BWT LK instrukcja 2010 - zielonykran.pl - - Korporacja...

16
Zmiany zastrzeżone! Instrukcja montażu i obsługi PL BWT LK Zmiękczacz jednokolumnowy sterowany czasowo (T, T-BIO) lub objętościowo (DATA, BIODATA) 9, 10, 14, 15, 20, 25 06.2010

Transcript of BWT LK instrukcja 2010 - zielonykran.pl - - Korporacja...

Page 1: BWT LK instrukcja 2010 - zielonykran.pl - - Korporacja ...zielonykran.pl/data/file_attachment/1/189-bwt_lk__instrukcja.pdf · pod uwagę ilość zmiękczonej wody dostarczanej na

Zmiany zastrzeżone!

Instrukcja montażu i obsługi PL

BWT LK

Zmiękczacz jednokolumnowysterowany czasowo (T, T-BIO)

lub objętościowo (DATA, BIODATA)

9, 10, 14, 15, 20, 25

06.2

010

Page 2: BWT LK instrukcja 2010 - zielonykran.pl - - Korporacja ...zielonykran.pl/data/file_attachment/1/189-bwt_lk__instrukcja.pdf · pod uwagę ilość zmiękczonej wody dostarczanej na

2

1. Dane techniczne

typ 9 10 14 15 20 25nominalna średnica przyłącza DN 25

(g.z. 1˝)przepływ nominalny m3/h 1,5 1,5 2 2 2,2 2,5przepływ max. (chwilowy) m3/h 2 2 2,2 2,2 2,5 2,8ilość żywicy l 9 10 14 15 20 25pojemność jonowymienna *) m3 x °f 45 50 80 90 120 150max. zużycie soli na jedną regenerację, ok.

kg 1,8 2,0 2,8 3,0 4 5

zapas soli kg 30 30 52 52 62 52ciśnienie robocze bar 2,5 – 6temperatura wody (min.- max.) oC 5 – 30temperatura otoczenia (min.- max.) oC 5 – 40wilgotność względna, max. % 70wysokość całkowita, ok. A mm 650 650 825 825 1090 1090wysokość wlotu, ok. B mm 520 520 700 700 970 970wysokość wylotu, ok. C mm 500 500 680 680 950 950głębokość całkowita, ok. D mm 520szerokość całkowita, ok. E mm 320zasilanie elektryczne V/Hz 230/50 (60)pobór mocy – T, DATA, max. VA 13pobór mocy – T-BIO, BIODATA, max. VA 15stopień ochrony IP 40bezpiecznik 1 Abaterie 2 x 1,5 V typ AA

*) zdolność jonowymienna obliczona w oparciu o twardość max. 30 °f; zmienia się w zależności od zawartości magnezu/wapnia w wodzie surowej

g.z. 1˝g.z. 1˝

BWT LK - T – regeneracja czasowa, sterowana elektronicznie

BWT LK - T-BIO – regeneracja czasowa, sterowana elektronicznie, z automatyczną dezynfekcją zmiękczacza

BWT LK - DATA – regeneracja objętościowa (statystyczna), sterowana elektronicznie

BWT LK - BIODATA – regeneracja objętościowa (statystyczna), sterowana elektronicznie,z automatyczną dezynfekcją zmiękczacza

Page 3: BWT LK instrukcja 2010 - zielonykran.pl - - Korporacja ...zielonykran.pl/data/file_attachment/1/189-bwt_lk__instrukcja.pdf · pod uwagę ilość zmiękczonej wody dostarczanej na

2. Zakres dostawy

– zmiękczacz BWT LK;– tester do badania twardości ogólnej;– urządzenie Aqua Stop CB;– wąż spustowy (odprowadzenie ścieków poregene- racyjnych do kanalizacji);– wąż przelewowy;– siatka filtracyjna – do zabezpieczenia wlotu zmięk- czacza;– instrukcja montażu i obsługi;– karta gwarancyjna.

Zalecane wyposażenie dodatkowe:(poza zakresem dostawy):

– filtr wstępny, zabezpieczający głowicę zmiękcza- cza i żywicę jonowymienną przed zanieczyszcze- niami mechanicznymi.

3. Informacje ogólne

Zmiękczanie wody przeznaczonej zarówno do picia, jak i celów technologicznych i użytkowych odbywa się za pomocą urządzeń działających na zasadzie wymiany jonowej.

Zmiękczona woda redukuje gromadzenie się osa-dów soli wapnia i magnezu w rurociągach, zaworach i kranach. W zakładach przemysłowych w wielu przy-padkach usprawnia działanie procesów technolo-gicznych. Ponadto, zmiękczona woda jest zalecana w gospodarstwie domowym m.in. do prania, higieny osobistej, gotowania, czy innych zastosowań.

By uniknąć błędów, niniejsza instrukcja powinna być zawsze w zasięgu ręki. Należy ją uważnie przeczy-tać przed przystąpieniem do montażu i uruchomienia urządzenia.

Firma nie ponosi odpowiedzialności za wadliwe dzia-łanie urządzenia, wynikające z niewłaściwego utrzy-mania i konserwacji oraz korzystania z nieoryginalnych środków eksploatacyjnych i części, zamiennych.

Zmiękczacze BWT LK T-BIO i BIODATA są wyposa-żone w system dezynfekcji.

Wykorzystanie elektroniki w sterowniku zmiękczacza przynosi również korzyści z funkcjonalnego i este-tycznego punktu widzenia.

Dla wody przeznaczonej do spożycia zalecamy twar-dość resztkową równą 10 °f (stopnie francuskie). War-tość tę osiąga się poprzez zmieszanie wody wypływa-jącej ze zmiękczacza z wodą surową (niezmiękczoną).

Z tego względu zmiękczacze BWT LK są standar-dowo wyposażone w mieszający zawór nastawny, który umożliwia osiągnięcie pożądanej twardości resztkowej. W gospodarstwie domowym urządzenie to również automatycznie przeprowadza regenerację co 96 godzin.

4. Główne funkcje elektroniki sterującej

Elektronika, w jaką wyposażone są produkty BWT LK kontroluje różne funkcje zmiękczacza, posiada także program kontrolny do użytku przez operatora. Istnieją następujące wersje zmiękczacza:

– wersja czasowa (T i T-BIO)– wersja objętościowa (DATA i BIODATA)

Wersja czasowa T i T-BIO Regeneracja czasowa oznacza, że zmiękczacz rege-neruje się o godzinie zaprogramowanej przez użyt-kownika (zazwyczaj w nocy, kiedy zapotrzebowanie na zmiękczoną wodę jest minimalne lub zerowe). Program umożliwia również regenerację w odstępach od 1 do 30 dni. Odstęp między regeneracjami może być ustawiony w zależności od zużycia wody i ogól-nej twardości, jak również wydajności, tj. ilości zmięk-czonej wody, jaką urządzenie może wyprodukować pomiędzy dwoma regeneracjami.

Wersja objętościowa DATA i BIODATA W regeneracji objętościowej statystycznej bierze się pod uwagę ilość zmiękczonej wody dostarczanej na codzień. W oparciu o notowane średnie dzienne zuży-cie wody, zmiękczacz automatycznie oblicza, kiedy nadchodzi czas przeprowadzenia regeneracji. By jednak zapobiec rozpoczęciu regeneracji przez system w ciągu dnia, czyli w czasie największego zapotrzebowania na uzdatnioną wodę, istnieje możli-wość zaprogramowania godziny, w której regeneracja zostanie przeprowadzona (zaleca się, by przypadła ona w nocy, kiedy zapotrzebowanie na zmiękczoną wodę jest minimalne lub zerowe). Jeśli aktualny statystyczny zapas nie jest wystarcza-jący do dostarczania wody zmiękczonej do czasu regeneracji, zmiękczacz regeneruje się automatycznie w poprzedzający dzień. Gwarantuje to ciągłą dostęp-ność zmiękczanej wody. Przez kilka pierwszych dni zmiękczacz będzie się regenerował codziennie, ponie-waż system elektroniczny może obliczyć statystyczne regeneracje dopiero, gdy pewna ilość zmiękczonej wody została zużyta.

Page 4: BWT LK instrukcja 2010 - zielonykran.pl - - Korporacja ...zielonykran.pl/data/file_attachment/1/189-bwt_lk__instrukcja.pdf · pod uwagę ilość zmiękczonej wody dostarczanej na

4

Po kilku dniach system elektroniczny zbierze wystar-czającą ilość informacji, by rozpocząć proces techno-logiczny, który będzie się usprawniał, aż do momentu, gdy system elektroniczny będzie mógł dokładnie obli-czyć odstęp w regeneracji w oparciu o bieżące zapo-trzebowanie na zmiękczoną wodę. W takim przypadku programowany jest minimum 4-dniowy odstęp dla regeneracji automatycznej. Jeśli w ciągu tego czasu poziom zużycia wody nie zostanie osiągnięty, auto-matycznie rozpocznie się dodatkowa regeneracja.

Do zmiękczania wody pitnej i przeznaczonej do goto-wania zalecamy model wyposażony w automatyczną dezynfekcję (funkcja BIO), ustawiony na automa-tyczną regenerację co 4 dni.

Funkcje i charakterystyka elektroniki kontrolnej:• regeneracja czasowa (odstępy);• codzienna regeneracja czasowa (max. 2 razy na dzień);• tryb tygodniowy DATA z codzienną modyfikacją i pamięcią statystyczną;• tryb 96-godzinny (z regeneracją w pierwszym etapie);• wymóg funkcji SERWIS po zaprogramowanej liczbie regeneracji dla tych modeli;• manualny wybór programów;• manualna regeneracja;• licznik do zaprogramowania (wyłącznie przez serwis);• wyświetlacz faz regeneracji;• modyfikacja faz cyklicznych (wyłącznie przez serwis);• zapis liczby wykonanych regeneracji;• modyfikacja danych statystycznych (wyłącznie przez serwis);• wyjście celi chlorowej (wersje T-BIO i BIODATA);• funkcja możliwości zablokowania regeneracji (dla wersji T-BIO i BIODATA).• wyjście informacyjne o trwaniu regeneracji (dla wersji T-BIO i BIODATA).

5. Ostrzeżenia ogólne

• Przed użyciem urządzenia należy dokładnie za- poznać się z instrukcją.• Instrukcję należy przechować i przekazać no- wemu właścicielowi urządzenia w przypadku sprzedaży urządzenia.

– Należy sprawdzić, czy instalacja została wykonana zgodnie z aktualnymi lokalnymi przepisami. Pro- ducent nie ponosi odpowiedzialności za błędy spowodowane nieprzestrzeganiem wymogów bezpieczeństwa.– Zabrania się korzystania z uszkodzonego urzą- dzenia. W razie nieprawidłowego funkcjonowania (nagłe wyłączenie się zasilania elektrycznego, spięcia w zasilaniu elektrycznym itd.) należy wyłą- czyć urządzenie i odłączyć je od źródła zasilania.

– Producent nie ponosi odpowiedzialności za szkody powstałe w wyniku zakłóceń działania instala- cji elektrycznych i hydraulicznych spowodowanych nieprzestrzeganiem zasad użytkowania zawartych w instrukcji. Zabrania się wykorzystywania urządzenia do celów innych, niż te, do których zostało ono prze- znaczone. Niestosowanie się do wskazówek producenta jest równoznaczne z utratą gwarancji.– Niniejsze urządzenie funkcjonuje prawidłowo i bez- piecznie jedynie w przypadku instalacji zgodnej z instrukcjami producenta przeprowadzonej przez wykwalifikowany personel. Aby korzystać z urzą- dzenia we właściwy sposób, należy sięgnąć do tabeli z rozdz. 1. “Dane techniczne” w instrukcji obsługi, ponieważ przekraczanie wskazanych war- tości może zakłócać działanie urządzenia.– W przypadku serwisowania należy korzystać jedy- nie z oryginalnych części, w przeciwnym razie prawo do gwarancji nie będzie obowiązywać. Urządzenie należy zabezpieczyć przed ewentual- nymi uszkodzeniami w trakcie jego transportu. Materiały znajdujące się w opakowaniu należy chronić przed dostępem dzieci, ponieważ mogą stanowić dla nich źródło zagrożenia. Opakowanie powinno zostać usunięte zgodnie z obowiązującymi, lokalnymi przepisami.– Wszystkie zmiękczacze BWT LK są zgodne z na- stępującymi standardami europejskimi: EN60335-1:1995, EN55014, EN50081-1/2, EN50082-1/2, EN6055-2, EN60555,3 dyrektywa EEC 73/23 c 93/68 (dyrektywa DBT o niskim napię- ciu) i dyrektywa 98/336/EEC (EMC Kompatybilność elektromagnetyczna).– Pomimo staranności, z jaką napisano niniejszą instrukcję, BWT Polska nie może gwarantować dokładności wszystkich zawartych w niej informa- cji, nie ponosi odpowiedzialności ani za błędy, jakie może zawierać, ani za szkody powstałe w wyniku użytkowania.– BWT Polska pozostawia sobie prawo do wprowa- dzania zmian bez uprzedzenia.

6. Wstępne warunki montażu

– Przy montażu urządzenia należy wziąć pod uwagę miejscowe normy i przepisy instalacyjne, ogólne wytyczne oraz dane techniczne. – Urządzenie musi być zamontowane w zamknię- tym i suchym pomieszczeniu. Miejsce montażu musi być zabezpieczone przed mrozem, chemi- kaliami, barwnikami, rozpuszczalnikami oraz ich oparami, jak również ekspozycją słoneczną. – Temperatura otoczenia nie może przekraczać 40 oC, a temperatura wody 30 oC.

Page 5: BWT LK instrukcja 2010 - zielonykran.pl - - Korporacja ...zielonykran.pl/data/file_attachment/1/189-bwt_lk__instrukcja.pdf · pod uwagę ilość zmiękczonej wody dostarczanej na

5

– Urządzenie należy ustawić w miejscu odpowiednio przygotowanym (twarda, stabilna posadzka) i zapewniającym swobodny dostęp w przypadku konieczności wykonania prac serwisowo-konser- wacyjnych (należy pozostawić po min. 0,5 m ze wszystkich stron, a wysokość pomieszczenia powinna wynosić min. 2,4 m).– Należy zagwarantować w bezpośrednim sąsiedz- twie (w odległości max. 1 m) oddzielne podłączenie do sieci elektrycznej i stałe zasilanie (230 V/50 Hz) oraz wymagane ciśnienie robocze; w pobliżu powinno znajdować się przyłącze kanalizacyjne (min. Ø 50 mm).– Zmiękczacz działa pod ciśnieniem dynamicznym od 2,5 do 6 bar. Przy większym ciśnieniu i/lub dużych skokach ciśnienia, należy przed urządze- niem wbudować reduktor ciśnienia. Przy niskim ciśnieniu (< 2,5 bar) niezbędny jest zestaw podno- szący ciśnienie do zakresu 2,5 – 6 bar.– Należy sprawdzić, czy ciśnienie liniowe jest odpo- wiednie dla właściwej pracy urządzenia i czy straty ciśnienia na instalacji nie utrudniają dopływu wody na wyższe piętra. By zapobiec uszkodzeniom urządzenia, należy unikać uderzeń hydraulicz- nych i silnych wahań ciśnienia.

– Podczas regeneracji należy zapewnić wymagane ciśnienie minimalne. Urządzenie nie zostało wypo- sażone w oddzielne zabezpieczenie w przypadku braku wody; jeżeli zachodzi potrzeba zastosowania tego rodzaju zabezpieczenia – należy na miejscu montażu przewidzieć układ awaryjnego zasilania wodą.– Nie należy poddawać głowicy zmiękczacza naci- skom, które mogą powodować pęknięcie lub inne trwałe uszkodzenie urządzenia – do podłą- czenia należy wykorzystać elastyczne węże przyłą- czeniowe.– Wężyk na przelewie bezpieczeństwa zbiornika solanki (materiał odporny na stężone roztwory solne) musi być poprowadzony z naturalnym spad- kiem do kanału lub skierowany na przepompownię.– W przypadku prowadzenia wody przez przepom- pownię należy zwrócić uwagę, aby elementy pompy stykające się z medium były odporne na działanie słonej wody.– Przed zmiękczaczem należy zainstalować ochronny filtr wstępny, a dla zabezpieczenia instalacji przed korozją wskazane jest podłączenie urządzenia dozującego substancje mineralne.

Uwaga: Ze względów bezpieczeństwa przewody elektryczne zmiękczacza należy wymieniać wyłącznie razem z transformatorem.

7. Opis systemu

Poniżej przedstawiono schemat ideowy instalacji zmiękczania dla wody pitnej.

1. Wodomierz2. Zawory kulowe (odcinające)3. Filtr mechaniczny4. Wąż przelewowy5. Wąż wody popłucznej

6. Zmiękczacz BWT LK7. System dozujący8. Zawór kulowy (odcinający)9. Multiblock

Page 6: BWT LK instrukcja 2010 - zielonykran.pl - - Korporacja ...zielonykran.pl/data/file_attachment/1/189-bwt_lk__instrukcja.pdf · pod uwagę ilość zmiękczonej wody dostarczanej na

9. Zawór solanki

Należy sprawdzić i ewentualnie ustawić zawór solanki. Ustawić poziom regulacji pływaka X i Y, przesuwając go na pręcie góra - dół.

Aby się upewnić, czy zawór solanki jest wodo-szczelny, należy usunąć go ze zbiornika i sprawdzić, czy po pociągnięciu pływaka do góry, dopływ wody jest zupełnie odcięty.Do podłączenia należy użyć wężyka elastycznego, upewniwszy się, czy jest prosto obcięty i pasuje do głowicy złączki na zaworze solanki.

CB AQUA STOPPodczas montażu należy zwrócić uwagę na kierunek przepływu wody wskazany na urządzeniach: wejścia IN i wyjścia OUT. Jako że powrót wody jest ograni-czony, właściwy kierunek prowadzi od głowicy zmięk-czacza do zbiornika solanki. CB AQUA STOP jest zaworem zwrotnym, w którym woda płynie w dwóch kierunkach, ale z ograniczeniem przepływu przy napełnianiu zbiornika solanki (przepływ przy zasysa-niu solanki nie jest ograniczony).

10. Podłączenie elektryczne

Należy zapewnić dostęp do gniazdka o napięciu 230 V/50-60 Hz dla panelu sterowania. Długość kabla musi wynosić 1,5 m. Podłączenia elektryczne muszą być wykonane zgodnie z obowiązującymi krajowymi i wewnętrznymi regulacjami.

Należy sprawdzić, czy napięcie elektryczne i często-tliwość są zgodne z wymaganiami i czy moc przyłą-cza elektrycznego jest wystarczająca.

Należy sprawdzić, czy napięcie pomiędzy przewodem obojętnym/zerowym i uziemieniem wynosi 0.

Uwaga! Przed zmiękczaczem należy zawsze prze-widzieć filtr mechaniczny zabezpieczający głowicę zmiękczacza i żywicę jonowywienną przed zanie-czyszczeniami mechanicznymi.

8. Przyłącza hydrauliczne

Podłączenie elastycznych węży przyłączeniowych musi zostać wykonane zgodnie z oznaczeniami (strzałkami) na obudowie.

Uwaga: W celu wykonania hydraulicznego podłą-czenia zmiękczacza, należy użyć elastycznych węży przyłączeniowych, dokręcając je ręcznie. Zmiękczacz należy zainstalować w bezpośredniej bliskości rur, do których ma być podłączony.

Podłogowa kratka ściekowa jest niezbędna do odpływu wody w przypadku awarii urządzenia. Kratka musi posiadać syfon i być odpowiednia dla prze-pływu wody 3 m3/h. Odprowadzenia wody popłucznej i przelewowej muszą być bezwzględnie oddzielone, należy też unikać powrotu z innych zaworów w kie-runku zmiękczacza i zbiornika solanki.

Uwaga: Zabrania się zginania węży spustowych pod ciśnieniem!

Y X Y X

typ 9 10 14 15 20 25X [mm] 82 82 125 125 270 353Y [mm] 220 220 232 232 357 460

CB AQUA STOP

Page 7: BWT LK instrukcja 2010 - zielonykran.pl - - Korporacja ...zielonykran.pl/data/file_attachment/1/189-bwt_lk__instrukcja.pdf · pod uwagę ilość zmiękczonej wody dostarczanej na

11. Zakłócenia w zasilaniu elektrycznym

Elektronika wymaga wyposażenia w dwie baterie typu AA 1,5 V, by zachować dane w pamięci.

Może się zdarzyć, że źle włożone baterie (zła bie-gunowość „+” i „–”) lub mikrozakłócenia mogą spo-wodować utratę danych nastaw programowania na płytce. Należy odnieść się do niniejszej instrukcji w celu ponownego zaprogramowania urządzenia lub skontaktować się z najbliższym autoryzowanym serwisem. Ponieważ baterie zapewniają zasilanie pamięci sterownika, w przypadku odcięcia dopływu prądu, zmiękczacz nie wykona regeneracji.

12. Rozruch

Na rozruch urządzenia składają się dwie oddzielne procedury: programowanie elektroniki, a następnie rozruch hydrauliczny.

Uwaga: Podczas fazy początkowego programowania elektroniki, zawór kulowy do zmiękczacza musi pozo-stać zamknięty. Przed włączeniem i zaprogramowa-niem urządzenia należy włożyć baterie w komorę (zob. rozdz. 21. „Konserwacja”).

Poniżej znajdują się wskazówki dotyczące programo-wania elektroniki.

Wskazówki dotyczące hydraulicznego rozruchu zmiękczacza - zob. rozdz. 18. „Rozruch hydrau- liczny”.

13. Panel kontrolny

Przyciski:

(1) – Regeneracja / Potwierdzenie

(2) – Wejście / Wyjście z trybu programowania

(3) – Kursor/przejście

(4) – Zmiana ustawienia

Wyświetlacz – komunikaty:

CC – czas płukania wstępnego (wzruszenie złoża);AS – czas trwania zasysania roztworu solanki;LF – czas trwania płukania końcowego;r – liczba regeneracji;SF – wersja oprogramowania;mant – komunikat o konieczności wykonania prze- glądu, wyświetla się gdy urządzenie przej- dzie zaplanowaną ilość regeneracji;SERV – komunikat o konieczności wezwania ser- wisu, wyświetla się podczas awarii oraz gdy urządzenie przejdzie zaplanowaną ilość regeneracji.

Wskazania cyfr:

– wyświetlone kroki programu podczas trybu progra- mowania;– wyświetlone parametry;– wyświetlone fazy podczas trybu regeneracji;– wyświetlona ilość wody dostępnej do następnej regeneracji.

Page 8: BWT LK instrukcja 2010 - zielonykran.pl - - Korporacja ...zielonykran.pl/data/file_attachment/1/189-bwt_lk__instrukcja.pdf · pod uwagę ilość zmiękczonej wody dostarczanej na

14. Programowanie sterownika

Obliczanie odstępów czasowych między regeneracjami – wersja T i T-BIO

Należy podzielić zdolność jonowymienną urządzenia przez usuwaną twardość wody (twardość wody suro-wej minus twardość resztkowa ustawiona w zaworze mieszającym). Wynik należy pomnożyć przez 1000, by uzyskać dostępną ilość wody zmiękczonej pomię-dzy regeneracjami, wyrażoną w litrach.

Odnosząc tę wartość do dziennego zapotrzebowania na wodę, wyznacza się ilość dni pomiędzy regenera-cjami, którą należy wprowadzić przy programowaniu.

Przykład – BWT LK T-BIO 14:

Zdolność jonowymienna: 80 m3 x °f Twardość wody zasilającej: 30 °fTwardość resztkowa: 10 °f

80Dostępny zapas = x 1000 = 4000 lwody zmiękczonej 30 – 10

Istotna jest informacja, iż średnie zużycie wody na osobę wynosi ok. 250 litrów na dzień. Zakładając, że zmiękczacz musi służyć 4 osobom, liczbę dni do ustawienia obliczamy w następujący sposób:

Dzienne zapotrzebowanie = 250 x 4 = 1000 l

4000Odstęp między regeneracjami = = 4 dni (wartość do wprowadzenia) 1000

Uwaga: Dla pewności oraz zachowania marginesu bezpieczeństwa wskazane jest zaokrąglać wyniki w dół: w litrach – do pełnych 100 l, a dni – do pełnych dób.

Obliczanie zapasu wody zmiękczonej pomiędzy dwoma regeneracjami – wersja DATA i DATABIO

Należy podzielić zdolność jonowymienną urządzenia przez usuwaną twardość wody (twardość wody suro-wej minus twardość resztkowa ustawiona w zaworze mieszającym). Wynik należy pomnożyć przez 1000, by uzyskać dostępną ilość wody zmiękczonej pomię-dzy regeneracjami, wyrażoną w litrach.

Zapas wody dostępnej dla użytkownika zależy od twardości wody surowej.

Na przykład, z 30 °f na wejściu i 10 °f na wyjściu, ilość wody uzdatnionej dostępnej dla użytkownika, będzie dwukrotnie większa niż wskazanie na zegarze.

Przykład – BWT LK BIODATA 9:

Zdolność jonowymienna: 45 m3 x °f Twardość wody zasilającej: 30 °fTwardość resztkowa: 10 °f

45Dostępny zapas wody = x 1000 = 1500 lzmiękczonej ≤ 1 °f 30

(teoretycznie, bez uwzględnienia podmieszania)

Wartość, którą należy wprowadzić: 1500 - 20% = 1200 l

45Dostępna ilość = x 1000 – 20% = 1800 lwody zmiękczonej 30 – 10 (10 °f)

Uwaga: W wersjach objętościowych konieczne jest wprowadzenie zapasu wody zmiękczonej bez odej-mowania 10 °f.

Uwaga: Tak obliczoną wartość należy pomniejszyć o 15-20%, by wziąć pod uwagę zmiany ilości wody do uzdatnienia oraz inne czynniki, takie jak jakość i ilość soli w zbiorniku, czy niepełne regeneracje spo-wodowane brakiem napięcia elektrycznego.

Czas trwania regeneracji

Poniższa tabelka wskazuje czas regeneracji, jaki należy wprowadzić do programu.

typ 9 10 14 15 20 25

czas regeneracji [min] 33 40 43 50 53 63

Page 9: BWT LK instrukcja 2010 - zielonykran.pl - - Korporacja ...zielonykran.pl/data/file_attachment/1/189-bwt_lk__instrukcja.pdf · pod uwagę ilość zmiękczonej wody dostarczanej na

9

14.a. Programowanie sterownika – wersja T i T-BIOPROGRAMOWANIE POCZ TKOWE W WERSJACH CZASOWYCH (T – T BIO)

1.a

Należy przytrzymać wciśnięty

przycisk przez 5 sekund, by aktywować proces programowania.

9.a

Czas trwania cyklu regeneracji

Nacisnąć przycisk ,aby zmienić czas trwania regeneracji.

2.a

Programowanie aktualnej godzinyWyświetlacz pokazuje pierwszy etap programu P 03, aby ustawićaktualną godzinę.

10.a

Kursor na wyświetlaczu miga. Ustawić właściwą wartość(zob. tabela na str. 8), poprzez naciśnięcie przycisków

i .

3.a

Nacisnąć przycisk ,aby zmienić godzinę.Zaczyna migać wskaźnik godzin. Aby zmienić wartość wskaźnika,

należy nacisnąć przycisk .

11.a

Zatwierdzić wprowadzone zmiany,

naciskając przycisk . Wyświetlacz ponownie pokazuje zmodyfikowany etap programu.

4.a

Nacisnąć przycisk ,aby zmienić minuty. Zaczyna migać wskaźnik minut. Aby zmienić wartość wskaźnika,

należy nacisnąć przycisk .

12.a

Nacisnąć przycisk , by zmienić etap programu.

5.a

Zatwierdzić wprowadzone zmiany,

naciskając przycisk . Wyświetlacz ponownie pokazuje zmodyfikowany etap programu.

Należy nacisnąć przycisk , by zmienić etap programu.

13.a

Godzina regeneracji

Nacisnąć przycisk ,by zmienić godzinę regeneracji.

6.a

Cz stotliwo regeneracji

Nacisnąć przycisk w celu potwierdzenia zamiaru zmiany częstotliwości regeneracji.

14.a

Zaczyna migać wskaźnik godzin. Aby zmienić wartość, nacisnąć

przycisk , a następnie ,by przejść z godzin na minuty.

7.a

Dziesiątki migają.Aby zmienić wartość,

należy nacisnąć przycisk ,by zmienić wartość

i , by przejść z dziesiątekdo jedności.

15.a

Zatwierdzić wprowadzone zmiany,

naciskając przycisk .Wyświetlacz ponownie pokazuje zmodyfikowany etap programu.

8.a

Zatwierdzić wprowadzone zmiany,

naciskając przycisk . Wyświetlacz ponownie pokazuje zmodyfikowany etap programu.

Nacisnąć przycisk ,by zmienić etap programu.

16.a

Aby wyjść z trybu programowania,

należy nacisnąć przycisk .Wyświetlacz pokazuje aktualny czas. Alternatywnie: po upływie 1 minuty bez wprowadzania zmian, program powróci do aktualnego czasu.

00.00

P 03

15.07

P 50

P 80

P 80

01.01

01

15.00

P 03

P 20

P 20

P 50

P 80

15.15

Page 10: BWT LK instrukcja 2010 - zielonykran.pl - - Korporacja ...zielonykran.pl/data/file_attachment/1/189-bwt_lk__instrukcja.pdf · pod uwagę ilość zmiękczonej wody dostarczanej na

10

14.b. Programowanie sterownika – wersja DATA i BIODATA2

PROGRAMOWANIE W WERSJACH DATA - BIODATA

1.b

Należy przytrzymać wciśnięty

przycisk przez 5 sekund,by aktywować procesprogramowania.

9.b

Zapas wody miękkiej

Nacisnąć przycisk ,by zmienić zapas wody miękkiej.

2.b

Programowanie dnia tygodniaWyświetlacz pokazuje pierwszyetap programu P 02 w celuzaprogramowania dnia tygodnia:1 =poniedziałek; 2=wtorek, itd.

10.b

Kursor na wyświetlaczu miga.By zmienić wartość, należy

użyć przycisków i .Wartość do wprowadzenia jestwyrażona w m3,np. 1.25 = 1250 l.

3.b

Nacisnąć przycisk ,by zmienić dzień tygodnia.Zaczyna migać wskaźnik dni.Aby zmienić wartość,

nacisnąć przycisk .

11.b

Zatwierdzić wprowadzone zmiany,

naciskając przycisk .Wyświetlacz ponownie pokazujezmodyfikowany etap programu.

4.b

Zatwierdzić wprowadzone zmiany,

naciskając przycisk .Wyświetlacz ponownie pokazujezmodyfikowany etap programu.

Nacisnąć przycisk ,by zmienić etap programu.

12.b

Nacisnąć przycisk ,by zmienić etap programu.

5.b

Programowanie aktualnejgodzinyWyświetlacz pokazujeetap programu P 03 w celuzaprogramowania godziny.

13.b

Czas trwania cyklu regeneracji

Nacisnąć przycisk ,by zmienić czas trwaniacyklu regeneracji.

6.b

Nacisnąć przycisk , by zmienićgodzinę. Zaczyna migać wskaźnikgodzin. Aby zmienić wartość,

należy nacisnąć przycisk .

14.b

Kursor na wyświetlaczu miga.Ustawić właściwą wartość(zob. tabela na str. 8),

użyć przycisków i .

7.b

Nacisnąć przycisk ,by zmienić minuty.Zaczyna migać wskaźnik minut.Aby zmienić wartość,

należy nacisnąć przycisk .

15.b

Zatwierdzić wprowadzone zmiany,

naciskając przycisk .Wyświetlacz ponownie pokazujezmodyfikowany etap programu.

8.b

Zatwierdzić wprowadzone zmiany,

naciskając przycisk .Wyświetlacz ponownie pokazujezmodyfikowany etap programu.

Nacisnąć przycisk ,by zmienić etap programu.

16.b

Nacisnąć przycisk ,by zmienić etap programu.

P 40

P 02

P 401000

P 02 P 50

P 03

15.00

15.07

P 03

P 50

P 50

P 80

Page 11: BWT LK instrukcja 2010 - zielonykran.pl - - Korporacja ...zielonykran.pl/data/file_attachment/1/189-bwt_lk__instrukcja.pdf · pod uwagę ilość zmiękczonej wody dostarczanej na

11

317.b

Godzina regeneracji

Nacisnąć przycisk ,by zmienić godzinę regeneracji.

19.b

Zatwierdzić wprowadzone zmiany,

naciskając przycisk . Wyświetlacz ponownie pokazuje zmodyfikowany etap programu.

18.b

Zaczyna migać wskaźnik godzin. Aby zmienić wartość, nacisnąć

przycisk , a następnie ,by przejść z godzin na minuty.

20.b

Aby wyjść z trybu programowania,

należy nacisnąć przycisk .Wyświetlacz pokazuje aktualny czas. Alternatywnie: po upływie 1 minuty bez wprowadzania zmian, program powróci do aktualnego czasu.

P 80

01.01

P 80

15.15

15. Wyświetlacz

Przesuwając przyciskiem na wyświetlaczu, można uzyskać następujące dane:

Wersje T i T-BIO:

11.23 aktualny czas r � wykonane regeneracje SF 05 wersja oprogramowania

Wersje DATA i BIODATA:

1000 zapas wody miękkiej pozostały do następnej regeneracji r � wykonane regeneracje 11.23 aktualny czas dd 2 dzień tygodnia SF 05 wersja oprogramowania

16. Przerwy w zasilaniu

Podczas działania Wyświetlacz wyłącza się. Regeneracja nie jest moż-liwa. Program pozostaje w pamięci do czasu wyczer-pania baterii (ok.1 miesiąca przy bateriach naładowa-nych do pełna).

Podczas regeneracjiPo przywróceniu dopływu prądu urządzenie zaczyna ponownie pracować od fazy, na której zakończyło pracę przed wystąpieniem zakłócenia.

Po przywróceniu dopływu prądu wszystkie seg-menty wyświetlacza pojawiają się z uaktualnioną informacją.

17. Regeneracja ręczna

Należy przez 5 sekund przytrzymać wciśnięty przy-cisk , by aktywować pełną regenerację.

Na wyświetlaczu pojawia się następująca informacja:

CC. 3 pozostały czas płukania wstępnegoAS.27 pozostały czas zasysania solankiLF. 3 pozostały czas płukania końcowego

Pod koniec regeneracji zmiękczacz automatycznie wraca do pracy – na wyświetlaczu pojawia się aktua-lny czas - w wersjach T i T-BIO oraz dostępny zapas wody zmiękczonej - w wersjach DATA i BIODATA.

Aby przerwać proces regeneracji, należy nacisnąć i przytrzymać przycisk . Czynność ta może być wykonywana wyłącznie poprzez pracownika autory-zowanego serwisu. W przypadku awarii podczas rege-neracji, należy odciąć dopływ wody do zmiękczacza.

Uwaga: Przerwa w regeneracji może powodować wydostawanie się wody słonej.

W przypadku przerw w użytkowaniu dłuższych niż 2 tygodnie, zawsze należy przeprowadzić dodatkową regenerację.

Page 12: BWT LK instrukcja 2010 - zielonykran.pl - - Korporacja ...zielonykran.pl/data/file_attachment/1/189-bwt_lk__instrukcja.pdf · pod uwagę ilość zmiękczonej wody dostarczanej na

12

18. Rozruch hydrauliczny

Należy powoli otworzyć zawór wody surowej przed zmiękczaczem przy zamkniętym zaworze na wyjściu. Zmiękczacz będzie poddany ciśnieniu, aby sprawdzić szczelność podłączeń (czy nie ma przecieku). Jeśli pojawi się przeciek, należy zamknąć zawór dopływu.

Należy wcisnąć i przytrzymać przez 5 sekund przy-cisk , by aktywować regenerację, która umożliwi odpłukanie żywicy.Na wyświetlaczu pojawi się komunikat CC.3, gdzie � oznacza pozostały czas płukania wstępnego. W momencie pojawienia się na wyświetlaczu komu-nikatu CC.1, należy nacisnąć przycisk , aby prze-rwać regenerację. Czynność należy powtórzyć trzykrotnie.

Na końcu należy otworzyć zawór wyjściowy zmięk-czacza. Zmiękczacz jest gotowy do ustawienia i regu-lacji zaworu mieszającego dla twardości resztkowej.

19. Regulacja zaworu mieszającego

Do regulacji zaworu mieszającego służy śruba umieszczona z tyłu zmiękczacza, którą można usta-wiać twardość resztkową na wyjściu. Należy poluzo-wać nakrętkę B (szara) i przykręcić regulującą śrubę A. Następnie należy otworzyć zawór probierczy za zmiękczaczem i po kilku minutach pracy urządzenia (przepływ wody) zmierzyć twardość wody za pomocą testera do badania twardości ogólnej. Powinna ona wynosić ≤ 1°f. Jeśli tak nie jest, należy przerwać pracę urządzenia i przeprowadzić jego regenerację.

RegulacjaNależy ustawić regulującą śrubę A przekręcając ją o 1 obrót. Następnie puścić wodę przez zmiękczacz i po kilku minutach ponownie zmierzyć jej twardość przy pomocy testera. Należy powtarzać tę czynność do momentu, gdy zostanie osiągnięta pożądana twardość, po czym zakręcić nakrętkę B, by ustawić wartość.

Uwaga: Okresowo należy sprawdzać wartość twar-dości i w miarę konieczności kalibrować śrubę. Należy sprawdzać zawartość soli w zbiorniku solanki i w miarę potrzeby napełniać go do pełna. Minimalny poziom soli musi być wyższy od lustra wody w zbior-niku (o ok. 5 cm).

20. Uzupełnianie soli i przygotowanie roztworu solanki

Po zakończeniu każdej regeneracji zmiękczona woda będzie uzupełniona w zbiorniku solanki w celu roz-puszczenia porcji soli i przygotowania solanki na następną regenerację.

Po rozkręceniu śruby B należy unieść pokrywę A, nasypać sól do zbiornika uważając, by nie uszkodzić (zasypać) ochronnej przykrywki zaworu solankowego. Na końcu należy umieścić pokrywę A w pierwotnym położeniu. Uwaga: Zbiornik zawsze powinien być wypełniony solą. Do regeneracji zmiękczacza może być użyta wyłącznie sól tabletkowa. Użycie brudnej lub nietab-letkowanej soli może uszkodzić zmiękczacz i spowo-dować utratę gwarancji.

Page 13: BWT LK instrukcja 2010 - zielonykran.pl - - Korporacja ...zielonykran.pl/data/file_attachment/1/189-bwt_lk__instrukcja.pdf · pod uwagę ilość zmiękczonej wody dostarczanej na

13

21. Konserwacja

Dokładna standardowa konserwacja i regularne kon-trole są gwarancją dobrego stanu i niezawodnego działania urządzeń mimo upływu czasu. Dlatego też zalecamy stosowanie się do naszych porad odnośnie standardowej konserwacji oraz zawarcie umowy kon-serwacyjnej z autoryzowanym serwisem, dotyczą-cej planowych przeglądów serwisowych i wsparcia technicznego.

Kontrole okresowe:

• Należy sprawdzić poziom soli w zbiorniku solanki (musi być wyższy, niż poziom wody).• Należy sprawdzić, czy twardość wody surowej równa jest twardości zanotowanej przy rozruchu; jeśli tak nie jest, należy ponownie policzyć zapas wody zmiękczonej i wprowadzić nowe dane na panelu kontrolnym.• Należy sprawdzić, czy twardość zmiękczonej wody jest odpowiednia i w razie konieczności dokonać kalibracji zaworu mieszającego.• Należy sprawdzić, czy na wyświetlaczu ustawiony jest właściwy czas.• Należy sprawdzić, czy cyfry przesuwają się regu- larnie (tylko w modelach DATA i BIODATA).• Należy przeprowadzić pełną regenerację, dokładnie sprawdzając, czy jej fazy przebiegają prawidłowo. Na końcu należy sprawdzić, czy podczas rozbioru wody nie ma pozostałości roztworu solanki. • Podczas ewentualnej wymiany złoża, wskazane jest generalne płukanie zarówno zbiornika, jak i zaworu solankowego.

Aby zmiękczacz był sprawny, wymagane jest, by wykwalifikowany pracownik autoryzowanego ser-wisu dokonywał przeglądu możliwie co pół roku i bezwzględnie ogólnej konserwacji co rok. Niestan-dardowe warunki pracy (typ wody, ciśnienie robocze) mogą stanowić podstawę do częstszych przeglądów.

Uwaga: W oparciu o wykonane regeneracje, zmięk-czacz automatycznie sygnalizuje konieczność stan-dardowej i niestandardowej konserwacji, wskazując na taką potrzebę następującymi komunikatami na wyświetlaczu:

mant wymóg standardowej konserwacji

SERV wymóg niestandardowej konserwacji

W przypadku pojawienia się komunikatu mant, należy sprawdzić, czy zmiękczacz i pozostałe urządzenia instalacji działają odpowiednio. Ponieważ szczególne warunki użytkowania (typ wody, ciśnienie) mogą sta-nowić podstawę do częstszych przeglądów, może powstać potrzeba wypłukania czy wymiany zużywa-jących się części (uszczelki itp.). Zazwyczaj wymóg konserwacji pojawia się co 6 miesięcy.

W przypadku pojawienia się komunikatu SERV, należy dokonać kontroli i/lub wymienić zużyte czę-ści zamienne, które należy koniecznie sprawdzać i wymieniać, by zapewniały właściwe działanie zmięk-czacza oraz pozostałych urządzeń instalacji. Zwykle wymóg konserwacji pojawia się co 12 miesięcy.

Włożenie i/lub wymiana baterii

W tym celu należy zdjąć pokrywę komory baterii, wyjąć pojemnik na baterie i włożyć baterie do środka. Zalecamy ich wymianę przynajmniej raz na rok. By wymienić baterie, należy powtórzyć powyższe czyn-ności i włożyć nowe baterie (2 x 1,5 V typ AA).

Wymiana żywicy zmiękczacza Pomimo wykorzystania wysokiej jakości materiałów, zalecamy wymianę żywicy zmiękczacza po 5 latach użytkowania. Czynność tę musi wykonać autoryzo-wany serwis.

Page 14: BWT LK instrukcja 2010 - zielonykran.pl - - Korporacja ...zielonykran.pl/data/file_attachment/1/189-bwt_lk__instrukcja.pdf · pod uwagę ilość zmiękczonej wody dostarczanej na

14

22. Usuwanie zakłóceñ/usterek

Problem Przyczyna Usunięcie problemu

Wyłączony wyświetlacz. Brak napięcia elektrycznego. Przywrócić zasilanie elektryczne.

Dziwne wskazania na wyświetlaczu.

Rozładowane baterie. Wymienić baterie

Niezarejestrowany zapis zużycia wody.

Przepalony bezpiecznik. Wymienić bezpiecznik.

Zbyt wysokie/niskie napięcie. Zapewnić zasilanie o tolerancji nie większej niż +10V -15V w stosunku do napięcia ze specyfikacji. Jeśli taka jest w rzeczywistości, należy dopasować system regulacji.

Skontaktować się z autoryzowanym serwisem.

Brak poboru solanki. Oczyścić zawór solanki.

Twarda woda za urządzeniem po procesie regeneracji (brak poboru soli).

Zmiana twardości ogólnejw wodzie surowej.

Sprawdzić twardość ogólną wody surowej.

Niewłaściwa regulacja pływaka. Sprawdzić i ustawić pływak.

Zdekalibrowany zawór mieszający.

Ponownie ustawić zawór mieszający.

Zbiornik na solankę i/lubzawór solanki są brudne.

Wypłukać zbiornik solanki.W razie potrzeby wyczyścić elementyzbiornika.

Pusty zbiornik solanki. Napełnić i/lub wyczyścić zbiornik solanki.

Woda wycieka z węża przelewowego zbiornika solanki.

Woda przecieka z pływakalub problem z uszczelnieniem.

Ustawić zmiękczacz w by-passie, wyjąć i wyczyścić pływak, w razie konieczności wymienić uszkodzone części.

Ciągły wypływ wodyz węża wody popłucznej.

Nagromadzenie zanieczyszczeń przy elektrozaworze.

Wyczyścić gniazdo elektrozaworu.

Uszkodzona membranaelektrozaworu.

Wymienić membranę elektrozaworu.

Niesprawna cewka elektrozaworu. Skontaktować się z autoryzowanym serwisem.

Słona woda w obiegupo regeneracji.

Nieprawidłowe ustawienie czasu trwania regeneracji.

Sprawdzić ustawienia i dokonać ewentualnej korekty nastaw.

Za niskie ciśnienie wody. Zapewnić ciśnienie minimalne 2,5 bar.

Sól tabletkowana wsypana do zbiornika zbyt późno przedregeneracją.

Skontaktować się z autoryzowanym serwisem.

Złe ustawienie pływakaw zbiorniku na solankę.

Brak regeneracji w wyznaczonym czasie.

Z powodu niepełnego zużycia wody przez 96 godzin, automatyczna regeneracja odbywa się jak w założeniu.

Rozpoczęcie manualnej regeneracji w czasie, gdy zachodzi potrzeba regeneracji.

W przypadku wyst¹pienia jakichkolwiek trudnoœci przy usuniêciu zak³óceñ wg przedstawionych powyżej wska-zówek, nale¿y niezw³ocznie zwróciæ siê do naszego dzia³u serwisu.

Page 15: BWT LK instrukcja 2010 - zielonykran.pl - - Korporacja ...zielonykran.pl/data/file_attachment/1/189-bwt_lk__instrukcja.pdf · pod uwagę ilość zmiękczonej wody dostarczanej na

15

23. Gwarancja

Podstawowym warunkiem zachowania gwarancji jest przeprowadzenie rozruchu urządzenia przez auto-ryzowany serwis BWT. Wszelkie prace związane z uru-chomieniem, jak i naprawą w okresie gwarancyjnym, mogą być przeprowadzane wyłącznie przez wykwa-lifikowanych pracowników serwisu. W przypadku stwierdzenia ingerencji osób niepowołanych, jakiekol-wiek roszczenia gwarancyjne nie będą uznawane.

W przypadku zakłóceń w pracy urządzenia wystę-pujących w okresie trwania gwarancji, należy zwró-cić się do naszego biura (Działu Serwisu), podając dokładne dane dotyczące typu i numeru produkcyj-nego/fabrycznego, znajdujące się na tabliczce zna-mionowej urządzenia lub odczytane tabeli danych technicznych.

Gwarancja nie obejmuje zakłóceń w pracy i ewentual-nych uszkodzeń urządzenia, wynikających z niewłaści-wej obsługi lub ze zmian parametrów fizyko-chemicz-nych wody zasilającej, jak również niedotrzymania warunków wymaganych dla prawidłowej pracy stacji.

Jako części zamienne mogą być stosowane wyłącz-nie elementy oryginalne - w przeciwnym wypadku może dojść do utraty praw gwarancyjnych.

Uwaga: Zbiornik kompozytowy, wchodzący w skład urządzenia, nie może być stosowany w zakresie dzia-łania podciśnień.

Page 16: BWT LK instrukcja 2010 - zielonykran.pl - - Korporacja ...zielonykran.pl/data/file_attachment/1/189-bwt_lk__instrukcja.pdf · pod uwagę ilość zmiękczonej wody dostarczanej na

www.bwt.pl

BWT – Wiodąca Międzynarodowa Grupa w Dziedzinie Technologii Wodnej

Szanowni Klienci,

Dziękujemy za wybór naszego urządzenia oraz za zaufanie, jakim nas Państwo obdarzyli. Postaramy się go nie zawieść również w kolejnych latach poprzez wsparcie techniczne oraz serwis zakupionego przez Państwa urządzenia.

Aby mogli się Państwo cieszyć długą i bezawaryjną pracą urządzenia zalecamy, aby było ono serwisowane co najmniej raz w roku przez wykwalifikowany serwis posiadający naszą autoryzację. Najlepszym rozwiąza-niem byłoby podpisanie umowy konserwacyjnej.

Podczas rozruchu urządzenia, serwisant dostarczy Państwu propozycję takiej umowy.

Czekamy na wszelkie informacje z Państwa strony – postaramy się, aby byli Państwo zadowoleni z naszych urządzeń.

Dział Serwisu i Montażu

Umowa konserwacyjna zawiera:

1. Coroczny serwis obejmujący:– kontrolę urządzenia w czasie pracy (w miejscu zainstalowania); – kontrolę funkcjonowania urządzenia na podsta- wie analizy wody (przeprowadzonej za pomocą testerów BWT w miejscu zainstalowania);– regulowanie i zmiany parametrów ustawień urzą- dzenia w zależności od zaobserwowanych zmian parametrów wody;– uzupełnienie środków regeneracyjnych (oryginal- nych z oferty BWT, zapewnionych przez Klienta na miejscu montażu);– drobne naprawy w ramach konserwacji (poza uży- tymi częściami zamiennymi i materiałami);– sporządzenie notatki służbowej.

2. Dodatkowy serwis spowodowany nieprawidłową pracą urządzenia w okresie gwarancyjnym.

Wszelkie części zamienne są bezpłatne w pierwszym roku gwarancji (nie dotyczy przypadków uszkodzeń, spowodowanych nieprawidłowym stosowaniem urzą-dzenia, niewłaściwą obsługą, zaniedbaniem lub nie-ostrożnością oraz w przypadku przeróbek lub napraw przeprowadzanych przez osoby nieupoważnione).

BWT Polska Sp. z o.o. ul. Połczyńska 11601-304 Warszawa tel. +48 22 / 533 57 00fax +48 22 / 533 57 19e-mail: [email protected]