![ITAKA ROKU 1944 Powrót Odysa według Tadeusza Kantora · 2017. 12. 1. · [w:] Tadeusz Kantor. „Powrót Odysa". Podziemny Teatr Niezależny. 1944, Kraków 1994, s. 4. 16. Cyt za:](https://static.fdocuments.pl/doc/165x107/5fe8d9a309d7c2447a36bc33/itaka-roku-1944-powrt-odysa-wedug-tadeusza-kantora-2017-12-1-w-tadeusz.jpg)
Czy możemy żartować z dzieła sztuki persyflaże muzealne Tadeusza Kantora opr. Michał...
1
Wprowadzenie nowych pojęć, takich jak asamblaż i persyflaż, które w kontekście sztuki Tadeusza Kantora są niewątpliwie istotnym elementem zajęć. Praktyczna część lekcji, poświęcona samodzielnej kreacji, gwarantuje pełniejsze zrozumienie i zapa- miętanie tych zagadnień. Jednocześnie uczeń poznaje twórczość Kantora inspirowanego sztuką Diego Velazqueza. Cele lekcji: Uczeń rozumie znaczenie słów: „persyflaż”, „asamblaż”/„assemblage”; Uczeń zna i potrafi dokonać analizy obrazu Tadeusza Kantora Mr. Prado II , Infantka , 1965 (37) , Infantka wedle Velazqueza (12) – cykl persyflaży muzealnych; Zna i potrafi dokonać analizy obrazu Diego Velazqueza Las Meninas , 1656; Zna inne przykłady dzieł Tadeusza Kantora wykorzystujące assem- blage: Emballage „Hołdu pruskiego” według Jana Matejk i, 1975 (36) . Przebieg lekcji: Faza wprowadzająca: czynności organizacyjne. 5 minut Faza realizacyjna: Temat zajęć „Czy możemy żartować z dzieła sztuki?” stawiany jest młodzieży jako temat do dyskusji. Uczniowie wypowiadają się, przedstawiając argumenty za i przeciw. Nauczyciel pyta, czy ktoś w klasie może podać jakiś konkretny przykład, który znają/ pamiętają, dzieła sztuki, które zostało wykpione, zironizowane, potraktowane żartobliwie – tak w formie, jak i w treści ( możliwe, że wymienią przykład Mona Lisy z wąsami Duchampa ). Można się posłużyć przykładami reklam czy teledysków, które wykorzystu- ją znane dzieła sztuki. Po krótkiej rozmowie nauczyciel wyświe- tla na ekranie obraz Tadeusza Kantora Infantka wedle Velazqueza (12) i prosi uczniów o opisanie tego, co widzą (uwaga: jeszcze nie zdradza tytułu dzieła). Następnie zapisuje na tablicy dwa Nauczyciel prosi, by uczniowie podzielili się na 8 grup po 4 osoby (zakładając, że w klasie są 32 osoby; przy tradycyjnym ustawieniu ławek wystarczy, jak uczniowie z sąsiedniej ławki od- wrócą się do tyłu). Każda grupa otrzymuje kartkę brystolu for- matu A3 oraz czarno-biały fragment obrazu Diego Velazqueza Nauczyciel wyjaśnia uczniom, co będzie ich zadaniem. Każda grupa ma inny fragment zreprodukowanego obrazu Velazqueza, może się nim dowolnie posłużyć, przyklejając go lub mocując do otrzymanej kartki papieru na dystansach zrobionych z kawałków poskładanego papieru. To uczniowie decydują, gdzie go umieszczą, jaką rolę będzie odgrywał w ich pracy i w późniejszej interpretacji otrzymanego kawałka Las Meninas. Głównym założeniem jest to, aby każda grupa stworzyła swój własny obraz jako pew- nego rodzaju żart, ironiczny komentarz, inspirując się pierwo- wzo-rem. Może to być jakaś narracja, historia albo też swobodne Ostatnie 5 minut to prezentacja prac wszystkich grup i ocena (możemy dokonać wyboru najciekawszej, najlepiej spełniają- cej założenia zadania pracy). Każda grupa, prezentując swoją pracę, powinna krótko opowiedzieć o swoim pomyśle, o tym, Emballage Hołdu pruskiego według Jana Matejki (1975) – W związku z odbywającym się w Krakowie w 1975 roku prestiżo- wym Kongresem Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki (AICA) w Galerii Muzeum Narodowego w Sukiennicach mia- ła miejsce wystawa „Widzieć i rozumieć”, której kuratorem był krakowski krytyk i teoretyk sztuki Mieczysław Porębski. Zaprosił on krakowskich artystów do stworzenia dzieł, które odwoły- wałyby się do krakowskiej historii i nawiązały dialog z dziełami wielkich mistrzów. Tadeusz Kantor wziął na warsztat Hołd pruski Matejki, na którym to obrazie postacie zostały opakowane przez artystę, a całe przedstawienie nabiera wielu znaczeń, nie dając się łatwo zdefiniować. Asamblaż (fr. assemblage) – dosł. zbieranie, gromadzenie. Tech- nika artystyczna polegająca na tworzeniu dzieła z wykorzystaniem Metody i formy pracy: Praca z materiałem ilustracyjnym; Działania plastyczne – wykonanie przez uczniów rysunku połą- czonego z asamblażem; Prezentacja, dyskusja, ocena; Praca w grupach (w klasie około 32-osobowej – 8 grup po 4 osoby). Materiały potrzebne do lekcji: Słownik terminologiczny sztuk pięknych i języka polskiego; Reprodukcje dzieł w formie elektronicznej z możliwością pre- zentacji na ekranie / rzutnik; 8 arkuszy białego brystolu o wymiarach minimum A3 (29,7 × 42 cm); 8 kopi ksero (czarno-białych) z wybranymi fragmentami obrazu Diego Velazqueza Las Meninas; Szary sznurek, fragmenty, ścinki materiałów/tkanin, szary pa- pier, małe fragmenty drewna itp. Klej, taśma samoprzylepna, zszywacz, nożyczki, kredki. Czy możemy żartować z dzieła sztuki? Persyflaże muzealne Tadeusza Kantora • • • • • • • • • • • • 45 min słowa: PERSYFLAŻ I ASAMBLAŻ (wstępnie pyta, czy ktoś rozu- mie te pojęcia) i korzystając ze słownika, prosi uczniów o znale- zienie znaczenia tych słów. Wracając do obrazu Kantora, tłumaczy technikę asamblażu, a młodzież pyta, czy rozumieją / jak sądzą, czy i dlaczego zgadzają się z tym, że autor dzieła określa obraz jako persyflaż muzealny. Tu przytaczamy krótki cytat z Kanto- ra: „Być może odegrały tutaj rolę względy praktyczne, ułatwie- nie transportu, i demonstrowanie Infantki widzom jako curiosum w Wędrownym Panopticum… Starą spódnicę Infantki jak litur- giczny ornat rozpięty na obręczach z wielorybich fiszbinów za- stąpiono starą, zniszczoną torbą listonosza i uznano to za trafną imitację. Jej sterczące ku górze resztki pasków powtarzają ruch rąk Infantki rozłożonych nad skrzydłami sukni”. Teraz należy się odwołać do inspiracji, czyli Las Meninas Vealzqueza. Nauczyciel pyta, z którym obrazem uczniowie mogą powiązać pracę Kantora. Na ekranie wyświetla dzieło Velazqueza. 10 minut Las Meninas. Prowadzący krótko prezentuje treść dzieła, szcze- gólnie zwracając uwagę na bohaterów dzieła Velazqueza i ta- jemnicę związaną z tym, co wielki hiszpański artysta maluje na potężnym płótnie. 5 minut potraktowanie kompozycji, układu przedmiotów. Istotą ćwiczenia jest uwolnienie wyobraźni i odejście od schematycznego myślenia. Uczniowie mają do dyspozycji kredki i różne materiały, które mogą doczepiać/doklejać, tak aby obraz w części nabrał cech asam- blażu. Rolą nauczyciela jest stała konsultacja z uczniami w cza- sie ich pracy, doradzanie w kwestiach związanych z kompozycją i przekazem treści. Prosi ich, aby opowiedzieli, jaki mają pomysł i dlaczego uważają, że jest to dobre i ciekawe rozwiązanie. 20 minut co uważa za ironiczne czy prześmiewcze w swojej pracy. Na koniec pokazujemy obraz Mr. Prado II, Infantka , 1965 (37) , oraz Emballage „Hołdu pruskiego” według Jana Matejki” , 1975 (36) – jako przykłady asamblażu w twórczości Tadeusza Kantora. przedmiotów gotowych, zgromadzonych przez artystę. Mogą one zostać połączone ze sobą, mogą również stanowić element dzieła malarskiego. Stosowane na płótnie, przeistaczają obraz w relief, tworzą kompozycję półprzestrzenną. Tadeusz Kantor umieszczał na płótnie często zniszczone, „biedne” przedmioty, które dzięki interwencji artysty traciły funkcje użytkowe i podnoszone były do rangi sztuki. Persyflaż (fr. persiflage ) – dzieło artystyczne, w którym arty- sta odwołuje się do innego tekstu kultury poprzez nawiązanie do tematu, a w szczególności poprzez odniesienie się do stylu ory- ginału. Artysta może ironizować, wykpiwać dzieło, które stanowi dla niego inspirację, traktować temat z humorem. Kantor wykonał serię persyflaży dzieł muzealnych, w których sparafrazował znane arcydzieła malarskie, jak choćby Las Meninas Diego Velazqueza. 2 3 4
-
Upload
edukacja-w-cricotece -
Category
Documents
-
view
213 -
download
0
description
Scenariusz przeznaczony jest dla nauczycieli szkół gimnazjalnych i licealnych, edukatorów i animatorów. Jest on częścią płyty edukacyjnej Kantor w pigułce. Materiały edukacyjne dla nauczycieli - darmowej publikacji Cricoteki, na której znajdują się także: opis życia i twórczości Kantora, film, galeria zdjęć i reprodukcji.
Transcript of Czy możemy żartować z dzieła sztuki persyflaże muzealne Tadeusza Kantora opr. Michał...
Wprowadzenie nowych pojęć, takich jak asamblaż i persyflaż, które w kontekście sztuki Tadeusza Kantora są niewątpliwie istotnym elementem zajęć. Praktyczna część lekcji, poświęcona samodzielnej kreacji, gwarantuje pełniejsze zrozumienie i zapa-miętanie tych zagadnień. Jednocześnie uczeń poznaje twórczość Kantora inspirowanego sztuką Diego Velazqueza.
Cele lekcji:Uczeń rozumie znaczenie słów: „persyflaż”, „asamblaż”/„assemblage”;Uczeń zna i potrafi dokonać analizy obrazu Tadeusza Kantora Mr. Prado II, Infantka, 1965 (37), Infantka wedle Velazqueza (12) – cykl persyflaży muzealnych;Zna i potrafi dokonać analizy obrazu Diego Velazqueza Las Meninas, 1656;Zna inne przykłady dzieł Tadeusza Kantora wykorzystujące assem-blage: Emballage „Hołdu pruskiego” według Jana Matejki, 1975 (36).
Przebieg lekcji:Faza wprowadzająca: czynności organizacyjne. 5 minut
Faza realizacyjna:Temat zajęć „Czy możemy żartować z dzieła sztuki?” stawiany jest młodzieży jako temat do dyskusji. Uczniowie wypowiadają się, przedstawiając argumenty za i przeciw. Nauczyciel pyta, czy ktoś w klasie może podać jakiś konkretny przykład, który znają/pamiętają, dzieła sztuki, które zostało wykpione, zironizowane, potraktowane żartobliwie – tak w formie, jak i w treści (możliwe, że wymienią przykład Mona Lisy z wąsami Duchampa). Można się posłużyć przykładami reklam czy teledysków, które wykorzystu-ją znane dzieła sztuki. Po krótkiej rozmowie nauczyciel wyświe-tla na ekranie obraz Tadeusza Kantora Infantka wedle Velazqueza (12) i prosi uczniów o opisanie tego, co widzą (uwaga: jeszczenie zdradza tytułu dzieła). Następnie zapisuje na tablicy dwa
Nauczyciel prosi, by uczniowie podzielili się na 8 grup po 4 osoby (zakładając, że w klasie są 32 osoby; przy tradycyjnym ustawieniu ławek wystarczy, jak uczniowie z sąsiedniej ławki od-wrócą się do tyłu). Każda grupa otrzymuje kartkę brystolu for-matu A3 oraz czarno-biały fragment obrazu Diego Velazqueza
Nauczyciel wyjaśnia uczniom, co będzie ich zadaniem. Każda grupa ma inny fragment zreprodukowanego obrazu Velazqueza, może się nim dowolnie posłużyć, przyklejając go lub mocując do otrzymanej kartki papieru na dystansach zrobionych z kawałków poskładanego papieru. To uczniowie decydują, gdzie go umieszczą, jaką rolę będzie odgrywał w ich pracy i w późniejszej interpretacji otrzymanego kawałka Las Meninas. Głównym założeniem jest to, aby każda grupa stworzyła swój własny obraz jako pew-nego rodzaju żart, ironiczny komentarz, inspirując się pierwo-wzo-rem. Może to być jakaś narracja, historia albo też swobodne
Ostatnie 5 minut to prezentacja prac wszystkich grup i ocena (możemy dokonać wyboru najciekawszej, najlepiej spełniają-cej założenia zadania pracy). Każda grupa, prezentując swoją pracę, powinna krótko opowiedzieć o swoim pomyśle, o tym,
Emballage Hołdu pruskiego według Jana Matejki (1975) – W związku z odbywającym się w Krakowie w 1975 roku prestiżo-wym Kongresem Międzynarodowego Stowarzyszenia KrytykówSztuki (AICA) w Galerii Muzeum Narodowego w Sukiennicach mia-ła miejsce wystawa „Widzieć i rozumieć”, której kuratorem byłkrakowski krytyk i teoretyk sztuki Mieczysław Porębski. Zaprosiłon krakowskich artystów do stworzenia dzieł, które odwoły-wałyby się do krakowskiej historii i nawiązały dialog z dziełamiwielkich mistrzów. Tadeusz Kantor wziął na warsztat Hołd pruskiMatejki, na którym to obrazie postacie zostały opakowane przezartystę, a całe przedstawienie nabiera wielu znaczeń, nie dającsię łatwo zdefiniować.
Asamblaż (fr. assemblage) – dosł. zbieranie, gromadzenie. Tech-nika artystyczna polegająca na tworzeniu dzieła z wykorzystaniem
Metody i formy pracy:Praca z materiałem ilustracyjnym;Działania plastyczne – wykonanie przez uczniów rysunku połą-czonego z asamblażem;Prezentacja, dyskusja, ocena;Praca w grupach (w klasie około 32-osobowej – 8 grup po 4 osoby).
Materiały potrzebne do lekcji:Słownik terminologiczny sztuk pięknych i języka polskiego;Reprodukcje dzieł w formie elektronicznej z możliwością pre-zentacji na ekranie / rzutnik;8 arkuszy białego brystolu o wymiarach minimum A3 (29,7 × 42 cm);8 kopi ksero (czarno-białych) z wybranymi fragmentami obrazu Diego Velazqueza Las Meninas;Szary sznurek, fragmenty, ścinki materiałów/tkanin, szary pa-pier, małe fragmenty drewna itp.Klej, taśma samoprzylepna, zszywacz, nożyczki, kredki.
Czy możemy żartować z dzieła sztuki? Persyflaże muzealne Tadeusza Kantora
•
•
•
•
••
•
•
••
••
45 min
słowa: PERSYFLAŻ I ASAMBLAŻ (wstępnie pyta, czy ktoś rozu-mie te pojęcia) i korzystając ze słownika, prosi uczniów o znale-zienie znaczenia tych słów. Wracając do obrazu Kantora, tłumaczy technikę asamblażu, a młodzież pyta, czy rozumieją / jak sądzą, czy i dlaczego zgadzają się z tym, że autor dzieła określa obraz jako persyflaż muzealny. Tu przytaczamy krótki cytat z Kanto-ra: „Być może odegrały tutaj rolę względy praktyczne, ułatwie-nie transportu, i demonstrowanie Infantki widzom jako curiosum w Wędrownym Panopticum… Starą spódnicę Infantki jak litur-giczny ornat rozpięty na obręczach z wielorybich fiszbinów za-stąpiono starą, zniszczoną torbą listonosza i uznano to za trafną imitację. Jej sterczące ku górze resztki pasków powtarzają ruch rąk Infantki rozłożonych nad skrzydłami sukni”. Teraz należy się odwołać do inspiracji, czyli Las Meninas Vealzqueza. Nauczyciel pyta, z którym obrazem uczniowie mogą powiązać pracę Kantora. Na ekranie wyświetla dzieło Velazqueza.10 minut
Las Meninas. Prowadzący krótko prezentuje treść dzieła, szcze-gólnie zwracając uwagę na bohaterów dzieła Velazqueza i ta-jemnicę związaną z tym, co wielki hiszpański artysta maluje na potężnym płótnie. 5 minut
potraktowanie kompozycji, układu przedmiotów. Istotą ćwiczenia jest uwolnienie wyobraźni i odejście od schematycznego myślenia. Uczniowie mają do dyspozycji kredki i różne materiały, które mogą doczepiać/doklejać, tak aby obraz w części nabrał cech asam-blażu. Rolą nauczyciela jest stała konsultacja z uczniami w cza-sie ich pracy, doradzanie w kwestiach związanych z kompozycją i przekazem treści. Prosi ich, aby opowiedzieli, jaki mają pomysł i dlaczego uważają, że jest to dobre i ciekawe rozwiązanie.20 minut
co uważa za ironiczne czy prześmiewcze w swojej pracy. Na koniec pokazujemy obraz Mr. Prado II, Infantka, 1965 (37), oraz Emballage „Hołdu pruskiego” według Jana Matejki”, 1975 (36) – jako przykłady asamblażu w twórczości Tadeusza Kantora.
przedmiotów gotowych, zgromadzonych przez artystę. Mogą one zostać połączone ze sobą, mogą również stanowić element dzieła malarskiego. Stosowane na płótnie, przeistaczają obraz w relief, tworzą kompozycję półprzestrzenną. Tadeusz Kantor umieszczał na płótnie często zniszczone, „biedne” przedmioty, które dzięki interwencji artysty traciły funkcje użytkowe i podnoszone były do rangi sztuki.
Persyflaż (fr. persiflage) – dzieło artystyczne, w którym arty-sta odwołuje się do innego tekstu kultury poprzez nawiązanie do tematu, a w szczególności poprzez odniesienie się do stylu ory-ginału. Artysta może ironizować, wykpiwać dzieło, które stanowi dla niego inspirację, traktować temat z humorem. Kantor wykonał serię persyflaży dzieł muzealnych, w których sparafrazował znane arcydzieła malarskie, jak choćby Las Meninas Diego Velazqueza.
2
3
4
