Co to znaczy system repartycyjny?

System repartycyjny oznacza system, w którym zbierane składki nie są kumulowane na indywidualnym koncie ubezpieczonego, lecz są wypłacane obecnym emerytom - beneficjentom. Niedobór środków ze składek na wypłatę rent i emerytur, występujący w ZUS, pokrywany jest z budżetu państwa, czyli przez wszystkich podatników.

Czym różnią się poszczególne filary systemu emerytalnego?

I filar - zreformowany Zakład Ubezpieczeń Społecznych - obowiązkowy oparty na umowie pokoleniowej; emerytura wypłacana z ZUS pochodzić będzie z bieżących składek wszystkich pracujących. II filar - Otwarte Fundusze Emerytalne - kapitałowy zarządzany przez prywatne instytucje (obowiązkowy dla osób urodzonych po 31 grudnia 1968 r., które podlegają obowiązkowi ubezpieczeń społecznych oraz fakultatywny - dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948r.). III filar - dobrowolny, kapitałowy, zarządzany przez prywatne instytucje. W ramach tego filaru powstają pracownicze programy emerytalne

Jak składka odprowadzona na ubezpieczenie emerytalne dzieli się pomiędzy filary systemu emerytalnego?

Składka na ubezpieczenie emerytalne wynosi 19,52% zarobku, stanowiącego podstawę jej wymiaru. W przypadku uczestnictwa w dwóch filarach 12,22% pozostaje w I filarze, a 7,30% jest przekazywane do otwartego funduszu emerytalnego.

Za co płaci pracodawca, a za co pracownik w ubezpieczeniu społecznym?

Pracodawca finansuje: połowę składki na ubezpieczenie emerytalne - 9,76% połowę składki na ubezpieczenie rentowe- 6,50% całość składki na ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych -

w zależności od występujących zagrożeń (częstotliwości wypadków i występowania chorób zawodowych) przy danym rodzaju zagrożeń; w 2003 roku składka na ubezpieczenie wypadkowe jest zróżnicowana w przedziale od 0,67% (w przypadku pośrednictwa finansowego) do 3,86% (w przypadku górnictwa i kopalnictwa surowców energetycznych).

Pracownik: finansuje: połowę składki na ubezpieczenie emerytalne - 9,76%, połowę składki na ubezpieczenie rentowe - 6,50%, całą składkę na ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa, tzw. chorobowe

2,45%.

W jakiej wysokości składkę na ubezpieczenie emerytalne płacić pracodawca, a w jakiej pracownik?

Składka na ubezpieczenie emerytalne, odprowadzana do I i II filaru wynosi łącznie 19,52% wynagrodzenia pracownika. Jest ona opłacana po połowie przez pracownika i pracodawcę (do 9,76%). Ze składki leżącej po stronie pracownika 7,30% wynagrodzenia odprowadzana jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych do otwartego funduszu emerytalnego, którego pracownik jest członkiem.

Czy odprowadzenie składek na ubezpieczenia społeczne wpływa na wysokość płaconych przez pracownika podatków?

Opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne nie wpływa na wysokość podatków, a przede wszystkim nie zwiększa obciążeń finansowych pracownika. Część płacy przeznaczonej na składki należne od pracownika, nie jest wliczana do dochodu podlegającego opodatkowaniu.

W jakiej sytuacji ma miejsce losowanie Funduszu?

Osoby, dla których uczestnictwo w Otwartym Funduszu Emerytalnym jest obowiązkowe (ur. po 31.12.1968 r.), muszą wybrać fundusz w terminie 7 dni od powstania obowiązku ubezpieczeń społecznych. Pierwsze losowanie odbyło się w dniu 31.03.2000 r. i objeło osoby, które pomimo obowiązku przystąpienia do II filaru systemu emerytalnego nie wybrały samodzielnie otwartego funduszu emerytalnego. Ostateczny termin zawarcia umowy upływa 10 stycznia lub 10 lipca. Na przykład: podejmując pracę 1 września, ustawowy, siedmiodniowy termin wyboru funduszu mija 7 września. Czas swobodnego wyboru funduszu mija 10 stycznia następnego roku, a losowanie otwartego funduszu będzie miało miejsce w ostatnim dniu roboczym stycznia następnego roku. Podejmując pracę 1 marca, ustawowy termin wyboru mija 7 marca. Czas swobodnego wyboru funduszu mija 10 lipca danego roku, a losowanie otwartego funduszu emerytalnego odbędzie się ostatniego dnia roboczego lipca.

Czy bezrobotni płacą składki do ZUS?

Za bezrobotnych pobierających zasiłek dla bezrobotnych w okresie jego pobierania, składkę na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe odprowadza właściwy urząd pracy.

Jaka jest sytuacja osób, które prowadzą własną działalność gospodarczą i płacą minimalną składkę ZUS?

Osoby prowadzące działalność gospodarczą odprowadzają składkę od zadeklarowanego dochodu, który nie może być niższy od 60% przeciętnego wynagrodzenia. Tak więc od tych osób i od zadeklarowanego przez nie dochodu zależeć będzie wysokość otrzymywanej w przyszłości emerytury. Im niższa składka, tym emerytura będzie niższa.

Czy za osobę przebywającą na urlopie wychowawczym odprowadzane są składki na ubezpieczenie emerytalne?

Za osobę przebywającą na urlopie wychowawczym na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe odprowadza ZUS, od kwoty najniższego wynagrodzenia, ze środków budżetu państwa, jeśli osoba ta nie jest uprawniona do emerytury lub renty albo nie wykonuje działalności, podlegającej obowiązkowi ubezpieczeń społecznych. W przypadku osób będących na urlopie macierzyńskim składka jest odprowadzana od kwoty zasiłku.

Czy studenci, stypendyści naukowi mogą być członkami otwartych funduszy emerytalnych, jeśli pracują?

Każda osoba, urodzona po dniu 31 grudnia 1968 r., która wykonuje działalność zarobkową i jest objętą obowiązkiem odprowadzenia składki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

może przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego. Dotyczy to również studentów, którzy pracują i z tego tytułu odprowadzana jest za nich składka na ubezpieczenia emerytalne lub studentów, którzy na własny wniosek zostali dobrowolnie objęci ubezpieczeniami. W przypadku studentów została stworzona możliwość dobrowolnego opłacania przez nich samych składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jeśli składka jest odprowadzana student ma obowiązek przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego. Zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia studenta w wieku poniżej 26 lat nie rodzi obowiązku ubezpieczeń społecznych. Osoba taka nie może zostać członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Od czego zależy wysokość emerytury? Wysokość emerytury zależy od:

wysokości comiesięcznych wpłaconych składek, efektów inwestowania składek, wieku ubezpieczonego, w którym przejdzie on na emeryturę, tzn. im później zdecyduje

się na emeryturę, tym będzie ona wyższa. Emerytura w przyszłości będzie tym wyższa, im dłuższy okres aktywności zawodowej oraz wyższa suma składek zgromadzonych na koncie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych i na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym.

Co się stanie, jeśli składki od pracujących nie wystarczą na wypłaty dla emerytów?

Wpłaty ze składek nie wystarczają na sfinansowanie wydatków na emerytury i inne świadczenia z ubezpieczeń społecznych ( renty z tytułu niezdolności do pracy, renty rodzinne, zasiłki chorobowe, świadczenia rehabilitacyjne i inne ). Począwszy, od 1990 r. Skarb Państwa, będąc gwarantem wypłaty świadczeń z ubezpieczeń społecznych uzupełnia brakujące środki na ich wypłatę. Podział ubezpieczeń społecznych na wyodrębnione rodzaje (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe ) i utworzenie odpowiednich funduszy i funduszy rezerwowych oraz racjonalizacja systemu ma doprowadzić w długiej perspektywie do samofinansowania się systemu. Utworzenie Funduszu Rezerw Demograficznych dla zreformowanego ubezpieczenia emerytalnego ZUS ma zapewnić w przyszłości finansowe zabezpieczenie I filaru systemu emerytalnego. Z tego Funduszu środki zostaną uruchomione po 2009 r., gdy prognozowany wyż demograficzny przejdzie na emeryturę, niekorzystnie wpływając na relację pomiędzy liczbą osób ubezpieczonych a liczbą świadczeniobiorców.

Czy kobiety powinny wcześniej przechodzić na emeryturę?

Emerytura według nowych zasad zależy nie tylko od zgromadzonych składek, ale także od przewidywanej dla danego rocznika statystycznej długości dalszego trwania życia, a kobiety żyją dłużej. Dla porównania: jak wylicza GUS, w 1996 r. 62-letni mężczyzna przechodząc na emeryturę miał przed sobą prawie 14,7 lat życia, natomiast kobieta w tym samym wieku - 18,88 lat. Gdyby tę długość życia przyjmowano dla wyliczenia emerytury osobno dla kobiet i mężczyzn, to kobieta powinna dostać niższą emeryturę, ponieważ zgromadzony przez nią kapitał dzieliłby się przez większą liczbę lat. W nowym systemie dla kobiet emerytury wyliczane są na podstawie średniej długości życia obu płci. Ta dla 1996 r. wynosi 16,61 lat. Kobieta na takim wyliczeniu zyskuje więcej, niż wniosła do systemu. Do jej emerytury będą dokładać się krócej żyjący mężczyźni.

Od kiedy będzie wypłacana emerytura?

Od momentu zgłoszenia wniosku o emeryturę, po osiągnięciu wieku emerytalnego, nie wcześniej niż po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego obecnie dla kobiet 60 lat i dla mężczyzn 65 lat.

Ile będę otrzymywał emerytur?

Otrzymywana po osiągnięciu wieku emerytalnego emerytura - w przypadku uczestniczenia w otwartym funduszu emerytalnym - będzie sumą dwóch świadczeń z ze zreformowanego ZUS oraz z zakładu emerytalnego.

Jak będzie wyliczana nowa emerytura z ZUS?

Wysokość emerytury z ZUS będzie zależała od zaewidencjonowanego na koncie tzw. kapitału składkowego (Międzypokoleniowego Kapitału Uprawnień Emerytalnych) oraz od tzw. średniej statystycznej oczekiwanej długości życia pracownika, w wieku, w którym przechodzi na emeryturę. Specjaliści oszacują, jak długo statystycznie będzie dana osoba jeszcze żyć, mając do pomocy wieloletnie dane demograficzne, z których wynika np. ilu 60-latków dożywa 70-tki czy 80-tki. Emeryturę z I filaru stanowić będzie kwota otrzymana przez podzielenie sumy zaewidencjonowanych składek na koncie w ZUS przez statystyczną średnią oczekiwaną długość dalszego trwania życia (wyrażoną w miesiącach) dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Przeciętne dalsze trwanie życia będzie liczone wspólnie dla obu płci. O wysokości emerytury z filaru I (repartycyjnego) decydować będzie zaewidencjonowany na koncie ubezpieczonego "kapitał", uzależniony od stopy składki na ubezpieczenie emerytalne, zarobków, objętych ubezpieczeniem oraz sposobu waloryzacji. O jej wysokości decydować będzie także wiek przejścia na emeryturę oraz średnia statystyczna długość trwania życia dla danego wieku w momencie przejścia na emeryturę.

Jak będzie liczona emerytura w kapitałowym systemie emerytalnym?

Zebrane w trakcie aktywności zawodowej składki w otwartym funduszu emerytalnym, po ukończeniu wieku emerytalnego przez daną osobę, zostaną skierowane w formie wypłaty transferowej do wybranego przez zainteresowanego zakładu emerytalnego lub innej instytucji, która będzie się zajmować wypłacaniem świadczeń. Zakład emerytalny będzie wypłacać dożywotnie emerytury oraz świadczenia gwarancyjne dla wskazanych beneficjentów. Wysokość stawek oferowanych emerytur dożywotnich może być zróżnicowana jedynie w zależności od wielkości wypłaty transferowej, grupy wiekowej oraz płci świadczeniobiorcy. Zasadą jest tu swobodne ustalanie przez zakłady emerytalne wysokości wypłacanych emerytur dożywotnich i świadczeń gwarancyjnych. Zakłady emerytalne muszą przedstawiać Urzędowi Nadzoru szczegółowe informacje dotyczące stosowanych stawek. Obowiązek ten, czyli przedstawianie stosowanych stawek, jest elementem oferty zakładu. Informacje będą udostępniane każdemu, kto się o nie zwróci. Obecnie jest to projekt ustawy.

W jakiej formie będzie można otrzymywać emeryturę?

Emeryturę będzie można otrzymywać w jednej z form wypłacaną z Zakładu Emerytalnego: (projekt ustawy)

dożywotnia emerytura indywidualna wypłacana aż do śmierci ubezpieczonego, dożywotnia emerytura indywidualna z tzw. okresem płatności świadczenia dla

wskazanego beneficjenta (nie krótszym niż 10 lat); oznacza to, że emerytura będzie

płacona dożywotnio, a jeśli śmierć ubezpieczonego nastąpi przed upływem 10 lat - będzie wypłacana wskazanej przez niego osobie (do końca okresu gwarantowanego),

dożywotnia emerytura współmałżeńska, dożywotnia emerytura współmałżeńska z tzw. okresem płatności świadczenia dla

wskazanego beneficjenta (nie krótszym niż 10 lat), jeżeli śmierć obojga małżonków nastąpi przed upływem 10 lat świadczenia będzie wypłacane osobie uposażonej (do końca okresu gwarantowanego).

Czy zakład emerytalny może odmówić wypłaty emerytury?

Jeśli Członek Funduszu spełnia formalności do otrzymywania wypłaty emerytury (ukończył wiek emerytalny), zakład emerytalny nie może odmówić wypłaty emerytury.

Komu będzie przysługiwać minimalna emerytura?

Jeśli emerytura z ZUS i otwartego funduszu emerytalnego łącznie, nie przekroczy kwoty minimalnej emerytury, wtedy budżet uzupełni różnicę. Żeby mieć prawo do takiej pomocy państwa, mężczyzna musi ukończyć 65 lat i przepracować co najmniej 25 lat, a kobieta - 60 lat i mieć co najmniej 20 lat pracy.

Czy można będzie dostać wcześniejszą emeryturę?

Za ogólnie obowiązujący wiek przyznawania emerytur dla osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, przyjęto: 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Pod pewnymi warunkami możliwe będzie również skorzystanie z prawa do wcześniejszego przejścia na emeryturę przez osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 roku, a przed dniem 1 stycznia 1969 r. Między innymi, dla osób, które nie przystąpią do Otwartego Funduszu Emerytalnego oraz warunki konieczne do uzyskania emerytury spełnią do dnia 31 grudnia 2006r., zachowana pozostanie możliwość ewentualnego skorzystania z wcześniejszego przejścia na emeryturę. Dodatkowym warunkiem koniecznym do skorzystania z prawa do wcześniejszej emerytury jest - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem - rozwiązanie stosunku pracy.

Czy można otrzymywać emeryturę i pracować?

Można łączyć emeryturę i pracę, jednak zarobki w określonej wysokości rzutują na wysokość otrzymywanego świadczenia. Do końca 1998 r. zarobki do 60% przeciętnego wynagrodzenia nie wpływały na wysokość wypłacanej emerytury przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zarobki w granicach pomiędzy 60% a 120 % rzutowały na wysokość wypłacanej emerytury, zmniejszając jej wysokość. Zawieszenie wypłaty emerytury następowało, w przypadku osiągania przez emeryta zarobków przekraczających miesięcznie 120% przeciętnego wynagrodzenia Od dnia 1 stycznia 1999 r., na mocy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pracujący emeryt, który ukończył 60 lat kobieta i 65 lat mężczyzna nie odczuje żadnych konsekwencji w wysokości wypłacanej emerytury, bez względu na wysokość osiąganych przez niego zarobków. Pozostali emeryci, będący w wieku niższym będą mieli ograniczoną wypłatę emerytury, nie więcej niż o tzw. część socjalną, gdy ich zarobki przekroczą 70% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Zawieszenie wypłaty następować będzie, po przekroczeniu przez pracującego emeryta zarobków odpowiadających miesięcznie 130% przeciętnego wynagrodzenia.