Demografia na świecie – osoby w wieku 15-64 lata – prognozy ONZ

19501960

19701980

19902000

20102020

20302040

20502060

20702080

20902100

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

Rosja

19501960

19701980

19902000

20102020

20302040

20502060

20702080

20902100

0

200000

400000

600000

800000

1000000

1200000

Chiny

19501960

19701980

19902000

20102020

20302040

20502060

20702080

20902100

0

50000

100000

150000

200000

250000

USA

19501960

19701980

19902000

20102020

20302040

20502060

20702080

20902100

0100002000030000400005000060000700008000090000

100000

Japonia

Źródło: ONZ

Przyrost naturalny w UE

19601962196419661968197019721974197619781980198219841986198819901992199419961998200020022004200620082010

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9‰

PL

SE

UE

DE

Źródło: Eurostat

10 12 14 16 18 20 2210

14

18

22

26

30

34

38

udział populacji 0-14

udzia

ł pop

ulac

ji 65

+

Starzenie się populacji w UE

Źródło: Eurostat, Ageing Report 2012

Niemcy

Francja

Polska

20,613,2

32,812,5

17,118,6

26,616,4

13,815,1

34,612,0

Włochy

Wlk. Brytania

Hiszpania

17,017,5

20,614,0

17,415,2

24,617,1

2013

2060

Demografia w UE 2010-2060populacja w wieku 15-64

Niemcy

Wlk.

Brytania

Francja

Włoch

y

Hiszpania

Poland

Romania

HolandiaBelgia

Czech

Republic

Grecja

Portugalia

Hungary

Sweden

Austria

Bulgaria

Slovakia

Dania

Finlandia

Irlandia

Lithuania

SłoweniaLa

tvia

Estonia

Cypr

0.0

10,000.0

20,000.0

30,000.0

40,000.0

50,000.0

60,000.0

20602010

Demografia w UE 2010-20602010=100

Bulg

aria

Rom

ania

Latv

iaN

iem

cyPo

land

Slov

akia

Esto

nia

Hung

ary

Lith

uani

aM

alta

Słow

enia

Czec

h Re

publ

icPo

rtug

alia

Grec

jaHo

land

iaAu

stria

Wło

chy

Finl

andi

aHi

szpa

nia

Dani

aFr

ancj

aSw

eden

Belg

iaCy

prW

lk. B

ryta

nia

Luxe

mbo

urg

Irlan

dia0

20

40

60

80

100

120

140

Depopulacja a technologia

• Wzrost popytu na niskokwalifikowanych (usługi opiekuńcze dla starszych osób)– do czasu

• Wzrost popytu na wysokokwalifikowanych STEM – konieczność podniesienia produktywności w zamian

za ubytek siły roboczej• Spadek popytu na średniowykwalifikowanych?– Automatyzacja wiedzy – propozycja dla krajów

wschodzących z deficytem siły roboczej (np. Chiny)

15-2

4

25-3

4

35-4

4

45-5

4

55-6

4

0

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

7,000

pracujący bezrobotni bierni zawodowo

mln

Rynek pracy w Polsce

5 - 9

10 - 14

15 - 19

20 - 24

25 - 29

30 - 34

35 - 39

40 - 44

45 - 49

50 - 54

55 - 59

60 - 64

65 - 69

70 - 74

75 - 79

80 - 84

0.0

500,000.0

1,000,000.0

1,500,000.0

2,000,000.0

2,500,000.0

3,000,000.0

3,500,000.0

Rynek pracy w Polsce - prognoza

źródło: Eurostat

20152035

2060

I wyż

II wyż

Demografia. Konsekwencje i propozycja rozwiązań dla Polski

Elwira Karczmarska

Struktura prezentacji

• obecna sytuacja i prognoza• konsekwencje dla rynku pracy• przyczyny obecnej sytuacji• propozycja rozwiązań - polityka rodzinna

Demografia w Polsce

19501952195419561958196019621964196619681970197219741976197819801982198419861988199019921994199619982000200220042006200820102012

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

Urodzenia Zgony

tys.

I wyż

II wyż

III "wyż"

Starzenie się społeczeństwa polskiego – starzenie się zasobów pracy

źródło: GUS

1990 2010 20300

20

40

60

80

100

29.018.7 17.0

40.1

40.131.6

18.124.3

26.2

12.8 16.925.2

przedprodukcyjnym (0-17 lat) produkcyjnym mobilnym (18-44lata)produkcyjnym niemobilnym (45-59/64 lat) poprodukcyjnym (60/65 lat i więcej)

%

Starzenie się społeczeństwa polskiego

Polskie społeczeństwo jest demograficznie stare (przyjmuje się, że społeczeństwa, w których odsetek osób po 60. roku życia przekroczył 12%, a po 65. roku życia 8% – to społeczeństwa demograficznie stare).

Osoby w wieku 60 lat i więcej stanowiły na koniec 2012 r. blisko 20%, a osoby w wieku 65 lat i więcej 14,2% ogółu ludności Polski.

Starzenie się społeczeństwa polskiego – starzenie się zasobów pracy

Negatywna korelacja wzrostu liczby osób w wieku starszym

z PKB per capita (Międzynarodowy Fundusz Walutowy,

World Economic Outlook, 2004)

Skutki starzenia się społeczeństwa

• Obciążenie dla budżetu państwa - rosnące wydatki na emerytury, renty, opiekę zdrowotną, usługi opiekuńcze,

• Obciążenie pracy – efektywne obciążenie osób pracujących osobami niepracującymi (zwłaszcza w wieku poprodukcyjnym),

• Obciążenie rodzin (opieka nad osobami starszymi).

Starzenie się społeczeństwa – szansa?

Silver economy - wszelka działalność gospodarcza mająca na celu zaspokojenie potrzeb wyłaniających się z procesu starzenia się ludności.Prognozuje się, że usługi zdrowotne i pielęgnacyjne wykonywane w domu pacjenta staną jednym z najdynamiczniej rozwijających się segmentów rynku pracy.

Niski poziom dzietności w Polsce - przyczyny

• ekonomiczne (wysoki koszt wychowania dziecka, brak dostępu do mieszkań),

• kulturowe (indywidualizm, konsumpcyjny styl życia),

• społeczne (bezrobocie wśród młodych, brak stabilności, emigracja),

• instytucjonalno-prawne (niska ochrona pracujących matek, skomplikowane przepisy).

Gospodarstwa domowe w Polsce

Źródło: GUS

bez

dzie

ci n

a ut

rzy-

man

iu

z 1

dzie

ckie

m n

a ut

rzym

aniu

z 2

dzie

ci n

a ut

rzy-

man

iu

z co

naj

mni

ej 3

dzi

eci

na u

trzy

man

iu

Sam

otni

rod

zice

z c

o na

jmni

ej 1

dzi

ecki

em n

a ut

rzym

aniu

Małżeństwa

0

20

40

60

80

100

81.2 81.0 83.5 88.797.5

Udział wydatków w dochodzie w %

bez

dzi

eci n

a ut

rzym

aniu

z 1

dzi

ecki

em n

a ut

rzym

aniu

z 2

dzi

eci n

a ut

rzym

aniu

z c

o na

jmni

ej 3

dzi

eci n

a ut

rzym

aniu

Sam

otni

rod

zice

z c

o na

jmni

ej 1

dzi

eck-

iem

na

utrz

yman

iu

Małżeństwa

0

500

1000

1500

2000

2500

Dochód ekwiwalentny w zł

Ubóstwo w Polsce

źródło: GUS

bez

dzie

ci

z 1

dzie

ckie

m

z 2

dzie

ci

z 3

i wię

cej d

ziec

i

Sam

otni

rod

zice

z c

onaj

mni

ej 1

dz

ieck

iem

Małżeństwa

05

1015202530354045 ubóstwo dochodowe%

bez

dzie

ci

z 1

dzie

ckie

m

z 2

dzie

ci

z 3

i wię

cej d

ziec

i

Sam

otni

rod

zice

z c

onaj

mni

ej 1

dz

ieck

iem

Małżeństwa

0

5

10

15

20

25

30 ubóstwo warunków życia%

bez

dzie

ci

z 1

dzie

ckie

m

z 2

dzie

ci

z 3

i wię

cej d

ziec

i

Sam

otni

rod

zice

z c

onaj

mni

ej 1

dz

ieck

iem

Małżeństwa

05

10152025303540 ubóstwo braku równowagi

budżetowej

%

Polityka rodzinna - postulaty

• priorytet dla państwa,• strategia - inwestycja

społeczna ukierunkowana na rozwój nowoczesnej gospodarki (future oriented investment),

• kompleksowość rozwiązań.

Polityka rodzinna - postulaty

Wzmocnienie finansowych zasobów rodziny: comiesięczne wsparcie finansowe, upowszechnienie zasiłków macierzyńskich (objęcie nimi

wszystkich matek – także bezrobotnych, zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, uczących się),

upowszechnienie kart dużej rodziny, obniżka podatku pośredniego na usługi i produkty dla

dzieci, stworzenie odpowiedniego systemu świadczeń

społecznych i uproszczenie procedur.

Polityka rodzinna - postulaty

Łagodzenie konfliktu strukturalnego na linii praca zawodowa – życie rodzinne:

rozpowszechnienie elastycznych form zatrudnienia - niepełny wymiar czasu pracy, elastyczny czas pracy, telepraca.

Polityka rodzinna - postulaty

Zapewnienie opieki instytucjonalnej, ale przede wszystkim rozwój form rodzinnych opieki nad dziećmi (kluby dziecięce, opiekun dzienny);

Poprawa jakości opieki medycznej dla kobiet w ciąży i dzieci;

Kształtowanie odpowiedniego klimatu wokół rodziny z dziećmi;

Stwarzanie odpowiednich warunków życia (przeciwdziałanie bezrobociu, wzrost dochodu realnego z pracy, zwiększenie dostępu do mieszkań – np. mieszkania komunalne).