Chemia, a Chemia, a uzależnieniauzależnienia

Uzależnienie:Uzależnienie:

Dokonuje się na dwóch płaszczyznach; fizycznej i psychicznejDokonuje się na dwóch płaszczyznach; fizycznej i psychicznej Światowa Organizacja Zdrowia definiuje uzależnienie jako Światowa Organizacja Zdrowia definiuje uzależnienie jako

"psychiczny, a niekiedy fizyczny stan wynikający z interakcji między "psychiczny, a niekiedy fizyczny stan wynikający z interakcji między żywym organizmem, a lekiem charakteryzujący się zmianami żywym organizmem, a lekiem charakteryzujący się zmianami zachowania i innymi reakcjami, do których należy konieczność zachowania i innymi reakcjami, do których należy konieczność przyjmowania leku w sposób ciągły lub okresowy, w celu przyjmowania leku w sposób ciągły lub okresowy, w celu doświadczenia jego wpływu na psychikę, a niekiedy aby uniknąć doświadczenia jego wpływu na psychikę, a niekiedy aby uniknąć przykrych objawów towarzyszących brakowi leku. przykrych objawów towarzyszących brakowi leku. TolerancjaTolerancja może może wystąpić, ale nie musi. Osoba może być uzależniona od więcej niż wystąpić, ale nie musi. Osoba może być uzależniona od więcej niż jednej substancji"jednej substancji"Psychiczne: jest potrzebą, pragnieniem przyjmowania danej Psychiczne: jest potrzebą, pragnieniem przyjmowania danej substancji. Często posiada ono charakter przymusu i jest substancji. Często posiada ono charakter przymusu i jest najsilniejszym czynnikiem skłaniającym do powtórnego najsilniejszym czynnikiem skłaniającym do powtórnego przyjmowania danej substancji. przyjmowania danej substancji. Fizyczne: jest wynikiem adaptacji ośrodkowego układu nerwowego Fizyczne: jest wynikiem adaptacji ośrodkowego układu nerwowego do danej substancji. Nagłe "odstawienie" wywołuje do danej substancji. Nagłe "odstawienie" wywołuje zespół zespół abstynencjiabstynencji, będącego grupą objawów o zmiennym przebiegu i , będącego grupą objawów o zmiennym przebiegu i nasileniunasileniu

Istnieją trzy główne typy uzależnień Istnieją trzy główne typy uzależnień w naszym społeczeństwie:w naszym społeczeństwie:

Uzależnienie od alkoholuUzależnienie od alkoholu

Uzależnienie od Uzależnienie od papierosówpapierosów

Uzależnienie od Uzależnienie od narkotykównarkotyków

(czyli środków (czyli środków psychoaktywnych)psychoaktywnych)

Alkoholizm Alkoholizm

Alkoholizm jest nałogiem , a nie Alkoholizm jest nałogiem , a nie przyzwyczajeniem , ze wszystkimi przyzwyczajeniem , ze wszystkimi cechami różniącymi nałóg od cechami różniącymi nałóg od przyzwyczajenia , a zatem z przyzwyczajenia , a zatem z występującą w nim bardzo dużą występującą w nim bardzo dużą zależnością psychiczną , fizyczną , zależnością psychiczną , fizyczną , ostrymi objawami abstynencji oraz ostrymi objawami abstynencji oraz zjawiskiem tolerancji. W alkoholizmie zjawiskiem tolerancji. W alkoholizmie występuje stała potrzeba przyjmowania występuje stała potrzeba przyjmowania alkoholu etylowego(Calkoholu etylowego(C22HH55OH)OH)

Piwo

Wódka

Wino

Itp./

_____________________________________________

Alkohol występuje w różnych postaciach.

Np.:

ETANOL- drugi człon szeregu homologicznego ETANOL- drugi człon szeregu homologicznego alkoholi. Otrzymuje się go metodą alkoholi. Otrzymuje się go metodą biochemiczną w procesie fermentacji biochemiczną w procesie fermentacji alkoholowej.alkoholowej.

CC66HH1212OO66(drożdże, 34-37*C)(drożdże, 34-37*C) 2C 2C22HH55OH+2COOH+2CO22

Używa się go w produkcji alkoholi, Używa się go w produkcji alkoholi, kosmetyków, leków i środków spożywczych.kosmetyków, leków i środków spożywczych.

Jest to *ciecz lotna, *bezbarwna, ma Jest to *ciecz lotna, *bezbarwna, ma *charakterystyczny zapach, *bardzo dobrze *charakterystyczny zapach, *bardzo dobrze miesza się z wodą. *Odczyn ma obojętny, miesza się z wodą. *Odczyn ma obojętny, *ulega reakcji spalania, *ścina białko*ulega reakcji spalania, *ścina białko

Skutki spożywania alkoholu:Skutki spożywania alkoholu:Alkohol bardzo szybko - ze względu na niewielki rozmiar

cząsteczek - jest wchłaniany przez organizm, wywołując zmiany w samopoczuciu i nastroju, przez większość konsumentów odbierane jako przyjemne. Działanie alkoholu w organizmie zaczyna się już po kilku minutach od spożycia. Alkohol dostaje się do krwiobiegu, a za jego pośrednictwem do mózgu. Następnie zostaje przetransportowany do kory mózgowej, która przetwarza sygnały wpływające na zachowanie człowieka. Pojawiają się najpierw pozytywne odczucia w postaci beztroski, rozluźnienia, dobrego humoru a przytłumieniu ulegają negatywne emocje związane na przykład ze stresem. W miarę zwiększania się ilości alkoholu we krwi następuje głębsze jego wnikanie do mózgu. U niektórych osób objawia się to sennością, u innych powoduje wzmożenie agresji, wdawanie się w konflikty, bójki. W momencie, gdy pewien poziom alkoholu we krwi zostaje przekroczony i osiągnie punkt krytyczny, część mózgu odpowiedzialna za oddychanie i pracę serca przestaje prawidłowo funkcjonować. Dochodzi do nie odwracalnego, ostrego zatrucia organizmu, czego następstwem może być niewydolność krążeniowo-oddechowa i w konsekwencji zgon. Częste spożywanie alkoholu prowadzi do zmian chorobowych i uszkodzeń różnych części organizmu:

Układu nerwowegoUkładu nerwowegoUkładu pokarmowegoUkładu pokarmowegoUkładu krążeniaUkładu krążeniaUkładu krwionośnego i oddechowegoUkładu krwionośnego i oddechowegoUkładu odpornościowegoUkładu odpornościowegoZaburzeń psychicznychZaburzeń psychicznych

Społeczne skutki alkoholizmu:Społeczne skutki alkoholizmu:Alkoholizm jest chorobą społeczną. Przynosi Alkoholizm jest chorobą społeczną. Przynosi

olbrzymie szkody całemu społeczeństwu. Wyraża olbrzymie szkody całemu społeczeństwu. Wyraża się to ze wzroście przestępczości, w wypadkach się to ze wzroście przestępczości, w wypadkach przy pracy, wypadkach drogowych, zwiększonej przy pracy, wypadkach drogowych, zwiększonej liczbie zachorowań, w pobiciach. Jest on często liczbie zachorowań, w pobiciach. Jest on często przyczyną rozbicia rodzin gdzie na przykład młody przyczyną rozbicia rodzin gdzie na przykład młody człowiek nie znajduje właściwej atmosfery dla człowiek nie znajduje właściwej atmosfery dla wzrastania i rozwoju. wzrastania i rozwoju.

Uzależnienie od papierosówUzależnienie od papierosów

Skład i zasady działaniaSkład i zasady działania

W dymie tytoniowym znajduje się ponad 4000 różnych W dymie tytoniowym znajduje się ponad 4000 różnych substancji, wiele o działaniu toksycznym, mutagennym substancji, wiele o działaniu toksycznym, mutagennym (uszkadzającym DNA), teratogennym (uszkadzającym (uszkadzającym DNA), teratogennym (uszkadzającym płód), kancerogennym (powodującym rozwój płód), kancerogennym (powodującym rozwój nowotworów).nowotworów).Substancje te znajdują się w dwóch frakcjach dymu: Substancje te znajdują się w dwóch frakcjach dymu: gazowej oraz cząsteczkowej zawieszonej w wodzie gazowej oraz cząsteczkowej zawieszonej w wodzie tworzącej tzw. ciała smołowate. Niektóre z nich działają tworzącej tzw. ciała smołowate. Niektóre z nich działają jedynie miejscowo w jamie ustnej, drogach oddechowych jedynie miejscowo w jamie ustnej, drogach oddechowych podczas gdy inne po wchłonięciu do układu krążenia podczas gdy inne po wchłonięciu do układu krążenia wywierają działanie na większość tkanek i organów wywierają działanie na większość tkanek i organów człowieka. Do najważniejszych składników dymu człowieka. Do najważniejszych składników dymu tytoniowego należą:tytoniowego należą:

nikotynanikotyna - - alkaloid występujący w liściach i korzeniach tytoniu. Ciecz o alkaloid występujący w liściach i korzeniach tytoniu. Ciecz o temperaturze wrzenia 246°C, rozpuszczalna w wodzie i w alkoholu, wykazująca temperaturze wrzenia 246°C, rozpuszczalna w wodzie i w alkoholu, wykazująca aktywność optyczną (lewoskrętna), na powietrzu brunatniejąca. Stosowana w aktywność optyczną (lewoskrętna), na powietrzu brunatniejąca. Stosowana w medycynie, garbarstwie oraz jako składnik preparatówmedycynie, garbarstwie oraz jako składnik preparatów owadobójczych owadobójczych

NCNC55HH44-C-C44HH77N-CHN-CH33 tlenek węglatlenek węgla - - wiąże się z hemoglobiną krwinek czerwonych znacznie szybciej niż wiąże się z hemoglobiną krwinek czerwonych znacznie szybciej niż tlen, zmniejszając poziom tlenu w krwiobiegu, co może być szczególnie tlen, zmniejszając poziom tlenu w krwiobiegu, co może być szczególnie niebezpieczne dla osób z przewlekłą chorobą płuc lub serca. Jest to związek będący niebezpieczne dla osób z przewlekłą chorobą płuc lub serca. Jest to związek będący bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w czasie pożarów. bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w czasie pożarów.

cyjanowodórcyjanowodór - - toksyczny gaz - był używany przez hitlerowców w komorach toksyczny gaz - był używany przez hitlerowców w komorach gazowych do masowego ludobójstwa. gazowych do masowego ludobójstwa.

fenolefenole - - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego oskrzela. Rzęski te oczyszczają niszczą rzęski nabłonka wyściełającego oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe przed przenikaniem wdychane przez człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe przed przenikaniem przez ich ściany substancji i związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np. przez ich ściany substancji i związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.

wirusówwirusów.. substancje smołowatesubstancje smołowate (rakotwórcze) - dym tytoniowy inicjuje oraz pobudza rozwój nowotworów. Zawiera około 60 substancji rakotwórczych lub współrakotwórczych, które znajdują się zarówno w głównym strumieniu dymu jak i bocznym nierzadko w większym stężeniu, na który narażone są osoby nie palące

Do najważniejszych należą:

nitrozaminy (np. N-nitrozonornikotyna) nitrozaminy (np. N-nitrozonornikotyna) estry kwasów tłuszczowych estry kwasów tłuszczowych metale ciężkie metale ciężkie pierwiastki promieniotwórcze (np kadm, polon) pierwiastki promieniotwórcze (np kadm, polon) węglowodory aromatyczne (np. benzopiren)węglowodory aromatyczne (np. benzopiren)

________________________________________________________________________________________________________________

Skutki i choroby związane z paleniem tytoniuSkutki i choroby związane z paleniem tytoniu --Nowotwory złośliwe płucNowotwory złośliwe płuc

--Nowotwory jamy ustnej, gardła, przełyku i krtaniNowotwory jamy ustnej, gardła, przełyku i krtani

--Choroby układu krążeniaChoroby układu krążenia

--Choroby nienowotworowe układu oddechowegoChoroby nienowotworowe układu oddechowego

NarkotykiNarkotykiNarkotykNarkotyk to potoczne określenie niektórych to potoczne określenie niektórych

substancji psychotropowychsubstancji psychotropowych. Ze względu na . Ze względu na potoczność tego słowa, różnice kulturowe, potoczność tego słowa, różnice kulturowe, poglądy poszczególnych osób, stan prawny itp. poglądy poszczególnych osób, stan prawny itp. nie ma jednoznacznej definicji, ale zwykle nie ma jednoznacznej definicji, ale zwykle obejmuje ona:obejmuje ona:

#wszystkie substancje psychotropowe, które #wszystkie substancje psychotropowe, które aktualnie są nielegalne aktualnie są nielegalne

#substancje przyjmowane przez niektóre tylko #substancje przyjmowane przez niektóre tylko grupy społeczne w celu czasowej zmiany grupy społeczne w celu czasowej zmiany nastroju, przy czym nie są to substancje nastroju, przy czym nie są to substancje powszechnie akceptowane w społeczeństwie powszechnie akceptowane w społeczeństwie

Rodzaje narkotyków:Rodzaje narkotyków:stymulantystymulanty ( (speedyspeedy) - substancje pobudzające ) - substancje pobudzające fizycznie lub umysłowo, substancje o działaniu fizycznie lub umysłowo, substancje o działaniu euforycznym lub zwiększające (czasowo) euforycznym lub zwiększające (czasowo) możliwości kondycyjne lub intelektualne, a także możliwości kondycyjne lub intelektualne, a także obniżające próg zahamowań - np. kokaina, obniżające próg zahamowań - np. kokaina, amfetamina, kofeina; amfetamina, kofeina; depresantydepresanty (głównie (głównie opiatyopiaty) - substancje ) - substancje znieczulające, uspokajające, otępiające - np. znieczulające, uspokajające, otępiające - np. morfina, heroina, fentanyl, GHB , barbiturany; morfina, heroina, fentanyl, GHB , barbiturany; psychodelikipsychodeliki ( (halucynogenyhalucynogeny) - substancje ) - substancje powodujące halucynacje, wywołujące złudzenia powodujące halucynacje, wywołujące złudzenia wzrokowe i słuchowe, uwydatniające wyobraźnię wzrokowe i słuchowe, uwydatniające wyobraźnię - np. grzyby halucynogenne, marihuana, - np. grzyby halucynogenne, marihuana, niektóre zioła (np. bieluń, piołun), syntetyczne niektóre zioła (np. bieluń, piołun), syntetyczne substancje substancje

AlkaloidyAlkaloidyWiêkszość narkotyków należy do Wiêkszość narkotyków należy do alkaloidów, czyli związków alkaloidów, czyli związków zasadopodobnych. Słowo zasadopodobnych. Słowo alkaloidalkaloid oznacza "przyjmujący postać zasady". oznacza "przyjmujący postać zasady". Nazwa ta obejmuje dużą grupę Nazwa ta obejmuje dużą grupę zasadowych związków organicznych zasadowych związków organicznych zawierających atom lub atomy azotu, zawierających atom lub atomy azotu, zazwyczaj w pierścieniach zazwyczaj w pierścieniach heterocyklicznych. Alkaloidy wykazują heterocyklicznych. Alkaloidy wykazują często silne działanie fizjologiczne o często silne działanie fizjologiczne o szerokim spektrum, od stymulującego, szerokim spektrum, od stymulującego, poprzez narkotyczne, do toksycznego. poprzez narkotyczne, do toksycznego.

RODZAJE NARKOTYKÓW:RODZAJE NARKOTYKÓW:Efedryna Efedryna (1R,2S)-1-fenylo-1-hydroksy-2-N-metyloaminopropan(1R,2S)-1-fenylo-1-hydroksy-2-N-metyloaminopropan

Marihuana Marihuana ((Cannabis indica, C. sativa i C. ruderalisCannabis indica, C. sativa i C. ruderalis))

Amfetamina Amfetamina (2RS)-1-fenylo-2-aminopropan(2RS)-1-fenylo-2-aminopropan Ekstaza Ekstaza Syntetyczna fenyloetyloaminaSyntetyczna fenyloetyloamina Meskalina Meskalina 3,4,5-trimetoksyfenyloetyloamina3,4,5-trimetoksyfenyloetyloamina Metadon Metadon 4,4-difenylo-6-N, N-dimetyloamino-3-heptanon 4,4-difenylo-6-N, N-dimetyloamino-3-heptanon

Skopolamina Skopolamina ((hioscynahioscyna), ester skopiny i kwasu tropowego ), ester skopiny i kwasu tropowego

Kokaina Kokaina 2(R)-metoksykarbonylo-3(S)-benzoiloksytropan2(R)-metoksykarbonylo-3(S)-benzoiloksytropan Opium (Opium (morfina (10-15%), narkotyna (2-8%), kodeina (0.5-4%), morfina (10-15%), narkotyna (2-8%), kodeina (0.5-4%),

papaweryna (0.5-1%)papaweryna (0.5-1%), oraz , oraz tebaina (oko³o 0.4%)tebaina (oko³o 0.4%)>)>) MorfinaMorfinaHeroina Heroina O,O'-diacetylomorfinaO,O'-diacetylomorfina

AmfetaminaAmfetaminaczyli syntetyczny analog efedryny - (RS) -dezoksynorefedryna czyli syntetyczny analog efedryny - (RS) -dezoksynorefedryna

lub (2RS)-1-fenylo-2-aminopropan jest w większości krajów lub (2RS)-1-fenylo-2-aminopropan jest w większości krajów uznana za narkotyk i jej produkcja, dystrybucja i zażywanie uznana za narkotyk i jej produkcja, dystrybucja i zażywanie są zakazane. Jest zaliczana do tzw. środków są zakazane. Jest zaliczana do tzw. środków psychostymulujących lub też psychoanaleptyków (związków psychostymulujących lub też psychoanaleptyków (związków cucących). Wzmaga napąd psychoruchowy, podwyższa cucących). Wzmaga napąd psychoruchowy, podwyższa aktywność życiową, usuwa zmęczenie fizyczne oraz aktywność życiową, usuwa zmęczenie fizyczne oraz psychiczne, wywołuje euforię. Amfetamina nasila aktywność psychiczne, wywołuje euforię. Amfetamina nasila aktywność neuronów noradrenergicznych i dopaminowych, wywiera neuronów noradrenergicznych i dopaminowych, wywiera wpływ zarówno na obwodowy, jak i ośrodkowy układ wpływ zarówno na obwodowy, jak i ośrodkowy układ nerwowy. Ubocznymi objawami towarzyszącymi jej zażyciu nerwowy. Ubocznymi objawami towarzyszącymi jej zażyciu są: suchość w jamie ustnej, zmiany ciśnienia tętniczego, są: suchość w jamie ustnej, zmiany ciśnienia tętniczego, wzmożone pocenie się, drgawki, bóle głowy, brak łaknienia, wzmożone pocenie się, drgawki, bóle głowy, brak łaknienia, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, trudności w oddawaniu zaburzenia żołądkowo-jelitowe, trudności w oddawaniu moczu, a po większych dawkach - silny niepokój, moczu, a po większych dawkach - silny niepokój, upośledzenie procesów myślowych, zaburzenia rytmu upośledzenie procesów myślowych, zaburzenia rytmu serca, drgawki, a w końcu śpiączka. Długotrwałe serca, drgawki, a w końcu śpiączka. Długotrwałe przyjmowanie amfetaminy wywołuje zmianę osobowości, przyjmowanie amfetaminy wywołuje zmianę osobowości, osłabienie libido, impotencję i stany omamowo-urojeniowe osłabienie libido, impotencję i stany omamowo-urojeniowe

KokainaKokaina2(R)-metoksykarbonylo-3(S)-benzoiloksytropan jest głównym alkaloidem 2(R)-metoksykarbonylo-3(S)-benzoiloksytropan jest głównym alkaloidem

liści krzewu liści krzewu kokakoka zwanego również zwanego również krasnokrzewem pospolitymkrasnokrzewem pospolitym. . Znanych jest około dwustu gatunków tych krzewów, ale liście tylko Znanych jest około dwustu gatunków tych krzewów, ale liście tylko dwu z nich - dwu z nich - Erythroxylon cocaErythroxylon coca i i E. Truxillense E. Truxillense służą do pozyskiwania służą do pozyskiwania kokainy. kokainy.

Skutki narkomaniiSkutki narkomanii Wywołują w psychice zmiany świadomości, deformują procesy Wywołują w psychice zmiany świadomości, deformują procesy

psychiczne, wytwarzają złudzenia i omamy. Najczęstszymi psychiczne, wytwarzają złudzenia i omamy. Najczęstszymi powikłaniami są ostre i nawracające reakcje, które mają powikłaniami są ostre i nawracające reakcje, które mają charakter psychozy z mocno zaznaczonym lękiem, charakter psychozy z mocno zaznaczonym lękiem, urojeniami prześladowczymi, dezorientacją. W konsekwencji urojeniami prześladowczymi, dezorientacją. W konsekwencji może to doprowadzić do samobójstwa. LSD wywołuje może to doprowadzić do samobójstwa. LSD wywołuje nudności, drżenie mięśni, senność, osłabienie, zawroty nudności, drżenie mięśni, senność, osłabienie, zawroty głowy. Psychicznie zaś wywołuje reakcje trudności w głowy. Psychicznie zaś wywołuje reakcje trudności w skupieniu uwagi, objawów depersonalizacji, zmniejszenia skupieniu uwagi, objawów depersonalizacji, zmniejszenia zdolności krytycznego osądu, poczucia zmiany kształtów i zdolności krytycznego osądu, poczucia zmiany kształtów i barw, omamów, zmian nastroju, euforii, lęku, paniki, barw, omamów, zmian nastroju, euforii, lęku, paniki, poczucia obcości własnego ciała, złudzeń i wizji wzrokowych. poczucia obcości własnego ciała, złudzeń i wizji wzrokowych. Zażywanie psylycybiny prowadzi do rozkojarzenia procesów Zażywanie psylycybiny prowadzi do rozkojarzenia procesów myślowych, zmiany nastroju, euforii i omamów, myślowych, zmiany nastroju, euforii i omamów, przedawkowanie do śmierci.przedawkowanie do śmierci.

Skutkiem każdego uzależnienia Skutkiem każdego uzależnienia jest wyniszczenie organizmu, jest wyniszczenie organizmu, a w wypadku a w wypadku przedawkowania- śmierćprzedawkowania- śmierć

Autorka pokazu slajdów:Autorka pokazu slajdów:Karolina GórnyKarolina Górny

____________________________________Źródła:Źródła:-przypadkowe strony www (znalezione na wyszukiwarce -przypadkowe strony www (znalezione na wyszukiwarce www.google.plwww.google.pl))-praca na temat narkotyków Aleksandra Kołodziejczyka -praca na temat narkotyków Aleksandra Kołodziejczyka

Politechnika Gdańska Politechnika Gdańska Wydział ChemicznyWydział Chemiczny