Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC...

34
Projekt pt. „Lubelskie Gwarancje na START - monitoring jednostek administracji publicznej w województwie lubelskim pod kątem dostosowania do postanowień Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego S1.7 Gmina Kraśnik (gmina miejska) Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny z monitoringu wdrażania postanowień Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych w gminie Kraśnik (gmina miejska) Lublin, styczeń 2019

Transcript of Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC...

Page 1: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Projekt pt. „Lubelskie Gwarancje na START - monitoring jednostek administracji publicznej w województwie lubelskim pod kątem dostosowania do postanowień Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

S1.7 Gmina Kraśnik (gmina miejska)

Dariusz Wadowski

Raport weryfikacyjny z monitoringu wdrażania postanowień

Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych w gminie Kraśnik (gmina miejska)

Lublin, styczeń 2019

Page 2: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 2

Autor raportu: Dariusz Wadowski (Związek Stowarzyszeń Forum Lubelskich Organizacji Pozarządowych) Współpraca: Dorota Fornalska (Lubelskie Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych – Sejmik Wojewódzki), Paweł Romański (Fundacja Wolności), Fotografie: Dariusz Wadowski, Dorota Fornalska, Paweł Romański Korekty i uwagi: Dorota Fornalska, Paweł Romański © Związek Stowarzyszeń Forum Lubelskich Organizacji Pozarządowych Lublin, styczeń 2018 Związek Stowarzyszeń Forum Lubelskich Organizacji Pozarządowych ul. Krakowskie Przedmieście 53, 20-076 Lublin Tel.: 81 533 12 17 Fax: 81 533 12 18 [email protected] www.flop.lublin.pl www.facebook.com/flop.lublin

Page 3: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 3

Spis treści

Wykaz skrótów ............................................................................................................................................................................... 4

Wprowadzenie ............................................................................................................................................................................... 5

I. Cel i zakres wizyty weryfikacyjnej ............................................................................................................................................. 7

I.1. Data i miejsce wizyty weryfikującej .................................................................................................................................................. 7

I.2. Cel wizyty ...................................................................................................................................................................................... 7

I.3. Zakres wizyty – opis weryfikowanych rekomendacji .......................................................................................................................... 7

II. Zastosowane metody weryfikacji wykorzystania rekomendacji ............................................................................................ 11

III. Ustalenia faktyczne i ocena wykorzystania poszczególnych rekomendacji .......................................................................... 15

III.1. Dostępność budynków ............................................................................................................................................................... 15

III.1A. Udogodnienia zrealizowane w IM niewymienione w Zał. 6 jako rekomendacje do wdrożenia do 31.12.2018 ................................... 26

IV. Podpisy wszystkich członków zespołu monitorującego oraz osób uprawnionych osób z IM ................................................ 28

Załączniki – listy weryfikacyjne dla poszczególnych rekomendacji ............................................................................................ 29

Page 4: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 4

Wykaz skrótów

AS – ankieta samooceny

BIP – Biuletyn Informacji Publicznej

IM – instytucja monitorowana

Konwencja/KPON – Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych

Metodologia – „Metodologia prowadzenia monitoringu działań jednostek administracji pod kątem realizacji praw osób z niepełnosprawnościami zawierająca minimalne wymogi dla przeprowadzenia tego monitoringu, w tym projekt narzędzia do wykorzystania przez projektodawców przy prowadzeniu ww. monitoringu” – załącznik nr 17 do „Regulaminu konkursu POWR.02.06.00-IP.03-00-002/16 Monitoring działań jednostek administracji rządowej i samorządowej pod kątem realizacji praw osób z niepełnosprawnościami”.

MRPiPS – Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej

OzN – osoby z niepełnosprawnością

PJM/SJM – Polski Język Migowy/ System Językowo-Migowy

Projekt – „Lubelskie Gwarancje na START – monitoring jednostek administracji publicznej w województwie lubelskim pod kątem dostosowania do postanowień Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych”

WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w dostępie do treści publikowanych w internecie. Zbiór dokumentów zawierający zalecenia dotyczące tworzenia dostępnych serwisów internetowych

ZM 1 – Zespół Monitoringowy 1

Page 5: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 5

Wprowadzenie Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych z dn. 13 grudnia 2006 r. jest pierwszym międzynarodowym aktem prawnym mającym przyczynić się do kompleksowej poprawy sytuacji osób z niepełnosprawnościami, poprzez umożliwienie im rzeczywistego korzystania ze wszystkich praw człowieka i podstawowych wolności, na równi ze wszystkimi obywatelami. Celem Konwencji jest popieranie, ochrona i zapewnienie pełnego i równego korzystania ze wszystkich praw człowieka i podstawowych wolności przez wszystkie osoby z niepełnosprawnościami.

Polska podpisała Konwencję w marcu 2007 r. (jako jeden z pierwszych krajów), zaś ratyfikowała ją we wrześniu 2012 r. Przystępując do tej umowy Polska zobowiązała się do wdrażania zawartych w niej regulacji, a organy władzy publicznej na każdym szczeblu zostały zobligowane do przestrzegania jej postanowień. Polskie prawodawstwo wprawdzie przestrzega większość praw zapisanych w Konwencji, jednak w codziennym życiu występuje jeszcze wiele barier, które uniemożliwiają ich realizację, ograniczając osobom z niepełnosprawnościami możliwość pełnego uczestnictwa w życiu społeczno-gospodarczym.

Jednym z obowiązków wynikających z ratyfikacji Konwencji jest monitorowanie postępów w jej wdrażaniu i przestrzeganiu przez państwa-strony. W 2016 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) ogłosiło konkurs na realizację projektów badawczo-wdrożeniowych, mających na celu dokonanie analizy realizowanych zadań jednostek administracji rządowej i samorządowej oraz opracowanie dla wszystkich jednostek objętych przeglądem zaleceń, rekomendacji pod kątem dostosowania do postanowień Konwencji. Na terenie województwa lubelskiego badania monitoringowe zostały przeprowadzone przez Związek Stowarzyszeń Forum Lubelskich Organizacji Pozarządowych w partnerstwie z Fundacją Wolności oraz Lubelskim Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych – Sejmik Wojewódzki, w ramach projektu pt. „Lubelskie Gwarancje na START – monitoring jednostek administracji publicznej w województwie lubelskim pod kątem dostosowania do postanowień Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych” WND-POWR.02.06.00-00-0037/16, współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Page 6: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 6

Zgodnie z założeniami Projektu i Metodologii prowadzenia monitoringu działań jednostek administracji pod kątem realizacji praw osób z niepełnosprawnościami1 monitoringowi poddano 56 jednostek administracji publicznej (IM), obejmujących następujące poziomy administracji:

A. urząd wojewódzki wraz z delegaturami, w których prowadzona jest obsługa mieszkańców – 1 IM; B. administracja zespolona działająca na poziomie wojewódzkim – 2 IM; C. urząd marszałkowski wraz z wojewódzkimi samorządowymi jednostkami organizacyjnymi – 1 IM; D. starostwa powiatowe i urzędy miast na prawach powiatu wraz z jednostkami organizacyjnymi powiatu/miasta – 16 IM (w tym 4 miasta

na prawach powiatu); E. urzędy gmin wraz z jednostkami organizacyjnymi gmin – 36 IM.

Gmina Kraśnik (gmina miejska) jest jedną z 56 instytucji administracji publicznej w woj. lubelskim wylosowanych do badań realizowanych w okresie od 1 maja 2017 r. do 31 stycznia 2019 r. Zakres badań obejmował: zebranie danych nt. instytucji w obszarach objętych monitoringiem pod kątem dostosowania jej działań do postanowień Konwencji, analizę zebranych danych, opracowanie rekomendacji i raportu wstępnego. Wstępna wersja raportu wraz z załącznikami została skonsultowana z przedstawicielami Instytucji Monitorowanej, treść i zakres rekomendacji możliwych do realizacji w najbliższym czasie uzgodniono na spotkaniu podsumowującym. W oparciu o zgłoszone uwagi i propozycje opracowano Raport końcowy. W styczniu 2019 r. przeprowadzono wizytę, której celem była weryfikacja wykorzystania przez instytucję monitorowaną rekomendacji, szczególnie tych możliwych do wykorzystania i zweryfikowania do końca stycznia 2019 r. Rezultatem działań weryfikacyjnych jest niniejszy Raport weryfikacyjny. Końcowym rezultatem będzie sporządzenie raportu zbiorczego obejmującego analizę wdrażania postanowień Konwencji w 56 IM woj. lubelskiego, który zostanie przekazany przedstawicielom MRPiPS, Pełnomocnikowi Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych oraz Rzecznikowi Praw Obywatelskich.

1 Zob. [b.a.], Metodologia prowadzenia monitoringu działań jednostek administracji pod kątem realizacji praw osób z niepełnosprawnościami zawierająca minimalne wymogi dla przeprowadzenia tego monitoringu, w tym projekt narzędzia do wykorzystania przez projektodawców przy prowadzeniu ww. monitoringu, [b. m i r.] – załącznik nr 17 do „Regulaminu konkursu POWR.02.06.00-IP.03-00-002/16 Monitoring działań jednostek administracji rządowej i samorządowej pod kątem realizacji praw osób z niepełnosprawnościami”.

Page 7: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 7

I. Cel i zakres wizyty weryfikacyjnej

I.1. Data i miejsce wizyty weryfikującej

Wizyta weryfikacyjna odbyła się w dniu 21 stycznia 2019 r. w gminie Kraśnik. Weryfikacja była przeprowadzona w następujących jednostkach organizacyjnych Instytucji Monitorowanej:

- Urząd Miasta w Kraśniku, ul. Lubelska 84, 23-200 Kraśnik; - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kraśniku, ul. Grunwaldzka 4, 23-204 Kraśnik; - Szkoła Podstawowa nr 5 im. H. Sienkiewicza w Kraśniku, ul. Niepodległości 54, 23-200 Kraśnik; - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kraśniku, ul. Żwirki i Wigury 2, 23-200 Kraśnik;

- Centrum Kultury i Promocji w Kraśniku, al. Niepodległości 44, 23-204 Kraśnik.

I.2. Cel wizyty

Celem wizyty była weryfikacja wykorzystania przez Instytucję Monitorowaną rekomendacji, które mogą być wdrożone i zweryfikowane do końca trwania projektu. Rekomendacje zostały sformułowane w oparciu o ustalenia poczynione podczas wizyty monitorującej (dostępność budynków) i podsumowującej, rozmów bezpośrednich, kontaktów telefonicznych i mailowych z przedstawicielami poszczególnych jednostek, a także analizy materiałów dostępnych na stronach internetowych jednostek i Biuletynie Informacji Publicznej. Ostateczny zestaw rekomendacji był ustalany podczas spotkania podsumowującego z przedstawicielami Instytucji Monitorowanej.

I.3. Zakres wizyty – opis weryfikowanych rekomendacji

W trakcie wizyty weryfikacyjnej Zespól Monitoringowy oceniał wykonanie następujących rekomendacji:

Page 8: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 8

1. Wyróżnić przy pomocy kontrastowego koloru początek i koniec biegu schodów wejściowych Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kraśniku

2. Wyróżnić przy pomocy koloru kontrastowego początek i koniec biegu schodów wejściowych Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Urząd Miasta Kraśnik

3. Wyróżnić przy pomocy koloru kontrastowego początek i koniec biegu schodów wejściowych Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Szkoła Podstawowa Nr 5 w Kraśniku

4. Wyróżnić przy pomocy koloru kontrastowego początek i koniec biegu schodów wejściowych Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kraśniku

5. Wyróżnić początek i koniec biegu schodów wewnętrznych przy pomocy koloru kontrastowego Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Centrum Kultury i Promocji w Kraśniku

6. Wyróżnić początek i koniec biegu schodów wewnętrznych przy pomocy koloru kontrastowego Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kraśniku

7. Wyróżnić początek i koniec biegu schodów wewnętrznych przy pomocy koloru kontrastowego Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Urząd Miasta Kraśnik

Page 9: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 9

8. Wyróżnić początek i koniec biegu schodów wewnętrznych przy pomocy koloru kontrastowego Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Szkoła Podstawowa Nr 5 w Kraśniku

9. Usunąć meble zawężające przejście poniżej 1,20 m Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kraśniku

10. Usunąć meble zawężające przejście poniżej 1,20 m Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kraśniku

11. Zastosowanie piktogramów z funkcjami pomieszczeń i kierunkami dotarcia Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Centrum Kultury i Promocji w Kraśniku

12. Zastosowanie piktogramów z funkcjami pomieszczeń i kierunkami dotarcia do nich Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kraśniku

13. Zastosowanie piktogramów z funkcjami pomieszczeń i kierunkami dotarcia do nich Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Urząd Miasta Kraśnik

14. Zastosować w budynku czytelną informację o drogach i wyjściach ewakuacji Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kraśniku

Page 10: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 1

0

15. Zastosować w budynku czytelną informację o drogach i wyjściach ewakuacji Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kraśniku

Page 11: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 1

1

II. Zastosowane metody weryfikacji wykorzystania rekomendacji Zgodnie z wytycznymi zawartymi w Metodologii2 Zespół Monitoringowy dążył do pozyskania danych z różnorodnych źródeł. Analizując zebrane dane, brano pod uwagę ich stopień wiarygodności. Informacje gromadzono wykorzystując następujące metody badawcze:

• badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków, wydarzeń);

• pozyskiwanie danych od personelu Instytucji Monitorowanej (m.in. w formie wywiadów przeprowadzonych osobiście, w formie pisemnej/mailowej);

• pozyskiwanie danych od osób z niepełnosprawnością i ich otoczenia oraz innych podmiotów (w tym organizacji społecznych), które

współpracują z Instytucją (wywiady indywidualne, analiza stron internetowych organizacji społecznych działających na danym terenie, dokumentów opracowanych przez Instytucję);

• analiza dokumentacji Instytucji Monitorowanej dostępnej m.in. na stronie internetowej (analiza dokumentów strategicznych, w tym strategii, programów, uchwał, zarządzeń itp.);

• działania analityczne – badanie związków przyczynowo skutkowych.

Lp. Nazwa rekomendacji Priorytet rekomendacji w trakcie trwania projektu (MUST, SHOULD, COULD)

Metoda pozyskania informacji na temat wykorzystania rekomendacji

1 Wyróżnić przy pomocy koloru kontrastowego początek i koniec biegu schodów wejściowych do 31.12.2018

MUST Wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków)

2 Zob. Metodologia prowadzenia monitoringu działań jednostek administracji pod kątem realizacji praw osób z niepełnosprawnościami…, s. 23-25.

Page 12: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 1

2

Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kraśniku

2

Wyróżnić przy pomocy koloru kontrastowego początek i koniec biegu schodów wejściowych do 31.12.2018 Adresat rekomendacji: Urząd Miasta Kraśnik

MUST Wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków)

3

Wyróżnić przy pomocy koloru kontrastowego początek i koniec biegu schodów wejściowych do 31.12.2018 Adresat rekomendacji: Szkoła Podstawowa Nr 5 w Kraśniku

MUST Wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków)

4

Wyróżnić przy pomocy koloru kontrastowego początek i koniec biegu schodów wejściowych do 31.12.2018 Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kraśniku

MUST Wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków)

5

Wyróżnić początek i koniec biegu schodów wewnętrznych przy pomocy koloru kontrastowego do 31.12.2018 Adresat rekomendacji: Centrum Kultury i Promocji w Kraśniku

MUST Wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków)

6

Wyróżnić początek i koniec biegu schodów wewnętrznych przy pomocy koloru kontrastowego do 31.12.2018 Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kraśniku

MUST Wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków)

Page 13: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 1

3

7

Wyróżnić początek i koniec biegu schodów wewnętrznych przy pomocy koloru kontrastowego do 31.12.2018 Adresat rekomendacji: Urząd Miasta Kraśnik

MUST Wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków)

8

Wyróżnić początek i koniec biegu schodów wewnętrznych przy pomocy koloru kontrastowego do 31.12.2018 Adresat rekomendacji: Szkoła Podstawowa Nr 5 w Kraśniku

MUST Wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków)

9

Usunąć meble zawężające przejście poniżej 1,20 m do 31.12.2018 Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kraśniku

MUST Wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków)

10

Usunąć meble zawężające przejście poniżej 1,20 m do 31.12.2018 Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kraśniku

MUST Wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków)

11

Zastosowanie piktogramów z funkcjami pomieszczeń i kierunkami dotarcia do 31.12.2018 Adresat rekomendacji: Centrum Kultury i Promocji w Kraśniku

SHOULD Wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków)

12 Zastosowanie piktogramów z funkcjami pomieszczeń i kierunkami dotarcia do nich SHOULD Wizyta weryfikująca: badania i obserwacje

bezpośrednie (miejsc, budynków)

Page 14: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 1

4

do 31.12.2018 Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kraśniku

13

Zastosowanie piktogramów z funkcjami pomieszczeń i kierunkami dotarcia do nich do 31.12.2018 Adresat rekomendacji: Urząd Miasta Kraśnik

SHOULD Wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków)

14

Zastosować w budynku czytelną informację o drogach i wyjściach ewakuacji do 31.12.2018 Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kraśniku

MUST Wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków)

15

Zastosować w budynku czytelną informację o drogach i wyjściach ewakuacji do 31.12.2018 Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kraśniku

MUST Wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków)

Page 15: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 1

5

III. Ustalenia faktyczne i ocena wykorzystania poszczególnych rekomendacji

III.1. Dostępność budynków

1 Nazwa rekomendacji: Wyróżnić przy pomocy kontrastowego koloru początek i koniec biegu schodów wejściowych do budynku. Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kraśniku. Priorytet rekomendacji: (MUST) Metoda pozyskania informacji na temat wykorzystania rekomendacji: wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków) Informacja o sposobie wykorzystania rekomendacji: niewykonana Dodatkowe uwagi: nieodpowiednia pora roku (zima), złe warunki pogodowe, trudna do wdrożenia ze względu na materiał, z jakiego są wykonane schody (płytki ceramiczne) 2 Nazwa rekomendacji: Wyróżnić przy pomocy koloru kontrastowego początek i koniec biegu schodów wejściowych do budynku. Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Urząd Miasta Kraśnik. Priorytet rekomendacji: (MUST) Metoda pozyskania informacji na temat wykorzystania rekomendacji: wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków) Informacja o sposobie wykorzystania rekomendacji: niewykonana Dodatkowe uwagi: nieodpowiednia pora roku (zima), złe warunki pogodowe 3 Nazwa rekomendacji: Wyróżnić przy pomocy koloru kontrastowego początek i koniec biegu schodów wejściowych do budynku. Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Szkoła Podstawowa Nr 5 w Kraśniku.

Page 16: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 1

6

Priorytet rekomendacji: (MUST) Metoda pozyskania informacji na temat wykorzystania rekomendacji: wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków) Informacja o sposobie wykorzystania rekomendacji: niewykonana Dodatkowe uwagi: schody wejściowe zostały świeżo wyremontowane – dodatkowo zamontowano platformę schodową dla wózków; rekomendacja zostanie wdrożona miarę możliwości Przed wykonaniem rekomendacji W dniu weryfikacji

Fot.: D. Wadowski, Fot.: D. Wadowski,

Page 17: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 1

7

4 Nazwa rekomendacji: Wyróżnić przy pomocy koloru kontrastowego początek i koniec biegu schodów wejściowych. Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kraśniku. Priorytet rekomendacji: (MUST) Metoda pozyskania informacji na temat wykorzystania rekomendacji: wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków) Informacja o sposobie wykorzystania rekomendacji: niewykonana Dodatkowe uwagi: nieodpowiednia pora roku (zima), złe warunki pogodowe; będzie wykonana przy okazji planowanego remontu budynku 5 Nazwa rekomendacji: Wyróżnić początek i koniec biegu schodów wewnętrznych przy pomocy koloru kontrastowego. Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Centrum Kultury i Promocji w Kraśniku. Priorytet rekomendacji: (MUST) Metoda pozyskania informacji na temat wykorzystania rekomendacji: wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków) Informacja o sposobie wykorzystania rekomendacji: wykonana częściowo Dodatkowe uwagi: część stopni schodów zostało oklejonych taśmą kontrastową, jednak ze względu na specyficzne podłoże, taśma nie trzyma się trwale; w związku z tym przystąpiono do malowania krawędzi stopni farbą w kolorach żółtym i czarnym – podczas wizyty stwierdzono już wykonanie czarnych pasów, pasy żółte mają być ukończone w kolejnych dniach; w późniejszym terminie zostaną też naklejone taśmy na schody w pozostałych klatkach schodowych

Page 18: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 1

8

Przed wykonaniem rekomendacji W dniu weryfikacji

Fot.: D. Wadowski Fot.: D. Wadowski

6 Nazwa rekomendacji: Wyróżnić początek i koniec biegu schodów wewnętrznych przy pomocy koloru kontrastowego. Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kraśniku. Priorytet rekomendacji: (MUST) Metoda pozyskania informacji na temat wykorzystania rekomendacji: wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków)

Page 19: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 1

9

Informacja o sposobie wykorzystania rekomendacji: wykonana Dodatkowe uwagi: - Przed wykonaniem rekomendacji W dniu weryfikacji

Fot.: D. Wadowski Fot.: D. Wadowski

7 Nazwa rekomendacji: Wyróżnić początek i koniec biegu schodów wewnętrznych przy pomocy koloru kontrastowego. Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Urząd Miasta Kraśnik. Priorytet rekomendacji: (MUST) Metoda pozyskania informacji na temat wykorzystania rekomendacji: wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków; Informacja o sposobie wykorzystania rekomendacji: wykonana Dodatkowe uwagi: -

Page 20: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 2

0

Przed wykonaniem rekomendacji Po wykonaniu rekomendacji

Fot.: D. Wadowski Fot.: D. Wadowski

8 Nazwa rekomendacji: Wyróżnić początek i koniec biegu schodów wewnętrznych przy pomocy koloru kontrastowego. Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Szkoła Podstawowa Nr 5 w Kraśniku. Priorytet rekomendacji: (MUST) Metoda pozyskania informacji na temat wykorzystania rekomendacji: wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków) Informacja o sposobie wykorzystania rekomendacji: wykonana Dodatkowe uwagi: -

Page 21: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 2

1

Przed wykonaniem rekomendacji W dniu weryfikacji

Fot.: D. Wadowski Fot.: D. Wadowski

9 Nazwa rekomendacji: Usunąć meble zawężające przejście poniżej 1,20 m. Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kraśniku. Priorytet rekomendacji: (MUST) Metoda pozyskania informacji na temat wykorzystania rekomendacji: wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków) Informacja o sposobie wykorzystania rekomendacji: wykonana Dodatkowe uwagi: -

Page 22: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 2

2

Przed wykonaniem rekomendacji W dniu weryfikacji

Fot.: D. Wadowski Fot.: D. Wadowski

10 Nazwa rekomendacji: Usunąć meble zawężające przejście poniżej 1,20 m. Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kraśniku. Priorytet rekomendacji: (MUST) Metoda pozyskania informacji na temat wykorzystania rekomendacji: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków; Informacja o sposobie wykorzystania rekomendacji: wykonana

Page 23: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 2

3

Dodatkowe uwagi: - 11 Nazwa rekomendacji: Zastosowanie piktogramów z funkcjami pomieszczeń i kierunkami dotarcia. Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Centrum Kultury i Promocji w Kraśniku. Priorytet rekomendacji: (SHOULD) Metoda pozyskania informacji na temat wykorzystania rekomendacji: wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków) Informacja o sposobie wykorzystania rekomendacji: wykonana Dodatkowe uwagi: - Przed wykonaniem rekomendacji W dniu weryfikacji

Fot.: D. Wadowski Fot.:

Page 24: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 2

4

12 Nazwa rekomendacji: Zastosowanie piktogramów z funkcjami pomieszczeń i kierunkami dotarcia do nich. Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kraśniku. Priorytet rekomendacji: (SHOULD) Metoda pozyskania informacji na temat wykorzystania rekomendacji: wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków) Informacja o sposobie wykorzystania rekomendacji: niewykonana Dodatkowe uwagi: obiekt jest niewielki, przy wejściu mieści się punkt recepcyjny, gdzie interesanci są informowani o funkcjach pomieszczeń

13 Nazwa rekomendacji: Zastosowanie piktogramów z funkcjami pomieszczeń i kierunkami dotarcia do nich. Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Urząd Miasta Kraśnik. Priorytet rekomendacji: (SHOULD) Metoda pozyskania informacji na temat wykorzystania rekomendacji: wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków) Informacja o sposobie wykorzystania rekomendacji: niewykonana Dodatkowe uwagi: przy wejściu mieści się punkt recepcyjny, gdzie interesanci są informowani o funkcjach pomieszczeń; umieszczona jest tablica informacyjna

14 Nazwa rekomendacji: Zastosować w budynku czytelną informację o drogach i wyjściach ewakuacji. Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kraśniku. Priorytet rekomendacji: (MUST) Metoda pozyskania informacji na temat wykorzystania rekomendacji: wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków) Informacja o sposobie wykorzystania rekomendacji: wykonana

Page 25: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 2

5

Dodatkowe uwagi: - W dniu weryfikacji

Fot.: D. Wadowski

15 Nazwa rekomendacji: Zastosować w budynku czytelną informację o drogach i wyjściach ewakuacji. Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do 31.12.2018 r. Adresat rekomendacji: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kraśniku. Priorytet rekomendacji: (MUST) Metoda pozyskania informacji na temat wykorzystania rekomendacji: wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków) Informacja o sposobie wykorzystania rekomendacji: niewykonana Dodatkowe uwagi: budynek jest niewielki, ciągi komunikacyjne są jasno wyznaczone (korytarze), interesanci nie mają wątpliwości co do kierunku ewakuacji

Page 26: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 2

6

III.1A. Udogodnienia zrealizowane w IM niewymienione w Zał. 6 jako rekomendacje do wdrożenia do 31.12.2018

16 Nazwa rekomendacji: Dostosować schody wejściowe do potrzeb OzN. Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do końca 2022 r. Adresat rekomendacji: Szkoła Podstawowa Nr 5 w Kraśniku.

Priorytet rekomendacji: (SHOULD) Metoda pozyskania informacji na temat wykorzystania rekomendacji: wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków) Informacja o sposobie wykorzystania rekomendacji: wykonana Dodatkowe uwagi: schody wejściowe zostały świeżo wyremontowane – dodatkowo zamontowano platformę schodową dla wózków; podczas wizyty weryfikacyjnej zasugerowano zamontowanie przy platformie tabliczki z numerem telefonu przyzywającego pracownika szkoły 17 Nazwa rekomendacji: Utworzyć punkt informacyjny przy wejściu do budynku. Sugerowany termin wdrożenia rekomendacji: do końca

2022 r. Adresat rekomendacji: Szkoła Podstawowa Nr 5 w Kraśniku. Priorytet rekomendacji: (COULD) Metoda pozyskania informacji na temat wykorzystania rekomendacji: wizyta weryfikująca: badania i obserwacje bezpośrednie (miejsc, budynków) Informacja o sposobie wykorzystania rekomendacji: wykonana

Page 27: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 2

7

Dodatkowe uwagi: punkt informacyjny został zlokalizowany na parterze w pobliżu wejścia, został oznaczony W dniu weryfikacji

Fot.: D. Wadowski

Page 28: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 2

8

IV. Podpisy wszystkich członków zespołu monitorującego oraz osób uprawnionych osób z IM

………………………………………………………… Emilia Łukasik

podinspektor w Wydziale Edukacji, Kultury, Sportu i Spraw Społecznych

…………………………………………… …………………………………………… ……………………………………………

Dariusz Wadowski ekspert ds. badań i analiz

Dorota Fornalska ekspert ds. osób niepełnosprawnych

Paweł Romański ekspertka ds. monitoringu

……………………………………………… Wojciech Dec

Koordynator Projektu

Miejsce i data: …………………………………………………………………………………

Page 29: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 2

9

Załączniki – listy weryfikacyjne dla poszczególnych rekomendacji

Załącznik 11. Lista weryfikacyjna rekomendacji

Nazwa instytucji weryfikowanej: Kraśnik (gm. miejska) Numer monitoringu: S1.7 Osoba sporządzająca: Dorota Fornalska Data: 31 stycznia 2019 r. Osoba sprawdzająca: Paweł Romański, Dariusz Wadowski Data: 31 stycznia 2019 r.

Page 30: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 3

0

L.P Nazwa

rekomendacji

Priorytet rekomendacji

w trakcie trwania projektu (MUST,

SHOULD, COULD)

Metoda pozyskania informacji na temat

wykorzystania rekomendacji

Czy rekomendację wykorzystano

zgodnie z sugestiami zespołu monitoringowego?

Czy rekomendację wykorzystano w

założonym czasie?

Czy rekomendację może uznać za wykorzystaną?

1

Wyróżnić przy pomocy koloru kontrastowego początek i koniec biegu schodów wejściowych do 31.12.2018 Adresat: MOPS

MUST Wizyta weryfikująca NIE NIE NIE

2

Wyróżnić przy pomocy koloru kontrastowego początek i koniec biegu schodów wejściowych do 31.12.2018 Adresat: UM

MUST Wizyta weryfikująca NIE NIE NIE

3

Wyróżnić przy pomocy koloru kontrastowego początek i koniec biegu schodów wejściowych do 31.12.2018 Adresat: SP nr 5

MUST Wizyta weryfikująca NIE NIE NIE

4

Wyróżnić przy pomocy koloru kontrastowego początek i koniec biegu schodów wejściowych do 31.12.2018 Adresat: MOSiR

MUST Wizyta weryfikująca NIE NIE NIE

Page 31: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 3

1

5

Wyróżnić początek i koniec biegu schodów wewnętrznych przy pomocy koloru kontrastowego do 31.12.2018 Adresat: CKiP

MUST Wizyta weryfikująca TAK TAK TAK

6

Wyróżnić początek i koniec biegu schodów wewnętrznych przy pomocy koloru kontrastowego do 31.12.2018 Adresat: MOSiR

MUST Wizyta weryfikująca TAK TAK TAK

7

Wyróżnić początek i koniec biegu schodów wewnętrznych przy pomocy koloru kontrastowego do 31.12.2018 Adresat: UM

MUST Wizyta weryfikująca TAK TAK TAK

8

Wyróżnić początek i koniec biegu schodów wewnętrznych przy pomocy koloru kontrastowego do 31.12.2018 Adresat: SP nr 5

MUST Wizyta weryfikująca TAK TAK TAK

9

Usunąć meble zawężające przejście poniżej 1,20 m do 31.12.2018 Adresat: MOPS

MUST Wizyta weryfikująca TAK TAK TAK

Page 32: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 3

2

10

Usunąć meble zawężające przejście poniżej 1,20 m do 31.12.2018 Adresat: MOSiR

MUST Wizyta weryfikująca TAK TAK TAK

11

Zastosowanie piktogramów z funkcjami pomieszczeń i kierunkami dotarcia do 31.12.2018 Adresat: CKiP

SHOULD Wizyta weryfikująca TAK TAK TAK

Umieszczono tabliczkę na drzwiach toalety

12

Zastosowanie piktogramów z funkcjami pomieszczeń i kierunkami dotarcia do nich do 31.12.2018 Adresat: MOPS

SHOULD Wizyta weryfikująca NIE NIE NIE

13

Zastosowanie piktogramów z funkcjami pomieszczeń i kierunkami dotarcia do nich do 31.12.2018 Adresat: UM

SHOULD Wizyta weryfikująca NIE NIE NIE

14

Zastosować w budynku czytelną informację o drogach i wyjściach ewakuacji do 31.12.2018 Adresat: MOSiR

MUST Wizyta weryfikująca TAK TAK TAK

Page 33: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Stro

na 3

3

15

Zastosować w budynku czytelną informację o drogach i wyjściach ewakuacji do 31.12.2018 Adresat: MOPS

MUST Wizyta weryfikująca NIE NIE NIE

Udogodnienia zrealizowane w IM niewymienione w Zał. 6 jako rekomendacje do wdrożenia do 31.12.2018

16 Dostosować schody wejściowe do potrzeb OzN Adresat: SP nr 5

SHOULD Wizyta weryfikująca NIE NIE

TAK Wyremontowano schody, zamontowano platformę schodową dla wózków

inwalidzkich

17 Utworzyć punkt informacyjny przy wejściu do budynku Adresat: SP nr 5

COULD Wizyta weryfikująca TAK NIE TAK

Page 34: Dariusz Wadowski Raport weryfikacyjny · WCAG 2.0 – Web Content Accessibility Guidelines (ISO/IEC 40500:2012), w tłumaczeniu na język polski: wytyczne dotyczące ułatwień w

Projekt pt. „Lubelskie Gwarancje na START - monitoring jednostek administracji publicznej w województwie lubelskim pod kątem dostosowania do postanowień Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

„W świecie prawa nie mogą istnieć przywileje tylko dla zdrowych. Także osoby niepełnosprawne powinny mieć ułatwione uczestnictwo w życiu społecznym i w realizacji swoich zdolności i potrzeb fizycznych, psychicznych i duchowych. Tylko wtedy, jeżeli dana społeczność potwierdzi prawa osób w niej najsłabszych, będzie to społeczność oparta na prawie i sprawiedliwości. Osoba niepełnosprawna nie jest osobą z odmiennego świata niż nasz. Dlatego potwierdzając i opowiadając się za godnością takich osób i ich praw, jednocześnie potwierdzamy i opowiadamy się za naszą osobistą godnością i prawami każdego z nas. Społeczność, która daje miejsce tylko osobom w pełni sprawnym, we wszystkim autonomicznym i niezależnym, nie jest społecznością godną człowieka […].

Właściwe tworzenie praw winno wypływać ze szczerej woli poszukiwania odpowiednich warunków życia, struktur pomocniczych i regulacji prawnych najstosowniejszych do osobistych potrzeb niepełnosprawnych, umożliwiając im najpełniejszy rozwój i pomoc. Przy ustalaniu praw nie należy patrzeć przez pryzmat interesów i potrzeb pojedynczych grup, ale dobra osób najsłabszych w społeczeństwie, nie zamykając oczu na ich partykularne potrzeby i wymagania, nawet jeżeli wymagać to będzie większych nakładów finansowych i socjalnych”.

Przesłanie Jana Pawła II do organizowanego przez guanellianów Międzynarodowego Sympozjum: „Godność i prawa osób niepełnosprawnych psychicznie”

Watykan, 8 stycznia 2004 r.