opracowała: Ewa Kozłowska

Czy nasze dziecko jest gotowe do podjęcia nauki w szkole?

Dobry start w szkole jest niezwykle ważny dla dalszego rozwoju dziecka - zwiększa szanse na to, by w przyszłości dziecko osiągało sukcesy edukacyjne, zawodowe i osobiste.

„Pojęcie gotowości do jakiegokolwiek rodzaju uczenia się odnosi się do takiego stadium rozwoju dziecka, w którym może ono uczyć się czegoś nowego z łatwością i bez napięcia emocjonalnego (towarzyszącegco zwykle zadaniom zbyt trudnym przekraczającym możliwości dziecka) osiągać sukces, ponieważ wysiłki nauczyciela dają zadawalające rezultaty”. /J. Taylor /

Gotowość do nauki nie jest czymś, co dziecko osiąga automatycznie w pewnym wieku (np. po ukończeniu 6-7 lat).

Odpowiednie przygotowanie do podjęcia nauki w szkole, to wynik interakcji między dzieckiem a środowiskiem rodzinnym i wychowaniem przedszkolnym.

Na dobry start dziecka w szkole wpływają:

Bezpieczne i bogate /w sensie intelektualnym/ środowisko

Czas poświęcony dzieciom przez rodziców i opiekunów - rozmowy, zabawy,

rysowanie, czytanie dziecku, uczenie, wycieczki itp.

Uczęszczanie do przedszkola

Zadaniem nauczycieli jest prowadzenie obserwacji pedagogicznych mających na celu poznanie możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci oraz dokumentowanie tych obserwacji. W roku poprzedzającym rozpoczęcie przez dziecko nauki w klasie I szkoły podstawowej należy przeprowadzić analizę gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (diagnoza przedszkolna).

Z Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23.12. 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr4. poz.17)

rodzicom w poznaniu stanu gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole i wspieraniu jego rozwoju

nauczycielowi w opracowaniu indywidualnego programu wspomagania i korygowania rozwoju

dziecka

pracownikom poradni psychologiczno-pedagogicznej, w razie potrzeby pogłębionej diagnozy związanej ze

specjalnymi potrzebami edukacyjnymi

Celem diagnozy przedszkolnejjest poznanie indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka

oraz przeprowadzenie analizy stopnia jego gotowości do nauki w szkole.

Diagnoza jest pomocna:

Przedszkole,(…) wydaje rodzicom dziecka objętego wychowaniem przedszkolnym informację o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej. Informację wydaje się w terminie do końca kwietnia roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym dziecko ma obowiązek albo może rozpocząć naukę w szkole podstawowej.

Rozporządzenie MEN w sprawie świadectw, dyplomów państwowychi innych druków szkolnych z dnia 28 maja 2010 r. /§ .3. pkt. 5/.

Na dojrzałość szkolną dziecka składają się osiągnięcia rozwojowe w trzech sferach:

umysłowej

ruchowejemocjonalno-

społecznej

Dojrzałość szkolna zwana jest również gotowością do podjęcia nauki- czyli gotowością podjęcia przez dziecko zadań i

obowiązków, jakie stawia przed nim szkoła.

Jak ocenić, czy dziecko jest gotowe do szkoły?

Co dziecko powinno wiedzieć i umieć zanim

przekroczy próg szkoły?

Najlepiej i najprościej jest zasięgnąć informacji u nauczyciela przedszkola,

który na co dzień obserwuje i diagnozuje dziecko. Warto

współpracować i być w stałym kontakcie z nauczycielem!

Każdy z Rodziców może samodzielnie wstępnie ocenić gotowość szkolną

swojej pociechy korzystając z poniżej zawartego pakietu podstawowych sprawności i zasobu wiedzy jaką

powinien dysponować przyszły uczeń /opracowano na podstawie arkuszy diagnozy w: J. Kopała i E. Tokarska,

Diagnoza przedszkolna./

Podaje swoje imię i nazwisko, zna swój adres zamieszkania.

Wie, ile ma lat

Potrafi wymienić członków swojej rodziny

Wie, jaka jest teraz pora roku, nazywa poprzednią i następną

Wie, jaki jest dzisiaj dzień tygodnia, jaki był wczoraj i jaki będzie jutro

Potrafi powiedzieć, jaka jest dzisiaj pogoda

Zasób wiadomości o otoczeniu społecznym i przyrodniczym: SFERA

UMYSŁOWA

Opracowano na podstawie arkuszy diagnozy w: J. Kopała i E. Tokarska, Diagnoza przedszkolna.

Mówi poprawnie pod względem artykulacyjnym i gramatycznym

Stosuje prawidłowo formy gramatyczne

Opowiada, co jest na obrazku, interpretując jego treść

Rozumie polecenia nauczyciela

Potrafi zadawać pytania w celu uzyskania informacji.

Wyraża opinię na określony temat

Dostosowuje sposób wypowiedzi do rozmówcy i sytuacji

Potrafi dokończyć zdanie, tworząc logiczną wypowiedź

Mowa:

SFERA

UMYSŁOWA

Opracowano na podstawie arkuszy diagnozy w: J. Kopała i E. Tokarska, Diagnoza przedszkolna.

Układa obrazek z części

Wskazuje podobieństwa i różnice między przedmiotami

/obrazkami/

Wskazuje 6 i więcej elementów, którymi różnią się 2 obrazki

Rysuje na kratkowanym papierze

według podanego wzoru

Rozpoznaje kolory Rozróżnia kształty

Percepcja wzrokowa:

SFERA

UMYSŁOWA

Opracowano na podstawie arkuszy diagnozy w: J. Kopała i E. Tokarska, Diagnoza przedszkolna.

Rozpoznaje odgłosy z najbliższego otoczenia.

Potrafi powtórzyć usłyszany rytm.

Powtarza krótkie wierszyki i rymowanki.

Wyodrębnia wyrazy w zadaniu.

Dokonuje analizy i syntezy sylabowej wyrazu.

Nazywa głoski w nagłosie i wygłosie wyrazu.

Układa rym do podanego wyrazu.

SFERA

UMYSŁOWA

Percepcja słuchowa:

Opracowano na podstawie arkuszy diagnozy w: J. Kopała i E. Tokarska, Diagnoza przedszkolna.

Posługuje się liczebnikami głównymi i porządkowymi.

Orientuje się na kartce papieru.

Dostrzega związki przyczynowo-skutkowe, układając historyjkę obrazkową.

Dostrzega regularności i kontynuuje je.

Rozpoznaje kształty figur geometrycznych.

Rysuje postać człowieka, zaznaczając wszystkie elementy.

Rozróżnia prawą i lewą stronę ciała.

Wskazuje położenie przedmiotów w przestrzeni.

Grupuje obiekty w sensowny sposób.

Porównuje liczebność zbiorów, stosując określenia: mniej, więcej, tyle samo.

Porządkuje zbiory według liczebności, np. od najmniejszego do największego.

Liczy prawidłowo w zakresie 10 i większym.

Dodaje i odejmuje na konkretach.

SFERA

UMYSŁOWA

Rozwój intelektualny wraz z pojęciami matematycznymi:

Opracowano na podstawie arkuszy diagnozy w: J. Kopała i E. Tokarska, Diagnoza przedszkolna.

Rozpoznaje symbole i rozumie ich znaczenie.

Wskazuje takie same znaki graficzne.

SFERA

UMYSŁOWA

Rozumienie symboli:

Opracowano na podstawie arkuszy diagnozy w: J. Kopała i E. Tokarska, Diagnoza przedszkolna.

Chętnie uczestniczy w zabawach ruchowych.

Sprawnie chodzi i biega, zachowując równowagę ciała.

Zręcznie rzuca i chwyta przybory sportowe.

Wykonuje improwizacje ruchowe do muzyki lub opowiadania nauczyciela.

Samodzielnie ubiera się, zapina guziki, wiąże sznurowadła.

Prawidłowo wykonuje czynności higieniczne i korzysta z toalety.

Dba o swoje rzeczy i utrzymuje je w porządku.

SFERA

RUCHOWA

Rozwój fizyczny, motoryczny i samoobsługa:

Opracowano na podstawie arkuszy diagnozy w: J. Kopała i E. Tokarska, Diagnoza przedszkolna.

Posługuje się przy rysowaniu i innych czynnościach zawsze tą samą ręką.

Prawidłowo trzyma przybory i stosuje odpowiedni nacisk podczas rysowania.

Rysuje szlaczki.

Kolorując, mieści się w konturze.

Podejmuje i samodzielnie wykonuje prace plastyczno-konstrukcyjne.

Sprawnie posługuje się nożyczkami.

SFERA

RUCHOWA

Sprawność manualna:

Opracowano na podstawie arkuszy diagnozy w: J. Kopała i E. Tokarska, Diagnoza przedszkolna.

Uczestniczy we wszystkich zajęciach proponowanych przez nauczyciela.

Przestrzega zasad ustalonych w grupie.

Używa form grzecznościowych.

Współdziała z innymi dziećmi podczas zabawy i wykonywania zadań.

W sposób jasny wyraża swoje potrzeby.

Wykonuje przyjęte na siebie obowiązki i doprowadza pracę do końca.

Samodzielnie organizuje wolny czas przeznaczony na zabawę.

Umie wyrazić swoje uczucia w sposób adekwatny do sytuacji.

Rozumie emocje i uczucia innych osób.

Potrafi ocenić postępowanie swoje, kolegów i bohaterów literackich.

SFERA

EMOCJONALNO-SPOŁECZNA

Rozwój społeczny i emocjonalny:

Opracowano na podstawie arkuszy diagnozy w: J. Kopała i E. Tokarska, Diagnoza przedszkolna.

Wyniki badania

Jeżeli dziecko opanowało większość sprawności, macie Państwo powód do radości – Wasze dziecko jest dobrze przygotowane do podjęcia nauki w I klasie.

Jeśli więcej ocen wypadło na „nie”, to prawdopodobne jest, że przedszkolak będzie wymagał dodatkowych ćwiczeń przygotowujących do nauki.

Spostrzeżenia i wnioski z obserwacji dziecka dobrze jest konsultować z nauczycielem przedszkola. Macie Państwo ten sam cel: dobrze przygotować dziecko do nauki.

Badając poziom gotowości szkolnej, poznajemy, jakie umiejętności wchodzące w skład gotowości szkolnej dziecko już osiągnęło, a nad czym musimy z nim jeszcze popracować.

W przypadku jakichkolwiek problemów czy wątpliwości rodzice mogą zgłosić się na

badania do poradni psychologiczno-pedagogicznej,

gdzie po badaniu otrzymają opinię ze wskazaniami do odpowiednich ćwiczeń.

Co robić, jeżeli mamy wątpliwości ?

Skutki braku gotowości szkolnej:

Ogólne trudności w uczeniu się powodowane opóźnieniami rozwoju

myślenia, pamięci i uwagi

Ryzyko dysleksji i dyskalkulii związane z

brakami w zakresie umiejętności

percepcyjnych

Zaburzenia emocjonalne z powodu

niedostatecznej dojrzałości

emocjonalnej

Skutki niepowodzeń szkolnych:

Utrata motywacji do

nauki

stany napięcia psychicznego

Lęki, nerwice szkolne

Wagarowanie i ucieczki,

sprzyjające demoralizacji,

Agresja i tendencje do niszczenia,

demolowania itp.

Dzięki wczesnej diagnozie można

uchronić dziecko przed przykrymi trudnościami

w nauce.

To od nas, Rodziców i nauczycieli w znacznej mierze

zależy czy dziecko będzie osiągało sukcesy czy porażki.

Przede wszystkim dobro dziecka

M. Bogdanowicz, Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie. Gdańsk 2005.

E. Gruszczyk-Kolczyńska, Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki. Przyczyny, diagnoza, zajęcia korekcyjno-wyrównawcze. Warszawa 2006

E. Gruszczyk-Kolczyńska, E. Zielińska, Wspomaganie rozwoju umysłowego czterolatków i pięciolatków. Książka dla rodziców, terapeutów i nauczycieli przedszkola. Warszawa 2004

E. Gruszczyk-Kolczyńska, E. Zielińska, Wspomaganie dzieci w rozwoju do skupiania uwagi i zapamiętywania. Uwarunkowania psychologiczne i pedagogiczne, programy i metodyka. Warszawa 2005.

E. Gruszczyk-Kolczyńska, E. Zielińska, Dziecięca matematyka. Książka dla rodziców i nauczycieli. Warszawa 1997.

i nauczycieli. Warszawa 2007

H. Prus – Wiśniewska, Zanim dziecko pójdzie do szkoły, warszawa 1995.

D. Siemek, Przedszkolak będzie uczniem, Warszawa 2003

Warto przeczytać:

Bibliografia:

•M. Bogdanowicz, Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie. Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2005.•E. Gruszczyk-Kolczyńska, Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki. Przyczyny, diagnoza, zajęcia korekcyjno-wyrównawcze. WSiP, Warszawa 2006.• B. Janiszewska, Ocena dojrzałości szkolnej. Seventh Sea, Warszawa 2006.•J. Kopała i E. Tokarska, Zanim będę uczniem. Edukacja Polska 2009.•J. Kopała i E. Tokarska, Diagnoza przedszkolna. Edukacja Polska 2009.• E. Koźniewska (red.), Skala Gotowości Szkolnej. CMPP-P, Warszawa 2006.• B. Wilgocka-Okoń, Gotowość szkolna dzieci sześcioletnich. Żak , Warszawa 2003.