Czysta kraina Wielkiej Błogości Manfred Seegers_________

Różne poziomy praktyki Buddy Nieograniczonego Światła

Historyczny Budda Siakjamuni miał bardziej i mniej zdolnych uczniów. Chociaż zasadniczo nauczał jednej drogi do oświecenia, poszczególnych elementów jego nauk używano odpowiednio do możliwości uczniów. Nauki Buddy można podzielić na dwa „pojazdy”: sutr i tantr. O sutrach mówi się, że są „pojazdem przyczynowym” ponieważ przy pomocy zawartych w nich wskazówek buduje się przyczyny, dzięki którym można osiągnąć oświecenie. W tantrze, „pojeździe owocu”, identyfikujemy się z owocem praktyki, czy też różnymi aspektami oświecenia.

Gromadzenie przyczyn, dzięki którym możliwe jest osiągnięcie oświecenia oznacza, że z jednej strony usuwamy przyczyny powstawania cierpienia i praktykujemy w sposób, który prowadzi do końca cierpienia i trwałego szczęścia. W buddyzmie Małej Drogi (hinajana) celem jest wyzwolenie, kiedy to iluzja prawdziwego ego danej osoby rozpuszcza się wraz z usunięciem większych splamień w umyśle. Na Wielkiej Drodze (mahajana) celem jest pełne oświecenie. Na bazie życzenia wyzwolenia z cierpienia wszystkich istot, usunięte zostają nawet te najbardziej subtelne zasłony niewiedzy w umyśle i osiągamy stan najwyższej mądrości – wszechwiedzy. Najwyższa mądrość nie jest niczym innym, jak prawdziwą naturą naszego umysłu. Jeśli ktoś posiada głębokie zaufanie do prawdziwej natury umysłu może bezpośrednio zidentyfikować się z jej urzeczywistnieniem, z różnymi właściwościami oświeconego umysłu. Metody tantryczne Diamentowej Drogi są w stanie przynieść szybkie efekty, ponieważ opierają się na naukach o naturze buddy, którą posiadają wszystkie istoty. Mówi się, że dzięki metodom Diamentowej Drogi najlepsi mogą osiągnąć oświecenie w ciągu jednego życia. Jest to niesłychanie krótki czas, szczególnie jeśli porównamy go z podejściem sutr, w których mówi się, że osiągnięcie oświecenia może potrwać całe eony. Jednak nie każdy jest w stanie zastosować tak silne metody. Większość szkół Wielkiej Drogi opiera się na postawie opisanej w sutrach. Tylko buddyzm tybetański wykorzystuje i przekazuje wszystkie tantryczne metody, których nauczał Budda. Oświecenie może wyrażać się na różne sposoby. Wszystkie aspekty oświecenia, które zamanifestował Budda Siakjamuni, można zgromadzić w pięciu rodzinach buddy, a te z kolei można wyrazić za pomocą formy Dzierżącego Diament (tyb. Dordże Czang), tantrycznej manifestacji Siakjamuniego. Wszyscy bodhisattwowie i buddowie dziesięciu kierunków otoczeni są swoimi polami mocy oświecenia, które są ich czystymi krainami. Budda Siakjamuni szczegółowo opisał właściwości tych krain. Nauczał różnych metod, dzięki którym można wejść z nimi w kontakt, ponieważ w porównaniu do innych sposobów praktykowania, jest to względnie prosta droga do oświecenia.

Spośród pięciu rodzin buddy Amitaba, Budda Nieograniczonego Światła (tyb. Opame), jest buddą kierunku zachodniego. Ma tak na imię, ponieważ światło promieniujące z jego ciała płynie do wszystkich czystych krain buddów dziesięciu kierunków. Wiele eonów temu działając pod wpływem obietnicy bodhisattwy wyraził silne życzenie, żeby wymanifestować taką czystą krainę, która będzie łączyć właściwości wszystkich innych czystych krain, a wszystkie istoty, które wyrażą takie życzenie będą mogły się tam odrodzić. Poprzez moc tego życzenia w momencie, w którym osiągnął oświecenie stworzył Czystą Krainę Wielkiej Błogości (skr. sukawati, tyb. dełaczien). Nauki na temat właściwości Buddy Nieograniczonego Światła i jego czystej krainy można znaleźć przede wszystkim w Mniejszej i Większej Sukawati-Wju-Ha, krótszym i dłuższym Opisie Czystej Krainy Bezgranicznej Błogości (I i II wiek n.e.) oraz w Amita-jur Dhjana Sutra, czyli Sutrze Medytacji na Buddę Nieograniczonego Życia (III wiek n.e.). Oprócz tego, w wielu sutrach Wielkiej Drogi poleca się metodę polegającą na nawiązaniu kontaktu i odrodzeniu się w czystych krainach.

Zawiera ona około 200 sutr i komentarzy do nich, m.in. Awatamsaka, Surangana, Lotosowa, Pradżniaparamita. Również Traktat o Przebudzaniu Zaufania autorstwa Aswagoszy jasno opisuje tę praktykę. Możemy wyróżnić cztery przyczyny odrodzenia się w Czystej Krainie Bezgranicznej Błogości. Pierwszym i podstawowym powodem jest życzenie odrodzenia się w tym miejscu. Wyobrażanie sobie Buddy i jego czystej krainy tak wyraźnie, jak to możliwe jest powodem drugim. Trzecią przyczyną jest unikanie negatywnych działań i praktykowanie działań pozytywnych. Natomiast czwartym powodem jest rozwijanie Oświeconej Postawy, bodhiczitty, czyli życzenia osiągnięcia oświecenia dla pożytku wszystkich istot na bazie współczucia i mądrości. W oparciu o te nauki Budda przekazał wiele poziomów praktyki odpowiednio do zdolności uczniów. Można je podzielić na dwie główne grupy: sutr i tantr.

Poziom sutr

Poziom sutr jest fundamentem szkoły Czystej Krainy (w Polsce znanej raczej jako amidyzm,przyp. tłum), która jest największą buddyjską szkołą na świecie, zrzesza ponad sto milionów buddystów. Główną praktyką w tej szkole jest powtarzanie imienia Buddy Nieograniczonego Światła oraz praktyka trzech nagromadzeń:

Zaufanie, życzenia i praktyka - Pierwszym nagromadzeniem jest zaufanie do obietnicy Amitaby, że pomoże wszystkim, którzy powtarzają jego imię, do jego zachodniej Czystej Krainy oraz własnej natury buddy. Powtarzanie imienia buddy jest przypominaniem sobie o prawdziwej naturze umysłu. Drugim jest wyrażanie silnych życzeń odrodzenia się w czystej krainie po to, by wyzwolić z kręgu cierpienia zarówno siebie, jak i innych. Trzecim nagromadzeniem jest praktykowanie, co w przypadku tej szkoły oznacza myślenie o Buddzie Nieograniczonego Światła, powtarzanie jego imienia tak długo aż rozpuści się wszelkie oddzielenie i umysł praktykującego stopi się z umysłem Amitaby. W ten sposób rozwija się umiejętność stabilnego medytowania, w wyniku czego pojawia się wgląd. Oprócz myślenia o Buddzie Nieograniczonego Światła powinno się również studiować sutry Wielkiej Drogi oraz wykonywać różne pozytywne działania. W taki właśnie sposób można zbudować pomost do dełaczien. Można też powiedzieć, że te trzy nagromadzenia: zaufanie, życzenia i praktyka są zasadniczo tym samym, w każdym z nich zawarte są pozostałe.

Różne szkoły, ten sam cel - Główną praktyką w szkole Czystej Krainy jest powtarzanie imienia Buddy Nieograniczonego Światła. Pierwszą z trzech pozostałych praktyk jest pamiętanie o Amitabie poprzez patrzenie na jego posąg lub formę, drugą metodą jest wyobrażanie go sobie, a trzecią – medytowanie na prawdziwą naturę umysłu. Powtarzanie imienia Buddy działa tak samo, jak powtarzanie mantr – taki jest związek tej szkoły z tantrycznymi, bardziej ezoterycznymi kierunkami. Buddyjscy mistrzowie różnych tradycji często twierdzili, że „powtarzanie imienia buddy łączy medytację (Zen), studiowanie sutr, dyscyplinę (winaja) oraz szkoły tajemne”. Dzieje się tak dlatego, że przez powtarzanie imienia Buddy człowiek oczyszcza się od iluzji i przywiązania, co jest praktyką Zen. Słowa „Budda Amitaba” kryją ogromną ilość doniosłych nauk, a odkrywanie ich stanowi praktykę studiowania sutr. Powtarzanie imienia Buddy oczyszcza i uspakaja karmy ciała, mowy i umysłu, co jest praktyką szkoły Dyscypliny. W Chinach szkoła Czystych Krain nazywa się formalnie Czingtu Tsung, co odpowiada pojęciu Jodo Szu w buddyzmie japońskim. Do czasów Hui-Juana (334 – 416 n.e.) praktyka na Buddę Nieograniczonego Światła była jedną z głównych buddyjskich praktyk. W 402 roku Hui-Juan wyseparował tę praktykę i stworzył wokół niej osobną szkołę, Towarzystwo Białego Lotosu. Przypominał o obietnicyAmitaby: wszyscy, którzy mają do niego zaufanie odrodzą się w Czystej Krainie i koncentrował się na praktyce powtarzania frazy zwanej Nien-fo: „Namo Amito Fo”, co dosłownie znaczy: „Składam hołd Buddzie Nieograniczonego Światła“. Używa się jej również w japońskiej odmianie buddyzmu Czystej Krainy, Nembutsu (Namo Amida Butsu). Słynny, XVI wieczny mistrz Zen, Czu Hung powiedział: „Czysta Kraina jest czymś najbardziej pierwotnym, subtelnym i wspaniałym. Jest również czymś najprostszym, dlatego ludzie o wysokiej inteligencji zapominają o niej. Narodziny i śmierć wydarzają się w każdym momencie świadomości, dlatego też wszystkie światowe i transcendentne nauki nie są oddzielone od pojedynczego momentu świadomości. Już w tej chwili, wykorzystaj ten moment przytomności i bądź uważnym buddą, pamiętaj o buddzie,

powtarzaj jego imię. Jakie to proste i wyzwalające! Jaka czysta i esencjonalna energia, tak silna i prawdziwa! Jeśli widzisz skąd pochodzi ta uważność to jest to Amitaba naszej wrodzonej natury. To jest sens nauk Zen”. Wysoka forma praktyki w szkole Czystej Krainy może być praktykowana przez ludzi o wielkich możliwościach duchowych: „Kiedy umysł jest czysty, kraina buddy jest czysta, powtarzanie imienia buddy jest wypowiadaniem natury umysłu” (Wimalakirti-Nirdesza sutra). Odrodzenie w czystej krainie jest w ostatecznym rozrachunku odrodzeniem w czystym umyśle, dlatego też na zaawansowanym poziomie szkoła Czystej Krainy i Zen są tym samym.

Poziom tantr

Na poziomie tantr, czy też Diamentowej Drogi, istnieje wiele form praktyki. Punktem centralnym jest tu identyfikacja: zachowywanie się jak budda, aż praktykujący sam się nim stanie. Ponieważ Budda Nieograniczonego Światła wyraził tak silne życzenie dla pożytku wszystkich czujących istot, praktykę można zacząć bez żadnych szczególnych przygotowań, jednak może się stać ona jeszcze skuteczniejsza, jeśli otrzyma się przekaz od nauczyciela. Przekaz składa się z przekazu mocy Buddy Nieograniczonego Światła (tyb. łang), „przekazu ustnego”, czy też autoryzacji do praktyki (tyb. lung) oraz dokładnych wyjaśnień, jak należy właściwie praktykować (tyb. tri). Każdą tantryczną praktykę można podzielić na dwie lub trzy części. Pierwsza to faza budowania, w której wyobrażamy sobie określone formy, oraz faza medytacji (rozpuszczania), w której stapiamy się z tym, co zbudowaliśmy i pozwalamy umysłowi spocząć w swojej własnej naturze. W podziale tej praktyki na trzy części, stosujemy sanskryckie nazewnictwo: mudra, mantra i samadi. Pierwsza część (mudra) jest szczegółowym budowaniem formy buddy w umyśle, oczyszczaniem splamień ciała, w wyniku czego możliwe jest zamanifestowanie się czystego aspektu, które jest emanacją ciała buddy (skt. nirmanakaja, pl. stan współczucia). Poprzez powtarzanie mantry (element fazy budowania) oczyszczamy splamienia mowy, dzięki czemu możliwe jest zamanifestowanie swojej mowy jako ciała radości buddy (skt. sambogakaja, pl. stan radości). Funkcją fazy rozpuszczania (samadi) jest oczyszczenie splamień w umyśle, dzięki czemu zamanifestować można ciało zjawisk buddy (skt. dharmakaja, pl. stan prawdy). Fazy te działają w ten sam sposób bez względu na to, czy wybieramy krótką, średnią czy rozbudowaną formę praktyki na Buddę Nieograniczonego Światła. Sens tych praktyk jest bardzo głęboki, więc opisanie wszystkich jej aspektów w tym kontekście nie jest możliwe. W Diamentowej Drodze mamy do czynienia ze szczególną formą praktyki, jedną z najgłębszych, jakie Budda w ogóle przekazał. Jest to tak zwane „przeniesienie świadomości” (tyb. poła), praktyka świadomego umierania. W tradycji Kagyu buddyzmu tybetańskiego naucza się jej w ramach Sześciu Jog Naropy. Nauczana jest również przez nauczycieli szkoły Ningma, ponieważ otrzymali ją od indyjskiego mistrza Padmasambawy, który był prekursorem buddyzmu w Tybecie. W praktyce świadomego umierania uczymy się jak ukierunkować swój umysł na Buddę Nieograniczonego Światła i przenieść swoją świadomość do Czystej Krainy Najwyższej Błogości. Nawiązujemy kontakt z Amitabą, dzięki czemu bezpośrednio doświadczamy jego skrajnie czystego i błogiego stanu. Jest to coś szczególnie pożytecznego w chwili śmierci. Zamiast wpadać w strumień stanu pośredniego (tyb. bardo), co doprowadzi do kolejnych odrodzeń w kole życia, udajemy się bezpośrednio do stanu najwyższej błogości, gdzie sami decydujemy, czy chcemy się odradzać dla pożytku wszystkich istot, czy też nie. W krainie stanu buddy otrzymuje się dalsze nauki, można rozwijać się bardzo szybko, aż do osiągnięcia stanu pełnego oświecenia. Co więcej, dzięki tej praktyce możliwe jest coraz lepsze zrozumienie czystej natury swojego umysłu, co oznacza manifestowanie czystej krainy tu i teraz. W takim przypadku nie musimy już wysyłać swojej energii i świadomości do czystej krainy, nie musimy czekać już na skutki zbudowanych przyczyn. Zamiast tego, jeszcze w tym życiu, możemy rozwinąć wielką zdolność przynoszenia pożytku czującym istotom i wyzwalania ich z kręgu cierpienia. To jest prawdziwy sens praktyki świadomego umierania, wielki prezent i najgłębsza z form praktyki na Buddę Nieograniczonego Światła.