KONFERENCJA organizowana w ramach projektu Dziedzictwo kulturowe po klaszto-rach skasowanych na ziemiach dawnej Rzeczy-pospolitej oraz na Śląsku w XVIII i XIX w.: losy, znaczenie, inwentaryzacja (11H 11 021280) finansowanego w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2012–2016.

CONFERENCE organized within the frame-work of project Cultural heritage of dissolved monasteries on the territory of former Poland and in Silesia in 18th and 19th centuries: fate, significance, cataloguing (11H 11 021280) fi-nanced by the Ministry of Science and Higher Education under the name of the “National Programme for the Development of Humani-ties” in the years 2012–2016.

The fate and signifi cance of the culturalheritage of dissolved monasteries

in FORMER POLAND AND SILESIA GIVEN TO THEORTHODOX CHURCH OR TO PROTESTANT CHURCHES

3–5 September 2015, Serpelice

LOSY I ZNACZENIE DZIEDZICTWA KULTUROWEGOPO KLASZTORACH SKASOWANYCH NA ZIEMIACH

DAWNEJ RZECZYPOSPOLITEJ I ŚLĄSKAPRZEKAZANEGO CERKWI PRAWOSŁAWNEJ

LUB KOŚCIOŁOM PROTESTANCKIM3–5 września 2015 r., Serpelice

•

DZIEDZICTWO KULTUROWE PO KLASZTORACH

SKASOWANYCH NA ZIEMIACH DAWNEJ RZECZYPOSPOLITEJ

ORAZ NA ŚLĄSKU W XVIII I XIX W.: LOSY, ZNACZENIE, INWENTARYZACJA

WWW.KASATY.PL

PROGRAM / AGENDAObrady będą się toczyć / Discussions will take place

w sali konferencyjnej Ośrodka Turystyczno-Wypoczynkowego UROCZA, Serpelice 123 / in conference room of the UROCZA Tourism

and Recreation Centre, Serpelice 123

3 Ix 2015 (czwartek / Thursday)

1430 Rejestracja uczestników / Registration of participants

1520 Uroczyste otwarcie konferencji / Opening ceremony

I. Kulturkampf / Kulturkampf

1530–1550 Antoni Maziarz (Instytut Historii, Uniwersytet Opolski),Kasaty poznańskich domów zakonnych sióstr Sacre Coeur i urszu-lanek [The dissolutions of the Poznań convents of the Sacre Co-eur and the Ursulines Sisters]

1550–1610 ks. Janusz Królikowski (Wydział Teologiczny, Sekcjaw Tarnowie, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie ), Ka-sata oratorium filipinów w Świętej Górze a początki ich oratorium w Tarnowie. Nowe życie skasowanej instytucji w nowym miejscu [The dissolution of the Oratory of Saint Philip Neri in Święta Góra and the beginnings of the Oratory in Tarnów. A new life for the dissolved institution in a new place]

1610–1630 ks. Tomasz Błaszczyk (Papieski Wydział Teologiczny weWrocławiu), Wpływ kulturkampfu na pozyskanie przez śląskie wspólnoty zakonne nowych obszarów działalności [The impact of the Kulturkampf on the emergence of new fields of activity for religious orders in Silesia]

1630–1650 Dyskusja / Discussion

1650–1720 Przerwa na kawę / Coffee Break

II. Varia / Varia

1720–1740 Zofia Kurzawa (Poznań), Srebra ze skasowanych klasztorówwielkopolskich w kościołach poznańskich [The silverware from monasteries dissolved in Wielkopolska in Poznań churches]

1740–1800 Irena Wodzianowska (Lublin), Monastery bazyliańskie jako miejsca internowania na Prawobrzeżu. Zarys problemu [Basilian monasteries as places of internment west of the Dnieper River. An outline of the problem]

III. Źródła i biblioteki / Sources and libraries

1800–1820 Witalij Rosowski (Katolicki Uniwersytet Lubelski JanaPawła II), Źródła do dziejów klasztorów rzymskokatolickich na Ukrainie Prawobrzeżnej w zespołach archiwalnych Cerkwi prawosławnej przechowywanych w archiwach państwowych na Ukrainie [Sources for the study of the history of Roman Catholic monasteries in the Right-Bank Ukraine in the archive fonds of the Orthodox Church kept in the State Archives in Ukraine]

1820–1840 Dyskusja / Discussion

1840–1910 Przerwa na kawę / Coffee Break

1910–1930 Iwan Almes [Іван АЛЬМЕС] (Instytut Ukraińskiej Archeogra-fii i Źródłoznawstwa im. M. Hruszewskiego, Narodowa Akade-mia Nauk Ukrainy, oddział we Lwowie), Kasata prawosławnego monasteru Skit Maniawski w 1785 r. i losy jego księgozbioru [The dissolution of the Orthodox monastery Manyava Skete in 1785 and the fate of its book collection]

1930–1950 Irena Ciborowska-Rymarowicz [Ірина ЦІБОРОВСЬКА-РИМАРОВИЧ] (Biblioteka Narodowa Ukrainy im. W. Wernad-skiego, Kijów), Losy historyczne księgozbioru bosych karmelitów w Berdyczowie, 1627–1866 [The history of the book collection of the Discalced Carmelites from Berdychiv, 1627–1866]

1950–2010 Eugeniusz Niebelski (Wydział Nauk Humanistycznych,Katolicki Uniwersytet Jana Pawła II w Lublinie), Losy księgo-zbioru skasowanego w 1901 r. klasztoru dominikanów w Klimon-towie [The fate of the library of the Dominican Monastery in Klimontów dissolved in 1901]

2010–2030 Dyskusja / Discussion

2100 Uroczysta kolacja / Banquet

•

4 IX 2015 (piątek / Friday)

IV. Zagadnienia ogólne / General topics

900–920 Marek Derwich (Instytut Historyczny, Uniwersytet Wro-cławski), Stan prac nad realizacją projektu badawczego „Dziedzic-two kulturowe po klasztorach skasowanych na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej oraz na Śląsku w XVIII i XIX w.: losy, znaczenie, inwentaryzacja” oraz korzystanie z jego baz danych i mapy klasz-torów [Report on the status of the research project “Cultural he-ritage of dissolved monasteries on the territory of former Poland and in Silesia in 18th and 19th c.: fate, significance, cataloguing”]

920–940 Antoni Mironowicz (Wydział Historyczno-Socjologiczny,Uniwersytet w Białymstoku), Stan monasterów prawosławnych na terenie Rzeczypospolitej w końcu XVIII w. [The condition of Or-thodox monasteries in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the late 18th century]

940–1000 Jarosław Cabaj (Instytut Historii i Stosunków Międzynarodo-wych, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach), W służbie prawosławia i państwa rosyjskiego – działalność mni-szek leśniańskich na obszarze nadbużańskiego Podlasia na przeło-mie XIX i XX w. [In the service of the Orthodox Church and the Russian state – the work of the nuns from Leśna in the Podlasie region on the turn of 19th and 20th]

1000–1025 Dyskusja / Discussion

1025–1050 Przerwa na kawę / Coffee Break

1050–1110 ks. Dariusz Ciołka (Wrocław), Sytuacja Kościoła unickiegow imperium rosyjskim po rozbiorach Rzeczypospolitej [The situ-

ation of the Uniate Church in the Russian Empire after the parti-tions of the Polish-Lithuanian Commonwealth]

1110–1125 Sławomir Zieliński (Instytut Historii, Uniwersytet Rze-szowski), Duchowieństwo prawosławne w myśli historycznej histo-ryków krakowskich (komunikat) [The Orthodox clergy according to Cracov historians (short communication paper)]

1125–1145 o. Aleksander Krzysztof Sitnik OFM (Klasztor bernardy-nów w Krakowie), Próby rewindykacji klasztorów bernardyńskich na początku XX w. przekazanych po kasacie Kościołom protestanc-kim i Cerkwi prawosławnej [Early 20th-century attempts at resti-tution of Bernardine monasteries given to Protestant Churches and the Orthodox Church after the dissolution]

1145–1200 Dyskusja / Discussion

1200–1230 Przerwa na kawę / Coffee Break

V. Skasowane klasztory przejęte przez Cerkiew prawosławną / Dissolved monasteries taken over by the Orthodox Church

1230–1250 Emilia Ziółkowska (Katedra Historii Sztuki i Kultury, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Kościół cerkwią. Adaptacje budowli poklasztornych przekazanych duchowieństwu prawosławnemu [A Roman Catholic church turned into an Or-thodox church. Conversions of former monastic buildings trans-ferred to the Orthodox clergy]

1250–1310 Janina Dzik (Kraków), Stan malowideł monumentalnych kościołów zakonnych przekształconych na cerkwie na terenie Rusi Koronnej [The condition of monumental paintings from Roman Catholic monastery churches turned into Orthodox Churches in Crown Ruthenia]

1310–1330 Tadeusz M. Trajdos (Instytut Historii PAN w Warszawie) Prawosławny epilog twierdzy brzeskiej na gruzach klasztoru au-gustianów-eremitów [The Orthodox epilogue of the Brest Fortress on the ruins of the Monastery of Augustinian Hermits]

1330–1350 Dyskusja / Discussion

1400–1500 Obiad / Lunch

1510–1530 Urszula Pawluczuk (Wydział Historyczno-Socjologiczny, Uniwersytet w Białymstoku), Bazylianie wileńscy w XVIII w. [The Basilians of Vilnius in the 18th century]

1530–1550 Beata Lorens (Instytut Historyczny, Uniwersytet Rzeszowski), Cerkiew prawosławna i Kościół rzymskokatolicki jako spadkobiercy bazylianów – losy monasteru i cerkwi bazyliańskiej w Zamościu po kasacie z 1864 r. [The Orthodox Church and Roman Catholic Church as heirs of the Basilians – the fate of the Basilian church and monastery in Zamość after the 1864 dissolution]

1550–1610 Andrzej Buczyło (Biała Podlaska), Od Kościoła katolickiego przez Kościół unicki do Kościoła prawosławnego. Pokasacyjne dzieje świątyń dominikanów w Janowie Podlaskim i reformatów w Białej Podlaskiej w świetle materiałów z Archiwum Państwowego w Lubli-nie z zespołu „Chełmski Konsystorz Greckokatolicki” [From the Ro-man Catholic Church through the Uniate Church to the Orthodox Church. The post-dissolution history of the Dominican Monastery in Janów Podlaski and the Reformati Monastery in Biała Podlaska in the light of the material from the State Archives in Lublin from the fonds “Chełm Greek Catholic Consistory”]

1610–1630 Irena Matus (Wydział Filologiczny, Uniwersytet w Białymstoku), Od unityzmu do prawosławia. Klasztor bazylianów w Supraślu w la-tach 20 i 30 XIX w. [From Uniatism to the Orthodox Church. The Basilian Monastery in Supraśl in the 1820s and 1830s]

1635–1650 Dyskusja / Discussion

1650–1720 Przerwa na kawę / Coffee Break

1720–1740 Aleksander Andrzejewski (Instytut Archeologii, Uniwer-sytet Łódzki), Zespół klasztorny w Boćkach na Podlasiu po kasacie, perspektywy badań archeologicznych [The monastery in Boćki, Podlasie region, after the dissolution – archaeological research prospects]

1740–1800 Dorota Wereda (Instytut Historii i Stosunków Międzyna-rodowych, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Sie-dlcach), Przekazanie Cerkwi prawosławnej zabudowań i wypo-sażenia po skasowanym w 1864 r. klasztorze paulinów w Leśnej Podlaskiej oraz ich dalsze losy [Transfer of the buildings and fur-nishings of the Pauline Monastery in Leśna Podlaska dissolved in 1864 to the Orthodox Church and the subsequent history of the monastery and the furnishings]

1800–1820 Małgorzata Piórkowska (Instytut Historii i StosunkówMiędzynarodowych, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistycz-ny w Siedlcach), Przekazanie Cerkwi prawosławnej zabudowań i wyposażenia po skasowanym w 1864 r. klasztorze reformatów w Węgrowie oraz ich dalsze losy [Transfer of the buildings and furnishings of the Reformati Monastery in Węgrów dissolved in 1864 to the Orthodox Church and the subsequent history of the monastery and the furnishings]

1820–1840 Jolanta Sawicka-Jurek (Uniwersytet Przyrodniczo-Huma-nistyczny w Siedlcach), Sanktuarium w Różanymstoku i jego losy po kasacji [The Różanystok Sanctuary and its post-dissolution hi-story]

1840–1900 Dyskusja / Discussion

1900–1920 Przerwa na kawę / Coffee Break

VI. Skasowane klasztory przejęte przez ewange-lików / Dissolved monasteries taken over by theLutherans

1920–1940 Dorota Matyaszczyk (Poznań), Kościoły i klasztory w Wiel-kopolsce przekazane ewangelikom[Churches and monasteries in Wielkopolska transferred to the Lutherans]

1940–2000 Michał Skoczyński (Instytut Historii, Uniwersytet im. Ada-ma Mickiewicza w Poznaniu), Kasata klasztoru karmelitów bo-sych w Poznaniu w 1801 r. i jego późniejsze losy [The dissolution of the Monastery of the Discalced Carmelites in Poznań in 1801 and its subsequent history]

2000–2020 Marta Kaluch-Tabisz (Instytut Historii Sztuki, Uniwersy-tet Wrocławski), Wpływ sekularyzacji oraz zmian w przynależ-ności konfesyjnej na architekturę i wyposażenie klasztoru karme-litów w Strzegomiu [The impact of secularisation and changes in confessional affiliation on the architecture and furnishings of the Carmelite Monastery in Strzegom]

2020–2045 Dyskusja i podsumowanie obrad / Discussion and summingup of the conference

2100 Kolacja / Dinner

•

5 IX 2015 (sobota / Saturday)

830–1800 OBJAZD NAUKOWY / STUDY TOUR:

Serpelice (wyjazd o 830) [departure at 830]

Siemiatycze 900–930 dawny zespół klasztorny misjonarzy, obecnie obiekt opustoszały

[former monastery of the Missionaries, now abandoned]

Drohiczyn 1000–1100 zespół klasztorny benedyktynek, po kasacie opustoszały, obecnie

ponownie benedyktynek [monastery of the Benedictine Nuns, abandoned after the dissolution, now again belonging to the Benedictine Nuns]

1100–1130 dawny zespół klasztorny franciszkanów, obecnie parafiakatolicka [former Franciscan monastery, today a Roman Catholic parish]

1130–1200 dawny zespół klasztorny jezuitów, obecnie kościół pełni funkcjękatedry biskupiej, a kolegium mieści seminarium duchowne [former Jesuit monastery, today the church serves as the cathedral, while the college houses the local seminary]

1200–1230 dawna cerkiew bazyliańska, obecnie parafia prawosławna[former Orthodox church of the Basilians, today an Orthodox Church parish]

1300–1400 obiad w restauracji „Zamkowa”, ul. Kraszewskiego 16 / lunch inthe “Zamkowa” restaurant

Leśna Podlaska 1500–1530 zespół klasztorny paulinów, po kasacie przekazany prawosławnym

mniszkom, obecnie ponownie pauliński [Pauline monastery, transferred to Orthodox nuns after the dissolution, today again belonging to the Pauline Fathers]

Biała Podlaska 1600–1630 dawny zespół klasztorny reformatów, obecnie kapucynów

[former Reformati monastery, today belonging to the Capuchins]

1630–1700 dawny zespół klasztorny bazylianów, obecnie parafia[former Basilian monastery, transferred to Orthodox, today a Roman Catholic parish]

1700–1730 dawny klasztor szarytek, obecnie siedziba Caritas [former mona-stery of the Sisters of Charity, today Caritas offices]

Przyjazd do Serpelic ok. godz. 1800 / Return to Serpelice around 1800

•

DZIEDZICTWO KULTUROWE PO KLASZTORACH

SKASOWANYCH NA ZIEMIACH DAWNEJ RZECZYPOSPOLITEJ

ORAZ NA ŚLĄSKU W XVIII I XIX W.: LOSY, ZNACZENIE, INWENTARYZACJA

WWW.KASATY.PL

Organizatorzy:Projekt Dziedzictwo kulturowe po klasztorach skasowanych na ziemiach

dawnej Rzeczypospolitej oraz na Śląsku w XVIII i XIX w.: losy, znaczenie, inwentaryzacja

Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

Wrocławskie Towarzystwo Miłośników HistoriiOddział Polskiego Towarzystwa Historycznego

Organisers:Project Cultural heritage of dissolved monasteries on the territory of former Poland

and in Silesia in 18th and 19th centuries: fate, signifi cance, cataloguing

Siedlce University of Natural Sciences and Humanities

Wrocław Friends of History Society, branch of the Polish Historical Society

Komitet Organizacyjny / The Organising Committee:prof. dr hab. Marek Derwich

dr hab. Dorota WeredaWeronika Wojciech