CHOROBY TRZODY CHLEWNEJ

LEK. WET. ŁUKASZ JAROSZLEK. WET. ŁUKASZ JAROSZ

LUBLIN 2011LUBLIN 2011

Choroba AujeszkyegoChoroba Aujeszkyegomeningoencephalitis infectiosa Aujeszkymeningoencephalitis infectiosa Aujeszky

(pseudorabies, paralysis bulbaris (pseudorabies, paralysis bulbaris infectiosa)infectiosa)

Zakaźna, zaraźliwa choroba wywołana przez Zakaźna, zaraźliwa choroba wywołana przez herpeswirus, w szczególności dotycząca herpeswirus, w szczególności dotycząca

pogłowia trzody chlewnej.pogłowia trzody chlewnej.

WYSTĘPOWANIEWYSTĘPOWANIE stwierdzana na całym świecie (nie występuje w Finlandii, Norwegii, stwierdzana na całym świecie (nie występuje w Finlandii, Norwegii,

Islandi, Malcie)Islandi, Malcie)

wzrasta liczba ognisk choroby na świecie – w Polsce dokładna sytuacja wzrasta liczba ognisk choroby na świecie – w Polsce dokładna sytuacja epizootyczna nie jest znana, powoduje duże straty ekonomiczneepizootyczna nie jest znana, powoduje duże straty ekonomiczne

pojawiły się bardziej zjadliwe szczepy wirusa, zmieniono warunki chowu pojawiły się bardziej zjadliwe szczepy wirusa, zmieniono warunki chowu świń, zwiększył się obrót zwierzętami, przeważają zakażenia latentneświń, zwiększył się obrót zwierzętami, przeważają zakażenia latentne

występuje w fermach o chowie intensywnym, w dużych skupiskach świń, występuje w fermach o chowie intensywnym, w dużych skupiskach świń, przy ciągłej wymianie pogłowiaprzy ciągłej wymianie pogłowia

przebiega enzootycznie z tendencją do ciągłych nawrotówprzebiega enzootycznie z tendencją do ciągłych nawrotów

wybucha u świń nieodpowiednio żywionych (brak wit. A, Ca), w wybucha u świń nieodpowiednio żywionych (brak wit. A, Ca), w przeładowanych chlewniach w porze zimowej przeładowanych chlewniach w porze zimowej

działa immunosupresyjnie na organizm, usposabia do wtórnych zakażeń działa immunosupresyjnie na organizm, usposabia do wtórnych zakażeń bakteryjnychbakteryjnych

WYSTĘPOWANIEWYSTĘPOWANIE

stopień wrażliwości zwierząt jest odwrotnie stopień wrażliwości zwierząt jest odwrotnie proporcjonalny do wiekuproporcjonalny do wieku

prosięta ssące chorują ciężko z ostrą postacią prosięta ssące chorują ciężko z ostrą postacią choroby, z wysoką śmiertelnościąchoroby, z wysoką śmiertelnością

u świń starszych przebiega łagodnie, poronnie lub u świń starszych przebiega łagodnie, poronnie lub bezobjawowobezobjawowo

maciory ciężarne ronią lub rodzą słabe prosięta maciory ciężarne ronią lub rodzą słabe prosięta

charakteryzuje się różnorodnością objawów, charakteryzuje się różnorodnością objawów, głównie ze strony układu nerwowego i oddechowegogłównie ze strony układu nerwowego i oddechowego

ETIOLOGIAETIOLOGIA wirus Herpesvirus suis typ 1 wirus Herpesvirus suis typ 1

o zjadliwości wirusa decydują glikoproteiny otoczkowe (10 o zjadliwości wirusa decydują glikoproteiny otoczkowe (10 glikoprotein), a ponadto glikoproteina niestrukturalna, glikoprotein), a ponadto glikoproteina niestrukturalna, proteiny i enzymy uwalniane z zakażonych komórekproteiny i enzymy uwalniane z zakażonych komórek

wirus jest wytrzymały na czynniki fizycznewirus jest wytrzymały na czynniki fizyczne

niskie temperatury konserwują go, wysokie unieczynniająniskie temperatury konserwują go, wysokie unieczynniają

wirus oporny na wysychanie, promieniowanie jonizujące, pH wirus oporny na wysychanie, promieniowanie jonizujące, pH 6-116-11

niszczy go promieniowanie UV, pH 2-6 oraz pH 11-14niszczy go promieniowanie UV, pH 2-6 oraz pH 11-14

do dezynfekcji stosuje się 0,1% kwas nadoctowy, 2% fenol, do dezynfekcji stosuje się 0,1% kwas nadoctowy, 2% fenol, 3% chloramina, 3% lizol, 3% formol, 1-2% sublimat3% chloramina, 3% lizol, 3% formol, 1-2% sublimat

ŹRÓDŁA I DROGI ZAKAŻENIAŹRÓDŁA I DROGI ZAKAŻENIA świnie chore i ozdrowieńcy, świnie bezobjawowo lub latentnie zakażone, świnie chore i ozdrowieńcy, świnie bezobjawowo lub latentnie zakażone,

wydalające wirusa ze śliną, wydzieliną z nosa, mlekiem, wydzieliną z wydalające wirusa ze śliną, wydzieliną z nosa, mlekiem, wydzieliną z pochwy, napletka, nasieniem, wodami i błonami płodowymipochwy, napletka, nasieniem, wodami i błonami płodowymi

wydalany jest przed i w trakcie wystąpienia objawów chorobowychwydalany jest przed i w trakcie wystąpienia objawów chorobowych

wirusy występują u świń w stanie latentnym (nawet przez całe życie) i wirusy występują u świń w stanie latentnym (nawet przez całe życie) i reaktywują się pod wpływem stresorów środowiskowychreaktywują się pod wpływem stresorów środowiskowych

niebezpieczne są zakażenia bezobjawowe utrzymujące się w stadzie przez niebezpieczne są zakażenia bezobjawowe utrzymujące się w stadzie przez wiele lat i dające okresowo postacie jawnewiele lat i dające okresowo postacie jawne

mięso i odpady poubojowe (mózg, rdzeń kręgowy, płuca) – sporadycznie mięso i odpady poubojowe (mózg, rdzeń kręgowy, płuca) – sporadycznie w mięśniachw mięśniach

knury na stacjach unasiennienia, punktach kopulacyjnychknury na stacjach unasiennienia, punktach kopulacyjnych

transplantacja zarodkówtransplantacja zarodków

mniejsze znaczenie mają ludzie i sprzęt do obsługi fermymniejsze znaczenie mają ludzie i sprzęt do obsługi fermy

wirus ma możliwość transmisji do innej chlewni poprzez powietrzewirus ma możliwość transmisji do innej chlewni poprzez powietrze

ŹRÓDŁA I DROGI ZAKAŻENIAŹRÓDŁA I DROGI ZAKAŻENIA

zwierzęta innych gatunków (bydło, owce, kozy, psy, zwierzęta innych gatunków (bydło, owce, kozy, psy, koty, zwierzęta futerkowe) zakażają się koty, zwierzęta futerkowe) zakażają się sporadycznie i kończą zejściem śmiertelnymsporadycznie i kończą zejściem śmiertelnym

zwierzę takie jest końcowym gospodarzem zarazkazwierzę takie jest końcowym gospodarzem zarazka

zakażenie ma miejsce drogą donosową, per os, zakażenie ma miejsce drogą donosową, per os, poprzez uszkodzoną skórę, w trakcie krycia, poprzez uszkodzoną skórę, w trakcie krycia, inseminacjiinseminacji

występuje zakażenie wewnątrzmaciczne zarodków występuje zakażenie wewnątrzmaciczne zarodków lub płodów w każdym okresie ciąży lub podczas lub płodów w każdym okresie ciąży lub podczas poroduporodu

PATOGENEZAPATOGENEZA wrażliwość świń i związana z tym patogeneza zależy od: wrażliwość świń i związana z tym patogeneza zależy od:

stopnia zjadliwości szczepu, dawki wirusa, drogi zakażenia, stopnia zjadliwości szczepu, dawki wirusa, drogi zakażenia, gatunku, wieku zwierzęcia, kondycji, stanu odporności, gatunku, wieku zwierzęcia, kondycji, stanu odporności, czynników stresowychczynników stresowych

wirusa cechuje poliorganotropizm (neuro-, pneumo-, wirusa cechuje poliorganotropizm (neuro-, pneumo-, wiscerotropizm)wiscerotropizm)

pierwotnym miejscem namnażania jest błona śluzowa jam pierwotnym miejscem namnażania jest błona śluzowa jam nosowych, gardła, migdałków – wywołuje zmiany zapalnenosowych, gardła, migdałków – wywołuje zmiany zapalne

wnika do zakończeń nerwowych nerwów: węchowego wnika do zakończeń nerwowych nerwów: węchowego (nacieczenie komórek, zmiany wsteczne w szypule oraz zwoju (nacieczenie komórek, zmiany wsteczne w szypule oraz zwoju półksiężycowatym), trójdzielnego, językowo-gardłowego, półksiężycowatym), trójdzielnego, językowo-gardłowego, błędnego i wędruje do OUNbłędnego i wędruje do OUN

po namnożeniu przedostaje się odśrodkowo nerwami po namnożeniu przedostaje się odśrodkowo nerwami obwodowymi do narządówobwodowymi do narządów

PATOGENEZAPATOGENEZA zakażenie domięśniowe – zmiany w rdzeniu zakażenie domięśniowe – zmiany w rdzeniu

kręgowym i zwojach nerwowych podkręgowychkręgowym i zwojach nerwowych podkręgowych

zmiany w układzie autonomicznymzmiany w układzie autonomicznym

wirus szerzy się przechodząc z komórki do komórki wirus szerzy się przechodząc z komórki do komórki na zasadzie adhezji i fuzji komórek zakażonych i na zasadzie adhezji i fuzji komórek zakażonych i niezakażonychniezakażonych

rozprzestrzenia się przez ciągłość tkanek (z rozprzestrzenia się przez ciągłość tkanek (z migdałków do płuc), drogą naczyń krwionośnych i migdałków do płuc), drogą naczyń krwionośnych i chłonnychchłonnych

u loch ciężarnych wirus wnika do macicy i płodów u loch ciężarnych wirus wnika do macicy i płodów powodując ronieniapowodując ronienia

PATOGENEZAPATOGENEZA silne właściwości immunosupresyjne:silne właściwości immunosupresyjne:

I.I. uszkodzenie makrofagów płucnychuszkodzenie makrofagów płucnych

II.II. uszkodzenie limfoblastów T i monocytówuszkodzenie limfoblastów T i monocytów

III.III. uszkodzenie niezróżnicowanych komórek szpiku uszkodzenie niezróżnicowanych komórek szpiku kostnego i niedojrzałych tymocytówkostnego i niedojrzałych tymocytów

zakażenia latentne – wirusowy DNA związany z zakażenia latentne – wirusowy DNA związany z aparatem genetycznym komórki zakażonejaparatem genetycznym komórki zakażonej

naprzemienne występowanie okresów klinicznie naprzemienne występowanie okresów klinicznie jawnych z okresami klinicznego spokojujawnych z okresami klinicznego spokoju

Objawy kliniczneObjawy kliniczne Prosięta przed odsadzeniemProsięta przed odsadzeniem

• wysoka temperatura , apatia utrata apetytu, szare wysoka temperatura , apatia utrata apetytu, szare zabarwienie skóryzabarwienie skóry

• brak koordynacji ruchówbrak koordynacji ruchów

• zaburzenia w behawiorze – odłączanie się od innych prosiątzaburzenia w behawiorze – odłączanie się od innych prosiąt

• konwulsje, drżenia mięśniowe, wygięcia kręgosłupa, oczopląs, konwulsje, drżenia mięśniowe, wygięcia kręgosłupa, oczopląs, ślinotok, kręcenie się w kółkoślinotok, kręcenie się w kółko

• Bezgłos, niedowłady, porażenia, śpiączkaBezgłos, niedowłady, porażenia, śpiączka

• objawy rzadko występujące: wymioty, biegunka, dusznośćobjawy rzadko występujące: wymioty, biegunka, duszność

• brak świądubrak świądu

• śmiertelność 100% u prosiąt 1-2 tyg., 50-70% u prosiąt śmiertelność 100% u prosiąt 1-2 tyg., 50-70% u prosiąt starszychstarszych

Objawy kliniczneObjawy kliniczne

U prosiąt ssących może przebiegać w dwojaki sposób:U prosiąt ssących może przebiegać w dwojaki sposób:

- albo choruje i pada większa część prosiąt w stadzie i albo choruje i pada większa część prosiąt w stadzie i chorują także maciory – pierwsze zakażenie stadachorują także maciory – pierwsze zakażenie stada

- albo liczba prosiąt chorych jest nieznaczna a albo liczba prosiąt chorych jest nieznaczna a maciory pozostają zdrowe – zakażenie prosiąt od maciory pozostają zdrowe – zakażenie prosiąt od macior, które przechorowały chorobęmacior, które przechorowały chorobę

Mogą wystąpić zachorowania w pojedynczych miotachMogą wystąpić zachorowania w pojedynczych miotach

Objawy kliniczneObjawy kliniczne Prosięta odsadzone, warchlakiProsięta odsadzone, warchlaki

• zmniejszony apetytzmniejszony apetyt

• w kojcach część prosiąt znajduje się w letargu, a część w kojcach część prosiąt znajduje się w letargu, a część przyjmuje postawę czuwającąprzyjmuje postawę czuwającą

• wyciek z nosawyciek z nosa

• kaszel, kichanie, dusznośćkaszel, kichanie, duszność

• szczękościskszczękościsk

• parcie głowąparcie głową

• bezgłosbezgłos

• śmiertelność ok. 5%śmiertelność ok. 5%

Objawy kliniczneObjawy kliniczne TucznikiTuczniki

• wzrost temperatury i ograniczony apetytwzrost temperatury i ograniczony apetyt

• wypływ z nosa, trudności w oddychaniuwypływ z nosa, trudności w oddychaniu

• zaburzenia nerwowe – drżenia, niezborność, drgawkizaburzenia nerwowe – drżenia, niezborność, drgawki

• podniecenie przechodzące w apatię – wykrzywianie podniecenie przechodzące w apatię – wykrzywianie głowy, chrapliwy kwik lub bezgłosgłowy, chrapliwy kwik lub bezgłos

• zapalenie rogówki i spojówek, wrzody rogówki, ślepotazapalenie rogówki i spojówek, wrzody rogówki, ślepota

• śmiertelność około 3%śmiertelność około 3%

Objawy kliniczneObjawy kliniczne

Świnie dorosłeŚwinie dorosłe

• wzrost temperatury, utrata apetytu, zapalenie płuc lub wzrost temperatury, utrata apetytu, zapalenie płuc lub zakażenie bezobjawowezakażenie bezobjawowe

• sporadycznie objawy ze strony układu nerwowegosporadycznie objawy ze strony układu nerwowego

• wczesne zamieranie i resorpcja zarodków (zakażenie wczesne zamieranie i resorpcja zarodków (zakażenie pomiędzy 0-30 dzień ciąży)pomiędzy 0-30 dzień ciąży)

• poronienia (zakażenie między 40-90 dniem ciąży)poronienia (zakażenie między 40-90 dniem ciąży)

• rodzenie martwych, zmumifikowanych płodów rodzenie martwych, zmumifikowanych płodów (zakażenie powyżej 90 dnia ciąży)(zakażenie powyżej 90 dnia ciąży)

• obrzęk jąder, zaburzenia spermatogenezy, niepłodnośćobrzęk jąder, zaburzenia spermatogenezy, niepłodność

Zmiany anatomopatologiczneZmiany anatomopatologiczne • małe zmiany nekrotyczne koloru białego w wątrobie i śledzionie, małe zmiany nekrotyczne koloru białego w wątrobie i śledzionie,

powiększenie narządów – zmiana patognomiczna u martwo urodzonych powiększenie narządów – zmiana patognomiczna u martwo urodzonych prosiątprosiąt

• ogniska martwicowe na nagłośniogniska martwicowe na nagłośni

• zmiany w płucach, pienisty płyn w drogach oddechowych, nieżytowe lub zmiany w płucach, pienisty płyn w drogach oddechowych, nieżytowe lub włóknikowo-martwicowe zapalenie błony śluzowej jam nosowych, zatok, włóknikowo-martwicowe zapalenie błony śluzowej jam nosowych, zatok, nagłośni, krtani, tchawicynagłośni, krtani, tchawicy

• u poronionych płodów krwotoczno-nekrotyczne ogniska w płucach oraz u poronionych płodów krwotoczno-nekrotyczne ogniska w płucach oraz migdałkachmigdałkach

• w nerkach u prosiąt ssących podtorebkowe wybroczynyw nerkach u prosiąt ssących podtorebkowe wybroczyny

• martwicze ogniska na łożyskumartwicze ogniska na łożysku

• poronione zmacerowane, zmumifikowane płodyporonione zmacerowane, zmumifikowane płody

• przekrwienie opon mózgowych, obrzęk mózgu, zwiększona ilość płynuprzekrwienie opon mózgowych, obrzęk mózgu, zwiększona ilość płynu

HISTOPATOLOGIAHISTOPATOLOGIA ostre, nieropne zapalenie mózgu, opon mózgowych i zwojów ostre, nieropne zapalenie mózgu, opon mózgowych i zwojów

nerwowychnerwowych

zmiany wsteczne w mózgu, móżdżku, komórkach glejowych – zmiany wsteczne w mózgu, móżdżku, komórkach glejowych – martwicamartwica

w neuronach, astrocytach, komórkach oligodendrogleju w neuronach, astrocytach, komórkach oligodendrogleju obecne wewnątrzjądrowe ciałka wtrętowe Cowdryego typu Aobecne wewnątrzjądrowe ciałka wtrętowe Cowdryego typu A

rozsiane ogniska martwicowe w narządachrozsiane ogniska martwicowe w narządach

wysięk włóknikowy i ogniska zwłóknienia w płucachwysięk włóknikowy i ogniska zwłóknienia w płucach

martwicowe zapalenie jelit cienkich, naczyń krwionośnych i martwicowe zapalenie jelit cienkich, naczyń krwionośnych i chłonnychchłonnych

zmiany zapalne i ogniska martwicy w pochwie, macicy, zmiany zapalne i ogniska martwicy w pochwie, macicy, łożyskułożysku

Pobieranie i przesyłanie materiału do Pobieranie i przesyłanie materiału do badańbadań

• mózg, migdałki, wycinki płuc, śledziona padłych mózg, migdałki, wycinki płuc, śledziona padłych prosiąt lub warchlakówprosiąt lub warchlaków

LeczenieLeczenie• NiespecyficzneNiespecyficzne

• antybiotykoterapia ograniczająca wtórne zakażenia antybiotykoterapia ograniczająca wtórne zakażenia płucpłuc

Zapobieganie zakażeniom w stadach Zapobieganie zakażeniom w stadach niezakażonychniezakażonych

• utrzymanie stada w cyklu zamkniętymutrzymanie stada w cyklu zamkniętym

• zakup zwierząt ze stada uznanego za wolne od zakup zwierząt ze stada uznanego za wolne od zakażenia PRVzakażenia PRV

• kwarantanna zwierząt nowo zakupionych kwarantanna zwierząt nowo zakupionych

• uniemożliwić dostęp do stada zwierzętom dzikim i uniemożliwić dostęp do stada zwierzętom dzikim i domowymdomowym

• przestrzeganie zasad higieny pracowników i higieny na przestrzeganie zasad higieny pracowników i higieny na fermiefermie

Zwalczanie Choroby AujeszkegoZwalczanie Choroby Aujeszkego

Obecnie obowiązującą metodą zwalczania AD jest metodaObecnie obowiązującą metodą zwalczania AD jest metoda szczepienie-zwalczanie (vaccination-eradication). Stosuje się szczepienie-zwalczanie (vaccination-eradication). Stosuje się szczepionki delecyjne pozbawione genu kodującego szczepionki delecyjne pozbawione genu kodującego ekspresję glikoproteiny gE. Umożliwia to serologiczne ekspresję glikoproteiny gE. Umożliwia to serologiczne odróżnienie świń szczepionych od zakażonych. Szczepienie odróżnienie świń szczepionych od zakażonych. Szczepienie stosuje się tam gdzie laboratoryjnie potwierdzono stosuje się tam gdzie laboratoryjnie potwierdzono występowanie AD. Szczepienie szczepionką delecyjną stosujewystępowanie AD. Szczepienie szczepionką delecyjną stosuje się w stadach o pełnym cyklu produkcyjnymsię w stadach o pełnym cyklu produkcyjnym np. Porcilis Aujeszky – delecyjna inaktywowana szczepionkanp. Porcilis Aujeszky – delecyjna inaktywowana szczepionka

Program szczepień obejmujeProgram szczepień obejmuje - stado podstawowe (lochy i knury) - dwukrotne podanie stado podstawowe (lochy i knury) - dwukrotne podanie

szczepionki w odstępie 1 m-ca, a następnie sczepienie co 4 szczepionki w odstępie 1 m-ca, a następnie sczepienie co 4 miesiącemiesiące

- zwierzęta nowo wprowadzone do stada - dwukrotne zwierzęta nowo wprowadzone do stada - dwukrotne podanie szczepionki w odstepie1 m-ca, a następnie podanie szczepionki w odstepie1 m-ca, a następnie szczepienie co 4 miesiąceszczepienie co 4 miesiące

- warchlaki - szczepienie w 10 i 14 tygodniu życia lub warchlaki - szczepienie w 10 i 14 tygodniu życia lub jednorazowo w 12 tygodniu życiajednorazowo w 12 tygodniu życia

Po dwóch latach stosowania programu szczepień wszystkie Po dwóch latach stosowania programu szczepień wszystkie samice i knury reagujące dodatnio należy wyeliminować z samice i knury reagujące dodatnio należy wyeliminować z hodowli, następnie należy pobierać krew co pół roku i hodowli, następnie należy pobierać krew co pół roku i eliminować z hodowli wszystkie zwierzęta reagujące eliminować z hodowli wszystkie zwierzęta reagujące dodatnio. Wszystkie wyniki ujemne pozwalaja uznać dodatnio. Wszystkie wyniki ujemne pozwalaja uznać chlewnię za wolna od AD.chlewnię za wolna od AD.

PARWOWIRUSOWE PARWOWIRUSOWE ZAKAŻENIE ŚWIŃZAKAŻENIE ŚWIŃ

porcine parvovirus infectionporcine parvovirus infection

Jest chorobą zakaźną trzody chlewnej związaną Jest chorobą zakaźną trzody chlewnej związaną z układem rozrodczym samic. Powoduje z układem rozrodczym samic. Powoduje

embriolizę lub mumifikację zarodków lub embriolizę lub mumifikację zarodków lub płodów, ronienia, rodzenie martwych lub słabo płodów, ronienia, rodzenie martwych lub słabo

żywotnych prosiatżywotnych prosiat

WYSTĘPOWANIEWYSTĘPOWANIE

opisany po raz pierwszy w Anglii w 1967 opisany po raz pierwszy w Anglii w 1967 roku, w Polsce po raz pierwszy stwierdzony w roku, w Polsce po raz pierwszy stwierdzony w 1984 roku1984 roku

jest szeroko rozpowszechnioną chorobą na jest szeroko rozpowszechnioną chorobą na świecieświecie

częstość zakażeń zależy od wielkości stada i częstość zakażeń zależy od wielkości stada i stosowanego systemu chowu, oraz stosowanej stosowanego systemu chowu, oraz stosowanej immunoprofilaktykiimmunoprofilaktyki

ETIOLOGIAETIOLOGIA parwowirus świń rodzajparwowirus świń rodzaj Parvovirus Parvovirus rodzina rodzina ParvoviridaeParvoviridae

małe bezotoczkowe wiriony zawierajace jednołańcuchowy małe bezotoczkowe wiriony zawierajace jednołańcuchowy DNADNA

oporny na eter, chloroform, enzymy proteolityczne, środki oporny na eter, chloroform, enzymy proteolityczne, środki odkażająceodkażające

ma jednolitą budowę antygenowa, szczepy izolowane w ma jednolitą budowę antygenowa, szczepy izolowane w różnych krajach neutralizują się przeciwciałami dla jednego różnych krajach neutralizują się przeciwciałami dla jednego szczepuszczepu

brak pokrewieństwa antygenowego między PPV a brak pokrewieństwa antygenowego między PPV a parwowirusami innych gatunków zwierzątparwowirusami innych gatunków zwierząt

wykazuje tropizm do komórek o podwyższonej aktywności wykazuje tropizm do komórek o podwyższonej aktywności mitotycznej – podczas replikacji i dojrzewania powstają dwa mitotycznej – podczas replikacji i dojrzewania powstają dwa typy cząsteczek: pełne i pustetypy cząsteczek: pełne i puste

ŹRÓDŁA I DROGI ZAKAŻENIAŹRÓDŁA I DROGI ZAKAŻENIA zakażenia podczas ciąży per os (nos, gardło) – zakażenia podczas ciąży per os (nos, gardło) –

choroba ujawnia się u młodych, nieodpornych macior choroba ujawnia się u młodych, nieodpornych macior i loszek, wprowadzonych do innych zakażonych stadi loszek, wprowadzonych do innych zakażonych stad

zakażenia śródmacicznezakażenia śródmaciczne

rezerwuarem zarazka są świnie, środowiskorezerwuarem zarazka są świnie, środowisko

knury – sperma, jądro, węzły chłonne krocza – knury – sperma, jądro, węzły chłonne krocza – krycie naturalnekrycie naturalne

wody płodowe, błony płodowe, obumarłe płodywody płodowe, błony płodowe, obumarłe płody

PATOGENEZAPATOGENEZA zakażone maciory przekazują wirus płodom w zakażone maciory przekazują wirus płodom w

okresie wirusemi po 10-14 dniach po zakażeniuokresie wirusemi po 10-14 dniach po zakażeniu

obecność zarazka w łożysku powoduje że część obecność zarazka w łożysku powoduje że część płodów jest zarażona a część nie – blokada płodów jest zarażona a część nie – blokada wewnątrzmacicznego rozprzestrzeniania się PPVwewnątrzmacicznego rozprzestrzeniania się PPV

wirus replikuje się w ciele płodów i wywołuje ich wirus replikuje się w ciele płodów i wywołuje ich śmierć po 7 dniach od infekcjiśmierć po 7 dniach od infekcji

uszkodzeniu ulegają komórki śródbłonka naczyń uszkodzeniu ulegają komórki śródbłonka naczyń włosowatych - martwicawłosowatych - martwica

OBJAWY KLINICZNEOBJAWY KLINICZNEZABURZENIA CYKLU ROZRODCZEGOZABURZENIA CYKLU ROZRODCZEGO

nieliczne mioty – poniżej 5 sztuknieliczne mioty – poniżej 5 sztuk

rodzą się prosięta martwe, zmumifikowane, różnej rodzą się prosięta martwe, zmumifikowane, różnej wielkości lub żywe, słabe z dużą śmiertelnościąwielkości lub żywe, słabe z dużą śmiertelnością

nieregularne cykle rujowe u poszczególnych samic, nieregularne cykle rujowe u poszczególnych samic, wydłużenie okresu międzyrujowegowydłużenie okresu międzyrujowego

niska plenność niska plenność

niska skuteczność krycia lub inseminacjiniska skuteczność krycia lub inseminacji

eksperymentalnie – zapalenia płuc, leukopenia, eksperymentalnie – zapalenia płuc, leukopenia, biegunka, zapalenia mózgu u prosiątbiegunka, zapalenia mózgu u prosiąt

OBJAWY KLINICZNEOBJAWY KLINICZNE

Zakażenie w pierwszych 33 dniach ciąży Zakażenie w pierwszych 33 dniach ciąży powoduje powoduje obumieranie i resorpcję zarodkówobumieranie i resorpcję zarodków..

Zakażenie w okresie do 70 dnia ciąży powoduje Zakażenie w okresie do 70 dnia ciąży powoduje śmierć i mumifikację płodówśmierć i mumifikację płodów..

Zakażenie powyżej 70 dnia sprawia że Zakażenie powyżej 70 dnia sprawia że rodzą się rodzą się prosięta słabe, o wysokich mianach SN.prosięta słabe, o wysokich mianach SN.

ZMIANY ZMIANY ANATOMOPATOLOGICZNEANATOMOPATOLOGICZNE

obrzęk tkanki podskórnejobrzęk tkanki podskórnej

wybroczynywybroczyny

płyn w jamach ciała prosiąt martwych i płyn w jamach ciała prosiąt martwych i żywychżywych

skóra prosiąt jest zaczerwieniona z wyraźnie skóra prosiąt jest zaczerwieniona z wyraźnie rozszerzonymi naczyniamirozszerzonymi naczyniami

obumarłe płody są odwodnione, zatrzymane obumarłe płody są odwodnione, zatrzymane w rozwoju, czarnoszarew rozwoju, czarnoszare

HISTOPATOLOGIAHISTOPATOLOGIA zmiany zapalne, martwicę komórek w zmiany zapalne, martwicę komórek w

różnych tkankachróżnych tkankach

nacieki komórkowe w oponach, mózgu, nacieki komórkowe w oponach, mózgu, rdzeniu – rdzeniu – meningoencephalomyelitis meningoencephalomyelitis lymphocytaria non purulentalymphocytaria non purulenta

nacieki ogniskowe limfocytów w nacieki ogniskowe limfocytów w endometrium i w głębszych warstwachendometrium i w głębszych warstwach

nacieki okołonaczyniowe złożone z komórek nacieki okołonaczyniowe złożone z komórek plazmatycznych i limfocytówplazmatycznych i limfocytów

ROZPOZNANIEROZPOZNANIE

izolacja i identyfikacja wirusaizolacja i identyfikacja wirusa

wykrycie go metodą IF w mrożonych wykrycie go metodą IF w mrożonych skrawkach poronionych płodów (płody skrawkach poronionych płodów (płody zmumifikowane do 16 cm. lub płuca)zmumifikowane do 16 cm. lub płuca)

HI – zahamowanie hemaglutynacjiHI – zahamowanie hemaglutynacji

badania serologiczne dwukrotnie w odstępie badania serologiczne dwukrotnie w odstępie 10-14 dni10-14 dni

ELISA, SN, IBAELISA, SN, IBA

ZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIEZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE

BRAK SKUTECZNEGO LECZENIABRAK SKUTECZNEGO LECZENIA

swoiste uodparnianie loch i loszek przed ich pokryciemswoiste uodparnianie loch i loszek przed ich pokryciem

aklimatyzacja pierwiastekaklimatyzacja pierwiastek

Porcilis-ParvoPorcilis-Parvo – podanie jednokrotne 2 tygodnie przed – podanie jednokrotne 2 tygodnie przed porodemporodem

ParvojectParvoject – dwukrotne szczepienie co 4 tygodnie + dawka – dwukrotne szczepienie co 4 tygodnie + dawka przypominająca na 7 dni przed kolejnym cyklem przypominająca na 7 dni przed kolejnym cyklem reprodukcyjnymreprodukcyjnym

szczepienie knurów co pół rokuszczepienie knurów co pół roku

ParvoruvaxParvoruvax (lochy), (lochy), Porcilis Ery+ParvoPorcilis Ery+Parvo (loszki, lochy) (loszki, lochy)

ZABURZENIA ROZRODU ZABURZENIA ROZRODU POWODOWANE PRZEZ POWODOWANE PRZEZ

ENTEROWIRUSYENTEROWIRUSYSMEDISMEDI

Zespół SMEDI wywołuje u ciężarnych loch kompleks Zespół SMEDI wywołuje u ciężarnych loch kompleks objawów chorobowych:objawów chorobowych:

- zamieralność śródporodowa (zamieralność śródporodowa (stillbirthstillbirth))

- rodzenie prosiąt zmumifikowanych (rodzenie prosiąt zmumifikowanych (mumificationmumification))

- zamieralność zarodków (zamieralność zarodków (embryonic deathembryonic death))

- niepłodność (niepłodność (infertilityinfertility))

WYSTĘPOWANIEWYSTĘPOWANIE opisany w USA jako zespół chorobowyopisany w USA jako zespół chorobowy

znaczne rozprzestrzenienie wirusów w pogłowiu – znaczne rozprzestrzenienie wirusów w pogłowiu – bezobjawowe wydalanie wirusa z kałembezobjawowe wydalanie wirusa z kałem

częstość występowania enterowirusów w kale zależy częstość występowania enterowirusów w kale zależy od wieku zwierzątod wieku zwierząt

silna oporność na czynniki środowiskasilna oporność na czynniki środowiska

brak enterowirusów u noworodkówbrak enterowirusów u noworodków

duża ilość wirusów w okresie odsadzenia, u młodych duża ilość wirusów w okresie odsadzenia, u młodych warchlakówwarchlaków

ETIOLOGIAETIOLOGIA

rodzaj Enterovirus, rodzina Picornaviridaerodzaj Enterovirus, rodzina Picornaviridae

oporne na liczne środki dezynfekcyjne, oporne na liczne środki dezynfekcyjne, stabilne na zmiany pH i działanie stabilne na zmiany pH i działanie temperaturytemperatury

środki dezynfekcyjne – podchloryn sodu, środki dezynfekcyjne – podchloryn sodu, formaldehyd, 70% etanolformaldehyd, 70% etanol

długo przeżywają w gnojownicydługo przeżywają w gnojownicy

PATOGENEZAPATOGENEZA Zakażenie ma miejsce po wprowadzeniu wrażliwego Zakażenie ma miejsce po wprowadzeniu wrażliwego

zwierzęcia (młode maciory) do stada o odmiennym zwierzęcia (młode maciory) do stada o odmiennym antygenowo szczepie.antygenowo szczepie.

zakażenie per oszakażenie per os

poprez nasieniepoprez nasienie

wirusemia, zakażenie płodów – tylko niektóre płodywirusemia, zakażenie płodów – tylko niektóre płody

- zakażenie do 35 dnia ciąży – śmierć zarodków i resorpcjazakażenie do 35 dnia ciąży – śmierć zarodków i resorpcja

- zakażenie powyżej 35 dnia ciąży – obumieranie, mumifikacja zakażenie powyżej 35 dnia ciąży – obumieranie, mumifikacja (płody od 2 cm. do normalnej wielkości), poronienia, (płody od 2 cm. do normalnej wielkości), poronienia, zaburzenia rozwojowe, rodzenie płodów rozwiniętych ale zaburzenia rozwojowe, rodzenie płodów rozwiniętych ale martwych albo słabych martwych albo słabych

OBJAWY KLINICZNEOBJAWY KLINICZNE nieregularne cykle rujowenieregularne cykle rujowe

niska skuteczność krycianiska skuteczność krycia

ronienia, rodzenie mało licznych miotów oraz ronienia, rodzenie mało licznych miotów oraz miotów złożonych z prosiąt zmumifikowanych, miotów złożonych z prosiąt zmumifikowanych, martwych, żywych lub zamarłych przed porodemmartwych, żywych lub zamarłych przed porodem

brak objawów klinicznych chorobybrak objawów klinicznych choroby

występuje u nielicznych prośnych lochwystępuje u nielicznych prośnych loch

ZMIANY ZMIANY ANATOMOPATOLOGICZNEANATOMOPATOLOGICZNE

obrzęk tkanki podskórnej, okolicy jelita obrzęk tkanki podskórnej, okolicy jelita grubegogrubego

płyn w klatce piersiowej i worku płyn w klatce piersiowej i worku osierdziowymosierdziowym

wybroczyny podtorebkowe w nerkach i wybroczyny podtorebkowe w nerkach i mózgumózgu

zwyrodniałe błony płodowezwyrodniałe błony płodowe

HISTOPATOLOGIAHISTOPATOLOGIA

- zmiany w mózgu, móżdżku, rdzeniu zmiany w mózgu, móżdżku, rdzeniu przedłużonymprzedłużonym

- nacieki naczyniowe i okołonaczyniowenacieki naczyniowe i okołonaczyniowe

- ogniskowy rozplem glejuogniskowy rozplem gleju

- obrzękobrzęk

- wybroczynywybroczyny

ROZPOZNANIEROZPOZNANIE

izolacja wirusa (poronione lub martwo izolacja wirusa (poronione lub martwo urodzone płody) lub stwierdzenie urodzone płody) lub stwierdzenie odpowiednich mian SN u prosiątodpowiednich mian SN u prosiąt

IF – antygen wirusowy w IF – antygen wirusowy w zmumifikowanych płodachzmumifikowanych płodach

ZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIEZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE

BRAK SWOISTYCH SZCZEPIONEKBRAK SWOISTYCH SZCZEPIONEK

sztuczne zakażenie macior per os na 3-4 sztuczne zakażenie macior per os na 3-4 tygodnie przed kryciem – dodawanie kału do tygodnie przed kryciem – dodawanie kału do karmykarmy

aklimatyzacja zwierzątaklimatyzacja zwierząt