

W przypadku pomocy pojmowanej w sposób ogólny, nie materialny, najczęściej

osoby te mogą liczyć na rodzeństwo i ich rodziny. Za takim sposobem uzyskiwania pomocy

opowiedziało się 58% respondentów. W mniejszym stopniu, bo 35% może liczyć na przyjaciół

i znajomych. Rodzice wspierają 15% badanych. Niewielka ilość (6%) korzysta z porad

bezpłatnych specjalistów takich jak psycholodzy, pedagodzy czy wolontariusze, działający na

terenie dzielnic, w świetlicach środowiskowych.

Opiekę zdrowotną w Gliwicach przez 54% ankietowanych jest oceniana źle lub raczej.

Trudno im też określić, jaka jest sytuacja osób niepełnosprawnych w Gliwicach. Pozytywną

opinię ma 19% respondentów z czego tylko 3 % uważa ją za bardzo dobrą. Pozostali skłaniają

się do negatywnej oceny.

W przypadku oceny infrastruktury pod względem przystosowania jej dla osób

niepełnosprawnych, większość ocenia ją jako złą (36%), lub bardzo złą (24%). Lepiej

postrzegana jest komunikacja miejska, czyli transport publiczny pod kątem osób

niepełnosprawnych. Pozytywnie ocenia go 56% ankietowanych, z czego 22% jest ocen

bardzo dobrych.



Ankietowanym w Gliwicach brakuje świadczeń dla osób niepełnosprawnych

w szczególności związanych z finansowaniem rehabilitacji i dostępu do specjalistów i sprzętu

medycznego. Zwracano uwagę również na brak wyjazdów organizowanych do sanatoriów na

turnusy lecznicze.



5. Spis Ilustracji

Rysunek 1 : Ile Pan/Pani ma lat? ...........................................................................................11

Rysunek 2: Jakie jest Pana/Pani wykształcenie?....................................................................12

Rysunek 3: Czy pracuje Pan/Pani?.........................................................................................12

Rysunek 4: Czy chciałby/aby Pan/Pani pracować? ................................................................13

Rysunek 5: Czy czuje się Pan/Pani atrakcyjną osobą pod względem zatrudnienia na obecnym

rynku pracy w Gliwicach? .....................................................................................................13

Rysunek 6: Do jakie grupy zawodowej Pan/Pani należy?.......................................................14

Rysunek 7: Jaki jest Pana/Pani łączny dochód w gospodarstwie domowym (netto) w ciągu

miesiąca na jedna osobę?.....................................................................................................15

Rysunek 8: Jaki jest Pana/Pani obecny stan cywilny? ............................................................16

Rysunek 9: Ile ma Pan/Pani dzieci? .......................................................................................16

Rysunek 10: Jaki jest stopień Pana/Pani niepełnosprawności? .............................................17

Rysunek 11: Czy orzeczenie o niepełnosprawności ma charakter trwały czy okresowy?.......17

Rysunek 12: Na jaki rodzaj niepełnosprawności cierpi Pan/Pani? (respondent mógł wybrać

kilka odpowiedzi)..................................................................................................................18

Rysunek 13: Czy korzysta Pan/Pani z rehabilitacji?................................................................19

Rysunek 14: Czy ta niepełnosprawność, na którą Pan/Pani cierpi – jest od urodzenia?.........19

Rysunek 15: Jak, najczęściej, spędza Pan/Pani czas wolny? (respondent mógł wybrać kilka

odpowiedzi)..........................................................................................................................20

Rysunek 16: Jakie są Pana/Pani hobby, zainteresowania? (respondent mógł wybrać kilka

odpowiedzi)..........................................................................................................................21

Rysunek 17: Czy potrafi Pan/Pani wskazać osoby, które na terenie miasta Gliwic cieszą się

poważaniem, uznaniem społecznym (są liderami społecznymi)?..........................................22

Rysunek 18: Czy w ciągu ostatniego pół roku uczestniczył/a Pan/Pani w wydarzeniach

kulturalno - społecznych organizowanych na terenie Gliwic?................................................22

Rysunek 19: Jaki to był rodzaj wydarzeń? (respondent mógł wybrać kilka odpowiedzi) ........23

Rysunek 20: Czy uważa Pan/Pani, że dostęp do specjalistów: neurologa, ortopedy,

psychologa, psychiatry, laryngologa, logopedy, okulisty i innych - jest wystarczający w

Gliwicach? ............................................................................................................................23

Rysunek 21: Jak ocenia Pan/Pani swoją sytuację materialna? ...............................................24

Rysunek 22: Czy ma Pan/Pani inne dochody poza legalnymi (dorabia Pan/Pani)?.................24



Rysunek 23: Czy stać Pana/Panią na zakupy wystarczających ilości następujących artykułów

żywnościowych? (respondent mógł wybrać kilka odpowiedzi)..............................................25

Rysunek 24: Jak ocenia Pan/Pani swoją sytuację jako osoby niepełnosprawnej na przestrzeni

ostatnich kilku lat, czy sytuacja ta pogarsza się, polepsza czy jest bez zmian?.......................26

Rysunek 25: Jaka jest najniższa kwota netto, która pozwoliłaby Państwu związać koniec z

końcem w ciągu miesiąca (razem z wydatkami na rehabilitację, leki, sprzęt itp.)?.................27

Rysunek 26: Jaka kwota netto, która pozwoliłaby Państwu żyć na poziomie

satysfakcjonującym Państwa(razem z wydatkami na rehabilitację, leki, sprzęt itp.)? ............28

Rysunek 27: Czy jest Pan/Pani szczęśliwy/a ?........................................................................29

Rysunek 28: Czy maja Państwo jakiś problem, który Was dotyczy z którym się Państwo

borykacie? ............................................................................................................................29

Rysunek 29: Czy korzystał/a Pan/Pani z dóbr społecznych? (respondent mógł wybrać kilka

odpowiedzi)..........................................................................................................................30

Rysunek 30: Jak często korzystał/a Pan/Pani z dóbr społecznych..........................................31

Rysunek 31: Jakie są Pana/Pani relacje z sąsiadami - ogólnie? ..............................................32

Rysunek 32: Czy zna Pan/Pani swoich sąsiadów (ich imiona, sytuacje rodzinną, materialną,

historie życiowe)?.................................................................................................................32

Rysunek 33: Jakie są Pana/Pani relacje z rodziną?.................................................................33

Rysunek 34: Czy korzysta Pan/Pani z pomocy materialnej (wskaż wszystkie, które dotyczą

Ciebie)? ................................................................................................................................33

Rysunek 35: Czy ogólnie ktoś panu/Pani pomaga, może Pan/Pani na kogoś liczyć – (nie

finansowo) (wskaż wszystkie, które Ciebie dotyczą)?............................................................34

Rysunek 36: Jak ocenia Pan/Pani opiekę zdrowotną w Gliwicach? ........................................34

Rysunek 37: Jaka według Pana/Pani jest sytuacja osób niepełnosprawnych w Gliwicach? ....35

Rysunek 38: Jak ocenia Pan/Pani przystosowanie dla osób niepełnosprawnych budynków, w

których mieszczą się przychodnie, szpitale, urzędy, z których korzysta Pan/Pani w Gliwicach?

.............................................................................................................................................35

Rysunek 39: Jak ocenia Pan/Pani transport publiczny, z którego korzysta Pan/Pani w

Gliwicach pod kontem osób niepełnosprawnych? ................................................................36



6. Załącznik

Diagnoza w zakresie niepełnosprawności - Gliwice

Witam serdecznie, nazywam się ……..…………………….., reprezentuję Korporację

Badawczą Pretendent realizującą badanie na zlecenie Urzędu Miasta w Gliwicach. Badanie,

ma na celu diagnozę sytuacji i potrzeb osób niepełnosprawnych w Gliwickich. Państwa głos

w tej sprawie, jest bardzo ważny, prosimy o szczere odpowiedzi. Ankieta jest anonimowa.

Zebrane dane opracowane będą poprzez zestawienia statystyczne.

1. Płeć a) Kobieta b) Mężczyzna

2. Ile Pan/Pani ma lat? a) 18-24 b) 25-34 c) 35-44 d) 45-54 e) 55-64 f) Powyżej 65 roku

3. Jakie jest Pana/Pani wykształcenie? a) Podstawowe b) Zawodowe c) Średnie d) Wyższe

4. Czy pracuje Pan/Pani? a) Tak – przejście do pytania 6 b) Nie

5. Czy chciałby/aby Pan/Pani pracować? a) Tak b) Nie



6. Czy czuje się Pan/Pani atrakcyjną osobą pod względem zatrudnienia na obecnym rynku pracy w Gliwicach i dlaczego tak, dlaczego nie?

a) Tak b) Nie

dlaczego tak …………………………………………………………………………………………………..

dlaczego nie …………………………………………………………………………………………………..

7. Do jakie grupy zawodowej Pan/Pani należy?

a) Uczeń, student b) Robotnik, pracownik fizyczny c) Urzędnik, pracownik administracji d) Menadżer, specjalista, nauczyciel e) Wolny zawód (prawnik, lekarz, artysta) f) Przedsiębiorca, kupiec, rzemieślnik g) Menadżer wyższego szczebla (dyrektor) h) Rolnik i) Gospodyni domowa j) Obecnie bezrobotny k) Emeryt/rencista

l) Inna jaka? …………………………..

8. Jaki jest Pana/Pani łączny dochód w gospodarstwie domowym (netto) w ciągu miesiąca na jedna osobę? a) Do 700 zł

b) Powyżej 700 do 1400 zł

c) Powyżej 1400 zł do 3 000zł

d) Powyżej 3 000 zł

e) Odmowa odpowiedzi /nie czytać/

9. Jaki jest Pana/Pani obecny stan cywilny? a) Żonaty/zamężna b) Kawaler/Panna pozostający w związku/konkubinacie c) Rozwiedziony/rozwiedziona d) Wdowiec/wdowa e) Singiel



10. Czy ma Pan/Pani dzieci? a) Tak b) Nie – przejście do pytania 12

11. Ile Pan/Pani ma dzieci? a) 1-2 b) 3-4 c) Powyżej 5

12. Jaki jest stopień Pana/Pani niepełnosprawności?

a) Znaczny b) Umiarkowany c) Lekki

13. Czy orzeczenie o niepełnosprawności ma charakter trwały czy okresowy?

a) Trwały b) Okresowy

14. Na jaki rodzaj niepełnosprawności cierpi Pan/Pani?

Kod / symbol Schorzenia przyporządkowane kodowi a) 01-U upośledzenie umysłowe b) 02-P choroby psychiczne c) 03-L zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu d) 04-O choroby narządu wzroku e) 05-R upośledzenie narządu ruchu f) 06-E epilepsja g) 07-S choroby układu oddechowego i krążenia h) 08-T choroby układu pokarmowego i) 09-M choroby układu moczowo – płciowego j) 10-N choroby neurologiczne k) 11-I inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne,

zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego

15. Czy korzysta Pan/Pani z rehabilitacji? a) Tak b) Nie



16. Czy ta niepełnosprawność, na którą Pan/Pani cierpi – jest od urodzenia? a) Tak – przejść do pytania 18 b) Nie

17. Jak do tego doszło, że jest Pan/Pani osobą niepełnosprawną? ……………………………………………………………………………………………………………………………………

………

18. Jak, najczęściej, spędza Pan/Pani czas wolny (wskaż wszystkie, które dotyczą

Ciebie)?

a) Oglądam telewizję/filmy b) Czytam książki/słuchamy muzyki c) Surfuję po Internecie d) Uprawiam sporty e) Działam społecznie f) Spotykam się z rodziną g) Spotykam się z znajomymi, przyjaciółmi h) Chodzę na spacery i) Wyjeżdżam na działkę, poza miasto, robimy wycieczki j) Inne /jakie?/ ………………………

19. Jakie są Pana/Pani hobby, zainteresowania? a) Muzyka b) Sport c) Gry komputerowe d) Książki e) Filmy f) Internet g) Motoryzacja h) Ogrodnictwo i) Gastronomia – eksperymenty kulinarne j) Inne, proszę podać jakie ……………… k) Nie dotyczy

20. Czy potrafi Pan/Pani wskazać osoby, które na terenie miasta Gliwic cieszą się

poważaniem, uznaniem społecznym (są liderami społecznymi)?

a) Tak

b) Nie, nie znam takich osób – przejście do pytania 22



21. Czy może Pan/i przykładowo podać, kto to taki?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

22. Czy w ciągu ostatniego pół roku uczestniczył/ła Pan/Pani w wydarzeniach kulturalno

– społecznych organizowanych na terenie Gliwic?

a) Tak

b) Nie – przejście do pytania 24

c) Nie pamiętam – przejście do pytania 24

23. Jaki to był rodzaj wydarzeń?

a) Festyny

b) Pikniki

c) Koncerty

d) „dni miasta, dzielnicy”

e) Odpusty

f) Inne /jakie?/ …………………………………….

24. Czy uważa Pan/Pani, że dostęp do specjalistów: neurologa, ortopedy, psychologa, psychiatry, laryngologa, logopedy, okulisty i innych - jest wystarczający w Gliwicach? a) Tak b) Nie

25. Czy ma Pan/Pani inne dochody poza legalnymi (dorabia Pan/Pani)? a) Tak b) Nie

26. Jak ocenia Pan/Pani swoją sytuację materialna? a) Zdecydowanie ponad przeciętną b) Raczej ponad przeciętną c) Przeciętnie d) Raczej poniżej przeciętnej e) Zdecydowanie poniżej przeciętnej



27. Czy stać Pana/Panią na zakupy wystarczających ilości następujących artykułów

żywnościowych?

a) pieczywo tak nie

b) mąka, kasza, płatki i inne przetwory zbożowe tak nie

c) warzywa i przetwory warzywne tak nie

d) owoce i przetwory owocowe tak nie

e) mięso i drób tak nie

f) przetwory mięsne i drobiowe (wędlina, kiełbasy, pasztety)

tak nie

g) ryby i przetwory rybne tak nie

h) masło tak nie

i) mleko tak nie

j) przetwory mleczne (jogurty, sery, deserki mleczne)

tak nie

k) cukier tak nie

l) wyroby cukiernicze (słodycze, czekolada itd.) tak nie

m) używki (papierosy, alkohol) tak nie

28. Jak ocenia Pan/Pani swoją sytuację jako osoby niepełnosprawnej na przestrzeni ostatnich kilku lat, czy sytuacja ta pogarsza się, polepsza czy jest bez zmian?

a) Polepsza się b) Jest bez zmian c) Pogorsza się

29. Jak ocenia Pan/Pani swoją przyszłość, czy obawia się jej Pan/Pani? a) Tak b) Nie – przejście do pytania 31

30. Dlaczego obawia się Pan/Pani przyszłości? ……………………………………………………………………………………………………………………………



31. Jaka jest najniższa kwota netto, która pozwoliłaby Państwu związać koniec z końcem w ciągu miesiąca (razem z wydatkami na rehabilitację, leki, sprzęt itp.)?

32. A jaka kwota netto, która pozwoliłaby Państwu żyć na poziomie satysfakcjonującym Państwa(razem z wydatkami na rehabilitację, leki, sprzęt itp.)?

33. Czy jest Pan/Pani szczęśliwy/a ? a) Zdecydowanie tak b) Raczej tak c) Raczej nie d) Zdecydowanie nie

34. Czego Panu/Pani brakuje tak ogólnie, w życiu? …………………………………………………………………………………………………………………………………

35. Czy maja Państwo jakiś problem, który Was dotyczy z którym się Państwo borykacie?

a) Tak b) Nie – przejście do pytania 37

36. Jaki to problem, czego on dotyczy? ……………………………………………………………………………………………………………………………………



37. Czy korzystał/a Pan/Pani z (dobra społeczne)( wskaż wszystkie, które dotyczą Ciebie):

Tak/nie

Ogólnie

W ciągu

ostatniego

miesiąca

Pół roku roku 2 lat Nigdy

Kina Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie

Teatru Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie

Komunikacji

miejskiej Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie

Urlopu,

wycieczki Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie

Spotkań w

klubach

osiedlowych,

świetlicach

Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie

Restauracji Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie

Basenu Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie

Inne

jakie……………

…………………..

Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie Tak/nie

38. Jakie są Pana/Pani relacje z sąsiadami - ogólnie? a) Bardzo dobre b) Raczej dobre c) Trudno powiedzieć d) Raczej złe e) Bardzo złe



39. Czy zna Pan/Pani swoich sąsiadów (ich imiona, sytuacje rodzinną, materialną, historie życiowe)

a) Tak znamy się bardzo dobrze, dużo o sobie wiemy b) Raczej tak, ale są to powierzchowne informacje c) Raczej nie, ani my ani nasi sąsiedzi nie mamy takich potrzeb, pozostajemy mili i

uprzejmi ale na dystans d) Nie, nie znamy naszych sąsiadów, uważamy, że nie jest to konieczne e) Inne ……………………………………………………………………………….

40. Jakie są Pana/Pani relacje z rodziną?

a) Bardzo dobre b) Raczej dobre c) Trudno powiedzieć d) Raczej złe e) Bardzo złe

41. Czy korzysta Pan/Pani z pomocy materialnej (wskaż wszystkie, które dotyczą Ciebie)?

a) Tak, z OPS-u b) Pożyczam od rodziny c) Pożyczamy od znajomych d) W szkole dzieci korzystają z darmowych lub dofinansowanych obiadów e) Dostaje taką pomoc z kościoła f) Korzystam z pomocy organizacji pozarządowych (np. Caritas Polska ) g) Inne jakie? ………………………………………………………………. h) Nie, nie ma takiej potrzeby

42. Czy ogólnie ktoś panu/Pani pomaga, może Pan/Pani na kogoś liczyć – (nie finansowo) (wskaż wszystkie, które Ciebie dotyczą)?

a) Tak, mamy przyjaciół, którzy nam pomagają, na których możemy zawsze liczyć b) Tak, zawsze możemy liczyć na nasze rodzeństwo (siostrę, brata, bratową, szwagra) c) Tak, pomagają nam nasi rodzice d) Tak, korzystamy z usług jakie oferują nam świetlice środowiskowe, koła pomocy e) Korzystamy z porady bezpłatnych specjalistów działających na terenie dzielnicy,

świetlicy środowiskowej, OSP np. psychologów, pedagogów, wolontariuszy. f) Nie.



43. Jak ocenia Pan/Pani opiekę zdrowotną w Gliwicach? a) Bardzo dobrze b) Raczej dobrze c) Raczej źle d) Bardzo źle

44. Jaka według Pana/Pani jest sytuacja osób niepełnosprawnych w Gliwicach? a) Bardzo dobra b) Raczej dobra c) Trudno powiedzieć d) Raczej zła e) Bardzo zła

45. Jak ocenia Pan/Pani przystosowanie dla osób niepełnosprawnych budynków, w których mieszczą się przychodnie, szpitale, urzędy, z których korzysta Pan/Pani w Gliwicach?

a) Bardzo dobrze b) Raczej dobrze c) Raczej źle d) Bardzo źle

46. Jak ocenia Pan/Pani transport publiczny, z którego korzysta Pan/Pani w Gliwicach pod kontem osób niepełnosprawnych?

a) Bardzo dobrze b) Raczej dobrze c) Raczej źle d) Bardzo źle

47. Czy są jakieś świadczenia, których Pan/Pani nie ma a chciałby/aby Pan/Pani, je mieć? ……………………………………………………………………………………………………………………………..

Diagnoza problemów osób niepełnosprawnych w...

Documents

Transcript of Diagnoza problemów osób niepełnosprawnych w...