Czy chcielibyście pić wodę ze...

Czy chcielibyście

pić wodę ze ścieków?Broszura na temat wody przeznaczona

dla młodzieży

Środowisko

ENV-12-015_BrochureWaterEquality_PL.indd cov1ENV-12-015_BrochureWaterEquality_PL.indd cov1 30/11/12 15:5230/11/12 15:52

Wiele informacji o Unii Europejskiej można znaleźć w portalu Europa (http://europa.eu).

Dane katalogowe znajdują się na końcu niniejszej publikacji.

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2012

ISBN 978-92-79-26329-3doi:10.2779/16316

© Unia Europejska, 2012Powielanie materiałów dozwolone pod warunkiem podania źródła.

Printed in Belgium

WYDRUKOWANO NA PAPIERZE Z RECYKLINGU, WYRÓŻNIONYM ODZNAKĄ EKOLOGICZNĄ UE DLA PAPIERU GRAFICZNEGO (WWW.ECOLABEL.EU)

Europe Direct to serwis, który pomoże Państwuznaleźć odpowiedzi na pytania dotyczące Unii Europejskiej.

Numer bezpłatnej infolinii (*):

00 800 6 7 8 9 10 11(*) Niektórzy operatorzy telefonii komórkowej nie udostępniają połączeń z numerami 00 800

lub pobierają za nie opłaty.


http://europa.eu

Czy chcielibyście pić wodę ze ścieków?

Broszura na temat wody przeznaczona dla młodzieży

ENV-12-015_BrochureWaterEquality_PL.indd 1ENV-12-015_BrochureWaterEquality_PL.indd 1 30/11/12 15:5230/11/12 15:52

Zawartość

Woda: ograniczony zasób 4

Woda pitna 6Woda w kranie: niezbędna dla zdrowia 6

Ukryty skarb 6

Stały grunt czy gąbka? 6

Jaka jest jakość wody w Twoim miejscu zamieszkania? 8

Skąd się bierze woda w kranie? 8

Ile wody zużywamy? 10

Szanuj wodę: co TY możesz zrobić 12

Ścieki 14Dokąd płynie brudna woda? 14

Nie każde odchody to zanieczyszczenie 14

Chemikalia w ściekach 14

Oczyszczanie wody w Europie 14

Co się dzieje w oczyszczalni ścieków? 16

Poszczególne etapy procesu oczyszczania 16

Problem z deszczem 17

Zamknięcie obiegu: uzdatnianie wody 18

Następny etap: rzeki i morza 18

Jak wygląda oczyszczanie ścieków w Twoim mieście? 18


Na plażę! 20Wody w kąpieliskach są coraz czystsze 20

Jaki jest zakres badań? 23

Znajdź swoje ulubione miejsce na kąpiel 23

Plaże oznakowane Błękitną Flagą 23

Śmieci w morzu 24

Jakie działania podejmuje UE? 26Ochrona źródeł wody pitnej 26

Lepsze oczyszczanie ścieków 26

Utrzymanie czystych wód w kąpieliskach 27

Oczyszczanie mórz i oceanów 27

Bibliografi a 28

Inne źródła 28

Zdjęcia 28

Rysunki 28


Czy chcielibyście pić wodę ze ścieków? | Broszura na temat wody przeznaczona dla młodzieży4

Woda: ograniczony zasób

Wyobraź sobie taką sytuację: szykujesz się do wyjścia na imprezę,

odkręcasz prysznic i okazuje się, że leci z niego brązowa woda. Przecież

nie umyjesz włosów czymś takim! Wyjmujesz spodnie z pralki, żeby

wyschły, ale są jeszcze bardziej brudne niż przed praniem. W co masz

się teraz ubrać? Znajomy dzwoni, żeby odwołać imprezę; rozchorował

się po wczorajszej kąpieli w morzu. Wielka szkoda. Masz już dość,

idziesz więc do kuchni zrobić sobie kawę. Z kranu kapie kilka kropli

i koniec. Co strasznego wydarzy się jeszcze tego dnia?

Jesteśmy zależni od wody we wszystkim, co robimy. Przyjmujemy to

za pewnik, że możemy pić czystą wodę, myć się w niej czy kąpać, gdy

tylko mamy na to ochotę, a brudna woda z naszych toalet, pryszniców

i zlewów spływa gdzieś, gdzie nie musimy jej oglądać, wąchać ani

używać.

Jednak ten natychmiastowy dostęp do czystej wody i kanalizacji

wcale nie przychodzi łatwo. Woda w naszych kranach jest dostarczana

z obfi tych źródeł, fi ltrowana, oczyszczana i pompowana do naszych

domów. Aby mieć pewność, że jest zdatna do picia, musi najpierw

zostać przebadana. Brudną wodę trzeba odprowadzać za pomocą

sieci kanalizacyjnej i oczyszczać. Zanim odpłynie do rzek i mórz,

trzeba usunąć z niej bakterie, które wywołują choroby, i substancje

zanieczyszczające będące wytworem człowieka.

Musimy teraz dbać o wodę bardziej niż kiedykolwiek. Mimo że

żyjemy na planecie pokrytej w dużej mierze wodą, ta słodka, której

potrzebujemy na co dzień, stanowi zaledwie 2,5% wszystkich zasobów

wodnych na Ziemi. Zdecydowana większość z nich jest niezdatna do

użytku, zamknięta pod pokrywą lodu, w śniegu, lodowcach i parze

znajdującej się w atmosferze. Właściwie zaledwie 1% to woda słodka

i dostępna, w większości przechowywana w glebie i warstwach skał

w ziemi. Tylko niewielka część płynie na powierzchni – w jeziorach,

rzekach i strumieniach.

Być może słodka i czysta woda jest łatwo dostępna dla osób, które

mieszkają w górach, nad strumieniem niezanieczyszczonym przez

innych ludzi, zwierzęta i inne źródła skażenia. Większość z nas jednak

do takich osób nie należy. Mieszkamy w miastach, gdzie każdy chce

móc codziennie wziąć prysznic, posprzątać dom, umyć samochód czy

podlać kwiatki lub rośliny w ogrodzie. W wolnym czasie lubimy jeździć

Badanie wody

Badanie przepływu, dystrybucji i jakości wody znane jest jako „hydrologia” (od greckiego słowa „hudor” oznaczającego

wodę). Ta starożytna dziedzina uprawiana od co najmniej 6 tys. lat pozwalała największym cywilizacjom w historii zmieniać

kierunek biegu wód, aby zapewnić nawadnianie i zapobiegać powodziom, zapewniając ludziom pożywienie i bezpieczeństwo.

Zbiornik wodny Lake Cap-de-Long (Francja)


Czy chcielibyście pić wodę ze ścieków? | Broszura na temat wody przeznaczona dla młodzieży 5

Czy nadal pijemy tę samą wodę, co dinozaury?Woda wyparowuje z oceanów, tworzy chmury, opada w formie deszczu (lub śniegu) i powraca do rzek i oceanów. Najdłużej

zostaje w głębi oceanu oraz w głębokich wodach gruntowych, gdzie może być zamknięta nawet przez 10 tys. lat. Woda ulega

jednak chemicznemu zniszczeniu w procesie fotosyntezy (przekształcania przez rośliny dwutlenku węgla i wody w cukry

i tlen) i jest odzyskiwana w procesie oddychania (czyli odwrotności procesu fotosyntezy polegającego na wytwarzaniu

energii i CO2). Łatwo obliczyć, ile wody pozostało z ery dinozaurów na podstawie łącznej ilości wody na świecie oraz wody

zużywanej rocznie w procesie fotosyntezy. W ten sposób można stwierdzić, że chemiczne zniszczenie większości wody

zajęłoby około 100 mln lat. Dinozaury żyły 65 mln lat temu. Zatem część wody, którą pijemy, to ta sama woda, jednak ponad

połowa jest już inna.

nad jezioro lub na plażę, żeby odpocząć i popływać, a nie grzęznąć

w śmieciach i ściekach.

Dlatego szanowanie wody jest tak ważne. Ze względu na wzrost

zaludnienia na świecie, coraz większą liczbę osób mieszkających

w miastach, zmiany klimatyczne wpływające na warunki pogodowe,

ograniczone zasoby słodkiej wody i koszty oczyszczania wody zarówno

przed użyciem, jak i po, jakość wody to niezwykle ważny temat.

W świetle tych wyzwań naukowcy badają, co zrobić, by po odkręceniu

kranów zawsze leciała z nich woda, a morza pozostały czyste. Sami

także możemy przyczynić się do dbałości o wodę.

Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, jaką podróż przebywa woda, z której

codziennie korzystamy – od momentu, w którym trafi a do naszych

kranów, przechodzi przez kanały ściekowe i oczyszczalnie, aż wreszcie

trafi a do rzek i mórz, gdzie możemy na nowo się nią cieszyć.

Podwodny zbiornik wody pitnej



Woda pitna

Woda w kranie: niezbędna dla zdrowiaWyobraź sobie, że musisz godzinami chodzić do studni lub stać w

kolejce do hydrantu, żeby zdobyć wodę potrzebną Tobie i Twojej

rodzinie do picia, gotowania i mycia. Być może zapewniłoby to dobrą

kondycję fi zyczną, ale nie pozostawiłoby wiele czasu i energii na żadne

inne czynności. Albo wyobraź sobie, że musisz najpierw zagotować

wodę, żeby była zdatna do użycia. Tak wygląda rzeczywistość dla

około miliarda ludzi na całym świecie, którzy nie mają dostępu do

oczyszczonej wody pitnej ani usług sanitarnych. Jak podaje Światowa

Organizacja Zdrowia, korzystanie z brudnej wody do kąpieli, prania,

picia czy przygotowywania jedzenia jest przyczyną 10% chorób

na świecie. Szczególnie narażone są małe dzieci: szacuje się, że

przenoszone przez wodę choroby biegunkowe są przyczyną 1,8 mln

zgonów rocznie.

W Europie mamy niebywałe szczęście. Wprowadzenie usług sanitarnych

– bezpieczne usuwanie nieczystości bytowych i zużytej wody, a także

dostarczanie czystej wody do gospodarstw domowych – odegrało

główną rolę w poprawie zdrowia publicznego, eliminując przenoszone

przez wodę choroby, takie jak cholera, dur czy czerwonka, i zwiększając

średnią długość życia.

Ukryty skarb Woda w kranach trzech czwartych Europejczyków pochodzi z wód

gruntowych – przechowywanych pod ziemią, w glebie i skałach,

a także dużych przestrzeniach wypełnionych wodą, zwanych

warstwami wodonośnymi. Wody gruntowe stanowią także źródło

dla większości wód powierzchniowych: wzbierając w źródłach

i mokradłach, dostarczają rzekom rocznie ponad 50% wody.

Jednak ten ukryty skarb jest zagrożony. W wielu krajach woda jest

zużywana szybciej niż można uzupełniać źródła, przewyższając

naturalny współczynnik dostarczalności. Nie tylko spowoduje to

nagromadzenie się problemów w przyszłości, lecz stanowi kłopot

już dziś: połowa mokradeł na terenie Europy, które pełnią funkcję

zabezpieczenia przed powodzią i naturalnych oczyszczalni wody,

jest zagrożona w wyniku nadmiernej eksploatacji wód gruntowych.

Tymczasem w niektórych regionach zwiększone zapotrzebowanie

wynikające z gwałtownego rozwoju turystyki doprowadziło do

pustynnienia i napływu słonej wody: woda morska spływa do

przybrzeżnych stref wody słodkiej. Prawie połowa ludności Europy

żyje w krajach z niedostatkiem wody, a niedobór wody dotyczy

33 zbiorników rzecznych1 na terenie UE.

Stały grunt czy gąbka?Zużywanie zapasów wody to tylko jeden aspekt problemu.

Pozostaje jeszcze zagrożenie dla jakości wód gruntowych ze źródeł

zanieczyszczenia wywołanych działalnością człowieka, taką jak

rolnictwo, przemysł, nieszczelne ścieki czy zbiorniki septyczne.

Jesteśmy obecnie bardzo świadomi tego problemu, chronimy więc

jakość wód gruntowych lepiej niż w przeszłości, jednak wszyscy

możemy podejmować więcej działań, aby zapobiec zanieczyszczeniom.

Ziemia pod naszymi stopami może się wydawać twarda, gdy po niej

stąpamy, jednak podobnie jak gąbka pochłania wszystko, co na nią

spadnie – od metali ciężkich zawartych w zużytych bateriach po

wszelkiego rodzaju szkodliwe substancje znajdujące się w wyrobach

plastikowych, nawozach i środkach czyszczących – w wyniku czego

substancje zanieczyszczające przedostają się do wody, od której

Powszechne substancje zanieczyszczające wodę Czynniki chorobotwórcze: bakterie, wirusy i inne zarazki zawarte w nieoczyszczonych ściekach czy odchodach zwierzęcych,

wywołujące choroby

Chemikalia: organiczne – detergenty, tłuszcze, smary, rozpuszczalniki, środki chwastobójcze, produkty rafi nacji ropy

na owej, chemikalia zawarte w produktach higieny osobistej i kosmetykach; oraz nieorganiczne – przemysłowe produkty

uboczne i zanieczyszczenia, nawozy zawierające azotany i fosforany, metale ciężkie i muł

Duże elementy: śmieci i szczątki widoczne w wodzie


Wieża wodna: czysta

woda jest

przechowywana w

zamkniętym zbiorniku.

Napowietrzanie: dodawane

jest powietrze i

przepuszczane przez wodę,

uwalniając gazy i usuwając

nieprzyjemne zapachy i smakiDezynfekcja: dodawany

jest chlor w celu zabicia

pozostałych bakterii

Drugie filtrowanie: woda ścieka przez warstwy piasku, żwiru, a nawet węgla, dzięki

czemu usuwane są drobne cząstki, takie jak glony, bakterie i niektóre chemikalia

Woda pitna płynie

rurami do domów i firm

Sedymentacja: błoto, bakterie i

inne cząstki przywierają do

związków i opadają na dno, a

woda przepływa dalej do

filtrowania

Koagulacja: dodawane

są specjalne związki,

aby usunąć brud i inne

cząstki

Pierwsze filtrowanie:

podczas przesiewa-

nia usuwane są ryby,

liście i śmieci

Pompownia

Jezioro lub zbiornik

wodny

1

2

3

4

5

6

8

9

10

7

A



jesteśmy tak zależni. Woda przemieszcza się pod powierzchnią ziemi

bardzo powoli, zanieczyszczenia mogą się więc przedostać do warstw

wodonośnych pod powierzchnią nawet po dziesiątkach lat.

Jaka jest jakość wody w Twoim miejscu zamieszkania?Europejska Agencja Środowiska opublikowała interaktywne mapy

jakości wody dla każdego kraju Unii Europejskiej. Przedstawiają one

wyniki badań wód gruntowych, rzek, jezior i wód przybrzeżnych oraz

dane dla każdego kraju i jednostki testującej dotyczące poziomu

powszechnych substancji zanieczyszczających, takich jak azotyny,

azotany i amoniak.

Patrz: http://www.eea.europa.eu/themes/water/interactive

Skąd się bierze woda w kranie?Woda z kranu z reguły nie ma smaku, koloru ani zapachu. Czy

zastanawiasz się czasem, jak się ją uzyskuje? Może się to wydawać

proste, ale wymaga wiele pracy, aby woda uzyskała tak wysoką jakość.

Stoi za tym złożony system gromadzenia wody, przechowywania,

oczyszczania i dystrybucji (patrz rysunek A).

Przedsiębiorstwa zaopatrujące nas w wodę mają obowiązek

dopilnować, by woda pitna była bezpieczna. Ich zadaniem jest

także dostarczanie aktualnych informacji dotyczących jakości wody.

Przeważnie informacje te są zawarte w rachunkach za wodę lub

w witrynach internetowych fi rm. Przedsiębiorstwa te pobierają opłaty

za dostarczenie produktu wysokiej jakości. Zatem za zmarnowaną

wodę także trzeba zapłacić. Czy możesz ograniczyć zużycie wody?

W jakich dziedzinach życia możesz zmienić sposób wykorzystywania

wody?

Wieże wodne przechowują czystą wodę pitną


http://www.eea.europa.eu/themes/water/interactive


Z butelki czy z kranu Europejczycy kupują więcej wody butelkowanej niż kiedykolwiek

dotąd, mimo surowych kontroli, które zapewniają, że większość

wody kranowej jest zdatna do picia. Woda butelkowana z kolei nie

podlega aż tak surowym przepisom i badaniom jak woda kranowa.

Nie ma także dowodów na to, że jest zdrowsza. Niektóre naturalne

wody mineralne zawierają dużo większą ilość minerałów niż jest to

zalecane dla określonych grup wiekowych, takich jak niemowlęta

i małe dzieci. Istnieją również obawy dotyczące zagrożeń związanych

z substancjami chemicznymi zawartymi w plastiku używanym do

produkcji butelek.

Woda butelkowana ma także znaczący wpływ na środowisko.

Do produkcji i utylizacji opakowań, z których 80% to pojemniki

jednorazowe, których nie można napełnić ponownie2, wymagane

są duże ilości zasobów i energii. Te plastikowe butelki, które nie

docierają do punktów recyklingu, to śmieci, których degradacja może

zająć całe pokolenia. Ponadto jest jeszcze konieczny transport wody

butelkowanej z miejsca źródłowego do sklepów i domów, co wiąże się

z hałasem, zwiększonym natężeniem ruchu, produkcją CO2 i innych

emisji spalinowych.

Mimo to w 2009 r. przeciętny Europejczyk kupił 105 litrów wody

butelkowanej. Mieszkańcy południowej Europy kupują zdecydowanie

więcej: każdy Włoch wypija około 200 litrów rocznie, podczas gdy

najmniej piją mieszkańcy Finlandii – 16 litrów rocznie na osobę.

Czy Ty i Twoja rodzina pijecie wodę butelkowaną? Sprawdź różnicę

między wodą z kranu a butelkowaną wśród znajomych, organizując

sesję testowania „w ciemno”. Czy potrafi cie poczuć różnicę?

Może lepiej więc pić wodę kranową zamiast butelkowanej? Woda

kranowa jest badana i podlega przepisom jak żadna inna woda pitna.

Jest także dostarczana bezpośrednio do domu.

Zamiast kupować plastikowe butelki z wodą, będąc poza domem,

można nosić przy sobie butelkę stalową, którą można myć

i wielokrotnie napełniać wodą z kranu.



Ile wody zużywamy?W zależności od kraju³, Europejczycy zużywają średnio 100–320 litrów

wody dziennie do stosowania w gospodarstwie domowym. (Domowe

zużycie wody stanowi około 15% całkowitego zużycia w Europie, czyli

mniej niż połowę ilości używanej w rolnictwie, które odpowiada za

około jedną trzecią zużycia).

Średnio zaledwie 3% wody kranowej jest używane do picia. Zdecydowana

większość jest wykorzystywana do spłukiwania toalet, mycia i podlewania

ogrodów. A ile Ty zużywasz wody?

Jeden prysznic: 35–75 litrów

Jedna kąpiel: 80 litrów

Spłukanie toalety (jednorazowo): 8 litrów

Pralka: 65 litrów

Zmywarka: 25 litrów

Mycie samochodu przy użyciu węża: 400–480 litrów

Mycie samochodu przy użyciu wiadra (4 wiadra): 32 litry

Ogólna tendencja⁵ wskazuje, że zużywamy mniej wody w domach

niż kilka lat temu dzięki wprowadzeniu w większości krajów liczników

za wodę (które zmuszają nas do płacenia za to, co zużywamy),

zwiększonej świadomości społeczeństwa oraz bardziej wydajnym

urządzeniom domowym, takim jak pralki czy zmywarki. Na przykład

zużycie przekraczające średnią europejską jest wyższe w krajach,

gdzie woda jest bezpłatna lub gdzie sieci wodne są narażone na duże

straty (wynikające z wycieków).

Przepisy dotyczące systemów wodno-kanalizacyjnych w domach

zostały opracowane, aby strzec zdrowia publicznego oraz promować

rozważne i wydajne zużycie wody. W szczególności woda pitna musi

być zabezpieczona przed kontaktem ze ściekami czy innymi źródłami

zanieczyszczeń (patrz rysunek B).

Kraj Zużycie Średnia strata

spowodowana

wyciekami

litr/osobę /

dzień

%

Polska 102 15

Portugalia 107 40

Litwa 116 25

Słowacja 128 32

Malta 130 15

Bułgaria 139 54

Węgry 152 18

Czechy 152 20

Belgia (Bruksela i Flandria) 153 6

Belgia (Walonia) 153 23

Niemcy 155 9

Holandia 184 5

Dania 191 7

Rumunia 194 32

Francja 196 23

Austria 214 11

Luksemburg 221 30

Finlandia 231 17

Grecja 239 35

Anglia i Walia 241 23

Szkocja 241 32

Włochy 267 29

Hiszpania 283 9

Szwecja 302 18

Cypr 310 18

Irlandia 317 27

Łącznie/średnio 202 21

Źródło: ENDWARE and EUREAU, Overview on Water and Wastewater in Europe 2008⁴.



woda pitna

ścieki

B



Szanuj wodę: co TY możesz zrobić Wskazówki dotyczące zużywania wody

� Zamiast kąpieli, bierz prysznic. Do napełnienia średniej wielkości

wanny potrzeba dużo więcej wody niż do krótkiego prysznica.

� Czy Twój prysznic trwa dłużej niż ulubiona piosenka? Krótki prysznic

to oszczędność wody.

� Odkręcony kran to marnowanie wody, więc zakręcaj go,

gdy myjesz zęby. To samo dotyczy golenia!

� Czy Twoja toaleta jest sprytniejsza niż Ci się wydaje?

Mechanizm szybkiego spłukiwania w podwójnym

systemie to o 70% mniejsze zużycie wody niż

w przypadku zwykłych spłuczek.

� Toaleta to nie zbiornik na odpady: niewykorzystane

lekarstwa należy deponować w aptekach, a produkty

higieniczne, chusteczki i patyczki do uszu – wyrzucać do

śmietnika.

� Nigdy nie wylewaj resztek chemikaliów do zlewu ani na

ziemię. Zanieś je do centrum gromadzenia odpadów.

� Czy woda, którą używasz, nie jest aby za gorąca? Musisz za

każdym razem dodawać zimnej? Zmniejsz temperaturę i

oszczędzaj także energię.

� Kupuj szampony przyjazne dla środowiska

(biodegradowalne) i korzystaj z ekologicznych produktów

domowych, kiedy tylko jest to możliwe.

�

�

� N

z

� C

k

o

�



� Załaduj jak najwięcej! Zapełniaj maksymalnie pralkę

i zmywarkę i myj wszystko w jednym cyklu (zamiast

w dwóch).

� Czy Twoje ubrania się pogniewają, jak założysz je jeszcze raz?

Swetry i spodnie można założyć więcej niż raz. Ponadto mniej się

zużyją, jeśli będą rzadziej prane.

� Wybieraj programy ekonomiczne w pralce i zmywarce i ogranicz ilość środków

piorących do minimum.

� Czy lubisz wodę tak samo, jak swój ręcznik? Używaj ręcznika więcej niż raz, gdy

wycierasz się po prysznicu.

� Wykorzystaj deszczowy dzień: zbieraj deszczówkę do wiader lub specjalnych

zbiorników, aby podlewać nią kwiaty lub myć samochód. Możesz do tego użyć także

szarej wody.

� Wybieraj żywność ekologiczną. Produkty organiczne mają mniejszy

wpływ na jakość wody, ponieważ nie są przetwarzane przy użyciu

środków chwastobójczych ani pestycydów.

� Uprawianie roślin może zagłodzić planetę: poddawaj recyklingowi

resztki warzyw, aby nawozić rośliny domowym kompostem. Nigdy nie

będą Ci już potrzebne nawozy chemiczne.

� Zostań obrońcą wody. Zaangażuj się w lokalne działania sprzątania plaży i pomóż uświadamiać innych, jak mogą chronić wodę.

Dowiedz się więcej i poznaj Mańka Wodnego Maniaka, dołączając do programu Generation Awake (http://www.generationawake.eu/pl)

lub odwiedź naszą stronę w serwisie Facebook (http://www.facebook.com/GenerationAwake).

Twoje wybory mogą zmienić świat.


pralkę

miast

z je jeszcze raz?

Ponadto mniej się

mywarce i ogranicz ilość środków

żywaj ręcznika więcej niż raz, gdy

wkę do wiader lub specjalnych

amochód. Możesz do tego użyć także

iczne mają mniejszy

warzane przy użyciu

dawaj recyklingowi

kompostem. Nigdy nie


http://www.generationawake.eu/pl

http://www.facebook.com/GenerationAwake


Ścieki

Dokąd płynie brudna woda?Cała brudna woda spuszczana w naszych toaletach, zlewach

i odpływach – a część z niej wcale nie jest taka brudna – musi przecież

gdzieś trafi ć. Nie płynie bezpośrednio do najbliższego kanału, rzeki czy

plaży. Taką mamy przynajmniej nadzieję!

Witamy w świecie ścieków, fascynującym choć mało znanym

królestwie, które rozpoczyna się w odpływach i kanałach i sięga aż po

smrodliwe miejsce gdzieś na obrzeżach miasta: oczyszczalnię ścieków.

Tajemniczy zakład, który działa przez całą dobę, przeprowadzając

szereg procesów mających na celu pozbycie się nieprzyjemnych

elementów. Po oczyszczeniu wodę można wypuścić do środowiska bez

ryzyka rozpowszechniania chorób lub niszczenia roślin czy zwierząt.

Nie każde odchody to zanieczyszczenieRzeki i morza w naturalny sposób potrafi ą oczyścić pewną ilość

odpadów organicznych – odchodów czy resztek jedzenia – podlegają

one bowiem biodegradacji i mogą zostać przetworzone przez bakterie

i mikroorganizmy. Problem pojawia się, gdy odpadów organicznych jest

więcej, niż można przetworzyć bez narażania zdrowia publicznego. Tak

jest bowiem we współczesnym społeczeństwie: wielu z nas mieszka

na gęsto zaludnionych obszarach, gdzie dostęp do źródeł słodkiej

wody jest ograniczony. Dlatego konieczne jest oczyszczanie wody.

Chemikalia w ściekachOczyszczanie odpadów organicznych jest dość oczywiste; wystarczą

przyjazne bakterie, żeby doprowadzić do rozkładu. Większość ścieków

zawiera jednak substancje skażające powszechne we współczesnym

społeczeństwie, które z domów i budynków przemysłowych wędrują

do odpływów. W próbkach wody regularnie wykrywane są ślady

substancji farmaceutycznych, takich jak antybiotyki czy ibuprofen, co

jest powodem rosnącego niepokoju o długofalowy wpływ na zdrowie

ludzi i zwierząt, nie wspominając o zagrożeniu ze strony „super

bakterii”, które rozwinęły odporność na antybiotyki.

Metale ciężkie z kolei nie podlegają biodegradacji i gromadzą się

w osadach rzecznych, roślinach, insektach i rybach. Mogą stać

się toksyczne dla zwierząt i ludzi. Najlepiej, gdyby udało nam się

zapobiegać przedostawaniu się przemysłowych zanieczyszczeń do

kanałów ściekowych, a w naszych domach stosować lekarstwa oraz

produkty użytku domowego i ogrodowego w sposób odpowiedzialny,

aby ograniczyć ilość chemikaliów spłukiwanych i wymywanych do

kanałów ściekowych i gleby. Alternatywna technologia oczyszczania

ścieków z tych substancji „w końcowej części obiegu” jest bardziej

kosztowna i nie zawsze przynosi pożądane efekty.

Oczyszczanie wody w EuropieGdy tylko jest to możliwe z ekonomicznego i technicznego punktu

widzenia, gospodarstwa domowe w Europie są połączone systemem

kanalizacyjnym z zakładem oczyszczania ścieków (patrz rysunek C).

Na obszarach pozbawionych kanalizacji komunalnej i oczyszczalni Wypuszczanie ścieków



Oczyszczona woda

Ścieki

C



ścieków ścieki są gromadzone w zbiornikach septycznych, a następnie

przewożone do oczyszczalni, bądź też spływają do indywidualnych

systemów przetwarzania odpadów na miejscu, zanim oczyszczona

woda zostanie wypuszczona do rzek lub przez glebę do wód

gruntowych. Specjalistyczne fi rmy zajmują się gromadzeniem

pozostałego szlamu, by go bezpiecznie usunąć.

Co się dzieje w oczyszczalni ścieków?Oczyszczalnia ścieków to swoisty dział przetwarzania brudnej wody

w czystą. Podczas serii procesów oczyszczania odpady stałe są

oddzielane od płynnych i pozbawiane szkodliwych zanieczyszczeń,

tak aby pozostałość była wystarczająco czysta, by móc wypłynąć do

środowiska naturalnego.

Otrzymuje się dwa produkty: ścieki płynne (oczyszczone) oraz ścieki

stałe (oczyszczony szlam). Oba z nich można w bezpieczny sposób

wypuścić do środowiska. W Europie oczyszczone ścieki uwalnia się

przede wszystkim do rzek i mórz. Oczyszczonego szlamu można się

pozbyć (często poprzez spalanie) lub ponownie go użyć, na przykład

jako nawozu rolniczego.

Poszczególne etapy procesu oczyszczaniaOczyszczanie wstępne. Na pierwszym z dwóch etapów wstępnego

oczyszczania wszystko spływa za pośrednictwem kanału (patrz

rysunek D na str. 1) i jest wpompowywane i przesiewane (2), aby

oddzielić stałe śmieci, na przykład konary drzew, plastik, szmaty,

kamienie, potłuczone szkło, które mogłyby uszkodzić lub zatkać

pompy i cedzaki w oczyszczalni. Przesiane elementy są wyrzucane na

składowiska odpadów lub spalane. Na drugim etapie (3) żwir i piasek

osadza się w kanałach, zanim zostanie wypłukany lub ponownie użyty,

na przykład do budowy dróg.

Pierwsze oczyszczanie: sedymentacja. Zbiornik sedymentacyjny (4)

umożliwia oddzielenie materii stałej od płynnej. Szlam się osadza, a

tłuszcze i smary wypływają na powierzchnię. Szlam jest usuwany do

oczyszczenia, a tłuszcze i smary są zbierane. Pozostała ciecz zostaje

poddana drugiemu oczyszczaniu.

Drugie oczyszczanie: biologiczne. Na tym etapie (5) przenoszone

przez wodę mikroorganizmy – bakterie i pierwotniaki – usuwają

materię organiczną z nieczystości bytowych, resztek jedzenia, mydeł

i detergentów. Te niewielkie organizmy zjadają cząstki odpadów,

oczyszczając w ten sposób wodę.

Trzecie oczyszczanie: na tym ostatnim etapie oczyszczania jeszcze

bardziej poprawiana jest jakość ścieków. Można stosować różne

metody, w zależności od substancji zanieczyszczających, które trzeba

usunąć (na przykład azot lub fosfor jako składniki odżywcze). Dostępne

metody to także dezynfekcja chemiczna lub fi zyczna (za pomocą zatok

(6) lub mikrofi ltracji).

Kanał z wodą burzową: w czasie silnych opadów deszczu niektóre

kanały ściekowe można przekształcić w osobne kanały z wodą burzową

lub zbiorniki (7), aby oczekiwały na oczyszczanie, gdy zakład będzie

mógł przerobić dodatkową ilość ścieków. Podczas wyjątkowo silnych

burz kanały te mogą się przepełnić, wypuszczając nieoczyszczone lub

oczyszczone jedynie mechanicznie ścieki bezpośrednio do kanałów

wodnych.

Wypuszczenie: oczyszczona woda jest uwalniana za pośrednictwem

kanałów ściekowych (8) do zbiornika wodnego (rzeki, jeziora lub morza).

Oczyszczenie szlamu: szlam należy oczyszczać, aby usunąć materię

organiczną oraz mikroorganizmy będące przyczyną chorób. Jednym

ze sposobów na oczyszczanie jest fermentacja beztlenowa (10)

w obiegu zamkniętym, gdzie szlam jest mieszany, aby oddzielić biogaz

(metan i tlen) (12), który jest następnie spalany (podobnie jak gaz

naturalny) w celu podgrzania komory fermentacyjnej do odpowiedniej

temperatury i kontynuowania procesu rozkładu. Przed fermentacją Zbiorniki fermentacji, zakład oczyszczani ścieków „Emschermündung” (Niemcy)



szlam jest czasem zagęszczany (13), a następnie odwadniany (11),

aby maksymalnie zmniejszyć zawartość płynu i tym samym koszty

utylizacji lub ponownego użycia.

Na początku oczyszczania można dodać chemikalia (14), aby fosfor

wyparował lub osadził się na dnie w formie szlamu.

Na końcu procesu można ponownie użyć oczyszczonego szlamu jako

nawozu lub kompostu dla roślin, ponieważ zawiera on ważne składniki

odżywcze (azot i fosfor), a także jako węgla organicznego, który

poprawia strukturę gleby.

W niektórych obszarach szlam jest zanieczyszczony metalami ciężkimi

lub innymi szkodliwymi substancjami w wyniku przedostawania się

odpadów przemysłowych do sieci kanalizacyjnej. Z tego powodu wiele

krajów woli spalać szlam, aby ograniczyć ryzyko rozpowszechniania

się szkodliwych substancji do ziem uprawnych czy ogrodów.

Problem z deszczem Opady deszczu bardziej obfi te niż przeciętne stanowią problem

dla wielu starszych systemów kanalizacyjnych. Przepełnione dużą

ilością wody kanały są zalewane i wylewają, co powoduje wyciek

nieoczyszczonych ścieków na ulice i w domach.

W wielu obszarach problem ten stał się palący. Z jednej strony zmiany

klimatu prawdopodobnie spowodują więcej nieoczekiwanych wydarzeń

pogodowych. Z drugiej jednak nowoczesne miasta charakteryzują się

dużą ilością szczelnych powierzchni: chodników, dróg i budynków, które

zapobiegają przedostawaniu się wody deszczowej do trawy i gleby,

obciążając jednocześnie ścieki i kanały.

Ponowne użycie deszczówki i szarej wody Szara woda to termin, którym określa się wodę wykorzystywaną w zlewach, wannach, prysznicach i pralkach, która nie jest

zanieczyszczona ściekami kanalizacyjnymi (czarną wodą). Można zamontować w domach systemy oczyszczania ścieków,

które umożliwią ponowne wykorzystanie takiej wody do na przykład spłukiwania toalet. Zgromadzoną wodę deszczową

można wykorzystać do podlewania ogrodów. Woda deszczowa od dawna jest w ten sposób używana, a w niektórych krajach

domy standardowo wyposaża się w zbiorniki do gromadzenia deszczówki.

Oczyszczalnia ścieków



Nowsze systemy są zaprojektowane tak, aby radzić sobie z wodą

burzową. Przekazują ją do specjalnie zbudowanych kanałów lub

cieków wodnych, które mogą sprostać nagłym dużym ilościom wody

deszczowej i zapewnić ich odpływ.

Rysunek D przedstawia typową oczyszczalnię ścieków

Zamknięcie obiegu: uzdatnianie wodyW przypadku suchych regionów z niskimi opadami lub gęsto

zaludnionych obszarów warto uzdatniać ścieki natychmiast po

oczyszczeniu, a nie – wypuszczać oczyszczoną wodę do rzek czy mórz.

W wielu przypadkach taka woda wykorzystywana jest wyłącznie do

celów innych niż spożywcze, na przykład do nawadniania parków czy

spłukiwania toalet.

Aby sprostać przyszłym wyzwaniom w zakresie niedostatku wody

i zmian klimatu, potrzebnych jest więcej badań dotyczących

zamkniętego obiegu uzdatniania wody, na przykład poprawy

sposobu przeprowadzania testów i oczyszczania. Obecne systemy

nie umożliwiają skutecznego usuwania niektórych zarazków, resztek

substancji chemicznych i farmaceutycznych, co jest konieczne, jeśli

woda ma być ponownie użyta do celów spożywczych.

Następny etap: rzeki i morzaW ciągu minionych 20 lat w Europie dokonano znacznego postępu

w zakresie oczyszczania ścieków, nadal jednak istnieją obszary

wymagające poprawy. Musimy przede wszystkim lepiej zapobiegać

przedostawaniu się do ścieków produktów szkodliwych, opracować

bardziej zaawansowane metody oczyszczania oraz w możliwie

największym stopniu ograniczyć koszty.

Ścieki, przepływając przez rzeki oraz cieki wodne, ostatecznie dotrą do

morza, gdzie wszystkie skażenia, które nie zostały usunięte w procesie

oczyszczania, zwiększą obecny problem zanieczyszczenia środowiska

morskiego. Pestycydy i nawozy są wymywane na brzeg, jak również

produkty resztek przemysłowych i śmieci, a zwłaszcza plastik. Rozkład

wielu z tych substancji to długi proces (na przykład butelka plastikowa

rozkłada się kilkaset lat), stanowią więc poważne zagrożenie dla

długotrwałego stanu naszych oceanów, a ostatecznie dla źródła wody.

Pobieramy wodę ze źródeł wody słodkiej, ostatecznie jednak powraca

ona do oceanu, aby kontynuować cykl wodny, będący podstawą życia.

Większość zasobów wodnych Ziemi (97,2%) znajduje się w oceanach

i chociaż można odsalać wody oceanu, jest to kosztowne i wymaga

dużych nakładów energii.

Jak wygląda oczyszczanie ścieków w Twoim mieście?Interaktywne mapy Europejskiej Agencji Środowiska zawierają dane

dotyczące oczyszczalni ścieków w całej Europie. Sprawdź poziom

oczyszczania w swoim kraju i mieście na stronie:

http://www.eea.europa.eu/highlights/themes/water/

interactive/

Ramka: picie uzdatnionego moczu w kosmosieAstronauci na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej mogą pić uzdatniony mocz dzięki zaawansowanemu technicznie

systemowi oczyszczania wody zainstalowanemu na statku w 2009 r. Zapewnia to stacji kosmicznej samowystarczalność na

dłuższy czas i ograniczenie ładunku statków dostarczających zaopatrzenie.


http://www.eea.europa.eu/highlights/themes/water

Kanał doprowadzający

Budynek do przesiewania

Pułapka piaskowa

Zbiornik sedymentacyjny

Oczyszczanie biologiczne

Zatoki do sedymentacji

Zbiorniki na wodę burzową

Kanał ściekowy

Centrum działań

Zbiorniki przerabiania szlamu

Budynek do odwadniania szlamu

Zbiorniki gazowe

Zagęszczacz szlamu

Opady fosforanu

21

3

5

4

6

12

13

14

11

10

89

7

2

1

3

5

4

6

12

13

14

11

10

8

9

7

D

Oczyszczalnia ścieków Duisburg-Kaßlerfeld (Niemcy)



Na plażę!

Kąpiele w morzu, rzece czy jeziorze to jeden z najbardziej popularnych

sposobów spędzania wolnego czasu. Co roku miliony Europejczyków

jadą na plażę kąpać się i odpoczywać z rodziną lub znajomymi. Jak

jednak pogodzić prezentowany w broszurach obraz czystych plaż

i uśmiechniętych rodzin bawiących się w morzu z wiedzą na temat

zanieczyszczenia środowiska morskiego? Przemysł, rolnictwo,

rybołówstwo, turystyka i rekreacja (na przykład pływanie łódką),

a także gęste zaludnienie obszarów przybrzeżnych przyczyniają się

do zaśmiecania morza, co może stanowić poważne zagrożenie dla

środowiska morskiego, a co za tym idzie – dla osób w nim pływających.

Kąpiele w brudnej wodzie mogą powodować problemy żołądkowe,

infekcje układu oddechowego i dolegliwości skórne.

Śmieci stanowią głębszy – i ciągle zwiększający się – problem. Ciągle

znajdujemy na plaży niedopałki papierosów, plastikowe torebki

i zakrętki od butelek. Niektórzy także traktują toaletę jako mokry

śmietnik, wyrzucając do niej patyczki do uszu, niedopałki papierosów,

produkty higieniczne, wilgotne chusteczki dla dzieci, a nawet pieluchy.

Grozi to zapchaniem rur, ale także zaśmieca środowisko, ponieważ

te przedmioty ostatecznie także trafi ą na plażę. Spłukiwanie śmieci

w toalecie wcale nie jest lepsze niż wyrzucanie ich na ulicę.

Oczyszczalnie ścieków z pewnością powinny być w stanie przesiać

większość skażeń i odpadków (wolałyby jednak nie zmagać się

z problemem zapychania fi ltrów). Mimo wszystko gdy kanały burzowe

są przepełnione, niektóre śmieci wpływają bezpośrednio do strumieni

i rzek, omijając całkowicie oczyszczalnie ścieków.

Pomijając papier toaletowy, zapamiętaj tę wskazówkę: tylko produkty

Twojej diety mogą trafi ać do toalety.

Wody w kąpieliskach są coraz czystsze Nie wszystkie wiadomości są złe. Jeśli lubisz moczyć się w morzu, nie

wszystko stracone: wody w kąpieliskach w Europie są coraz czystsze od

lat 70. XX wieku, odkąd rozpoczęto kontrolę jakości i przeprowadzanie

badań. Po 1990 r. nastąpiła znaczna poprawa, głównie dzięki

lepszemu oczyszczaniu ścieków. Do tego momentu bowiem duże ilości

nieoczyszczonych lub częściowo oczyszczonych odpadów rutynowo

trafi ały do wód Europy.

Palacze zapamiętajcie: plaża to nie wielka popielniczka Niedopałki papierosów to najczęstsze śmieci – ponad 4,5 tryliona niedopałków wyrzucanych jest rocznie na ulice i plaże na

całym świecie, a ich rozkład może trwać nawet 25 lat. Filtry są wykonane z rodzaju plastiku, a ponadto zawierają toksyczne

resztki wszystkich substancji chemicznych zawartych w papierosach – arszeniku, ołowiu, benzenu oraz formaldehydu.

Chemikalia te przedostają się do cieków wodnych i mórz, gdzie są zjadane przez ptaki i ssaki morskie, które mylą je

z jedzeniem. Jeśli palisz papierosy, noś ze sobą kieszonkową popielniczkę i wyrzucaj niedopałki do śmietnika albo pozbywaj

się ich w domu.

Ludzie nie chcą niedopałków na plaży!



Oczyszczona/pitna woda

Ścieki

E



Kraje UE od 2006 r. podejmują coraz więcej kroków mających

na celu poprawę jakości wód w kąpieliskach, aby chronić zdrowie

i środowisko. Zasady mają zastosowanie do wszelkich wód, gdzie

kąpiel jest dozwolona lub praktykowana przez dużą liczbę osób, na

przykład w jeziorach, rzekach, plażach, akwenach czy stawach. Nie

odnoszą się jednak do wód wykorzystywanych na inne potrzeby

rekreacyjne niezwiązane z kąpielą, na przykład surfi ng lub żeglarstwo,

ani do basenów.

Obecnie w UE badaniom podlega 21 tys. kąpielisk, z czego dwie trzecie

to wody przybrzeżne, a pozostałe to rzeki i jeziora. Większość z nich

jest dobrej jakości: w niedawno przeprowadzonych testach wykazano,

że ponad 9 na 10 badanych kąpielisk spełnia minimalne normy

dotyczące jakości. Zaledwie 1,2% wód w kąpieliskach przybrzeżnych

i 2,8% lądowych nie spełniło wymagań.

Nawet jeśli czegoś nie widać, nie znaczy, że tego tam nie ma



Jaki jest zakres badań?Większość wód w kąpieliskach trzeba badać co najmniej czterokrotnie

w sezonie kąpielowym, zaczynając jeszcze przed jego rozpoczęciem.

Próbki wody są badane pod kątem poziomu dwóch typów bakterii:

E. coli i enterokoków. Oba te rodzaje bakterii są obecne w jelitach

zarówno ludzi, jak i zwierząt, i składają się na zdrową fl orę jelitową.

Jednak ich obecność w wodzie oznacza, że jest ona zatruta ściekami

lub odchodami zwierząt hodowlanych.

Pływanie w zanieczyszczonej wodzie stanowi zagrożenie dla zdrowia,

szczególnie gdy połknięte zostaną substancje kałowe. Nie wszystkie

szczepy bakterii E. coli są szkodliwe, ale niektóre z nich mogą

powodować poważne dolegliwości żołądkowe. W rzadkich przypadkach

zatrucie bakterią E. coli może prowadzić do zagrażających życiu

chorób. Dlatego tak niezwykle ważne jest oczyszczenie ścieków (patrz

rysunek E), aby uniknąć pływania w obszarach zanieczyszczonych

odpadami. Z tego samego powodu przecież myjemy ręce po wizycie w

toalecie lub przed przygotowywaniem jedzenia.

Wody w kąpieliskach poddaje się także badaniom, aby ocenić poziom

zagrożenia zanieczyszczeniem pochodzącym z innych źródeł, które

może mieć wpływ na zdrowie człowieka, takie jak sinice, które mogą

być szkodliwe w przypadku połknięcia lub wywoływać wysypki skórne,

bądź też fi toplankton morski lub wodorosty. Bada się je także pod

kątem widocznych oznak skażenia i obecności odpadów.

Znajdź swoje ulubione miejsce na kąpiel Platforma Eye on Earth⁶ dostarcza dane w czasie rzeczywistym na

temat jakości wód kąpieliskach za pomocą funkcji WaterWatch.

Na interaktywnej mapie pokazana jest jakość wody w kąpieliskach

w 28 krajach europejskich. Przybliż, aby wyświetlić (i skomentować)

jakość wody w Twojej okolicy.

Na interaktywnej mapie można uzyskać więcej szczegółów

dotyczących poszczególnych kąpielisk:

http://www.eea.europa.eu/themes/water/wise-viewer

Plaże oznakowane Błękitną Flagą Błękitna Flaga to znane wyróżnienie przyznawane czystym plażom

i promenadom nadmorskimi przez pozarządową Fundację na rzecz

Edukacji Ekologicznej (FEE). Aby się zakwalifi kować, plaże muszą

spełniać surowe normy czystości i jakości wody. Muszą także

być wyposażone w odpowiednie toalety, mieć określone przepisy

dotyczące biwakowania i kontroli psów, zapewniać bezpieczny dostęp,

wyposażenie do szybkiego reagowania, a także informacje na temat

środowiska i ciekawostki dla użytkowników.

Błękitna Flaga powstała we Francji w 1985 r. Obecnie 41 krajów bierze udział w programie. W 2010 r. status Błękitnej Flagi przyznano 3 450 plażom. Patrz http://www.bluefl ag.org


http://www.eea.europa.eu/themes/water/wise-viewer

http://www.bluefl


Śmieci w morzuCo roku miliony ton śmieci trafi ają do morza i tam już zostają. Odpady

w formie plastiku, drewna, metalu, szkła, gumy, materiału i papieru

są wytwarzane głównie w wyniku działalności człowieka i stanowią

jedyny rodzaj odpadów, których natura nie jest w stanie przetworzyć

(patrz rysunek F). Są przenoszone z lądu przez wiatr lub rzeki ze źle

zarządzanych wysypisk, kanałów burzowych i śmietników ulicznych

(są to na przykład opakowania po jedzeniu czy puszki). Pochodzą też

z morza: odpady wyrzucane z łódek i wytwarzane przez człowieka

w wyniku takich działań, jak górnictwo morskie i rybołówstwo, przy

czym wszystkie mają wpływ na środowisko morskie (na przykład

wyrzucany sprzęt wędkarski).

Śmieci w morzu stanowią zagrożenie dla zdrowia: odpady medyczne

lub ścieki zanieczyszczają wodę, a ostre lub połamane przedmioty

mogą ranić plażowiczów. Mają także znaczenie ekonomiczne:

oczyszczanie plaży i wybrzeży jest kosztowne, a statki i sprzęt

wędkarski mogą ulec uszkodzeniu. Stanowi to zagrożenie dla życia

morskiego: foki, wieloryby i żółwie morskie są znajdowane zaplątane

w sznurki od balonów, plastikowe opakowania od „sześciopaków”

i porzucone sieci rybackie, w wyniku czego duszą się lub toną. Ssaki,

ptaki i ryby mogą także mylić plastikowe śmieci z jedzeniem, co

prowadzi do uszkodzeń narządów wewnętrznych lub zapychania ich

systemów trawiennych. Zagrożenie stanowi w szczególności plastik,

ponieważ nie podlega biodegradacji, ale rozpada się na mniejsze

części, ostatecznie zamieniając się w mikroskopijny „plastikowy

pył”. Mikroplastik dodawany jest do niektórych produktów (na

przykład żeli złuszczających). Plastik przedostaje się przez system

kanalizacyjny i dociera do środowiska morskiego. Ponadto zawartość

oleju w tych fragmentach przyciąga inne substancje chemiczne

pływające w oceanie, takie jak trwałe zanieczyszczenia organiczne

czy polichlorowane bifenyle (PCB). Gromadzą się one na drobinkach

w ilościach nawet milion razy większych niż cząstki otoczenia

w wodzie morskiej, zamieniając fragmenty plastiku w maleńkie pigułki

z trucizną. Chemikalia wchłonięte ze strawionego plastiku z łatwością

mogą przedostać się do łańcucha pokarmowego i tym samym

wylądować na naszych talerzach.

W niektórych oceanach wiry przyczyniły się do powstania ogromnych

wysp śmieci. Najbardziej znana – Wielka Pacyfi czna Plama Śmieci –

ma setki kilometrów szerokości, składa się z dużych elementów i ma

duże zagęszczenie drobinek plastiku. Przeprowadzono kilka badań na

temat tej „plastikowej zupy”, jednak rosnące obawy dotyczą możliwego

trującego wpływu chemikaliów używanych do produkcji plastiku,

które mają szkodliwy wpływ na człowieka poprzez zanieczyszczenia

w oceanach, na łańcuch pokarmowy. Przeprowadzone niedawno

badanie jednego gatunku ptaka, fulmara zwyczajnego,

zamieszkującego Atlantyk, wykazało znaczne ilości plastiku w prawie

co trzecim żołądku przebadanego martwego ptaka.

Możesz się przyczynić do zmniejszenia ilości śmieci w morzu: używaj

wielokrotnie plastykowych siatek, nie wyrzucaj śmieci na ulicę, do

toalety ani do cieków wodnych i bierz udział w dniach oczyszczania plaż:

http://www.signuptocleanup.org. Zawsze można poprawić zarządzanie

odpadami na lądzie, aby zapobiec ich docieraniu do oceanów, jednak

na szerszą skalę musimy stać się bardziej świadomi konsekwencji

swoich działań.

Wyrzucone sieci rybackie mogą być zabójcze dla żółwi

Gdybyśmy jedli tyle śmieci co ptak morski, byłyby one wielkości hamburgera.


http://www.signuptocleanup.org

Czy chcielibyście pić wodę ze ścieków? | Broszura na temat wody przeznaczona dla młodzieży 25F



Jakie działania podejmuje UE?

Woda przepływa swobodnie przez granice, kraje UE postanowiły

więc wspólnie zarządzać zasobami wodnymi za pomocą obszarów

zlewni, niezależnie od granic państw. Wyznaczono 110 obszarów

zlewni⁷, takich jak dopływy, ujścia i wody gruntowe. Państwa

współpracują i dzielą się odpowiedzialnością za dany obszar zlewni,

wspólnie określając plan działania wraz z krajami, z którymi jest on

dzielony. Następnie każde państwo musi wdrożyć ten plan na swoim

terytorium. Celem określonym w ramowej dyrektywie wodnej UE jest

doprowadzenie wszystkich wód Unii do dobrego stanu do 2015 r.

(w szczególnych przypadkach termin ten może zostać przedłużony).

Ochrona źródeł wody pitnejWoda kranowa podlega regulacjom UE od 1998 r. Dyrektywa w sprawie

wody pitnej określa minimalne normy jakości, które zobowiązują

państwa członkowskie do zapewnienia, że woda dostarczana do

gospodarstw domowych jest bezpieczna i czysta. Normy te są

sprawdzane co pięć lat, aby uwzględnić aktualną wiedzę oraz wszelkie

zmiany w wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia.

Każdy zapas przeznaczony dla ponad 50 osób musi być regularnie

badany pod kątem 48 cech, od koloru, zapachu i smaku po obecność

takich metali, jak aluminium, kadm, żelazo i ołów, a także chemikaliów

i potencjalnie szkodliwych bakterii. Większość wody pitnej dostarczanej

w Europie spełnia te normy, jednak można poprawić jakość tego

zasobu dostarczanego do małych społeczności (do 5 tys. osób).

Lepsze oczyszczanie ścieków Aby chronić nasze zdrowie i środowisko przed zagrożeniem wynikającym

z nieoczyszczonych ścieków – wody kanalizacyjnej, zużytej wody

z gospodarstw i ścieków przemysłowych – w 1991 r. wprowadzono

dyrektywę dotyczącą oczyszczania ścieków komunalnych

UE, która zobowiązuje do działań mających na celu ograniczenie

zanieczyszczeń wydzielanych do środowiska.

Władze lokalne zobowiązane są do zbierania i oczyszczania wody

ze wsi i miejscowości zamieszkałych przez co najmniej 2 tys.

mieszkańców. Oczyszczalnie ścieków muszą spełniać minimalne

normy. Bardziej surowe normy mają zastosowanie do obszarów, gdzie

woda może wyrządzać szkody wrażliwym środowiskom lub zdrowiu

człowieka. Większość państw UE wprowadziła już systemy ściekowe,

aby spełnić wymagania określone w tej dyrektywie; młodsze państwa

członkowskie mają na to czas do 2018 r. Na państwa, które nie spełnią

tych norm, może zostać nałożona grzywna.

Oznakowania stref ochrony wody w Europie



Utrzymanie czystych wód w kąpieliskach Każdego roku Komisja Europejska publikuje szczegółowy raport

dotyczący jakości wody w kąpieliskach na terenie Europy. W 2011 r.

raport ten zawierał wyniki z 21 tys. miejsc, na podstawie danych

dostarczonych przez państwa członkowskie w ramach dyrektywy

w sprawie jakości wody w kąpieliskach. Rządy krajowe mają

także obowiązek podawać do publicznej wiadomości stan jakości wody

w kąpieliskach przed rozpoczęciem sezonu kąpielowego, zwłaszcza

w obszarach, gdzie kąpiele nie są wskazane lub wręcz są zakazane.

Oczyszczanie mórz i oceanówKwestia śmieci w morzach została poruszona w ramowej dyrektywie

w sprawie strategii morskiej UE z 2008 r. Państwa członkowskie

muszą dopilnować, by morza na ich terenie osiągnęły tzw. dobry

stan środowiska do 2020 r., opracowując strategię dotyczącą

monitorowania, oraz osiągnąć ustanowione cele.

Doskonała

doskonała

dobra

wystarczająca

niska

jakość wody w kąpieliskach

Przepisy UE pomagają zapewniać czystą wodę w kąpieliskach



Bibliografi a1 Broszura: „Water is for life: How the Water Framework Directive helps safeguard Europe’s resources” (listopad 2010 r.), str. 8

http://ec.europa.eu/environment/water/pdf/WFD_brochure_en.pdf2 Witryna Europejskiej Federacji Wód Butelkowanych http://www.efbw.eu/sustainability.php?classement=033 Sprawozdanie Europejskiej Agencji Środowiska dotyczący zużycia w gospodarstwach domowych i wpływu na środowisko,

raport 11/2005, str. 32: http://www.eea.europa.eu/publications/eea_report_2005_114 Sprawozdanie końcowe „Financing of investment needed to reach compliance with the DWD and to rehabilitate water distribution networks in

the EU”, Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Środowiska ENV.G.1/FRA/2006/0073, wrzesień 2011 r.5 Sprawozdanie „Financing of investment needed to reach compliance with the DWD and to rehabilitate water distribution networks in the EU”6 Witryna Eye on Earth: www.eyeonearth.eu7 http://ec.europa.eu/environment/water/participation/index_en.htm

Inne źródła� Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Środowiska – działania, jakie podejmuje UE w celu ochrony jakości wody:

http://ec.europa.eu/environment/water/index_en.htm

� Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Środowiska – nasze oceany, morza i wybrzeża:

http://ec.europa.eu/environment/marine/index_en.htm

� Broszura na temat śmieci w morzu (2010 r.) oraz broszura na temat śmieci w rejonie Morza Śródziemnego (luty 2012 r.):

http://ec.europa.eu/environment/marine/publications/index_en.htm

� Broszura na temat niedostatków wody i susz (wrzesień 2010 r.) http://ec.europa.eu/environment/water/quantity/pdf/brochure.pdf

� Europejska Agencja Środowiska – raporty i statystyki dotyczące stanu wód w Europie: http://www.eea.europa.eu/themes/water

� WISE – Europejski System Informacji Wodnej: http://water.europa.eu

� Światowa Organizacja Zdrowia – woda, zdrowie i warunki sanitarne na poziomie globalnym: http://www.who.int/topics/water/en/

� Broszura na temat ścieków komunalnych (2010 r.): http://ec.europa.eu/environment/water/water-urbanwaste/info/index_en.htm

Zdjęciap. 4, 8, 9, 14, 27 - © Shutterstock

p. 17 - © iStockphoto

p. 5 - © iStockphoto, Thinkstock

p. 16 - © Daniel Ullrich

p. 19 - © Fotoarchiv Ruhrverband

p. 20 - © Marine Conservation Society/eyeforanimage

p. 22 - © Ferdi Rizkiyanto

p. 23 - © Christof Mainz

p. 24 - © National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA), © JA van Franeker IMARES

p. 26 - © Waterbedrijf Groningen, © Dr. Eugen Lehle

RysunkiEuropean Service Network (ESN), © Unia Europejska


http://ec.europa.eu/environment/water/pdf/WFD_brochure_en.pdf

http://www.efbw.eu/sustainability.php?classement=03

http://www.eea.europa.eu/publications/eea_report_2005_11

http://www.eyeonearth.eu

http://ec.europa.eu/environment/water/participation/index_en.htm

http://ec.europa.eu/environment/water/index_en.htm

http://ec.europa.eu/environment/marine/index_en.htm

http://ec.europa.eu/environment/marine/publications/index_en.htm

http://ec.europa.eu/environment/water/quantity/pdf/brochure.pdf

http://www.eea.europa.eu/themes/water

http://water.europa.eu

http://www.who.int/topics/water/en

http://ec.europa.eu/environment/water/water-urbanwaste/info/index_en.htm

Komisja Europejska

Czy chcielibyście pić wodę ze ścieków? — Broszura na temat wody przeznaczona dla młodzieży

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej

2012 – 28 str. – 21 x 21 cm

ISBN 978-92-79-26329-3doi:10.2779/16316

Zamówienia na publikację, dostępną za darmo aż do wyczerpania zapasów maga-zynowych:

Jeden egzemplarz można zamówić: poprzez EU Bookshop, internetową księgarnię udostępniającą publikacje Unii Europejskiej:

http:// bookshop.europa.eu

Większą liczbę egzemplarzy można zamówić: za pośrednictwem najbliższej placówki krajowej sieci informacyjnej Europe Direct

http://europa.eu/europedirect/meet_us/index_pl.htm


http://bookshop.europa.eu

http://europa.eu/europedirect/meet_us/index_pl.htm

KH

-30

-11

-36

8-P

L-C


Czy chcielibyście pić wodę ze...

Documents

Transcript of Czy chcielibyście pić wodę ze...