www.pwril.com

5

Przedmowa ............................................................................................................ 11Wstęp .................................................................................................................... 13

OGÓLNE I MIEJSCOWE NASTĘPSTWA URAZU

1. Mechanizmy urazu (M. Kalwas-Śliwińska) ............................................................ 171.1. Ogólnoustrojowa odpowiedź neurohormonalna na uraz ..................................... 191.2. Odpowiedź lokalna na uraz ................................................................................. 20

Piśmiennictwo ...................................................................................................... 22

2. Krwotok (k M. Kalwas-Śliwińska, M. Galanty) ....................................................... 242.1. Diagnostyka.......................................................................................................... 252.2. Krwotok jako bezpośrednie zagrożenie życia ..................................................... 272.3. Hemostaza, czyli zatrzymanie krwi w łożysku naczyniowym ............................ 282.4. Tamowanie krwotoku ........................................................................................... 282.5. Leczenie krwotoku .............................................................................................. 312.6. Krwotoki do jam ciała ........................................................................................... 32

Piśmiennictwo ....................................................................................................... 35

3. Wstrząs (M. Kalwas-Śliwińska) ............................................................................ 363.1. Wstrząs hipowolemiczny ..................................................................................... 373.1.1. Faza kompensacyjna ............................................................................................ 383.1.2. Wczesna faza nieskompensowanych zaburzeń .................................................... 393.1.3. Późna (terminalna) faza nieskompensowanych zaburzeń ................................... 393.2. Wstrząs pourazowy .............................................................................................. 403.3. Wstrząs obturacyjny............................................................................................. 403.4. Wstrząs kardiogenny............................................................................................ 403.5. Wstrząs dystrybucyjny ......................................................................................... 413.6. Leczenie wstrząsu ................................................................................................ 41

Piśmiennictwo ...................................................................................................... 43

4. Odwodnienie i hipowolemia (M. Kalwas-Śliwińska) ............................................... 44Piśmiennictwo ...................................................................................................... 46

5. Płynoterapia (M. Kalwas-Śliwińska) ..................................................................... 475.1. Rodzaje płynów infuzyjnych ............................................................................... 485.1.1. Krystaloidy .......................................................................................................... 485.1.2. Koloidy................................................................................................................. 495.1.3. Krew pełna i jej komponenty ............................................................................... 505.1.4. Płyny odżywcze ................................................................................................... 505.2. Zapotrzebowanie organizmu na płyny ................................................................. 505.3. Monitoring płynoterapii ....................................................................................... 51

Piśmiennictwo ...................................................................................................... 52

Spis treści

6

6. Posocznica i wstrząs septyczny (M. Kalwas-ŚliwińskaŚŚ ) ......................................... 536.1. Przyczyny posocznicy .......................................................................................... 536.2. Patogeneza zespołu ogólnoustrojowej odpowiedzi zapalnej .............................. 546.3. Zależność między SIRS, DIC i MODS ............................................................... 556.4. Objawy kliniczne zespołu ogólnoustrojowej odpowiedzi zapalnej ..................... 566.5. Leczenie zespołu wykrzepiania wewnątrznaczyniowego .................................... 586.6. Diagnostyka laboratoryjna posocznicy ................................................................ 596.7. Postępowanie w posocznicy ................................................................................ 596.8. Rola chirurga w leczeniu wstrząsu septycznego .................................................. 61

Piśmiennictwo ...................................................................................................... 62

7. Przetaczanie krwi (M. Kalwas-Śliwińska) .............................................................. 647.1. Grupy krwi psów ................................................................................................. 647.2. Grupy krwi kotów ................................................................................................ 657.3. Próba krzyżowa ................................................................................................... 657.4. Wskazania do podania krwi pełnej lub jej produktów ......................................... 657.5. Dawkowanie i drogi podawania krwi pełnej i jej składników ............................. 677.6. Monitoring transfuzji i niekorzystne reakcje z nią związane .............................. 68

Piśmiennictwo ...................................................................................................... 70

PODSTAWOWE ZABIEGI CHIRURGICZNE

8. Przygotowanie personelu chirurgicznego (M. Galanty) .......................................... 748.1. Ubrania ochronne ................................................................................................. 748.2. Chirurgiczne mycie oraz odkażanie rąk .............................................................. 788.3. Związki czynne stosowane w antyseptyce rąk .................................................... 82

Piśmiennictwo ...................................................................................................... 84

9. Ujarzmianie i unieruchamianie zwierząt (M. Żakiewicz, M. Galanty) ...................... 85Piśmiennictwo ...................................................................................................... 86

10. Przygotowanie pola operacyjnego (M. Żakiewicz, M. Galanty) .............................. 87Piśmiennictwo ...................................................................................................... 88

11. Nakłucia (punkcje) i wstrzyknięcia (P. Trębacz(( ) ....................................................... 8911.1. Wstrzyknięcia podskórne i domięśniowe............................................................. 8911.2. Wstrzyknięcia i cewnikowanie naczyń ................................................................ 9011.2.1. Przygotowanie pacjenta i metody cewnikowania ................................................ 9211.2.2. Opieka nad pacjentem z cewnikiem dożylnym.................................................... 9511.2.3. Powikłania po cewnikowaniu naczyń .................................................................. 9511.2.4. Wkłucie dotętnicze............................................................................................... 9711.2.5. Wkłucie dosercowe .............................................................................................. 9711.2.6. Wkłucie do jamy szpikowej (wkłucie śródkostne) .............................................. 9711.3. Nakłucie stawu ..................................................................................................... 9811.3.1. Nakłucie stawu ramiennego ................................................................................. 9911.3.2. Nakłucie stawu łokciowego ................................................................................. 9911.3.3. Nakłucie nadgarstka ............................................................................................. 9911.3.4. Nakłucie stawu biodrowego................................................................................. 9911.3.5. Nakłucie stawu kolanowego ................................................................................ 10011.3.6. Nakłucie stawu stępu ........................................................................................... 101

Piśmiennictwo ...................................................................................................... 101

SPIS

TRE

ŚCI

7

12. Cięcie tkanek i podwiązywanie naczyń (M. Żakiewicz, M. GalantyŻ ) ....................... 102Piśmiennictwo ...................................................................................................... 104

13. Szycie (M. Żakiewicz, K. Zdeb, M. Galanty) ........................................................ 10513.1. Wiązanie nici ........................................................................................................ 10513.2. Dobór nici............................................................................................................. 11113.3. Materiały do szycia .............................................................................................. 11413.3.1. Materiały wchłanialne .......................................................................................... 11413.3.1.1. Materiały o krótkim okresie utrzymywania napięcia w tkankach........................ 11513.3.1.2. Materiały o średnim okresie utrzymywania napięcia w tkankach ....................... 11513.3.1.3. Materiały o długim okresie utrzymywania napięcia w tkankach......................... 11513.3.2. Materiały niewchłanialne .................................................................................... 11613.3.2.1. Materiały niewchłanialne naturalne ..................................................................... 11613.3.2.2. Materiały niewchłanialne syntetyczne ................................................................. 11613.3.2.3. Materiały stalowe ................................................................................................. 11713.4. Dobór igły chirurgicznej ...................................................................................... 11813.5. Rodzaje szwów..................................................................................................... 11913.6. Szycie trzewi ........................................................................................................ 12213.7. Szycie naczyń krwionośnych ............................................................................... 123

Piśmiennictwo ...................................................................................................... 125

14. Ochrona uszkodzonych części ciała i bandażowanie (M. Galanty,M. Żakiewicz, K. Zdeb) ........................................................................................ 126Piśmiennictwo ...................................................................................................... 130

ANESTEZJOLOGIA

15. Ocena stanu klinicznego i przygotowanie pacjenta do znieczulenia (M. Januchta) ..... 135Piśmiennictwo ..................................................................................................... 138

16. Ocena ryzyka anestezjologicznego (M. Januchta) .................................................. 139Piśmiennictwo ...................................................................................................... 140

17. Premedykacja i sedacja (M. Januchta) ................................................................... 141Piśmiennictwo ...................................................................................................... 145

18. Znieczulenie miejscowe (K. Siewruk(( )kk ..................................................................... 14618.1. Środki miejscowo znieczulające .......................................................................... 14718.1.1. Pochodne amidowe .............................................................................................. 14818.1.2. Pochodne estrowe................................................................................................. 14918.2. Rodzaje znieczulenia miejscowego ..................................................................... 14918.2.1. Znieczulenie powierzchniowe.............................................................................. 14918.2.2. Znieczulenie nasiękowe ....................................................................................... 15018.2.3. Znieczulenie dożylne ........................................................................................... 15018.2.4. Znieczulenie przewodowe.................................................................................... 15118.2.5. Znieczulenie zewnątrzoponowe (M. Januchta) ................................................... 15218.2.6. Znieczulenie podpajęczynówkowe (rdzeniowe) (M. Januchta) .......................... 154

Piśmiennictwo ...................................................................................................... 155

19. Neuroleptoanalgezja (K. Siewruk(( )kk .............................................................................. 157Piśmiennictwo .......................................................................................................... 157

SPIS

TRE

ŚCI

8

20. Znieczulenie ogólne (M. Januchta) ........................................................................ 15820.1. Głębokość znieczulenia (K. Siewruk(( )kk .................................................................... 15920.2. Znieczulenie ogólne dożylne (M. Januchta) ....................................................... 16020.2.1. Barbiturany........................................................................................................... 16120.2.2. Środki dysocjacyjne ............................................................................................. 16320.2.3. Benzodiazepiny .................................................................................................... 16420.2.4. Propofol................................................................................................................ 16420.2.5. Etomidat ............................................................................................................... 16520.3. Znieczulenie całkowicie dożylne – TIVA (K. Siewruk(( )kk ....................................... 16620.4. Znieczulenie wziewne (K. Siewruk(( , M. Galanty)................................................. 16720.4.1 Właściwości fizykochemiczne, wchłanianie, dystrybucja i eliminacja anestety-

ków wziewnych.................................................................................................... 16820.4.2. Mechanizm działania anestetyków wziewnych ................................................... 17020.4.3. Siła działania anestetyków wziewnych ................................................................ 17020.4.4. Anestetyki wziewne ............................................................................................. 17120.4.5. Znieczulenie ogólne za pomocą środków wziewnych (K. Siewruk(( ,

M. Galanty, M. Żakiewicz) ................................................................................... 17620.4.6. Sztuczne oddychanie (M. Żakiewicz, K. Siewruk)kk ............................................... 18120.4.7. Intubacja (K. Siewruk, M. Galanty(( ) ..................................................................... 183

Piśmiennictwo .......................................................................................................... 186

21. Monitorowanie pacjenta podczas znieczulenia (K. Siewruk(( )kk .................................... 188Piśmiennictwo .......................................................................................................... 191

22. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (M. Januchta).............................................. 19222.1. Podstawowe czynności resuscytacyjne ................................................................ 19322.2. Zaawansowane wspomaganie czynności życiowych .......................................... 19522.3. Intensywne leczenie po resuscytacji .................................................................... 197

Piśmiennictwo .......................................................................................................... 198

23. Postępowanie przeciwbólowe (M. Januchta).......................................................... 200Piśmiennictwo ...................................................................................................... 206

ZARYS ONKOLOGII

24. Występowanie i rozpoznawanie nowotworów (R. Sapierzyński(( )............................ 21324.1. Występowanie nowotworów ................................................................................ 21324.2. Rozpoznawanie nowotworów .............................................................................. 21424.3. Badania dodatkowe .............................................................................................. 216

Piśmiennictwo ...................................................................................................... 221

25. Leczenie nowotworów .......................................................................................... 22325.1. Postępowanie chirurgiczne (M. Galanty)............................................................. 22325.2. Chemioterapia (D. Jagielski(( ) ............................................................................... 22525.3. Radioterapia (D. Jagielski(( )................................................................................... 23125.4. Leczenie ukierunkowane molekularnie (D. Jagielski(( ) ......................................... 234

Piśmiennictwo ...................................................................................................... 237

SPIS

TRE

ŚCI

9

SKÓRA I TKANKI MIĘKKIEÓÓ

26. Obrażenia skóry i tkanek miękkich (M. Galanty)..................................................... 24226.1. Obrażenia zamknięte (M. Galanty, M. Kalwas-Śliwińska) .................................. 24226.1.1. Stłuczenie ............................................................................................................ 24226.1.2. Krwiak.................................................................................................................. 24326.2. Obrażenia otwarte, rany (M. Galanty) ................................................................. 24426.2.1. Klasyfikacja ran ................................................................................................... 24526.2.1.1. Podział ran ze względu na mechanizm powstania ............................................... 24526.2.1.2. Podział ran ze względu na stopień zanieczyszczenia i czas powstania................ 24926.2.1.3. Podział ran z klinicznego punktu widzenia (M. Żakiewicz, M. Galanty)............. 250

Rany świeże ......................................................................................................... 250Rany objęte procesem zapalnym/rany zakażone.................................................. 250Rany ziarninujące................................................................................................. 251Rany w stanie bliznowacenia ............................................................................... 251

26.2.2. Gojenie ran (M. Galanty) ..................................................................................... 25226.2.2.1. Okres zapalenia ................................................................................................... 25226.2.2.2. Okres oczyszczania .............................................................................................. 25326.2.2.3. Okres naprawy (proliferacji) ................................................................................ 254

Proliferacja fibroblastów i synteza kolagenu oraz proliferacja komórek śródbłonka i infiltracja naczyń ............................................................................. 255

26.2.2.4. Okres przebudowy/dojrzewania........................................................................... 25826.2.3. Sposoby gojenia ran (M. Żakiewicz, M. Galanty) ................................................ 25826.2.3.1. Gojenie przez rychłozrost .................................................................................... 25926.2.3.2. Gojenie przez ziarninowanie................................................................................ 25926.2.3.3. Gojenie pod strupem ............................................................................................ 26026.2.4. Czynniki wpływające na gojenie ran (M. Kalwas-Śliwińska).............................. 26026.2.5. Zasady postępowania z ranami (M. Galanty)....................................................... 26126.2.5.1. Doraźne opatrzenie rany/zabezpieczenie rany podczas transportu ...................... 26226.2.5.2. Badanie pacjenta/wstępna ocena pacjenta............................................................ 26226.2.5.3. Badanie rany ........................................................................................................ 262

Diagnostyka mikrobiologiczna i antybiotykoterapia ........................................... 26326.2.5.4. Toaleta okolicy rany ............................................................................................. 26426.2.5.5. Anestezja i analgezja............................................................................................ 26426.2.5.6. Oczyszczanie rany................................................................................................ 265

Płukanie rany........................................................................................................ 265Chirurgiczne oczyszczanie rany................................................................................. 267Zachowawcze metody oczyszczania ran .................................................................. 268

26.2.5.7. Leczenie ran ......................................................................................................... 269Otwarte leczenie ran............................................................................................. 270Pierwotne zamknięcie rany .................................................................................. 272Pierwotne odroczone zamknięcie rany................................................................. 272Wtórne zamknięcie rany....................................................................................... 273

26.2.5.8. Drenaż .................................................................................................................. 275Drenaż bierny ....................................................................................................... 275Aktywny drenaż zamknięty.................................................................................. 277

26.2.5.9. Opatrunki ............................................................................................................. 27826.3. Uszkodzenia termiczne (M. Galanty, M. Kalwas-Śliwińska) .............................. 27826.3.1. Oparzenia ............................................................................................................. 278

SPIS

TRE

ŚCI

10

26.3.1.1. Postępowanie z pacjentem .................................................................................. 28126.3.2. Odmrożenie (M. Galanty) .................................................................................... 28326.4. Odleżyna (M. Galanty) ........................................................................................ 28426.5. Plastyka skóry (M. Galanty) ................................................................................ 28726.6. Przeszczepianie skóry (M. Galanty) .................................................................... 297 Piśmiennictwo ..................................................................................................... 302

27. Nowotwory skóry i mięsaki tkanek miękkich (R. Sapierzyński( ) ................................ 30427.1. Nowotwory nabłonkowe skóry ............................................................................ 30427.1.1. Niezłośliwe nowotwory nabłonkowe................................................................... 30427.1.2. Guz podstawnokomórkowy ................................................................................. 30627.1.3. Nowotwory gruczołów woszczynowych ............................................................. 30627.1.4. Nowotwory nabłonkowe złośliwe ....................................................................... 30727.2. Nowotwory mezenchymalne skóry i mięsaki tkanek miękkich........................... 30927.3. Mięsaki poiniekcyjne u kotów ............................................................................. 31127.4. Guz z komórek tucznych u psów ......................................................................... 313

Piśmiennictwo ..................................................................................................... 316

28. Ropień, ropowica, ropniak, rany zakażone (P. Trębacz(( ) ........................................... 31828.1. Ropień i ropowica ................................................................................................ 31828.2. Ropniak ................................................................................................................ 32128.3. Rany zakażone ..................................................................................................... 32128.4. Antybiotykoterapia............................................................................................... 322

Piśmiennictwo ...................................................................................................... 323

29. Torbiel skórzasta (zatoka skórzasta) (M. Galanty) .................................................. 324Piśmiennictwo ..................................................................................................... 325

30. Zbędne fałdy skóry (M. Galanty, A. Przysucha) .................................................... 326Piśmiennictwo ..................................................................................................... 327

31. Odma podskórna (M. Galanty, A. Przysucha) ....................................................... 328Piśmiennictwo ..................................................................................................... 329

32. Choroba zakrzepowo-zatorowa (P. Trębacz(( ) .......................................................... 33032.1. Choroba zakrzepowo-zatorowa tętnic układowych ............................................. 33132.2. Choroba zakrzepowo-zatorowa tętnic płucnych .................................................. 33432.3. Choroba zakrzepowo-zatorowa dużych naczyń żylnych ..................................... 33532.4. Diagnostyka obrazowa choroby zakrzepowo-zatorowej ..................................... 33532.5. Postępowanie terapeutyczne w chorobie zakrzepowo-zatorowej ....................... 33532.6. Profilaktyka choroby zakrzepowo-zatorowej ...................................................... 33732.7. Zespół ponownego ukrwienia .............................................................................. 338

Piśmiennictwo ..................................................................................................... 340

Skorowidz nazw polskich ........................................................................................ 341Skorowidz nazw łacińskich...................................................................................... 358

SPIS

TRE

ŚCI

13

Wstęp

W tym tomie przedstawiono teoretyczne i praktyczne elementy podstawowych działań chirurgicznych (określanych jako chirurgia ogólna), a także anestezjologii i chirurgii tkanek miękkich. Treść podręcznika została podzielona na 5 głównych działów dotyczących: ogólnych i miejscowych następstw urazu, podstawowych zabiegów chirurgicznych, anestezjologii, zarysu onkologii oraz chirurgii skóry i tkanek miękkich.

Liczne ilustracje i schematy, przedstawiające kolejne etapy postępowania chirurgicznego, ułatwią przyswajanie przedstawionych w podręczniku informacji, a instruktaż postępowania krok po kroku uczy nabywania prawidłowych odruchów niezbędnych w codziennej praktyce chirurgicznej.

Podręcznik jest adresowany do praktykujących lekarzy i studentów wydziałów medycyny weterynaryjnej. W doborze treści autorzy starali się przedstawić aktualny stan wiedzy w zakresie przydatnym zarówno dla studentów, jak i praktykujących lekarzy weterynarii. Autorzy zdają sobie sprawę, że zarówno tom I jak i pozostałe tomy podręcznika nie wyczerpują wszystkich zagadnień związanych z chirurgią małych zwierząt. Bardziej zaawansowani w chirurgii weterynaryjnej lekarze weterynarii dodatkowe informacje mogą znaleźć w załączonym po każdym rozdziale piśmiennictwie.

24

Krwotok (haemorrhagia) oznacza silnąutratę krwi w jej pełnym składzie. W zależ-ności od miejsca wynaczynienia rozróżniasię krwotok wewnętrzny – do jam ciała,krwotok zewnętrzny oraz krwotok śródtkan-kowy. Krwawienia śródtkankowe stanowiąnajmniejsze zagrożenie dla życia, ponieważwynaczynienie krwi zachodzi do momen-tu wyrównania ciśnienia w jamie krwiaka(do którego powstania najczęściej prowa-dzi) i naczyniu krwionośnym. Zdarzają siętakże krwotoki mieszane, gdy wynaczynio-na krew przedostaje się z rany na zewnątrzi do jam ciała, jak to może mieć miejsce powypadkach komunikacyjnych lub upad-kach z dużych wysokości. Innym przykła-dem krwotoku mieszanego może być krwa-wienie z nosa – gdy krew jednocześnie gro-madzi się w jamie nosowej i wypływa dogardła lub też przez nozdrza na zewnątrz.

W zależności od rodzaju uszkodzonegonaczynia rozróżnia się krwotoki: sercowy(haemorrhagia cardiaca) i aortalny (hae-morrhagia aortalis) – najpoważniejsze,prowadzące zwykle do tzw. śmieci sekun-dowej, krwotok tętniczy (haemorrhagiaarterialis), krwotok żylny (haemorrhagiavenosa), krwotok z naczyń włosowatych (hae-morrhagia capillaris) oraz krwotok miąższo-wy (haemorrhagia parenchymatosa).

W przypadku krwotoków pourazowychw zależności od czasu wystąpienia krwotokurozróżnia się krwotoki pierwotne (wczesne)(haemorrhagia primaria), gdy do krwawie-nia dochodzi bezpośrednio po urazie, a takżetzw. następcze krwotoki pierwotne, gdy do

krwawienia dochodzi po upływie kilku lubkilkunastu godzin od uszkodzenia naczyniaz powodu oderwania powstałych skrzepów wskutek ruchów zwierzęcia, zsunięcia prze-wiązki lub gdy w czasie urazu uszkodzeniuuległa tylko część ściany naczynia krwiono-śnego, a dopiero później dochodzi do całko-witego przerwania ciągłości naczynia. Krwo-toki wtórne (haemorrhagia secundaria) zdarzają się po upływie kilku, a nawet kil-kunastu dni od urazu, kiedy dochodzi do upłynnienia skrzepu pod wpływem enzy-mów tkankowych lub wskutek ich uszko-dzenia, np. przy ruchach zwierzęcia albo podczas usuwania sączków.

Zwykle krwotok jest utożsamiany z me-chanicznym uszkodzeniem naczyń krwionoś-nych i za główną jego przyczynę uważa sięprzerwanie ciągłości ścian włośniczek, żył

Krwotok

Ryc. 3. Krwawienie do pęcherza moczowego w wyniku urazu komunikacyjnego

79

i mechaniczny drobnoustrojów obecnych na powierzchni skóry. Umożliwia ono o około60–90% obniżenie ilości zarazków przejścio-wo występujących na powierzchni skóry rąk.Wykonuje się je przed rozpoczęciem dniapracy, przed i po kontakcie z pacjentem, pokontakcie z krwią, innymi płynami ustro-jowymi, wydzielinami, wydalinami orazpo zdjęciu rękawiczek. Zwykłe mycie rąk polega na ich zmoczeniu wraz z nadgarst-kami, namydleniu, energicznym pocieraniuprzez co najmniej 10–15 s i spłukaniu pod bieżącą wodą tak, by woda spływała w kie-runku palców. Mycie kończy wytarcie rąk zapomocą jednorazowego ręcznika.

Higieniczne mycie rąk. Różni się od myciazwykłego tym, że stosuje się znormalizo-wane procedury mycia oparte na schema-cie Ayliffe’a. Postępowanie zgodne z tymschematem powoduje dokładne mycie rąk,bez pozostawienia niedomytych powierzch-ni i umożliwia usunięcie ze skóry 90–99%drobnoustrojów.

Kierując się schematem Ayliffe’a należywykonać poniższe czynności:− usunąć z rąk biżuterię i obciąć krótkopaznokcie,− nanieść na dłonie 3–5 ml środka myjące-go i rozprowadzić na obu rękach aż do nad-garstka; przez 1 minutę postępować wedługschematu Ayliffe’a, tak aby zapewnić całko-wite pokrycie rąk środkiem myjącym; mycieto składa się z 6 etapów i w każdym etapiewykonuje się pięć ruchów „tam i z powro-

tem”:1. pocieranie dłoni o dłoń (ryc. 22);2. dłoń na dłoni, palce splecione, przesu-wanie palców jednej dłoni między palcamidrugiej, aż do przestrzeni międzypalcowych(ryc. 23);3. pocieranie częścią dłoniową prawej rękipowierzchni grzbietowej lewej ręki; potemzmiana rąk (ryc. 24);4. pocieranie grzbietowej powierzchnizagiętych palców jednej ręki pod zagiętymipalcami drugiej (ryc. 25);

Ryc. 22. Pocieranie dłoni o dłoń (mycie rąk wg schematu Ayliff e’a)

Ryc. 23. Przesuwanie palców jednej dłoni międzypalcami drugiej dłoni (mycie rąk wg schematu Ayliff e’a)

Ryc. 24. Pocieranie częścią dłoniową prawej ręki powierzchni grzbietowej lewej ręki (mycie rąk wg schematu Ayliff e’a)

CH

IRU

RGIC

ZNE

MYC

IE O

RAZ

ODK

AŻAN

IE R

ĄK

80

Ryc. 25. Pocieranie grzbietowej powierzchni zagiętych palców jednej ręki pod zagiętymi palcami drugiej ręki (mycie rąk wg schematu Ayliff e’a)

Ryc. 26. Wykonywanie ruchów obrotowych kciukiem prawej ręki wewnątrz dłoni lewej ręki(mycie rąk wg schematu Ayliff e’a)

Ryc. 27. Okrężne pocieranie opuszków palców prawej ręki w zagłębieniu dłoniowym lewej ręki(mycie rąk wg schematu Ayliff e’a)

5. wykonywanie ruchów obrotowych kciu-kiem prawej ręki wewnątrz dłoni lewej ręki; potem zmiana rąk (ryc. 26);6. okrężne pocieranie opuszków palców prawej ręki w zagłębieniu dłoniowym lewej ręki; potem zmiana rąk (ryc. 27);− spłukać dłonie pod bieżącą wodą przez15 s, tak by woda spływała w kierunku palców, − osuszyć ręce jednorazowym ręcznikiem lub suszarką elektryczną.

Jeżeli wypływ wody z kranu nie jest wyłączany automatycznie lub obsługiwa-ny za pomocą łokcia, kran należy zakręcać przez papierowy ręcznik, aby uniknąć wtór-nego skażenia umytej dłoni.

Często zachodzi konieczność łączeniahigienicznego mycia z higieniczną dezyn-fekcją rąk. Czynność ta według schema-tu Ayliffe’a trwa od 30 s do 1 min i polegana nacieraniu rąk za pomocą 3 ml alkoho-lowego preparatu antyseptycznego. Należypamiętać, żeby środek odkażający stoso-wać na suche ręce, a po skończonym nacie-raniu nie wycierać rąk, lecz pozostawić je do samoistnego wyschnięcia. Postępowanie tozapewnia co najmniej 1000-krotną redukcję(o 99,9%) drobnoustrojów po minucie eks-pozycji.

Stosowanie połączonych procedur higie-nicznego mycia i dezynfekcji rąk jest wska-zane w następujących sytuacjach:− przed wejściem na blok operacyjny, domagazynu jałowego sprzętu,− przed wykonywaniem zabiegów asep-tycznych, takich jak założenie cewnika do pęcherza moczowego, iniekcje, punkcje,pobranie krwi, przed i po badaniu rany,− po kontakcie z materiałem zakaźnym: krwią i innymi płynami ustrojowymi,wydzielinami, wydalinami pacjenta,− przed nałożeniem rękawiczek i po ich zdjęciu,− po każdym zdjęciu maski chirurgicznej z ust i nosa.

PRZY

GO

TOW

ANIE

PER

SON

ELU

CH

IRU

RGIC

ZNEG

O

93

(po każdym ewentualnym omacaniu miej-sca wkłucia należy je ponownie odkazić)należy uchwycić „motylek” w jedną dłoń, a drugą dłonią ustabilizować miejsce wkłu-cia. Lekkie naciągnięcie skóry, skierowaneprostopadle do przebiegu naczynia, pozwa-la na jego unieruchomienie. Igłę motylkanależy wkłuć zdecydowanym ruchem, kie-rując jej ostrze pod kątem około 30° w sto-sunku do powierzchni skóry.

Pojawienie się krwi w świetle wężykai brak objawów narastania krwiaka w oko-licy wkłucia są dowodami na prawidłoweumieszczenie cewnika. Po założeniu motyl-ka, należy zwolnić ucisk powyżej wkłucia.Kolejnym krokiem zabiegu jest przepłukaniecewnika kilkoma mililitrami jałowego roz-tworu fizjologicznego. Łatwość wprowa-dzenia płynu i brak objawu „puchnięcia”,czyli zbierania się wstrzykiwanego płynuw miejscu wkłucia, są dodatkowymi dowo-dami świadczącymi o prawidłowym przepro-wadzeniu kaniulacji. Umocowanie cewnikado skóry najczęściej odbywa się za pomocąplastra lekarskiego.

Technika zakładania wenflonu tylkow niewielkim stopniu różni się od techni-ki umieszczania motylka. Wkłucie wenflo-nu powinno być przeprowadzone płynniei dynamicznie, ponieważ oprócz igły, przezskórę i ścianę naczynia do „przepchnięcia”jest jeszcze plastikowy cewnik. Pojawieniesię krwi w końcówce wenflonu jest dowo-dem na nakłucie naczynia. Igła i cewnik,jako całość powinny zostać wprowadzone doświatła naczynia na głębokość 3–5 mm (ryc.39). Kolejną czynnością jest powolne usuwa-nie igły i jednoczesne wprowadzanie cew-nika do światła naczynia (ryc. 40). Proceswprowadzania cewnika powinien przebiegaćgładko i bez oporów. W przypadku pojawie-nia się trudności we wprowadzaniu cewnikanależy go usunąć i wkłucie przeprowadzićod początku. Próby manewrowania cewni-kiem (lekkiego cofania i wprowadzania gopod innym kątem) najczęściej nie przyno-szą zamierzonego efektu. Po wysunięciu igły

Ryc. 39. Wkłucie wenfl onu do naczynia

Ryc. 40. Usuwanie metalowego mandrynu i sukcesywne wsuwanie plastikowej kaniuli do naczynia

Ryc. 41. Sprawdzenie poprawnego umieszczenia kaniuli przez dożylne wstrzyknięcie kilku mililitrów roztworu fi zjologicznego

żylne

WST

RZYK

NIĘ

CIA

I C

EWN

IKO

WAN

IE N

ACZY

Ń

109

Ryc. 64. Wiązanie węzła płaskiego lewą ręką: A – wyjściowa pozycja rąk; B – lewy palec wskazujący podłożony został na prawą nić, którą załamuje się na nim, C – chwytając lewym palcem wskazującym prawą nić, przeciąga się ją pod nicią lewą, którą od góry „zagarnia się” tym palcem; D – „zagarniętą” lewą nić przeciąga się dołem, a powstałą pętlę przechwytuje między palce pierwszy i drugi; E – nie zwalniając uchwytu, załamuje się lewą nić na lewej dłoni, uzyskując pozycję wyjściową do wiązania drugiej połowy węzła; F – drugą połowę węzła zawiązuje się tak jak pierwszą przy wiązaniu węzła płaskiego oburącz (patrz ryc. 63 B i C)

A B

C D

E F

WIĄ

ZAN

IE N

ICI

110

Ryc. 65. Wiązanie węzła chirurgicznego: A – wyjściowy układ rąk (skrzyżowanie nici zapobiega skręcaniu się ich po dociągnięciu węzła); B – skrzyżowanie nici na prawej dłoni; C – równoczesne przewijanie nici wokół siebie,w przeciwnych kierunkach, palcami lewym drugim i prawym trzecim; D – dalszy etap przewijania nici; E – pierwszapołowa węzła przed dociągnięciem; F – układ wyjściowy do wiązania drugiej połowy węzła, którą wiąże się tak samojak pierwszą połowę węzła płaskiego wiązanego oburącz

A B

C D

E F

SZYC

IE

341

AAbacil 83ABC (pierwsza pomoc(( – airway, breathing, cardiovascular/circulation) 281ACE (angiotensin-converting enzyme) 20acepromazyna 136, 141, 142ACTH (adrenocorticotropic hormone) 19, 38, 144ADH (antidiuretic hormone) 19, 39, 144adrenalina 30, 147, 196, 197airways 193aktyna 255aktynomycyna D 227, 229aktywator plazminogenu p. tkankowy aktywator plazminogenualbumina 21, 42, 47, 48, 49, 51

ludzka 49, 64aldosteron 20, 157, 166, 201ALI (acute lung injury) 36alkohol 84, 261

etylowy 78izopropylowy 87

Aloe vera żel 271, 284amantadyna 200amikacyna 61ampicylina 61anafilaksja 41anastomoza p. zespolenieanalgetyki miejscowe 147

grupy 147analgezja 163, 166, 188, 282

miejscowa 146multimodalna 200nasiękowa 149podpajęczynówkowa 149przewodowa 149z wyprzedzeniem 200zewnątrzoponowa 149

anaplazja 212anemia 260anestetyki

dożylne, dawki 162wziewne 137, 167, 168, 169, 171

desfluran 168, 169, 170, 171, 172, 175, 180

Skorowidz nazw polskichGwiazdka (*) przy liczbach oznacza rycinę.

halotan 160, 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174izofluran 160, 168, 169, 170, 171, 174ksenon 168, 170, 171, 172, 175, 176, 179podtlenek azotu 160, 168, 169, 170, 171, 172, 174, 175, 185

sewofluran 168, 169, 170, 171, 174, 180anestezja 271

dysocjacyjna 163anestezjologia 134angiogenetyczne czynniki wzrostu 21angiogeneza 21, 234, 255, 261angiografia 335angiotensyna 20

I 19II 20, 55

antybiotyk, podawanie w zabiegach 321antytrombina 336

III 332anuria 58aorta brzuszna 332

rozwidlenie 332zator w rozwidleniu 333

aparat do znieczulenia wziewnego 176, 179APP (acute phase proteins) 260ARDS (acute respiratory distress syndrome) 36, 56, 279arefleksja 146argon 168arteriografia 97arteriotomia 337arytmia 334ASA (American Society of Anesthesiologists) 139ASA (skala) 139asparaginaza 230aspiryna 58asystolia 195, 196, 197ataralgezja 157atipamezol 144atropina 141, 142, 143, 144, 145, 157, 173, 183, 196, 197, 202atypia komórkowa 212

342

Aulus Cornelius 114autoplastyka 287autotransfuzja 33autotransplantacja 297

BBAC p. biopsja aspiracyjna cienkoigłowabacytracyna 271bakterie

Gram-dodatnie 53, 54Gram-ujemne 53

balsam peruwiański 271bandażowanie 129barbiturany 136, 161, 176, 198bawełna 74, 75 benzodiazepiny 136, 141, 143, 144, 161, 164, 196benzokaina 147bezmocz 47, 196bFGF (basic fibroblast growth factor) 254, 255białaczka 213białko

C 55C-reaktywne 59całkowite 51

stężenie 25dopełniacza 20osocza 65ostrej fazy 21, 260

biegunka z krwią i śluzem 58bilirubina, podwyższony poziom 62bilirubinemia 59, 69biopsja

aspiracyjna cienkoigłowa (BAC) 215, 218, 223, 310, 314gruboigłowa 223odciskowa 218tru-cut 310wycięciowa 223, 310wycinkowa 223, 310

bleomycyna 229blizna 256bliznowiec 252blok przedsionkowo-komorowy 143, 145, 196blokada nerwu 151, 152blokery kanałów wapniowych 198błona śluzowa blada 62blow holes 329Bombyx mori 116ból 20, 159, 203

ostry 134, 200pooperacyjny 146, 205przewlekły 134, 146, 149, 200

brachyterapia (curieterapia) 232śródtkankowa 232

bradyarytmia 190bradykardia 57, 58, 60, 62, 143, 144, 145, 146, 157, 173, 183, 192, 196bradykinina 252bradypnoe 37, 62breathing 193bromek benzalkoniowy 83bronchoskopia 166bupiwakaina 147, 148, 149, 152, 205buprenorfina 141, 142, 154, 201, 202, 206, 336busulfan 229butanodiol 84butorfanol 141, 142, 154, 201, 202, 336

Ccałkowity opór naczyniowy 20cancer 212carcinoma 212cefazolina 61cefoksytyna 61ceftazydyna 61cewnik

dożylny, wymiana 95nadigłowy (wenflon) 91, 92, 93nadigłowy długi 91, 92, 94przezigłowy 91, 92, 94skrzydełkowy krótki (tzw. motylek) 91, 92umieszczenie w naczyniu krwionośnym metodą Seldingera 94

cewnikowanie naczyń 90powikłania 95

chemioterapia 223, 235metronomiczna 236

chemotrypsyna 269chlorambucil 228, 236, 238chlorek

benzalkoniowy 83etylu 149sodu 49

chlorheksydyna 83, 87, 88, 261, 266, 271, 321chlormetyna 229chloroksylenol 83chloroprokaina 149chlorowodorek octenidyny 84chłoniak 213, 233chłonka 21, 243, 272, 335cholestaza 59choroba

oparzeniowa 279von Willebranda 26zakrzepowo-zatorowa 330, 332*

leczenie 336dużych naczyń żylnych 335

SKO

ROW

IDZ

NAZ

W P

OLS

KIC

H

343

tętnic płucnych 334tętnic układowych 331

zatorowa rozwidlenia aorty brzuszneju kotów 333u psów 334

cięcie zwalniające 288*circulation 194cisplatyna 227, 230ciśnienie

hydrostatyczne 48onkotyczne 42, 48, 49

c-kit (receptor) 235, 316COP (coloid oncotic pressure) 48, 49counterpressure 33CPR (cardiopulmonary resuscitation) 192, 195, 196C-reaktive protein 59CRH (corticotropin releasing hormone) 19crossmatching 65CRT (capillary refill time) 25, 37, 39, 42, 57, 62cukry 261cukrzyca 53curieterapia p. brachyterapiaCVP (central venous pressure) 52, 57cykl Krebsa 261cyklofosfamid 228, 236cyklooksygenaza 203

indukowana (COX-2) 203, 205konstytutywna (COX-1) 203

cyklopropan 168cymetydyna 61, 69cytarabina 229cytokininy 254cytokiny 54, 55, 256

prozapalne 21czas

kaolinowo-kefalinowy 26wypełniania kapilar 25

czepek chirurgiczny 75czerniak jamy ustnej 213częstoskurcz komorowy 196czynnik

aktywujący trombocyty (płytki krwi) 20, 40chemotaktyczny 20, 255krzepnięcia 31, 65MDF 40, 279stymulujący mitozę 255stymulujący tworzenie granulocytów i makrofagów 21tkankowy 55VIII 67von Willebranda 67

niedobór 136

czynnik wzrostu 253angiogenetyczny 21fibroblastów 255insulinopodobny 253naskórkowy 253płytkowy 236, 253płytkowy IV 253śródbłonka naczyniowego 236transformujący 253trombocytów 255

Ddakarbazyna 228dalteparyna 336, 337dantrolen 173DEA (dog erythrocyte antigen) 64defibrylacja elektryczna 195, 197deksmedetomidyna 141, 143, 144dekstran 41, 50desfluran 168, 169, 170, 171, 172, 175, 180dezynfekcja (odkażanie) rąk 74, 78, 79

chirurgiczna 81, 82diatermia chirurgiczna 102, 103diazepam 141, 142, 144, 157, 162, 164, 166DIC (disseminated intravascular coagulation) 26, 36, 40, 55, 59, 331difenylol 41, 84disteryl 83dobutamina 60doksorubicyna 229

liposomalna 229dopamina 61, 69, 196dren

cylindryczny 275karbowany 275Penrose`a 275

drenaż 275aktywny zamknięty 277bierny podwójny 276bierny pojedynczy 276ssący aktywny 297

drgawki 334drogi oddechowe, udrożnienie 193droperidol 157duszność 32

spoczynkowa 41dwuwęglan sodu 196dynorfiny 201dystrybucja wody w organizmie 44dzikie mięso 251

EECF (extracellular fluid) 44, 48

SKO

ROW

IDZ

NAZ

W P

OLS

KIC

H

344

efekt knota 112piły 112, 114, 116

EGF (epidermal growth factor) 253, 255egzotoksyna 55Ehrlichia canis 26eikozanoidy 20, 54elastaza 253elataza 21elektrochirurgia 223elektrokoagulacja 30, 75embolektomia 336endorfiny 201endotoksemia 36endotoksyna 54, 55enfluran 168, 169, 170, 171, 174enkefaliny 201enoksaparyna 336, 337enrofloksacyna 61enzym

hydrolityczny 253konwertujący angiotensynę 20liposomalny 21lizosomalny 21, 40

epinefryna 19, 59, 60, 148, 261, 265epirubicyna 229erytrocyty 20, 33, 59, 65, 252erytropoetyna 59eter 169

dietylowy 168diwinylowy 168etylowy 149, 159, 173

etomidat 161, 162, 165, 166, 168etopozyd 236etydokaina 147, 148EWMA (European Wound Management Association) 262

Ffagocytoza 253, 254fala uderzeniowa wysokociśnieniowa 248, 249fałdy (zbędne(( )

nosowe 326*ogonowe 326„psie uszy” 292*, 293, 297sromowe 326

fartuch ochronny 74feline high rise syndrome 18fenole 164fentanyl 157, 166, 201, 202, 206FFP (fresh frozen plasma) 66FGF (fibroblast growth factor) 255fibroblasty 22, 253*, 254, 256

fibroina 116fibronektyna 255fibryna 20, 21, 22, 252fibrynogen 21, 22, 26, 67, 252, 336fibrynoliza 21flumazenil 144, 196fluorokarbon 755-fluorouracyl 230fluroksen 168 fosfokeratyna 338furosemid 52, 61, 196FWB (fresh whole blood) 65

GGABA (gamma-aminobutyric acid) 144, 170gabapeptyna 200Galen (lekarz) 114gaz rozweselający p. podtlenek azotugazometria 59, 189gąbka z utlenioną celulozą 30gąbka żelowa 30gemcytabina 230gen supresorowy 210gentamycyna 61glicerol 50, 261glikogenoliza 19, 59glikokortykoidy 38glikokortykosteroidy 261glikoliza 261glikomer 631 115glikopironium 141, 142, 144, 183glukagon 19, 261glukoneogeneza 19glukonian wapnia 196GM-CSF (granulocyte-macrophage colony- -stimulating factor) 21gojenie pod strupem 259, 260golenie 87gorączka 55, 229Gore-Tex 75gradient tętniczo-żylny 339granulocyty 21,55grasiczak 233gronkowiec złocisty 83gruczolak zatok przyodbytowych apokrynowy 214gruczolakorak 212

gruczołów woszczynowych 307zatok okołoodbytowych 233

grupy krwi 64kotów 65psów 64próba krzyżowa 65zgodność serologiczna 65

SKO

ROW

IDZ

NAZ

W P

OLS

KIC

H

345

grzyby 83guz

gruczołu sutkowego 213podstawnokomórkowy 306

jamy ustnej psów 233podstawy serca 34pęknięcie 33Strickera 210weneryczny 213z komórek tucznych (mastocytoma) 213, 233, 313, 314, 316

stadia 315zarodkowy 213

HHAES (hydroxyethyl starch) 50halotan 160, 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174Halsted William 114hematoidyna 243hematokryt (Ht) 25, 28, 33, 45, 51, 67hemoglobina 67, 243hemoliza 27, 59, 69

wewnątrznaczyniowa ostra 69zewnątrznaczyniowa opóźniona 69

hemostaza 28, 102, 253hemosyderyna 243heparyna/-y 58, 336, 337

drobnocząsteczkowe 337hepatocyty 173hiperglikemia 36, 57, 59, 261hiperkalcemia 196, 216hiperkaliemia 60, 196, 197, 297, 339hiperkapnia 59, 137, 143, 163, 202hipernatremia 45hipoalbuminemia 57, 59, 62, 260, 279hipoglikemia 57, 136, 216hipokalcemia 69, 279hipokaliemia 60, 197hipokapnia 193hipoksemia 59, 137, 143, 176, 179, 189, 197, 202hipoksja 172hiponatremia 60hipoperfuzja 46hipoproteinemia 31, 163, 260hipotensja 55, 136, 137, 144, 146, 154, 173, 196, 279

hipotermia 37, 62, 136, 143, 171, 189, 197, 334złośliwa 173

hipowentylacja 163hipowolemia 38, 44, 45, 46, 69. 154, 165, 166, 189, 191, 195, 197, 279

przyczyny 45histamina 55, 262, 314

histiocytoza 213homeostaza energetyczna 338homocysteina 331hormon

adrenokortykotropowy 38antydiuretyczny 19, 38uwalniający kortykotropinę p. kortykoliberyna wzrostu 59, 261

hydroksymocznik 2305-hydroksytryptamina 331hydromorfon 201hydrożel 77, 269, 271

IICF (intracellular fluid) 44idazoksan 144ifosfamid 228IGF (insulin-like growth factor) 253IGF-1 255igła

atraumatyczna 118chirurgiczna 118

kształt przekroju 118, 119dordzeniowa 97doszpikowa 97, 98*iniekcyjna 97rozrywalna 94tapercut 119

igłotrzymacz 107, 118imipenem 61indukcja (wprowadzenie) 136, 159, 160, 161, 165, 169, 173, 176, 183infiltracja naczyń 254, 255iniekcja

domięśniowa 89, 90dożylna 90

z antybiotykiem 61podskórna 89

injection site-associated sarcoma 312insulina 261insulinooporność 261insulinopodobny czynnik wzrostu 253α-interferon 21μ-interferon 254interleukina 254

1 (IL-1) 21, 55, 2544 (IL-) 216 (IL-6) 2110 (IL-10) 2113 (IL-13) 21

intubacja 136, 183, 184, 186, 193dotchawicza 136, 168

izofluran 160, 168, 169, 170, 171, 174

SKO

ROW

IDZ

NAZ

W P

OLS

KIC

H

346

Jjądro 86jodofory 82, 83jodopowidon 87, 88, 266, 271, 321johimbina 144

Kkaniula dożylna obwodowa p. wenflonkaolin 61kapnometria 189, 190kaprofen 204, 205kaptur chirurgiczny 75karbokaina 148karboplatyna 230kardiomiopatia rozstrzeniowa 332katecholaminy 19, 20, 38, 55, 261katgut 106, 115

chromowany 115ketamina 136, 144, 162, 163, 165, 166, 206ketoprofen 204, 205klamerki 118klej

cyjanoakrylowy 30fibrynowy 30

kleszczykiKochera 29, 103Peana 29, 102, 103

klindamycyna 61klipsy 118koagulacja

dwubiegunowa (bipolarna) 104jednobiegunowa (monopolarna) 104sprayowo-natryskowa 30

koagulogram 25, 31, 59koagulopatia 25kodeina 201kolagen 22, 256

typu I 258typu III 258synteza 254, 255

kolagenaza 21, 253, 254, 257, 258koloidy 48, 49, 59, 195

osoczozastępcze 50naturalne 49

albumina 21, 42, 48, 49, 51osocze mrożone 49

syntetyczne (sztuczne) 31, 41, 42, 49, 50dawkowanie 50dekstran 50

roztwory hemoglobiny przenoszące krew 50zwiększające objętość osocza 48, 50

kołnierz elżbietański 126koncentrat

czerwonokrwinkowy 64, 66bez leukocytów 66

płytkowy 67kondukcja (podtrzymanie znieczulenia) 159, 168kończyny miedniczne

niedowład nagły 333porażenie 333, 334

kortykoliberyna 19kortykosteroidy 198, 261kortykotropina 19kortyzol 19, 38, 59, 260, 261kortyzon 261kostniakomięsak psów 233krążenie, podtrzymywanie 194kreatynina 45krew 195

grupy 64, 65krzepnięcie 31próba krzyżowa 65przetoczenie (transfuzja) 28, 64zaburzenia krzepnięcia 26, 50zgodność serologiczna 65pełna 50

przechowywana 66świeża 31, 65

w jamie opłucnej p. krwiak opłucnejw kale 25w moczu 25wylew 242

krezol 83kriochirurgia 223krioprecypitaty 67kruszywo komórkowe 22krwawienie

do jamy opłucnej 33*do worka osierdziowego (krwiak osierdzia) 34miąższowe (krwotok miąższowy) 22, 29, 30

tamowanie 30przyczyny 26z naczyń kończyn 29z naczyń krwionośnych

tamowanie 102podwiązywanie naczyń 103

z nosa 25krwiak 21, 25, 243, 285

międzymięśniowy 243ograniczony 244opłucnej 31, 32podokostnowy 243podpowięziowy 243podskórny 243

SKO

ROW

IDZ

NAZ

W P

OLS

KIC

H

347

rozlany 244ucha 127, 243zakażony 244

krwotok 21, 24, 25, 28, 45, 159, 245, 252aortalny 24do dróg moczowych 22do jamy nosowej 25do jamy otrzewnej 33

przyczyny 34, 33do jamy stawowej 25do przewodu pokarmowego 25, 36, 56miąższowy p. krwawienie miąższowemieszany 24pierwotny (wczesny) 24pierwotny następczy 24sercowy 24śródtkankowy 24tętniczy 24wewnętrzny 24wtórny 24z naczyń włosowatych 24zewnętrzny 24żylny 24czas kapilarny 27klasyfikacja 27leczenie 31tamowanie 28

krystaloidy 41, 48, 59, 195, 282hipertoniczne 41zastępcze 48

octan Ringera 49płyn fizjologiczny (0,9-proc. NaCl) 48, 49, 68płyn wieloelektrolitowy 48, 49roztwór (płyn) Ringera z dodatkiem mleczanu (mleczan Ringera) 49, 59, 282, 321, 322

zapotrzebowania podstawowego 49krzepliwość krwi zwiększona 279ksenon 168, 170, 171, 172, 175, 176, 179ksylazyna 141, 142, 143, 144ksylokaina 148kulawizna 25, 150, 307, 308, 310, 333, 339

okresowa 333, 334kwas

acetylosalicylowy 336, 337μ-aminomasłowy 144askorbinowy 261klawulonowy 61lipotejcholowy 55mlekowy 42poliglikolowy 112, 115tolfenamowy 204, 205

kwasica 58, 62, 197metaboliczna 36, 279, 322, 339mleczanowa 59, 60oddechowa 62

kwasy tłuszczowe 261

Llactomer 9-1 112, 115laminektomia 86laryngoskop 184laser

argonowy 30chirurgiczny 75molekularny na dwutlenku węgla (CO

2) 30

neodymowo-yagowy 30laserochirurgia 123leczenie

fibrynolityczne 337przeciwbólowe 32trombolityczne 336, 337

lekiantycholinergiczne 136cytostatyczne 225, 228opioidowe przeciwbólowe 172, 196osłaniające przewód pokarmowy 61przeciwkrwotoczne 31przeciwzapalne niesteroidowe 26, 200, 203przeciwzapalne steroidowe 26usprawniające produkcję moczu 61

leukemia 53leukocytoza 57, 59leukocyty 20, 65, 252, 253*leukopenia 59leukotrieny 55, 252lidokaina 148, 152, 196, 205, 206, 264, 265lignokaina 147, 148, 149, 150, 151, 152, 184limfocyty 254, 255, 312limfokiny 21lomustyna 236linie napięć skóry 290lipoliza 19, 261lipopolisacharyd 54, 55Lister Joseph 114lizosomy 20lomustyna 228, 238LPS (lipopolysaccharides) 55

MMAC (minimal/minimum alveolar concentration) 170

wartości 171MAC-awake 171

SKO

ROW

IDZ

NAZ

W P

OLS

KIC

H

348

MAC-BAR (blocking adrenergic responses) 171MAC-EI (endotracheal intubation) 171macierz zewnątrzkomórkowa 254*, 255maintenance crystalloid fluids 49makrofagi 20, 21, 253, 254, 255, 269małżowina uszna 86mannitol 61, 196, 198Manusan 83markaina 148marsupializacja 320martwica

błony maziowej 77płata skóry 297

masaż serca 194maseczka na twarz 75mast cell tumor 313mastocyty (komórki tuczne) 233mastocytoma (guz z komórek tucznych) 213, 233, 313, 314, 316maska

Halla 177Schimmelbusha 176Wrighta 177

masytinib 235, 236, 316mączka kukurydziana 76, 77MDF (miocardial depressant factor) 40, 279medetomidyna 141, 142, 143, 144mediatory zapalenia 20, 36, 55melamina 75melfalan 228meloksikam 204, 205mepiwakaina 148metadon 141, 201metoheksytal 161, 166, 168metoklopramid 61metoksyfluran 168metotreksat 227, 230midazolam 141, 142, 144, 157, 162, 164, 166mielografia 164mięsak 212

poiniekcyjny 213, 223u kotów 233, 311

poszczepienny p. mięsak poiniekcyjnymięsaki tkanek miękkich 233, 309

o niskim stopniu złośliwościnerwiakowłókniakomięsaki 310obłoniaki 310tłuszczaki naciekające 310

o wysokim stopniu złośliwościmięśniaki gładkokomórkowe mięsakowe 310śluzakomięsaki 310tłuszczakomięsaki 310włókniakomięsaki 310

mięśnie prążkowane, zmniejszenie napięcia 146migdałki 86migotanie komór 173, 195, 196, 197mikrochirurgia 223minimalne stężenie anestetyku w powietrzu pęcherzykowym 170, 171miofibroblasty 255, 256mitoksantron 229mitotan 230mizoprostol 61mleczan Ringera p. roztwór Ringera z dodatkiem mleczanumocznik 45MODS (multiple organ dysfunction syndrome) 37, 40, 53, 56

objawy kliniczne 57monitorowanie

czynności nerek 191ekg 188, 195ilości utraty krwi 190pracy ośrodkowego układu nerwowego 191temperatury ciała 190układu krążenia 188układu oddechowego 189

monocytoza 59monocyty 21, 253morfina 141, 142, 154, 166, 201, 202, 206, 336mycie rąk 78

chirurgiczne 81, 82higieniczne 79

według schematu Ayliffe`a 79, 80zwykłe 78

NN

2O p. podtlenek azotu

nacięcie odbarczające 287, 289*wielokrotne wielopunktowe 287, 289*

naczynie krwionośnekoagulowanie 103podkłucie 103podwiązanie 103, 105zaciskanie 102

nadczynność kory nadnerczy 331, 332tarczycy 331

niedoczynność tarczycy 332niedokrwistość hemolityczna tła immunologicznego 332nadgarstek 99nadmanganian potasu 87nadtlenek wodoru 266nakłucie (punkcja) 89

jamy brzusznej 33klatki piersiowej 32nadgarstka 99

SKO

ROW

IDZ

NAZ

W P

OLS

KIC

H

349

stawu 98biodrowego 99, 100*kolanowego 100łokciowego 99ramiennego 99stępu 100*, 101

worka osierdziowego 34nalbufina 201nalewka jodowa 87nalokson 196, 201, 202naltrekson 201napletek 86, 87*naskórek, proces tworzenia się 257naskórkowanie 257, 263naskórkowy czynnik wzrostu 253naświetlanie 223n-butanol 147nefropatia

białkogubna 331, 332, 335białkowa 332

nekrotomia 284neomycyna 271nerw/y

blokada 149bródkowy, znieczulenie 152łokciowy, znieczulenie 152mięśniowo-skórny, znieczulenie 152oczny, znieczulenie 151palcowe, znieczulenie 152piszczelowy, znieczulenie 152podoczodołowy, znieczulenie 151pośrodkowy, znieczulenie 152promieniowy, znieczulenie 152strzałkowy wspólny, znieczulenie 152żuchwowy, znieczulenie 151

neuroleptoanalgezja 157, 265neuroleptoanestezja 157neuroleptyk 157neutrofile 21, 252, 253, 269nici chirurgiczne

biozgodność 114cechy 113czas absorpcji 112czas efektywnego utrzymania napięcia 113czas oporu (napięcia) 112długość 113dobór 111grubość 113jednowłóknowe (monofilamentowa) 106, 107, 112, 116, 117wielowłóknowe (polifilamentowe, multifilamentowe) 112kolor 114

naturalne 112t l 112naturalne 112numeracja chirurgiczna 113numeracja metryczna 113pamięć kształtu 116pewność trzymania założonego węzła 114plecione 116poręczność 114rodzaje 113struktura fizyczna 112syntetyczne 112, 114wchłanialne 112, 114, 116

o krótkim okresie utrzymywania napięcia w tkankach 115o średnim okresie utrzymywania napięcia w tkankach 115o długim okresie utrzymywania napięcia w tkankach 115

niewchłanialne 116naturalne 116

jedwabne 116lniane 116bawełniane 116florencka 116

syntetyczne 116poliestrowe 117poliamidowe 117polipropylenowe 117węglowe 117

stalowe 114, 117właściwości biologiczne 114właściwości fizyczne 114

niedokrwienie 338niedokrwistość 27, 59, 62, 84, 215, 260

hemolityczna 55tła immunologicznego 331

normowolemiczna 66niesteroidowe leki przeciwzapalne 26, 200, 203niewydolność

nerek 47ostra 36

oddechowa 279wielonarządowa p. zespół ogólnoustrojowej odpowiedzi zapalnej

NLA p. neuroleptoanalgezjaNLAN p. neuroleptoanestezjaNLPZ p. niesteroidowe leki przeciwzapalnenocyceptor 200norepinefryna 19, 38norketamina 164nowotwór 210

gruczołów woszczynowych 306jamy nosowej 233kości kończyn 213

SKO

ROW

IDZ

NAZ

W P

OLS

KIC

H

350

nowotwórmózgu 233niezłośliwy 212nosa i zatok przynosowych 213prostnicy, okrężnicy i prostaty 233tarczycy 233złośliwy 212

jamy ustnej psów 233nowotwór

amputacja narządu 225biopsja wycięciowa 223biopsja wycinkowa 223operacja blokowa 225wycięcie miejscowe 224wycięcie miejscowe radykalne 225wycięcie miejscowe szerokie 225

nowotwór nabłonkowy skóry niezłośliwy 304brodawczak skóry 304gruczolak z gruczołów skóry 305guz z macierzy włosa 304nabłoniak mieszków włosowych 304nabłoniak włosowy torbielowy 304rogowiak kolczystokomórkowy 304

nowotwór nabłonkowy złośliwy 307gruczolakorak gruczołów łojowych 307gruczolakorak gruczołów potowych ekrynowych 308rak płaskonabłonkowy 307

nowotwory, badania diagnostycznekrwi 216obrazowe 216histopatologiczne 216

nowotwory, leczenie 223, 225, 231, 235nóż

chirurgiczny (skalpel) 102chirurgiczny elektryczny 102harmoniczny 30

NSAIDs (non-steroidal anti-inflammatory drugs) 200

Oobrażenie 17, 242

otwarte 242zamknięte 16, 242

obrzęk 20, 243kończyny 339mózgu 196płuc 58, 63, 196, 335

jatrogenny 47śródmiąższowy 20

obuwie ochronne 76obwoje 128, 129ochraniacz na buty 76

OCS p. OFCSoctan Ringera 49oddech

kontrolowany 137Kussmaula 39spontaniczny 189wspomagany 137zwrotny 178

oddychanie zaburzone 333, 334oderwanie

skóry 87, 246błon śluzowych 87

odkażanie (dezynfekcja)chirurgiczne 81, 82ran 87rąk 74, 78, 79

odleżyna 284leczenie 285, 286stopnie 285

odmaoczodołowa 329opłucnowa 18, 328podskórna 328śródpiersiowa 328

odmrożenie 283głębokie 283powierzchowne 283stopnie 283

odpowiedź organizmu na uraz miejscowa 20fazy 20, 21

odraczanie płata 293odroczone zszycie rany 272odruch

gardłowy 164krtaniowy 164powiekowy 160rogówkowy 160

odwodnienie 44, 45, 136, 137, 331hipertoniczne 44hipotoniczne 44izotoniczne 44

OFCS (osteofascial compartment syndrome) 338okrycie głowy chirurga 75oksydaza ksantynowa 40oliguria 37Oliwkow Borys 272omentalizacja 320omeprazol 61onkogen 210oparzenie 278

skutki 279stopnie 279, 280, 281

opaska uciskowa Esmarcha 29

SKO

ROW

IDZ

NAZ

W P

OLS

KIC

H

351

opatrunek 126, 278antyseptyczny 87mokry-suchy 268, 272, 286, 298na brzuch 128na głowę 127na klatkę piersiową i szyję 128*na kończyny 128, 129*na małżowinę uszną 127na ogon 129, 130*na okolice moszny i prącia 128na okolice odbytu 128na okolicę dobrzuszną szyi 127, 128*na ranę 278na szyję 127ochronny 300usztywniający z opaski gipsowej 129, 130z cukru 283z masy polimeryzującej 129, 130z miodu 282z sieci 123

operacja onkologicznacytoredukcyjna 225diagnostyczna 223endoskopowa 223plastyczna skóry 287profilaktyczna 223radykalna 223rekonstrukcyjna 225

opioidy 141, 143, 144, 160, 161, 167, 171, 200endogenne 201syntetyczne 201występujące naturalnie 201

opium 201opona twarda 324opór naczyniowy całkowity 20osocze 31, 64

bogatopłytkowe 64, 67mrożone 49przechowywane mrożone 67świeżo mrożone 66

ostre uszkodzenie płuc 36ostry brzuch 334ośrodkowe ciśnienie żylne 52otarcie naskórka 242, 245ożywianie p. resuscytacja krążeniowo-oddechowa 192

Ppaciorkowiec 83padaczka 164PAF (platelet activating factor) 20, 40, 55paklitaksel 230pałeczki Gram-ujemne 54

parownik 169, 179, 180ik 169 1 9 180ik 169 179 180PC (platelet concentrate) 67PCV (packed cell volume) 25PDGF (platelet derived growth factor) 236, 253, 254, 255, 256pentazocyna 157, 201pentobarbital 161, 166peptydoglikany 55petydyna 157, 201pęcherz, pęknięcie 34pętla

kastracyjna 106Millera 106Roedera 106

PhaSeal 231piroksykam 236pirymidyna 75plaster przezskórny 201, 206plastyka skóry 287

H 292, 293V-Y 287, 289*Z 288, 289*, 290*za pomocą jednostronnego płata przesuwanego 293za pomocą przemieszczania płatów 290

plazmina 256plazminogen 256pleomorfizm 212plezjoterapia 232płat skórny 291

bezpośredni 291przesuwany wzdłuż osi długiej (H plastyka) 288*, 292, 293przemieszczany wokół osi obrotu (płatrotacyjny, p. obracany) 292, 293, 294*

cylindryczny 296kieszeniowy 296o unaczynieniu osiowym 291, 297przełożony (transponowany, transpozycyjny) 288, 292, 294przesunięty 288rotacyjny (obracany) 292, 293, 294*rurowaty 296splotu podskórnego 291uszypułowany 266wstawkowy 295zwinięty odległy 295, 296*martwica 287odraczanie 292

płucostłuczenie 18wstrząsowe 51

płynfizjologiczny (0,9-proc. NaCl) 48, 49, 68

SKO

ROW

IDZ

NAZ

W P

OLS

KIC

H

352

infuzyjny 47 droga podania 47 zastosowanie 47

mózgowo-rdzeniowy 154Oliwkowa 272Ringera p. roztwór Ringerawewnątrzkomórkowy 44wieloelektrolitowy (PWE) 48, 49

płynoterapia 47, 51, 59, 137płyny

do żywienia pozajelitowego 50infuzyjne, podział ze względu na rodzaj substancji rozpuszczonej 48odżywcze 50uzupełniające objętość utraconej krwi 50zwiększające objętość osocza 48

płytki krwi p. trombocytyPMN (polymorphonuclear) 21pochłaniacz dwutlenku węgla (CO

2) 180, 181, 190

pochodneamidowe 148estrowe 149fenotiazyny 141, 142

podbiegnięcia krwawe 25, 243podchloryn sodu 266, 267podtlenek azotu 160, 168, 169, 170, 171, 172, 174, 175, 185podwzgórze 19, 38pojemność minutowa serca 19polidwuoksan 112, 115poliester 74, 75polietylen 75poliglaktyna 910 112poliglecaprone 115poliglekapron 25 112poliglikonat 112, 116polimyksyna B 271poliwinylopirolidon 83polyglactin 910 115posocznica 36, 41, 53, 62

diagnostyka laboratoryjna 59faza hiperdynamiczna 57faza hipodynamiczna 57leczenie antybiotykami (antybiotykoterapia) 60przyczyny 53suplementacja dożylna potasu 60

postvaccination sarcomas 312powidon 261powięź kończyny, przecięcie 339poziom glukozy obniżony 60pozycja

boczna 86

brzuszna 86b 86grzbietowa 86

prącie 86PRBCs (packed red blood cells) 66premedykacja 136, 141, 144, 159, 160, 176preparaty

z miodem manuka 269żelaza 32

produkty toksyczne, wymywanie 338prokalcytonina 59prokarbazyna 229proliferacja

fibroblastów 254, 255, 261komórek naskórka/nabłonka 254, 257komórek śródbłonka 254, 255

propanol 84propionylopromazyna 141propofol 136, 161, 162, 164, 165, 166, 167, 168prostacyklina 204prostaglandyna 33, 55, 252, 337

E2 204proteazy 21proteoglikany 255PRP (platelet rich plasma) 67prylokaina 148, 149przeciwotwór 322przedział powięziowo-kostny 339przepływomierz 180przepuklina jadra miażdżystego 334przestrzeń

podpajęczynówkowa 154zewnątrzoponowa 152, 154

przeszczepmałych fragmentów skóry 298, 300skórno-nadskórkowy 301, 302skóry 297

paskowy 299, 300*pełnej grubości 298, 300pieczątkowy 298pośredniej grubości 298siatkowy 298, 299*

przetoczenie krwi p. transfuzja krwiprzetoka 319

tętniczo-żylna 331przewód tętniczy przetrwały 332przygotowanie

pacjenta do operacji 74pacjenta do znieczulenia 135personelu chirurgicznego 74

„psie uszy” (nadmiar fałd skórnych) 292*, 293, 297pseudowodniak 285puls galopujący 25pulsoksymetria 189punkcja p. nakłucie

SKO

ROW

IDZ

NAZ

W P

OLS

KIC

H

353

Rrak 212

gruczołowy p. gruczolakorak pęcherza moczowego 213płaskonabłonkowy rogowaciejący 213z gruczołów woszczynowych 233

rana 244badanie 262diagnostyka bakteriologiczna 263gojenie 252leczenie 270

otwarte 269zamknięcie pierwotne 269, 272zamknięcie pierwotne odroczone 270, 272zamknięcie wtórne 270, 273, 274*

obkurczanie się 256oczyszczanie

autolityczne 269biochirurgiczne 269chirurgiczne blokowe 267*, 268chirurgiczne warstwowe 266, 267enzymatyczne 269pod opatrunkiem mokry-suchy 268pod opatrunkiem suchy-suchy 268

okresy gojenia się 252zapalenie 252oczyszczanie 253naprawa (proliferacja) 254dojrzewanie (przebudowa) 258

opatrzenie 261, 262opracowanie chirurgiczne 261„płacząca” 280płukanie 265podział na stopień zanieczyszczenia 249podział w zależności od działania czynnika urażającego

cięta 245, 259kąsana 247, 259kłuta 244, 246, 259miażdżona 18, 247, 259oparzeniowa 279postrzałowa 248, 259rąbana 259szarpana (r. darta) 245, 259tłuczona 247, 259

podział ze względu na stopień zanieczyszczenia

czysta 249zanieczyszczona minimalnie 249, 259zakażona 249, 250, 259, 262, 263, 270, 321

płukanie 321toaleta 321, 322

brudna 249

podział z klinicznego punktu widzeniad i ł kli i k id id i ł kli i kt id iświeża 250zakażona 250ziarninująca 251w stanie bliznowacenia 251ropiejąca 249, 259

sposób gojenia siępod strupem 259, 260przez rychłozrost 105, 251, 258, 259przez ziarninowanie 259

szycie 287*tamowanie krwawienia 264toaleta 264, 282wycięcie wtórne 251zakładanie opatrunków 278znieczulenie miejscowe 264

ranitydyna 61, 69rdzeń kręgowy 324reakcja nadwrażliwości typu I ostra 69reakcja niehemolityczna gorączkowa 69reanimacja p. resuscytacja krążeniowo- -oddechowa 192receptor/y 201

α2-adrenergiczny, agoniści 141, 142, 143, 200

μ, agoniści (μ-agoniści) 201, 202c-kit 235, 316NMDA (N(( -metylo-D-asparaginianowy) 163,NN 176opioidowe 201

agoniści 201antagoniści 201

reguładziewiątek 281Parklanda 282

remifentanyl 201renina 19reperfusion syndrome 330replacement crystalloid fluids 48respirator 180, 183resuscytacja krążeniowo-oddechowa 134, 192, 198rękawiczki chirurgiczne 76ring block 265robaki sercowe 332ropa 321ropień 260, 318

metody drenażu 320nerki 53płuca 321prostaty 53, 54

ropiwakaina 148, 149ropniak 318, 321

opłucnej 322

SKO

ROW

IDZ

NAZ

W P

OLS

KIC

H

354

ropomacicze 53, 54, 321ropowica 318, 319rozkojarzenie elektromechaniczne 195, 197roztwór

glukozy 49hemoglobiny przenoszący tlen 50NaCl hipertoniczny 49(płyn) Ringera 48

z dodatkiem mleczanu (mleczan Ringera) 49, 59, 282, 321, 322

rozziew 244, 250*równowaga kwasowo-zasadowa 60rurka

dotchawicza 184intubacyjna 177, 183, 184, 186, 193

Magilla 184Oxford-non-kinking 184Kuhna 184Woobridge`a 184T-Ayre`a 177

rychłozrost 105, 251, 258, 259rytm serca zaburzony 36rywanol 87, 321

Ssaddle thrombus 332saturacja SpO

2189

schemat Ayliffe`a 79, 80schistiocyty 55sedacja 136, 141, 144, 201Semmelweis Ignacy 78sepsa p. posocznicaserotonina 55, 252, 331, 337sewofluran 168, 169, 170, 171, 174, 180SFP (stored frozen plasma) 67siarczan

gentamycyny 298magnezu 196protrombiny 31

siniec 19SIRS (systemic inflammation response syndrome) p. zespół ogólnoustrojowej odpowiedzi zapalnejskala

ASA 139TNM 221

skąpomocz 196skóra

nacięcie przed założeniem cewnika 92odkażenie 87

skręt śledziony 26skrobia hydroksyetylowana (HAES) 50skrzep krwi 252, 330

pośmiertny 330

skrzeplina 330sonda

gardłowo-żołądkowa 61nosowo-przełykowa 61

sól fizjologiczna (9% NaCl) 69spinak Backhausa 88splot ramienny, znieczulenie 152Sterinol 83sterylizacja narzędzi i materiałów chirurgicznych 74stężenie białka

całkowitego 25c-reaktywnego 59w osoczu 48

stłuczenie 242stopień

napięcia tkanek 111zakażenia rany 111zanieczyszczenia rany 111

streptokinaza 269, 336, 337strup 252sukralfat 61sulfadiazyna 284sulfentanyl 157, 166, 201sulfonamid 321sutki 86SWB (stored whole blood) 66szczepionka

przeciw czerniakowi złośliwemu psów 237przeciw białaczce kotów 313

szewciągły 119

przekładany 120*jelitowy Connella 122*jelitowy Lemberta 120*, 121*, 122kroczący 292kryty śródskórny Halsteda 120*materacowy 119, 120*

poziomy 119, 121*pionowy 119, 121*ciągły zwykły 122*skrzyżowany (tzw. zetka) 103

miażdżący 123odpowierzchniowy 297odpowierzchniowy Kulczyckiego 122*odprężający 120*pierwotny 272, 289pierwotny odroczony 273przepuklinowy Franka 120*przerywany 119, 123, 297rękawiczkowy uniwersalny („na okrętkę”) 120*skórno-mięśniowy bliski-daleki-daleki-bliski121*

SKO

ROW

IDZ

NAZ

W P

OLS

KIC

H

355

skórno-powięziowy Wolfa 120*, 122skórno-śródskórny wywijający 121*skórny bliski-bliski-daleki-daleki 121*skórny krzyżowy typu zetka 120*przekładany Gracy-Maydla 120*przekładany Reverdina 120* skórny wywijający 121*śródskórny 120*tętniczy (rakietowy) Lintona 123*trzeszczkowo-piszczelowy 116wielopiętrowy ósemkowy Mosera 122*wtórny rany 273wwijająco-wywijający Halsteda 121, 122*zwykły 119, 120*

przerywany 119, 120*ciągły 119, 120

szpik kostny, biopsja 97sztuczne oddychanie 181, 183, 193

kontrolowane 181wspomagane 181za pomocą przerywanego ciśnienia dodatniego 182

szmery sercowe wzmożone 333, 334szycie

jelit 123dwuwarstwowe 123

naczyń krwionośnych 123pęcherza moczowego 123rany 287*ściany jelita jednowarstwowe 123tkanek 105

Śśmierć sekundowa 24środki

antycholinergiczne 141, 144dysocjacyjne 161, 163, 164

Ttachykardia 19, 25, 37, 45, 55, 57, 58, 144, 192, 196, 206, 334

tachypnoe 37, 39, 57, 58, 67tachypnea p. tachypnoetalk 76, 77tetradotoksyna 146, 147tetrakaina 148, 149tętniak 331tętno

galopujące 57na tętnicach udowych słabo wyczuwalne 333, 334

TF (tissue factor) 55TGF (transforming growth factor) 253

TGF-β 21, 254, 255, 256tikarcylina 61tiletamina 163TIME (tissue, infection, moisture, edge) 262tiopental 161, 162, 165, 166, 168TIVA (total intravenous anesthesia) 166tkanka ziarninowa 22tkankowy aktywator plazminogenu 257tlenek azotu 21, 55tlenoterapia 31, 42, 42*, 58

hiperbaryczna 257tłuszcze 261TNF 55TNF-α (tumor necrosis factor) 21TNF-μ 254toceranib 236tolazolina 144torbiel skórzasta 324o-toluidyna 149torakotomia 86TPR (total peripheral resistance) 20tracheotomia 193tramadol 202, 203trankalgezja 157transfuzja krwi 64, 68

powikłania 69 reakcje z nią związane 68

immunologiczne 68, 69hemolityczne 68niehemolityczne 68

nieimmunologiczne 68, 69triada Virchoffa 330, 331trichloroetylen 168triglicerydy 261triklokarbon 83triklosan 83trombocytopatia 25, 26trombocytopenia 59

tła immunologicznego 335trombocyty (płytki krwi) 20, 28, 65, 252, 253, 255

adhezja 20agregacja 204

tromboksan 285A2 204, 331, 337

trombomodulina 55tromboplastyna 21tropokolagen 255trypsyna 269

Uubranko ochronne dla zwierząt 126układ anestetyczny 176

otwarty 176, 178

SKO

ROW

IDZ

NAZ

W P

OLS

KIC

H

356

układ anestetyczny 176półotwarty 176, 178*

bezzwrotny zastawkowy 178zamknięty 174, 176, 178, 182półzamknięty 176, 178z niskim przepływem gazów 174

unieruchomienie zwierzęcia 85pozycja boczna 86pozycja brzuszna 86pozycja grzbietowa 86

upośledzenie czynności 20mięśnia sercowego 58

uraz 16, 32klatki piersiowej 18przenikający 16reperfuzyjny 330, 338tępy, mechanizm powstawania 17

uszko lewego przedsionka 331uszkodzenie

chrząstki stawowej jatrogenne 98płuc ostre p. ostre uszkodzenie płuc 36reperfuzyjne p. uraz reperfuzyjnyporeperfuzyjne 20, 261

utrata przytomności 158

VVAS (vaccine-associated sarcoma) 312vaccine-site associated sarcoma 312VEGF (vascular endothelial growth factor) 236

Wwalking sutures 293wapno sodowane 174, 181, 182warstwa rogowa naskórka 258washout 338wazopresyna 55, 196wenflon 91, 92, 93węzeł

„babski” 105, 106*, 107chirurgiczny 105, 106

wiązanie 110*, 111płaski 103, 105, 106, 107

wiązanie lewą ręką 109*wiązanie oburącz 107, 108*

płaski niedociągnięty (ześlizgowy) 106wiązanie igłotrzymaczem 197wiązanie ręczne 107

węzły chłonne 214winblastyna 228winkrystyna 228winorelbina 228witamina/-y

C 261

K 25K

131

z grupy B 32wkłucie

do jamy szpikowej (w. śródkostne) 97dosercowe 97dotętnicze 97

włóknik 255, 256, 336włóknina 74włókno

celulozowe 75kolagenowe 254*, 255, 256mięśniowe, naderwanie 243poliestrowe 75polipropylenowe 75

woda utleniona 87worek oddechowy 177, 179*, 180, 183

Ambu 183, 193*wskaźnik

hematokrytowy 25protrombinowy 26

wstrząs 36, 279anafilaktoidalny 337anafilaktyczny 37dystrybucyjny 36, 37, 40hipowolemiczny 27, 31, 33, 37, 45

fazy 38, 39objawy 37

kardiogenny 37, 40neurogenny 37obturacyjny 37, 40pourazowy 37, 40septyczny 37, 61, 331, 335leczenie 41objawy w zależności od typu 38powikłania 36

wstrzyknięcie p. iniekcjawybroczyny 25

krwawe 243wybudzanie 159wykrwawienie 97wykrzepianie wewnątrznaczyniowe 26wymioty 44, 50, 56, 58, 60, 69, 135, 143, 160, 174, 183, 201, 204, 205, 216, 227, 229, 314, 316

krwawe 25wynaczynienie 95

chłonki 243

Zzaburzenia

elektrolitowe 47procesu krzepnięcia 216

zaczerwienienie 20

SKO

ROW

IDZ

NAZ

W P

OLS

KIC

H

357

zakażenie spowodowane kaniulacją naczynia 96zakrzep 330zakrzepica 95, 330

żył głębokich kończyn 334żyły głównej doczaszkowej 335żyły wrotnej 335

zapalenie 20jąder i najądrzy 53macicy 57naczyń 26

zakrzepowe 95, 96nerek 32

odmiedniczkowe 54ropne 54

otrzewnej 54, 57płuc 62

ropne 54trzustki 331, 332wsierdzia 332

bakteryjne 53zasinienie 242zastawka

jednokierunkowa 177nadciśnieniowa 178

zator 330cewnikowy 96jeździec 332powietrzny 96włóknisto-chrzęstny 334

zatorowośćtętnic udowych 331

żyły głównej doczaszkowej 335żyły wrotnej 335

zatrucieantykoagulantami 25, 31azotanami 189cytrynianem 69tlenkiem węgla 189warfaryną 26

zatrzymanie akcji serca 195, 196zawał 330

mięśnia sercowego 332zbiornik kompresyjny 277zespolenie

jelit bok-do-boku 123jelit koniec-do-boku 123naczynia krwionośnego metodą Carrela 124naczynia tętniczego metodą Lintona 124wrotno-czcze wewnątrzwątrobowe 53

zespółzespół ciasnoty wewnątrzprzedziałowej 338

leczenie 339

niedokrwienie-reperfuzja 330, 339niewydolności wielonarządowej 37, 53, 56ogólnoustrojowej odpowiedzi zapalnej (SIRS) 36, 40, 45, 53, 54, 55, 56*, 62, 64

przyczyny 56objawy 56, 57kryteria diagnostyczne 56

ostrej niewydolności oddechowej 36, 56, 279paranowotworowy 215ponownego ukrwienia 330, 337, 338reperfuzyjny 337wykrzepiania wewnątrznaczyniowego 36, 40, 55, 331, 334, 335

leczenie 58, 55żyły głównej doczaszkowej 335

ziarenkowce Gram-dodatnie 54ziarnina 252, 254, 255, 298, 301ziarninowanie 258, 259, 270

nadmierne 251znieczulenie

epiduralne p. znieczulenie zewnątrzoponowemiejscowe 146, 149

dożylne 150, 161, 166nasiękowe 150podpajęczynówkowe 154, 296powierzchniowe 149

błony śluzowej 149cewki moczowej 150narządów płciowych 150rogówki 150

przewodowe 151zewnątrzoponowe 86, 148, 149, 152, 205

nadoponowe p. znieczulenie zewnątrzoponoweogólne 135, 141, 146, 158, 159, 172, 183

dożylne 160wziewne 167, 176, 183etapy 159

głębokość 159stadia wg Guedela 159

rdzeniowe p. znieczulenie podpajęczynówkoweregionalne 146, 152

zniesienieczucia bólu 146, 158odruchów 146, 158

związkiczynne stosowane w antyseptyce rąk 82fluorowe 75

zwiotczenie mięśni 158

Żżelatyna modyfikowana 50żółtaczka 58, 62

SKO

ROW

IDZ

NAZ

W P

OLS

KIC

H

358

Aabscessus 318adenocarcinoma 212Aloe vera żel 271, 284anaemia 27anaesthesia 158

localis 146analgesia 146, 158areflexio 146autotransplantatio 297

Bbasalioma 306bradypnoe 37, 62

Ccaesio 242calor 20rcarcinoma planocellulare 307caro luxurians 251Clonorchis sinensis 211combustio 278

bullosa 280erythematosa 279escharotica 280 I ordinis 279II ordinis 280 III ordinis 280 IV ordinis 281

congelatio 283bullosa 283erythematosa 283escharotica 283gangraenosa 283I ordinis 283II ordinis 283III ordinis 283 IV ordinis 283

contusio 242cruor sanguinis 330cystis dermoidalis 324

Skorowidz nazw łacińskich

Ddecubitus 284dehydratatio 44detritus 22dihiscentio 244Dirofilaria immitis 32discospondylitis 53

Eecchymoses 25, 243embolus 330emhysema subcutaneum 328empyema 318, 321endocarditis 62Enterobacteriaceae 54epistaxis 25Escherichia coli 54

Ffasciotomia 339fibrosarcoma 310functio laesa 20

Ggingivitis 53

Hhaemarthrosis 25haematemesis 25haematoma 21, 25, 243haematuria 25haemolysis 27haemopericardium 34haemoperitoneum 33, 34haemorrhagia 21, 24

aortalis 24arterialis 24capillaris 24cardiaca 24parenchymatosa 24

359

primaria 24secundaria 24venosa 24

haemothorax 32hemangiopericytoma 310hypnosis 158hypothalamus 38hypovolaemia 44

Iinfarctus 330inflammatio 20

Kkeloid 252

Lleiomyosarcoma 310liposarcoma 310Lucilia sericata 269lymphoextravasatio 243

Mmastocytoma 313melaena 25, 56meningitis 62myorelaxatio 158myxosarcoma 310

Nneoplasma benignum 212

malignum 212nephroblastoma 213nervus digitalis 152

infraorbitalis 151mandibularis 151medianus 152mentalis 151, 152musculocutaneus 152ophthalmicus 151peroneus communis 152radialis 152tibialis 152ulnaris 152

Ooedema interstitialis 20operatio plastica cutis 287orthopnoe 41

PPasteurella 54papilloma 304peritonitis 54petechiae 25, 243phlegmona 318plexus brachialis 152Pseudomonas 83pyometra 54, 62pyothorax 53, 54, 62

Rrelaxatio 146rubor 20

Ssanatio per primam intentionem 258, 259sepsis 36, 53septicaemia 53Spirocerca lupi 211Staphylococcus 54stratum corneum 258Streptococcus 54

canis 55sugillatio/-nes 21, 243

Ttachycardia 39tachypnoe 39, 57, 58thoracocentesis 32thrombus 330transplantatio cutis 297trichoblastoma 304trichoepithelioma 304trichofolliculoma 304tricholemmoma 304tumor 20

Vvulnus 244

caesum 259conquassatum 245, 259contaminatum 249, 259contusum 245, 259ictum 245, 259incisum 245, 259laceratum 245, 259morsum 245, 259sclopetarium 245, 259septicum 249, 259suppurativum 246, 259

SKO

ROW

IDZ

NAZ

W Ł

ACIŃ

SKIC

H

www.pwril.com