CYAN MAGENTAYELLOW BLACK KGHystr - edukor.pl · W. Tatarkiewicz, Historia estetyki. Estetyka...

Dlaczego dobrze się uczyć z nowym Kalendarzem?

Jest dostosowany do nowej formuły egzaminuZ Kalendarzem uczniowie powtórzą cały obowiązujący ma-teriał z języka polskiego oraz wiadomości z zakresu historii i wiedzy o społeczeństwie. Przećwiczą wszystkie możliwe ro-dzaje zadań. Żaden test ich nie zaskoczy.

Organizuje naukęKalendarz dzieli materiał do powtórki na tygodnie i dni. Daw-kuje uczniom informacje w porcjach, które łatwo im przy-swoić. Z Kalendarzem powtórka zajmuje 15 minut dziennie.

Zapewnia powodzenieKalendarz zapewnia nie tylko powtórzenie, ale i lepsze zro-zumienie materiału. Pozwala uczniom opanować wszystkie umiejętności wymagane na egzaminie. Nieszablonowe tek-sty i atrakcyjne ćwiczenia pomogą im zapomnieć o przedeg-zaminacyjnym stresie. gi

mna

zjumhistoria i w

iedza o społeczeństwie

egzaminklasa

3

KALENDARZ GIMNAZJALISTY

KALEND

ARZ GIM

NAZJALISTY

kurs przygotowaw

czy do egzaminu w

części humanistycznej

język polski

kurs przygotowawczy do egzaminu w części humanistycznej

KGH_cover.indd 1KGH_cover.indd 1 2011-07-06 10:21:452011-07-06 10:21:45

CYAN MAGENTA YELLOW BLACK KGHy str. 3


Redakcja: Hanna Negowska, Izabela Pałasz-Alwasiak, Aleksandra Piechnik-Kaszuba,Jolanta Stecewicz

Korekta: Katarzyna Kliczewska

Skład: Joanna Szyller

Okładka: Jarosław Zakrzewski

Projekt typograficzny: Jarosław Zakrzewski

Ilustracje: Bratłomiej Brosz, Natalia Helman, Sławomir Kilian, Elżbieta Nowaczyk

Mapy: Elżbieta Nowaczyk

Zdjęcie na okładce: Rebirth3d/Fotolia

ISBN 978-83-7420-264-0© Copyright by Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe

Wydawca: Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 80-309 Gdańsk, al. Grunwaldzka 413

Gdańsk 2011. Wydanie pierwsze

Druk i oprawa: Interak, Czarnków


SPIS TREŚCI

Wykaz ważniejszych zagadnień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Jak pracować z Kalendarzem gimnazjalisty? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Tydzień 1 Świat wokół nas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Tydzień 2 Egipt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Tydzień 3 W świecie Biblii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

Tydzień 4 Sokrates i inni Grecy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Tydzień 5 Wokół Koloseum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Tydzień 6 Wśród średniowiecznych rycerzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

Tydzień 7 Na ziemiach polskich plemion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

Tydzień 8 Polska podzielona i zjednoczona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

Tydzień 9 W Krakowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

Tydzień 10 Jagiełło i Krzyżacy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

Tydzień 11 Dalekie podróże . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

Tydzień 12 Jan z Czarnolasu i inni szlachcice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

Tydzień 13 Kobiety, mężczyźni i ważne sprawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

Tydzień 14 Przy stole i dalej od stołu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123

Tydzień 15 Ważne wydarzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

Tydzień 16 Napoleon Bonaparte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

Tydzień 17 Emigracja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152

Tydzień 18 Zmagania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162

Tydzień 19 Wynalazki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171

Tydzień20 Wojny i wojenki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182

Tydzień 21 Rządzenie innymi i samym sobą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193

Odpowiedzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204

Indeks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229

TYDZIEŃ 2


Egipt

Tekst 1

Ponie-działek

Egipskie skarby i złodzieje

Abd-el-Rasul opowiedział [...] wprost fan-tastyczną historię dokonanego przypad-kowo odkrycia.Kiedyś udał się w towarzystwie brataMahometa i znajomego ze wsi rodzinnejdo małej dolinki, leżącej w niedużej od-ległości od Doliny Królów1 i oddzielonejod niej pasmem pagórków tebańskich.Szukając w gruzach znalezisk, które mo-gliby spieniężyć, natknęli się niespodzie-wanie na otwarty szyb2, wykuty pionowow skale. Abd-el-Rasul opuścił się na liniedo środka. Niebawem kazał się jednakwyciągnąć z powrotem i z przerażeniemw oczach zaczął wrzeszczeć:– Afrit! Tam w dole siedzi Afrit!Afrit znaczy po arabsku zły duch, to-też trójka towarzyszy rzuciła się doucieczki. Wieczorem Abd-el-Rasul przy-znał się bratu, że historia z Afritem byłatylko podstępem, by przerazić znajomegoi zataić przed nim to, co odkrył w szybie.Obaj bracia wrócili następnego dnia i opu-ścili się na dno szybu. W głąb góry skal-nej prowadził korytarz, który rozszerzałsię na końcu w galerię podziemną, gdziew chybotliwym świetle pochodni ukazał

im się widok niesamowity. Stały tam usta-wione rzędem drewniane trumny. Podno-sząc wieka, przekonali się, że zawierająone dobrze zachowane mumie. Po znakuwęża na czole nawet ci wieśniacy zo-rientowali się, że mają do czynienia zezwłokami faraonów.Wiedzieli wprawdzie, że powinni byli od-krycie zgłosić do Departamentu Starożyt-ności, woleli jednak zamilczeć i ciągnąćz odnalezionych skarbów jak największekorzyści. O wydobyciu wszystkich skar-bów jednocześnie nie mogło być mowy:pojawienie się na rynku tylu nowych zna-lezisk na pewno wzbudziłoby podejrzeniawładz. Umówili się więc, że założą spółkęz resztą rodziny i z niektórymi znajo-mymi, by grobowiec eksploatować3 stop-niowo. Tą metodą zapewniliby sobie nacałe życie dochody i dostatnie utrzymanie.

1 Dolina Królów – dolina na terenie Teb, miejscespoczynku faraonów

2 szyb – podziemny wykop wykonany pionowow głąb gruntu

3 eksploatować – tu: opróżniać

Z. Kosidowski, Gdy słońce było bogiem,Iskry, Warszawa 1977, s. 112–113.

1. Zaznacz poprawną odpowiedź.

W tekście występuje narrator

A. pierwszoosobowy. B. trzecioosobowy.

19

TYDZIEŃ 2


2. Wykreśl cztery punkty niezgodne z tekstem.

Dolina Królów miejscem poszukiwań.

Poszukiwanie starożytnych zabytków w celu ich sprzedania.

Zejście do pionowego szybu.

Przerażenie w oczach Abd-el-Rasula.

Ucieczka poszukiwaczy skarbów.

Kilkudniowa przerwa w poszukiwaniach.

Powtórne zejście do szybu.

Odkrycie komory grobowej ze zniszczonymi mumiami.

Trumny ustawione w rzędzie.

Otwieranie trumien.

Znalezienie mumii faraonów.

Plany założenia spółki handlującej zabytkami.

Wzbudzenie niepokoju władz.

3. W poniższych zdaniach podkreśl informacje, których nie ma w tekście 1.

W 1875 r. Abd-el-Rasul w masywie skalnym wznoszącym się między Doliną Królów

a kotliną Der-el-Bahri zupełnie przypadkowo odkrył dobrze zamaskowany otwór

szybu. Zbadawszy go – nie bez wielu trudności – przekonał się, że natrafił na rozległą

komorę grobową ze spoczywającymi w niej mumiami faraonów.

C.W. Ceram, Bogowie, groby i uczeni, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1994, s. 173.

4. Profesor Egipski jest archeologiem badającym starożytne zabytki w Egipcie. Sformu-łuj wypowiedź profesora uzasadniającą, że bohaterowie tekstu powinni zgłosić swojeznalezisko w Departamencie Starożytności.

20

TYDZIEŃ 2


Wtorek Starożytny Egipt

5. Na podstawie mapy zaznacz wła-ściwą odpowiedź. Uzasadnij ją.

Teren starożytnego Egiptu był

A. łatwy do zdobycia przez na-jeźdźców.

B. trudny do zdobycia przez na-jeźdźców.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Granice Egiptu za rządów XVIII dynastii (XV w. p.n.e.).

6. Napisz, gdzie w starożytnym Egipcie znajdowały się ziemie rolne.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7. Uzupełnij schemat.Funkcje Nilu w starożytnym Egipcie

stanowił szlak komunikacyjny

i transportowy

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21

TYDZIEŃ 2


8. Dlaczego starożytni Egipcjanie poddawali ciała zmarłych mumifikacji?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9. Zaznacz ten z rysunków, który powstał w starożytnym Egipcie.

10. Odwołaj się do wiadomości własnych i z tekstu 1. Uzupełnij luki w słowniczkudotyczącym starożytnego Egiptu.

Ureus – symbol władzy królewskiej w kształcie 2 , noszony przezfaraonów nad czołem.

6 – zwłoki zabezpieczone przed rozkładem.

7 – bóg świata zmarłych i opiekun zmian zachodzącychw naturze.

3 – byli najlepiej wykształconymi Egipcjanami.

1 – monumentalna budowla w kształcie ostro-słupa, którego podstawą jest kwadrat.

4 5 – dolina położona naterenie Teb, w któ-

rej od czasów Totmesa I chowano zmarłych faraonów.

Hasło:

1 2 3 4 5 6 7 – materiał pisarski sporządzony z włókien roślin-nych, łatwy do przenoszenia i przechowywania.

22

TYDZIEŃ 2


Środa Głoska, litera, sylaba

Tekst 2

Pismo egipskie

Egipcjanie rozwinęli pismo obrazkoweprzed pięcioma tysiącami lat. Jego znakizwano hieroglifami, od greckich słówoznaczających „święte inskrypcje”1, po-nieważ były umieszczane głównie w świą-tyniach, grobowcach i na pomnikach. Napierwszy rzut oka hieroglify sprawiająwrażenie zwykłych piktogramów2, ponie-

waż przedstawiają ptaki, części ciałai przedmioty codziennego użytku.

1 inskrypcja – napis wyryty w kamieniu, metalulub drewnie

2 piktogram – znak przedstawiający rzeczy, zda-rzenia bez powiązania z wyrazami i dźwiękamijęzyka naturalnego

K. Brookfield, Pismo, Arkady,Warszawa 1996, s. 12.

11. Podziel podane wyrazy na litery, głoski i sylaby, zapisz ich liczbę.

litery głoski sylaby

EgipcjanieE-g-i-p-c-j-a-n-i-e

(10)E-gi-i-p-c-j-a-ni -e

(9)E-gip-cja-nie

(4)

pięcioma

tysiącami

przedstawiają

umieszczane

12.

imię Kleopatra zapisane egipskimi hieroglifami

Z wyrazu Kleopatra wypisz literyoznaczające samogłoski.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

D. Diringer, Alfabet, czyli klucz do dziejów ludzkości, PIW, Warszawa 1972, s. 69.

23

TYDZIEŃ 2


13. Przeczytaj poniższą informację i wykonaj zamieszczone pod nią polecenia.

Z powodu wysokiej ceny papirus był wykorzystywany do zapisywania dokumentówi świętych ksiąg. Do nauki pisania używano wapiennych kamieni i skorup ceramicz-nych. Pisano też na pokrytym gipsem drewnie.

a) Wypisz z tekstu litery oznaczające głoski nosowe.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) Z wyróżnionego słowa wypisz litery – odpowiedniki głosek bezdźwięcznych.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

c) Podkreśl wyrazy, w których występują spółgłoski miękkie.

14. Podziel podane wyrazy na sylaby i podkreśl sylaby akcentowane.

piktogramy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

pismo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

hieroglify. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

inskrypcje. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

15. Na podstawie tekstu 2. wpisz brakujące słowa, pamiętając o zasadach dzielenia wy-razów przy przenoszeniu. W razie trudności skorzystaj ze słownika ortograficznego.

24

TYDZIEŃ 6


12. Podkreślone słowa zastąp jednym z synonimów podanych w nawiasie. Zadbaj, abypowstały w ten sposób tekst był poprawny.

Za wzór. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(ideał, prototyp, model) rycerza średniowiecznego ucho-

dził Roland, bohater słynnej Pieśni o Rolandzie. Odznaczał się niezwykłą

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(nietypową, oryginalną, wyjątkową) siłą i odwagą. W czasach,

w których żył, najcięższym zarzutem, jaki można było postawić rycerzowi, był

zarzut tchórzostwa. Roland nie chciał zadąć w róg, aby wezwać Karola Wielkiego na

pomoc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(dopomożenie, ocalenie, ratunek), ponieważ ktoś mógłby

pomyśleć. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(uznać, rozumować, opiniować), że się boi. Nie wziął

pod uwagę, że przyczyni się w ten sposób do zabicia przyjaciela i wymordowania

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(ludobójstwa, masakry, zagłady) wielu wojowników.

Czwartek Styl romański i gotyk

Tekst 3

Styl romański

[...] była to jedyna architektura Europywydobywająca piękno z ciężaru. Grubemury, małe otwory, masywne słupy za-miast kolumn były potrzebne przy ów-czesnym stanie techniki budowlanej, aleartyści romańscy umieli je wyzyskać ar-tystycznie, z konieczności zrobić cnotę.Umieli uwydatnić piękno ciężkich murów,surowych płaszczyzn. Działając głównieproporcjami, rezygnowali z innych ła-twiejszych efektów: barw, mozaik, kosz-townych materiałów. Jednakże surowepłaszczyzny ożywiali w inny sposób:fryzami, ślepymi arkadami, galeriami,a przede wszystkim gęstą rzeźbą [...].

W. Tatarkiewicz, Historia estetyki. Estetykaśredniowieczna, Arkady, Warszawa 1988, s. 130.

Tekst 4

Styl gotycki

Sklepienie krzyżowo-żebrowe zastosowa-ne już w XII w. umożliwiło: swobod-niejsze dysponowanie przestrzenią [...],wznoszenie budowli wyższych, smuklej-szych o cieńszych murach i dłuższychotworach okiennych. Budynki otrzymałypełnię światła, które było synonimemnadziemskiego piękna, nabrały ekspresjii uduchowienia.

J. Wrotkowki, Dzieła, style, epoki,wyd. nakładem autora, Gdynia 1992, s. 69.

58

TYDZIEŃ 6


13. Na podstawie informacji zawartych w tekstach 3. i 4. podpisz każde zdjęcie odpo-wiednią literą.

R – styl romański G – styl gotycki

59

TYDZIEŃ 12


Jan z Czarnolasu i inni szlachcice

Ponie-działek

Na gospodarza O kołnierzuPoradźmy sie rady czyjej:Kołnierzli to u delijej∗

Czy delija u kołnierzaNa grzbiecie cnego rycerza?∗ delia – rodzaj płaszcza noszonego przez

szlachtę; li – czy; kołnierzli to u delijej – czyto kołnierz u delii

Posadziłeś mię wprawdzie nienagorzej,Aleby trzeba mięsa dawać sporzej;Przed tobą widzę półmisków niemało,A mnie sie ledwie polewki∗ dostało.Diabłu się godzi takowa biesiada!Gościem czy świadkiem ja twego obiada?∗ polewka – zupa

O MarkuPłacze Marek nie przeto, że świat zostawuje,Ale że dzwonnikowi grosz jeden gotuje;Ażeby jednym kosztem odprawić co więcej,Kazał synowi umrzeć po sobie co pręcej.

Na Matusza„Matusz wąsów” lepiej rzec; bo wielką kładziemyRzecz pod małą, kiedy „wąs Matuszów” mówiemy.

Na KonrataMilczycie w obiad, mój panie Konracie;Czy tylko na chleb gębę swą chowacie?

J. Kochanowki, Dzieła polskie, t. I,Państwowy Instytut Wydawniczy

Kraków 1952.

1. Wpisz tytuły fraszek:

A. w których przedmiotem żartu jest wygląd ludzi lub rzeczy

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

B. których bohaterowie charakteryzują się podanymi niżej cechami

skąpy:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

niegościnny:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

nietowarzyski:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

107

TYDZIEŃ 12


2. Podpisz rysunki tytułami odpowiednich fraszek.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. a) Przeanalizuj budowę fraszek Na gospodarza i O Marku (jedna pozioma kreskaodpowiada jednej sylabie, dwie pionowe kreski oznaczają miejsce występowaniaśredniówki, czyli stałego przedziału międzywyrazowego).

wzór: Na Konrata

– – – – – ‖ – – – – – –– – – – – ‖ – – – – – –

11(5 + 6)

wniosek: jedenastozgłoskowiec ze średniówką po piątej sylabie

Na gospodarza

wniosek: ........................................................................................................................................

O Marku

wniosek: ........................................................................................................................................

b) Średniówka występuje w wierszach sylabicznych dłuższych niż ośmiozgłosko-wiec. Zapisz tytuł fraszki Jana Kochanowskiego, w której brak średniówki.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

108

TYDZIEŃ 20


9. Wybierz rysunek przestawiający miejsce najlepiej nadające się do rozmowy w sytu-acji konfliktu. Następnie napisz, jakie warunki powinno spełniać takie miejsce.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10. Poniżej zacytowano zdania padające podczas rozmowy syna z rodzicami. Przedmio-tem rozmowy jest spór o pozwolenie na wyjście na mecz piłki nożnej. Przy każdymz przytoczonych argumentów napisz odpowiednio:

ad rem (łac.) – jeśli odnosi się do przedmiotu sporu,

ad personam (łac.) – jeśli stanowi atak na drugą stronę sporu,

ad absurdum (łac.) – jeśli jest niedorzeczny.

Mecz kończy się późnym wieczorem, gdy jest już ciemno.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Z tobą nie można się dogadać, taki jesteś uparty.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Mogę się umówić z Jackiem, że jego rodzice nas odbiorą ze stadionu i przywiozą dodomu samochodem.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Jasne, niech nikt nie wychodzi z domu, niech wszyscy siedzą cały dzień w czterechścianach – tak będzie najbezpieczniej.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

190

TYDZIEŃ 20


11. Na podstawie tekstu 3. oceń przytoczone wypowiedzi osób rozmawiających w sytu-acji konfliktu. Przy każdej wypowiedzi, którą oceniasz pozytywnie, zapisz: fair play.Przy każdej wypowiedzi, którą oceniasz negatywnie, napisz, która zasada fair playzostała złamana.

Twój komentarz: .........................................................................................................................

Twój komentarz: .........................................................................................................................

Twój komentarz: .........................................................................................................................

Twój komentarz: .........................................................................................................................

Twój komentarz: .........................................................................................................................

Twój komentarz: .........................................................................................................................

Twój komentarz: .........................................................................................................................

191

Dlaczego dobrze się uczyć z nowym Kalendarzem?

Jest dostosowany do nowej formuły egzaminuZ Kalendarzem uczniowie powtórzą cały obowiązujący ma-teriał z języka polskiego oraz wiadomości z zakresu historii i wiedzy o społeczeństwie. Przećwiczą wszystkie możliwe ro-dzaje zadań. Żaden test ich nie zaskoczy.

Organizuje naukęKalendarz dzieli materiał do powtórki na tygodnie i dni. Daw-kuje uczniom informacje w porcjach, które łatwo im przy-swoić. Z Kalendarzem powtórka zajmuje 15 minut dziennie.

Zapewnia powodzenieKalendarz zapewnia nie tylko powtórzenie, ale i lepsze zro-zumienie materiału. Pozwala uczniom opanować wszystkie umiejętności wymagane na egzaminie. Nieszablonowe tek-sty i atrakcyjne ćwiczenia pomogą im zapomnieć o przedeg-zaminacyjnym stresie. gi

mna

zjum

historia i wiedza o społeczeństw

ie

egzaminklasa

3

KALENDARZ GIMNAZJALISTY

KALEND

ARZ GIM

NAZJALISTY

kurs przygotowaw

czy do egzaminu w

części humanistycznej

język polski

kurs przygotowawczy do egzaminu w części humanistycznej

KGH_cover.indd 1KGH_cover.indd 1 2011-07-06 10:21:452011-07-06 10:21:45

CYAN MAGENTAYELLOW BLACK KGHystr - edukor.pl · W. Tatarkiewicz, Historia estetyki. Estetyka...

Documents

Transcript of CYAN MAGENTAYELLOW BLACK KGHystr - edukor.pl · W. Tatarkiewicz, Historia estetyki. Estetyka...