D--LawKa Pala-Lawka Pala Dec-Bu - Online Burma Librarybu).pdf · trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008...

78
Oya'a&;&mpmapmif ISSN 1513-9174 trSwfpOf (32) / 'DZifbmv/ 2008 ckESpf Oya'a&;&mpmapmif avmuygv avmuygv jrefrmEkdifiHa&S›aersm;aumifpD

Transcript of D--LawKa Pala-Lawka Pala Dec-Bu - Online Burma Librarybu).pdf · trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008...

Oya'a&;&mpmapmi fISSN 1513-9174 trSwfpOf (32) / 'DZifbmv/ 2008 ckE Sp f

Oya'a&;&mpmapmi fav muy gvav muy gv

jrefrmEkdifiHa&S›aersm;aumifpD

avmuygvOya'a&;&mpmapmiftrSwfpOf (32) 2008 ckESpf/ 'DZifbmv

jrefrmEdkifiHa&S ›aersm;aumifpD

..............................................................................................xkwfa0jzef@csd - jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

rlydkif - jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpDrsufESmzkH;'DZdkif;ESifhuGefjyLwmpmpD - OD;oef;Ekdif

owfyHkowf!ef; - Oya'a&;&moHk;oyfa&;tzGJŒ

ynmay;a&;twGuf xyfqifh ul;,ljzef@csdr_rsm;udk tm;ay;onf?

Oya' ynmjzif h vlŒtzGJŒtpnf;. +idr f;csr f;r _ud k wnfaqmuftHh

axmufyHhonfhtzGJŒtpnf; - Friedrich Naumann Stiftung (FNS)

jrefrmEdkifiHa&S ›aersm;aumifpDP.O. Box 144, Mae Sot, Tak- 63110, Thailand

E-mail ; [email protected], Website; www.blc-burma.org......................................................................................................

avmuygvOya'a&;&mpmapmif/ trSwfpOf (32)/ 2008 ckESpf/ 'DZifbmv

pmrsufESm

w&m;pD&ifa&;(1) Unlawful Convictions Press Release(2) w&m;r#waomw&m;pD&if ppfaq;cGifh &a&;qdkif&mrsm;

(u)ausmif;om;acgif;aqmif rif;udkEdkifyg-21 OD;tr_wGif rdom;pkrsm;ESifh trsm;jynfolrsm;tm; =um;emcGifhay;&ef awmif;qdkjcif;/(c )ausmif;om;acgif;aqmifrsm;tm; tjrifhqHk;jypf'%f 65 ESpf pD&if qHk;jzwfcsuf tay: Oya'a&;&mt& oHk;oyfjcif;/(* )w&m;r#waomw&m;pD&ifppfaq;cGifh&a&;twGuf 88 ausmif;om; acgif;aqmifrsm;u w&m;&Hk;wGifwdkufyGJ0ifjcif;/

(3)(u)a&S›aeyg0g&kyfodrf;jcif;ESifhywfoufI Oya'&_axmifht& oHk;oyfaqG; aEG;jcif;/ (c )a&S›ae}uD;OD;atmifodef;ESifh OD;cifarmif&Sdefwdk@tm; w&m;pGJqdkr_ESifhywf oufI Oya'a&;&m xkwfjyefcsuf/

Oya'pdk;rd k;a&;(1) jrefrmppftpdk;&tm; w&m;r0iftpdk;&tjzpf pdefac:vdkufjcif;(2) ppftpdk;&rS usL;vGefcJhonfh vlom;rqefaom jypfr_}uD;rsm;udk EdkifiH

wumjypfr_qdkif&mw&m;&Hk;wifEdkifa&;twGuf aqmif&Gufaer_(3) ukvor*~&JŒtaxGaxGnDvmcHudk wufa&mufzdk@a&mufvmwJh

udk,fpm;vS,ftzGJ@&Jht&nf taoG;udkpdefac: jcif;

zG J@pnf;yHktajccHOya'a&;&mESifh vlxk.tcef;u¾(1) wdkif;&if;om;tcGifhta&;ESifh etz. em*pfzGJ@pnf;yHktajccHOya'(1)(2) wdkif;&if;om;tcGifhta&;ESifh etz. em*pfzGJ@pnf;yHktajccHOya'(2)(3) wdkif;&if;om;tcGifhta&;ESifh etz. em*pfzGJ@pnf;yHktajccHOya'(3)(4) wdkif;&if;om;tcGifhta&;ESifh etz. em*pfzGJ@pnf;yHktajccHOya'(4)(5) wdkif;&if;om;tcGifhta&;ESifh etz. em*pfzGJ@pnf;yHktajccHOya'(5)

rmwdum

4

8

11

19

23

2633

43

4651556064

6

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 3

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

pmrsufESm

jrefrma&$›a jymif;tvkyform;rsm;a&;&m(1) xdkif;EdkifiHawmifydkif;wGif jrefrm 54 OD;aoqHk;r_tay: Oya'&_axmifhrS

avhvmoHk;oyfjcif;

jrefrmEd kifiHa&S›aersm;aumifpD. v_yf& Sm;r_rSwfwrf;(2) u&ifeD'kuQonfpcef;wGif usifhoHk;rnfh w&m;Oya'rsm;ay:ayguf

vma&; v_yf&Sm;aqmif&Gufr_/(2) jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpDESifh 'Drdku&ufwpfjrefrmhtoHwdk@ &kyfjrif

oH=um;tpDtpOfwcktm; yl;aygif;aqmif&Gufjcif;/

rmwdum

avmuygv Oya'a&;&mpmapmiftrSwfpOf (32)

2008 ckESpf/ 'DZifbmv

68

76

74

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

4

w&m;pD&ifa&;&m

19 November 2008 FOR IMMEDIATE RELEASE

Unlawful Convictions of Burmese Political Prisoners areCrimes Against Humanity –

U.N. Security Council Should Refer Burma to theInternational Criminal Court

Certain judges in Burma, acting under the orders of Chief Justice UAung Toe and Senior General Than Shwe, are themselves criminallyliable as co-conspirators to crimes against humanity for their acts in"trying" and "convicting" 60 political activists last week. "These actsare the latest from the junta which uses the judiciary as one of its keyweapons to commit grave crimes," says Global Justice Center PresidentJanet Benshoof. Judges including those listed below are criminallyculpable and must be referred to the International Criminal Court.

· Chief Justice U Aung Toe· Daw Aye Myaing, Hlaing Tha Yar Township Court, Yangon

Division· U Thaun Nyunt, North District Court, Yangon Division· Daw Soe Nyan, Western District Court, Yangon Division· Daw Than Than, Tamwe Township Court, Yangon Division· Daw Nyunt Nyunt Win, Kyauktadar Court, Yangon Division· U Tin Htut, Western District Court, Yangon Division

On November 11th approximately forty pro-democracy dissidentsreceived prison sentences of up to 65 years. On November 13th twentymore activists were sentenced to terms ranging from 4½ to 9½ years.The convicted include members of the ‘88 Generation Students, laborrights activist Su Su Nway, musician Win Maw, HIV/AIDS activistThan Naing, blogger Nay Phone Latt, and members of Daw Aung SanSui Kyi’s party, the National League for Democracy. Even thedefendants’ lawyers were not immune from the regime’s revenge; inOctober defense lawyers Nyi Nyi Htwe, Aung Thein and Khin MaungShein were sentenced to between four and six months imprisonment

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 5

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

for submitting a complaint about the unfair trial conditions of elevenNLD activists.

Judges did not allow the defendants to question prosecution witnesses,many defendants did not have legal representation and those that didwere not permitted to meet with their lawyers in private. BurmaLawyers’ Council General Secretary U Aung Htoo stated, "Rule oflaw in Burma cannot even be dreamt of when the judiciary has becomean instrument of political oppression, exercised by the SPDC militaryjunta."

United Nations Special Rapporteur on Human Rights in Burma, TomásOjea Quintana, said this past week in reference to these convictions,"There is no independent and impartial judiciary system [in Burma]."However, the judges actions go much further; these prison sentencesare crimes under the Rome Statute of the International Criminal Court,including violations of Article 7(1)(e) "Imprisonment or other severedeprivation of physical liberty in violation of fundamental rules ofinternational law" and 7(1)(h) "Persecution against any identifiable groupor collectivity on political, racial, ethnic, cultural, religious, gender…orother grounds".

GJC President Benshoof noted that top judges in Hitler’s criminal regimewere convicted as co-conspirators of crimes against humanity and,more recently, in the Dujail1 decision, the Iraqi High Tribunal foundJudge Awad Hamed al-Bandar jointly criminally liable for crimes againsthumanity committed with Saddam Hussein because he used the façadeof "judicial authority and law" to "try" and then "execute" civilians. BurmaLawyers’ Council and Global Justice Center urge the internationalcommunity to expose the regime’s criminal partnership with membersof the judiciary and to join the call for a UN Security Council referral ofall grave international crimes in Burma to the International CriminalCourt.

Contact: Aung HtooGeneral Secretary,Burma Lawyers’ CouncilMobile: 66 (0) 81 533 0605Website: www.blc-burma.orgEmail: [email protected]

Contact: Janet Benshoof, Esq.President, Global Justice CenterTel: 1-212-725-6530 x203;Mobile: 1-917-601-6200Website: www.globaljusticecenter.netEmail: [email protected]

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

6

ausmif;om;acgif;aqmif rif;udkEkdif=yg (21)OD;tr+tm; rdom;pkESihfftrsm;jynfolrsm; -um;emcGifhay;&ef awmif;qdkjcif;

tr_jzpfpOftusOf;ppftpdk;&zrf;qD;xm;aom 88 rsdK;quf ausmif;om;acgif;aqmif rif;udkEkdifyg 21

OD;tm; (6/ 10/ 2008) ae@u tif;pdefaxmif oD;oef@w&m;±Hk;wGif ±Hk;xkwfppfaq;&modk@rdom;pk0ifrsm;udk vma&muf=um;emcGifh ray;ojzifh ‚if;wdk@u w&m;±Hk;ESifh qufvufy_;aygif;jcif;rðyEkdifa=umif; ajym=um;cJhonf[k tr_vdkufygaqmif&Guf ay;aeonfhw&m;&kH;csKyfa&S›ae OD;cifarmif&SdefrS EkdifiHwumtoHv$ifhXmersm;okd@ w&m;0if a=ujimcJhygonf?

Oya'a&;&mokH;oyfcsuf(1) 88 rsdK;qufausmif;om;acgif;aqmifrsm;tm; pGJqdkxm;aom tr_rsm;onf

jynfola&S›arSmufwGif w&m;pD&ifr_rðyvkyf&ef wm;jrpfxm;aom tr_trsdK;tpm;rsm;r[kwfyg?

etz. Oya'trSwf 5§2000/ “2000 jynfhESpf w&m;pD&ifa&;Oya'” yk'fr 2(i)wGif Oya't& wm;jrpfxm;csufrSty jynfol@a&S›arSmufwGif w&m;pD&ifjcif;[k twdtvif; jyÏmef;xm;onfh w&m;pD&ifa&; qkdif&mrludk wdwdususvdkufem&rnfjzpfayonf?vGwfvyfyGifhvif;onfh w&m;cGifwGif jynfolŒa&S›arSmufY w&m;pD&ifjcif; ðy&onfrSmw&m;Oya'pdk;rdk;a&;.tajccHyifjzpfonf?

(2)“w&m;pD&if&mwGif trSefw&m;udk qHk;jzwf±HkomrubJ xdkodk@ trSefw&m;pD&ifa=umif;udk trsm;jrifap& rnf” [k “jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHESifh 1? armifa&$ (c)armifa&S / 2? armifxGef;&Sif” 1966/ r w p (w &m;&kH;csKyf) pm/ 616 pD&ifxHk;wGif xHk;zGJŒxm;onfudk ,ae@wdkifvdkufemusifhoHk;aeqJjzpfygonf?

(3)ukvor*~ tzGJ@0ifEkdifiHwdkif;vdkufem&onfh tjynfjynfqdkif&m vl@tcGifhta&;a=unmpmwrf; tydk'f(10) wGif “vlwdkif;onf ‚if;[email protected]&;ESifh0wW&m;rsm;udktqkH;tjzwfcH&mYvnf;aumif; / ‚if;wdk@tm; &mZ0wfa=umif;t& w&m;pGJqkd&mYvnf;aumif;/ vGwfvyfI bufrvdkufaom w&m;&kH;. vltrsm;a&S›arSmufwGif w&m;r#wpGm =um;emppfaq;jcif;ukd nDwlnDr# cHpm;ykdifcGifh&Sdonf [kjyXmef;xm;onfhtwdkif;

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 7

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

w&m;&kH;wGif rdom;pk0ifrsm;/ trsm;jynfolrsm;tm; vma&muf=um;emcGifh ay;&ayrnf?

(4) jrefrmEkdifiH Oya'rsm;qdkif&m tufOya'yk'fr 13(3) t& w&m;&kH;onf w&m;r#wr_/ omwlnDr#r_ESifh rGefjrwfaom todw&m;wdk@t& tqkH;tjzwfay;&rnf[k twdtvif; jyXmef;xm;onfudk vdkufem&ygrnf?

(5) odk@jzpfygI ausmif;om;acgif;aqmif rif;udkEkdif yg 21 OD; tr_wGif tr_ppfaq;&mY rdom;pkrsm;tygt0if trsm;jynfoltm; wufa&muf=um;emcGifhay;&ef/ trsm;jynfol vG,fvihfwul wufa&muf=um;emEdkifa&;twGuf tr_ukd tif;pdefaxmifwGif rppfaq;bJ/ &efukef+rdK@wGif;&Sd t+rJwrf; w&m;&kH;wckckwGif ppfaq;&efESifh w&m;r#wIvGwfvyfaomw&m;pD&ifr_tm; aESmuf,Suf[ef@wm;jcif;rðy&ef etzppftpdk;&tm;awmif;qdkvdkufonf?

Oya'a&;&m oHk;oyfa&;XmejrefrmEkdifiHa&S›aersm;aumifpD&ufpGJ? 2008 ckESpf/ atmufwdkbmv (9) &uf?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

8

88 ausmif;om;acgif;aqmifrsm;tm; tjrifhqkH; jypf'%f 65=ESpfpDpD&ifqkH;jzwfcsuf csrSwfonfhtay:wGif

Oya'a&;&mt& okH;oyfjcif;?

1? tif;pdefaxmif oD;oef@ txl;w&m;&kH; rsm;rS 8-av;vkH; ausmif;om;acgif;aqmifrsm;tm; Edk0ifbm v (11) &ufae@u axmif'%f 65-ESpfpD csrSwfcJhygonf?bma=umifh Tr# }uD; av;onfh tjrifhqkH;jypf'%frsm;udk csrSwfygoenf;? ukefaps;E_ef;usqif;a&; vrf;av#mufqENjyyGJwGif yg0ifcJh=uI (21-8-2007) &ufae@rsm;wGif zrf;qD;cHcJh&onf? &ufaygif; 378-&uf &ref&uf&Snf csKyfaESmifcH&+yD;rSom (4-9-2008) &ufae@wGif pwif&kH;xkwfppfaq;cH=u&ygonf?

2? &ufaygif; 30-csKyfydkifcGifh xufausmfvGef+yD; 348-&uf rSm rw&m;zrf;qD;csKyfaESmifcJhjcif; jzpfonf? w&m;pGJrwifrSD jypfr_csKyfrdef@ykHpH(7)jzifh w&m;ol}uD;u &ufaygif;(30) csKyfaESmifrdef@ csrSwfydkifcGifh &Sdygonf? tcsKyfpcef;rsm;wGif jypfr_csKyfrdef@ykHpH (7) r&SdbJcsKyfaESmifxm;ydkifcGifh r&Sdyg? w&m;&kH;rsm; vufpGJtydk'f-(403 rS 410 xd)t& csKyfaESmifydkifcGifhr&SdbJ/ &ufaygif; 348-&ufrSm tif;pdeftusOf;axmifwGif Oya'rJh rw&m;zrf;qD; csKyfaESmifjcif;jzpfygonf?

3? w&m;&kH;rsm;vufpGJ tydk'f-693 wGif txl;}uD;av;aom jypf'%frsm; csrSwfonfhtcg tr_wGJY tb,fa=umifh xdkodk@tjypf'%fay;onfukd ta=umif;jy&rnf[kjyXmef;xm;jcif;rSm w&m;ol}uD;rsm; qifjcifwkHuif;pGm }uD;av;aomjypf'%frsm; rcsrSwfrdap&ef jyXmef;xm;jcif;jzpfa=umif; owdcsyfoifhayonf?

jrefrmEkdifiHonf a&S;&dk;pOfvm jzwfxkH;ESifh pD&ifxkH;rsm;tay: tajcðyumr_cif;rsm;ukd ppfaq;pD&ifqkH;jzwf&onfh (Common Law) Oya'pepfudk tokH;ðyonfhEdkifiHjzpfygonf? txl; }uD;av;aom jypf'%frsm;csrSwfcJhonfh w&m;ol}uD;rsm;onfatmufazmfjyyg pD&ifxkH;rsm;udk owdðyoifhygonf?

-jypf'%fukd pOf;pm;&mwGif w&m;pD&ifa&;. rlrSeft&4if;/ jypf'%fay;&mwGif

*vJhpm;acsonfh oabm jypf'%frcsrSwf&? “armifjzL ESifh jynfaxmifpk jrefrmEdkifiH”1965- ckESpf/ jrefrmEkdifiHpD&ifxkH;/(w&m;&kH;csKyf) pm-378?

-jypf'%fcsrSwf&mY jypfr_usL;vGefoltay: *vJhpm;acsonfh oabmr[kwfbJ/ynmay;onfhoabmvnf; oufa&mufap&rnf? vkyfom;jynfolwdk@. tusdK;ukdvnf;apmif ha&Smuf&m a&muf&rnf? tr_wGifay:aygufv#uf&S daom ta=umif;jcif;&m/

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 9

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

tcsdeftcg/ tr_trdsK;tpm;ukd vdkufI jypf'%fowfrSwf&onf? “rpP csEN&m rm,mESifh jynfaxmifpk jrefrmEdkifiH ” 1966-ckESpf/ jrefrmEdkifiH pD&ifxkH;(w&m;&kH;csKyf) pm-1448

4? ,ae@ jrefrmEkdifiHY w&m;pD&ifa&;tcef; u¾wGif 13-OD;yg0ifaom w&m;pD&ifxkH;ðypka&; tzGJ@zGJ@pnf;xm;onf? 4if;tzGJ@wGif wwd,w&m;ol}uD;csKyfrSm OuUX jzpf+yD;/w&m;&kH;csKyf w&m;ol}uD;rsm;/ wwd,a&S›aecsKyfrsm;/ !$ef=um;a&;rSL;csKyfrsm;/ !$ef=um;a&;rSL;rsm; yg0ifonf? tqkdygtzJG@onf pD&ifxHk;rsm;ukd xkwfa0cJhonf? xkwfa0cJhonfhpD&ifxHk;pmtkyf wkdif;. rsufESmpmwGif

· w&m;pD&if&mwGif trSefukd qHk;jzwf&kHr#rubJ xkdodk@trSefw&m;udk pD&ifa=umif; trsm;jrifap&monf?

· jynfaxmifpk jrefrmEdkifiHawmfESifh armifa&$ (c) armifa&S yg-2OD;/ 1966ckESpf jrefrmEdkifiH w&m;pD&ifa&; (w&m;&kH;csKyf) pm 616/ pD&ifxHk;udk az:!$ef;xm;onf?

odk@aomf vufawG@w&m;pD&ifr_e,fy,fwGif - rdom;pkrsm;udk w&m;cGifwGif=um;emcGifhray;jcif;? (10/ 10/ 2008 tmtufzfat) onf 5§2000 w&m;pD&ifa&;Oya'yk'fr 2 (u) Oya'ESifhtnD vGwfvyfpGmw&m;pD&ifjcif;ukd rsufuG,fðycJhonf?

5? w&m;pGJqdkcH=u&onfh Oya'yk'frrsm;rSm 1996-ckESpf/ trsdK;om;nDvmcH vkyfief;rsm; atmifjrifpGm aqmif&Gufa&;udk aESmifh,Sufqef@usifjcif;rS umuG,fonfh Oya'/yk'fr (4) / jypfr_ qdkif&m Oya'/ yk'fr-505 (c)/ AD'D,dk tufOya'/ yk'fr-32 (c)/ 36?tDvufxa&mepf qufoG,faqmif&Gufa&; Oya'yk'fr-33(u)/ ykHEkdyf tufOya'/ yk'fr-17/ 20? rw&m;toif;Oya'yk'fr-17(1)/ jypfr_qdkif&mOya'yk'fr-130(c)/ toif;tzGJ@Oya'yk'fr-6 wdk@jzpf=uygonf? pGJqdkonfh Oya' yk'frrsm; 10-ckpvkH;rSm tjzpftysufwckwnf;tay:wGif v_yf&Sm;r_rsm;udk cGJjcm;I/ Oya'yk'frrsm;cGJjcm;um yk'frwckpDjzifhw&m;pGJqdkcJhjcif;jzpfygonf?

“rsdK;xGef; ESifh jynfaxmifpk jrefrmEdkifiHawmf”2006-ckESpf/ jypfr_qdkif&m txl;t,lcHtrSwf-(1)/ trSwf(2)/ pm-24 pD&ifxkH;Y

jzpfpOf w&yfwnf;wGif aqmif&GufcJhaom tðytrlrsm;udk cGJjcm;+yD;/ oD;jcm;tr_rsm;pGJqdkjcif;rSm rSefuefonf[k qdkEdkifrnfr[kwfacs/ [kxkH;zGJ@xm;ygonf? ,ckuJhodk@ cGJjcm;+yD;/oD;jcm;tr_rsm; pGJqdkum jypf'%frsm; csrSwfcJhjcif;rSm jyXmef;xm;+yD; pD&ifxkH;ukd azmufzsufusL;vGef&ma&mufygonf?

6? jypfr_qdkif&m Oya'yk'fr-71 t&vnf; “wckpD jypfr_ajrmufaom tpdwftydkif;rsm; aygif;pkaeonfh jypfr_ukd usL;vGefoltm;/ twdtvif; jyXmef;csufr&Sdygu/ xdkjypfr_ajrmufaom tpdwftydkif;rsm;teuf/ jypfr_wckcktwGuf ay;Ekdifaom jypf'%fxufydkIray;&? ” “ppfaq;aom w&m;&kH;u txufyg jypfr_wckcktwGuf ay;Edkifaomjypf'%fxuf ydkrdkjyif;xefaom jypf'%fudk ray;&?” [kjyXmef;xm;ygonf?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

10

,ckrl jypfr_wr_xufydkI pkpkaygif;jypf'%fcsrSwfjcif;rSm rlvyifrjypfr_qkdif&mOya' udk csdK;azmuf+yD; w&m;Oya'pdk;rdk;a&;udk jyuf&,fðy vdkufjcif;jzpfonf? Oya'rJh/pnf;rJhurf;rJh vl@tzGJ@tpnf;w&yfodk@ OD;wnfoGm;onfqdkv#if tpdk;&wzGJ@vkH; E_wfxGufay;oifhygonf?

7? 1973-ckESpf/ pum;&yfrsm; t"dyg,fzGifhqdka&; Oya'/ yk'fr-22 wGifvnf;“ðyvkyfr_- odk@r[kwf-ysufuGufr_ wckckonf Oya'ESpf&yf odk@r[kwf ESpf&yfxufydkaomOya'rsm;jzihf jypfr_ajrmufv#if jypfr_usL;vGefolukd 4if;Oya'rsm;teuf Oya'w&yfjzifhomw&m;pGJqdk&rnf/ tjypfay;&rnf” [kjyXmef;xm;ygonf? rl&if;jyXmef;Oya'rsm;udk w&m;&kH;udk,fYu csdK;azmuf+yD; pD&ifcsufcsrSwfaejcif;rSm w&m;pD&ifa&; pepfw&yfvkH;udk arSmufrSm;oGm;apygonf?

Oya'a&;&m okH;oyfa&; XmejrefrmEdkifiH a&S›aersm;aumifpD19= 11 =2008

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 11

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

w&m;r#waom w&m;pD&ifppfaq;cGifh&a&;twGuf88 ausmif;om;acgif;aqmifrsm;u

w&m;&Hk;wGif wdkufyGJ0ifjcif; (rSwfwrf;)

tcsdef? ? ae@ 12 em&D 30 rdepfae&uf? ? 24/ 10/ 2008ae&m? ? (tif;pdefaxmifoD;oef@w&m;&Hk;)

ajrmufydkif;c&dkifw&m;ol}uD; (2) OD;&Hk;xdkifaom w&m;&Hk;tcrf;tem;usif;yonf?,cifae@rsm;uJhodk@ r[kwfbJ &Hk;tcif;tusif; ykHpHajymif;xm;ygonf? ,cifu &J0efxrf;rsm;u ab;wbufpDwGif xdkif=uaomfvnf; ,ae@wGif (88) ausmif;om;rsm;xdkifrnfh

ae&maemufwGif pDwef;I ,leDazmif;0wf ta,muf (30)cef@(trs d K ;orD;0efxrf;rsm;ut&yf0wfjzifh) ausmif;om;rsm;rxkwfvmrDuwnf;u ae&m,lxm;=uygonf? w&m;&Hk;ab;wGif 'd ki f;um;rsm;jzif h&Jum; 4 pD;&Sdonf? (15) rdepft=umwGif (88) ausmif;om;rsm; &Hk;xkwfvmygonf?

ausmif;om;rsm;pHknD=uaomtcg w&m;ol}uD;rsm;ae&m,l=uonf? Oya't&m&Sd rsm;ae&m,lonf? w&m;vdk' k& Jr S L ; }uD ;aZm frif ;atmifr Sm oufaoxd ki fonf hae&m (witness box)wGifae&m,lygonf? jypfr_}uD;trSwf (90§91§92§93) tDvufxa&mepf yk'fr 33-u ppfaq;&eftwGufpwifygonf?

TwGif ausmif;om;acgif;aqmifwpfOD;u xvsuf “t&ifu rdom;pkawG0ifcGifh&zdk@ c&dkifucGifhðycJhw,f? tqifhwlc&dkif&Hk;yJjzpfw,f? udk,foabmeJ@udk,f rvkyfygeJ@? rdom;pk0ifcGifh &kyfodrf;cJhw,f? jrefrmEdkifiH&J@ *k%foduQmtqifhwef;ay:vGifapzdk@ ðyrlaqmif&Gufapvdkygw,f? wbufoufrvkyfygeJ@? rdom;pk0ifawG jynfolawG&J@tcGe fawGeJ@ cifAsm;wdk @udkvcay;xm;wmyg?”

udkaZ,su|efawmfwdk@[m 'Drdkua&pDtwGuf aqmif&Gufaewmyg? vl@tcGifhta&;eJ@

EdkifiHom;tcGifhta&;awG csdK;azmufcHcJh&ygw,f?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

12

roif;oif;at;u|efawmfhtaeeJ@ ydwfyifxm;wmr[kwfbl;vdk@ajymayrJh &Hk;=um;emr_rpcifrSm

w&m;ol}uD;rif;udk rdom;pkeJ@awG@qHkcGifh awmif;qdkcsifygw,f?

udkoufaZmfrdom;pkudk *k%foduQm&Sd&Sday;cJhcsifwmyg? EdkifiH&J@w&m;pD&ifa&;[m r#r#wwyGifhyGifh

vif;vif; jzpfzdk@ wpfrsdK;om;vHk; *k%foduQmtwGuf awmif;qdkaewmyg?

udk*sifrDtr_udk rppfygeJ@vdk@awmif;qdkygw,f? u|efawmfwdk@bufudkvJwbuf jyefpOf;pm;yg?

'Drdkua&pDorm;ygyJ? Oya'udk odyfav;pm;wwfwmaygh/? w&m;&Hk;&J@ *k%foduQmudk b,fvdk,l=urvJ/ tckvkyfrSm[m wbufoufvkyfrSmvm; open court udpP/ vufxdyfudpPawGbmr#rajymcJhayr,fh rdom;pk0ifcGifhudpPudk tv#ifajz&Sif;+yD;rS 'Dtajctaeudk pOf;pm;yg?u|efawmfwdk@[m trsdK;om;jyefvnfoifhjrwfa&;udk vkyfae=uygw,f?

Oya't&m&S dvuf&SdoD;oef@cHk&Hk;awGudk jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr (178)t& zGJ@pnf;xm;wJh

cHk&Hk;jzpfygw,f? tckvdkoD;oef@ppfaq;&mrSm jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 352 jcGif;csuft& xl;jcm;wJhtr_jzpfvdk@ jyifyvlrsm; 0ifcGifhr&&eftrdef@csay;zdk@ av#mufxm;ygw,f?

udkudk}uD;w&m;ol}uD;rif;/ u|efawmfwdk@tzrf;cHcJh&wm (14)v&Sdyg+yD? 'D=um;xJrSm tm%m

ydkifawG pdwfóudufzefwD;cGifh&&Sdygw,f? yk'frawGtrsm;}uD;/ rqdkifwJholawG/ tr_wGJxm;w,f?'DxJrSm rjrifzl;wJhvlawG trsm;}uD;yg? zrf;awmh0&rf;rjybl;/ &Drefr,lbl;/ vkyfcsifwmawGvkyf+yDoGm;+yD? yxrxkwfvmw,f/ rdom;pk 0ifcGifhudk cGifhðycJhw,f? udk,faxG;wJhwHaxG;jyefòrdrcsygeJ@? vufxdyfcwfw,f/ bmrSrajymbl;/ rdom;pk0ifawGudk trsm;jynfolygqdk+yD;open court vdk@ajymw,f? oD;oef@cHk&Hk;jzpfw,fqdk+yD; yk'frawG&GwfoGm;w,f? e*dkxJu&Gwfygvm;/ OD;Om%f0if;u EdkifiHwuma&S›rSm tm;vHk;yg0if&r,fvdk@ajymw,f? a':atmifqef;pk=unfudkvJ zrf;xm;wmr[kwfygbl;? vHkòcHa&;t& xdef;xm;wmygvdk@ajymw,f?cifAsm;wdk@*k%foduQmudk jyefiJhyg? OD;0if;atmif 'Dvdkajym+yD; txJa&mufvmw,f?AdkvfrSL;}uD;cifarmifcsdKvJ txJrSmyJ? igwdk@vkyfcsifwmvkyfrvm;/ oduQm&Sdrvm;/owWd&Sdrvm;wpfckcka&G;yg?

udkr s dK ;atmifE dkif[dkt&ifwkef;u rdom;pk0ifcGifhay;+yD;rS tckb,foljyef&kyfwmvJ? EdkifiHwumudk

a=ujimxm;wJh 'Drdkua&pD ul;ajymif;a&;umvrSm w&m;&Hk;[mvGwfvyfr#wwJh w&m;&Hk;[kwf§r[kwfudk ajymyg?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 13

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

udk jrat;u|efawmfwdk@{nfhawGydwfrxm;ygbl;vdk@ajymw,f? w&m;ol}uD;wdk@ wpfOD;csif;

&Hk;xdkif+yD;trdef@cswm txuftrdef@a=umifhygvdk@ qdkv#if cifAsm;wdk@[m 0efxrf;vm;/u|efvm;qdkwm qHk;jzwfyg?

ud kOm%fvif;EdkifiH&J@ 'Drdkua&pDjzpfpOfudk OD;wnf+yD;vkyfyg? EdkifiHa&;tajz&Sm&if;eJ@yJ 'Dudka&mufvm

w,f? zrf;wkef;uvJ {nfhpm&if;ppfr,fqdk+yD;awmh zrf;vmwm? (24)em&DtwGif; w&m;&Hk;rtyfbl;/ &Drefvmay;awmh (1)v ydkif;rS vmay;w,f/ (8)vydkif; (27) &ufrS &Hk;wifw,f?'gawG[m Oya'csdK;azmufwmawGjzpfygw,f? Oya'udktrsdK;rsdK;csdK;azmufcH&+yD;rS&Hk;udka&mufvmw,f? w&m;pD&ifa&;tajccHrlrSm jynfola&S›arSmufw&m;pD&ifa&; qdkwm&Sdw,f? ta=umufw&m;eJ@vkyf&if wdkif;jynfwpfck[m jy\emyJ 'Drdkua&pDtxdkifupOf;pm;yg? 'Drdkua&pDoGm;rnfh tcif;tusOf;awGvdkw,f?

a&S ›aeOD;cifarmif&S de fwp fzufu Oya't&m&S du Oya'awG

udk;um;+yD; ajymoGm;ygw,f? yk'fr (352) rSm qdkxm;wmu rnfonfhw&m;cGifrqdk trsm;jynfol odomor# vlod&Sif=um;w&m;cGif jzpf&r,fvdk@yg&Sdw,f?2000 jynfhESpf w&m;pD&ifa&;Oya'yk'fr 2 (i)rSmtrsm;jynfola&S› w&m;pD&ifa&;udk azmfjyxm;ygw,f? w&m;pD&ifa&;qdkif&mrludk jypfr_qdkif&m usifhxHk;Oya'u rv$rf;rdk;ygbl;? oHk;oyf+yD;rS trdef@csay;apvdkygw,f?

udkudk}uD;yxrqHk;&Hk;csdef;wkef;u {nfhawG@udpPtwnfðy+yD;? {nfhawGudk pae/ we*FaEG cGifhðyjyef

w,f? 'Dtr_awG xl;jcm;wmu bmxl;jcm;wmvJ? Oya't&uef@owfay;zdk@ xl;jcm;r_bm&Sdw,f qdkwmajymjyyg? (Tae&m wGifw&m;ol}uD;u trdef@cs&efjyifqifonf?)

w&m;ol}uD; OD;odef;nGef@? ? 'gqdktrdef@csr,f?

vli,fa&S ›aeoef;aZmfatmiftrdef@rcsygeJ@OD;w&m;ol}uD;rif;? u|efawmfav#mufwifp&m&Sdygao;w,f?

u|efawmf[m udkaX;=uG,f/ udkvSrsdK;aemif/ udkatmifolwdk@twGuf udk,fpm;vS,fv$Jpm&&Sdxm;wJh txufwef;a&S›aeoef;aZmfatmifyg? Oya't&m&SdwifjyoGm;wJh tcsufeJ@ywfouf+yD;awmh (Tae&mwGif av#mufvJcsufudk t&Sdef&yfoGm;ap&ef &nf&G,fvsuf)

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

14

w&m;ol}uD;armif&ifhemrnfajymjyygOD;?

vli,fa&S ›aeoef;aZmfatmifu|efawmfhemrnf oef;aZmfatmifyg? 'kwd,t}udrfxyfajymjcif;jzpfygw,f/

u|efawmhemrnf[m udk,fpm;vS,fv$JpmrSmvJygygw,f? txufwef;a&S›aevdkifpif(23801) yg? 'Dtr_rSm xl;jcm;w,fvdk@ wpfzufuOya't&m&Sduqdkw,f? bmudkxl;jcm;wmvJ/ 'Dvdktr_rsdK;awG[m omreftjyifw&m;&Hk;awGrSmvJ ppfaeavh&SdwJhtr_jzpfygw,f?aemuf+yD; (6/ 10/ 2008) ae@u OD;atmifwdk;udk,fwdkifvufrSwfxdk;+yD; xkwfjyefxm;wJhw&m;ol}uD;rsm; t*wdw&m; (4)yg;uif;&Sif;zdk@ n$ef=um;v$m tydk'f (8) rSm udk,fcsif;pmw&m;jzifh pOf;pm;=u&efqdkwJh tcsufygygw,f? w&m;ol}uD;rif;wdk@ od&Sd+yD;jzpfrSmyg?tjynfjynfqdkif&m vl@tcGifhta&;a=ujimpm wrf;tydk'f (10) rSmvJ vltrsm;a&S›arSmufw&m;pD&if&r,fvdk@ yg&Sdygw,f? 'ga=umifh pOf;pm;csifhcsdef+yD; trdef@csay;ygvdk@ av#mufxm;tyfygw,f?

roif;oif;at;'D&Hk;[m e*dktr_a[mif;udkyJ eHygwfajymif;+yD; ppf&wmjzpfw,f? 'D&Hk;uyJ trdef@

wpf&yfvJ csrSwfcJh+yD; jzpfw,f? xyfcsp&mrvdkawmhbl;vdk@xifygw,f?

udkrif;udkEdkif'gqdkv#if w&m;ol}uD;rif;u arSmufcsifarSmufvSefcsifvSefvkyfr,fvdk@ xif&w,f?

vmxJu w&m;&Hk;udk vmw,fvdk@rxifbl;? t"du&k%f;ESdrfeif;a&;wyfawGu rJaewmyJ?ppfajrjyifudkvm&ovdkyJ? +cdrf;ajcmufr_awG rsm;aewJhtxJu wrsdK;+yD;wrsdK;ajymaew,f?wpfbufu Oya't&m&Sdbma=umifhwuf=uGae&wmvJ? ppfacG;vdk@a&;xm;w,f?tJ'Dtcef;xJrSm wdkufyHktrJeJ@vlwpfa,mufu &Drefay;w,f? 'DvdktvHcsdwf/ acgif;aygif;pGyf+yD;awmh ppfcHk&Hk;eJ@cscJhw,f? tckawmh tvHawG/ acgif;aygif;awGeJ@ rdef@rdef@}uD;xdkifae+yD;rS toGiftm;jzifh +cdrf;ajcmufaew,f/ w&m;&Hk;awmfaemufuG,frSm trdef@ay;r_awG&Sdaew,f?

udkatmifolwdkif;jynfuom;zGm;rvm;/ om;avsmrvm;jzpfaewJhtcsdefrSm rlabmifeJ@ aoGzD

aew,fvdk@xifw,f? 'D Constitution udkjyefpOf;pm;yg? Constitution t& EdkifiHawmfutumtuG,f,lxm;w,f? EdkifiHom;awG&J@ tumtuG,fr&ao;bl;? w&m;&Hk;&J@w&m;udk,fu w&m;&Hk;[kwf&J@vm;? w&m;&Hk;awG,m,D&yfqdkif;oifh+yD? 'Dvdktwif;qufppfr,fqdk&if jyefpOf;pm;yg? =um;xJrSm resistor cHcsifw,f? EdkifiHa&;orm;eJ@ EdkifiHawmfw&m;cGifudk tcif;tusif;wpfcktaeeJ@ toHk;ðy=uwmyg? u|efawmfwdk@uvJ trsdK;om;

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 15

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

jyefvnfoifhjrwfa&; pifjrifhtaeeJ@ toHk;cswm? trdef@udk qdkif;iHh/ pOf;pm;+yD;rS csrSwfay;ygvdk@ awmif;qdkcsifygw,f?

udkvSrs d K;aemifppfyGJwpfyGJ p+yDqdkwmeJ@ yxrqHk;usqHk;oGm;wmu trSefw&m;yg? rlvtESpf

om&awG vGJapmif;ae+yD/ vlOD;a&oef; (1300)&SdwJh w&kwf0ef}uD;csKyf0rf;=um;aygifudkNewsweek owif;axmufu EdkifiHa&;ðyjyifr_rvkyfbl;vm;wJh/ 'Dawmh 'Drdkua&pDudkoGm;r,fqdk&if-

vGwfvyfw&m;r#wwJh a&G;aumufyGJ/ r#wwJhw&m;pD&ifa&;/ jynfolvlxkvdkvm;wJhtpdk;&&Sdzdk@vdkygw,fwJh/ ayrSDa'gufrSD w&m;pD&ifa&;jzpfzdk@vdkygw,fwJh/ ayrSDa'gufrSD w&m;pD&ifa&;&SdwmeJ@yJ +yD;oGm;awmhrSmvm;? wnfqJOya'awGudk w&m;pD&ifa&;pepfeJ@ pD&ifvdkufwmeJ@ +yD;oGm;rSmyJ? 'DrSm&SdwJhausmif;om;awG[m axmifxJrSm (15) ESpfausmfaecJh&w,f? olwdk@awG óuHawG@wJh &mZ0wfom;awG[m w&m;ol}uD;wdk@awG@cJhzl;wJh w&m;cHawGxufawmhrenf;ygbl;? wnfqJOya'/ ayrSDa'gufrSDw&m;pD&ifa&;&&Sd&HkeJ@ rvHkavmufbl;/EdkifiHwEdkifiH&J@ vl@oduQmudk usifhaqmifwefzdk;xm;wJh vl@tzGJ@tpnf;w&yf ray:aygufvmygbl;? Social capital awGudk r&&SdyJ *k%foa&&Sdwdkif;jynfrjzpfvmEdkifbl;? usaemfwdk@w&m;ol}uD;awG ESpfzuftusdK;aqmifawGudk vHkòcHa&;awGa=umifh Social capitalaysmufaew,f? e*dku aumif;ovdk&SdcJh&mu tckrSyJ yHkysufyef;ysufjzpf awmhw,f/ 1988=o*kwfvup+yD; &ufaygif; 40 ausmf=umwJh qlyltHk=uGr_}uD;rSm emotion a&S›wef;wifwJholwcsdK@uvGJ&if wwdkif;jynfvHk; bmt=urf;zufr_rSr&SdcJhbl;? 'gudk =unfh+yD;jynfolawG[m'Drdkua&pDeJ@ xdkufwefaeygw,f? wm0efrJh+yD; vufvGwfpy,f ypfoGm;wJh rqv a=umifhomjzpfygw,f? 'Dae@'Dtcsdefa&mufrS usifh0wfawGaysmufaew,f? &Hk;a&S›ausmif;om;awG[m 88 +yD;wJhaemufydkif;rSm a&G;aumufyGJróuHcJh&bl;? axmifxJa&mufae=uw,f?2005 jyefvGwfvmwJhaemufydkif;rSm bmawGvkyfjyef+yD;qdk+yD; xrif;pm;wm&,f/ tdyfwm&,fuvGJ&if usefwmvkyfaqmifr_rSefor# yk'frwyfcH&w,f? axmifujyefvGwfvmwJhaemufydkif; igwdk@ jynfolawG bmrSrxl;jcm;bl;? tpdk;&eJ@ twdkuftcH oabmxm;uGJvGJwJh=um;rSm igwdk@ay;qyfr,fvdk@ qHk;jzwfcJhw,f? trsdK;om;jyefvnfoifhjrwfa&;/ awG@qHkaqG;aEG;a&; tvHxlzdk@ óud;pm;cJh =uw,f? 'Drdkua&pDxGef;um;zdk @ OD;wnfcJ hw,f?'Dae@ODwnfoGm;aewJhtwdkif; vGwfvyfwJh w&m;pD&ifa&;jzpfzdk@vdkygw,f? pGyfpGJwmuEdkifiHawmf? owWd&Sdw,fqdk vlxka&S› w&m;pD&ifyg? rdom;pkawG@qHkcGifheJ@yJ &yfxm;cJhw,f?Judicial Transparacy ay;yg? ray;&Jv#if a=ujimxm;yg? 'grSr[kwf&if qufrppfygeJ@?

udkoufaZmf0d0g'awG uGJjym;p&m&SdwJh w&m;&Hk;u csdK;azmufaew,fqdkwm jzpfatmif w&m;a&;

t&òcH+yD; rpOf;pm;ygeJ@? axmifxJrSm raeEdkifvdk@ajymwmr[kwfygbl;? *k%foduQm&Sd&Sdaqmif&Gufyg? Oya'vkyfxHk;awGudk r#r#ww xifomjrifomvkyfyg? óudufovdk vkyfvdk@&ygw,f? trsdK;om;*k%foduQmtwGufvkyfyg?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

16

udkudk}uD;tcGifhta&;ay;ygvdk@ toem;cHaewmr[kwfygbl;? w&m;&Hk;udk 'DyHkpHeJ@ rsufESm

csif;rqdkifcsifygbl;? usaemfwdk@oabmxm;uGJvGJvdk@ 'Dudka&mufvmwm? 'DxuftqifhjrifholawGeJ@ aqG;aEG;zdk@pDpOfxm;wm? trsdK;om;jyefvnfoifhjrwfa&;umv jzpfygw,f?2005 ck jyefvGwfvmwJhtcgrSm trsdK;om;axmufvSrf;a&;&JŒ rav#mfruefaqmif&Gufr_awGudk oHk;oyf+yD; jyefv$wfay;cJhw,fvdk@ a=unmcJhw,f? 'Dpmwpfa=umif;xJeJ@vlwpfa,muf&J@b0udk axmifxJrSm 16 ESpf ydwfxm;+yD;rS acsvdkufwmvm;? usaemfwdk@jyefvGwfawmh owif;XmeawGu ar;w,f? axmifxJrSmaecJh&yHkawG ta=umif; awGudkaygh? trsdK;om;jyefvnfoifhjrwfa&; a&S›wef;wif+yD; bmrSrajymcJhbl;? tjrnf;wck ajymjyr,f? 'dkifemum;awGeJ@ tjynfhacsmqGJ+yD; ac:vmwJh }uH@zGH@/ pGrf;tm;&SifawGu &mZ0wfom;awGvdk um;ay:qGJwifcJhw,f? usaemfwdk@ &mZ0wfom;awGr[kwfbl;? udk,fht,ltqudkajymwm? OD;aZmfrif;atmif(w&m;vdk'k&JrSL;}uD;)udk,fwdkif w&m;pGJcJhovm;? wnfqJOya'awGudk vufeuftm;udk;ðy+yD; ðzwfcscJhwm? Oya'csdK;azmufwm [kwfr[kwfajymyg?Oya'a=umif;t& ajymp&mawG trsm;}uD;yg? EdkifiHa&;xdyfwdkufjzpfr_awGarhxm;+yD;t,ltqudk xkwfjyefa=ujimwm yHkESdyf 17(20)/ 1962 wpfygwD tm%m&SifpepfuxkwfjyefwhJOya'? usaemfwdk@u vuf&Sd'Drfkua&pDudk oGm;wJholawG usaemfwdk@ub0wpfckvHk;udk axmiftkwf&dk;xJrSm ¹r_yfxm;wm? EdkifiHom;awG EdkifiHwum tv,frSmrsufESmri,f&zdk@ vl@tzGJ@tpnf;bmjzpfaevJ? ckyefumawGeJ@? tvHawGeJ@/ tcrf;tem;&kyf0wWKeJ@ vdkufyg&JŒvm;? Any condition we are welcome.

udkatmifol2008 zGJ@pnf;yHktajccHOya'yk'fr 446 wnfqJOya'awGudk rzsufodrf;cif twnf

jzpfw,fvdk@yg&Sdw,f? avmuygvw&m;xGef;um;a&;twGuf tajccHOya'eJ@qef@usifaewm w&m;vdk a&S›aeaxmufjywJhudpPyJ? 0da&m"djzpfaewJhtcsdefrSm v$wfzdk@ajymaewmr[kwfbl;? trsdK;om;jyefvnfoifhjrwfa&;twGufyg?

a&S›aeOD;atmifodef;usaemfw&m;&Hk;csKyfa&S›ae OD;atmifodef;yg? vdkifpifeHygwf ( )yg? jypfr_qdkif&m

usifhxHk;Oya'u w&m; pD&ifa&;rludk rv$rf;rdk;ygbl;/ w&m;pD&ifa&;rludk ausmcdkif;+yD;awmhusifhxHk;udk axmufjywm[m tajctaeeJ@ tcsdeftcgudk rsufuG,fðyaewmyJ?

a&S›ae a':cifaX;ºuG,f2000 jynfhESpf w&m;pD&ifa&;udk qef@usif&ma&mufygw,f? Oya't& wm;jrpf

xm;wJh tr_qdkwm umraomif;usef;wJhtr_rsdK;rSmyJjzpfygw,f?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 17

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

w&m;ol}uD;jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya' 352 ¹cGif;csuft& vHkòcHa&;wm0ef&Sdolrsm;/ w&m;vdka&S›ae/

w&m;cHa&S›ae rSty jyifyvlrsm; 0ifa&mufr_r&Sdap&ef trdef@csonf? (toHwdk;nSifpGmjzifhajymonf?)

udkudk}uD;oHo,tusdK;udk pGyfpGJcH&olawG cHpm;cGifh&Sdw,f? tck[mu w&m;vdku rdom;pk

{nfhawGudk cGifhðyxm;ygw,fqdk+yD;ajymw,f? 5/ 9/ 08 rSmtrdef@wckcscJhw,f? w&m;cHrsm;ESifh ywfoufolrsm;&Sdaea=umif;/ 0ifcGifhay;xm;a=umif; trdef@csxm;wm&Sdw,f?

w&m;ol}uD;? ? t&ifuwOD;xdkif/ tck ESpfOD;xdkifzdk@vdkygw,f?

udk jrat;? ? E d ki fi Hawmfu w&m;a&;qd kif&mpm&Guf[m vrf;ab;uóuHwJholuóuHovdk trdef@cs oGm;wmrSr[kwfwm? tJh'Dvdktrdef@cs+yD;umrS (u)udk(,)rvkyfygeJ@? igwdk@w&m;pD&ifa&;[m rSwfausmufwifEdkifw,fqdk&if jynfol@a&S›arSmufw&m;pD&ifay;zdk@ tm%mydkiftzGJ@ tpnf;toD;oD;udk usaemfawmif;qdkygw,f?

Oya't&m&S d? ? EdkifiHawmf&JŒ w&m;pD&ifa&;udk xdcdkufwJhtjyif yk*~dKvfa&;udkygxdcdkufatmifajymqdk wJhtwGuf w&m;cHrsm;&JŒajymqdkcsufawG[m jypfr_qdkif&mOya'yk'fr228 udk usL;vGef&m a&mufygw,f? 'ga=umifh ta&;,lay;zdk@ av#mufxm;ygw,f?

udkrs dK ;atmifEd ki f? ? w&m;cHvdk@ ajymqdkoHk;E_ef;wm uef@uGufygw,f?

Oya't&m&S dw&m;cHqdkwm w&m;udk cH,l&wJholjzpfvdk@ w&m;cHvdk@ac:a0gwmjzpfygw,f?

udkaX;ºuG,fyk'fxD;/ yk'frawG&Gwf+yD; axmifcsr,fqdk tvDom&Gwfvdkufyg? +yD;cJhwJh 17 ESpfu

'D&Hk;udk a&mufzl;w,f ,leDazgif;0wf 3 a,muf&Sdw,f? r&rf;ukef;w&m;ol}uD; tck&Hk;yHkpHtwdkif;yJ trdef@cscJhw,f? tkyfcsKyfa&;tm%mydkifawGusifhoHk;wJh Oya'[m w&m;Oya'r[kwfbl;? rw&m;Oya'bJjzpfw,f? vufxdyfudpP/ Open court udpP ajymwm vufrcHcJhbl;? rw&m;bJ wzufowfpD&ifr,fqdk yl;aygif;aqmif&Gufp&mr&Sdygbl;?

udkrs dK ;atmifE dkifae@cifa=umifawmif EdkifiHa&;jyefay;qGJr_ jzpfaeyg+yD? (xdktcsdefwGif w&m;ol}uD;

rS 27/ 10/ 08 odk@ &Hk;csdef;ay;+yD; w&m;cGifrS xoGm;onf/) ESpfyGifhESifh &Jwa,mufu

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

18

OD;aqmif+yD; “xx qGJ=u” qdkum OD;aqmifvmonf? ausmif;om;rsm;tm; xdkifcHkwGifjyefxdkifae=u&ef ajymqdkonf? &Jrsm;u t=urf;zuf=urnfhtoGif &Sdonf?

27/ 10/ 08 ae@ (ajrmufydkif;c&dkifw&m;&Hk;/ tDvufxa&mepf yk'fr 33(u))Oya't&m&S d? ? rif;udkEdkif/ udkudk}uD;/ vSrsdK;aemif/ aX;ºuG,f/ jrat;/ òyH;csdK/ atmifol/rsdK;atmifEdkif/ ^m%fvif;wdk@tm; jypfr_yk'fr 228 t& ta&;,l&ef oD;jcm;cGJpGJqdk&efESifhjypfr_qdkif&m usifhxHk;Oya'yk'fr 494 t& tr_&kyfodrf;&ef av#mufonf? w&m;vdk'k&JrSL;}uD; aZmfrif;atmif udk qufppfonf? 29/ 10/ 08 odk@ &Hk;csdef;onf?

29/ 10/ 08 ae@? ?ajrmufydkif;c&dkifw&m;&Hk;/ tDvufxa&mepfyk'fr 33(u)/eHeuf 11 em&Dcef@wGif w&m;cGifodk@a&mufonf? ausmif;om;rsm; &Hk;rxkwfao;yg?acgi f;aygif ;ESif hpmtkyfrsm; a&S ›aepm;yG JwGifxm;um &H k;tjyifc% xGufonf?jyefvmcsdefwGif pmtkyfESifh acgif;aygif; tdwfrsm; tjyifxkwfxm;onf? tr_ppfp&m&Sdvdk@c%xkwfxm;wm/ a&S›aeawG0ifvdk@r&bl;[k &JrSL;wa,mufuajymonf? udkrif;udkEdkifyg9 OD; &Hk;xkwfvmonf? wdkif;w&m;ol}uD; OD;0if;jrifhESifh Oya't&m&Sd 2 a,mufvmonf?ta0;uomjrif&+yD; bmrSr=um;&yg? c%=um jyefxGufoGm;onf? ausmif;om; 9a,mufudk jyefac:oGm;onf? ae@vnf 1;00 tcsdefwGif udk*sifrDyg 14 OD;udk &Hk;xkwfvmonf? udk*sifrDESifh usefausmif;om;rsm;u a&S›aeyg0g rsm; jyef&kyfodrf;=uonf?

30/ 10/ 08 ae@ (ajrmufydkif;c&dkifw&m;&Hk; tDvufxa&mepfyk'fr 33(u))udkrif;udkEdkifyg 23 OD;&Hk;xkwfonf? udkrif;udkEdkifESifh 9 OD;u axmifus0wfpHktjym

rsm;ESifhjzpfonf? udkrif;udkEdkifu “rae@u wdkif;w&m;ol}uD; OD;0if;jrifhvmw,f/ tjypf&Sdvm; r&Sdvm;ar;w,f/ u|efawmfwdk@u bmrSjyefrajymawmh (3)cgar;+yD; qdwf+idrfjcif;[m0efcHjcif;bJqdk+yD; jypfr_qdkif&m Oya'yk'fr 228 t& axmif 6v csvdkufw,f” vdk@ ajymygonf?

31/ 10/ 08 ae@? ?udkrif;udkEdkifyg 9 OD;udk rtlyifaxmifodk@ eHeuf 6;00 ESifh7;00 =um;wGif ajymif;a&$› oGm;onf?

(rSwfcsuf? ? Twifjycsufonf jynfwGif;rSay;ydk@csufudk rl&if;twdkif;jyefvnfwifjyjcif;jzpfonf?)

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 19

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

(atmufygaqmif;yg;onf 2008 ckESpf/ atmufwdkbmv (21) &ufae@wGif rZ<sdrtifwmeuf owif;XmerSazmfjyxm;aom &efukefA[dkw&m;&Hk;csKyfa&S@aersm;jzpfonfhOD;atmifodef; ESif h OD;cifarmif&Sdefwd k@udk rZ<sdrowif;axmuf OD;oef;xdkufOD;rSqufoG,far;jref;xm;csufudk Oya'a&;&mpmapmifpmzwf y&dwfowfrsm;tm;jyefvnfwifjyjcif;jzpfonf?)

a&S›aeyg0g&kyfodrf;jcif;ESifhywfoufI Oya'&+axmifht&oHk;oyfaqG;aEG;jcif;

owif;ESifhrSwfwrf;Xme

tif;pdefaxmifwGif;tr_&ifqdkifae&aom EdkifiHa&;orm;tcsdK@u jrefrmhw&m;pD&ifa&;pepfwGif vGwfvyfr#wr_r&Sd [kqdkum olwdk@v$Jtyfxm;aom a&S›aeyg0grsm;udkjyefvnf&kyfodrf;r_rsm; ,ck&ufydkif;twGif; jyefvnf&kyfodrf;r_rsm; ðyvkyfcJh=uonf? xdkudpPESifhywfoufI Oya'&_axmifhtjrift&od&SdEdkif&eftwGuf &efukefA[dkw&m;&Hk;csKyfa&S›aersm; jzpf=uonfh OD;atmifodef;ESifh OD;cifarmif&Sdefwdk@udk rZ<sdrowif;axmufOD;oef;xdkufOD;rS qufoG,far;jref;xm;ygonf?

OD;oef;xdkufOD;vuf&SdEdkifiHa&;tusOf;om;awGudk w&m;&ifqdkif&wmeJ@ywfouf+yD; a&S›aewcsdK@

yg0gawG&kyfodrf;wmawG&Sdw,fvdk@ =um;&ygw,f/ b,fvdkjzpfwmvJcifAs?

OD;atmifodef;tefu,fwdk@ OD;cifarmif&Sdefwdk@vnf; yg0ifwmyJ/ olwdk@&kyfodrf;wJhta=umif;jycsuf

uawmh vuf&Sd w&m;pD&ifppfaq;wJhtay:rSm olwdk@r,Hk=unfawmhbl;? tJh'gudk olwdk@

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

20

vnf;yl;aygif;aqmif&Gufr_ rvkyfEdkifawmhbl;qdk+yD;awmh a&S›aeawGudkvnf; olwdk@&Jhudk,fpm;&kyfodrf;wJhtydkif;awG ay:aygufvmwmyg?

OD;oef;xdkufOD;? ?tefu,fhtaeeJ@a&m b,fvdkóuH&vJcifAs?

OD;atmifodef;OD;*rBD&-yg (11) OD;qdkwJh tr_wpfr_rSmawmh tefu,f&kyfodrf;ay;cJhw,f? tefu,f

udk,fwdkif; w&m;&Hk;eJ@rjzpfawmhvdk@ &kyfodrf;ay;cJhwm &Sdw,f? xdk@twlyJaygh pGyfpGJcH&olum,uH&Sifrsm;taeeJ@vnf; w&m;&Hk;tay: olwdk@pdwfxJrSm auseyfr_r&Sdbl;qdk&ifw&m;r#wr_r&Sdbl;vdk@xif&if olwdk@ua&S›aetjzpf raqmif&Gufay;ygeJ@awmh/ olwdk@vnf;bmrS ajzp&m ar;p&mr&Sdawmhbl;/ rvdktyfawmhbl;ajym&if tefu,fwdk@vnf; &kyfodrf;ay;&wmaygh? twdkif;twmt&awmh 'DvdktajctaersdK;eJ@ oGm;aewJhyHkpHyJav?

OD;oef;xdkufOD;w&m;r#wr_ r&Sdbl;qdkwmu b,fvdk tcsuftvufrsdK;udkaxmuf+yD; ajymwm

vJcifAs?

OD;atmifodef;b,fvdktcsuftvufudk axmuf+yD;ajymwmvJqdkawmh wcsdK@olwdk@oufao awG

xGufwmu wyHkpHxJ/ aemufwcg w&m;vdk&JŒwdkifwef;csufawG[m tr_wdkif;vdkvdkrSmrdwWLyGm;+yD;awmh xGufaewmjzpfw,f? wdkif;wefcsufawG[m wyHkpHxJeD;eD;jzpfw,f?wcgwavus&if w&m;vdkwa,muf&JhxGufqdkcsufu tr_ 3 r_pvHk;wGJvnf; 'gyJqdk+yD;awmhwifjyw,f? tefu,fwdk@bufuvnf; jyefvnfwifjyvdk@ r&wJhtcg usawmh 3 r_pvHk;wGJ/4 r_pvHk;wGJqdk+yD; wòydifeufwnf;ar;vdkuf&wm&Sdw,f? qdkawmh wcgwavrSm bmrSt"dyg,fr&Sdbl;vdk@ 'Dtr_onfawGbufu cHpm;&csifcHpm;&rSmaygh?

aemufwcku w&m;cGifrSm rdom;pkem;axmifcsif&if em;axmifvdk@&w,f? tckutJh'DtajctaersdK;awG vHk;0r&Sdbl;? tjyifw&m;&Hk;rSm w&m;pGJqdkcH&wJh tr_awGrSm tJh'DtcGifhta&;awG&&Sdae+yD; olwdk@rSmu r&&Sdbl;? 'gudk w&m;&Hk;awmftaeeJ@ bmrSaqmif&Gufay;jcif;r&Sdbl;? aqmif&Gufay;EdkifwJh vkyfydkifcGifhr&Sdbl;qdkwJh oabmvnf;oufa&mufvmw,f? tJh'Dawmh 'D&Hk;awGrSm tr_qufoGm;vnf; tcsdefwef&if axmifcswmyJ?axmifcszdk@twGuf olwdk@oDoef@&Hk;taeeJ@ xkwf+yD; ppfaewmyJ? q&mwdk@ óud;pm;+yD;aqmif&Gufwmvnf; aqmif&GufwmyJjzpfr,f/ 'gayrJh tcsdefwefawmh axmifusoGm;wmyJ? tJ'Dawmh jrefjrefus&ifvnf; jrefjref+yD;oGm;wmyJ/ vlvnf;tppfcH&wmoufomoGm;wmaygh/ rdom;pk awGvnf;oufomw,f/ tJh'Dvdk tusdK;oabmrsdK; olwdk@qDrSma&mufukefw,fvdk@ tefu,fxifrdw,f? twdtusawmh olwdk@&Jhoabmxm;b,fvdk&SdvJ tefu,fvnf; rodbl;? tefu,fwdk@pdwfxJrSm w&m;r#wr_r&Sd&if &kyfodrf;wm

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 21

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

&Sdovdk olwdk@uvnf; olwdk@pdwfxJrSm cHpm;csufawGay:aygufvmcJh&if olwdk@&kyfodrf;=uwmyJ?

OD;oef;xdkufOD;'DvdkawG ay:aygufvmawmh b,fvdktusdK;qufawG jzpfvmEdkifovJcifAs?

OD;atmifodef;tusdK;qufuawmh óudwifar#mfvifxm;vdk@r&Edkifbl;? tif;pdefaxmifoD;oef@&Hk;

awGrSm ppfwJhtr_wdkif;vdkvdku tukefvHk; axmifcswJhtr_awGygyJ? vGwfw,fqdkwJh tr_qdkwm r&Sdygbl;? tJhvdkvnf; olwdk@,Hk=unfvmwJhtcgrSm olwdk@vnf; qHk;jzwfvm=uwmyJ?aemufjzpfvmr,fh tusdK;qufuawmh b,fvdkyHkpHeJ@ bmxyfjzpfvmrvJ/ w&m;&Hk;uawmhol@bmomol 'Dtwdkif;oGm;+yD; olwdk@tppfrcHyJ 'Dtwdkif;omqufoGm;ae&if tcsdefapmpGmtrdefcsrSmaygh?

OD;oef;xdkufOD;jrefrmppftpdk;&u EdkifiHa&;v_yf&Sm;olawGudk w&m;&Hk;xkwf+yD; w&m;&ifqdkif ppfaq;

wmeJ@ywfouf+yD; q&mhtawG@tóuHudk ajymay;ygvm;cifAs?

OD;cifarmif&Sdefw&m;&ifqdkif&wJh tawG@tóuHqdkwmu tefu,fwdk@uawmh ay:aygufvmwJh

tay:rSm Oya'ESifhtnD w&m;&Hk;u aqmif&GufwJhae&mrSm jypfr_qdk&if jypfr_qdkif&musifhxHk;awG&Sdw,f? w&m;&Hk;u vufpGJawG&Sdw,f? w&m;&Hk;nGef=um;v$mawG&Sdw,f? aemuf&JvufpGJawG&Sdw,f? 'gawGeJ@tnD w&m;cGif rSma&muf&SdvmwJh tr_awGtay: usifhxHk;eJ@rnD&ifrnDovdk/ aemufwcg &J. aqmif&GufcsufrSmvnf; &JvufpGJeJ@ rnD&ifrnDovdk/w&m;&Hk;u aqmif&GufwmawG&Sdw,f? tefu,fwdk@tydkif;uawmh 'Dtr_awG[m Oya'ESifhnD&ifvnf; nDovdk/ rnD&ifvnf;rnDwJhtwdkif;/ aemufwcg w&m;vdkbufuae pGJwifvmwJhtydkif;rSm pGyfpGJcH&wJh w&m;cHbufu tefu,fwdk@vdkufvHaqmif&Guf&ygw,f?tJh'Dawmh w&m;vdkbuf upGyfpGJcsufawG[m rSefw,f rrSefbl;qdkwmajz&Sif;&w,f/pGyfpGJr_[m pGyfpGJcH&jcif;&Sdudkr&Sdbl;? tefu,fwdk@ tr_onfeJ@awG@qHk+yD; tr_onfu'DpGyfpGJcH&wmeJ@ywfouf+yD; ol@&JhjzpfpOfudk tefu,fwdk@udk ajymjyw,f? tefu,fwdk@uw&m;vdkuaepGyfpGJr_awGtay:rSm ajz&Sif;&w,f?

OD;oef;xdkufOD;omref&mZ0wftusOf;om;awGeJ@ EdkifiHa&;tusOf;om;awG=um;rSm b,fvdk

uGmjcm;csufawG &SdygovJcifAs?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

22

OD;cifarmif&Sdefomref&mZ0wftusOf;om;a&m EkdifiHa&;tusOf;om;qdkwma&m twlwlxm;

w,f? yHkpHtwlwlyJ/ vufxdyfcwfwma&m twlwlyJ/ EdkifiHa&;eJ@ywfoufwJ@olawGeJ@omref&mZ0wfom;qdkwJ@tydkif;rSm EdkifiHa&;eJ@ywfoufwJ@ vlawGuydkawmifrS uef@owfcH&w,fvdk@ tefu,fwdk@awG@&w,f? omref&mZ0wfom;u oufqdkif&mw&m;&Hk;rSm &Hk;xkwfw,f/ ppfaq;w,f/ trsm;jynfola&S›rSmw&m;pD&ifcGifh&Sdw,f? rdom;pkeJ@ awG@cGifh&Sdw,f?EdkifiHa&;ESifh ywfoufwJ@tr_awGusawmh awmfawmfrsm;rsm;u oDoef@&Hk;/ tckqdk&iftifpdeftusOf;axmif0if;}uD;xJrSm&Hk;xd kifwJh txl;&Hk;rSmppfw,f? &mZ0wfom;xufawmifrS ydk+yD;uef@owfwJh taetxm;rSm awG@&w,f?

OD;oef;xdkufOD;tckvdkjzpf&yfrsdK;awG/ tcGifhta&;qHk;&H_;aeyHkawGudk =unfh+yD; Oya'tusdK;aqmif

wa,muftaeeJ@ b,fvdkcHpm;&rdygovJ?

OD;cifarmif&Sdeftefu,fwdk@vnf; Oya'bufawmfom;taeeJ@ EdkifiHa&;eJ@,SufEG,fwJh tr_udpP

awGrSm vdkufygaqmif&Gufay;aew,f? 'DrSmuawmh tefu,fwdk@u Oya'bufawmfom;wpfa,muftaeeJ@ w&m;r#w rSefuefwJh Oya'awG/ 'gawGudk v$rf;òcHaewJh w&m;pD&ifa&;avmu}uD; jzpfapcsifygw,f? 'DqEN&Sdygw,f? aemufwcku w&m;pD&ifa&;rSm ckeujyXmef;csufawGeJ@tnD/ w&m;pD&ifa&;rl0g'awGeJ@tnD w&m;pD&ifa&;rSm vGwfvGwfvyfvyfeJ@ qHk;jzwf+yD;awmh w&m;r#wr_ESifh v$rf;òcHxm;wJh taetxm;rsdK;jzpfapcsifw,f?tJh'DtwGufudk w&m;cGifrSm/ w&m;pD&ifa&;avmurSm tefu,fwdk@u Oya'ESifhtnD&yfwnf aqmif&Gufay;w,f? 'D&yfwnfaqmif&Gufay;wJhtydkif;rSm wcsdK@tydkif;awGtefu,fwdk@ &yfwnfaqmif &Guf&mrSm r#r#wweJ@ jzpfwmawGvnf;&Sdw,f? rjzpfwJhtaetxm;awGvnf;&Sdw,f?

OD;oef;xdkufOD;Oya'tusdK;aqmifa&S›ae a&S›&yfawGua&m b,ftwdkif;twmxd ulnDEdkifr,fvdk@

ar#mfvifhxm;ygovJAs?

OD;cifarmif&Sdeftefu,fwdk@uawmh 'Dta&;tcifumvjzpf+yD;aemufydkif;/ rwdkifcifumv aemuf

ydkif; cGJjcm;rowfrSwfygbl;? ay:aygufvmwJhtr_tcif;udpPawG/ ay:aygufvmwdkif;tefu,fwdk@vdkufygaqmif&Gufw,f? ckeu tefu,fwdk@tajccHxm;wJh t&mawGudkt+rJESvHk;oGif;xm;wJh taetxm;eJ@ vdkufygaqmif &Gufaeygw,f?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 23

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

w&m;&kH;tm;rxDrJhjrifðyr+=tufOya'yk'fr 3 t&a&S›ae}uD; OD;atmifodef;ESihf OD;cifarmif&Sdefwkd‹tm;

w&m;pGJqkdr+ESifhywfoufI Oya'a&;&m xkwfjyefcsuf

1? vli,fa&S›ae ukdnDnDaxG;ESihf ukdapmausmfausmfrif;wkd@tm; jypfr_qdkif&m Oya'yk'fr228 t& axmif'%f 6 vpDcsrSwfvkduf+yD;aemufykdif; ,cka&S›ae OD;atmifodef;ESihfOD;cifarmif&Sdefwkd@tm; vd_ifòrd‹e,fw&m;ol}uD; a':at;òrdifu w&m;&kH;tm; rxDrJhjrifðyr_ Oya'yk'fr 3 t& w&m;pGJqkd&ef orRmefpm ykd@xm;onfhtr_jzpfonf? ,ckv 6 &ufae@ (=umomyaw;ae@) wGif&kH;csdef;&ufay;xm;jcif;jzpfonf?

2? tusOf;uscHae&onfh EkdifiHa&;tusOf;om;tr_onfrsm;u “w&m;&kHawmfukdt,kHt=unfr&Sdawmhojzifh olwkd@. a&S›aeyg0grsm; &kyfodrf;vdkuffa=umif; w&m;ol}uD;xHwifjycJhonf?” Tokd@wifjycJhonfukd ta=umif;ðyI ‚if;[email protected]_ukd vdkufygaqmif&Gufaeaom A[kdw&m;&kH;csKyf a&S›ae}uD; OD;atmifodef;ESifh OD;cifarmif&Sdef wkd@u‚if;wdk@toD;oD;. yg0grsm;udk &kyfodrf;vdkufojzihf ,ckuhJokd@w&m;pGJqkdvmjcif;jzpfonf?

“w&m;&kH;awmfukd t,kHt=unfr&Sd”awmhojzifh rdrdwkd@. a&S›aersm; yg0gukd&kyfodrf;jcif;rSm tr_onfrsm;ESifhom oufqkdifygonf? vkdufygaqmif&Gufaeaoma&S›aersm;onf tr_onf.n$ef=um;csuft&om yg0gwGif vufrSwfxkd;+yD; vdkufygaqmif&Guf&ol w&m;&kH;t&m&Sdrsm; jzpfygonf? tr_onfu qufriSm;awmhojzifhtr_ukdqufvufvkdufygaqmif&Gufjcif;rðyEkdifawmhjcif;rSm Oya'ESifh tnDvkyfudkifaqmif&Gufjcif;om jzpfygonf?

3? tr_ukd vkdufygaqmif&GufaepOf a&S›aeukdnDnDaxG;ESihf ukdapmausmfausmfrif;wkd@tm;jypfr_qkdif&m Oya'yk'f r 228 “w&m;pD&ifr_ aqmif&Gufaeaom jynfol@0efxrf;ukdapmfum;jcif; okd@wnf;r[kwf 0ifa&muf aESmuf,Sufjcif;” jypf'%ft& axmif'%f6 vpDcsrSwfcJhjcif;wkd@rSmvnf; jypfr_usifhxkH;Oya'yk'fr 482 ygjyXmef;csuf rsm;ukdcsKd;azmuf+yD; ppfaq;jcif;rðybJ jypf'%fcsrSwfjcif;jzpfI wzufowf rw&m;qkH;jzwfcsuf jzpfa=umif; Oya't& okH;oyfawG@&Sd&ygonf?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

24

4? ,cktcg jrefrmjynf&Sd a&S›aetm;vkH;onf w&m;pD&ifa&; aqmif&Guf&m w&m;cGifYvGwfvyfpGm tr_vkdufyg aqmif&GufcGifh vkH;0qkH;&_H;oGm;ygonf? tr_onfukd,fpm;wifjycGifh/ av#mufxm;cGifh/ aqmif&GufcGifhukd ydwfyifcHae&ygonf? 1882 ckESpfa&S›aevkdufolrsm; tufOya'yk'fr (8)ukdcsKd;azmufcHvkduf&jcif;jzpfygonf?

5? “1980 jynfhESpfwGif A[kdw&m;&kH;a&S›aersm;aumifpD” w&m;&kH;rsm;tay: a&S›ae a&S›&yfrsm;. wm0efESihf ywfoufI tcsuf (14) csufukd oufqkdif&m w&m;pD&ifxkH; tukd;tum;rsm;jzifh jynfhpkHpGmazmfjyxm;onfukd awG@&SdEkdifygonf? a&S›aersm;onf w&m;&kH;vufpGJyg jyXmef;csuft& w&m;&kH;t&m&Sdrsm;jzpfygonf?

6? w&m;&kH;&Sd w&m;ol}uD;rsm;onf 2000 jynfhESpf w&m;pD&ifa&;Oya' tcef; (2)w&m;pD&ifa&;qkdif&mrlrsm; yk'fr 2 (*) t& “Oya'ukd jynfolrsm;u em;vnf usifhokH;vmap&ef ynmay;jcif;ESihf jynfolrsm;u Oya'ukd vdkufemaom tavhtusifhysKd;axmifay;jcif;” qdkaomrlukd vufawG@pHjytjzpf vkdufemvkyfaqmif&ayrnf?“w&m;cGifwGif tr_onfrsm;. tcGifhta&;ESifh ywfoufI a&S›aersm;taejzifhumuG,f&ef wm0ef&Sdygonf? w&m;&kH;rsm;taejzifh jynfolrsm;,kH=unfvufcHvmatmif vufawG@pHjytjzpf vkdufemvkyfaqmif&rnfhtpm; jynfoltrsm; t,kHt=unf rJhoGm;atmif rðyvkyfoifhay?”

EkdifiHa&;tusOf;om;tr_onfrsm;u “w&m;&kH;awmfukd t,kHt=unfr&Sdawmhjcif;”rSm w&m;&kH;u Oya'twkdif; vkdufemvkyfaqmifjcif;&Sdr&Sd qkdonfhtay:wGifom rlwnfygonf?

7? jypfr_qkdif&musifhxkH; Oya'yk'fr 340 (1) wGif “&mZ0wf w&m;&kH;wGif jypfr_w&yfjzifhpGyfpGJcH&ol rnfolrqdk okd@r[kwf qkdcJhonfh w&m;&kH;w&kH;wGif usifhxHk;Oya't&tr_pGJqkdjcif;cH&ol rnfolrqkd a&S›aejzifh ckcHacsyydkifcGifh &Sdonf”[k jyXmef;csuft&a&S›aeonf tr_onftwGuf ckcHacsyykdifcGifh&Sd+yD;om; jzpfygonf? a&S›ae taejzifhckcHacsyykdifcGifhray;v#if w&m;&kH;onf TOya'ukd csKd;azmuf&musygonf?

8? “vGwfvyfaom w&m;pD&ifa&;qkdif&m oabmxm;a=unmcsuf”ukd 1995 ckESpfw&kwfjynf yDuif;òrd@rSm usif;yaom “tm&SESifh ypdzdwfa'oqkdif&m w&m;&kH;csKyfw&m;ol}uD;rsm;.” ajcmuf}udrfajrmuf tpnf; ta0;Y jrefrmEkdifiHrS w&m;ol}uD;csKyfOD;atmifwkd; udk,fwkdifwufa&muf vufrSwfa&xkd;cJhygonf? tqkdyg oabmxm;a=unmcsufwGif vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;acgif;pOfatmuf&Sd tykd'f 1 rS 9 txdaz: jyxm;aom w&m;pD&ifa&;qkdif&mrlrsm;tm;vkH;ukd csKd;azmuf+yD; w&m;&kH;rsm;u

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 25

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

ppfaq;qkH;jzwfaeonfhtay:wGif w&m;ol}uD;csKyf OD;atmifwkd;ukd,fwkdifrSm wm0ef&Sdygonf? rSm;,Gif;onfh w&m;&kH;qkH;jzwfrsm;ukd csufjcif;y,fzsufay;yg&ef Oya'a=umif;t& awmif;qkdygonf?

Oya'a&;&m okH;oyfa&;XmejrefrmekdifiHa&S›aersm;aumifpD ae@pGJ-Ekd0ifbm (7) &uf/ 2008 ckESpf?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

26

Oya'pdk;rdk;a&;

(atmufyg tifwmAsL;aqmif;yg;onf 14/ 9/ 08 ae@wGif bDbDpDrS toHxkwfv$ifhcsufudkOya'a&;&mpmapmif/ pmzwfy&dwfowfrsm;tm; jyefvnfwifjyjcif;jzpfonf?)

jrefrmppftpdk;&tm; w&m;r0iftpdk;&tjzpf pdefac:vdkufjcif;

vlxkqufqHa&;ESifhrSwfwrf;XmejrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

bDbDpDjynfaxmifpkjrefrmEd kifiHnGef@aygif;tpdk;&&J@ 0ef}uD;csKyfa'gufwm pdef0if;&JŒ

oabmxm;udk ar;jref;xm;ygw,f?

OD;pdef0if;'DudpPudk 1992 rSmvJ pOf;pm;zl;ygw,f?

ukvor*~rSm Armjynf udk,fpm;ðy+yD;awmhaecGifhr&Sdbl; ayghaemf? rlt&awmh ArmjynfvlxkudkrS udk,fpm;rðywmudk;? tJh'DtwGufu|efawmfwdk@ rltm;jzifhawmh oabmwlw,f?odk@aomfvufawG@ z,f&Sm;Edkifatmif b,fvkdz,f&Sm; rvJ 'Dvdkukovr*~&JŒ vkyfaqmif csufawGeJ@z,f&Sm;vdk@a&m&rvm; 'Djyif usefwJhvkyfaqmifr_awGuvJvdkwmudk;/ wu,fvdk@z,f&Sm;r,fqdk&iftJh'Dtay:rSmawmh uGJvGJcsufawG&Sdwmaygh?

bDbDpDjrefrmtpkd;&bufuawmh ESpfaygif; 20 w&m;0ifudk,fpm;ðyvm+yD;/ tckrS

'Djy\emudk ajz&Sif;zdk@ vdkao;vm; qdk+yD;awmhtpdk;& todkif;t0dkif;eJ@eD;pyfwJholawGqDu=um;&ygw,f? vufawG@rSm tpdk;&udk 'Dukovr*~uae z,f&Sm;ypfzdk@ b,favmufjzpfEdkifrvJ? 'Dvkyfief;awG v_yf&Sm;aewJh OD;udkudkav;u paqG;aEG;ygcifAs?

OD;udkudkav;b,favmufjzpfvmEdkifrvJqdkwJhar;cGef;uawmh u|efawmfu rvGJraoG 'DudpP

atmifjrifr,fvdk@ u|efawmfwdk@ ajym&Jygw,f? 'gayr,fh b,fESpfESpf =umr,fqdkwmawmhu|efawmfwdk@ ajymvdk@r&bl;? bmjzpfvdk@vJqdkawmh u|efawmfwdk@ukovr*~rSmjzpfcJhwJh

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 27

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

tjcm;EdkifiHawGudk =unfhr,fqdkvdk@&Sd&if (7) ESpfuae+yD;awmh (14) ESpftxd=umcJhygw,f?tJh'D twGufa=umifhr&rjcif; ESpfpOf ESpfpOf u|efawmfwdk@u wdkufyGJ0ifoGm;&rSmjzpfw,f?jzpfEdkif&ifawmh 'DESpft+yD;ayghAsm?

bDbDpDNCGUB bufuoabmxm;awGudk a'gufwmwifhaqGbufu aqG;aEG;ay;ygOD;

cifAs? 'Dv_yf&Sm;r_udk b,fvdk,lqovJ?

a'gufwmwifhaqGetzudk EdkifiHwum pifjrifhrajymeJ@ jynfwGif;upifjrifh uaez,f&Sm;zdk@ vkyfief;

tm;vHk;ud k oabmwlaxmufcHw,f yg0ifaqmif&GufrSmjzpfygw,f// od k @aomf0ef}uD;csKyfajymovdk 2008 ckESpftxd Credential Challenge yGJrSmawmh NCGUBuudk,fpm;ðy+yD;awmh vufrSwfrxdk;Edkifao;wJh taetxm;yg? odk@aomf 'Dv_yf&Sm;r_}uD;uawmh vkyfudkvkyfoifhwJhtaetxm;yg? bma=umifhvJqdkawmh etz[m w&m;r0ifbl;qdkwm od+yD;om; u|efawmfwdk@ta=umif;trsKd;rsKd; pOf;pm;&ygw,f? ckeu OD;udkudkav; ajymovdk 'DESpfr&ao;&ifvJ aemufESpfcs&OD;r,f qdkwJhtcsufudk u|efawmfwdk@oabmwlw,fcifAs? EdkifiHwum tajctaeudk oHk;oyfwJhtcgrSm etzudk róudufayr,fh atmifhcgerf;wJh EkdifiHawGu trsm;}uD;jzpfaew,f? u|efawmfwdk@ rdwfaqGEdkifiHrsm;uvnf; [uf[ufyufyuf r&Sdao;wJh umvjzpfawmhum 'DESpfuawmh udk,fuóud;pm;r_uawmh aumif;ygw,f? odk@aomfvnf; tvm;tvm t&uawmh u|efawmfwdk@odyfrjrifwJhtydkif; vJygw,fayghcifAs?

bDbDpD'gawmh NCGUB oabmxm;ayghav/ w&m;Oya' &_axmifhu =unfh&if

OD;atmifxl;taeeJ@ tck olwdk@wnfaqmufxm;wJh tr_[m b,favmufcdkifrmw,fvdk@,lqovJ?

OD;atmifxl;Credential Challenge vdk@ac:wJh wdkif;jynf tpdk;&udkukd,fpm;ðy+yD;awmh

ukovr*~&JŒ taxGaxG nDvmcHudk wufa&mufzdk@ a&mufvmwJh udk,fpm;vS,ftzGJ@&J@t&nftaoG;udk pdefac: jcif; qdkwJh jzpfpOfudk 1945 rS 90 =um;xJrSm ESpfaygif; 45 ESpf=um;xJrSm ,SOfòydifr_ (8)ck&SdcJhw,f? tJh'D (8)ckrSmawmif tmz&du/ w&kwf/ [efa*&D/ rGef*dk/&Drif/ uarBm'D,m; pwJhwdkif;jynfawGaygh? tJhwdkif;jynf awGudk òcH=unfhwJh tcgusawmhtJh'D (8)ck pvHk;rSm rsm;aomtm;jzifh 1990 ckESpftxd[m udk,fpm;vS,fawG ,SOfòydifwifoGif;=uwJh tcgusawmh t"dupDppfwmu tpdk;&udk pDppfwm jzpfygw,f? tJh'Dtpdk;&[m wdkif;jynfudk ukd,fpm;ðycGifh &Sdoifhr&Sdoifh tJh'gudk pdppfwmjzpfygw,f? òcHajym&&if1990 ckESpf/ ESpfaygif; 45 ESpf tawmtwGif;rSmqdkvdk@&Sd&if t"du vGrf;rdk;cJhwmu tpdk;&

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

28

wpf&yfu ol@e,fajrrSm xdef;csKyfxm;EdkifwJh taetxm; &Sdw,fqdk&if tJh'De,fajrudkukvor*~u vufcHwmyJjzpfw,f? uarBm'D;,m;rSm ESpfzuf udk,fpm;vS,ftzGJ@ wifoGif;

wmudk &yfqdkif;xm;cJhw,f?tJhawmh 'DtawG@tóuHawG &SdcJhw,f? 1990 ckESpf 'Dzufusawmh pOf;pm;csufawG ajymif;oGm;w,f? b,fvdkajymif; oGm;ovJqdkawmh e,fajrudk xdef;odrf; xm;Edkifr_udk oGm;pOf;pm;wm avsmhoGm;w,f? tjcm;tcsufawG ydkpOf;pm;vmw,f?b,fvdkvkyf+yD;awmh tpd k;&jzpfvmwmvJ udk,fpm;wuf

vmwJh tpdk;&[kwf&JŒvm; vlxkudk umuG,f&r,fqdkwJh tpdk;&&JŒwm0efudk xrf;aqmif&J@vm;qdkwJh pOf;pm;csufawG jzpfvm+yD;awmh? [DwD pDtm&D,Gef tmz*ef epfpwefeJ@uarBm'D;,m;EdkifiHawGrSm tajccHu pOf;pm;vmw,f? aemufqHk;ajym&r,f qdk&ifawmhpDtmtm&D,Gef; jzpfw,f? tJh'DrSm aemufqHk;urBmu tpdk;&udk a&G;cs,f wifajr‡mufvdkuf+yD;wJhaemufrSm wpfESpft=umrSm tm%modrf;r_jzpfw,f? vlxku vufrcHbl;uef@uGufqENjy=uw,f? 'Dukd,fpm;vS,f tzGJ@t&nftwGuf pdppfwJh aumfrwDukvor*~aumfrwD uae+yD;awmh urBmu tJh'Dukd,fpm;vS,ftzGJ@udk vufcHw,f?ppftpdk;&udk,fpm;vS,ftzGJ@udk vufrcHbl;? tawG;tac: jcif; &yfwnfcsufawGajymif;vmw,f? ajymif;vmwma=umifhrdk@ u|efawmf wdk@u OD;udkudkav;wdk@ajymovdkyJ'Dv_yf&Sm;r_}uD;[m wu,fhudk qufvkyfoifhwmjzpfw,f?

bDbDpDu|efawmfqdkvdkwmu ckeu jrefrmEdkifiHrSm ordkif;aywHeJ@wdkif;vdkufvdk@&Sd&if

b,ftcsufawG tay:rSm tajccH+yD;awmh tcktr_udk wnfaqmufwmygvJcifAs?

OD;atmifxl;w&m;r0ifwJhenf;eJ@ twif;t"rRtm%mudk odrf;,lxm;wmjzpfw,f? 'ga=umifh

'Dtpdk;&[m w&m;0iftpdk;&r[kwfbl;? 'kwd,tcsufu 'DEdkifiHwumtqifh&SdwJhw&m;Oya'}uD;udk csdK;azmuf+yD;awmh olwdk@udkzdESdyf+yD;awmh tm%moufqdk;&Snfatmifvkyfxm;w,f? wwd,tcsufu Oya'pdk;rdk;a&;udk vHk;0 OyuQmðy+yD;awmh w&m;pD&ifa&;,E W&m;udk zdESdyfa&;ud&d,mtjzpfoHk;xm;w,f? pwkwtcsufu vlxkudk umuG,f apmifha&Smuf&r,fh wm0efudk vHk;0rxrf;aqmifyJeJ@ vlwpfpktusdK;pD;yGm;twGufudkomwkdif;jynf&JŒtm%mudk toHk;ðyaew,f? aemufqHk;wpfcsufuawmh wdkif;jynf&JŒtifrwefwefzdk;&SdaewJh o,HZmwawG ukd,fusdK;twGufyJ t"duxm;oHk;pGJwma=umifh qif;&JwGif;

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 29

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

eufaew,f?'Dvd ktcsdefawGa=umif h etz[mtpdk;&ae&mrSm r&S doif hawmhbl;wurBmvHk;rSm r&Sdoifhawmhbl;? ukvor*~rSm r&Sdoifhawmhbl;? wurBmvHk;u qufqHa&;jzwfoifhwJh tpdk;&jzpfw,f?

bDbDpDOD;atmifxl;&J@aqG;aEG;csufuawmh vufawG@eJ@b,favmufeD;pyfovJqdkwm

=unfh&atmifcifAs? tJhawmh OD;udkudkav;wdk@ua&m ESpfaygif; (20)avmufawmifrSwdkif;jynfrSm udk,fpm;vS,fjzpfysufcJh+yD; tckrS bma=umifh'Dar;cGef;udk ar;aep&mvdkao;vJqdk+yD; tpdk;&todkif;t0dkif;uajymw,fav? tJh'gusawmha&m OD;udkudkav;wdk@ubma=umifh 'Dvkyfief;[m xda&mufr,fvdk@,lqygovJ?

OD;udkudkav;u|efawmfwdk@u xda&mufr,fvdk@ tjynfht0 ,lqygw,f? ,Hk=unfygw,f?

bmjzpfvdk@vJqdkawmh tESpf (20)=umvmonfESifhtr# ppftpdk;&&J@zdESdyfr_awG[m xifxif&Sm;&Sm;}uD; urBm}uD;u jrifawG@vm&w,f? Oyrmqdk&if tESpf (20)vHk;vHk; ppftkyfpk[mjynfolvlxkudk zdESdyfcsKyfcs,fcJhw,f? w&m;enf;vrf;eJ@ &&Sdvmwmr[kwfbl;? w&m;0ifa&G;cs,fcHxm;&wJh tEdkif&ygwDudk tm%mv$Jay;jcif; r&Sdbl;? jynfolvlxkudk qufvufzdESdyfaew,f? &[ef;&Sifvl jynfolawGudk zdESdyfw,f? &[ef;awGygygw,f? vlxkudktumtuG,fray;Edkifbl; 'DtcsufawGa=umifh tESpf (20)twGif;rSm u|efawmfwdk@zufuwdkufyGJ 0ifzdk@twGuf ydkrdktm;aumif;vmwJhtcsufawGjzpfw,f? tJh'D twGufa=umifhu|efawmfwdk@u 'Dae@'DtcsdefrSm u|efawmfwdk@up+yD;awmh 'DoHwrefa&;&mt& pmrsufESmwpfckzGifhvkdufwmjzpfygw,f?

bDbDpDa'gufwm wifhaqGcifAs tcku|efawmfwdk@ tpdk;& owif;pmawGxJrSm u|efawmfwdk@

zwfae&wmuawmh olwdk@ 'Dzufwdk taetxm;uae tckqENcH,lyGJt& zGJ@pnf;yHktajccHOya'udk twnfðyvdkufw,fqdk&if olwdk@[m x&efap;&Sif;e,f taomf&wDjzpfoGm;+yDqdk+yD;awmh owif;xkwfjyefa&;acgif;aqmifu *rfbm&Dudk&Sif;jyw,f? tJh'g2010 a&G;aumufyGJudk &ifqkdif&rSma=umufvdk@ twkdkuftcHawGbufuae+yD;awmht}uHukef *VKefqm;csufwJhoabm a0zefvm&ifa&m q&mOD;wifhaqGwdk@ bufu [kwfygovm;cifAs?

OD;wifhaqGtJh'guawmhr[kwfygbl;? u|efawmfwdk@ 2010 t&ifwnf;u oHCmawmfawGudk

ESdrfESif;r_&,f/ em*pf rkefwdkif;udpPawG&,f/ aemuf jynfvHk;u|wfqENcH,lzdk@udpP t+yD;rSmayghav? 'D 2010 rwdkifcif uwnf;uyg? u|efawmfwdk@ etz udkawmh enf;aygif;pHkeJ@wdkufyGJqifzdk@vdkw,f? EdkifiHa&;enf;a&m oHwrefa&;enf;a&m wjcm;Oya'a=umif;t&yg

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

30

wdkufyGJ0ifzdk@vdkw,f? ppfa&;&SdwJh yk*~dKvfawG[m ppfa&;a&m vdkw,fvkd@ qHk;jzwfcsufudku|efawmfwdk@ rlt& cs+yD;om;yg? 2010 uawmhu|efawmfwdk@u NLD &J@ ydkap&Siftwdkif;yJ 2010 ta=umif;udk ajymp&mudk rvdkwJhudpP/ bma=umifhvJqdkawmh u|efawmfwdk@tod trSwfrðywJhudpPyJjzpfygw,f? csKyfvkduf&ifawmh 2010 a=umufvdk@ 'Dvdkvkyfwmr[kwfbl; wenf;tm;jzifh ukvor*~u t}uD;}uD;rz,fEdkifcif u|efawmfwdk@u ukvm;xkdifz,fzdk@awmh óud;pm;aeygw,f?

bDbDpDOya'a=umif;t& OD;atmifxl;wdk@bufu bmqufvkyfEdkifrvJ wu,fvdk@

'DvdkrJcGJwJh tqifhra&mufawmifrS etzbufu Oya't&wifjyvm&if bmvkyfrSmvJcifAs?

OD;atmifxl;etz bufuwifjywmu olwdk@&Jwm0efydkif;t& wifjyrSmyJjzpfw,f? 'Du|efawmf

wdk@ Credential Challenge &JŒvkyfxHk;vkyfenf;u nDvmcHvkyfxHk;vkyfenf; uae+yD;awmhtydk'f 27 uae 29 txd qdkifwmjzpfw,f? tJh'DrSm,SOfòydifwJh tzGJ@ESpfcku wifjyvm&ifwifjywJhtcsufawGay:rSm aumfrwDu vdkuf+yD;awmh pOf;pm;ay;wmjzpfw,f? etzuvnf; olbma=umihf wdkif;jynfrSm tkyfpdk;oifhw,f? ukvor*~ taxGaxG nDvmcHrSmudk,fpm;vS,ftzGJ@udkvufcHoifhw,f? 'Dbufu tzGJ@uvnf;yJ bma=umifh udk,fpm;ðycGifhr&Sdbl;? b,fol[mudk,fpm;ðycGifh&Sdoifhw,f? 'DESpfckudk ,SOfòydifwifrSmjzpfygw,f? tJhvdk,SOfòydifwifwJhtay: aumfrwDuae taotcsm pdppfoHk;oyfoGm;r,f oHk;oyf+yD;awmhrSawG@&Sdcsufudk ukvor*~ taxGaxGnDvmcHrSm qHk;jzwfay;oGm;rSmjzpfw,f? vufawG@t&awmh u|efawmfwdk@wifjycsufu 'DESpfrSm tqifajycsifrS ajyEdkifr,fqdkwmu yxrtm;enf;csufwpfcku bmvJqdkawmh tkdau 'gjzifh&if ukvor*~ taxGaxGnDvmcHrSmetz&J@ udk,fpm;vS,ftzGJ@udk vufrcHbl;qdk&if b,fol@udk vufcHrvJ qdk&ifar;cGef;uayghav wdwdusus wifjyEdkifwm r&Sdao;bl;? tJhtydkif; awmh tm;enf;csufawG&Sdw,f?'Dtm;enf;csufawGudk b,fvdkjyifoGm;rvJqdkwmudk Movement }uD;wpfckvHk;u pOf;pm;Edkifatmifawmh 'Dv_yf&Sm;r_}uD;u tusdK;ðyoGm;r,f? odk@aomf 2007 ckESpf oHCmawmfrsm;v_yf&Sm;r_}uD; t+yD;rSm yxr OD;qHk;t}udrf 'DvdkrsdK;udpPudk pwifaxmufjywmu 0ef}uD;csKyfa*:&efba&mif;onf t*Fvef EdkifiH0ef}uD;csKyfjzpfw,f? etz [m w&m;0iftkyfcsKyfwJhtpdk;&tjzpf r&Sdoifhawmhbl;vdk@ pajymwm oljzpfw,f? qdkawmh tJhvdk ajymqdkcsuftoH}uD;[m wpfurBmvHk;rSm us,fjyef@oGm;Edkifzdk@twGuf tckusif;yr,fh ukovr*~taxGaxGnDvmcH}uD;rSm pwifwifoGif;wJh óud;yrf;r_yJjzpfw,f? csufcsif;taumiftxnfay: jcifrSay:r,f 'gayr,fh =umav wjznf;jznf;eJ@ wurBmvHk;a&mufoGm;Edkifw,fvdk@ u|efawmfwdk@,Hk=unfw,f?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 31

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

bDbDpDtckar;p&mjzpfaewmu tm;enf;csufu [kwf+yD 'g[m vufcHoifhwJh tpdk;&

r[kwfbl;qdk&if eHygwf(2 ) b,fol@udk vufcHrSmvJ b,fol@udk a&G;cs,frSmvJ tJh'gua&mOD;udkudkav;u bmpOf;pm; xm;ovJcifAs?

OD;udkudkav;u|efawmfwdk@u pOf;pm;xm;&Hkwifrubl; qHk;jzwf+yD;yg+yD? tJh'gudkvJ taxGaxG

twGif;a&;rSL; befuDrGef; xHudkvJ ay;ydk@+yD;jzpfygw,f? jrefrmEdkifiH jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;tzGJ@u a':pef;pef;u vufrSwfa&;xdk;+yD;awmh oHtrwf}uD;tjzpfeJ@rE Wav; vGwfawmfudk,fpm;vS,f OD;odef;OD;udk cef@tyfv$m ay;ydk@vkdufygw,f? tJh'Dta=umif;udkvnf; ukvor*~ taxGaxG twGif;a&;rSL;qD ay;ydk@vdkufygw,f?

bDbDpDjrefrmhta&; urBmhta&;rSmaqG;aEG;pmuawmh ukovr*~rSm jrefrmppftpdk;&[m

w&m;0if udk,fpm;rðyoifhbl;? jrefrmppftpdk;&udk ðzwfcsa&;jzpfygw,f? 'gayr,fhvdk@ukovr*~[m txl;udk,fpm;vS,fawGvGwf+yD;awmh oHwrefenf;vrf;t& aqmif&Gufaewmqdk&if udk,fpm;vS,fawG[m t}udrfaygif; 30 ausmf aeyg+yD? rpPwm befuDrGef;udk,fwkdifvnf;yJ 'DESpfukefydkif;rSm oGm;zdk@&Sdygw,f? ukvor*~&J@qHk;jzwfcsuf awmif;qdkcsufawGudk bmrSrvdkufembl;? tckvnf;xdxda&mufa&mufrvkyfEdkifbl; vlxkuvnf;yJpdwfukefae+yD;/ tJhawmh ukvor*~ xdxda&mufa&muf vkyfEk difrvm; tJh'gudktusOf;csKyf+yD;awmh vdk&if;udkajymjyay;yg?

a'gufwmwifhaqGu|efawmfwdk@,Hk=unfr_/ tm;udk;r_uawmhenf;w,f/ odk@aomf &SdaewJh urBmhtajc

tae}uD;udkawmh xdxda&mufa&mufeJ@ ususee toHk;csEdkifa&;awmh u|efawmfwdk@tjyifu yk*~dKvfrsm;u qufóud;pm;oGm;=urSmjzpfygw,fcifAs?

bDbDpDOD;atmifxl;ua&m Credential Challenge campaign t& xl;xl;jcm;jcm;

tpdk;&udk z,f&Sm;Edkifyghrvm;?

OD;atmifxl;Credential Challenge campaign uawmhtpdk;&udk z,f&Sm;a&;twGuf

taxmuftyHh wpfpHkwpf&m awmfawmfrsm;rsm;jzpfrSmyg? Oyrmqdk&if u|efawmfwdk@uarBm'D,m;rSmjzpfwJhudpP tcsdK@rSm jzpfwJhudpPqdkvdk@&Sd&if ,SOfòydifwifvdkufwJh twGufa=umifhrdkvdk@ ESpfzufvHk;udk b,fol@ukdrS ray;bJeJ@ &yfqdkif; xm;vdkufwmrsdK;awG&Sdvmw,f?ajymcsifwJh tcsufuawmh ukvor*~u xdxda&mufa&muf ta&;,lEdkifwJh tcsufqdk&if

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

32

u|efawmfwdk@bufu óud;yrf;r_vrf;a=umif;udkjyefvnfoHk;oyfzdk@ vdkygw,f? uae@oGm;aewJh vrf;a=umif;[m jynfwGif;EdkifiHa&;oufoufudk oGm;aewJhvrf;a=umif;udkavsmhvdkuf+yD;awmh EdkifiHwumOya't& ta&;,lEdkifwJh vrf;a=umif;rsdK;udk ydkpOf;pm;oifhw,f?

bDbDpDOD;udkudkav; bufua&m 'D Credential Challenge taeeJ@ ukvor*~ pifjrifhudk

oHk;+yD;awmhayghav trsm;jynfol,Hk=unfr_udkoHk;+yD; ,Hk=unfr_&atmif bmqufvkyf=urvJ?

OD;udkudkav;[kwfuJhu|efawmfwdk@ trsm;}uD; ajymvdk@&ygw,f? 'gayr,fh u|efawmfwdk@ tajccH

tm;jzifh odxm;&r,fh tcsufu jrefrmjynfrSm EdkifiHa&;ajymif;vJr_awGjzpfzdk@twGufu|efawmfwdk@ EkdifiHom;awG tm;vHk;[m wm0ef&Sdw,f? u|efawmfwdk@[m jynfwGif;rSm&SdwJhEkdifiHa&; wdkufyGJt&Sdeft[kefawGudkvnf; avsmhoGm;vdk@r&bl; u|efawmfwdk@jr‡ifhwif&r,fjynfyrSma&mufaewJh u|efawmfwdk@ taeeJ@u 'DoHwrefa&;&mwdkufyGJawGudk jr‡ifhwifoGm;&rSm jzpfw,f?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 33

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

jrefrmedkifiHtwGif; jzpfyGm;qJ/ jzpfyGm;cJhaomppftpdk;&rS usL;vGefcJhonfh vlom;rqefaomjypfr+-uD;rsm;ESifh pyfvsOf;I

edkifiHwumjypfr+qdkif&mw&m;&Hk;wifEdkifa&;twGufvkyfaqmifaeaomvkyfief;pOftajctaersm;udk

&Sif;vif;wifjyjcif

Working Team for ICC jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

w&m;Oya'pd k;rd k;a&;tajccHr S csOf;uyfpOf;pm;csuf,ae@urBmhvl@tzGJ@tpnf;rsm;wGif tm%m&Sifpepfudk yHko¿meftrsKd;rsKd;jzifh

usifhoHk;vsuf&Sdaom vl@tzGJ@tpnf;tawmfrsm;rsm;onf oufqdkif&mvl@tzGJ@tpnf;rsm;twGif; rSDwif;aexdkif=uaom EdkifiHol/ EdkifiHom;rsm;vdkvm;onfh vl@tzGJ@tpnf; wenf;tm;jzifh 'Drdkua&pDvl@tzG@Jtpnf;rsm;tjzpfodk@ taES;ESifh tjrefqdkovdk ajymif;vJwnfaqmufae=u+yDjzpfonf? ,if;uJhodk@ajymif;vJwnfaqmuf&mwGif vG,fvG,fESifh ajymif;vJwnfaqmufcJh=uonfawmhr[kwfay? tm%m&Siftpdk;&rsm;tkyfcsKyfcJhpOftcgu‚if;wdk@udk,fwdkifyg0ifusL;vGefcJh=uaom twdwfujzpfysufcJhonfh vl@tcGifhta&;csKd;azmufr_}uD;rsm;udk rnfuJhodk@ udkifwG,fajz&Sif;=urnfenf;qdkonfh t"dujy\em&yf}uD;udk rv$JraoG&ifqdkifóuHawG@=u&rnfjzpfygonf? tqdkygjy\em&yf}uD;rsm;ukd&ifqdkif&mwGif ,if;tjzpftysuf}uD;rsm;udk arhypfausat;+yD; EdkifiHawmfopfudk pdwfopf/udk,fopfjzifh wnfaqmufoGm;=urnfqdkonfh pOf;pm;csufESifh tjcm;wzufwGif tqdkyg}uD;rm; qdk;&Gm;vSonfh vl@tcGifhta&;csKd;azmufr_}uD;rsm;udk cdkifvHkonfh oufaocHcsufrsm;jzifh azmfxkwf+yD; tjypf&Sdolrsm;udk tjypfay;ta&;,ljcif;onf tem*wfvl@tzGJ@tpnf;twGif; w&m;Oya'pdk;rdk;a&;tajccHaumif;rsm;udk azmfxkwfusifhoHk;&m a&mufa=umif; ynm&Sifrsm;u axmufjyvm=uonf? qdkvdk&if;rSm tjypf&Sdolrsm;udk tjypfay;ta&;,ljcif;onf w&m;Oya'pdk;rdk;a&;tajccHjzpf+yD;/ wzufrSmvnf; ‚if;wdk@ udk,fwdkifyg0ifusL;vGefcJhaom }uD;rm;qdk;&Gm;vSonfh vl@tcGifhcsKd;azmufr_}uD;rsm;udk arhypfausat;+yD; tem*wfvl@tzG J @tpnf;opfudk wnfaqmufoGm;=urnfqdkvsifqHk;&H_;epfemcJholrsm;. rauseyfcsufrsm;/ w&m;r#wr_awmif;qdkcsufrsm;ESifh om&ifqdkifóuHawG@&rnfjzpfonf? txl;ojzifh rdrdwdk@jrefrmEdkifiHvdkrsKd; vlrsKd;/ bmom/ ,Ofaus;r_rwlnDaom vl@tzGJ@tpnf;rsm;wGif ydkrdk&ifqdkif óuHawG@&Edkifonf? tvm;wl jy\em&yfrsKd;rsm;udk tm%m&Sifvl@tzGJ@tpnf;rS 'Drdkua&pDvl@tzGJ@tpnf;odk@ toGiful;ajymif;oGm;cJh+yD;aom awmiftmz&duESifh vufwiftar&duEdkifiHrsm;wGif avhvmawG@&SdEdkifonf?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

34

qdkvdkonfrSm twdwfumvu tkyfcsKyfoltm%mydkifrsm;udk,fwdkif yg0ifusL;vGefcJh=uaom vlom;rqefonfh jypfr_}uD;rsm;udk cdkifvHkonfh oufaocHcsufrsm;/ oufaotaxmuftxm;rsm;udk toHk;ðyI azmfxkwf+yD; tjypfay;ta&;,ljcif;tm;jzifh epfemqHk;&_H;cJholjynfolrsm;twGuf w&m;r#wr_udk &SmazGazmfxkwfay;oGm;&rnfjzpfygonf?odk@rSom tem*wfvltzG@Jtpnf;opftwGif; +idrf;csrf;r_/ vGwfvyfr_/ w&m;r#wr_ESifhzGH@òzd;wdk;wufr_ponfh jynfolrsm;. b0tajccHvdktyfcsufrsm;udk &&SdcHpm;Edkifrnfjzpfonf? wcsdefwnf;rSmyif xdkoufqdkif&mvl@tzGJ@tpnf;twGif;Y w&m;Oya'pdk;rdk;a&;tajccHaumif;rsm;udk rsKd;aphcsazmfxkwfwnfaqmufoGm;&mvnf;a&mufrnfjzpfygonf?

&ifqdkifóuHawG@&Edkifonfh qdk;usK d;rsm;txufwGifazmfjycJhonfhtwdkif; vl@tzGJ@tpnf;rsm; toGiful;ajymif;pOfumvESifh

rul;ajymif; ao;rSDumvtwGif; jzpfyGm;cJhaom }uD;rm;qdk;&Gm;vSonfh vl@tcGifhta&;csKd;azmufr_}uD;rsm;wGif t"duyg0ifusL;vGefcJh=uonfh jypfr_usL;vGefolrsm;udk tjypfay;ta&;,ljcif;rsm; rvkyfaqmifcJh=uvsifvnf;aumif;/ rw&m;usL;vGefcsKd;azmufjcif; cHcJh=u&onfh jynfolvlxkrsm;twGuf wpfpHkw&m jyefvnfukpm; r_rsm;ESifh w&m;r#wr_rsm;udkoufqdkif&mvl@tzG@Jtpnf;rsm;u &SmazGazmfaqmifay;jcif;r&SdcJhvsifvnf;aumif;/}uD;rm;onfh ab;qdk;usKd;}uD;rsm;pGmudk &ifqdkifóuHawG@&rnfjzpfonf? ,if;wdk@xJrS t"duqdk;usKd;rSm qHk;&_H;epfemol jynfolvlxkrsm;twGuf w&m;r#wr_udk &SmazGazmfxkwfay;Edkifr_uif;rJhoGm;jcif;yifjzpf+yD;/ tjcm;wzufwGif tkyfcsKyfoltm%mydkifrsm;u [email protected]&yfrsm;tay: tjypfr&Sd[k ,lq=u+yD; aemufxyfjypfr_}uD;rsm;udk xyfumqufIusL;vGef=uOD;rnfjzpfonf? Todk@jzifh vltzGJ@tpnf;twGif; rvdkvm;tyfonfh jy\em&yf}uD;rsm; xyfrHay:aygufvmum w&m;Oya'pdk;rdk;r_tajccHrsm; qdwfokOf; uif;rJhoGm;rnhftajctaeqdk;}uD;rsm;udk &ifqdkifóuHawG@&rnfjzpfonf?

udkifwG,fajz&Sif; jcif;qd kif&menf;vrf;rsm;,if;jy\em&yf}uD;rsm;tay:wGif udk,fwG,fajz&Sif;jcif;qdkif&m enf;vrf;rsm;pGm&Sd

onfhteufu w&m;Oya'pdk;rdk;a&;tajccH&_axmifhrS t"duxm; &Sif;vif;csufay;vdkygonf? 'Drdka&pDpepfudk usifhoHk;vsuf&Sdaom (odk@) usifhoHk;Edkif&efóud;yrf;tm;xkwfae=uaom EdkifiHawmfawmfrsm;rsm;onf rdrdwdk@vl@tzGJ@tpnf;twGif; jzpfyGm;qJ/jzpfyGm;cJhaom }uD;rm;qdk;&Gm;vSonfh vl@tcGifh ta&;csKd;azmufr_}uD;rsm;tjyif/ tpdk;&ESifhjynfolrsm;t=um;jzpfyGm;vsuf&Sdaom taxGaxGjy\em&yfrsm;udkyg w&m;Oya'pdk;rdk;a&;tajccHrS udkifwG,fajz&Sif;aqmif&Gufae=u+yDjzpfygonf? om"utm;jzifh rdrdwdk@jrefrmEdkifiH. tdrfeD;csif;EdkifiHwEdkifiHjzpfaom xdkif;EdkifiH. ,ae@EdkifiHa&;tajymif;tvJudk ðyvkyfonfh t"du tpdwftydkif;rSm xkdif;EdkifiH. vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;yifjzpfonfudk rnfolurS tjiif;yGm;r_ wpHkw&m rvkyfcJh=uyg? qdkvdkonfrSm azmfjyygjy\em&yfrsm;udk udkifwG,fajz&Sif;&mwGif vGwfvyfaom jynfwGif;w&m;pD&ifa&;rlrsm;udkvufudkifðyI rdrdwdk@oufqdkif&mvl@tzGJ@tpnf;twGif; w&m;r#wr_udk &SmazGusifhoHk;

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 35

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

oGm;jcif;yifjzpfonf? Tae&mwGif axmufjyp&mtcsufwck&SdvmEdkifygonf? tu,fIql'ef EdkifiHvdkrsKd;/ rdrdwdk@. jrefrmEdkifiHvdkrsKd; jynfwGif;w&m;pD&ifa&;,E W&m;rsm;uw&m;r#wr_udk &SmazGazmfxkwfay;&eftwGuf rpGrf;aqmifEdkifawmhonfhtcg(odk@)tkyfcsKyfa&;tm%mydkifrsm;. vGrf;rdk;csKyfudkifr_a=umifh rvGwfvyfawmhonfhtcgtcuftcJ&SdvmEdkifygonf? xkdtcuftcJrsm;udk udkifwG,fajz&Sif;oGm;&efESifh oufqdkif&mwdkif;jynfrsm;twGif; pepfwusESifh us,fus,fjyef@jyef@1 jzpfyGm;cJhonf vlom;rqefaom jypfr_}uD;rsm;twGif;yg0ifusL;vGefcJh=uolrsm;udk wdkifwef;ta&;,l tjypfay;Edkif&eftwGuf EdkifiHwumjypfr_qdkif&mw&m;&Hk;}uD;2 udk zGJ@pnf;wnfaxmifcJh=u+yD;jzpfygonf?xdk@a=umifh rdrdwdk@. oufqdkif&m EdkifiHrsm;twGif; jzpfyGm;cJh/ jzpfyGm;aeaom ,if;jypfr_}uD;rsm;udk xkdvl@tzG@Jtpnf;twGif;&Sd w&m;pD&ifa&; ,E W&m;rsm;rS &SmazGazmfxkwfay;Edkifr_uif;rJhaer_rsm;twGuf EdkifiHwumjypfr_qdkif&mw&m;&Hk;}uD;wGif wdkifwef;ta&;,ljcif;tm;jzifh epfemqHk;&_H;cJhol jynfolvlxkrsm;twGuf w&m;r#wr_udk &SmazGazmfxkwfay;oGm;Edkifawmhrnfjzpfonf?

Edki fiHwumjypfr_qdkif&mw&m;&Hk;rdwfqufEdkifiHwumjypfr_qdkif&mw&m;&Hk;udk zGJ@pnf;wnfaxmif&onfh t"dutajccH

ta=umif;&if;rSm tjynfjynfqdkif&m +idrf;csrf;a&;ESifh w&m;r#wr_udk w&m;Oya'pdk;rdk;a&;tajccHrS &SmazGoGm;&efESifh EdkifiHwumvlom;csif;qdkif&m Oya'rsm;tm; jyif;xefpGmcsKd; azmufolrsm;udk w&m;pGJqdkedkif&ef&nf&G,fcsufrsm;jzifh 1998ckESpf ZGef ESifh ZlvkdifvtwGif;wGifEdkifiHaygif; (160)rS udk,fpm;vS,frsm; yg0ifwufa&mufonfh tpnf;ta0;}uD;udk tDwvDEdkifiHa&mròrdŒwGifusif;ycJh=uonf?,i f ;tpnf ;ta0 ; }u D ;uwnf +r Jaom E d ki fi Hwumjyp fr _q d ki f&mw&m;& H k ; =u D;3

wpfckud k zG J @pnf;wnfaxmif&efESif h vlrs K d;wkH;owfjzwfr_4/ vlom;jzpfr _ud k qef@usifusL;vGefonfh jypfr_5 /ppf&mZ0wfr_6 ponfh &mZ0wfr_cif;}uD;rsm;udk pHkprf;ppfaq;&efESifh jyif;xefpGm usL;vGefcJholrsm;udk ,if;w&m;&Hk;}uD;rSaeI tjypfay;ta&;,loGm;&ef 1998 ckESpf/ ZGefv (17)&ufae@wGif oabmwlnDr_&&SdcJh=uonf? ,if;oabmwlnDcsufrsm;t& 2002 ckESpfZlvdkifv (1) &ufae@wGif EdkifiHwumw&m;&Hk;}uD;udk pwiftwnfðywnfaxmifcJhonf?,if;w&m; &Hk;}uD;udk e,fomvefEdkifiH [dwf (The Hague)òrdŒwGif yHkrSefxm;&Sd+yD; jypfr_}uD;rsm; jzpfyGm;&mae&m/ a'orsm;wGifvnf; oifhavsmfovdk &Hk;pdkufcGifh&Sda=umif; owfrSwfcJh=uonf?tzG J@0ifE d ki fi Hrsm;

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

36

,ckvuf&Sd EdkifiHwumjypfr_qdkif&mw&m;&Hk;}uD;udk vufrSwfa&;xdk;twnfðy+yD;aom EdkifiHpkpkaygif;rSm (108) EdkifiH&Sd&m tm&SwdkufrS EdkifiHaygif; (14) EdkifiH/ tmz&duEdkifiHrSEdkifiHaygif; (30)/ taemuf Oa&myEdkifiH rsm;rS (25) EdkifiH/ ta&S›Oa&myEdkifiHaygif; (16)EdkifiH/ vufwiftar&duEdkifiHrS EdkifiHaygif; (23) EdkifiH yg0ifcJh+yD;jzpfyg onf?

w&m;ol}uD;rsm;cef@tyfa&G;cs,fjcif;,if;w&m;&H k;}uD;wGif w&m;

ol}uD; (18) OD;udk a&G;cs,fcef@xm;&mtrsKd;orD;/ trsKd;om;tcsKd;us yg0ifr_ud k OD;pm;ay;a&G;cs,fcef@xm;onf?w&m;ol}uD;rsm;. trnfpm&if;rsm;ESifh‚if;wdk@. EdkifiHudk,fpm;ðyr_/ urBmha'o}uD;rsm; udk,fpm;ðyr_rSm atmufyg twdkif;jzpfonf?

No Name Nationality Regional Group1. Judge Philippe Kirsch Canada WEOG

(President of the ICC)2. Judge Akua KUENYEHIA Ghana African States

(First Vice-President)3. Judge Rene BLATTMANN Bolivia GRULC

(Second Vice-President)4. Judge Georghios M. PIKIS Cyprus Asian States5. Judge Elizabeth ODIO Benito Costa Rica GRULAC6. Judge Navanethem PILLAY South Africa Arrican Atates7. Judge Sang-Hyun SONG Republic of Asian States

Korea8. Judge Hans-Peter KAUL Germany WEOG9. Judge Mauro POLITI Italy WEOG10. Judge Erkki KOURULA Finland WEOG11. Judge Fatoumata Demvele Mali African States DIARRA12. Judge Anita USACKA Latvia Eastern Europe13. Judge Sir Adrian FULFORD United Kingdom WEOG14. Judge Sylvia STEINER Brazil GRULAC15. Judge Ekaterina Bulgaria Eastern Europe TRENDAFILOVA16. Judge Daniel David Ntanda Uganda African States NSEREKO17. Judge Fumiko SAIGA Japan Asian States18. Judge Bruno COTTE France WEOG

WEOG - Western European and Others Group of StatesGRULAC - Latin America and Caribbean Group of States

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 37

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

w&m;ol}uD;. t&nftcsif;rsm;w&m;ol=uD;rsm;. t&nftcsif;rsm;rSm EdkifiHwumvlom;csif;qdkif&mOya'rsm;/

&mZ0wfusifhxHk;rsm;/ trsKd;orD;ESifh uav;oli,frsm;udk jyif;xefpGmqef@usifcsKd;azmufaom r_cif;}uD;rsm;ESifh pyfvsOf;I udkifwG,fajz&Sif;&mwGif txl;wvnfu|rf;usif+yD;/tawG@tóuH&Sdaom Oya'ynm&Sifrsm;jzpf&rnf[k owfrSwfxm;onf?

ppfaq;pD&ifEd kifaomr_cif;}uD;rsm;E Sif h w&m;0ifud kifwG,fppfaq;pD&ifjci f;EdkifiHwumjypfr_qdkif&mw&m;&Hk;}uD;u ppfaq;pD&ifEdkifaom r_cif;}uD;rsm;rSm EdkifiH

wumjypfr_qdkif&mw&m;&Hk;. a&mrjyXmef;Oya'7 tydk'f(5) t& -(1) vlrsKd;wkH;owfjzwfr_(2) vlom;jzpfr_udk qef@usifusL;vGefaomjypfr_(3) ppf&mZ0wfr_ wdk@jzpfonf?,if;r_cif;}uD;rsm;jzpfyGm;vmv#if rnfolrqdkwdkif=um;Edkifaomfvnf; w&m;0if

udk,fwG,fppfaq; pD&if&mwGifrl enf;vrf; (3) rsKd;u cGifhðyrSmom vufcHpOf;pm;+yD;ppfaq;pD&ifEdkifonf? ,if;uJhodk vufcHpOf;pm;&mwGifvnf; w&m;&Hk;}uD;udk w&m;0iftwnfðywnfaxmifcJhonfh (2002) ckESpf Zlvdkifvaemufydkif; jzpfyGm;onfhr_cif;}uD;rsm;udkom vufcHpOf;pm;onf? ‚if;enf;vrf; (3) rsKd;tm; EdkifiHwum jypfr_qdkif&mw&m;&Hk;.a&mrjyefXmef;Oya'tydk'f (13) t& atmufygtwdkif; owfrSwfjyXmef;xm;onf?

w&m;&Hk;onf yk'fr (5) Y azmfjyxm;aom jypfr_wpfckckESifh ywfoufI atmufazmfjyygtajct aersm;Y TOya'. jyXmef;csufrsm;ESifhtnD ‚.pD&ifykdifcGifhudk usihfoHk;rnf?

(u) usL;vGefonf[k ,lq&aom jypfr_wpfckudk (odk@) xdk@xufydkaom jypfr_rsm;udk yk'fr (14) t&pmcsKyf0ifEdkifiHrsm;rS w&m;pGJqdkolxHodk@ v$Jajymif;ay;onfhtajctae/(c) usL;vGefonf[k,lq&aom jypfr_wpfckudk (odk@) xdk@xufydkaomjypfr_rsm;udkukvor*~. zGJ@pnf;yHkOya' tcef; (4) t& tr_xrf;aeaom vkHòcHa&; aumifpDrS w&m;pGJqdkolxHodk@ v$J ajymif;ay;onfhtajctae (odk@r[kwf)(*) Todk@aomjypfr_rsKd;ESifh ywfoufI w&m;pGJqdkolrS yk'fr (15) ESifh tnDpHkprf;ppfaq;r_ pwifaqmif&Gufonfhtajctae ponfwdk@jzpfjyD;/

jypfr_xif&Sm;a=umif; pD&ifppfaq;awG@&SdcJhv#if csrSwfedkifaomtjrifhqHk;jypf'%frSmaxmif'%fESpf oHk;q,f (30) odk@r[kwf woufwu|ef;'%frsm;jzpfonf?

jrefrmEdkifiHwGif;rS }uD;rm;onfh vlom;rqefaomjypfr_}uD;rsm;txufwGifazmfjycJhaom jypfr_}uD;rsm;udk EdkifiHwumw&m;&Hk;odk@ wdkif;=um;Edkif&ef

twGuf ,if;jypfr_}uD;rsm;udk pHkprf;ppfaq;&mwGif jypfr_usL;vGefolrsm;u pepfwusESifhus,fus,fjyef@jyef@ vkyfaqmifcJhonfudk oufaotaxmuftxm; cdkifvHkpGmESifh wifjyEdkif&efvdktyfygonf? ,if;udpP&yfESifh qufpyfoHk;oyf=unfhv#if ,ae@jrefrmEdkifiHtwGif;jzpfyGm;cJh/ jzpfyGm;qJjzpfaom }uD;rm;qdk;&Gm;vSonfh vl@tcGifhta&;csKd;azmufr_}uD;rsm;

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

38

onf &dk;&dk;omrmef r_cif;}uD;rsm;r[kwfbJ EdkifiHwumjypfr_qdkif&mOya'8ESifh EdkifiHwumvlom;csif;qdkif&m Oya'rsm;9 yg jyXmef;csufrsm;udk jyif;xefpGm csKd;azmufae=ujcif;yifjzpfonf? ,if;r_cif; }uD;rsm;Y etz ppftpdk;&tm%mydkifrsm; udk,fwdkifyg0ifcJh+yD;pepfwusESifh us,fus,f jyef@jyef@ usL;vGefcJha=umif;udkvnf;awG@&onf? xdk@a=umifhetz ppftpdk;&tm%m ydkifrsm;tm; ,if;}uD;rm;qdk;&Gm;vSonfh jypfr_}uD;rsm;twGufEdkifiHwumjypfr_qdkif&m w&m;&Hk;wGif pGJcsufwifta&;,lEdkif&eftwGuf oufaocHcsufrsm;pGmjzifh wifjywdkif=um; Edkif&ef vGefpGmrSta&;}uD;onf?

jrefrmEdkifiHtwGif; 2002 ckESpf aemufydkif;jzpfyGm;cJhaom etzppftpdk;&tm%mydkifrsm;udk,fwdkif yg0ifusL;vGefcJhaom qdk;0g;vSonfh jypfr_}uD;rsm;xJrS om"utcsKd@udk

xkwfEkwfwifjy&v#if 2003 ckESpf/arv (30) &ufae@u jzpfyGm;cJhaom 'DyJ,if;vkyf=uH owfjzwfr_}uD;/ 2007 ckESpfujzpfyGm;cJhonfhoHCmawmfrsm;OD;aqmifonfha&$0ga&mif vlxkv_yf&Sm;r_}uD;/2008 ckESpftwGif jzpfyGm;cJhaomem*pfobm0rkefwdkif;}uD;a=umifhtwd'kuQa&mufcJh=uaom jynfolvlxkrsm;tay: vspfvsL&_cJhjcif;rsm;tjyif e,fpyfa'o&Sdw d ki f ;&i f ;om;e,fa jrr sm;Y

ppftpdk;&. vufeufudkif ppfwyfrsm;u a'ocHjynfolrsm; tay: usL;vGefcJhr_rsm;ESifha':atmifqef;pk=unf/ OD;cGefxGef;OD;tygt0iftxifu& EdkifiHa&;acgif;aqmif;rsm;/ 88ausmif;om;acgif;aqmifrsm;/EdkifiHa&;wuf=uGv_yf&Sm;olrsm;ESifh tusOf;uscH EdkifiHa&;tusOf;om;rsm;tm; ESpf&Snfaxmif'%f}uD;rsm; csrSwfjcif;ponfwdk @onf EdkifiHwumjypfr_qdkif&m Oya'ygjyXmef;csuf jypfr_}uD;rsm;jzpfaomvlrs K d;wke f ;owfjzwfr_E Sif hvlom;jzpfr_udk qef@usifusL;vGefaomjypfr_}uD;rsm;udk pepfwusESifh us,fus,fjyef@jyef@usL;vGefae=ujcif;yifjzpfonf? ,if;uJhodk@ jyif;xefpGm csKd;azmufcJh/ csKd;azmufqJjzpfaomjypfr _}uD;rsm;twGif; qH k;& H _;epfemoljynfolvlxkrsm;twGuf w&m;r#wr_udk

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 39

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

&SmazGazmfaqmifay;&eftwGuf EdkifiHwumjypfr_qdkif&m a&mr Oya'ygjyXmef;csuft&jrefrmedkifiHtwGif; jynfwGif;w&m; pD&ifa&;,E W,m;rsm;u rpGrf;aqmifEdkifjcif;ESifhwGe f@qkwfaeaom10 tajctaeudkvnf;a&muf&S dae+yDjzpf onf? ta=umif;rSmjrefrmEdkifiH. vuf&SdjynfwGif;w&m;pD&if;,E W,m;rsm;onf etz ppftpdk;&tm%m

yd ki fr sm;. xdef;c s Ky fr _atmufwGifa&muf&S daejcif;a=umifh ‚if;wdk@udk,fwdkif yg0ifusL;vGef cJhaomjypfr_}uD;rsm;udk EdkifiHwumjypfr_qdkif&mw&m;&Hk;wGifwd kif =um;ta&;,loGm;&rnfjzpfonf? odk@rSomqH k;&_ H;epfemol jynfolvlxkwpf&yfvH k;twGufw&m;r#wr_udk &SmazGay;E d kifrSmjzp f+yD ; jyefvnf

ukpm;ay;r_rsm;udkvnf;vkyf aqmifay;EdkifrSm jzpfonf? wcsdefwnf;rSmyif tem*wfvl@tzG@Jtpnf;opftm; ajymif;vJwnfaqmuf&mwGif Oya'pdk;rdk;a&;tajccHaumif;rsm;udk &SmazGazmfxkwfwnfaqmifoGm;jcif;vJjzpfonf?

jrefrmEdkifiHwGif;jzpfyGm;qJ/ jzpfyGm;aeaom jypfr_}uD;rsm;ESifh EdkifiHwumtodkif;t0dkif;. v_yf&Sm;r_rsm;

txufwGifazmfjycJhonfhtwdkif; jrefrmEdkifiHtwGif; jzpfyGm;qJ/ jzpfyGm;cJhaomjypfr_}uD;rsm;ESif ywfoufI EdkifiHwumjypfr_qdkif&mw&m;&Hk;}uD;odk@ wdkif=um;ta&;,l&efaqmif&Gufjcif;vkyfief;rsm;ESifh ,if;odk@vkyfaqmifoifha=umif;udk EdkifiHwumtm;ay;wdkufwGef; vkyfaqmifvsuf&Sd&m -

- 2007 ckESpf arv 29 &ufae@wGif =opaw;vsEdkifiH avbm (vuf&dStpkd;&)ygwDu ql'efEdkifiH udpPvdkrsKd; jrefrmEdkifiHrSmjzpfyGm;aewJh qdk;&GmwJhjypfr_}uD;rsm;ESifhywfoufI EdkifiHwumw&m;&Hk;udk wifoifh+yDjzpfa=umif; a=ujimcsufxkwfjyefcJh/

- 2007 ckESpf ZGefvwGif tdkifpDtmpDtzGJ@}uD;u etzppftpdk;&onf EdkifiHwumvlom;csif;qdkif&m pmemaxmufxm;onfhOya'rsm;udk csKd;azmufwJhr_cif;}uD;awGudk usL;vGefaejcif;yifjzpfa=umif; a=ujimcsufxkwfjyefcJh/

- 2008 ckESpf arvY Oa&myor*~ygvDref}uD;u jrefrmEdkifiHtwGif; em*pfqkdifuvHk;}uD;jzpfyGm;cJh wmESifhywfoufI rkefwdkif;'%foifh+yD; 'kuQa&muf=uonfh jynfolvlxkrsm;tay: etz ppftpdk;&. wm0efrJhpGm vspfvsL&_cJhr_rsm;

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

40

twGuf ukvor*~vHkòcHa&;aumifpDuaewqifh EdkifiHwum jypfr_qdkif&mw&m;&Hk;udk v$Jajymif;ay;tyf ta&;,loGm;&eftwGuf rdrdwdk@Oa&myor*~EdkifiHrsm; tm;vHk;udk wkdufwGef;oGm;rnf[k qHk;jzwfcsufwckcsrSwfcJh/

- 2008 ckESpf arvwGif Amnesty International [kac:onfh tjynfjynfqkdif&mvGwf+idrf;csrf;omcGifhtzGJ@}uD;u jrefrmEdkifiHta&S›ykdif; wkdif;&if;om;a'orsm;wGif jzpfyGm;cJhonfhjypfr_}uD;rsm;rSm EdkifiHwumjypfr_qdkif&m Oya'jyXmef;csufyg jypfr_}uD;jzpfonfh vlom;jzpfr_udk qef@usifusL;vGefonfhjypfr_rsm; jzpfonf[k tpD&ifcHpmwapmifxkwfjyefcJh/

taumiftxnfazmfaqmif& Gufaer_rsm;jrefrmEdkifiHtwGif; jzpfyGm;qJ/ jzpfyGm;cJhaom }uD;rm;qdk;&Gm;vSonfh ,if;vlom;

rqefaomjypfr_}uD;rsm;udk jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpDtaejzifh 2003 ckESpf 'DyJ,if;vkyf}uHowfjzwfr_}uD;jzpfyGm;+yD;csdefrSpwifI ,ae@csdefxd vkyfudkifaqmif&Gufvsuf&Sdygonf? ,if;uJhodk@aqmif&Gufvkyfudkifvsuf&Sd&m xkdudpPtay: wpdkufrwfrwfqufvufvkyfaqmifedkif&ef&nf&G,fcsufjzifh 2008 ckESpf ESpfv,fydkif;avmufwGif BLC's Work-ing Team for ICC [kac:onfh tzGJ@0if (4) OD;yg oD;jcm;tvkyftzGJ@i,fav;udk zGJ@pnf;cJhonf? ,if;tzGJ@i,fav;onf t"duvkyfief;pOf (3)&yfudk csrSwftaumiftxnfazmfvkyfaqmifvsuf&Sd onf? ,if;wdk@rSm

1? Oya'ynm&yfydkif;qdkif&m2? oufaocHcsufrsm;pkaqmif;jcif;3? ynmay;jcif;ESifh pnf;&Hk;v_H@aqmfjcif; vkyfief;rsm; ponfwdk@jzpfygonf?

,if;vkyfief;pOfrsm;udk csrSwfvkyfaqmif&mwGif rdrdwdk@jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpDtaejzifh vkyfaqmifvsuf&Sdovdk EdkifiHwumtzJG@tpnf;rsm;/ jynfwGif;/ jynfytzGJ@tpnf;rsm;ESifh qufpyfaqmif&Gufvsuf&Sdonf?

Oya'ynm&yfy d ki f ;qd ki f&mudp P&yfr sm;ud k vky fud ki faqmi f& Guf&mwGifrdrdwdk@jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpDESifh tar&dueftajcpdkuf Global Justice Cen-ter (GJC) [kac:aom EdkifiHwumtzGJ@tpnf;}uD;jzifh vufwGJvkyfaqmifvsuf&Sdonf?

* Working Team for ICC *

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 41

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

‚if;tjyif EdkifiHwumqufpyftzGJ@tpnf;}uD;rsm;/ woD;yk*~v Oya'ynm&Sif}uD;rsm;/jynfwGif;/ jynfy&Sd qufpyftzGJ@tpnf;rsm;ESifhvnf; yl;wGJvkyfaqmifjcif;ESifh ,if;uJhodk@yl;wGJvkyfaqmifoGm;&eftwGuf vnf;óud;yrf;aqmif&Gufvsuf&Sdonf?

oufaocHcsufrsm;pkaqmif;jcif;ESifh ywfoufI EdkifiHwumjypfr_qdkif&m Oya'ygoufaocHcsuf qdkif&mvkyfxHk;vkyfenf;rsm;twdkif; pkaqmif;odrf;qnf;vsuf&Sdonf?,if;odk @oufaocHcsufrsm;pkaqmif;&mwGif pepfwusESif h us,fus,fjye f@ jyef@vkyfaqmifvsuf&Sda=umif;wifjyEdkif&eftwGuf tedrfhqHk;tajccH ta=umif;t&m (3) &yfay:wGif pkaqmif;odrf;qnf;vsuf&Sd&m -

1? jypfr_}uD;rsm;tvdkufpkaqmif;odrf;qnf;jcif; ( 'DyJ,if;vkyf}uHowfjzwfr_}uD;/ a&$0ga&mifvlxkv_yf&Sm;r_ -------)2? yx0Dtaetxm;tvdkuf odrf;qnf;jcif; (u&ifjynfe,f/ rGefjynfe,f/ {&m0wDwdkif;/ &efukefwdkif; ------)3? EdkifiHwumjypfr_qdkif&mOya'yg jyXmef;csufrsm;. yk'frcGJrsm;tvdkufodrf;qnf;

jcif; (owfjzwfr_}uD;rsm;/ nif;yef;ESdyfpufr_rsm;/ twif;t"rRzrf;qD;r_rsm; - )

azmfjyygta=umif;t&mrsm;tvdkuf vdktyfaomowif;tcsuftvufESifhrSwfwrf;udk pkaqmif; &mY Networking for Human Rights Documentation –Burma (ND-Burma) [k ac:aom tzGJ@tpnf;}uD;ESifh yl;wGJvkyfaqmifvsuf&Sdonf?(ND-Burma) tzGJ@tpnf;}uD;onf jrefrmEdkifiHtwGif; jzpfyGm;aeaom vl@tcGifhta&;csKd;azmufr_rsm;udk pepfwusaumuf,lrSwfwrf;wifaeonfh tzGJ@0iftzG@J tpnf; (12)zGJ@jzifh zGJ@pnf;xm;aom tzGJ@tpnf;}uD;jzpfonf? xdk@jyifoufqdkif&m ta=umif;t&mrsm;tvdkuf pdwf0ifpm;onfh tjcm;qufpyftzGJ@tpnf; (odk@) vlyk*~dKvfrsm;ESifh yl;aygif;vkyfaqmifvsuf&Sdonf? ynmay;jcif;qkdif&mvkyfief;rsm;ESifh pnf;&Hk;v_H@aqmfa&;qdkif&mvkyfief;rsm;wGifvnf; a&'D,dkESifh *sme,frsm;tygt0if owif;rD'D,mrsm;/ &kyfjrifoH=um;tpDtpOfrsm;/ tcgtm;avsmfpGmðyvkyfaom oifwef;rsm;/ nDvmcHrsm;ESifh tvkyf&HkaqG;aEG;yGJrsm;wGif csjyaqGaEG;jcif;/ oif=um;ydk@csay;jcif;rsm;udk jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpDrSrdrdwdk@tzGJ@i,fav;taejzifh vkyfaqmifvsuf&Sdonf? xdk@jyif ,if;vkyfief;pOfESifh ywfoufI tjcm;tzGJ@tpnf;rsm;ESifhvnf; vufwGJyl;aygif;aqmif&Gufvsuf&Sdonf? ,ckvuf&Sdt"du vufwGJvkyfudkifvsuf&S daom tzGJ@tpnf;rsm;rSm trsKd;orD;rsm;tzG@ JcsKyf(jrefrmEdkifiH)ESifh trsKd;om;'Drdku a&pDtzGJ@csKyf (vGwfajrmufe,fajr) A[dkXmecsKyftyg0if,if;tzGJ@csKyf. EdkifiHwuma&muf XmecGJrsm;ESifhvnf; qufpyfvkyfudkifaqmif&Gufvsuf&Sdonf? txl;ojzifh EdkifiHwumjypfr_qdkif&mw&m;&Hk;}uD;. pmcsKyftzGJ@0ifEdkifiHrsm;jzpfaom*syef/ udk&D;,m;EdkifiHrsmtjyif uae'g/ =opaws;vsm;/ t*Fvef ponfh Oa&my EdkifiH}uD;rsm;&Sd trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf (vGwfajrmufe,fajr) XmecGJrsm;ESifh qufpyfvkyfaqmifvsuf&Sdonf?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

42

ed* Hk;cs Kyft}uHðywdkufwGef;csufetz ppftpdk;& tkyfcsKyfa&;tm%mydkifrsm;udk,fwdkif pepfwusESifh us,fus,f

jyef@jyef@ yg0ifusL;vGefcJhaom qdk;&Gm;vSonfh azmfjyygjypfr_}uD;rsm;twGif; usL;vGef;jcif;cHcJh&aom qHk;&H_;epfemoljynfolvlxkrsm;twGuf w&m;r#wr_udk &SmazGazmfaqmifay;jcif;ESifh ,if;uJhodk@jypfr_}uD;rsm; xyfrHrjzpfyGm;atmif wm;qD;umuG,foGm;&efvkyfaqmifvsuf&Sdaom Tvkyfief;pOf}uD;onf wpxufwpt&Sdef&vm+yDjzpfygonf?Tvkyfief;pOf}uD;atmifjrifEdkif&eftwGuf vkyfaqmif&mwGif Oya'a&;&m&_axmifhwckwnf;jzifh vkyfaqmifI r&Edkifay? EdkifiHa&;/ oHwrefa&;/ EdkifiHwumzdtm;/ jynfwGif;/jynfy&SdtzGJ@tpnf;rsm;ESifh jynfolvlxkrsm;. oHòydifnDnDaxmufcHr_rsm;&&SdrSomwdk;wufatmifjrifEdkifrnfjzpfygonf? xdk@a=umifh jynfwGif;/ jynfy&Sd tzGJ@tpnf;rsm;ESifhjynfolvlxkrsm;taejzifh rdrdwdk@ESifhtwl yl;aygif;vufwGJvkyfaqmif=uyg&efESifh jrefrmEdkifiHtwGif;&Sdjynfolvlxkrsm;taejzifh rdrdwdk@udk,fwdkif pepfwusESifh us,fus,fjyef@jyef@usL;vGef;jcif;cHae&aom qdk;&Gm;vSonfhjypfr_}uD;rsm;udk cdkifvHkonfhoufaocHcsufrsm;/oufaotaxmuftxm;rsm;jzifh 0dkif;0ef;vufwGJazmfxkwfoGm;=uyg&ef t}uHðywdkufwGef;vdkufygonf?

(Endnotes)1 Systematic and Widespread2 The International Criminal Court3 The permanent of the International Criminal Court4 The Crime of Genocide5 Crimes against Humanity6 War Crimes7 Rome Statute of the International Criminal Court8 Rome Statue of the International Criminal Court9 International Humanitarian Laws10 Inability and Unwillingness

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 43

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

ukovr*~&JŒ taxGaxGnDvmcHudk wufa&mufzdk‹ a&mufvmwJhudk,fpm;vS,ftzGJ‹&JŒ t&nftaoG;udk pdefac: jcif;

vlxkqufqHa&;ESifhrSwfwrf;XmejrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

AGDtdkatukvor*~ taxGaxGnDvmcHrSm jrefrmppftpdk;&udk w&m;r0if tpdk;&tjzpf

a=ujimzdk@ pdefac:v_yf&Sm;r_ayghaemf? Credential challenge udk EdkifiHwumOya'eJ@ udkufnDatmifb,fvdkaqmif&GufrvJ&Sifh?

OD;odef;OD;t"dutcsufuawmh tydkif; (2)ydkif;&Sdygw,f yxr tydkif;uawmh jrefrmEdkifiHudk

udk,fpm;ðy+yD;awmh ukvor*~udk wufwJhae&mrSm 'D Credential aumfrwDqdkwm&Sdygw,f? tJh'DaumfrwDudk u|efawmfwdk@wifoGif;&ygw,f? wifoGif;wJhtcgrSm wufvmwJhudk,fpm;vS,fonf ppfrSefwJh udk,fpm;vS,fr[kwfbl;? 'ga=umifhrdk@vdk@ ukvor*~taxGaxGnDvmcHrSm olwdk@&J@wufa&mufcGifhudk todtrSwfrðyygeJ@vdk@ wifoGif;wJhtcgrSmwifoGif;wJhavsmufv$may:rSmpOf;pm;ygw,f? avsmufv$muwif oGif;vdkufw,fqdkvdk@&Sd&if wifoGif;vdkufwJh av#mufv$may:rSm b,favmufxd rSefuefr_&SdovJ r&Sdbl;vJ qdkwmCredential aumfrwDrSm yxrqHk;aqG;aEG;ygw,f? aqG;aEG;+yD;wJhtcgusrS aumfrwDxJrSmqHk;jzwfygw,f? 'DaumfrwDxJrSm u|efawmfwdk@ qDuae+yD;awmh 'DvdkwifvmwJhavsmufv$mu EdkifiHwpfEkdifiHxJ&J@ udk,fpm;vS,f EdkifiHwpfEdkifiH&J@tpdk;&tzGJ@/ ol@&JŒudk,fpm;vS,fudk pdefac:vm+yDqdkvdk@&Sd&if tJh'Dpdefac:wJhav#mufv$may:rSm tajccH+yD;awmh'DaumfrwDu qHk;jzwf&ygw,f? qHk;jzwf+yD;wJhtcgrSm 'D[mudk ta&;,loifhw,fqdk+yD;awmh qHk;jzwfw,fqdkvdk@&Sd&if tJh'gudk taxGaxGnDvmcH}uD;rSm rJcGJqHk;jzwf+yD;awmh'DudpPudk u|efawmfwdk@pOf;pm;aqmif&Guf=uwmjzpfygw,f? u|efawmfwdk@u 'Dyxrwpfqifhudk jzwfoef;zdk@twGuf Credential challenge vdk@ac:wJh pdefac:r_aumfrwDudku|efawmfwdk@ wifoGif;vdkufwm jzpfygw,f?

AGDtdkatwu,fvdk@ukvor*~rSm jrefrmppftpkd;&&J@ae&mudkz,f&Sm;vdkufr,fqdkvdk@&Sd&if

b,fvdkrsdK;&vm'fawG &EkdifrvJ&Sifh?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

44

OD;odef;OD;yxrOD;qHk;tcsufuawmh u|efawmfwdk@'Djrefrmjynfolvlxkayghaemf? u|efawmf

wdk@'DcHpm; csufawGudk wifjyEdkifwJh taetxm;rsdK;&vmrSmjzpfygw,f? wenf;tm;jzifhajymr,fqdk&if jrefrmEdkifiH twGif;rSm 1990a&G;aumufyGJ&v'ft& a&G;aumufyGJrSma&G;aumufwifajr‡mufxm;wJh jynfol@ukd,fpm;vS,fawG&Sdygw,f? jynfol@udk,fpm;vS,fawG&SdwJh tcgusawmh 90 ckESpfa&G;aumufyGJ &vm'fudk wpfenf;r[kwf wpfenf; taumiftxnfazmf&rSmjzpfygw,f? 'Dvdku|efawmfwdk@ vlxk&J@qENudk rsufuG,fðywJhtwGufrjzpfoifh rjzpfxdkufwJh udpPjzpfygw,f? qdkawmh tJhvdkvkyfjcif;tm;jzifh etzudk 90 ckESpfa&G;aumufyGJ ðyvkyf+yD;awmh 'DvdkudpPrsdK;udk raqmif&Gufbl; qdkvdk@&Sd&if 'D[mu jynfoludkrsufuG,fðywJh tpdk;&jynfoludk rav;pmwJh tpdk;&jzpfw,f 'ga=umifhrdk@ 'gudk vufrcHygeJ@olwdk@[m jrefrmEdkifiH&JŒ udk,fpm;vS,fr[kwfygbl;vkd@ajymjcif;tm;jzifh 1990 ckESpfa&G;aumufyGJeJ@ ywfoufwJh &vm'fudk wpfpHkwpf&m taumiftxnfazmfEdkifr,fh azmfay;&r,fh taetxm;rsdK;jzpfvmEdkifw,f tJh'Dtjyif jrefrm ppftpkd;&uvnf;yJ EdkifiHwumtodkif;t0dkif;rSm udk,fpm;ðy+yD;awmh aqmif&GufEdkifwJh tpdk;&r[kwfbl;qdkwm jrefrmEdkifiHtwGif;rSm&SdwJh jzpfaewJh EdkifiHa&; a&S›rwdk;om aemufrqkwfom jzpfaewJhaemufrSmajz&Sif;Edkifr,fh enf;vrf; &Sdvm&rSmjzpfygw,f? tJhawmh &SmazGEdkifzdk@twGufu etzppftpdk;&[m jrefrmEkdifiH&J@ w&m;0ifudk,fpm;vS,fr[kwfbl;/ w&m;0ifppftpdk;& r[kwfbl;qdkwm u|efawmfwdk@wifoGif; wmjzpfygw,f?

AGDtdkat[kwfuJh wqufwnf;ar;csifwmu tckvdkrsdK; q&mwdk@v_yf&Sm;r_rSm ta0;a&muf

nGef@aygif; tpdk;&ayghaemf NCGUB eJ@ oabmxm;uGJvGJr_awG&Sdw,fvdk@=um;&&ifb,ftcsufawGtay:rSmrsm; oabmxm;uGJvGJr_awGjzpfwmygvJ&Sif?

OD;odef;OD;yxrqHk;tcsufu oabmxm;uGJvGJw,fqdkwm tJh'gr[kwfygbl;? NCGUB

uaxmufcHygw,f? axmufcHwJhta=umif;vnf; w&m;0ifpmxGuf+yD;awmh a=ujimcsufxGuf+yD; axmufcHxm;wmyg? 'gayr,fh b,foluae+yD;awmh 'DOD;aqmifr_tcef;u¾udk,l+yD; wifrvJqdkwJh tydkif;rSmyJ u|efawmfwdk@ nSd& Ed_if;&wJhtaetxm;jzpfygw,f?tJhvdknSd&Ed_if;&wJh tcgrSm u|efawmfwdk@aqG;aEG;wJh tcgusawmh bmjzpfvmovJqdkawmhNCGUB uwifwmxufpmvdk@&Sd&if MPU u ydk+yD;awmh oifhawmfw,fvdk@ NCGUB&J@ 0ef}uD;csKyfua&m tJhvdk,lqygw,f? ,lqwJhtwGufa=umifhrdk@vdk@ 'DaemufqHk;nSdwJhtcgusawmh wu,fvdk@ NCGUB taeeJ@wifr,fqdkvdk@&Sd&ifvJbJ wifvdk@&ayrJhvnf; MPUeJ@wifwm ydk+yD;awmh aumif;w,f? NCGUB rSmu ol@&JŒtjcm;EdkifiHrsm;eJ@ qufqHxm;wJh udpPawGrSm Credential challenge eJ@ywfouf+yD;awmh óudwif+yD; &Sif;jycJhwmr&Sdbl;?'ga=umifhrdk@vdk@ u|efawmfwdk@u óudwif&Sif;jycJhwmr&Sdbl;? tcsdefuvnf;uyfaew,f'ga=umifhrdk@vdk@ 'DudpPawGrSm MPU uaeOD;aqmifvdk@&Sd&if ydk+yD;awmh oifhawmfr,fvdk@

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 45

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

nSdEd_if;wJhtcgrSm tajz&ygw,f? tJh'ga=umifhrdk@vdk@ NCGUB urwifoGif;onfhwdkifatmif MPU uae+yD;awmh u|efawmfwdk@wifoGif;vdkufwm jzpfygw,f?

AGDtdkattckvdkjynfyrSmv_yf&Sm;wJh v_yf&Sm;r_xJrSmayghaemf u|efrar;csifwmu 2 ydkif;aygh

wpfydkif;u q&mwdk@v_yf&Sm;r_udk EdkifiHwumrSm jrefrmh'Drdkua&pDa&;v_yf&Sm;ae=uolawG&JŒb,favmufaxmufcHr_ &ovJayghaemf? aemufwpfcku EdkifiHwum&J@ axmufcHr_ayghq&mwdk@b,favmuf&xm;+yD;+yDvJ?

OD;odef;OD;'D[meJ@ywfouf+yD;awmh u|efawmfwdk@ wifjycJhovdkyJ vGefcJhwJh wpfESpfcGJavmuf

uwnf;u óudwifjyifqif+yD;awmh jzpfEdkifajcawGeJ@ EdkifiHwumtawG@tóuHawGudk avhvmcJhygw,f? avhvmcJhwmeJ@ ywfouf+yD;awmh tjcm;EdkifiHawGudkvnf;aqG;aEG;cJhwm&Sdygw,f? aocsmaqG;aEG;w,f? u|efawmfwdk@ udk,fwdkifoGm;+yD; aocsmaqG;aEG;cJhwmjzpfygw,f? qdkawmh jynfwGif;jynfy axmufcHr_rSm t"duuawmh jynfyaxmufcHr_qdkwmjynfwGif;v_yf&Sm;r_tay:rSm tajccHw,fvdk@ em;vnfwJhtwGufa=umifhrdk@vdk@ u|efawmfwdk@tm;udk;wmuawmh jynfyEdkifiHawGr[kwfygbl;? jynfwGif;rSm&SdwJh jynfolvlxkygyJ?tJhawmh jynfwGif;rSm&SdwJh jynfolvlxku jyef=unfhr,fqdkvdk@&Sd&if 2003 'DyJ,if;ta&;tcif;+yD;uwnf;u EdkifiHawmfu OD;aqmifwJh t=urf;zufr_udk usL;vGefcJhwJh a':atmifqef;pk=unfwdk@udk owfzdk@txd óud;pm;cJhw,f? 2007 ckESpfpufwifbmrSmjzpfcJhwJh a&G0ga&mifawmfvSefa&; rSmvJbJ +idrf;csrf;pGmqENjy wJhoHCmawmfawGudk twif;t"rR zdESdyf+yD;awmhòzdcGif;cJhw,f? tJh'Dtjyifem*pfrkefwdkif;udpPrSmvJbJ vlxk&J@tusdK;pD;yGm;xuf ppfwyftusdK;pD;yGm;udk OD;wnf+yD;awmh vlxkudk&&Sdapr,fh taxmuftyHhawG &duQmawGudk jzwfawmufcJhw,f? vlawGodef;csD+yD;aocJhwmudk rodusdK;u|efðyaecJhw,f? vlawGoef;csD+yD;tdk;rJh tdrfrJh jzpfwm udkrodusdK;u|efðycJhw,f? 'gawGu vlxkurcHEdkifwJhudpPawGjzpfygw,f?1990 ckESpfa&G;aumufyGJtay:rSm tajccHwmr[kwfbJeJ@ vlxk&JŒvuf&Sdtaetxm;t&cHpm;&ae&wJh tajctaeay:rSm wifwmjzpfygw,f?

(rSwfcsuf? ?txufygaqmif;yg;onf 'Drdku&ufwpfjrefrmhtoHrS 10/ 9/ 08ae@wGif ar;jref;xkwfv$ifhcsufudk jyefvnfwifjyjcif;jzpfonf?)

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

46

zGJŒpnf;yHktajccHOya'a&;&m

(atmufyg zGJ@pnf;yHktajccHOya'a&;&maqmif;yg;rsm;ESifhywfoufI jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD/ taxGaxGtwGif;a&;rSL; OD;atmifxl; a&;om;ðypkum 'Drdku&mufwpfjrefrmhtoHrS xkwfv$ifhcJh+yD;aom tajccHOya'a&;&maqmif;yg;rsm;udk cGifhðycsufjzifhjyefvnfwifjyjcif;jzpfonf?)

zGJ@pnf;yHktajccHOya'ESi fh vlxk.tcef;u¾

wdkif;&if;om;tcGifhta&;ESifh etz. em*pfzGJ‹pnf;yHktajccHOya'(yxrydkif;)

owfrSwfxm;wJh twdkif; 2010 ckESpf a&G;aumufyGJ usif;ya&;twGuf etzut}uD;tus,fjyifqifaewJhtcsdefrSm EdkifiHa&;tiftm;pkawG/ wdkif;&if;om; vufeufudkiftzGJ@tpnf;awG/ aiGa=u;axmufyHhwJh tzGJ@tpnf;awG/ EdkifiHa&;tajccH&SdwJh vlxkawGt=um;xJrSm 'Da&G;aumufyGJudk b,fvdk oabmxm;oifhw,f qdkwmeJ@ywfouf+yD; jiif;cHkaqG;aEG;r_awG oJoefjyif;xefaeqJ jzpfygw,f?

trsKd;om;'Drdkua&pD tzGJ hcsKyf&Jh jywfom;wJh &yfwnfcsufeJ@ jynfwGif;/ jynfyuvlxk tzGJ htpnf;awG&Jh a0zef uef huGufr_awGa=umifh ukvor*~ txl;udk,fpg;vS,f}uD;*rfbm&D udk,fwdkif avoHenf;enf;ajymif;vmw,f vdk h=um;&ygw,f? pufwbFm 18&ufae@wHk;u ol@taeeJ@ 2010 ckESpfa&G;aumufyGJudk axmufcHjcif; rðya=umif;ajymqdkcJhw,fvdk hod&w,f? pufwbFmv 27 &ufae hrSmawmh puFmyl EdkifiHjcm;a&;0ef}uD;a*smh&dk; u 2010 a&G;aumufyGJ[m EdkifiHwum w&m;0ifr_ r&Sdbl;vdk haxmufjycJhw,f?

'DvdkEdkifiHwumu avoHawG tenf;tusOf;ajymif;vJvmp ðyvm+yD; 2010 a&G;aumufyGJudk todtrSwf rðya&; tajctaeay:vmwJh wcsdefxJrSm 2010 a&G;aumufyGJudk todtrSwfðy+yD; v_yf&Sm;oGm;zdk@ jyifqifr_awGvJ awG@&ygw,f? tJ'D txJu w&yfudkwifjy&r,f qdk&ifawmh ESpfaygif;q,fpkESpf tcsKd@=umwJh txd zuf'&,f jynfaxmifpkwnfaxmifa&;twGuf OD;wnfóud;yrf;cJhwJh tpOftvm&SdwJh &Srf;acgif;aqmif wOD;jzpfygw,f? zuf'&,fqdkwm cGJxGufa&;r[kwf ppfrSefwJh jynfaxmifpk wnfaqmufa&; jzpfw,fvdk@ vlxkudk &Sif;jy+yD; OD;aqmifv_yf&Sm;cJholawGxJrSm wOD;tygt0ifygyJ? 'D yk*~dKvf}uD;OD;aqmifvdk h wdkif;&if;om; EdkifiHa&; ygwD w&yfwnf axmif+yD; a&G;aumufyGJ 0ifoGm;zdkhjyifqifaea=umif; owif;=um;&wJh twGuf ESvHk;pdwf0rf; rcsrf;ajrhpGm cHpm;rdygw,f?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 47

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

&Spfav;vHk; ta&;awmfyHkumv twGif;wkef;u awmif}uD;jynfe,f abmvHk;uGif;}uD;rSm y&dowf wodef;ausmf wufa&mufr,fh vlxktpnf;ta0;yGJ}uD;twGuf a[majymr,fhyk*~dKvfawGeJ h ta=umif;t&m awGudk óudwif nSdcJh=uwmudk jyef+yD; trSwf&rdw,f?tJ'DwHk;u wdkif;&if;om; tcGifhta&;awG udk vlxk em;vnfatmifvdk h zuf'&,f udpPudk a[majymr,fvdk@ jyif;jyif;xefxef tqdkjyKcJholuawmh 'Dacgif;aqmif}uD;ygbJ? &Srf;jynfe,frSm zuf'&,fa&;&mq&m}uD;tjzpf emrnf tifrwef}uD;wJh awmif}uD; OD;xGef;jrifhuawmif 'Dtcsdef[m zuf'&,fudpPawG a[majym&r,fh tcsdefr[kwf/ 'Drdkua&pDudkaZmif;ay;ajymqdk&r,fh umvjzpfw,f/ tcsdefr[kwfao;wma=umifh zuf'&,fudpPudkrajym&if ydkaumif;r,fvdk@uef@uGufcJhw,f? 'gayr,fh r&ygbl;? ravsmhwrf;quf+yD;awmif;qdkcJhwma=umifh tm;vHk;u ol@udk vdkufavsm+yD; zuf'&,fudpP a[majymcGifh jyKcJh&wmyg? wu,fa[majymcJhwJh tcgrSm zuf'&,f ta=umif;udk taotcsm rodao;wJhaxmifeJ@csDwJh vlxkawGu vmjyef+yDvm;uG cGJxGufa&; vdk@a&&Gwfjrnfwrf;+yD; xjyefoGm;cJh=uwJh &_cif;udk rarhao;ygbl;? b,fvdkbJjzpfjzpf ppfrSefwJhjynfaxmifpk wnfaqmufa&; jzpfwJh zuf'&,ftay:rSm pGJ+rJwJh 'D&Srf;acgif;aqmif}uD;udk av;pm;rysufcJhygbl;?

zuf'&,f jynfaxmifpkwnfaqmufa&;twGuf rqkwfrepf óud;pm;pGrf;aqmifoGm;cJhwJh av;pm;zG,faumif;wJh &Srf;acgif;aqmif aemufxyfwOD;uawmh anmifa&$apmfbGm;}uD; p0fa&$odkuf&J hom; uG,fvGefol a'gufwm ausmufZef;a,mifa0 ygbJ?wdkif;&if;om; vlrsKd;awG&Jh wef;wla&;eJ hudk,fydkifjyXmef;cGifh tay: tajccHwJh zuf'&,fjynfaxmifpk rwnfaqmufEdkifcJhwma=umifh uae@jyef=unfhvdkufwJhtcg wdkif;&if;om;wu,fhtrsm;pk}uD;&Jhb0[m wd&dp>mefomomtqifhudk usa&mufaecJh&+yD; jzpfwJhta=umif; ausmufZef;a,mifa0u tpnf;ta0;}uD;wckrSm qdk@eifha=uuGJpGm &ifzGihfoGm;cJhwmudk trSwf&aeqJyg?

zuf'&,f jynfaxmifpkqdkwmbmvJvdk@ ausmufZef;a,mifa0u omrefvlawGem;vnfatmif &dk;&dk;uav; Oyrmay;cJhw,f? olu zuf'&,fjynfaxmifpkudk &Gmuav;w&GmozG,f wifpm;&Sif;jyoGm;cJhw,f? tJ'D &GmxJrSm tdrf}uD;}uD;awG&Sdovdk/ tdrfvwfvwf/ i,fi,fuav;awGvnf; &Sd=ur,f? ol@+cH0if; awGeJ holae=ur,f? }uD;wJh +cH0if;vJ&Sdr,f? i,fwJh +cH0if;vJ &Sdr,f? 'gayr,fh b,fvdkbJjzpfjzpf/ }uD;wJh+cH0if;rSm aewJholvJ}uD;wJh tavsmuf/ i,fwJh +cH0if;rSmaewJholvJ i,fwJh tavsmuf/ ol@twdkif;twmuav;eJ hol/ ol@0if; ol@+cHuav;xJrSm vGwfvGwfvyfvyfeJ hoD;yifpm;yif uav;awGpdkufrvm;/ pdkufcGifh &Sdr,f? 0ufuav;/ =uufuav;arG;rvm;/ arG;cGifh&Sdr,f/ ol@tdrfwGif;tvkduf oihfwifhavsmufywfwJh vkyfief;uav;awG vkyfrvm; vkyfcGifh&Sdr,f? wtdrfeJ@wtdrf/ w+cHeJ hw+cH tjyeftvSefav;pm;+yD; +idrf;csrf;nDnGwfpGm onf&Gmuav;xJrSmtwlwuG pkaygif;ae=ur,f? tJ'g[m zuf'&,fjynfaxmifpkygyJwJh?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

48

ausmufZef;a,mifa0[m olar#mfrSef;wJh zuf'&,fjynfaxmifpk}uD; ay:aygufvmwmudk rawG@vdkuf&bJeJ@ uG,fvGefoGm;cJh&Smyg+yD? 'gayr,fh ol@tawG;/ ol@t,ltq/ol@ar#mfrSef;csufawGudk qufvufqkyfudkifwdkufyGJ0ifae=uwJh wdkif;&if;om;aygif;pkH vli,fawG jynfaxmifpkw0Srf;rSm tajrmuftrsm;&SdaeqJygbJ? etz&J h 2008 ckESpf em*pfzGJ@pnf;yHktajccHOya't& tkwfjrpfcsxm;wm[m zuf'&,fjynfaxmifpk vHk;0 r[kwfygbl;? A[dkcsKyfudkifr_ twif;=uyfqHk; az:aqmifxm;wJh wjynfaxmifpepf twdtusjzpfygw,f? 'gudk odod }uD;eJ@ 'DpepfxJ0if+yD; ar#mvdkufoGm;zdk@ cwfuGif;jyifaewJh tcsdK@aomwdkif;&if;om; acgif;aqmifawG/ tzGJ@tpnf;awGudk tcktcsdefrSm ausmufZef;a,mifa0om jrifvdkufrd&if b,favmufrsm; &ifuGJ &SmygvdrfhrvJ?

jrefrmEdkifiHu ppftm%m&SifawG[m tay:,HrSm a&$r_ef}uJ/ twGif;rSm ykyfysufaqG;ajr@aewJh pepfw&yfudk wnfaqmuf+yD; zdESdyftkyfcsKyfwwfolawG jzpfygw,f? 1962ckESpf ppfwyftm%modrf;+yD;aemufydkif;1963 ckESpfrSm jrefrmhqdk&S,fvpf vrf;pOfygwDudk wnfaxmifcJhwmawG/ qdk&S,fvpfpepf twkjzpfwJh tnrntawG;tac:udk jzef@jzL;cJhwmawG/ 1974 zG J@pnf;yHktajccHOya'udk a&;qGJtwnfðy cJhwmawG[m pepfw&yfud k wnfaxmifzefwnf;+yD; tkyfcsKyfc J hwmjzpfw,f?csOfywftdk;xJ usoGm;wJh b,f[if;&Gufrqdk csOfoGm;ovdk tJ'DpepfxJudk a&mufoGm;cJh&if b,folrqdk pepf&Jhtpdwftydkif;tjzpfeJ@ tvkyftau|;ðycJh&wmcsnf;ygbJ? tJ'Dwkef;u usifhoHk;cJhwmu qdk&S,fvpfqdkif;bkwf wyfxm;wJh ppftm%m&Sif pepfyg? tJ'D pepfxJ ar#mvdkuf+yD; ðyjyifajymif;vJa&;vkyf&if; wdkif;jynfaumif;atmif óud;pm;oGm;r,fqdkwJh EdkifiHa&;acgif;aqmifq&m}uD; tawmfrsm;rsm;[m pepfqdk;udk taxmuftulðyay;wJhtcef;uom ujytoHk;awmfcHcGifh &oGm;cJh=uw,f? csOfywftdk;xJ oufqif;cJh&wJh b0udk a&mufoGm;cJh=u&w,f?

tckvJ etz u 'Drdkua&pD qdkif;bkwfwyfxm;+yD; ppftm%m&Sifpepfudk jrefrmEdkifiHrSm &moufyef usifhoHk;Edkifzdk@ 2008 ckESpf em*pfzGJ@pnf;yHkudk A[dkðyvdk@ aemufxyfpepfw&yfudk zefwnf;wnfaxmifzdk hóud;pg;aejyefyg+yD? 'D pepf[m ydk+yD; ykyfa[mifeHapmfwJhcsOfywf tdk;}uD;eJ@tvm;o¾mef wlygw,f? tJ'D csOfywftdk;xJ ckefqif;+yD; uaZmform;awGeJ@twl csOfywf&nfudk oGm;aomufr,f qdk&ifawmh udk,fyg csOfoGm;zdk@om &Sdygw,f?wu,fawmh csOfywftdk;&Jh tjyifrSm rm;rm;&yf/ wkwf}uD;}uD;udkif+yD; tJ'D csOfywftdk;}uD;udktm;ukef&dkufcGJzdk@om &Sdygw,f?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 49

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

pepf&Jh twGif;ydkif;uae0ifwdkufzdk hóud;pm;w,fqdkwJh ta=umif;jycsufeJ@ etz&Jh2010 a&G;aumufyGJrSm EdkifiHa&; ygwDaxmif+yD; 0ifa&muf,SOfòydifzdk@ jyifqifae=uwJh yk*~dKvfawG/ tzGJ@tpnf;awG pOf;pm;cGifh&atmif vuf&Sdxdkif;v$wfawmf tawG@tóuHeJ@E_dif;,SOfwifjyyg&ap? xdkif;EdkifiH 'Drdku&ufwpfygwDu v$wfawmftrwfwOD;[m trwftjzpfuae pGef@v$wfvmcJ h +yD; xdkif;tpd k;& XmecsKyf&H k;ud kodrf;/ xdkif;tpd k;&udktqufrjywfqENjyaewJh csrfravmif;acgif;aqmifwJh vlxk 'Drdkua&pDwyfaygif;pkeJ@ vHk;0yl;aygif;oGm;ygw,f? ol bma=umifh 'Dvdkvkyf&w,f qdkwJhtay: &Sif;jycsufudk avhvm=unfhyg? xdkif;v$wfawmfxJrSm 0ef}uD;csKyfa[mif; qrwfOD;aqmifcJhwJhjynfol@pGrf;tm;ygwDeJ@ tjcm;r[mrdwf EdkifiHa&;ygwDawG aygif;vdkuf&if trwfOD;a& pkpkaygif;&Jh ig;yHk oHk;yHk&SdaeowJh? 'DtrwfawG&Jh trsm;pk}uD;[m rJ0,f+yD; a&G;aumufcH&olawG jzpfowJh? onfvlawGu OD;aqmif+yD; tpdk;&zGJ@xm;wmjzpfowJh? v$wfawmfxJrSm twdkuftcH 'Drdku&ufygwDu ig;yHkESpfyHk&SdaeowJh? 'gayr,fh wckckta&;}uD;wmudk qHk;jzwfwJh tcgwdkif;rSm rJ0,f+yD;

a&G;aumufcH&wJh enf;eJ@tm%m,lxm;wJh trwfawGu trsm;pk ae&m,lxm;wm a=umifh pepf}uD;udka jymif ;z d k @ bmrSvky fvd k @r&bl;wJh? 'ga=umifh vlxk'Drdkua&pDwyfaygif;pkeJ@ yl;aygif;+yD; 'Dpepf}uD;vHk;0ajymif;atmif wdkufyGJ0if&wm jzpfowJh? onfvdk &Sif;jycJhwmjzpfygw,f?

'gayr,fh xd kif;EdkifiH&Jh 2007 ckESpf zGJ @pnf;yH ktajccHOya'tay: tajccH+yD;wnfaqmufxm;wJh EdkifiHa&;pepfatmufrSm EdkifiHa&;ygwDaxmif/ a&G;aumufyGJ0if/v$wfawmfxJrSm trwf tjzpfeJ@ pepfajymif;zdk@ óud; pm;w,fqdkwm t"dyg,f &Sdygao;w,f? bma=umifhvJ qdkawmh zGJ@pnf;yHktajccH Oya'xJrSm vlxkawG vGwfvyfpGmpka0;cGifhtyg t0if tajccHtcGifhta&; tawmfrsm;rsm;udk tmrcH csufay;xm;w,f?vlxkawG &Jh tajccHtcGifhta&;awGudk rxdyg;zdk@ zGJ@pnf;yHktajccH Oya'udk udkif+yD;v$wfawmf xJrSm aqG;aEG;cGifh&w,f? etz &Jh 2008 em*pf zGJ@pnf;yHktajccHOya'rSmawmhtcGifhta&; rSefor#udk usifhoHk;vdk@ r&awmhatmifudk uef@owfcsuf}uD;}uD;awGeJ@xdef;csKyfxm;w,f?

xdkif;EdkifiH&JhzGJ@pnf;yHkrSm w&m;pD&ifa&;vGwfvyfcGifhudk tjynfht0 tmrcHcsufay;xm;wma=umifh vlxkawGu w&m;pD&ifa&; ,E W&m;udktm;udk;+yD; udk,fhtcGifhta&;

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

50

udk,fumuG,f wdkufyGJ0ifEdkifw,f? etz &Jh zGJ@pnf;yHkrSmawmh w&m;pD&ifa&; wckvHk;udktkyfcsKyfa&;atmufrSm xm;&SdwmjzpfwJhtwGuf bmwckrS tm;udk;vdk@ &EdkifrSm r[kwfbl;?&Srf;jynf ynm&Sifrsm; twdkifyifcHaumifpD zGJ@pnf;zdk@ óud;pm;cJhwJh OD;cGefxGef;OD;acgif;aqmifwJh&Srf;wdkif;&if;om; acgif;aqmifawGudk axmif'%f (75) ESpfuae (106) ESpftxd csrSwf+yD;etz tóudufvdkufvkyfay;cJhwJh w&m;pD&ifa&;&Jh tajctae[m 2008 ckESpf em*pfzGJ@pnf;yHkudk twnfðy usifhoHk;oGm;r,fqdk&if ydkqdk;vmzdk@om&Sd+yD; aumif;zdk@ enf;enf;uav;r#r&SdEdkifbl;? 'ga=umifh etz&Jh pepftwdkif;ar#mvdkuf+yD; EdkifiHa&;ygwDaxmif/ 2010a&G;aumufyGJ 0ifoGm;vdk@uawmh wdkif;&if;om;tcGifhta&;qdkwm a0vma0; jzpfrSmygbJ?

&Srf;trsKd;om; acgif;aqmif}uD; ausmufZef;a,mifa0&Jh zuf'&,fjynfaxmifpkwnfaqmufa&; &Gmuav;Oyrm eJ@ajym&&if udk,fh+cH0if;uav;/ udk,fhtdrfuav;eJ@jynfaxmifpk &Gmuav;xJrSm aecsif=uwmu wdkif;&if;om;awG&Jh qENyg? etz&JhzGJ@pnf;yHkt& udk,hftdrfuav;ay:rSm b,fuvmr,frSef; rodwJh ppfAdkvfwpkudk tdrfOD;cef;rSm wifau|;xm;&awmhrSmjzpfw,f? 'D ppfAdkvfawGu udk,fhorD;ysKdudk rk'drf;usifhbdk@óud;pm;aewmudk vufydkuf=unfhae&awmhr,fh taetxm;jzpfw,f? 'Dvdk &mZ0wfr_awGrw&m;r_awG usL;vGefwJhae&mrSm trdef@ay; wm0efcHxm;wJh wdkif;jynf&Jh tkyfcsKyfr_tm%mydkif orw udk b,fw&m;&Hk;rSmrS w&m;pGJcGifh r&Sdap&bl;vdk@ etz zGJ@pnf;yHk yk'fr215 rSm twdtvif; jyXmef;xm;jyefygw,f? onfvdk zGJ@pnf;yHkrsKd;eJ@ wdkif;&if;om; tcGifhta&;awGudk umuG,fjyXmef;Edkifbdk h wdkufyGJ0ifcJhwmvm;vdk hwdkif;&if;om; vufeufudkifawmfvSefa&; tzGJ@tpnf;rSefor#udk ar;&rSm jzpfwJhta=umif; wifjy&if; ed*Hk;csKyfyg&ap?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 51

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

wdkif;&if;om;tcGifhta&;ESifh etz. em*pfzGJ‹pnf;yHktajccHOya'('kwd,ydkif;)

etz &J h2008 ckESpf em*pfzGJ@pnf;yHktajccHOya'udk wdkif;&if;om;tcGifhta&;&_a'gifhuae oHk;oyf&&if yk'fr(6)rSmaz: jyxm;wJh tajccHrlawGuae p&rSmjzpfygw,f?bma=umifhvJqdkawmh rl(6)&yfteuf jynfaxmifpkròyduGJa&;eJ@ wdkif;&if;om; pnf;vHk;nDnGwfr_ ròyduGJa&; qdkwJh rlESpf&yf[m wdkif;&if;om; tcGifhta&;eJ@ wdkuf&dkufoufqdkifvkd@ygbJ?

'D rlESpf&yfudk taotcsmavhvm=unfhyg? omreftm;jzifhqdk&if jynfaxmifpkròyduGJa&;/ wdkif;&if;om; pnf;vHk; nDnGwfr_ ròyduGJa&; qdkwJh udpPawG[m aumif;wmawGbJvdk@ b,folrqdk rSwf,l=urSm jzpfygw,f? 'gayr,fh onfae&mrSmawmh raumif;wJhudpPawG jzpfoGm;ygawmhw,f? etz &JhzGJ@pnf;yHkxJrSm tJovdkxnfhoGif; jyXmef;vdkufwm[m wdkif;&if;om;awG twGufomru wwdkif;jynfvHk;twGufyg raumif;wmawGjzpfvmawmhr,fvdk@ edrdwfzwfvdkuf&ma&mufygw,f? bma=umifhvJqdkwm wifjyyg&ap?

urBmhedkifiH toD;oD;rSm zGJ@pnf;yHktajccHOya'awGudk a&;qGJ=uwJh ae&mrSma,bl,svufcHusifhoHk;=uwJh pHxm;csuf awG&Sdygw,f? tJ'D txJu w&yfuawmh zGJ@pnf;yHkrSm jyXmef;yg&SdwJh pum;vHk;awG[m wwfEdkifor# r*Fvm&Sdzdk@eJ@ tr*Fvmpum;vHk; toHk;tE_ef;awGudk roHk;pGJrdatmif owdxm;zdk@yg? òyduGJ w,f qdkwJh toHk;tE_ef;[m tr*Fvmjzpf+yD;awmh wnfaqmufw,f qdkwJh toHk;tE_ef;[m r*Fvm jzpfygw,f? 'gjzifh&ifetz [m r*Fvm&SdwJh tajccH/ tðyoabm&_a'gifhuae jynfaxmifpk wnfaqmufa&;/ wdkif;&if;om; pnf;vHk;nDnGwfr_ wnfaqmufa&; &,fvdk@ bma=umifh roHk;E_ef;wmvJ? tr*FvmtajccH/ tysufoabm &_a'gifhuae jynfaxmifpk ròyduGJa&;/wdkif;&if;om; pnf;vHk;nDnGwfr_ròyduGJa&; &,fvdk h bma=umifhoHk;E_ef;xm;wmvJ?'g[m a&SmifwcifjzpfwJh udpPr[kwfygbl;? pDpOfwus vkyf}uH+yD; xnfhoGif; jyXmef;xm;wmjzpfygw,f? 'D vkyf}uHjyXmef;xm;csuf&Jh aemufuG,frSm&SdwJh jrSKyfxm;wJh &nf&G,fcsufudk &SmazG=unhfbdk@vdkygvdrfhr,f?

wu,fawmh jrefrmEdkifiHtwGif;u vlxktrsm;pk}uD;[m xrif;vHk; wap>ajcmufcHxm;&wJh b0udk a&mufae=u&ovdkygbJ? jynfaxmifpkòyduGJawmhr,fvdk@rsm; +cdrf;ajcmufcHvdkuf&&if t0Dpdudk t&Sifvwfvwfa&muf&awmhr,hf yk*~dKvfvdk xdwfvef hajcmufjcm;oGm;ygawmhw,f? wdkif;&if;om; pnf;vHk;nDnGwfr_ òyduGJae+yD qdkwJh toHudk =um;vdkuf&&if0rf;enf;vdk hrqHk;=uawmhygbl;? vlxkawG&Jh onftm;enf;csufudk oGm;avol tm%m&SifAdkvfcsKyf}uD;ae0if;u pwif toHk;cscJhwmyg? 1962 ckESpf ppftm%modrf;cJhpOfwHk;u t"du

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

52

ta=umif;jycsuf[mtJonftcsufbJjzpfygw,f? jynfaxmifpk}uD;ròyduGJa&;twGufwyfrawmfu xdef;odrf; umuG,fapgifha&SmufEdkifbdk htm%modrf;vdkuf&wm jzpfw,fqdkwJh tcsufudk xdkpOfwkef;u t}udrfaygif;rsm;pGm vlxkudk &Sif;jycJhw,f? r*Fvmr&SdwJhpum;vHk;udk tm%modrf;ta=umif;jycsuf taeeJ@oHk;pGJcJhwm jzpfw,f? jynfaxmifpk}uD; acsmufxJuscgeD; vufwvHk;tvdk qdkwJh pum;vHk;udkawmif oHk;cJhygao;w,f?ydk+yD; r*Fvmr&SdwJh pum;vHk;ygbJ?

r*Fvm&SdwJh pum;vHk;udkoHk;&if r*Fvm&SdwJh tvkyfawGudk vkyf=u&rSmyg? jynfaxmifpkwnfaqmufa&;qdkwJhpum;vHk;udkoHk;&if jynfaxmifpktwGif;rSmaexdkif=uwJh rwlwJh

wdkif;&if;om;awGudk wef;wltcGifhta&;ay;=u&rSm jzpfw,f? 'gayr,fh etzrSmwdkif;&if; om;awGudkomru b,fol@udkrSwef;wltcGifhta&;ay;bdk@ oabmxm;r&Sdygbl;? 'ga=umifh wdkif;&if;om;awGudkwef ;wltcGi f hta&; ay;a&;qd kw J hr*Fvm&SdwJh pum;vHk;udk etz&Jh zGJ@pnf;yHktajccHOya'rSm &Smvdk@rawG@Edkif&wmygbJ? jynfaxmifpkròyduGJa&;qdkwJh r*Fvmr&SdwJh pum;vHk;udk oHk;wm[m r*Fvmr&Sd

wJh tvkyfudk vkyfcGifh&atmifvdk@ jzpfyg w,f? twdtusajym&&if jynfaxmifpk ròyduGJa&;qdkwJh ta=umif;jycsufudk oHk;+yD; ppfacgif;aqmifawG tm%moufqdk;&Snfa&;twGufzdESdyfr_rSefor#udk w&m;0ifatmif vkyfcsifvdk@ jzpfygw,f? jynfaxmifpk ròyduGJa&;twGufvkyfwJh zdESdyfr_tm;vHk;[m w&m;0if w,f qdk+yD; zG J@pnf;yH ktajccHOya'eJ@tnDzefwD;csifvdk@jzpfygw,f?

wdkif;&if;om; pnf;vHk;nDnGwfr_wnfaqmufa&; qdkwJh r*Fvm&SdwJh pum;vHk;udk oHk;&if zGJ@pnf;yHktajccHOya'eJ@tnD wdkif;&if;om;awGudkudk,fydkifjyXmef;cGifh ay;=u&rSm jzpfygw,f? 'gudk vdkcsifwJh twGufvnf; wdkif;&if;om;vufeufudkifawmfvSefa&;tzGJ@tpnf;tajrmuftrsm;[m ESpfaygif;rsm;pGmvufeufudkif wdkufyGJqifEG$JcJh=uwm jzpfygw,f? wdkif;&if;om;awGudk udk,fydkifjyXmef;cGifh ray;bJ w&m;0if zdESdyfcGifh &atmifvdk@wdkif;&if;om; pnf;vHk;nDnGwfr_ ròyduGJa&;&,fvdk@ etz uoHk;E_ef;xm;wmygbJ? 'ga=umifhetz &Jh em*pf zGJ@pnf;yHk tajccHOya'udk twnfðy usifhoHk;vdk@uawmh wdkif;&if;om;awGtay: w&m;0if zdESdyfr_udk vufcHvdkufwmeJ htwlwl jzpfoGm;ygvdrfhr,f?

&Srf;jynfynm&Sifrsm; twdkifyifcHaumifpD zGJ@pnf;+yD; jynfaxmifpkwnfaqmufa&;vkyfief;awGvkyfzdk@ óud;pm;oGm;cJhwJh &Srf;trsKd;om;acgif;aqmif OD;aqxifudk jypf'%ftjzpfpkpkaygif; axmif'%f (106) ESpf csxm;wmudk om"utaeeJ@ oHk;oyfoifhygw,f? &efukef

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 53

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

wkdif;w&m;&kH;(ckH&kH;)&Jh 2005 ckESpf jypfr_}uD; tr_trSwf 235 t& csrSwfcJhwJh pD&ifcsufxJrSmjypf'%fcsrSwf&wJh ta=umif;jycsuftaeeJ@ a&;xm;wmudk atmufygtwdkif; avhvm=unfhyg?

&Srf;jynfonf jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHtwGif; udk,fh=urRmudk,fzefwnf;cGifh&&Sda&;/&Srf;jynftwGif; rSDwif; aexdkifaom rsKd;EG,fpk toD;oD;onfvnf; rdrdwdk@,Ofaus;r_&dk;&m"avhxHk;wrf;rsm;t& udk,fh=urRm udk,fzefwnf;cGifh&&Sda&;wdk@rSm &Srf;jynftwGif; rSDwif;aexdkif=uaom rsKd;EG,fpkrsm; tm;vHk;wdk@. t"du &nfrSef;csufjzpfonf[k av;av;eufeuf vufcH,Hk=unfxm;onf[k az: jyxm;a=umif;?

OD;aqxifu vdyfcJwif;wif;jzpfaeaom EdkifiHa&; tajctaeudk b,fvdkxdk;azguf=urvJ qdk+yD;aqG;aEG;&if; twdkifyifcHaumifpD jzpfay:vma=umif;/ wEdkifiHvHk; jzpfay:vmv#if jrefrmwjynfvHk; awmif;waeonfh wef;wl'Drdkua&pD tjynfht0&Sdaom udk,fydkifjyXmef;cGifh &Sdaom EdkifiHawmfudk wnfaqmufEdkifrnf[k ar#mfvifha=umif;?

jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHtwGif; &Srf;jynftaeeJ@ udk,fh=urRm udk,fzefwD;cGifh&zdk@awmif;qdk wm[m&mZ0wfjypfr_vm;? &Srf;jynftwGif; rSDwif; aexdkif=uwJh rsKd;EG,fpk toD;oD;taeeJ h rdrdwdk@,Ofaus;r_ &dk;&m"avhxHk;wrf;awGt& udk,fh=urRm udk,fzefwD;cGifh&zdk@v_yf&Sm;wm[ma&m &mZ0wfjypfr_ jzpfovm;? wef;wl 'Drdkua&pD tjynfht0&SdwJh/udk,fydkifjyXmef;cGifh&SdwJh EdkifiHawmfudk wnfaqmufzdk@ óud;pm;wm[m &mZ0wfjypfr_}uD;vm;?

wu,fawmh 'gawG[m rGefjrwfwJhEdkifiHa&;&nf&G,fcsufawG taotcsmjzpfygw,f? 'Dvdk rGefjrwfwJh &nf&G,fcsufawGudkifpGJ+yD; bmwckrS t=urf;rzufbJ EdkifiHa&;v_yf&Sm;r_awG vkyfaqmifcJholuawmh &Srf;trsKd;om;acgif;aqmif OD;aqxifyg? ol@udketzu EdkifiHawmfopPmazgufzsufykefuefr_ tygt0if yk'frtrsKd;rsKd;wyf+yD; ESpfaygif;&meJ@csDwJh axmif'%fjypf'%f csrSwfcJhwmyg? jrefrmEdkifiH w&m;pD&ifa&;ordkif;rSm wcgrSr&SdcJhbl;avmufatmif}uD;rm;wJh jypf'%f}uD;csrSwfcHcJh&wJh &Srf;trsKd;om;acgif;aqmifOD;aqxif vkyfaqmifcJ hwmuawmh &Srf;jynfynm&Sifrsm; twdkifyifcHaumifpDzGJ@pnf;zdk@óud;pm;wmom jzpfygw,f?

xdkif;EdkifiHrSm xdkif;tpdk;&&Jh XmecsKyf&Hk;taqmufttHkudk &ufaygif;w&mausmftqufrjywfodrf;,l+yD; vlxkqEN jyyGJ}uD;wckudk OD;aqmifqifE$JaeqJjzpfwJh csrf;ravmif;tygt0if t"duacgif;aqmifudk;OD;tay: 0ef}uD;csKyfa[mif;qrwfu EdkifiHawmfopPmazgufzsufykefuefr_eJ@ ta&;,lw&m;pGJqdkcJhygw,f? 'D acgif;aqmifudk;OD;&Jh vkyfaqmifcsuf[m tjcm;jypfr_i,f w&yf&yfudk usL;vGefaumif; usL;vGef&ma&mufr,f/ EdkifiHawmfopPm azgufzsufykefuefr_ udkawmh usL;vGef&mra&mufbl; qdkwJh ta=umif;jycsufeJ@xdkif;EdkifiHw&m;&Hk;csKyfuae +yD;cJhwJh&ufowWywfuwif tJ'D pGJcsufudk z,f&Sm;+yD;

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

54

v$wfypfvdkufyg+yD?

jrefrmedkifiHrSmawmh OD;aqxiftygt0if &Srf;trsKd;om;acgif;aqmif &SpfOD;[metz ppftpdk;&&Jh b,fXmecsKyf&Hk;udkr# 0ifa&mufpD;eif; odrf;ydkufjcif;rðybJ ol@zmomol&Srf;jynfwae&mrSm &Srf;jynfynm&Sifrsm; twdkifyifcHaumifpD zGJ@pnf;zdk@ óud;pm;&HkeJ@EdkifiHawmfopPmazgufzsufykefuefr_ tygt0if jypfr_ trsKd;rsKd;eJ@ pGyfpGJtjypfay;cH&+yD;ESpf&Snfaxmif'%fawG csrSwfcHae&yg+yD? 'D r_cif;}uD;eJ hqufpyf+yD; 0ef}uD;csKyfa[mif;OD;Eka&;om;cJhwJh pmtkyfwtkyf&Jh emrnfudk owd&rdygw,f? &ufpufygayhuG,f qdkwJhpmtkyfygbJ? &uf&ufpufpuf jypf'%f}uD;awG csrSwfcH&wJh &Srf;trsKd;om; acgif;aqmif}uD;awG[m axmifxJrSm 'kuQqif;&J trsKd;rsKd;cHpm;ae=u&&Smyg+yD?

jynfaxmifpk wnfaqmufa&;twGuf wdkif;&if;om;awGudk wef;wltcGifhta&;eJ@ udk,fydkifjyXmef;cGifh ay;&r,fqdkwJh jyXmef;csuf yg&SdwJhzGJ@pnf;yHktajccHOya' w&yfomwdkif;jynfrSm&SdcJh&if OD;aq;xif tygt0if &Srf;trsKd;om;acgif;aqmifawG&Jh t=urf;rzuffwJh EdkifiHa&;v_yf&Sm;r_udk bmjypfr_rS wyfvdk@&rSm r[kwfygbl;? ESpfaygif;w&mausmf jypf'%f}uD;awG csrSwfcH&zdk@ rjzpfEdkifygbl;? 'gayr,fh etz &Jh 2008 ckESpf em*pf zGJ@pnf;yHk tajccHOya'rSmygwJh jynfaxmifpk ròyduGJa&;/ wdkif;&if;om; pnf;vHk;nDnGwfr_ ròyduGJa&;jyXmef;csufawG atmufrSmawmh 'Dtajctaequf&Sd&Hkru ydk+yD;qdk;0g;vmrSm aocsmoavmufygbJ? aemifudk ppfrSefwJhjynfaxmifpk wnfaqmufa&;twGuf +idrf;csrf;pGmEdkifiHa&;v_yf&Sm;r_awGvkyfr,fh wdkif;&if;om;acgif;aqmifawG taeeJ h oHk;qwdk;+yD; ESpfaygif;oHk;&mausmfjypf'%f uscH&EdkifzG,f &Sdvmygw,f?

'Dvdk tajctaeawG =um;uae/ etz&Jh zGJ@pnf;yHktajccHOya'udk toufoGif;&mrSm yl;aygif;}uHpnfwJh taeeJ@EdkifiHa&;ygwDaxmif/ a&G;aumufyGJ0ifbdk hjyifqifae=uwJhwdkif;&if;om;acgif;aqmifawG/ tzGJ@tpnf;awGudkawmh 0ef}uD;csKyfa[mif; OD;Ek&Jh avoHeJ@qdk&if tHh=oygayhuG,f vdk@om oHk;oyf&rSm jzpfwJhta=umif; wifjy&if; ed*Hk;csKyfyg&ap?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 55

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

wdkif;&if;om;tcGifhta&;ESifh etz. em*pfzGJ‹pnf;yHktajccHOya'(wwd,ydkif;)

wdkif;&if;om; a&;&mudpPawG[m eufeJ&_yfaxG;r_ &SdvSygw,f? ESpfaygif; &maxmifcsDwJh a&S;a[mif;ordkif; aemufcHawG/ +Adwdo# udkvdkeDacwfwHk;uoyfv#dKòzdcGJcHcJh&wmawG/r[mvlrsKd;}uD;0g'udk yHkpHtrsKd;rsKd;eJ@ usifhoHk;cJh=uwJhvlrsKd;}uD;awG/ usOf;ajrmif;wJh trsKd;om;a&;0g'udk taotvJ zufwG,fxm;wJh vlrsKd;i,fawG/ rwlwJh EdkifiHa&; tawG;tac:awG&Jh&dkufcwfr_awG/ ordkif;rSm ay:cJhwJh zGJ@pnf;yHktajccHOya'awG&Jh tm;enf;csufawG/ pwJhta=umif;t&maygif;ajrmufrsm;pGm[m 'Dvdk &_yfaxG;r_awGudk jzpfay:apwmygbJ?

tm%m&Sif ppfacgif;aqmifawGu wdkif;&if;om;a&;&m udpPawGudk olwdk@tm%mwnf+rJa&; twGuf q,fpkESpfwcsdK hcsD+yD;pepfwus toHk;csvdkufwJhtcgrSmawmh &Sif;vdk@rvG,fawmhwJhtaetxm;udk a&mufae&ygawmhw,f? toHk;csyHkcsenf;uawmh &dk;&dk;uav;yg? olwdk@tm%mwnf+rJa&;udk axmufyHhay;r,fh wdkif;&if;om; yk*~dKvfawGudkwzufu vufoyfarG;¹rl+yD; vufa0cHtjzpf cGJa0pm;aomufcGifhawG ay;xm;vdkufw,f?tjcm;wbufuawmh olwdk@udk +cdrf;ajcmufwJhwdkif;&if;om;acgif;aqmifawG/ tzGJ@tpnf;awGeJ@ olwdk@&JhtajccH a'oawGudkawmh t=urf;zuf wdkufcdkufzdESdyfawmhwmygbJ?jy,k*ftaeeJ@ jrefrmEdkifiHta&S›ydkif;u wdkif;&if;om; a'oawGrSm aus;&GmawGudk twif;t"rRa&$›ajymif;wm/ rk'drf;usifhwm/ owfjzwfr_}uD;awG usL;vGefwm/ }uD;}uD;rm;rm;ESdyfpufnSif;yrf;wm/ vlxkawGudk twif;t=uyfaysmufqHk;apwm/ pwmawG jzpfw,f?'Djypfr_}uD;awGudkpepfwuseJ@ us,fus,fjyef@jyef@usL;vGefaewma=umifh vlom;jzpfr_udkqef@usifwJh EdkifiHwumjypfr_}uD;abmifxJrSm tóuH;0ifEdkifa=umif; EdkifiHwumvGwf+idrf;csrf;omcGifhtzGJ@}uD;u 2008 ckESpf ZGefvtwGif;rSm tpD&ifcHpmwapmif xkwfjyefcJhw,f?

twif;t"rRajymif;a&$ ›jcif;c H&aom u&ifwdkif;&if;om;rdom;pkrsm;

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

56

tusdK;quftjzpfeJ@ trsKd;om;pnf;vHk;nDnGwfr_[m tck tcsdefrSm &p&mr&Sdavmufatmifudk òyduGJaeyg+yD? wdkif;&if;om;vlrsKd;pkwckeJ@ tjcm;wckt=um;rSm/ ,Hk=unfr_awG ysuf,Gif;ae,Hkomruwdkif;&if;om; vlrsKd;pkwckcsif;pDtwGif;u tcsif;csif;t=um;rSmudk tjyeftvSefowf=u jzwf=uwJh taetxm; a&mufaeyg+yD?

etz.rw&m;nSif;yrf;ESdyfpufjcif;/ owfjzwfjcif;cHae&aom wdkif;&if;om;rsm;yHk

'gayr,fh 0rf;enf;p&maumif;wmuawmh EdkifiHa&;acgif;aqmiftqifhrSm ae&m,lxm;wJh yk*~dKvfawG tajrmuftrsm;[m vlrsKd;a&;eJ@qufpyf+yD; ay:aygufvmwJh jy\emawGudk ,cktcsdeftxd pepfwus taotcsm ravhvmjzpf=uao;wJh tcsufyg?ppftm%m&Sifpepfudk wdkufa&;u t"du uswma=umifh 'gudk t&if&Sif;+yD;rS wdkif;&if;om;a&;&mawGudk udkifwG,fajz&Sif; oifhw,fvdk@ ta=umif;jy+yD; aemufudka&$›xm;csifolawGvnf;renf;vSbl;? 'Dwdkif;&if;om;jy\emawG[m 'Drdkua&pD&&ifajyvnfoGm;rSmygvdk hcyfvG,fvG,fajym=uol awG&Jh ta&twGufuawmh ajrmufrsm;vSpGm &Sdygw,f

jrefrmEdkifiHrSm 1947 ckESpf zGJ@pnf;yHktajccHOya'atmufrSm twdkif;twmeJ@ tnD'Drdkua&pD &cJhw,f? 'gayr,fh wdkif;&if;om; a&;&mawG[m tJonfuxJu ay:cJhwmyg?EdkifiHjcm;om;awGxJrSm jrefrmhta&;udk tu|rf;usifqHk;yk*~dKvf&,fvdk@ emrnf}uD;+yD;vltrsm;av;pm;cH&wJh ygarmuQ *sKd;Zufaq;vfAm;pwdkif; qdkwJ h ordkif; ynm&Sif}uD;toufxif&Sm;&Sdygao;w,f? 1958 ckESpfavmuf upvdk h jrefrmEdkifiHxJrSm oludk,fwdkifaexdkifcJh+yD; avhvmwifjycsufawG teufu w&yfudk jyefvnf r#a0yg&ap? tJ'guawmhajr,meJ@ywfoufwJh jy\emjzpfygw,f?

1947 ckESpf zGJ@pnf;yHktajccHOya' touf0ifusifhoHk;ae+yD; 'Drdkua&pD&aewJhacwf&,fvdk@ vltrsm;vufcHxm;wJh 1952 -ckESpfrSm w&m;v$wfawmfcsKyfudk r_cif;}uD;

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 57

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

wcka&mufvmcJhw,f? jynfaxmifpkeJ@ jynfaxmifpk tzGJ@0ifjynfe,fawGt=um;rSmOya'ðycGifhtm%m cGJa0usifhoHk;a&;eJ@ pyfvsOf;vdk@ tjiif;yGm;cJhwJh r_cif;}uD;ygbJ? 1947ckESpf zGJ@pnf;yHktajccHOya' wwd,Z,m;rSm az: jyxm;csuft& ajr,meJ@ywfoufwJhpDrHcef h cGJcGifhtm%mudkjynfaxmifpkOya'ðypm&if;rSma&m/ jynfe,f Oya'ðypm&if;rSmygyg&SdcJhw,f? qdkvdkwmuawmh ajr,meJ hywfoufvdk h jynfaxmifpkrSm Oya'ðycGifh&Sdovdkjynfe,fudkvnf; Oya'ðycGifhay;xm;cJhw,f?

1947 ckESpf zGJ@pnf;yHktajccHOya't& jynfe,fudk ay;xm;wJhjyXmef;csufrSmatmufygtwdkif; avhvm Edkifygw,f? ajr,m/ ajrcGefawmf/ ajr,mwdk;wufaumif;r Ge fa&;E Si f h v,f,mtrawm fa =u;r sm; / p kay gi f ;I ae&mopfwnfjci f; /aºuG;+rDtaygiftESHruif;aom ajr,mypPnf; taqmufttHkrsm;ESifh 0&rf;tuyfcH&aomajr,mypPnf;taqmufttHkrsm;/ &wemodkufrsm;?

tJ'D wHk;u jynfe,fawGbufu vdkufygaqmif&GufwJh a&S›ae}uD;jzpfwJh rpPwmbpl;u w&m;v$wfawmfcsKyfrSm onfvdkwifjycJhygw,f? jynfaxmifpk zGJ@wJhtcgrSmyg0ifwJhjynfe,fawG[m olwdk@&JhypPnf;OpPm ydkifqdkifr_eJ@ywfoufwJhtcGifhta&;

( P r o p r i e t a r yRights) awGudk jynfaxmi fp kud k t+y D ;ty d ki fay ;vd ku fwmr[kwfbl;? a jr,meJ@ywfoufwJh pDrHcef@cGJcGifhudk jynfe,fawGu t"du&,lusi f hoH k;cGi f h & S doif hw,f?z G J @ p n f ; y H kt a j c c HOya'xJr Sm j yn fe,fawGudk cGJxGufcGifhay;xm;w,f? 'gay

r,fh ajr,mpDrHcef@cGJcGifhudkawmh jynfe,fawGudk usifhoHk;cGifhrðybl;qdk&if cGJxGufcGi f hawmhusif hoH k; / ajr,mawmh rygapeJ@qd kwmrsK d; jzpfoGm;r,f? ' Dvd kqd k&ifzGJ@pnf;yHk jyXmef;csuf[m bmt"dyg,f &SSdrSmvJ qdk+yD;awmh av#mufvJwifjy oGm;cJhw,f?

jynfaxmifpk bufu vdkufygaqmif&GufwJh tpdk;&a&S›aecsKyf&JhwifjyyHku onfvdkjzpfygw,f? Oya'ðycGifhtm%meJ@ ywfoufvdk@jynfaxmifpkrSma&m jynfe,frSmygusifhoHk;cGifh &Sdw,fqdk&if jynfaxmifpku jynfe,fudk v$rf;rdk;w,f? ajr,mudpPudk

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

58

jynfe,fOya'ðypm&if;rSm xnfhoGif;az: jyxm;apOD;awmh trsK d;om;tusK d;pD;yGm;eJ@qufpyfvm&if Oya'ðycGifhudk jynfaxmifpkuom usifhoHk;cGifh &oifhw,fqdk+yD;awmh jyefvnf xkacswifjyoGm;cJhw,f?

w&m;v$wfawmfcsKyfu zGJ hpnf;yHktajccHOya't& ajr,mawGudk tºuGif;rJhydkifqdkifol[m jynfe,fawG r[kwfbl;/ jynfaxmifpkjzpfw,f qdkwmudk t"duta=umif;jy+yD; ajr,meJ@ywfoufwJh pDrHcef@cGJcGifh tm%mudk jynfaxmifpkuom usifhoHk;oGm;r,fqdkwJh t+yD;owfqHk;jzwfcsufudk aemufqHk;rSm csrSwfcJhw,f? 1947 ckESpf zGJ@pnf;yHktajccHOya' yk'fr (30) rSm ajr,mydkifqdkifr_ eJ@ywfouf+yD; atmufygtwdkif;jyXmef;xm;cJhwma=umifh jzpfygw,f?

“EdkifiHawmfonf ajr,mtm;vHk;. ydkif&Sif jzpfonf?”

w&m;v$wfawmfcsKyf&Jh 'D pD&ifqHk;jzwfcsuff[m pHðypD&ifxHk;jzpfoGm;cJhygw,f?aemufydkif;upvdk@ jynfe,fawG[m jynfaxmifpk 0ef}uD;csKyfeJ@ jynfaxmifpk tpdk;&tzGJ@udkrSDcdk&wJh tajctaea&mufoGm;cJhw,f? udk,fydkifjyXmef;cGifh qdkwmudk yHkpHoabmavmufom usifhoHk;cGifh&Sd+yD; vufawG@tESpfom&rSmawmh jynfaxmifpkubJ tppt&m&mcs,fvS,foGm;cJhygawmhw,f? vlenf;pkwdkif;&if;om;awG&Jh rauseyfr_awG[m wajz;ajz;}uD;xGm;vmcJh+yD; trsKd;om; pnf;vHk;nDnGwfr_udk xdyg;vmcJhw,fvdk@ ygarmuQ *sKd;Zufaq;vfAm; pwdkif;u oHk;oyfygw,f?

rzGH@òzd;ao;wJhwdkif;jynfawGrSm ajr,m[m wdkif;&if;om;aygif;pHkvlrsKd;ra&G;/vlxkawG&Jh toufeJ@b0jzpfygw,f? 'D ajray:rSm aexdkif/ 'DajreJ@bJ pdkufysKd;arG;jrLtoufarG;=u/ onfajray:&Sdonfh onfawm onfawmifawGu xGufwJh opf0g;awGeJ@bJaetdrfawG aqmufvkyfaexdkif=u/ onfajru xGuf&SdwJh obm0 o,HZmwawGeJ@&yfwnf&Sifoef=u&ygw,f?

1947 ckESpf zGJ@pnf;yHktajccHOya'atmufrSmuxJu pwifqHk;&_H;vmcJhwJh wdkif;&if;om;awG/ a'ocHvlxkawG&J@ ajr,mpDrHcef@cGJcGifh[m 1988 ckESpf e0w/ etz ppfwyftm%modrf;yGJ t+yD;rSm ydk+yD; qdk;oxuf qdk;vm ygawmhw,f? rGefjynfe,frSm etzppfwyfawGpcef;cszdk@ ajrawGudk odrf;,lcJhw,f? u&ifeJ@u&ifeD jynfe,fawGxJrSm &Gmaygif;ajrmufrsm;pGm twif;t=uyfa&$›ajymif;cH&w,f? ucsif eJ@&Srf;jynfe,fawGrSm tzdk;wefobm0o,HZmwawG wl;az:xkwf,lzdk@ ajrawGudk etz wyfawGudk,fwdkifodrf;wma&m/EdkifiHjcm;ukrR%DeJ@ jynfwGif;u vufa0cHukr%DawGudk a&mif;cs/ cGJa0csxm;ay;wmawGa&m xifovdk pDrHcef@cGJaeygw,f? b*Fvm;a'h&SfeJ@ ukefoG,fvrf;a=umif;wdk;csJ ›zGifhvSpfEdkifzdk@ etz[m &cdkifjynfe,f v,form;awGqDu twif;t=uyf odrf;xm;wJhajrawG tay:rSm pDrHcsuf topfawG pwiftaumiftxnfaz:ae+yDqdkwJh owif;awG=um;&w,f?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 59

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

jynfaxmifpk tzGJ@0if wdkif;&if;om;jynfe,fawGrSm ajr,mawGudk xifovdk pDrHcef@cGJvkyfaqmifaewJh udpPawGudk etz&Jh 2008 ckESpf em*pfzGJ@pnf;yHkudk pwifusifhoHk;+yDqdk&ifb,fvdkrsm; umuG,fapmifha&SmufEdkifrSmygvJvdk@ &SmazG=unhfygw,f? onftcgrSm 1947ckESpf zGJ@pnf;yHktajccHOya'xuf tqrsm;pGmydkqdk;aewmudk awG@&ygawmhw,f? yk'fr(37) t& “Ed ki fi Hawmfonf Ed ki fi Hawmf& S d a jrtm;vHk; ajray:ajratmuf/a&ay:a&atmufESifh avxktwGif;&Sd o,HZmw ypPnf;tm;vHk;. ydkif&Sifjzpfonf?”vdk@ jyXmef;xm;w,f? tJ'D jyXmef;csufudk axmufjy+yD; A[kdtpdk;&[mjynfe,fawG&Jh ajr,meJ@ywfoufwJh udk,fydkifjyXmef;cGifhudk bmwckrS *&krpdkufbJxifovdk qufvuf pDrHcef@cGJoGm;awmhrSmyg?

Z,m; (1) jynfaxmifpk Oya'ðypm&if; tykd'f (5) pdkufysdK;a&; ESifh arG;jrLa&;u¾atmufrSmajr,mpDrHcef@cGJr_eJ@ ajrvGwf/ ajrvyfESifh ajr&dkif;rsm; az:xkwfwJh vkyfief;awGudkjynfaxmifpk tpdk;&ubJ vkyfoGm;rSm jzpfw,f? tykd'f (6) pGrf;tif/ v#yfppf/ owWK ESifhopfawm u¾awGatmufrSm a&eH/ obm0"gwfaiG@ESifh tjcm;avmifu|rf;apwwfaomt&nftcJrsm;/ jynfaxmifpk v#yfppf"gwftm; xkwfvkyfjzef@jzL;a&;/ ausmufrsuf&wem/opfawm pwmawGudkvnf; jynfaxmifpk tpdk;&tqifhrSm óud;udkifcs,fvS,foGm;r,fhppfAdkvfwpkubJ vkyfcsif&m vkyfoGm;awmhrSm taotcsmygbJ? ajr,meJ hywfoufwJht"du pDrHcef@cGJr_rSefor# wdkif;&if;om;jynfe,fawGudk wpHkw&mr# ay;xm;wmr&SSdawmha=umif; txift&Sm; awG@&ygw,f?

r=umao;cif&ufydkif;ubJ &cdkiftrsKd;om;'Drdkua&pD tzGJ@csKyfu etz&J@ 2008em*pfzGJ@pnf;yHktajccH Oya'udk vufrcH/ 2010 a&G;aumufyGJudk0ifrSm r[kwfa=umif;a=unmoGm;wmudk owdðyrdygw,f? 'gayr,fh wdkif;&if;om; EdkifiHa&;ygwDawG wnfaxmif+yD; 2010 a&G;aumufyGJ0ifbkd@ jyifqifae=uwJh owif;wcsdK@udkvnf; qufvuf=um;ae&qJyg? vlxktwGuf ajr,mpDrHcef@cGJydkifcGifh tcGifhta&;awG&atmif etz zGJ@pnf;yHkatmufrSm b,fvdk vkyfaqmifoGm;rSmygvJvdk@ tJ'DygwDacgif;aqmif}uD;awGudk oufqdkif&m vlxkawGu ar;jref;zdk@ tcsdefa&muf+yDjzpfa=umif; wifjy&if; ed*Hk;csKyfyg&ap?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

60

wdkif;&if;om;tcGifhta&;ESifh etz. em*pfzGJŒpnf;yHktajccHOya'(pwkwydkif;)

wdkif;&if;om;awG&Jh tcGifhta&;udk pD;yGm;a&;/ vlr_a&;eJ@ ,Ofaus;r_qdkif&m tcGifhta&; &_a'gifhuae oHk;oyfr,fqdk&if tajccHtusqHk;uawmh ajr,mjzpfygw,f?ajr,mawGudk ydkifqdkifcGifh/ toHk;cscGifh/ pDrHcef@cGJcGifh/ v$Jajymif;cGifh/ tjcm;yk*~dKvf (odk hr[kwf)tpdk;&tm%mydkifawG&J hrw&m; odrf;,ljcif;rS tumtuG,f &,lcGifh tp&SdwmawGygbJ?

ta&S›awmiftm&SrSm zdvpfydkfif/ tif'dkeD;&Sm;/ uarBm'D;,m;/ vmtdk/ jrefrmEdkifiHpwJh rzGH@òzd; rwdk;wufao;wJh wwd,EdkifiHawGrSm vlxkawG&Jh b0&yfwnfa&;[m ajr,mtay:rSm vGefrif;pGm trSDo[J ðy&w,f? onfawmifu pD;qif;vmwJh acsmif;a&udktrSDðyaomufoHk;/ onfjrpfu &SmazG&&SdwJh ig;awGeJ ht[m&"gwf jznhfwif;/ onfawmuxGuf&SdwJh opf0g;awGeJ@tdrfaqmuf/ &GmeD;pyfu onfajrtay:rSm pdkufysdK;a&;vkyf/ tp&Sdojzifh ajr}uD;udk txl;ojzifh rSDcdk+yD; touf&Sif&yfwnf=u&w,f? ajr}uD;[m wdkif;&if;om;jynfolawG&Jh &yfwnf&m jzpf&Hkomru olwdk@&JŒtoufeJ@ b0vnf; jzpfygw,f?

wdkif;&if;om; jynfe,fawGrSm EdkifiHa&;pum;vHk;eJ@ajym&&ifawmh ya'o&mZfajr&Sif}uD; pepfusifhoHk;cJhw,fvdk@ qdk=uygw,f? bk&ifpepf usifhoHk;cGifh &cJhwJh ae&mawGrSmbk&ifawG[m oufOD;qHydkif/ a&ajrh&SifawG jzpfcJh=uw,f? bk&ifpepf usifhoHk;cGifh r&cJhayr,fhap:bGm;/ ap:uJ/ awmifydkif/ e,ftkyf polwdk@[m oufqdkif&ma'oawGtvdkuf awm/awmif/ a&/ ajr awGudk ydkifqdkifcJh=uolawGyg? tqifhqifh tcGefyÀm qufo&wJhenff;vrf;eJ@ tJ'Dajr,mydkifqdkifr_pepfudk usifhoHk;cJhw,f? 'gayr,fh ESpfaygif; axmifeJ@csDwJh

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 61

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

ya'o&mZfacwf wav#mufvHk;rSm txl;ojzifh awmifukef;/ awmifwef;awG tajrmuftrsm; zHk;v$rf;aewJh wdkif;&if;om; a'oawGrSm vufawG husifhoHk;cJhwJh ajr,mydkifqdkifr_pepfwckvnf; &SdcJhygw,f? tJ'guawmh a'otvdkuf aexdkif=uolawG pkaygif;ydkifqdkifwJhpepfygbJ?

'D&Gmajrudk 'D&GmxJrSm aexdkifwJh &Gmol&Gmom;awG ydkifqdkif=uw,f? 'D&Gmab;rSm&SdwJh jrpfawG/ acsmif;awGrSm &Gmom; b,folrqdk a&toHk;ðycGifh&Sdovdk/ ig;&SmcGifh &Sdw,f?&GmjyifxGufoGm;&if obm0tav#muf aygufa&mufaewJh awmawGxJrSm tdrfaqmufzdk@opf0g;/ pm;aomufzdk@ [if;oD;[if;&GufeJ@ awm&dkif;wd&dp>mefawGudk &SmazGtoHk;cscGifh&Sdw,f?wOD;csif; O,smOf awmif,m pdkufysKd;vdk@ +cHcwfxm;wJhajr/ v,fvkyfwJhtwGufuefoif;zdk@xm;wJhajruGuf ponfwdk@uvGJvdk@ usefwJh ajrvGwfajr&dkif;eJ@&Gmywf0ef;usifu awmawmifukef;ajrawGudk a'ocH&Gmom;awG pkaygif;ydkifqdkif toHk;cscGifh&cJh=uw,f? tckacwfoHk;pum;vHk;eJ hajym&&ifawmh bHkypPnf;ydkifqdkifr_ tcGifhta&; Common Property Rightvdk@qdk&rSm jzpfygw,f?

&GmxJrSm wOD;csif;udk,fh+cH0if;uav;eJ@ udk,faexdkif=uw,f? &GmjyifxGufoGm;wJhtcgrSm udk,fvJ &Gmom;wOD;taeeJ@bHkypPnf;ydkifqdkifr_ tcGifhta&;udk tjcm;&Gmom;awGvdk toHk;cscGifh &Sdwma=umifh rdom;pkb0 &yfwnfa&;[m txdkuftav#muf tqifajyw,f? udk,fh&Gmudk,fhajr udk,fhtdrf0if;uav;rSm rdom;pkawGudk,fpDeJ h +idrf;csrf;wJh b0wnfaqmufEdkifcJh=uw,f? bHkypPnf;ydkifqdkifr_ tcGifhta&;udk a'oqdkif&mtvkdufvufawG@t& ESpfaygif;&maygif;rsm;pGm usifhoHk;vmcJhayr,fh pum;vHk;twdtusudk pmeJ@ayeJ@rSwfwrf;wifxm;wm/ wdkif;jynfuae Oya'eJ htnD w&m;0if todtrSwfðyxm;wmr&SdcJhbl;? 1947 ckESpf zGJ@pnf;yHktajccHOya' pwifay:aygufvmcJhwJh umvupvdk@EdkifiHawmfonf ajr,mtm;vHk;. ydkif&Sifjzpfonf qdkwJh jyXmef;csuf atmufrSma'oqdkif&m tvdkufa'owGif; aexdkifwJh vlxkawG bHkypPnf;ydkifqdkifcGifh tcGifhta&;udk&kyfodrf; vdkufwJh oabmoufa&mufoGm;ygawmhw,f? 'gayr,fh vufawG@t&a'owGif;aeolawGu rdrdwdk haus;&Gm0ef;usifu awmawmif ajr,mawGudk pkaygif;toHk;cswm/ pkaygif; tusKd;cHpm;wmawG quf&Sdaeygao;w,f? 1974 ckESpf tajccHOya'ay:aygufvmwJh aemufydkif; EdkifiHawmfydkif ajr,mpepfudk ydk+yD; yDyDjyifjyifusifhoHk;vmw,f?1988 ckESpf ppfwyftm%m xyfodrf;t+yD;rSmawmh EdkifiHawmfqdkwJh trnfemrudk xnfvJoHk;+yD; wjynfvHk;uajrawGudk xifvdk pDrHcef@cGJvkyf aqmifvmawmhwmygbJ? ucsif/ u&if/u&ifeD/ &Srf;/ csif;/ rGef/ &cdkif pwJh wdkif;&if;om;jynfe,fawGrSm a'oqdkif&mtvkdufa'owGif;vlxkawG&J hajr,mtay: bHkypPnf;ydkifqdkifcGifh udk &kyfodrf;cHcJh&wmawG ra&rwGufEdkifavmufatmif &SdcJhw,f?

a'owGif; vlxkawG&Jh b0&yfwnfr_ ysufpD;oGm;wJhtcg tusKd;quf taeeJ@xdkif;/rav;&Sm;/ puFmyl/ xdkif0rf pwJhEdkifiHawGudk oef;eJ@csDwJh vlxkawG[m a&$›ajymif;tvkyf

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

62

orm;awG tjzpfxGufcGmoGm;a&muf+yD; toufarG;=u&w,f? udk,fhEdkifiHtwGif;u &efukef/rE Wav; pwJh òrdŒ}uD;awGrSm/ xdkif;EdkifiHu òrdŒ}uD;awGrSm/ w&kyfjrefrme,fpyfu òrdŒ}uD;awGrSm/udk,fhcE<mudk,fudka&mif;pm;+yD; b0&yfwnf&wJh wdkif;&if;olaygif;pHk rdef;cav;awG&JŒta&twGuf[m rsm;jym;vSygw,f? 'gawGbma=umifhjzpf&ovJqdk&if t"dutm;jzifhaus;vufae tajccHvlxkawG b0&yfwnf&SifoefcGifh r&atmif ajr,mpDrHcef@cGJcGifh/ajr,mtay:bHkypPnf;yd kifqd kifcGif hawG }uD;}uD;rm;rm; &kyfodrf;cH&vdk @ygbJ? 'Dvd ktaetxm;rsKd;eJ@ wnfaqmufwJh jynfaxmifpkqdkwm tay:,Ha&$r_ef}uJ+yD; twGif;rSmaemufacs;awGeJ hjynfhv#rf;aewJh EdkifiHjzpf&HkuvGJvdk@ bmrS rxl;Edkifygbl;?

zdvpfydkifEdkifiH[m jynfaxmifpkEdkifiHr[kwfygbl;? wjynfaxmifpepfudk usifhoHk;wJhEdkifiHqdkwm wurBmvHk;od=uygw,f? 'gayr,fh pdwf0ifpm;bG,faumif;wJh tcsufuzdvpfydkifrSm a'ocHwdkif;&if;om;rsm; tcGifhta&;udk umuG,fwJh Oya'udk 1997 ckESpfrSmjyXmef;usifhoHk;cJhw,f? tJ'D Oya'xJrSm a'ocHwdkif;&if;om;awG&JŒ bdk;bGm;ydkifeuf e,fajrawGudk owfrSwfay;xm;w,f? tJ'D e,fajrrSefor#udk A[dktpdk;&u wdkuf&dkufcs,fvS,fpDrHcGifh r&Sdbl;? tJ'Da'otwGif;aexdkif=uwJh a'ocHwdkif;&if;om;awGudk pDrHcef@cGJcGifhtoHk;cscGifh ðyxm;&w,f? EdkifiHjcm;ukr%DawG jynfwGif;u pD;yGm;a&;vkyfief;&SifawGtaeeJ@tJ'DowfrSwfxm;wJh bdk;bGm;ydkifeufe,fajrawGrSm 0ifa&muf+yD; opfckwfcsifw,f/owWKwl;csifw,f qdk&if a'ocHwdkif;&if;om; vl}uD;awGqDuae cGifhðycsuf awmif;&w,f?

zdvpfydkifEdkifiHrSm tJ'D a'ocHwdkif;&if;om;rsm; tcGifhta&; umuG,fwJh Oya'udkvufawG@ toHk;ðy&mrSm jy\emawG r&Sdbl;vm;vdk@ar;&if &Sdw,fvdk@ajz&rSmyg? b,fvdkjy\emrsKd;awGvJqdkawmh owfrSwfxm;wJh wdkif;&if;om;awG&JŒbdk;bGm;ydkifeuf e,fajrudktaetxm;rsKd;pHkeJ@xdyg;wJhjzpf&yfawGygbJ? okawoevkyfief;wck&JŒawG@&Sdcsuft&tjzpftrsm;qHk;ESpfck&Sdw,f? tJ'De,fajrxJudk w&m;r0if 0ifa&mufwmuwckjzpf+yD; (22)&mcdkifE_ef; &Sdw,f? ydkifeuf usL;ausmfwmu tjcm;wckjzpf+yD; 17-&mcdkifE_ef;&Sdygw,f?aemufxyfawG@&SdcsufawGt& vdrfvnfvSnfhjzm;cH&vdk@ ajrudkvufvGwfjzpfoGm;atmifvkyfcHvdkuf&olOD;a& 13-&mcdkifE_ef; jzpfowJh? 'DvdkawGjzpfatmif b,folawGuvkyfaqmif=uovJ qdkwmudk qufvuf+yD; okawoeðy=uw,f? awG@&Sdcsufuawmha'ocHwdkif;&if;om;awG&JŒajr,mawG vufvGwfjzpfoGm;atmif vkyfaqmifolawGteuf50-&mcdkifE_ef;txuf[m tpdk;&tm%mydkifawG r[kwfwJh wOD;csif; woD;yk*~vawGjzpfw,f? 10 &mcdkifE_ef;u olwdk@a'ocHwdkif;&if;acgif;aqmifawG udk,fwdkifu vkyfaqmifwmjzpfowJh? 4-&mcdkifE_ef;uawmh b,folurS vkyfaqmifvdk@r[kwfbJ obm0 ab;&efa=umifh ajr,mawG vufvGwfqHk;&_H;&wmygwJh?

jrefrmEdkifiHrSmawmh a'ocHwdkif;&if;om;awG&JŒajr,mawG vufvGwfqHk;&H_;atmif/ajr,mawGtay: bHkypPnf;ydkifqdkifcGifhudk ysufpD;atmif/ pDrHcef@cGJcGifh vHk;0uif;rJhatmifvkyfaqmifaeolawGteufrSm t"du tusqHk;u etz tpdk;&tm%mydkifawG jzpfaeyg

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 63

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

awmhw,f? 20-&mcdkifE_ef;0ef;usifavmufuawmh tpdk;&r[kwfwJh a'otwGif;uvufeufudkif tzGJ@tpnf;awG&,fvdk@ cef@rSef;csufawG&Sdw,f? wOD;csif; woD;yk*~vawG&JŒvkyfaqmifcsufa=umifh qHk;&H_;&wmu 10-&mcdkifE_ef;avmuf &SdEdkifygw,f?

b,fvdkbJ jzpfjzpf ed*Hk;csKyf=unfhr,fqdk&if zdvpfydkifvdk wjynfaxmifpepf usifhoHk;wJhEdkifiHrSmawmif 1997 ckESpfa'ocHwdkif;&if;om;rsm; tcGifhta&;umuG,fwJh Oya'udk udkifpGJ+yD; igwdk@a'ocHwdkif;&if;om;awGrSm ajr,mpDrHcef@cGJcGifh 'Dvdk&Sdw,fvdk@ wif;wif;rmrmawmif;qdkEdkifw,f? ckcHumuG,fwdkufyGJ0ifEdkifygw,f? A[kdtpdk;&jzpfap/ EdkifiHjcm;ukr%DawGjzpfap/ tjcm;a'ou zdvpfydkfifEdkifiHom;awGjzpfap/ 0ifa&mufusL;ausmfaESmuf,SufrcH&atmif vkyfief;pOfawG csrSwfaqmif&GufEdkifw,f? jynfaxmifpk EdkifiH&,fvdk@ trnfcHxm;wJh jrefrmEdkifiHrSmawmh jynfaxmifpk tzGJ@0if a'ocHwdkif;&if;om;awG&JŒajr,mtay: pDrHcef@cGJcGifhbmwckrS &SdraecJhbl; qdkwmawG@&ygw,f? zGJ@pnf;yHktajccHOya't&a&m tawG;tac:t&yg EdkifiHawmf[m ajr,m&JŒydkif&Sif jzpfw,fqdkwmudkcsrSwfusifhoHk;+yD; A[dktpdk;&ae&mrSm twif;t"rR&,lxm;wJh etz ppfacgif;aqmifawGu xifovdk pDrHcef hcGJ cs,fvS,f+yD; udk,fusKd;twGufom toHk;csae=uygawmhw,f?

tckvuf&Sd etz &JŒ 2008 em*pf zGJ@pnf;yHkt&qdk&if ajr,mqdkwJh pum;vHk;eJ@awmif rvHkavmufawmhygbl;? ajray:ajratmuf a&ay:a&atmufqdkwJh pum;vHk;udktwdtus oHk;pGJvmwmudk owdðyrdygw,f? ajray: ajratmuf/ a&ay:a&atmufuo,HZmwawG tm;vHk;udk jynfaxmifpktpdk;& qdkwJh qdkif;bkwfatmufrSm ppfAdkvfwpkuxifovdk qufvuf pDrHcef hcGJ+yD; udk,fusKd;&Sm=uawmhr,f/ tJovdk udk,fusKd;&Sm=uwJhae&mrSm zGJ@pnf;yHktajccHOya'eJ@tnDqdkwJh pum;vHk;udk oHk;cGifh&atmif óudwiftkwfjrpfcsxm;w,fqdkwm &Sif;aeygawmhw,f?

'Dtajctaeudk ðyjyif+yD; wdk;wufatmif etz&JŒ 2008 em*pfzGJ@pnf;yHktajccHOya' abmifxJuae vkyfbdk@rjzpfEdkifygbl;? bma=umifhvnf;qdkawmh EdkifiHawmfonfEdkifiHawmf&Sdajrtm;vHk;. yif&if; ydkif&Sifjzpfonf qdkwJhjyXmef;csufudk b,fvdkrSausmfEdkifrSm r[kwfvdk@yg? tJ'gtjyif etz tajccH Oya'&JŒOya'ðypm&if;t& ajr,meJ@ywfoufwJhpDrHcef@cGJr_rSefor# wdkif;&if;om;jynfe,fawGudk wckr# tyfESif;rxm;vdk@jzpfygw,f? 'ga=umifh wzufu etz&JŒ 2008 em*pf zGJ@pnf;yHktajccHOya'udk z,f&Sm;/tjcm;wzufu a'ocHwdkif;&if;om;vlxkawGtwGuf ajr,mtay: bHkypPnf;ydkifqdkifcGifhudktmrcHcsufay;xm;wJh jynfaxmifpk zGJ@pnf;yHktajccHOya'opfw&yf ay:aygufvmatmifóud;yrf;oGm;oifha=umif; wifjy&if; ed*Hk;csKyfygw,f?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

64

wdkif;&if;om;tcGifhta&;ESifh etz. em*pfzGJŒpnf;yHktajccHOya'(yOPrydkif;)

wdkif;&if;om;tcGifhta&;vdk@ajymvdkuf&if ppftm%m&SifawG wdkif;jynfudk tkyfcsKyfcJhwJh ESpfaygif;av;q,fausmfumvtwGif;rSm usif;ycJhwJh jynfaxmifpkae@ tcrf;tem;}uD;awGudk trSwf&=urSmyg? tJ'DrSm wdkif;&if;om;0wfpHk awmufawmufajymifajymifawG0wf=u/ npmpm;yGJ}uD;awG usif;y=u/ uyGJ ckefyGJ aysmfyGJ/ &$ifyGJawG qifE$J=u/ oum&nfzHk;xm;wJh[efaqmiftòyH;awGeJ hvufqGJ E_wfquf=u pwmawG[m tESpfom& uif;rJhwJhvdrfvnf yGJ}uD;awG tjzpfxuf ydk+yD; bmwckrS t"dyg,f r&Sdawmhwmudk awG@&ygw,f?

vGwfvyfr_/ w&m;r#wr_/ wdk;wufzGH@òzd;r_ tajccHawGuae +idrf;csrf;r_ vdkcsifw,fqdk&if wdkif;&if;om;awG&JŒwef;wla&;eJ@ udk,fydkifjyXmef;cGifhtay:rSm tajccHwJh ppfrSefwJhjynfaxmifpkw&yfudk jyefvnfwnfaqmufzdk@vdkrSm jzpfygw,f? 'gu jynfaxmifpkudktcGifhta&;tajccHuae csOf;uyfjcif;ygbJ? 'gayrJh 'Dvdk csOf;uyf&kHeJ@ rvHkavmufao;ygbl;?jynfaxmifpkwnfaqmufa&;udpPawG[m &_wfaxG;vdk@jzpfygw,f? rajz&Sif;Edkifavmufatmif cufcJwmrsKd;udkawmh qdkvdkwmr[kwfyg? udpP&yfwckjcif;udk wajz;ajz;udkifwG,foGm;+yD;wJhtcg jynfaxmifpkwnfaqmufa&; jy\emwpHkvHk;udk ajz&Sif;EdkifpGrf;&dSoGm;rSmrkcsjzpfygw,f?

'Dvdkjzpfbdk@twGuf wdkif;&if;om;aygif;pHk jynfolvlxkw&yfvHk;twGuf yxrOD;qHk;eJ@ta&;t}uD;qHk; vdktyfcsufuawmh jynfaxmifpkudk rjzpfraewnfaqmufr,fqdkwJhcdkifrmwJh ydkif;jzwfcsufjzpfygw,f? bma=umifh 'Dvkdqdk&wmygvJ? omrefvlxkem;vnfatmif wcGef;wnf;eJ@ajym&&if wk dif;jynftaeeJ@a&m vlxktaeeJ@yg awG@óuH&ifqdkif=u&r,fh tcuftcJawGudk pkaygif;ausmfv$m;Edkifzdk@ jzpfw,f?

,ae@umv[m vGefcJhwJhESpfaygif;oHkq,feJ@rwl jcm;em;oGm;yg+yD? Globaliza-tion vdk@ac:=uwJh urBmwcGif qufoG,faqmif&Guf=uwJhacwfjzpfygw,f? udk,fwEdkifiHxJaevdk@r& urBm}uD;eJ@qufoG,faqmif &Guf=u&w,f? urBmpD;yGm;a&;jy\emawG tm;vHk;[m udk,fhEdkifiHudk oufa&mufr_&Sdwmjzpfw,f? udk,fhEdkifxJu vlawGuvJ t&ifwHk;uvdkr[kwfbJ ta=umif;trsKd;rsKd;eJ@ urBmwcGifudk xGufcGmoGm;a&muf vkyfief;awG&SmazGvkyfudkif=u&w,f? jyifyEdkifiHawGu pD;yGm;a&;vkyfief;}uD;awG[mvnf; udk,fhEdkifiHxJudk0ifa&mufvkyfudkif vm=uw,f? 'Dukr%D}uD;awG&JŒ &if;ESD;ðryfESHr_yrm%[m a=umufcref;vdvd}uD;rm;ygw,f? jrefrmEdkifiHvdk EdkifiHi,fwck&J@ wrsdK;om;vHk; xkwfukefyrm%xuf}uD;rm;atmif &ifESD;ðryfESHEdkifwJh ukr`%DawG urBmrSm ajrmufrsm;pGm&Sdw,f?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 65

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

'DvdkurBmtcif;tusOf;atmufrSm jynfaxmifpkudk}uHhcdkifatmifwnfaqmuf+yD;&ifrqdkifbJ EdkifiHi,fav;awGtjzpf uGJjym;oGm;r,fqdk&if usm;tpm;cH&r,fh orifuav;awGb0udk a&mufoGm;Edkifygw,f? rav;&Sm;EdkifiHrSm tawG@t}uHKwck&SdcJhw,f? qmbm;jynfe,ftpdk;&udk vkyfydkifcGifhawG}uD;}uD;rm;rm;tyfESif;xm;wJhtcg opfawma&;&m0ef}uD;vkyfolu opfukrR%D}uD;wckeJ@aygif;+yD; opfawmawGudk ckwfjzwfa&mif;pm;cJhwJh udpPyg?opfawmawG ukefcrf;oGm;wma=umifh obm0ywf0efusif ab;'%fudkcHcJh&wmuawmhvlxkom jzpfygw,f? 'gawmifrS qm;bm;[m rav;&Sm;EdkifiH&JŒtpdwftydkif;jzpfaeqJyg?

jynfaxmifpk wnfaqmufa&;eJ h pyfv#Of;vdk@ zuf'&,ftajccHwckwnf;uaepOf;pm;&HkeJ@ vHkavmufr_ r&SdEdkifygbl;? vlxktajccH/ vlxkt"du vl@tzGJ@tpnf;jzpfwJhCivil Society tajccHawGtjyif jynfwGif;eJ@EdkifiHwumrSm jzpfyGm;aewJh taetxm;awGeJ@ qufpyfpOf;pm;zdk@ vdktyfygw,f? bma=umifhjynfaxmifpk wnfaqmufzdk@ vdktyfovJqdkwmudk vlxktajccHuae pOf;pm;r,fqdk&if ESpfydkif;&Sdygw,f? wydkif;u tiftm;}uD;rm;wJhEdkifiHjcm; pD;yGm;a&;ukrR%D}uD;awG&JŒ 0g;rsdKr_udk wpHkw&mtiftm;&SdwJh jynfaxmifpkEdkifiHwck wnfaqmuf+yD; }uHh}uHhcH &ifqdkifzdk@jzpfw,f? tm;aumif;wJh jynfaxmifpkEdkifiH}uD;wckwnfaqmufa&;twGuf jynfaxmifpkom;tm;vHk; rvkyfrjzpf}udK;yrf;tm;xkwf&rSm jzpfygw,f? ppftm%m&Sifpepf&JŒzdESdyfr_rsKd;pHkatmufrSm pdwfysufvufysufjzpf+yD;jynfaxmifpka&;udpPawGudk ypfy,fxm;wm/ rwlwJh wdkif;&if;om;wckcsif;pDu udk,fhvrf;udk,fav#mufzdk@ a&G;cs,fwmrsdK;awG rjzpfoihfygbl;? 'Dvdk qdk&ifb,fawmhrS ppftm%m&Sifpepfudk òzdcszsufqD;EdkifrSm r[kwf&H komru &Srf;wdkif;&if;om;acgif;aqmif}uD;a'gufwmausmufZef;a,mifa0&JŒ pum;eJ@ajym&r,fqdk&if wd&p>mefomomb0udkusa&mufae&wJh wdkif;&if;om;aygif;pHk jynfolvlxktrsm;pk}uD;&JŒ b0[mvJ b,fawmhrSvGwfajrmufbdk@ r&Sdekdifygbl;?

Oa&myor*~[m rsufpda&S›arSmufrSmwif EdkifiHawGeJ@zGJ@pnf;xm;wJh jynfaxmifpk}uD;w&yfvdk jzpfvmygw,f? EdkifiHawGtm;vHk;udk v$rf;òcH+yD; tm%moufa&mufwJh vl@tcGifhta&;qdkif&m w&m;&Hk;vdkrsKd;ay:vmwJhtwGuf Oa&myor*~ tzGJ@0if EdkifiHwckcsif;pD twGif;rSm aexdkif=uwJh oufqdkif&m EdkifiHom;awG&JŒtcGifhta&;awGudk umuG,fapgifha&Smufay;EdkifwJh tydkif;awG &Sdvmw,f? ,l&dkvdk hac:wJh bHk toHk;ðywJh aiGa=u;pepfw&yfudkaz:xkwfEdkifwma=umifh tar&duefa':vmxuf tm;aumif;cdkifrm+yD; wdkif;jynfawGomru vlxkawGyg tusdL;&Sdvmw,f? Oa&myor*~tzGJ@0ifEdkifiH tawmfrsm;rsm;twGif;rSmjzwfoef;+yD; vlxkawGtaeeJ@ vGwfvyfpGm c&D;oGm;/ ukefoG,f/ tajccsaexdkif/ tvkyftudkifvkyfEdkif=uwma=umifh pD;yGm;a&;tcGifhtvef;t& tusdK;rsm;vm=uw,f? 'Dvdktaetxm;awGudk tmqD,Hvdk@ac:wJh ta&S›awmiftm&SEdkifiHrsm;toif;u avhvmae=u&yg+yD? qdkvdkcsifwmuawmh pkaygif;aexdkif/ tusKd;pD;yGm;udkcHpm;/ awG@óuH&wJhjy\emawGudk twlvufwGJajz&Sif; pwmawG[m jynfaxmifpk&JŒ tajccHawGjzpfw,f?'gawG[m r*Fvmw&m;eJ hjynfhpHknDnGwfwm/ tðyoabmudkaqmifwm/ +idrf;csrf;r_udk

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

66

OD;wnfwm jzpfygw,f? jynfaxmifpkudk vlxktajccHuae pOfpm;oifhwJh aemufydkif;uawmh b,fvdkjynfaxmifpkrsKd; wnfaqmufrvJ qdkwmygbJ?

jynfaxmifpk tzGJ@0ifjynfe,fawGudk vkyfydkifcGifhtm%mawG rsm;jym;vGef;pGmay;xm;wJh tajccHeJ@ wnfaqmufxm;wJh jynfaxmifpkrsKd;[m a&&SnfrSm vlxktwGuftusdK;r&Sdygbl;? 'geJ@ywfouf+yD; yxrqHk; oifcef;pm ,loifhwJhwdkif;jynfuawmhtar&duefjynfaxmifpk jzpfygw,f? (13) jynfaxmifawGeJ@ zGJ@pnf;xm;cJhwJh tar&duefjynfaxmifpk[m jynfaxmifpk tzGJ@0ifjynfe,fawGrSm vkyfydkifcGifhtm%mawG rsm;vGef;+yD;A[dkcsKyfudkifr_avsmhenf;vGef;wma=umifh tvkyfrjzpfcJhygbl;? A[dkcsKyfudkifr_ wdk;jr‡ifhay;cJh&wJhtajccHeJ@ ,ckjynfaxmifpkudk jyefvnfzGJ@pnf;EdkifcJhwJhtcgrSm tar&duefjynfaxmifpk[mvuf&Sd tajctaeudk a&muf&Sdvmygawmhw,f?

'kwd, oifcef;pm,loifhwJh wdkif;jynfuawmh ,l*dkqvm;AD;,m;jynfaxmifpkjzpfygw,f? jynfaxmifpk tzGJ@0if jynfe,fajcmufck&SdcJhw,f? jynfe,fwckeJ@ tjcm;jynfe,fwck ynma&;/ usef;rma&;/ pD;yGm;a&;/ o,f,lydk@aqmifa&; pojzifh pepfjcif;vHk;0rwlbl;? jynfe,fwcku jynfe,fom; wOD;[m tjcm;jynfe,fwckudka&mufoGm;r,fqdk&if pepfvHk;0ajymif;vJr_udk &ifqdkif&wma=umifh aexdkif/ vkyfudkif/ pm;aomuf&wmtqifajyr_r&Sdbl;? jynfe,fwckcsif;pD[m udk,fhjynfe,f wdk;wuf}uD;xGm;a&;/ zGH@òzd;pnfyifa&;udkom tm&Hkpdkufw,f? jynfaxmifpk pdwf"gwf vGefpGmenf;vGef;cJhw,f? aemufqHk;rSm ,l*dkqvm;AD;,m; jynfaxmifpk}uD; òyduGJoGm;ygawmhw,f?

jynfaxmifpkudk vlxktajccHuae csOf;uyfwJhtcg ta&;t}uD;qHk; tydkif;w&yfvJ&Sdaeygao;w,f? tJ'guawmh jynfaxmifpk tpdk;&taeeJ@jzpfap/ jynfe,ftpdk;&awGtaeeJ@jzpfap oufqdkif&m jynfe,ftwGif;rSm aexdkif=uwJh wdkif;&if;om;vlxkawG &oifh&xdkufwJh tajccHtcGifhta&;awGudk csKd;azgufwmawG tcsdefra&G;jzpfyGm;Edkifygw,f?'Dae&mrSmawmh jynfaxmifpkudk vlrsdL;a&;tajccHoufoufuae pOf;pg;vdk@ vHk;0r&Edkifawmhygbl;? Armudk Armu jyef+yD; tkyfcsKyfcGifh&&if/ &Srf;udk &Srf;u jyef+yD;tkyfcsKyfcGifh&&if/u&ifudk u&ifu jyef+yD; tkyfcsKyfcGifh&&if pojzifh oufqdkif&m vlrsKd;awGtvkdufudk,fhjynfe,fudk udk,fjyef+yD; tkyfcsKyfcGifh&&HkeJ h tm;vHk;aumif;oGm;vdrfr,fhvdk@ ,lq&ifwufwufpifvGJoGm;ygvdrfhr,f? 'Dae&mrSm jynfaxmifpktpdk;&udka&m/ jynfe,ftpdk;&awGudka&m tpdk;&tkyfcsKyfa&;tm%mydkifawGtaeeJ@om =unfh&rSmjzpfygw,f? b,fvdkpepfeJ@ wnfaqmufxm;wJh EdkifiHjzpfygap/ b,favmufaumif;rGefatmif wnfaqmufxm;wJh jynfaxmifpkjzpfygap/ tpdk;&udk tpdk;&vdkbJ &_jrif&rSmjzpfygw,f? tJ'gu bmvJqdkawmh b,fvdkyk*~dKvfbJ jzpfjzpf/ b,fvdkvlrsKd;a&; tajccHubJvmvm/ vlqdkwmtm%m&vm&if azgufjyefoGm;wwfw,f/ udk,fusdK;&SmoGm;wwfw,f/ wdkif;jynfeJ@ vlxkudka&mif;pg;oGm;wwf=uw,f/ qdkwJh tcsufygbJ? vl@ordkif;rSm jyef=unfh&if 'DvkdjzpfoGm;cJhwJh om"uawG a&wGufvdk@ r&Edkifavmufatmifudk &SdcJhygw,f?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 67

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

'ga=umifh 'gudkvufcHw,fqdk&if jynfaxmifpkrSma&m jynfaxmifpktzG J@0ifjynfe,ftoD;oD;rSmyg tpdk;&tm%mydkifawG r[kwfrw&m;vkyfaqmifr,fh udpPawGudkapmifh=unfh+yD; a0zefaxmufjyr,fh vlxktoif;tzGJ@awG/ owif;XmeawG vGwfvyfpGmzGJ@pnf;&yfwnfcGifh/ v_yf&Sm;cGifh/ olwdk@&JΠawG@&SdcsufawGudk vGwfvyfpGm xkwfaz:wifjycGifhawG&Sdbdk@ vdkygw,f? 'DvdkrsKd; Civil Society vdk@ac:wJh vlxkt"duvl@tzGJ@tpnf;tajccHuaejynfaxmifpkudk wnfaqmufEdkifrSom jynfaxmifpkawG[m wdk;wuf}uD;yGm;w,f/ vlxkawG[mvnf; w&m;r#wr_/ vGwfvyfr_/ +idrf;csrf;r_awG &&Sd=uw,fqdkwmudk Oa&myor*~rSmwnf&SdwJh ynm&SiftzGJ@tpnf;awGu axmufjy=uygw,f?

jynfaxmifpkudk onfvdkrSefuefwJh awG;ac:pOf;pm;csufrsKd;awGeJ@ csOf;uyf&rSm jzpfygw,f? wae@wvH yk*H b,fajy;rvJ qdkwJh jrefrmpum;&Sdygw,f? vrf;a=umif;rSef&if yk*Hudkwae@awmha&muf=u&rSmyg? +idrf;csrf;wJh jynfaxmifpk opf}uD;wckudk wnfaqmufEdkif=urSmyg? 'gayr,fh 1993 ckESpfu p+yD; wq,fhig;ESpfeD;yg;=umr# usif;ycJh=uwJh etz&JŒtrsKd;om;nDvmcHrSmawmh jynfaxmifpk wnfaqmufa&;eJ@ ywfoufvdk@ onfvdk rSefuefwJh avhvmpOf;pm;csufrsKd;awG wpdk;wpdr#ryg&SdcJhygbl;? rSwfwrf;awG jyef=unfhyg/ onfvdkrsKd;tajccHuae w}udrfwcgzl;r# aqG;aEG;cJh=uzl;jcif; r&Sdygbl;? 'ga=umifh 'DtrsKd;om;nDvmcHuae a&;qGJvdkufwJh etz &JŒ 2008 em*pf zGJ@pnf;yHktay: tajccH+yD; jynfaxmifpkwnfaqmufr,fqdk&if vrf;a=umif;[m vHk;0vGJrSm;oGm;rSmjzpfygw,f? vGJrSm;wJh vrf;a=umif;udk av#mufrdvdk huawmh yk*Hudk a&mufrSmr[kwf/ +idrf;csrf;om,mwJh jynfaxmifpkopf}uD; wnfaqmufEdkifrSmr[kwfbJ/ t0Dpdi&J udkom a&mufEdkifajc&Sdr,fh ta=umif;wifjy&if; ed*Hk;csKyfyg&ap?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

68

jrefrma&$›ajymif;tvkyform;rsm;a&;&m

xdkif;EdkifiHawmifydkif;wGif jrefrm 54 OD; touf&l-uyfIaoqHk;r+tay:Oya'&+axmifhrS avhvmoHk;oyfjcif;

OD;oef;Edkif (BLC)

jrefrmEdkifiHuae xdkif;EdkifiHudk vlyGJpm;rsm;u ac:aqmifvmwJh jrefrmtvkyform;(121) OD;wdk@onf 2008 ckESpf {+yDv (9)&ufae@n 10;30 wGif xdkif;EdkifiHawmifydkif; &aemif;uae zl;cufudktoGm; vrf;c&D;wGif wifaqmifvmaom tvHkydwfum;rSm avat;pufcsdK@,Gif;r_a=umifh um;xJrS jrefrmtvkyform;rsm; touf&SL=uyfcJh&ygonf? xdkjrefrmtvkyform;rsm;xJrS 54 OD;onf touf&SL=uyfI aoqHk;cJh+yD; 21 OD; rSm aq;&Hkwifaq;ukor_udk cH,lcJh&ygw,f? usef 46 OD;rSm xdkif;EdkifiHodk@ w&m;r0if 0ifa&mufr_jzifh&aemif;c&dkif &JwyfzGJ@u zrf;qD;xm;cJhygonf/ aemufqHk;owif;t& aoqHk;oGm;wJhjrefrmtvkyform; awGudk xdkif;EdkifiHrSmbJ ajrcscJh+yD; touf&Sifusef&pfcJholawGudkawmhxdkif;w&m;&Hk;u axmif'%f(10)&ufcsum jrefrmbufurf; aumhaomif;udk v$JtyfcJhw,fvdk@od&ygw,f? 'Djzpf&yf[m xdkif;EdkifiHrSm }uD;rm;wJh tr_}uD;wckjzpfovdkEdkifiHwumuvnf; pdwf0ifwpm;jzpfcJhwJh udpPjzpfygonf?

xdkif;& Jt&m&S d.ajymqdkcsufxdkjrefrmtvkyform;rsm; tpkvdkuftòyHvdkuf aoqHk;r_eJ@ ywfouf+yD; xdkif;EdkifiHrSm

Oya'qdkif&m tjiif;yGm;r_awG&SdcJhygw,f? 'DudpPESifhywfouf+yD; xdkif;&Jt&m&Sd. ajymqdkcsufrSmqdkv#if aoqHk;ol jrefrmtvkyform; 54 a,muftygt0if touf&Sifusef&pfolrsm;[m vlukeful;jcif;cH&wm r[kwfbl;vdk@ ajymqdkcJhygw,f? bma=umifhvJqdkawmholwdk@udk twif;t"rRtEdkiftxufðy+yD; jyefay;qGJac:aqmifvmwmr[kwfwJhtjyifvdrfnmvSnfhzsm; ac:aqmifvmwmvnf; r[kwf/ twif;t=uyfac:aqmif vmwm

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 69

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

vnf;r[kwf/ olwdk@qENtavsmuf 'Dc&D;udka&G;+yD; olwdk@udk,fwdkif c&D;p&dwfay;umxdkif;EdkifiHudk w&m;r0if 0ifa&mufvmwmvdk@qdkygw,f? 'ghtjyif xdkjrefrmtvkyform;awG[m b,fae&mudk oGm;r,fqdkwm twdtusr&Sdbl;/ b,ftvkyf&HkESifh bmtvkyfvkyfr,fqdkwm twdtusrajymEdkif=ubl;/ b,fae&m b,ftvkyf&SifESifh bmtvkyfvkyfrvJqdkwJh oufaotaxmuf txm;rcdkifvHkwJhtwGuf 'DudpP[m vlukeful;jcif;r[kwfbl;vdk@ ajymqdkcJhwmudk awG@&ygw,f? 'ghtjyif tvkyform;rsm;[m xdkif;EdkifiHudk w&m;r0if 0ifa&mufvmwJhtwGuf vl0ifr_}uD;=uyfa&;Oya'ESifh ta&;,lcH&rSmjzpfw,fvdk@xyfrHajymqdkcJhygw,f? xdkif;&Jt&m&Sdtaejzifh jrefrm 54 OD;aoqHkjcif;ESifhywfoufIvlukeful;r_ r[kwfbl;vdk@ twdtvif;ajymqdkoGm;onfhtjyif touf&Sifusef&pfolrsm;taejzif h xdkif;vl0ifr_}uD;=uyfa&;Oya't& ta&;,lcH&rnfqdkwmudk ajymqdkoGm;jcif;jzpfygonf?

ygarmuQ 00fwpf.jiif;qdkcsuf'DudpPESifhywfouf+yD; xdkif;EdkifiH csLvmvGefcGef wuUodkvfrS Oya'ynm&Sif ygarmuQ

00fwpfu jrefrmtvkyform; 121 OD;wdk@[m jrefrmEdkifiHrStpðy+yD; qihfuJqifhuJ t}udrfaygif;rsm;pGm acgif;yHkjzwf cHcJh&ygw,f? xdktvkyform;rsm;[m b,fae&m/ b,fa'oudkb,fvdkoGm;rvJqdkwm olwdk@udk,fwdkif ra&G;cs,fEdkifbl;jzpfw,f? o,faqmifvmwJh

um;udk pGef@cGm+yD; olwdk@oGm;csifwJh ae&mudk oGm;Edkifjcif;r&Sdygbl;/olwdk@[m um;wckrS wckodk@ 'grSr[kwf um;wckwnf;uaeo,faqmifoGm;jcif;cHcJh&ygw,f?'ga=umifh 'Djrefrmtvkyform;rsm;[m wOD;OD;&Jh od k@r[kwftzGJ@wckck&Jh acgif;yHkjzwfjcif;udkcHcJh&+yD; wae&m&mrSm tcdkif;taprsm; jzpfvmEd ki fw,f/'ga=umifh 'Djrefrmtvkyform;

rsm;[m vlukeful;jcif;cHcJh &w,fvdk@ ajymqdkoGm;cJhygonf?

ynm&Sifu aemufxyfbmajymovJqdkawmh xdkif;EdkifiHwGif bDtD; 2540/ trsdK;orD;ESifh uav;rsm; vlukeful;jcif;rS umuG,fwJhOya'qdkwm &Sdygw,f? tJh'DOya't& uav;ESifh trsdK;orD;rsm;onf acgif;yHkjzwfjcif;cH&ygu b,fae&mudkbJjzpfjzpf xdktrsdK;orD;ESifhuav;awG[m oabmwlonfjzpfap/ oabmrwlonfjzpfap bDtD; 2540 t& tusHK;0ifonf[k jyXmef;xm;onf? 'DudpPrSm trsdK;orD;ESifhuav;rsm;vnf; yg0ifwma=umifhxdkif;Oya'bDtD; 2540 . jyXmef;csufrSm tusHK;0ifaeygw,fvdk@ axmufjycJhygw,f?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

70

'ghtjyif ygarmuQ 00fwpfu xdkif;EdkifiHonf EdkifiHwum EdkifiHjzwfausmfI *dk%fzGJ@usL;vGefaom r_cif;rsm; wdkufzsufa&; oabmwlpmcsKyf (United Nations Conventionagainst Transnational Organized Crime)udk vufrSwfxdk;xm;+yD;jzpfw,f?r=umrDrSm xdkif;EdkifiH&Jh jynfwGif;Oya'tjzpf jyXmef;usifhoHk;awmhrSmjzpfonf/ xdkpmcsKyfrSmvlukeful;jcif;t"dyg,fudk zGifhqdkxm;&mrSm (1)vludkpkaqmif;jcif;/ (2)o,f,lydk@aqmifjcif;/(3)v$Jajymif;jcif;/ (4)vlrsm;udk0Sufxm;jcif;/ (5) vufcHxm;jcif; wdk@jzpf&m 'Djrefrmtvkyform;rsm; aoqHk;onfhudpPESifhywfoufI jzpfpOfwavsmufvHk;udk jyef=unfhrnfqdkygupmcsKyfwGifyg0ifaom vlukeful;jcif; t"dyg,fzGifhqdkcsufwGif tusHK;0ifaeygw,fvdk@ xyfrHaxmufjycJhygw,f?

'ga=umifh ygarmuQ 0pfwpf axmufjycJhovdk xdkif;EdkifiH&JhwnfqJOya't&bJjzpfjzpf/EdkifiHwum Oya't&bJjzpfjzpf/ tr_jzpfpOft&=unfhr,fqdk&if 'Djrefrmtvkyform; 54a,mufaoqHk;jcif;udpP[m vlukeful;r_jzpf+yD;awmh yifv,ftpm;tpm wifaqmifwJhum;jzifh o,faqmifjcif;cHcJh&wJh jrefrmtvkyform;tm;vHk;[m trSefwu,f vlukeful;r_om;aumifawGjzpfcJh&ygw,fqdkwm ay:vGifygw,f?

oHk;oyfcsuf'Dtr_tjzpftysuftay: tao;pdwfjyefvnf avhvm=unfhr,fqdk&if yxrwpf

tcsuftaeeJ@ tr_jzpfysufcJhwJhtajctaeay:rSmajym&&if aoqHk;ol jrefrm 54 OD; tygt0if touf&Sifusef&pfol rsm;[m-

(1) vlpD;um;r[kwfbJ/ yifv,ftpm;tpmrsm;wifaqmifaom tvHkydwfum;jzifh wifaqmifr_udk cHcJh&w,f/

(2) tpDtpOf&Sd&Sdjzifh ðyvkyf&ef pepfwuspDpOfxm;aom *dk%f;tvdkufusL;vGefr_wGif "g;pm;cHjzpf oGm;cJhw,f/

(3) xdkif;EdkifiHrSm&SdwJh b,ftvkyf&Sif/ b,fae&m/ bmtvkyfvkyfrvJqdkwmudkrodbJ v#dK0Suf ac:aqmifoGm;jcif;udk cHcJh&w,f?

'ga=umifh jrefrmtvkyform;awG[m acgif;yHkjzwfjcif;cH&ovdk u|efrsm;vnf;jzpfvmEdkifwJhtwGuf 'DudpPrSm usL;vGefolawG[m vlukeful;r_ajrmuf+yD;/ tvkyform;121 a,muf[m epfemolawGjzpfygw,f?

'kwd,tcsuftaeeJ@ tr_jzpfapaomta=umif;jcif;&m[m 54 OD;raocifuwnf;u &SdcJhwmjzpfw,f? jypfr_usL;vGefolawG[m jrefrmtvkyform; 121 OD;pvHk;udkjrefrmjynfrSm&SdwJh olwdk@ae&yfuae e,fpyfudk ac:aqmifoGm;cJhw,f/ e,fpyfrSmwnf;cdkw,f/ tJh'Daemuf jrefrmjynfe,fpyf*dwfuae xdkif;e,fpyf*dwfudkjzwf+yD; &aemif;òrdŒwae&mrSm uG,f0Sufxm;cJhw,f? aemufqHk; tvHkydwfum;eJ@ olwdk@udk uG,f0Suf+yD;zl;uwfudk o,faqmifoGm;cJhw,f? vrf;c&D;rSm 54 OD;aoqHk;cJhw,f? 'Dae&mrSm um;orm;om um;r&yfbJ qufoGm;r,fqdk&if wifaqmifvmwJhtvkyform;tm;vHk; aoqHk;Edkif

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 71

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

zG,f&Sdygw,f? tu,fIom olwdk@ae&yfuaeac:aqmifvmr_r&Sdbl;qdk&if xdkif;EdkifiHrSm'DvdktjzpfrsdK;eJ@ aoqHk;EdkifzG,f&m ta=umif;r&Sdygbl;? jypfr_usL;vGefolawG[m tpDtpOf&Sd&Sdjzifh ac:aqmifvmIom 'Dvdk tjzpfqdk;rsdK;ESifh}uHKawG@cJh&wmjzpfw,f? 'Dtay:rSmjrefrmEdkifiHrSm&SdwJh olwdk@ae&yfuaep+yD; usaemfwdk@ avhvmoHk;oyfzdk@ vdktyfvmygw,f?

jrefrmEdkifiHrSm vlukeful;r_umuG,fwm;qD;a&;Oya'qdkwm&Sdw,f? tJh'DOya'&Jhyk'fr-3 rSm vlukeful;r_udk t"dyg,fzGifhqdkxm;onfrSm yk*~dKvfwOD;OD;[m tjcm;olwOD;wa,muftm; xdkol. oabmwlnDcsuf &Sdonfjzpfap/ r&Sdonfjzpfap acgif;yHkjzwfjcif;ðy&eftvdk@iSm b0&yfwnf&ef cufcJaeaom tajctaeud k tvG JoH k ; pm; ðyjcif;jzifh vlrsm;udkodrf;oGif;p kaqmif; jcif ; / o,f,lyd k @aqmifjcif;/ v$Jajymif;jcif;/a&mif;cs jcif; / 0,f,ljcif;/i Sm;&rf; jcif ; / i Sm;,l jcif; /cdkv_HcGifhay;jcif;/ vufcHjcif;pwmawGudk ðyvkyfjcif;vd k@zGifhqdkxm;wJh twGuf 'Dtr_[m vlukeful;r_ajrmuf w,fqdkwmudk ajymcsifygw,f? 'Dae&mrSm jrefrmEdkifiHxJu e,fajrcHtm%mydkif ESifh e,fpyf*dwfwm0efusolrsm;[m xdkolawGudkwzufEdkifiHo,faqmifoGm;&mrSm yl;aygif;}uHpnf&ma&mufwJhtwGuf jypfr_usL;vGefoltygt0if e,fajrtm%mydkifESifh e,fpyf*dwfwm0efusolrsm; tm;vHk;onf vlukeful;r_Oya'udk csdK;azmufjcif;jzpfw,f? 'gu jrefrmEdkifiHvlukeful;r_Oya't& jrefrmtm%mydkifawGrSm wm0ef&Sdjcif;jzpfw,f?

xdkif;EdkifiHudk=unfhr,fqdk&if xdkif;EdkifiH&J@ bDtD; 2540 jzpfwJh trsdK;orD;ESifhuav;rsm; vlukeful; jcif;rS umuG,fwm;qD;a&;Oya'rSm trsdK;orD;wOD; odk@r[kwfuav;wOD;[m acgif;yHkjzwfjcif;cH&v#if xdkif;EdkifiHodk@vm&ef xdkol.oabm wlnDonfjzpfap/ rwlonfjzpfap xdktcsufESifhroufqdkifa=umif; twdtvif;jyXmef; xm;wmjzpfw,f? tcktr_rSm jrefrmtrsdK;orD;trsm;tjym;yg0ifonfhtjyif toufrjynhfao;wJhuav;vnf;yg0ifonfjzpf&m 'DOya'ESifh vHk;0tusHK;0ifaeygw,f? 'ga=umifh 'DepfemolawGudk vufcHac:aqmifvm&mrSm jypfrlusL;vGefoltygt0if xdkif;e,fpyf*dwfrS wm0efusolrsm;/ e,fajrcHxdkif;&Jrsm;/ e,fajrcH tm%mydkifrsm;/ &aemif;wae&mrSm wnf;cdkvufcHolrsm;/ o,faqmifoGm;aom um;ydkif&SifESifh um;armif;orm;rsm; pwmawGtm;vHk;[mTvlukeful;r_wGif vHk;0wm0ef&Sdw,f? xdkolawG[m xdkif;Oya' bDtD; 2540 udk twdtvif; csdK;azmufwmjzpfygw,f?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

72

vlukeful;r_umuG,fa&;ESifhwdkufzsufa&;Oya'&SdvsufESifh vlukeful;r_rsm;ay:aygufae&aomta=umif;&if;rsm;

jrefrmEdkifiHrSm vlukeful;r_umuG,fa&;ESifhwdkufzsufa&;Oya'udk 2005 ckESpf/pufwifbmvrSm jyXmef;cJhwmjzpfw,f/ xdkif;EdkifiHrSmawmh 2008 ckESpf Zefe0g&DvrSm

jyXmef;+yD; ZGefvrSm pwiftaumiftxnfaz:wmjzpfw,f? 'gayr,fh54 a,muf aoqHk;r_jzpfaecsdefrSmbDt D; 2540 trs d K ;or D;E Si f huav;rsm; vlukeful; jcif ;r Sumu G, fon f h Oya' q d kwm&S dygw,f? jrefrmEd ki fi Hr Smaumxdkif;EdkifiHrSmaum vlukeful;r_ESifhywfouf+yD; Oya'rsm;&Sdygw,f?'gayrJ @ taumiftxnfaz:aqmifwJ@ae&mrSm xda&mufr_ &Sdr&Sd

qdkwmudkom =unfh&rSmjzpfygw,f? Oya'awmh &Sd+yD; taumiftxnf az:wJhae&mrSmxda&mufr_r&Sd&if Oya'qdkwm pm&Gufay:rSmom&SdwJhtwGuf bmrStoHk;0ifawmhrSmr[kwfygbl;? 'Dvlukeful;r_ESif hywfoufwJhOya'udk vufawG@taumiftxnfaz:wJhae&mrSm jrefrmu ynmay;vkyfief;taeeJ@ & ky fjrifoH=um;awGuaexkwfv$ifhaewm&Sdygw,f/ rdcifESifh uav;apmifha&Smufa&;/ trsdK;orD;a&;&mawGuvnf;oifwef;awG/ aqG;aEG; yGJawGðyvkyfaewm&Sdygw,f? 'gayrJ@ wu,fhatmufajcjynfolawGqD wdkuf&dkufa&mufwm r[kwfbl;/ Oyrm- pD;yGm;a&;=uyfwnf; iwfjywfaewJhatmufajcjynfolawG[m &kyfjrifoH=um;awG=unfhEdkif wmr[kwfbl;/ trsdK;orD;a&;&muoifwef;awGay;w,f/ aqG;aEG;yGJawGvkyfw,fqdkwmu &kyfjyoabmomjzpfw,f/olwdk@&JhaqGrsdK;om;csif;awG udkom ac:,lwmjzpfw,f? 'ga=umifh atmufajcjynfolawGqDwdkuf&dkufra&mufwJh twGuf todynmenf;yg;oxufenf; yg;aewmjzpfw,f?

aemufwcku jrefrmppftpdk;&[m EdkifiHom;rsm;twGuf tvkyfvkyfudkifcGifhtcGifhtvef; zefwD;xm;r_r&Sdygbl;/ tJh'D tcGifhtvef;r&Sdwmu vlukeful;r_cH&jcif;udkwGef;tm;ay;aewJh oabmjzpfaeygw,f? wu,fwef;atmufajcjynfolawGrSm rdom;pk10 a,mufrSm 2 a,mufavmufom tvkyf&Sdwmjzpfw,f? tJh'D 2 a,mufuvnf;wa,mufu 0efxrf;/ wa,mufuusyef;/ 0efxrf;vpmeJ@ rdom;pk b,fvdkpm;avufrSmvJ/ usyef;vkyfawmhaum rdom;pkb,fpm;avufrvJ/ 'ga=umifh tvkyftudkif aygrsm;wJh eD;pyf&me,fpyfEdkifiHawGudk oGm;a&muftvkyfvkyfudkifzdk@ xGufcGmoGm;=uwm jzpfw,f?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 73

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

'Dtay:tcGifhaumif;,l+yD; 0doravmbom;awGu wzufEdkifiHudk vlukeful;=u/a&mif;pm;=u/ tjrwfxkwf=uwmjzpfw,f? 'ga=umifh vlukeful;r_awG[m ay:aygufvmwmjzpfw,f?

xdkif;EdkifiHudk=unfhr,fqdk&if xdkif;tvkyf&SifawG[m pD;yGm;a&;orm;rsm;yDyDtjrwftpGef;twGuf om=unfh=uwmjzpfw,f? xkwfukefawGudk xkwfEdkifzdk@twGufaps;aygaom vkyftm;awG&r,fqdk&if b,fenf;eJ@jzpfjzpf vkyf=uwmjzpfw,f? 'Dtcsufuvnf; vlukeful;r_udk wGef;tm;ay;wJh tcsufwckjzpfw,f? aemufwcsufu jrefrma&$›ajymif;tvkyform;rsm;udk xdkif;tvkyform;0ef}uD;Xmetaejzifh Oya't& uef@owfr_awG&Sdaeygw,f? tvkyform;vufrSwfawG&Sdaomfvnf; jrefrmtvkyform;awG[mvGwfvGwfvyfvyfoGm;vm;cGifhr&Sdbl;? oGm;csifwJhae&ma'oudk cdk;oGm;&ygw,f? xdkodk@tvkyform; vufrSwfawGudk w&m;0ifr_tqifhtwef;jzpfatmif rvkyfay;onfhtwGuf'Dtcsufuvnf; vlukeful;r_udk wGef;tm;ay;wJhoabmjzpfw,f? tJh'ga=umifh-

(1) jrefrmEdkifiHrSm vlukeful;r_wm;qD;umuG,fa&;Oya'udk atmufajcjynfolvlxk xda&mufatmif jrefrmppftpdk;&taejzifh us,fus,fjyef@jyef@ vkyfaqmifzdk@vdktyfw,f?

(2) jrefrmppftpd k;&[m udk,fhEdkifiHom;awGudk tvkyftudkifawG&zdk @tcGifhtvrf;awGudk zefwD;zdk@ vdktyfygw,f?

(3) xdkif;tvkyf&SifawG[m jrefrmEdkifiHrS aps;aygaomtvkyform;rsm;udk&&Sdaeaomfvnf; xdkif;tvkyform;0ef}uD;Xme taejzifh Oya't&w&m;0ifr_tqifhtwef;jzpfatmif tjrefqHk;vkyfaqmifzdk@ vdktyfyga=umif;wifjy&if; ed*Hk;csKyfvdkufygonf?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

74

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD. v+yf&Sm;r+rSwfwrf;

u&ifeD'kuQonfpcef;wGif usifhoHk;rnfh w&m;Oya'rsm;ay:aygufvma&;v+yf&Sm;aqmif&Gufr+

OD;oef;Edkifoifwef;Xme

u&ifeD'kuQonfpcef; w&m;Oya'rsm; jyefvnfrGef;rHa&;ESifhywfoufI vma&mufaqG;aEG;r_ðyvkyfay;yg&ef u&ifeD'kuQonfyifraumfrwD/ wG JzuftwGif;a&;rSL;OD;av;armif. zdwf=um;csuft& jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpDtaxGaxGtwGif;a&;rSL;/tvkyftr_aqmiftzGJ@0if(2)OD;/ Oya'taxmuftulðyXmerS tzGJ@0if(1)OD;ESifh &Hk;tzGJ@0if(1)OD;wdk@onf (6/ 11/ 08) ae@rS (8/ 11/ 08)ae@xd (3)&ufwmtvkyf&HkaqG;aEG;yGJudkrJa[mifaqmifc&dkif/ eef;qG,f&Gm&Sd u&ifeD'kuQonfpcef; yifraumfrwD&Hk;cef;rwGifusif;ycJhygonf?

xdktvkyf&HkaqG;aEG;yGJwGif u&ifeD'kuQonfpcef;yifraumfrwDrS tzGJ@0ifrsm;/pcef;w&m;a&;XmerS wm0ef&Sd yk*~dKvfrsm;/ pcef;vHkòcHa&;wm0ef&Sdolrsm;/ pcef;ynma&;

XmerS udk,fpm;vS,frsm;/ u&ife Dvli,ftzGJ@tpnf;rS wm0ef&Sdolrsm;/ pcef;usef;rma&;XmerS ud k,fpm;vS,frsm;ESifh EdkifiHwumu, fq, f a& ;aum frwD (IRC ).O y a ' t a x m u ftulðyXmerS avhvmol0efxrf;(2)OD; tygt0if pkpkaygif; (18) OD;

cef@ wufa&mufcJhyg onf? yxrae@wGif jypfr_qdkif&mtajccHrsm;tm; oHk;oyfaqG;aEG;jcif;/'kwd,ae@wGif w&m;r#waomw&m;cGifESifh &Sdoifh&Sdxdkufaom jypfr_qdkif&musifhxHk;rsm;udkaqG;aEG;cJhonf? aemufqHk;ae@wGif 'kuQonfpcef;zGJ@pnf;tkyfcsKyfr_vufpGJ ay:aygufvmEdkifa&; tajccHrsm;udk tjyeftvSef aqG;aEG;cJhygonf?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008 75

avmuygvOya'a&;&mpmapmif

TuJhodk@tvkyf&HkaqG;aEG;yGJrS&&Sdvmaom todtjrifrsm;tay:tajccHI 'kuQonfpcef;0ifrsm; taejzifh Oya'pdk;rdk;a&;udk tajccHaom w&m;Oya'rsm;ESifh vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;ay:aygufvm&eftwGuf jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD(BLC)/ EdkifiHwumu,fq,fa&;aumfrwD (IRC)/ a'oqdkif&mtm%mydkiftzGJ@tpnf;rsm;ESifh vlxktoif;tzGJ@rsm;. tultnDudk&,lI aqmif&GufoGm;rnfjzpfa=umif; oabmxm;rsm;udk csrSwfcJh=uygonf?

u&ifeDtrsdK;orD;tzGJ@. zdwfac:csuft& (8/ 11/ 08)ae@ tvkyf&HkaqG;aEG;yGJ+yD;+yD;csif; naeydkif;wGif u&ifeDtrsdK;orD;tzGJ@tpnf;&Sd&m eef;qG,f&Gmodk@ oGm;a&mufIjrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD. ta=umif;/ jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD. v_yf&Sm;aqmi f & Gu f a er _ r s m ; /taxGaxGtwGif; a&;rSL;.t a w G @ t ó u H r s m ; u d kO D ;atmi fxl;r S vnf;aumif;/ zGJ@pnf;yHktajccHOya'a&;&mESif h Ed kifiHa&;aemufcHta=umif;tm;tr_aqmiftzGJ@0ifrsm; jzpfaom cGefOuUmESifh OD;jrifhod%f;wdk@uvnf;aumif;/jre frmEd ki fi H a& S ›aersm;aumifpD Oya'taxmuftulðyXmeta=umif;ESifh aqmif&Gufaer_ tajctaersm;udk raemful;rSvnf;aumif;/tzG J @tpnf;rsm;y l;aygif;aqmif&Gufa&;ESif h vlxkqufqHa&;wdk @ESi f hywfoufIOD;xGef;xGef;rSvnf;aumif; aqG;aEG;cJh=uygonf? xdkaemuf u&ifeDtrsdK;orD;tzGJ@0ifrsm;rSar;jref;csufrsm;udk jyefvnf&Sif;vif; aqG;aEG; cJhygonf?

trSwfpOf ( 32 ) / 'DZifbmv / 2008

jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpD

76

&kyfjrifoH-um;tpDtpOfwcktm; yl;aygif;aqmif&Gufjcif;

OD;oef;Edkif (BLC)

2008 ckESpf/ Edk0ifbmv (11-12)&ufrsm;wGif jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpDESifh'Drdku&ufwpf jrefrmhtoHwdk@ yl;aygif;I Oya'pdk;rdk;a&;qdkif&maqG;aEG;cef;rsm; acgif;pOfjzifh&kyfjrifoH=um;tpDtpOfwcktm; xdkif;e,fpyfwae&mwGifðyvkyfcJhygonf? xdk&kyfjrifoH=um; aqG;aEG;cef; tpDtpOfwGif 'Drdku&ufwpfjrefrmhtoHrS 0efxrf;rsm;/ jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpDrS 0efxrf;rsm;/ &cdkifjynfvHk;qdkif&m ausmif;om;ESifhvli,frsm;uGef*&ufrS &cdkifvli,frsm;ESifh yavmifvli,fESifhuGef,uftzGJ@rS yavmifvli,frsm;yg0ifygonf?

w&m;Oya'pdk;rdk;a&;qdkif&maqG;aEG;cef;tpDtpOfudk atmufygtydkif;(6)cktm;'Drdku&ufwpf jrefrmhtoHrS ar;jref;olESifhtwl aqG;aEG;wifqufr_udkðyvkyfcJhygonf?xdkaqG;aEG;cef;tpDtpOfrsm;jzpfajrmufa&;twGuf jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpDOya'taxmuftulðyXmerS OD;oef;EdkifESifh &Hk;tzGJ@rS OD;xGef;xGef;wdk@u yHhydk;ulnDaqmif&Gufay;chJygonf?

Edk0ifbmv (11)&ufae@wGif zGJ@pnf;yHktajccHOya'ESifhywfoufI tydkif;(3)ydkif;udkaqG;aEG;wifqufr_udk jyKvkyfEdkifcJh+yD; Edk0ifbm (12)&ufae@wGif usef&Sdaom tydkif;(3)cktm;aqG;aEG;wifqufr_udk qufvufjyKvkyfcJhonf?

xdkodk @aomf Oya'pdk;rdk;a&;qdkif&maqG;aEG;cef;tpDtpOfrsm;udk jrefrmEdkifiHa&S›aersm;aumifpDESifh 'Drdku&ufwpfjrefrmhtoHwdk@ a&S@qufjyKvkyfoGm;rnfjzpfyga=umif;od&SdcJh&ygonf?

Tae&m rS jzw

fyg?

pmapmifrSm,ljcif;odk@jzef@csda&;wm0efcHtajccHOya'a&;&mpmapmifjrefrmEkdifiHa&S›aersm;aumifpD

tajccHOya'a&;&mpmapmifudk rSefrSefzwf&_vdkygojzifh atmufazmfjyygvdyfpmtwkdif; ay;ydk@yg&ef rSm=um;tyfygonf?

av;pm;pGmjzifhtrnf - _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _&ufpGJ - _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

pmapmifrSm,loltaejzifh atmufazmfjyyg tcsuftvufrsm; wifjyay;&ef yef=um;tyfygonf?

tzGJ@tpnf;trnf (tzGJ@tpnf;wckck. tzGJ@0ifjzpfygu)_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

pmapmifrSm,lo!fh&nf&G,fcsuf/_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

rSm,lvdko!fhpmtkyfta&twGuf ( _ _ _ )tkyf?,cifxkwfa0cJhaom pmapmifrsm; rSm,lvdkygu -trSwfpOf ( _ _ _ )/ tkyfa& ( _ _ _ ) tkyf?pmtkyfay;ydk@&r!fhvdyfpm _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

TtrSmpmudkBurma Lawyers' Council, P.O Box-144, Mae Sot, Tak,

Thailand, 63110 odk@ay;ykd@&ef?

Tpm&Gufudk jzwfI jz!fhpGufa&;om;&ef/ xdk@aemuftxufygvdyfpmtwkdif; ay;ydk@&ef?