D day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-ii

Podziękowania

Przedmowa autora

Od polskiego wydawcy

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie Winstona S. Churchilla

Przygotowania Plany i wstępne przygotowania; Podstęp i niszczenie; Sojusznicy; Sprzęt i trening; Operacja "Tygrys": katastrofa na plaży Slapton Sands

Odliczanie Obozy; Opóźnienie i decyzja; Przeprawa; Ostatnie przygotowania

Desant powietrzny Błyskawiczne uderzenie; Przybycie 6. Powietrznodesantowej; 5. Brygada Spadochronowa; 3. Brygada Spadochronowa

Desant morski Ostrzał i bombardowanie; Plaża "Sword"; Plaża "]uno"; Plaża "Gołd"; Plaża "Omaha"; Plaża "Utah"

Marsz w głąb lądu Połączenie się ze spadochroniarzami; Rajd do Caen; Droga do Bayeux

Obrona przyczółków Przyczółek mostowy na rzece Orne; 6. Brygada Szybowcowa; Lion-sur-Mer

Koniecdnia Jednostki wojskowe i organizacyjne

Słowniczek

Indeks autorów wspomnień

J ndeks ogólny

-

VI

VII

IX

XI

1

53

93

167

271

297

323 345 349 355 360

http://grzbiet.pl/ksiazki/d-day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-ii

Przykładowy rozdział książki: D-Day. Lądowanie w Normandii. Świadkowie Zapomniane Głosy. Wyd. II

Książki historyczne, Wydawnictwo: RM Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.

Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl

344 ZAPOMNIANE GŁOSY. D-DA Y

i w pewnej chwili zostaliśmy okrążeni. Wyszedłem ze sru dziesięcioma ludźmi, a wróciłem z pięćdziesięcioma dwoma, co było naprawdę straszne po sukcesie na mostach, gdzie mieliśmy- podaję straty operacji na mostach, nie licząc plutonu, który ram nie dotarł- dwóch zabitych i czternastu rannych. Wyjątkowo niski współczynnik strat jak na rodzaj operacji, którą przeprowadziliśmy. Naprawdę nami wstrząsnęło to, co srało się ramtego dnia w Escoville, ale ro już całkiem inna historia.





JEDNOSTKI WOJSKOWE I ORGANIZACYJNE

Nazwy brytyjskich, kanadyjskich i amerykańskich jednostek wojskowych oraz brytyjskich nazw organizacji wojskowych, które pojawiają się w książce. Przy oryginalnej angielskiej nazwie podano jej tłumaczenie w języku polskim oraz krótkie informacje na temat poszczególnych jednostek

l st Royal Marine Armoured Support Regiment - l. Pułk Wsparcia Piechory Morskiej; jednostka pancerna

4th/7th Royal Dragoon Guards- królewski pułk dragonów gwardii; jednostka kawalerii, a później pancerna

5th Royal Tank Regiment (5th RTR) - 5. Królewski Pułk Czołgów 13th/18th Royal Hussars (Queen Mary's Own)- królewski pułk huzarów;

jednostka kawalerii, a później pancerna 21. Grupa Armii - brytyjsko-kanadyjskie siły lądowe wyznaczone do inwazji

na Europę; w następnych miesiącach składały się z l. Armii Kanadyjskiej i 2. Armii Brytyjskiej

22nd Dragoons Regiment - 22. Pułk Dragonów; jednostka kawalerii, a później pancerna

33rd Field Surgical Unit- 33. Polowy Punkt Opatrunkowy; jednostka sanitarna udzielająca rannym pierwszej pomocy i przeprowadzająca podstawowe zabiegi medyczne

38. Grupa- 38. Group, Allied Expeditionary Air Force; 38. Grupa Alianckich Sił Ekspedycyjnych

l 95th Airlanding Field Arobulance - 195. Powietrznodesantowa Kompania Sanitarna; jednostka sanitarna zajmująca się ewakuacją rannych i udzielaniem im pierwszej pomocy






224th Parachute FieldAmbulance- 224. Spadochronowa Kompania Sanitarna; jednostka sanitarna zajmująca się ewakuacją rannych i udzielaniem im pierwszej pomocy

Airlanding Brigade- brygada powietrznodesantowa lub szybowcowa Anny Film and Photographic Unit- Wojskowa Jednostka Filmowa i Fotogra

ficzna ATS (Auxiliary Territorial Service) - Pomocnicza Służba Terytorialna; kobieca

sekcja armii brytyjskiej Border Regiment- pułk piechoty z dawnego hrabstwa Cumberland Cheshire Regiment- pułk piechoty z hrabstwa Cheshire Combined Operations Bombardment Unit - jednostka bombardowania

w dowództwie Operacji Połączonych; koordynowała wsparcie artyleryjskie i powietrzne z działaniami desantowymi

Devonshire Regiment- pułk piechoty z hrabstwa Devonshire Durham Light Infantry- pułk piechoty z hrabstwa Durham East Riding Yeomanry, właśc. East Riding ofYorkshire Yeomanry- pułk pie

choty z hrabstwa East Yorkshire East Yorkshire Regiment- pułk kawalerii, a poźniej pancerny z hrabstwa East

Yorkshire Essex Regiment- pułk piechoty z hrabstwa Essex Essex Yeomanry- pułk artylerii konnej z hrabstwa Essex Fort Garry Horse- pułk pancerny wojsk rezerwy Kanadyjskich Sił Zbrojnych,

podczas II wojny światowej zmobilizowany jako 10. Kanadyjski Pułk Pancerny

G lider Pilot Regiment- Pułk Pilotów Szybowcowych Gloucestershire Regiment- pułk piechoty z hrabstwa Gloucestershire. popu

larnie nazywany "The Glorious Glosters" Green Howards (Aiexandra, Princess ofWales's Own Yorkshire Regiment)

pułk piechoty z hrabstwa Yorkshire Hertfordshire Regiment, właśc. Bedfordshire and Herrfordshire Regiment -

pułk piechoty z hrabstw Bedfordshire i Herrfordshire Home Guard - organizacja armii brytyjskiej do obrony wybrzeża i innych ważnych miejsc, takich jak lotniska, fabryki i magazyny, w której służyli ludzie niezdolni do czynnej służby

King's Liverpool lrish- S. i 8. (lrish) batalion pułku piechoty King's Regimenr (Liverpool)





Jednostki wojskowe i organizacyjne 34 7

King' s Own Scottish Borderers - szkocki pułk piechoty, popularnie nazywany "Kosbies"

Landing Craft Obsta~le Clearance Unit - jednostka usuwania przeszkód; miała zadanie oczyścić dla barek desantowych przejścia w pasach przeszkód

Lincolnshire Regiment- pułk piechoty z Lincolnshire London Scottish - jednostka piechoty, wywodząca się z London Scottish Rifle

Volunteer Corps (ufundowanego w XIX wieku przez dwa szkockie towarzystwa działające w Londynie)

NAAFI (Navy, Anny and Air Force lnstitute)- Instytut Marynarki Wojennej, Wojsk Lądowych i Lotnictwa; bryryjska organizacja prowadząca kantyny, sklepy itp. w bazach wojsk brytyjskich

Northamptonshire Yeomanry - pułk kawalerii, później pancerny z hrabstwa Northampronshire

Oxfordshire and Buckinghamshire Light Infantry - pułk piechoty z hrabstw Oxfordshire i Buckinghamshire, popularnie nazywany "Ox and Bucks"

Parachute Regiment- Pułk Spadochronowy Pathfinder Force - jednostki naprowadzania; w lotnictwie i wojskach powie

trznodesantowych jednostki, które namierzały cele i oznaczały je dla naprowadzenia głównych sił

Pioneer Corps-patrz Royal Pioneer Corps Queen's Royal Regiment (West Surrey)- pułk piechoty ze Stoughton, popu-

larnie nazywany Kirke' s Lambs RA (Royal Artillery), właśc. Royal Regiment o f Artillery- Królewska Artyleria RAC (RoyalArmoured Corps)- Królewski Korpus Pancerny RAMC (RoyalArmy Medical Corps)- Królewski Korpus Medyczny rangersi-patrz Sherwood Rangees Yeomanry RASC (Royal Anny Service Corps)- Królewski Korpus Transportowy RCAF (Royal CanadianAir Force)- Królewskie Kanadyjskie Siły Lotnicze Royal Berkshire Regiment, właśc. Royal Berkshire Regiment (Princess Chac-

lone ofWales' s) -pułk piechoty z hrabstwa Berkshire Royal Canadian Engineers- Kanadyjskie Królewskie Wojska Inżynieryjne Royal Corps ofSignals- Królewski Korpus Łączności Royal Engineers Corps- Królewskie Wojska Inżynieryjne (saperzy) Royal Hampshire Regiment- pułk piechoty z hrabstwa Hampshire Royal Marine-Królewska Piechota Morska Royal Military Police- Królewska Żandarmeria






Royal Pioneer Corps- korpus kombatantów armii brytyjskiej, któremu zlecano lżejsze prace inżynieryjne i inne zadania, od prowadzenia magazynów po noszenie rannych

Royal Ulster Rifles- pułk piechoty z północnej Irlandii Royal Warwickshire Regiment, właśc. Royal Warwickshire Fusiliers - pułk

piechoty z hrabstwa Warwickshire Sherwood Rangees Yeomanry- pancerny regiment armii terytorialnej South Lancashire Regiment, właśc. South Lancashire Regiment (The Prince

ofWales's Volunteers)- pułk piechoty z dawnego hrabstwa South Lancashire, nazywany popularnie "The Excellers"

Staffordshire Yeomanry (Queen's Own Royal Regiment) - pułk piechoty z hrabstwa Staffordshire

Suffolk Regiment- pułk piechoty z hrabstwa Suffolk WMF (Women's Auxiliary Air Force)- Pomocnicza Służba Kobiet Sił Po

wietrznych WlA (Women's Land Army) - Kobiecy Korpus Rolny; bryryjska cywilna

organizacja zrzeszająca kobiety pracujące w rolnictwie w zastępstwie mężczyzn powołanych do wojska

wrenki-patrz WRNS (Women's Royal Naval Service) WRNS (Women's Royal Naval Service)- Służba Kobiet Królewskiej Mary

narki; pomocnicza formacja kobieca; służące w niej kobiety zwano "wrens" (dosł. strzyżyki), a po polsku "wrenkami"

WTC (Women's Timber Corps)- Kobiecy Korpus Drzewny; brytyjska cywilna organizacja kobiet zastępujących w przemyśle drzewnym mężczyzn powołanych do armii, stanowiąca część WLA





SŁOWNICZEK

Aldisa lampa- skonstruowana przez brytyjskiego wynalazcę Artura C. W Aldisa okrętowa lampa sygnalizacyjna z żaluzją przysłaniającą reflektor; służyła do nadawania komunikatów alfabetem Morse' a

ASDIC (Anti Submarine Detection lnvestigation Committee)- Komitet ds. Wykrywania Okrętów Podwodnych; patrz także ASD I C, sonar

ASDIC, sonar- urządzenie hydrolokacyjne do wykrywania zanurwnych okrętów podwodnych; jego nazwa pochodzi od skrótuASDIC

ATFA (Amphibious Tank Escape Apparatus), aparat do ewakuacji z pływających czołgów- mniejsza wersja aparatu DSEA, używana przez załogi czołgów OD

AVRE (Armoured Vehicle Royal Engineers), opancerwny pojazd korpusu Królewskich Wojsk Inżynieryjnych - zmodyfikowany czołg, uzbrojony w moździerz Spigot i zaprojektowany przede wszystkim do niszczenia fortyfikacji wroga

AVRO Lancaster- czterosilnikowy brytyjski ciężki samolot bombowy azdyk (lub asdic)- potoczna nazwa sonaruASDIC; patrz także AS D I C, sonar bangalora, torpeda Bangalore-długa rura (lub zestaw rur) z umieszcwnym na końcu ładunkiem wybuchowym, używana do niszczenia zasieków, zwłaszcza z drutu kolczastego

baraki Nissena- zaprojektowane w 1916 roku przez kanadyjskiego konstruktora Petera Nissena baraki mieszkalne budowane z prefabrykowanych elementów wykonanych z blachy falistej

bren-brytyjski ręczny karabin maszynowy cordtex - typ linki detonującej w postaci plastikowej osłonki wypełnionej te

traawtanem pentaerytrytolu (PETN) Crab (pol. krab)- zmodyfikowany amerykański czołg Sherman wyposażony

w trał przeciwminowy, który tworzyły grube łańcuchy przymocowane do obracającego się poziomego walca






Crocodile (pol. krokodyl) -zmodyfikowany czołg typu Churchill wyposażony w miotacz ognia

DCM (Distinguished Conduct Medal) - brytyjski medal za zasługi na polu walki

OD (Duplex-Drive) -pływający cwłg typu Sherman z podwójnym napędem wyposażonym w śruby napędowe i z wodoszczelnym, brezentowym fartuchem, montowanym na kadłubie i nadmuchiwanym sprężonym powietrzem

DF (d.irection-finding)- wyszukiwanie i lokalirowanie źródeł sygnałów radiowych wroga; także radionamiernik do tego celu

DSEA (Davis Submerged Escape Appararus), aparat Davisa do podwodnej ewakuacji- prosty aparat oddechowy zaprojektowany przez sir Roberta Davisa

OSM (Distinguished Service Medal) - medal brytyjskiej marynarki wojennej za wykazanie się odwagą pod czas służby na morzu

OSO (Distinguished Service Order) - brytyjski medal nadawany oficerom za wykazanie się odwagą i ofiarną służbę

DUKW- sześciokołowy pojazd amfibijny, zwany Duck (pol. kaczor) dzień D - nazwa ta na zawsze powstanie związana z dniem 6 czerwca 1944 ro

ku; jest to jednak standardowy termin wojskowy oznaczający dzień rozpoczęcia jakiejś operacji. "D" jest skrótem od angielskiego słowa da_y, czyli dzień. D- l oznacza dzień poprzedzający dzień D, a D+ 1- następny dzień. Powszechnie używa się też nazwy angielskiej D-Da_y. Podobnie w terminie "godzina H", oznaczającym godzinę rozpoczęcia operacji, litera "H" stanowi skrót od angielskiego słowa hour, czyli godzina

elementy C, elementy Cointeta, zwane też belgijskimi bramami -ciężkie stalowe zapory przeciwczołgowe o szerokości około 3 m i wysokości 2 m, które tworzyły belgijską linię obrony; zdobyte przez Niemców w Belgii i przeniesione m.in. do Normandii

Enfleld- brytyjski karabin powtarzalny Flaił (pol. cep)- patrz Crab Gammona granat - brytyjski granat ręczny o dużej sile rażenia z zapalnikiem

uderzeniowym GI- slangowe określenie żołnierza amerykańskiego, będące skrótem od angiel

skiego gmeraJ infontryman, czyli żołnierz piechoty H2S - zaawansowany pokładowy system radarowy bombowców RAF-u

używany do nawigacji i bombardowań w nocy





Słowniczek 351

halifax-patrz Handley Page Halifax Handley Page Halifax-brytyjski czterosilnikowy ciężki samolot bombowy Hawker T yphoon- brytyjski myśliwiec bombardujący Hawkinsa granat- brytyjski granat przeciwpancerny Hedgehog (pol. jeż) - brytyjski 24-prowadnicowy miotacz rakieto~ch bomb

głębinowych do zwalczania okrętów podwodnych HMSAjax- brytyjski lekki krążownik HMS Arethusa- brytyjski lekki krążownik HMS Belfast- brytyjski lekki krążownik (obecnie eksponat w Imperial War

Museum zacumowany na Tamizie) HMS Bulo/o - zaadaptowany brytyjski liniowiec pasażerki i okręt flagowy

dowódcy lądowania na plaży "Gołd" HMS Dilulem- brytyjski lekki krążownik HMS Dolphin- brytyjska baza okrętów podwodnych w Gosporr HMS Empire ]ave/in- brytyjski okręt klasy LSI HMS Glasgow- brytyjski lekki krążownik HMS Kingsmill- brytyjska fregata i okręt dowodzenia lądowaniem na plaży

"Gołd" HMS Mauritius- brytyjski lekki krążownik HMS Obedient- brytyjski niszczyciel HMS Onslow- brytyjski niszczyciel HMS Prince Charles- brytyjski okręt klasy LSI

' HMS Seagull- brytyjski trałowiec HMS SquiJ- brytyjski okręt, używany w Southampton jako przybrzeżna baza

remonrowa czołgów HMS Urania- brytyjski niszczyciel HMS Virago- brytyjski niszczyciel kit-bag - worek spadochroniarski przymocowywany do nogi skoczka,

w którym umieszczał on broń i ciężkie elementy ekwipunku k.oncentńna - drut kolczasty zwinięty w spiralę, używany do tworzenia za

sieków łancaster-patrzAVRO Lancaster LBV (Landing Barge Vehicle), barka desamowa-zaadaptowana barka lub

lichruga używana do przewozu zapasów LCA (Landing Craft Assault), szturmowa łódź desantowa- mała jednostka

desantowa mieszcząca do 40 żołnierzy






LCA(HR), czyli LCA (Hedgerow) - szturmowa łódź desantowa wyposażona w 24 wyrzutnie Hedgerow

LCG (Landing Craft Gun), artyleryjska barka desantowa- zmodyfikowana jednostka LCT, wyposażona w działa kalibru 120 mm

LCI (Landing Craft lnfantry), jednostka desantowa piechoty- średniej wielkości łódź desantowa, mieszcząca do 200 żołnierzy

LCM (Landing Craft Mechanised), jednostka desantowa do przewozu sprzętu zmechanizowanego- mała jednostka desantowa, mieszcząca do l 00 żołnierzy, jeden mały czołg lub dwa małe pojazdy

LCP (Landing Craft Personnel), jednostka desantowa do przewozu osób -niewielki kuter desantowy, mieszczący do 40 żołnierzy

LCS(M), czyli Landing Craft Support (Medium), jednostka desantowa wsparcia (średnia) - mały okręt szturmowy z uzbrojeniem do wsparcia ogniowego z bliska

LCT (Landing Craft Tank), jednostka desantowa do przewozu czołgów- uniwersalna barka desantowa o długości ok. 35 m, która w wersji podstawowej mogła pomieścić do sześciu czołgów o wadze 40 ton każdy

LCT(R), czyli Landing Craft Tank (Rocket), rakietowa jednostka desantowa do przewozu czołgów - zmodyfikowana jednostka klasy LCT uzbrojona w ponad tysiąc wyrzutni pocisków rakietowych

Lewis-lekki karabin maszynowy sprzed I wojny światowej używany przez armię brytyjską jeszcze podczas II wojny światowej

Lifebuoy (pol. koło ratunkowe) - brytyjski przenośny miotacz ognia ze zbiornikiem w kształcie koła ratunkowego, od którego pochodzi jego potoczna nazwa

LSI (Landing Ship Infantry), okręt desantowy piechoty- jednostka szturmowa, której mała wersja mieściła do l 00 żołnierzy, a duża mogła przewozić l~ jednostek klasy LCA

LSR ( Landing S hi p Rocket)-patrz LCT(R) LST (Landing Ship Tank), okręt desantowy do przewozu czołgów- okręty o ła

downości od 2000 ton i długości około l 00 m, większe niż jednostki klasy LCT

MC (Military Cross), Krzyż Wojskowy- brytyjskie odznaczenie wojskowe, przyznawane za wykazanie się odwagą na polu walki

MG42 - niemiecki karabin maszynowy, przez brytyjskich żołnierzy zwany S pan da u

Millsa bomba- patrz wz. 36 granat





Słowniczek 353

MM (MUitary Medal), Medal Wojskowy- brytyjski medal za wykazanie się odwagą na polu walki

"Mulberry" (pol. morwa) - nazwa kodowa prefabrykowanych sztucznych portów, wyprodukowanych w Wielkiej Brytanii i przetransportewanych przez kanał La Manche po dniu D

OBOE (Observer Bombing Over Enemy), obserwator bombardowania terytorium wroga - brytyjski radarowy system naprowadzania do kierowania nalotami bombowymi w warunkach ograniczonej widoczności

"Oboe" (pol. obój)- nazwa kodowa systemu OBOE oerlikon - potoczna nazwa 20-milimetrowego auromatycznego działka prze

ciwlotniczego konstrukcji szwajcarskiej firmy Oerlikon osiemdziesiątka ósemka - niemieckie działo przeciwlotnicze kalibru 88 mm

często używane przez wojska lądowe jako broń przeciwpancerna "Phoenix" (pol. feniks) - beronowe kesony stanowiące część portów "Mulber-

" ry PIAT (ProjectUe Infantry Anti-Tank), granatnik przeciwpancerny piechoty

bryryjski ręczny miotacz granatów na wyposażeniu plutonu żołnierzy PLUTO (PipeLine Under The Ocean), rurociąg na dnie oceanu- podwodny

rurociąg do pompowania paliwa z Wielkiej Brytanii do Normandii położony na dnie kanału La Manche po dniu D

"Pluto"- nazwa kodowa rurociągu PLUTO Priest, haubica- amerykańska samobieżna haubica z okresu II wojny świato

wej z działem kalibru 105 mm. Została oznaczona jako M?. Brytyjscy żołnierze nazywali ją "Priest" (pol. ksiądz), ponieważ stanowisko strzelca przypominało im ambonę

S-boot (Schnellboot)- mały, szybki niemiecki kuter torpedowy Scorpion (pol. skorpion)- zmodyfikowany brytyjski czołg piechoty typu Ma

tilda wyposażony w trał przeciwminowy, który tworzyły grube łańcuchy przymocowane do obracającego się, poziomego walca

Senon, działo - samobieżna haubicoarmata z 25-funtowym działem, zbudowana w Kanadzie według projektu amerykańskiego dla potrzeb armii brytyjskiej w czasie II wojny światowej, a przez analogię do nazwy haubicy Priest zwana Sexton (pol. zakrystian)

Short Stirling- czterosilnikowy brytyjski ciężki samolot bombowy Snake (pol. wąż) - długa rura z materiałami wybuchowymi wysuwana z po

jazdów A VRE na pole minowe i detonowana w celu oczyszczenia pola






SOE (Special Operations Executive), Kierownicrwo Operacji Specjalnych -brytyjska tajna agencja rządowa utworzona w 1940 roku do wspierania ruchu oporu i organirowania akcji sabotażowych w państwach Europy okupowanych przez Niemców

S pan da u-patrz M G42 sten- brytyjski pistolet maszynowy stick - grupa skoczków lecących jednym samolotem; kierował nią tzW. stick

man lub stick commander stirlijng-patrz S h ort S tirlin g Thompson- amerykański pistolet maszynowy, zwany Tommy Tommy-patrz Thompson TT (Tyne and Tees) - znak brytyjskiej 50. Dywizji Piechoty z hrabstwa

Northumberland utworzony od nazw rzek Tyne i Tees płynących przez to hrabstwo

typhoon-patrz Hawker Typhoon VC (Victoria Cross), Krzyż Wiktorii- najwyższe brytyjskie odznaczenie przy-

znawane za wykazanie się odwagą w obliczu nieprzyjaciela V ery' ego flara- kolorowa flara wystrzelona z pistoletu sygnałowego V ery' ego pistolet-patrz V ery' ego flara "window" (pol. okno)- nazwa kodowa pasków cynfolii zrzucanych pęczkami

z samolotów, zakłócało to pracę sprawnych niemieckich stacji radiolokacyjnych, które nie mogły wówczas namierzyć samolotów i można było się bez

piecznie przelecieć przez takie "okno" wz. 36 granat- standardowy granat ręczny brytyjskiej armii (zwany także gra

natem Millsa) wz. 77 granat- brytyjski ręczny granat dymny z okresu II wojny światowej.

wypełniony fosforem YMCA, Chrześcijańskie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej- założona w 1844

roku w Wielkiej Brytanii międzynarodowa organizacja propagująca program rozwoju tlzycznego, umysłowego i duchowego oparty na wartościach chrześcijańskich; w Polsce 1923-1949 i od 1990 roku jako Związek Młodzieży Chrześcijańskiej "Polska YMCA"

X20, X23- brytyjskie miniaturowe łodzie podwodne "zabawki" generała Percy' ego Hobana- zmodyfikowane i wyposażone w spe

cjalistyczne urządzenia cwłgi, takie jakAVRE, Crab, Crocodile i DO, zwane także "zwierzakami Hobarta"





INDEKS AUTORÓW WSPOMNIEŃ

Liczby w nawiasach kwadratowych to numery katalogowe w Archiwum Dźwiękowym Imperial War Museum. Pogrubione numery stron dotyczą fotografii.

AdcockAlan,kapitan [14141]7-8 Agnew George Sidney Kenneth, kapral

[16976)194 Ashcroft Eric, porucznik [13932)81, 186,

187,335-336 Ashcroft Gerald Edward, porucznik

marynarki [10086]80, 204,207 Astor Hugh [18149]12-13 Atkinson Richard, szeregowiec [14972]44,

45,229,287,326

Bader R.amsey, kanonier [l 0593]230-231 Bakcr William, sierżant [10463]290 Barkway Geoff, sierżant sztabowy [l 0639]

106 Barlow Tom, szeregowiec [19768]182 BamesJohn, kapral [13390]179-180,180,

280,283,331 Bames Reginald, szeregowiec [ 17027] 80,

194-195 Barrass Pauick, major [27185]11, 16, 61,

287-288,294-295 Bartlen Thonw, marynarz [27181]73 BattcnArrhur, sierżant [27802]126

Bary James, szeregowiec [21192]128-129, 136,303

Bayly Patrick, komandor podporucznik [12590]312-313

Belehem David, brygadier [2909]5, 10-11, 11,264

BellowsJames, sierżant [12913]35-36, 66, 69-70,79,231-232,239.293.324-325

Benbow Hilaire, podporucznik marynarki [25199]251,255-256,257-258,262-263

Bennen Donald, generał brygady lotnicrwa [9378]168

Bennen Thomas, porucznik lotnicrwa [8660]90-91

Bird Peter, podporucznik marynarki [ 18684] 23-24

Bird Richard Charles, porucznik [12424] 266,330

BlackJack, szefkompanii [21795]19, 23 Blakc John, starszy szeregowiec [26844]69 Blanchard Wally, mat [ 19906]228, 231,

259-260,261,262 Blizzard Arrhur John, kapral [ 17979] 280,

283-284






Botting Douglas, szeregowiec [22680]206, 339

Bourlet Francis, szeregowiec [27247]61, 109-110,112,144,144-145

Bowen Dennis, szeregowiec [ 14826] 63-64, 240,244-245.289,292-293,328,341

Boyle Peter, sierżant sztabowy [27270]63 Branson Phiłip, porucznik [13266]288, 290 Braybrooke Roderick, podporuc,mik

marynarki [17612]39,230 Briggs Keith, sierżant [16696]200-201, 216 Brooke John, podporucznik marynarki

[15586]183 Brown Andrew, szeregowiec [20942]197 Brown Mike, sierżant [29996]31 O Brown Patrick, szeregowiec [19052]213-214 Brown Robert, marynarz [29022]172 Brown William, szefkompanii [9951]48 Burge Ray, szeregowiec [2081 0]219 Button lvy, szeregowa lotnictwa [17472]39

Cahil John, chorąży marynarki [ 17051]76 Cakebread Derrick, komandos [20484]193 CammackHarald, kapral [18832]148 CaponJohn, marynarz [30008]50-51 Capon Sidney, szeregowiec [21061]77, 126,

132-133, 159, 162, 163 Carter Alan, starszy szeregowiec [ 18 515] 3 7,

86, 239, 241, 246 Chambers George, major [10415]47-48, 68 Church Alfred, kapral [26945]240, 242,

245-246 Clarke Harry, szeregowiec [l 1357]38-39.

105-106, 106-107, 107. 108-109. 114-115.142, 143-144, 146-147

CleggJohn, sierżam [ 18468]44, 242-243, 246

Coaker Reginald Samuel Francis, bosman [17117]76,89,171,175

Collins Thomas, pułkownik [ 18206] 78 Carboy Michael, kapral [23140]138 Cosgrove Frank, kapral [l O 177] 72, 82 Cramer James, sierżant [21877]315, 329 Crofts Philip, szeregowiec [11257]38, 128,

140,142,142-143,176

Crookenden Napier, major [16395]64, 308-310,313

DalesArthur, szeregowiec [14595]65 Dance Reg, sierżant sztabowy [ 18258]

313-314,328-329 DarlingKenneth, major [13453]95-96,

135-136 Dixon Ron,szeregowiec [19533]64, 127 Donaldsan James, szeregowiec [22357] 233 Dron Edna [9716] 21 Dunn William, saper [12938]64-65, 87,

207-208,210-212 Dye Ralph, bombardier [20064]219, 339

Earl Sam, komandos [20150]220, 221-223 Edmondson Roy, podporucznik lornictwa

[27175]168 Edwards Denis, szeregowiec [23207]113,

122-123 Elli s Joseph. czołgista [ 1488 5] 29, 8~, 242 Ewing Kenneth, czołgista [21589]213, 332

Finigan Thomas, saper[l2989]37, 57. 61. 82,215-216

Forster Jack, szeregowiec [12248] ').,, 28C) French Bill, sierżant[ 13144]133 Fry Bill, sanitariusz [ 18579] 214-215 Fussell Peter, szeregowiec [10242]196

Gibson Leslie, szeregowiec [20C)35]213. 238 Gillam Denys, kapitan [10049]1 ')-16 Gasłing Richard, major [212C)0] 85,229.

232.334 Gray lrene [ 14987]31 O Gray William, szeregowiec [ 11-\78]62, 106.

107,110-111,112, 142.274,274-2'7') Green Jimmy, podporucznik marynarki

[28401]250-251,251,253-255.264. 342

Gueritz Edward, komandor podporue2nik [17394]189, 192

Harnilton Malcolm, porue2nik lotnictwa [18264]90





Hamlyn Roy, kierowca [17772]47, 218,325 Hammenon łan, porucznik [8939)28-29,

204,208 Henderson Ronald, czołgista [ 17632)340 Hennessy Patrick, kapral [17678)33-34,

179,180,187-189 Heron Rcginald, starszy telegrafista [22385)

171 Higgins Frank, sierżant [9539)9-10, 16 Higgs William, sierżant [22095)134, 300 Hill James, brygadier [12347)49, 77,

137-138,304,308 Hill Richard, porucznik marynarki [20 117)

173-175 Hogben Lawrence, komandor podporucznik

[28402)74-76,77-78,338 Holdswonh Alben, szeregowiec [13652)

182 Hollis StaniC)', szefkompanii [1648)246,

247,248 Honour George, komandor podporucznik

[9709) 177-178,179 Hoopcr Eric, porucznik [11208)327 Hopthrow Harry, brygadier [11581) 18-19 Houlton-Han Darby Roben, kapitan

[15355) 176,279-280 HowardJohn, major [11061)103-104, 108,

109, 110,111, 111-112, 114, 116, 119, 120,121-122,145,176,275,342-344, 343

Howard Wilfred Roben, kapral [11223) 117-118, 145,274

Howe Kenncth, telegrafista [ 13097)172 Howell Neviłle, sierżant [20937] 66, 241, 246

lrwin Michael, porucznik marynarki [9956) 240-241

Jalland Herben, porucznik [11944)68~9. 72,287,334

JdfersonAlan, porucznik [13723)63, 158, 160, 162

jes&e Ronald, mechanik okrętowy [25186) 80, 171, 173

jollCłAndrcw, kapral [14825)45

Indeks autorów wspomnień 357

Jones Wilfred Roben, saper [14280)97-98, 128,154-155

Kelly James Anthony, komandos [ 11281) 185,190,317-322

King Russell, starszysierżant [18512)59, 78, 278,325.336,338-339

Kinland Herbert, podporucznik lotnictwa [17594)15, 168

Knight Lionel, porucznik [ 18828)285-286, 286

Lakeman Kenneth, sierżant [18335)19, 55, 82-84,217

Lancs John, kapral [22115)40 Larkin Cyril, saper[20341)118-120, 146 Le Cheminant William John, szeregowiec

[12546)130, 143 Le Roy Rene, chorąży marynarki [20332)

25-27,181-182,194 Leake Anthony, szeregowiec [23205)98-99,

128,153.328 Lester George, telegrafista [20094)172 Lloyd William Edward, szeregowiec [13283)

182,186,198,276,280,284 Lloyd-Davies Felix, komandor porucznik

[9380)40-41,89,263-264 Longhurst Victor, marynarz sygnalista

[21656)204-205 Lovat, lord,frygadier [17035)36-37 Lowther J:ufes, porucznik [15733)330-331 Lunn Robert, kierowca [27730)73

Małe Herbert, podporucznik marynarki [13236)24-25,69,265-266

Manin Peter, major [12778)43-44, 60,294 McDonough Bernard, saper [16344)306 Meredith Berkeley, czołgista [18577] 278,

284,286,339-340 Metcalfe Frank, podpułkownik lotnictwa

[17300)171 Millin Bill, kobziarz [11614)79, 195, 197,

272,274,275,305.329 Mills Charles, porucznik marynarki [ 11767]

11,336-337






Mills William, kapitan [22685)65 Minchin Ron, podporucznik lotnictwa

[28757)53-54, 101,130,310-311,316, 340

Mitchell Raymond, komandos [12937)317 MoggJohn, major [30505)59-60, 286--287 Mohr Wilhelm, major [26590)14-15 Mole Ronald, czołgista [13420)31-33,

34-35,57-58,84,243-244,324 Moorcroft Lawrence Alfred, bosman

[14924)88-89, 172 Morgan James Henry, starszy marynarz

[13208]51 Mountbatten Louis, lord, wiceadmirał

[2979]3,4-5,6, 11-12

NeaveJulius, kapitan [27183]47, 189-190, 331

Nevill Peter [27499]50, 52 Newcom b Victor, szeregowiec [9400]63,

99,136,304,306--307 Newton Gordon, szeregowiec [17988]64,

96,98 Nicholsen George, szeregowiec [ 19 592) 2 91 Nield-Siddal Warwick, komandos [ 19672]190 Nissenthall Jack, starszy sierżant lotnictwa

[10762]91-92 Nurtali Sidney, sierżant [21116)155-156,

303-304

Oakley Kenneth, starszy marynarz [ 17294] 86--87,190-191,193-194

Oldland Rex, starszy sierżant lotnictwa [29691]168, 170

Oliver George, chorąży [28897)91, 99-100, 103,127,130,131,316

O'Neill Desmond, sierżant [3971)60, 84, 192,198-199,334-335

OtwayTerence, podpułkownik [12133) 125, 134,156,157,158,159,159-160,163-164

Packwood Thomas, srarszy szeregowiec [20849]112, 143

Palmer Robert, sierżant [20602] 81-82, 236--237.291

Parr Wally, szeregowiec [ 11 07 3] 113 Perkins Frederick, szeregowiec [14252)35,

54,57,61,66,71-72,82,201-204,206, 216--217,218,219

Perry Leslie, szeregowiec [20009) 80--81, 192,281,282

Phelps Ron, starszy szeregowiec[21292)134 Pimblett Norman, sanitariusz [17945]339 Pine-Coffin Geoffrey, porucznik [ 164 7]

141-142 Pinnegar Harry, szeregowiec [18827]289,

295 Pond Hubert, porucznik [13143]62--63,

96--97, 160-162, 164 PooreArthur, kapitan lotnictwa [20261)90 Potts John, sierżant sztabowy [22119] 126,

138-140

Radmore Guy, kapitan [13609]78, 96, 134-135. 135

Rayner Raymond, sierżant [27350]123-124 Rayson George, sierżant [18004]191-192,

281-282,282-283 Rees Goronwy, major 4, 9, 14, 17, 103,337 Reynolds Don, marynarz [27243] 88 Richardsen George, kapral [13359]21-22,

85 Roebuck Lionel, szeregowiec [ 13584] 69,

185,276--278,280 RogersAlbert, palacz [221 CJ'i)88, 258,266 Rooke-Matthews Ernest, szeregowiec

[21591]38 Rose Bob, sierżant [ 19013)39. 311-312 Rose Edward, bosman [ 1330 l] 169-170 Rosier Frank, szeregowiec [22076)58-'iCJ Ross Barney, szefkompanii [ 17 309)133.

162-163, 16'i Rouse Arthur, kapitan [ 142 'i 5) 85-86.

186--187 Rouse Graham, porucznik marynarki

[28548)178-179

Scott Stanley Wilfrcd, szeregowiec [20940] 198,272-274,30)-306

Seeley Margaret, kurierka [ 11737]19-21. 77





-

SelfGeorge, sieriant [10413]22-23 Semken John, kapitan [21 050] 34, 342 Shrimpton Bob, starszy marynarz [21735]

24 Siggins Harry, telegrafista [9297] 80,

291-292 Sim John, kapitan [12439]37-38, 95,

102-103, 127, 135, 147-148, 148-149, 298-300,301

Sinclair Edwin, sieriant [10230]41--43 SiveUe Henry, mat[l7839]185 Smith Dennis, komandos [20 153]220, 221,

223-224,326 Smith Eric, czołgista [28675]55-56 Smith Richard, "Sandy", porucznik [11077]

104-105,115-116,121,122,123,144 Snell William, szeregowiec [13580]278 Spearman Jim, kapral [9796]195-196,

196--197 Spencer Brian, sieriant [ 15121]1 O 1-102,

150-151 Spittłes Reginald, kapral [16808]45 StaggJames, pułkownik lotnictwa [291 0]76 Stanier Alexander, sir, brygadier [8191] 45,

233,290 Stevens Joe, sieriant [22387]44-45, 54-55 Strangeways David, podpułkownik [ 1675 5]

16 Suinger Joe, sieriant [20485]79, 220,

220-221,223,224-225,226,227 Suffling Thomas Edward, kapral [ 13154]

205-206,218 SuUivan Bob, kapral [17078]125, 127, 154 Swainson Anthony, podporucznik

marynarki [27177]25, 173

Tabb Betty [11524)41 Tabb Leslie, marynarz [11525]41 Tappenden Edward, kapral [ 11515]

107-108 Tarbit John, mat [28767]24, 252-253,

256-257 Taylor John, starszy sieriant łomietwa

[30416]169 TaylorSidney, marynarz [19532)91

Indeks autorów wspomnień 359

Thompson Arthur, sieriant [13370] 184-185,186,197,276

Tibbs David, kapitan [14825]125, 132, 133,151-152,176,303,307-308, 315-316,334,342

Todd Richard, porucznik [29069]41, 145, 302-303

Travett Norman, starszy szeregowiec [10462] 237

Treacher Edward, "Tommy", komandos [20609]66-68, 183-184

TreanorTom [1630]267-270 Tyson Percival, kapral [10309]242, 291

Wallace Edward, sierżant [21872] 55, 59, 326

Walter Arthur, brygadier [12555]6 Warburton Arthur, kapitan [20400]

235-236 Warren David, major [12962]35, 79,

84-85,228,235,237,338 Watson John, porucznik [ 17079]149-149 Wam John Cadman, kapitan [ 18364] 315 Weathers John, szeregowiec [22363]98, 99 Webb Reginald William, sierżant [16432]

330 Welłman Derek, telegrafista [12734]48-50,

51-52 White Bruce, brygadier [6827]6--7 White Terry, podporucznik marynarki

[220fl73 Wicks H\rry, komandos [20281]183 Wiłeman Douglas Edwin Patrick, czołgista

[23441]332-333 Wilson Ian, porucznik [14619]87, 230 Winstanley Alan, starszy telegrafista [8761]

55,228-229,328 Wood David, porucznik [II 092] 36, 77,

106, 114, 120 W organ Wesley, saper [ 15717]154 Wright Edward, porucznik [12786]229,

234-235,239,293-294

Younger Allan, major [8634]30-31, 84, 208-210,212-213,340





INDEKS OGÓLNY

Pogrubione numery stron dotyczą fotografii i map.

Aachen 15, Abbon Bud 305 admiralicja 74, 77 Afryka Północna 40, 44, 64, 171,216 Ajax (krążownik) 80, 228, 291, 351 Alamaj n, Al-, bitwa 9, 247, 248 Aldisa lampa 221, 349 alianci VII, XII, XIII, 6, 18-23, 46, 199, 259,271,298,323,324

2I.GrupaArmiiXII, l, 164,345 araki powiecrzne 2, 5, 93-165, 167 patrz także armie i marynarki wojenne;

poszczególne siły powietrzne amerykańska armia

dywizje l. Dywizja Piechory 43, 249, 263, 264 2. Dywizja Piechory 65 4. Dywizja Piechory 265 82. Dywizja Powiecrznodesanrowa 93, 265,308

l O l. Dywizja Powietrznodesantowa 93, 103,265,308

korpusy VII Korpus 267 Engineer Corps 31, 116, 146, 153,

155,158,189,200,216,237,243, 347

pułki i baraliony, I 16. pułk 250,253 rangersi 249, 250, 251, 254, 260, 262,

264

rywalizacja z brytyjskimi żołnierzami 18-23

Arniens, więzienie 140 Angmering 36 Appledore 27, 200 Arethusa (krążownik) 156, 164,351 Arrnsrrong, pasror 223 Arromanches 166, I7I, 175, 228, 238, 271

293,338 Arun 36 Ashron ]im, pluronowy 211 ATEA (Arnphibious Tank Escape Appararus

33.349 Arkinson Bonzo 205 Arianryk 5, 74 AVRE (Arrnoured Vehicle Royal Engineers)

30,200,227,243,245.347 czołg rypu Churchilł208, 212, 213, 237

Avro Lancasrer, bombowiec 160, 168,350

B-24 Liberaror, samolor 169 Bailey Jack, kapral112 Bali Reg 133 bangalora37.1 12,156,159,162,281.349 Bayeux XIY. 61, 166, 272

droga do Bayeux 286-295 patrz także droga Caen-Bayeux

BBC85,302 Beauflghter, myśliwiec 50, 52





Btlfast(krążownik) 24, 80, 171. 172, 173. 351

Belgia 5, 61,326,350 belgijskie bramy patrz elementy C Bennen Wiggy 50 BenouvilleXIY. 94, 142, 143,166,272.

273, 302, 325, 343 Benouville i most "Pegaz" (na kanale Cacn)

109-116 Berlin 5, 15, 324 Berniercs 217 Berrigan Paul, pułkownik 18, 19 Besa, karabin maszynowy 29 Bercle Vic 142 Bevin Ernest 68 "Bigored" (nazwa kodowa) 14 Biuro Meteo 74,78 Blerchley Park 7 4 Blythe Bill, sierżant 221, 22 5 Bofors, działka 23, 171,216,330 Boiand Oliver, sierżant sztabowy l 05 Booth, sierżant 284 Bournemouth 25 Bovis9 Srace, sierżant 233 Bradley Omar, generał Ił Brize Norton 309, 31 O Brotheńdge Den (Danny), porucznik 109,

110, III, 113, 116,121,122,124 "Brurus", podwójny agent 13 bryryjska armia

brygady l. Brygada Specjalna 36, 45, 68, 79,

177.195.196,197,271,272,274. 275. 285, 305, 329

3. Brygada Spadochronowa 77,137, 152-165,297.304,308,309

5. Brygada Spadochronowa 78, 96, 100,134,135,140-152,297.303, 313

6. Brygada Szybowcowa 3, 64, 298, 308-316,309,311

27. Brygada Pancerna 181 69. Brygada Piechoty 227 231. Brygada Piechory45, 227,233,

290

Indeks ogólny 361

dywizje 3. Dywizja Piechoty 176, 342 6. Dywizja Powietrznodesantowa 49,

62,93.95, 100,102,140,153.166, 271,314.316,323

50. Dywizja Piechoty (Northumbrian) 43.44,227.271,323.354

51. Dywizja Piechoty (Highland) 43 79. Dywizja Pancerna 28,181,200

komanda 3. komando 66, 198, 272, 274, 305 4. komando 80, 86, 193, 194, 195,

196,197,335 6. komando 197, 272

korpusy Airborne Corps 308 lntelligence Corps 12 Pioneer Corps 73, 215, 348 Royal Armoured Corps 29, 30, 87,

242,330.347 Royal Army Medical Corps 198, 199,

213,336,347 RoyaiArmy Service Corps65, 67,347

l O l. kompania transportowa 73 282. kompania47, 218,325 288. kompania 69

Royal Corps ofSignals 19, 35, 55, 82, 217,347

Royal Engineers Corps 31, 116, 155, 158,189,200,219,237,243.306, 347

3lwadron spadochronowy 97, 5, 127.128,153.154

2 . szwadron szturmowy 30, 64, 84,87,207,208,210,212,340

73. kompania polowa 66, 87, 230 85. kompania polowa37, 57, 61,

82,215 249. kompania polowa 118, 146

Tank Corps 280 pułki, bataliony i baterie

4th/7th Royal Dragoon Guards 31. 34,57,84,243.324,345

13th/18th Royal Hussars 33, 47, 67, 83,179,180,187,189,280,283, 331,332,340,345






2nd Nonhamptonshire Yeomanry 4 5. 347

5th Royal Tank Regiment 55,345 12. Szkolny Pułk Polowy (Royal Artiiiery) 41

22nd Dragoons Regiment 28, 194. 204,208,345

33. PułkPolowy (RoyalArtillery) 44, 54

73. Pułk Przeciwpancerny (Royal Artillery) 66, 241, 246

86. Pułk Polowy (Royal Artillery) 55. 59.326

112. Pułk Lekkiej Artylerii Przeciwlotniczej (Royal Artillery) 19, 23

141. Pułk (Royal Armoured Corps) 29,87,242,330

147. Pułk Polowy (Essex Yeomanry, Royal Artillery) 81, 85, 229, 230, 232,235,236,291,334

Border Regiment, 6. batalion 231, 238,346

Cheshire Regiment, 2. batalion 43, 60, 294,346

Devonshire Regiment, 2. batalion 219,233,237,290,346

Dorsetshire Regiment, l. batalion 227,235

Durham Light Infantry 346 6. batalion 21, 57, 85, 289 8. batalion 22, 47, 48, 68, 72,334 9. batalion 44, 45, 59,229,286,

287.326,327 East Riding Yeomanry 330, 346 East Yorkshire Regiment 177, 193,

197,227.278, 346 2. batalion 69, 182, 184, 185, 186,

197,198,276,280,284,285 5. batalion 63, 240, 242, 244, 288, 289,290,291,292,328,341

Essex Regiment II, 16,61,81, 165, 287,294,346

G lider Pilot Regiment 39, 63, l O l, 106,126,134,138,150,300,310, 311,313,328,346

Gloucestershire Regiment, 2. batalion 58,289,295.346

Green Howards 75,227,247,346 6. batalion 37, 86, 239, 241, 246 7. batalion 245,291

Hertfordshire Regiment, 2. batalion 240,242,245,346

King' s Liverpool Irish, 8. batalion 3 7, 346

K.ing's Own Scottish Borderers 58, 278,347

Lincolnshire Regiment, 2. batalion 276,279,347

London Scottish 59,347 Oxfordshire and Buckingharnshire

Light Infantry 3, 347 2. batalion 36, 38, 61, 62, 77, 93.

103-117.120-123.141-147. 176,274,275.342

Parach u te Regiment 3, 347 7. batalion38,128,130. 133.140.

141,142,143,145,176,302 8. batalion 98, 128, 153, 328 9. batalion 38, 62, 63, 64, 65, 77,

125, 126, 128, 132, 133. 134. 136,138,156.157.158,159. 160,162,163,164.165,303

12. batalion 37, 64, 95, 96, 98, 99. 102,127,135.147.148,298. 301

13. batalion 125, 132, 133. 149, 151,176,303.307.315,334, 342

22. Samodzielna Kompania Spadochronowa 62, l 02

Queen's Royal Regiment, 1.15. batalion 45,347

Royal Berkshire Regiment, 5. bar-.Uion 3.35.54.57,61,66,71.82,201. 206,216,218,219.339.347

Royal Hampshire Regiment 227, 232. 233,291.332.347

l. batalion 35, 66, 69, 79, 84, 228, 229,231,234.235,237.239. 293.324.338

Royal Ulster Rifles 64. 348





l. batalion 3, 315, 329 Royal Warwickshire Regiment 342,

348 2. batalion 59, 78, 278, 325, 336,

338 Sherwood Rangers Yeomanry 34, 40,

231. 332. 342, 348 South Lancashire Regiment 60, 177,

191,192.348 l. batalion 81, 85, 182, 186, 187, 335

Staffordshire Yeomanry 271, 278, 284, 285,286,339.348

Suffolk Regiment, l. batalion 80, 191, 192,280,281,282,283,348

Westminster Dragoons 234 różne jednostki

!95th Airlanding Field Arobulance 315,345

224th Parach u te Field Arobulance 63, 99.136,304,306,346

Army Film and Photographic Unit 60, 84,182,198,334,346

rywalizacja z amerykańskimi żołnierzami 18-23

budowa dróg 18-19 Bullock, sierżant 138 BuW/o (okręt flagowy Royal Navy) 73, 77,

351 bunkry2,29, 110,112,115,146,156,159,

160, 162, 163, 164, 173, 175, 192, 194, 195.196,198,204,207,212,235,236, 237,243,244,246,248,252,281,286, 292.334

Burbury, pułkownik 85, 186 Bures94,153

Caen XIY, l, 94, 104, 105, 108, 109, 147, 166,168,199,271,297,298,302,313, 321,324

rajd do Caen 276-286 patrz taltże droga Caen-Bayeux; kanał

Caen Calais 5, 13, 15, 90 Cambridge 21, 22,232 Carr, porucznjk 196

Indeks ogólny 363

Centaur, czołg 44, 242, 246 CherbourgXN, 52, 264, 265 Cherbourg (Cotentin), półwyscpXIY, 5,

169 Chester Charlie 57 Churchill A VRE 208 Churchill, czołgi 39, 243

Crocodile 29, 87,242,330,350 Churchill Winstan Spencer XI-XIII Churchill Winstan Leonard Spencer, sir XIII, 3, 4, 6, 11,68

C/ydt24 Colleville 277 Colłingwood Bill, major 309 Colłins, kapral280 Combined Operations Bombardrnem Unit

55,228,328,346 Coneil Jack, szeregowiec 128, 129 Costain 9 Crawford Lofty 183 Crepon227 Cromwell, czołg 4 5 Crosby Bing 57 Cumberland, szkoła saperska 27 Curtis Geoff, porucznik 221, 224 Czerwony Krzyż 152, 198 czołg z miotaczem ognia 29, 350

"Daimler", punkt umocniony 280 Dakota, samolot 125 data inwazji, czerwiec 1944 VII, 51,74-78 Davisa aparat ratunkowy 33, 350 Dawson Robert, podpułkownik 86 OD, c;zołgpatrz ~rman, czołg De Gaulle Chals 11 de Lataur Robert, porucznik 102 Denmcad, hrabstwo Hampshire 58 desant morski XN, l, 2, 17, 167, 176-270

plaża "Gołd" 227-248 plaża .Juno" 199-227 plaża "Omaha" 249-264 plaża "Sword" 176-199 plaża n Utah" 264-270

desant powieU"Lny XN, 93-165 3. Brygada Spadochronowa 152-165 5. BrygadaSpadochronowa 140-152






6. Dywizja Powietrznodesantowa 125-140

Benouville i most "Pegaz" (na kanale Caen) 109-116

błyskawiczne uderzenie l 03-109 Ranville i most na rzece Orne 117-124

Devon VIII, 2, 21, 40, 41, 42, 48, 50, 54 Diadem (krążownik) 169, 3 51 Dieppe, porażka aliantów 5, 6, 7, 14, 54, 82,

218,219 Dives,rzekaXIV,94, 137,138,152,

153-156,166 Dolphin (baza okrętów podwodnych) 26,

351 Dover50, 54 Dowling Mike, porucznik 132, 162 Dozule 138 droga Caen-Bayeux 199, 294 droga do Bayeux 286--295

połączenie się ze spadochroniarzami 272-276

drugi front VII, 41, 43, 44, 56, 324 DUKW, amfibia67, 73.216,335.336,350 Dunkierka l, 215, 230, 247, 248, 279 Eisenhower Dwight D., "Ike", generał XII, l,

9, 10,21,22,48,54,74,76,78,91,96, 338

elementy C 31, 200, 208, 350 Elgin30 Elżbieta, królowa 49 Elżbieta, księżniczka 49 Empirejavrlin (okręt klasy LSI) 250,255.

264,351 Escoville 94,343, 344 Esquay-sur-Seulles 294 Everett, szeregowiec 124

faszyna 30, 212 Flores (kanonierka) 172 Fort Garry Horse, pułk pancerny 223, 346 Fort George, Inverness 30 Fort Monkto n, Gosport 34 Fox Dennis (Freddie), porucznik 121, 123 Frimley Green 19 Fritton 31

Gabinet Wojenny 18,37 Zarządu Portów i Transporruna Wodach S ródlądowych 6, 7

Zarządu Ruchu Wojsk 78 Zarządu Umocnień i Robót 18

Gale, generał 93, 140, 315 "Gambit", operacja 177 Gammonagranat97, 143,155,158,302,

350 "Garbo", podwójnyagent 13 Grorges Leygurs (krążownik) l 72 Gibraltar 16 Gibson Jack 8 Glasgow (krążownik) 40, 89, 263, 351 Glen (pies) 129 "Gołd", plaża227-248

bunkry235-237,243-244,246,248 sektor "Jig" 228-239 sektor "King" 239-248

Godbold Charles, kaprali 05, 115. 146 gołębie pocztowe 163 Gondree Georges 14 5 Gosport 33, 34. 67 grabieże41 Graham Douglas, generał major 43, 227

Greenway Paul, kapitan 158, 159 Grrnvillr (niszczyciel) 172

Halifax, bombowiec 15, 105, 107, 168,309. 351

Hall Charlie 185 Hamilcar, szybowiec 309 Hanno n Ken l 02, 150, 151 Hargreaves, porucznik 26 Harnett, Paddy 305 Harris Anhur, marszałek lotnictwa 11, 14 hasła 117, 133. l "iO Hauger, rejon 196 Hawick44 Hawker Hurricane 175 HawkerTyphoon 15,175,287,312,351 Hawkins Bill207, 211. 212 Hawkinsa granat 97, 351 HawrXIV,91 Hayling, wyspa 40, 79 Hazlehurst, sieriant 321





Hedgerow 8-:', -~"2 Heinkd, bombowie..: JJO Hendry Jimmv 212 Hewleu, kapitan 21 O. 211 Hill Les, plutonowy 30\ .~06 .. Hillman", punkt umo..:niony 271,280,

281. 28J Hilly Louis 26<) Hitler AdolO. 14.280 Ho bart Per..:v, generał 2, 28. 200, 314 Hobbs. sierżant sztabo\\'\' l 05 Holandia\ L' l. 326 Hoimes (fregat al 312 Hooper Tony. porucznik 124 Horsa, szvbowiec 101. 106, 1ll, 149,309,

314 Hunter Jim. szeregowiec 282

lnverary, teren wspólnvch manewrów 35. 36

Japonia 4 jednostki desantowe .'\.4-), 7, 23-25, 351-3')2

patn także LB\'; LCA: LCA(HR); LCG; LCI; LCM; LCP; LCS(MJ; LCT; LCTtRI; LSI; LSR; LST

Jenkins Joe 95.96 Jerzy VI, król4-.. ]uno", plaża 199-22""'

bunkry 204.20-.212 Langrune 219-227

kanadyjska armia brygady

9. Kanadyjska Brygada Piechory 217 dywizje

3. Kanadyjska Dywizja Piechory 35. 47, 54.57.61,66, 71,82, 199,204, 325

korpusy Royal Canadian Engineers Corps 216,

347 pułki i bataliony

l s t H ussars o f Canada 213 North Shore Regiment 199, 202, 219,

220

Indeks ogólny 365

Queen 's Own Ri fles o f Canada 54, 199,206

Regiment de la Chaudiere 54 Royal Regina Rifles '54, 199 Royal Winnipeg Rifles 54, 199, 205,

217 kanałCaen93.94,108.109,166,271,343

most na kanale Caen patrz Benouviłłe i most "Pegaz" (na kanale Caen)

kapelani 89, 95. 96, 101, 143,223 Kdler Rod, generał major 199 Kemp. starszy marynarz 250 Kennedy John F. 338 Kerr, sieriant 161 K.illeen, kapral302 K.indersley Hugh. brygadier 308 Kingsmiii (fregata) 172. 351 Kirkpatrick John, porucznik 86, 241 komandosi3, 105,149,177,194,212,233,

271.272.273.274.275.276,277,297. 298,32 I. 326;patrz także brytyjska armia; komanda oraz Royal Marine

Konwencja Genewska 284 korespondenci wojenni VIII, 133, 263, 267,

268,302 Krzyż Wiktorii VIII, 227,247,248,260,

262,354 kutry torpedowe 2, 90

La Gron de Ruisseau 290 La Manche 2. \~. 83. 90, 94, 168 Lambert, szeregowiec 141 Ljnding Craft Obsracle Clearance Unit 25, 481,194.200,216,228.231.259.347

L~ngrune 166,200.219,223,224,225 Larkin Joe 220 LBV ( Landing Barge Vehide) 23, 88,258,

266,351 LCA ( Landing Craft Assault) 24, 40, 173.

202,205,218,250.251.252.253.254, 255.256,257,262,264.342.351

LCA(HR), czyli LCA (Hedgerow) 240.352 LCG ( Landing Cratl: Gun) 171, 252. 352 LCI ( Landing Craft InfantryJ 68,181. 185.

194,287,352





366 ZAPOMNIANEGŁOSY. D-DAY

LCM ( Landing Craft Mechanised) 24, 171, 352

LCP (Landing Craft Personnel) 183, 352 LCS(M), czyli Landing Craft Support

(Medium) 173, 352 LCT (Landing Craft Tank) 24, 31, 39. 69,

73,80,82,180,183,204,207,230,240, 252,263,265,266,330,352

LCT(R), czyli Landing Craft Tank (Rocket) 173,352

Le Bas de Ranviłle 94, 147, 300, 303 Le Hamell66, 175,227,235,237 LeMans 15 Le Plein 94, 304, 305 Le Port 94, 121, 122, 142, 143,272,274,

302 Leather, sierżant 120 Lebisey94, 166,271,285,286 Leigh-Mallory Trafford, marszałek lotnictwa

l, 17 Lion-sur-Mer 298, 317-322 Loara5 Lochailort 24 LSI (Landing Ship Infantry) 205, 230, 250,

251,351,352 LSR (Landing Ship Rocket) 20 l, 352 LST (Landing Ship Tank) 48, 50, 82, 83,

214,215,230,258,336,339,352 L~affel78,323.329 Lyme, zatoka 48, 50

ładunki kumulacyjne 155

M lO, niszczyciel czołgów 285 Madge, starszy szeregowiec 115 mae west (kamizelka ratunkowa) 72 Mandrcl, urządzenie zakłócające 91 Marquis Bobby, kapitan 303 Marshall George C., generał 4, 5, 6 Marshall Howard 263 marsz w głąb lądu 271-295

droga do Bayeux 286-295 połączenie się ze spadochroniarzami

272-276 rajd do Caen 276-286

materiaływybuchowe37,65, 72, 97,116, 118,120,143,149,154.155,158,200, 20 l, 220, 225, 243 płynne25 szkolenie 27 patrz także bangalora

Matheson, saper 128 Mauritius (krążownik) 76, 312, 351 McAipine9 Merville, bateria XIV, 62, 94, 152, 156-165 Ml512 Midwood Bob, porucznik 102 Milburn, sierżant 300 Mincher F red 84 Ministerstwo Zaopatrzenia 8, 9 miny 163, 181, 187, 194,204,206,211.

268,269 morskie 173, 180, 330 tellecminy 59, 215 typu S 215 usuwanie i rozbrajanie 29, 59. 74, l 59.

187,189,200,215.259.261,262.286 miotacz płomieni

czołgowy 29, 350 ręczny 98, 352

mokradła 133, 136 Mont Fleury 246 Montgomery Bernard, generał XII, l, 9. lO,

11. 13. 164.287 data inwazji 78 dubler 16 rozmowy z żołnierzami 21. 25. 44.46

Moor Park 308 "Morris", punkt umocniony 280 Mordock 320, 321 most na rzece Orne patrz Ranville i most na

rzeceOrne most nożycowy 30 mosry kolejowe 19 Moulton James, pułkownik 200, 223. 225.

227, moździerz niemiecki 140 "Mulberry", sztuczne porty 6, 7, 8, 13, 69.

272.353





\:\AFliN;l\'Y, :\nm Jnd Air Force lnstitutel ~\~8.54-

\e:lson!L)(k. bp1tan 11 b

\dsc,na nwdlltW.I 8<l \dsci!l-~nlllh l\11 1J. rufkcill'llik 2_12 .\eprun·. ''PćLlćj.J ~ 11\Cnll<.'(c'l .l~CI1LI J2-J.1 nltnlleccl· iencl "''1enn1 ](1_1, ]lJ8, 218, 21<J. ~~~-~~~-~-~.2su. ~s~. ~<JI.15I.333.

55 ... n!Cnllt:ch .. l .Jrnlld <1\ lll~. 1 ~6. 156. 2~6.

2'l.', 1 <)-

21. Dn1 1~1.1 f'Jncnna 64, 10\ 2-1. 2'F.

'tl2, 5t15, ·'"i~

vdpraiiT 62,e,1. (H.--. \.lb, ~~-. 168. 1-0 (lmaha .płaza ~~'l-~6~

l!ru/,_;z,.· nhZcZI'Citl< -i8. 'i], \'i] llperacJe Połączune \II. 1, 4. 6, II, 2.).24,

2'i. 18'i p.m~ t,ltZ< ( umbmed Operariom

fl,_.mbadment l'nn l_lrf·:•rJ. terem· c\\'ILZtn 2'1 Urne.przvcwłck m<•;t<'''"' 1 0'!. 11-. 119.

2-1. 2'!8-1()8 <Jrne.rzebXJ\'.'!1.94. 108.123.126.158.

l-i-. h2. 166. n) I-'!. 2-6.29-.3 u. 314

<_luJmeham94. 166. l-6.!--. 1%. l'F. 33'i

(Jverlurd". 'Jperaqa \'II. 2 plan•Jwanie 6 pudst~p 12. 1 ), 16

l'arfitt. P'Jruczn1k l 'i)) l'arrv AJlen. maJor 129 Parry, kapitan !kapelani 96 f'as de (al aJ s 12. 15, ')() f'attrJn r Jturge, generał li PauJing)) Pr:arl Harbur 3. 4 lbrson Ala·,uir. pr1dpułkownik 153 "/'egaz· m•1;r patrz Benouville i most

"Pegaz' (na bnale (aenJ

l'crn·, kapitan 224 petarda Jll. 2r. 2'-1.\ Peters, poruunik 1.\Philbv Ham l '!2

Indeks ogólny 367

"Phoenix", kesony 8. 70, _)')_) PIAT ( l'rujecrile lnLmrrv Ant i-Tank) l 04,

121,122. 146.2H'! . .l02,529,353 planowanie 1-1 7

"Pluru" l 5. 68. 71, ,l') _l

Ph-mouth. zatoka 48. 50, l '0, 264 podstęp l 1-1 ~ podwójni agenci 1-14 Poerr Nigel, brygadier 140. 500 Poinre d u Hoc 2~ l Porr-en-Bessin 24'! Portland 48. 'i l Pommouth l O. 16, 26, 54. ~6 PowelL kapitan .li~ .. \ Ul,.\ 19,320,321 powietrzne araki alianrów 2. 6, 12, 160, 161,

16-. 168-1~6. ~--. 199.227,249 Pridav Brian. kapitan 124. _\4_) Priest, haubica 212. 3'i.\ f'rina Churlei ( LSI l 2 'i l, _l 51 przeczes1wanla uęsrodiwuici VHF 48 przeszkudv na WYbrzeżu XIII. 2, 25, 26, 30,

31.168,1-6.180,181,182,189,194, l')'), 200. 20 l' 204. 206,216,220,227, 2.l2.241.246.24'!.2'il.2'i4,255.256. 261. 266

element\· C _li, 200, 208 .. l 50 p11trz tak u m 1n 1·

..prz1·jauelski og1en" 12<J. l\-, 160.294 psy. spaduchroniarze 121-1-1.29 punkty pierwszej pumon 14\, 145, 198.

214. 2.\1. ')'), 2'i8, }\4, l.\5

C)uebtL, k~nferenqa l l ')431 (>

RAF l Roval Air Forcel 6l l 02, l O 'i, 288. 298,512

lJowódzrwo Bombowe II,')~ dywizjony

50. dywizjon l 6') 76. dywizjon l), l (>8 l ')0. dywizjon 12(>






196.dywizjon53,91,99, 101,103, 127,130,131,310,316,340

298. dywizjon 309 617. dywizjon 90 644. dywizjon 309

grupy 54,310, 316 nocne myśliwce 50, 52 "przyjacielski ogień" 129, 137, 160,294 skrzydła

146. Skrzydło 15 specjaliści od radarów 91, 171 związki taktyczne

2. Flota Lotnictwa Taktycznego 14 Pathfinder Force 102,168,171,347

Ramsay Bertram, admirał l, 17,78 RanvilleXIY. 94,121,140,147-152,153,

166,275,297,300,303,313,314,315, 328,329,334,342

Ranville i most na rzece Orne 117-120 RCAF (Royal CanadianAir Force) 347

405. dywizjon 168, 170 433. dywizjon 168

Read Buck, szeregowiec 118 Ren84 Rennie Thomas, generał major 176 Ringway39 Robehomme 94, 154 Rommel Erwin 139 Roosevelt Franklin D. 4, 11 Roseveare, major 154 rosyjskaarmia3, 163,197,313,334 Rouen 140 Royal Marine

1st Royal Marine Armoured Support Regiment44,242,246,345

41. komando 185, 190,200,219,298, 317

45. komando 66, 72, 82, 183, 193 47. komando 233 48. komando 79, 200,219,220,221,

222,223,224,226,227,326,339 Roya!MiłiraryPolice9, 16, 19,55,69, 147,

192,266,288,347 Royal Navy

aparat Davisa 33, 350 katastrofa w Slapton Sands VIII, 48-52

plaża "Omaha" VIII, XII, 89, 167, 172, 249-264

spadochroniarze 13 5 telegrafiści 48, 51, 55, 80, 156, 171, 172,

205,228,291,328 usuwaniemin74, 173,181,187,189,

204,206 zespół meteorologów74, 77,338

rozrywka 57-59 Rubinstein, podporucznik 225 Rucqueville 294 Rudder, pułkownik 251 Rudsron45 Ryley, kapitan 282

S, typ min 215 Saint-Aubin-sur-Mer 176, 200 Saint Suplice 288 Salisbury, równina 38 sarnoloty zwiadowcze 291, 292 S-booty VIII, 2, 48, 50, 51, 52, 353 Schmidt, major 122 Scorpion, czołg69, 353 Seagull (trałowiec) 91 , 3 5 l Sekwana 5 Seulles, rzeka 166, 199 Sexron, działo 81,230,236.291,353 Sherman, czołg 31, 33. 34. 40. 47, 57, 67.

83,84, 179.180,187,189.199.213.231. 235,236,243,245,278,280,283,284. 285,286,324.330.331.332.339.340

C rab 28, 194, 204, 208, 349 Duplex-Drive (DD) 2, 31, 32. 33. 35.

177.179,180,193,199.216.230,234. 249,253,347.3~0.354

Slapron Sands 54 katastrofa \111. 48-~2

służby medyczne 143, 145. 198, 199, 213. 214,233,239,258.334.335,336.347

Smedley, porucznik 326 Smith, major 159 Smurs Jan, marszałek polny 21, 68 Snake 28, 353 SO E ( Special Operations Executive) 14. 3 54 Solent,cieśnina34, 77, 79,125





Southampton 19, 23. 39, 54, 66, 68, 69, 79, 170,310,351

Spandau, karabin maszynowy 115, 246, 279, 290,291,352

Spitfire 91, 175, 204, 312 Squid (baza remontowa czołgów) 19, 77, 351 SS (Schunstaffel) 134, 219 Stalin Józef 43 Stares, kapral282 Stephens, major 127, 148 Stewan, podoficer 252 Stirling, bombowiec 53, 91, 95, 99, 101,

102,103,126,127,130,132,310,316, 340,353

Stokes. zatoka 34 Srudland, zatoka 39 Suffolk 28, 29, 219 Svmnt'T (niszczyciel) 88 Sweeney, porucznik 116, 117 "Sword", plaża 176-199

bunkry192, 194,195,196,198 dowódca odcinka desantowania 190 połączenie z plażą .Juno" 200, 219 zator 189

Sycylia 22, 35, 44, 60, 69, 85, l 06, 221, 247, 248

Synnott Jimmy, szeregowiec 272, 27 4 grapnel37, 183,225,274 szybowce

Harnilcar 309 Horsa 101, 106, 111, 149,309,314

Taplin, major 317 Tarrant Rushton, lornisko polowe 105,309 Taylor Woodrow 9 Taylor-Fellers, kapitan 252, 253, 255 Tedder Anhur, marszałek lotnictwa l tdlermina 59,215 Taas (okręt) 89 Thorney, wyspa 15 Thornton Wagger, sierżant 121, 122 Tilbury 69, 263 Tooley, porucznik 282 Touffreville 15 3 trał 28-29,69, 177,200,207,210,227, 234,235,240,286,349,351,353

Indeks ogólny 369

patrz takżt Sherman, czołg, Crab trałowce 79, 91, 208, 262 trening 23-48 Troarn 94, 155, 156 "Tygrys", operacja 48-52

U-booty 48, 88 uchylający się od służby wojskowej VIII,

303,304 United States Air Force

8. Armia Sił Powietrznych 169 Urania (nigczyciel) 76, 88, 89, 171, 172,

175,351 "Utah", plaża 264-270

Valentine, czołg 33 Varaville 94, 306, 307 VaughanJohn, kapitan (lekarz) 122 Ver-sur-Mer 288 Vierville-sur-Mer 249,250,255 Virago (niszczyciel) 88, 351 Vischer John, porucznik 102

WAAF (Women'sAuxiliary Air Force) VII, 39,348

Wade George, generał 155 WałAtlantycki 2, 29, 85,218 Warspite(okrętwojenny) 91,170 Waterlooville 54 Watts H., kapitan (lekarz) 304 Webber Jim, porucznik 302 Wehrmacht 218, 219 Wells Donald, porucznik 102 wemy18 Wesdey, kapitan 305 więźniowie

jeńcy niemieccy 163, 198, 218, 219, 244, 272,280,284,291,331,333

różnych narodowości 246,334 wyjście bez przepustki 69

Wiłmot Chester 302 Wise, major 54 Włochy 24, 35,43 Wolni Francuzi 172 Women's Timber Corps (Women's Land

Army) 21, 348






Woods Humphrey, generał porucznik 59 Wright Joe 183 WRNS (Women's Royal Naval Service) 19,

77,348

X23, miniaturowa łódź podwodna 177, 178, 179.354

"zabawki" 2, 28, 35, 354 załadunek 66-73 zamek Rolanda, hrabstwo Hampshire 60 Ziaj a John, szeregowiec 20

żandarmeria wojskowa 9, 16, 19. 55, 69. 147,192,266,288,347






Sierżant William Higgs Glitler Pilot Regiment Przyjechał Francuz na rowerze z długą bułką pod pachą i zatrzymał się natychmiast, gdy nas wbaczył, ponieważ mieliśmy te śmieszne kapelusze, takie jak Niemcy, i skrzydełka na piersiach. Wyglądaliśmy jak Niemcy. Wyciągnął swoją

kartę identyfikacyjną, aby nam ją pokazać. Powiedziałem: Je suis Anglaiś'33 •

Zapytał: ,,Anglais?''34• Powiedziałem: "Vóus allei'35• Pojechał dróżką na farmę. Nagle usłyszeliśmy, jak krzyczy, i wbaczyliśmy wchodzące krowy. Spodziewał się kłopotów i zaganiał swoje krowy.

Podpułkownik Terence Otway Dowótlca 9. batalionu, Parachute Regiment Spotkaliśmy dwóch dość tęgich Niemców na rowerach, którzy się zatrzymali. Gdy powiedzieliśmy im, że jesteśmy brytyjskimi żołnierzami, stwierdzili, że mają dość i są zmęczeni esesmanami przebierającymi się w brytyjskie mundury i przeprowadzającymi ćwiczenia, i zapytali, czy mogliby wrócić do koszar. Przekonaliśmy ich, że jesteśmy brytyjskimi żołnierzami, zabraliśmy im karabiny i je wrzuciliśmy do bagnistej wody, a im kazaliśmy wsiadać na rowery i zabierać się stamtąd, co z wdzięcznością zrobili. Często się zastanawiam, co się z nimi stało.

Starszy szeregowiec Ron Phelps 9. batalion, Parachute Regiment Niespodziewanie usłyszałem odgłos maszerujących stóp i pomyślałem: "0, rany! To muszą być Niemcy". Zanurkowałem za osłonę i zobaczyłem prze

chodzących naszych lekarzy. Maszerowali trójkami tą drogą, jakby to były ćwiczenia, aby zorganizować szpital polowy. Pomyślałem sobie: "Może to nie jest wojna. Może to ćwiczenia". Nie mogłem zrozumieć, jak mogli tak maszerować. Przypuszczam, że było ich dwudziestu albo trzydziestu, maszerujących

trójkami, jakby się nie przejmowali całym światem.

Kapitan Guy Radmore Oficer łqcznofci, 5. Brygada Spadochronowa Gdy się tak kręciliśmy bez celu w ciemności, usłyszałem jakiś pojazd i powie

działem chłopakom, aby wyjęli granaty - myślałem, że to wóz opancerzony

33 Z francuskiego: Jestem Anglikiem" (przyp. tłum.). 34 Z francuskiego: "Anglikiem?" (przyp. tłum.). 35 Z francuskiego: "Prosz~ jechać" (przyp. tłum.).





Desant powietrzny 135

- a to jechało dwóch spadochroniarzy marynarki36• Zatrzymałem ich i powiedziałem: "Wysiadać. Co robicie?". Odpowiedzieli: "Cóż, w marynarce nikt nas nie uczył, jak maszerować, więc zabiliśmy tych Niemców i teraz jedziemy do punktu zbiórki". Rozkazałem: "Od tej chwili pójdziecie piesw". Co za potworna arogancja marynarki wojennej! Ale pomyślałem sobie, że to było wspaniałe. Ci goście, tacy rzecwwi.

Kapitan John Sim 12. batalion, Parachute Regiment Gdy wydostałem się z uprzęży, stwierdziłem, że wstałem zrzucony we właściwe miejsce, i krzyknąłem na wypadek, gdyby jacyś ludzie wylądowali w pobliżu i mogli mnie usłyszeć. Zebrałem niewielką, czteroosobową grupę i posługując się moim kompasem, pomaszerowaliśmy na zachód do punktu zbiórki. 7. batalion miał trąbkę sygnałową do zwoływania ludzi w zagajniku na skraju strefy zrzutu, a 13. batalion- róg myśliwski. Ale my, dwunasty, mieliśmy czerwone światło. Wszedłem na niewielki pagórek w strefie zrzutu i poświeciłem swoją latarką wokół, mając nadzieję, że moi ludzie robaczą światło i przyjdą do mnie, a wtedy wyślę ich do punktu zbiórki batalionu w kamieniołomie. Jedynie paru przyszło w ciągu godziny, kiedy tam czekałem.

Kapitan Guy Radmoce Oficer łtp.ności, 5. Brygada Spadochronowa Spotkałem oficera wywiadu i zapytałem: "Gdzie jesteśmy?", a on odpowiedział: "Nie mam pojęcia". Dotarliśmy do jakiegoś drogowskazu- wtedy było już z nami kilku żołnierzy- i powiedziałem: "Dowiedzmy się". Wspiął się mi na ramiona i poświecił latarką na drogowskaz.

Major Kenneth Darłing 12. batalion, Parachute Regiment Przez kilka ostatnich łat w Anglii odwykliśmy od znaków drogowych, ponieważ wszystkie wstały usunięte, zwłaszcza te w południowej Anglii. Głupio praktyczni Niemcy podjęli wszelkie kroki, aby stawić opór naszej inwazji, ale

36 Spadochroniarze marynarki: żołnierze Royal Navy, którzy zostali zrzuceni z siłami desantowymi, aby zapewnić łączno~ć radiową z siłami marynatki przy brzegu, przeprowadzającymi bombardowanie (przyp. autora).






zapomnieli pozdejmować cholerne drogowskazy, tak jak my zrobiliśmy w Anglii cztery lata wcześniej.

Szeregowiec Victor Newcomb Sanitariusz, 224th Parachute FieltlAmbulance Okazało się, że zawisłem na drzewie, niezbyt wysoko nad ziemią. Odpiąłem spadochron i po prostu spadłem ten kawałek, aby znaleźć się po kostki w bagnie. Precyzja zrzutu nie pokryła się z tą, o jakiej z pełnym przekonaniem mówili nam wcześniej na odprawie. Byłem nie wiadomo gdzie i nie porrafiłem nic rozpoznać, mogłem jedynie stwierdzić obecność mnóstwa kumkających żab. Wiedziałem, że to bagno. Zatem z dużą dozą prawdopodobieństwa uznałem, że jestem kawał na południe od miejsca, w którym miałem wstać zrzucony. Wypiąłem się z uprzęży. Uratowałem torbę ze sprzętem lekarskim, którą za

brałem ze sobą. Przeniosłem się w miejsce, gdzie usłyszałem ciche głosy w innej części tego podmokłego terenu, i znalazłem dwóch cry trzech członków innych grup - nie grupy, która była zrzucana razem ze mną. Wyglądało na to, że nieco mnie od nich zniosło.

Sformowaliśmy niewielki oddział, a następnie znaleźliśmy drogę do najbliższej srosy i do najbliższego wiejskiego domu, gdzie z pomocą map i miejscowych rolników dokładnie ustaliliśmy, gdzie się znajdujemy. Przyjęli nas dosyć radośnie. Tylko zbyt się przejęli, chcąc nam powiedzieć wszystko, co mogli o tym, gdzie jesteśmy i gdzie mogą się znajdować żołnierze armii niemieckiej. Zaproponowali nam niewielki poczęstunek, ale nie byliśmy w nastroju na jedzenie czy picie.

Szeregowiec James Baty 9. batalion, Parachute Regiment Wylądowałem w wodzie ku mojemu niemałemu przerażeniu. Niemcy zalali ogromne obszary i wszędzie pod spodem było lepkie błoto. Byłem mokry, przemoczony. Najbardziej ze wszystkiego ubłocone miałem buty i nogi. Musiałem wylądować na kawałku gruntu w wodzie, gdzie było niewielkie wzniesienie i po prostu wyczuwałem je nogami i poruszałem się wzdłuż niego, aż wydostałem się z wody. Miałem ogromne szczęście- wielu utonęło. Jeśli na czas nie odpięli spadochronów albo byli obładowani sprzętem, szli prosto na dno.





Desant powietnny 137

Brygadier James Hill Dowótlca 3. BrygaJy SpaJochronowej Spadłem pół kilometra od Cabourga, gdzie rzeka Dives wpada do morza- blisko rzeki, do ponadmetrowej wody. Przez cztery godziny się męczyłem, aby wydostać się na suchy ląd w pobliże naszej strefy zrzutu. W tym czasie, co mnie bardzo zmartwiło, stwierdziłem, że niechcący robię herbatę - jako dobry żołnierz zawsze miałem torebki herbaty w kieszeni munduru polowego i oczywiście po wpadnięciu do ponadmetrowej wody zostawiałem za sobą smugę zimnej herbaty. Gdy jeszcze byłem w wodzie, usłyszałem strzały i pomyślałem: "Dzięki Bogu, nareszcie weszliśmy do walki". Gdy przeprowadziłem dochodzenie, okazało się, że to członek mojej ochrony przez pomyłkę postrzelił innego w nogę, biorąc go za Niemca.

Zebrałem czterdziestu dwóch przemoczonych maruderów, w tym dwóch spadochroniarzy marynarki i zrzuconego na spadochronie owczarka niemieckiego. Gdy maszerowałem z tymi czterdziestoma dwoma facetami, zaczęło świtać, a byliśmy na bardzo wąskiej ścieżce bez rowów po bokach, za to z wodą po drugiej stronie żywopłotów. Nagle usłyszałem okropny hałas. Ponieważ już wcześniej widziałem walkę, wiedziałem, co to jest- było to bombardowanie systemowe z nisko lecącego samolotu. Krzyknąłem do ludzi, aby padli. Wszyscy rzuciliśmy się na ziemię. Ja sam padłem na dowódcę plutonu moździerzy 9. batalionu. Byliśmy tam w samym środku bombardowania systemowego i pomyślałem: "To koniec", i wiedziałem, że dostałem.

Człowiek zdawał sobie sprawę jedynie z kurzu i zapachu śmierci. To było straszne. Później spojrzałem w lewo i na środku ścieżki zobaczyłem nogę, i pomyślałem: "Na Boga! To moja noga''. Spojrzałem jeszcze raz i stwierdziłem, że jednak nie, bo tkwił na niej brązowy but, a miałem surową zasadę, że nikt nie może nosić brązowych butów, bo takie nosili amerykańscy spadochroniarze. Leżałem na poruczniku Petersie, który nie żył, i to była jego noga. Miałem urwaną większość lewego pośladka, ale poza tym byłem cały.

Podniosłem się na nogi i zobaczyłem jeszcze tylko jedną osobę, która dała radę wstać, i był to mój dowódca plutonu ochrony. Pierwszym moim problem jako dowódcy było: "Co mam robić?". Otaczali mnie martwi i umierający ludzie. Mam się nimi zająć czy dalej wykonywać swoje zadanie? Oczywiście odpowiedź brzmiała - dalej robić swoje. Więc z moim dowódcą plutonu obrony obeszliśmy wszystkie martwe ciała, zabraliśmy im morfinę i przekazaliśmy ją żywym, żeby przynajmniej nieco im ulżyć, a później nie mieliśmy innego wyjścia, jak ich zostawić. I nigdy tego nie zapomnę, będzie mnie to





D day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-ii

Documents

Transcript of D day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-ii