RENE DESCARTES

MEDYTACJE O PIERWSZEJ FILOZOFIIZARZUTY UCZONYCH MW I ODPOWIEDZI AUTORA ROZMOWA Z BURMANEM

Przeoyli:

MARIA I KAZIMIERZ AJDUKIEWICZOW1E STEFAN SWIEAWSKI IZYDORA DMBSKA

Kty 2001 Wydawnictwo ANTYK

PODSTAWA

TUMACZENIA

- Oeuvres de Descartes, Paris 1 8 9 7 - 1 9 1 0 , t. VII - Rene Descartes, Entretien avec Burman, manuscript de Gttingen,Paris, Boivin et C-ie 1 9 3 7 , w y d . C h . A d a m

2001 by Wydawnictwo Antyk

Przeoyli: Medytacje Zarzuty Rozmowa

o pierwszej uczonych z Burmanem

filozofii

- Maria i K a z i m i e r z A j d u k i e w i c z o w i e autora - Stefan S w i e a w s k i

mw

oraz odpowiedzi

- Izydora Dmbska

Skad i amanie tekstu: Dariusz L o r a n c K o r e k t a i indeksy: K a t a r z y n a Szeliga-Juchnik P r o j e k t o b w o l u t y : Studio Cicero", Bielsko-Biaa D r u k i oprawa: Cieszyska Drukarnia W y d a w n i c z a ul. P o k o j u 1, 4 3 - 4 0 0 C i e s z y n

ISBN

83-88524-16-X

W y d a w n i c t w o A N T Y K - Marek Derewiecki ul. S z k o t n i a 2 9 a , 3 2 - 6 5 0 K t y T e l . / f a x (033) 8 4 5 4 1 4 9 , (033) 8 4 5 5 0 7 7 , 0 6 0 2 4 3 4 2 1 7 E-mail: w y d a w n i c t w o @ a n t y k . k e t y . p l D y s t r y b u c j a : F i r m a D y s t r y b u c y j n a A N T Y K , tel. (033) 8 5 6 1 5 8 4 , 0 5 0 2 6 3 7 3 0 5

SPIS TRECI

OD W Y D A W C Y S O W O WSTPNE D O W Y D A N I A PIERWSZEGO BIBLIOGRAFIA

5 7 22

Medytacje o pierwszejList do profesorw Sorbony Przedmowa do czytelnika Przegld treci szeciu poniszych Medytacji Medytacja pierwsza: O czym mona wtpi

filozofii31 35 38 42 48 57 73 82 89

Medytacja druga: O naturze umysu ludzkiego. e jest on bardziej znany ni ciao Medytacja trzecia: O Bogu: e istnieje Medytacja czwarta: O prawdzie i faszu Medytacja pita: O istocie rzeczy materialnych i raz jeszcze o Bogu, e istnieje Medytacja szsta: O istnieniu rzeczy materialnych i o realnej rnicy midzy umysem i ciaem

Zarzuty kilku uczonych mw dotyczce Medytacji wraz z odpowiedziamiZarzuty pierwsze Odpowied autora na zarzuty pierwsze Zarzuty drugie Odpowied autora na zarzuty drugie Zarzuty trzecie wraz z odpowiedziami autora Zarzuty czwarte

autora105 112 125 130 158 176

4 Odpowied autora na zarzuty czwarte Zarzuty pite Odpowied autora na zarzuty pite Zarzuty szste Odpowied na zarzuty szste

R. Descartes, Medytacje o pierwszej

filozofii 191 217 280 309 315 333 413

Zarzuty sidme wraz z uwagami autora, czyli rozprawa o pierwszej filozofii.. List do ojca Dinet

RozmowaSowo od tumacza

z

Burmanem443 447 na o niektre

Spis rzeczy uoony przez wydawc francuskiego Odpowiedzi wtpliwoci Rene Descartesa od niego samego zaczerpnite

z jego Medytacji, Zasad filozofii i Rozprawy

metodzie 451 473 484 489

Kwestie dotyczce Medytacji Kwestie dotyczce Zasad filozofii Kwestie dotyczce Rozprawy Indeks poj o metodzie

OD W Y D A W C Y Niniejszym tomem pragniemy rozpocz wydawanie dzie Rene Descartesa, bez wtpienia jednego z najwikszych mylicieli w historii filozo fii nowoytnej. W najbliszym czasie uka si take Zasady filozofii oraz Namitnoci duszy. Chcielibymy w tym miejscu podzikowa za wyraenie zgody na przedruk Medytacji o pierwszej filozofii wraz z Zarzutami i odpowiedziami autora oraz Rozmowy z Burmanem Pastwu: profesorowi Stefanowi Swieawskiemu, profesor Marii Dmbskiej i Panu Bron Ajdukiewiczowi. Mamy nadziej, e lektura dzie Kartezjusza przyniesie Czytelnikom wiele duchowych uniesie i przyczyni si do poszerzenia zainteresowania filozofi w ogle.Kty 3 maja 2001 r.

SOWO WSTPNE DO WYDANIA PIERWSZEGO Fakt wznowienia polskiego przekadu Medytacji o pierwszej filozofii Rene Descartes'a w niespena dziesi lat po jego wydaniu w r. 1948 przez Polsk Akademi Umiejtnoci powinien by bliej wyjaniony i nawietlony. Meditationes de prima philosophia , czyli medytacje metafizyczne lub roz waania nad filozofi czy teori bytu, s niewtpliwie jednym z najbar dziej podstawowych tekstw filozoficznych w twrczoci Kartezjaskiej i dlatego speniaj rol kluczow przy lekturze zmierzajcej do zapozna nia si z gwnymi zaoeniami tej filozofii; dlatego te zapotrzebowanie na ten tekst, w uatwiajcym jego zrozumienie tumaczeniu polskim, b dzie trwao nieprzerwanie wraz z utrzymywaniem si i rozwojem kultu ry filozoficznej w Polsce. Oto jeden z argumentw przemawiajcych za ponownym wydaniem tego tekstu. Waniejszy jest argument drugi, ktry oparcie swe znajduje w tym, e Medytacje stay si, zaraz po ukazaniu, tematem ywej wymiany pogldw pomidzy samym Descartes'em a szeregiem wspczesnych mu uczonych i e owoc tych sporw w po staci Zarzutw i odpowiedzi (Obiectiones et responsiones\ jak najcilej ze spolony z Medytacjami i do nich wci nawizujcy, od samego pocztku ukazywa si w druku cznie z raz po raz powtarzajcymi si wydaniami samych Medytacji. Konieczno pojawienia si przekadu Medytacji wraz z caym zespoem Zarzutw i odpowiedzi stawaa si coraz bardziej palca. Biblioteka Klasykw Filozofii postanowia ju do dawno potrzeb t zaspokoi, zwaszcza e jasny i poprawny przekad Marii Ajdukiewiczowej z r. 1948 wzbudzi z pewnoci u wielu czytelnikw zainte resowanie dla filozofii Kartezjaskiej; do przekadu tego jednak nie do czono adnych zarzutw i odpowiedzi. Przystpiono wic do pracy nad1 21

Rene Descartes, Medytacje o pierwszej filozofii,

tumaczya Maria Ajdukiewiczowa,

przekad przejrza Kazimierz Ajdukiewicz, P A U, Krakw 1948.2

Prima philosophia, czyli filozofia pierwsza", to nic innego jak arystotelesowska nazwa

filozofii bytu, czyli metafizyki lub ontologii, ktr sam Arystoteles nazywa najchtniejr| TrpcTrj