Budowa linii napowietrznej 220 kV, Radkowice i Kielce Piaski
Transcript of Budowa linii napowietrznej 220 kV, Radkowice i Kielce Piaski
Budowa linii napowietrznej 220 kV, łączącej przeznaczone do rozbudowy stacjeRadkowice i Kielce Piaski
KTO JEST KIM W INWESTYCJI?
PSE Operator S.A. – inwestor, zleceniodawca projektu.www.pse-operator.plJest to spółka Skarbu Państwa, statutowo odpowiedzialna za zapewnienie dostaw energii elek-trycznej do wszystkich regionów w całej Polsce. Firma zarządza Krajowym Systemem Elektroener-getycznym (stacjami i siecią linii elektroenergetycznych najwyższych napięć). Dba o rozbudowę, konserwację i eksploatację sieci przesyłowych najwyższych napięć, czyli 400 kV i 220 kV. Spółka jest właścicielem linii o długości 13 396 km oraz 100 stacji elektroenergetycznych.
EPC S.A. – inżynier kontraktuwww.epc.plTo spółka, należąca do Grupy Kapitałowej Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A. Firma wyko-nuje szereg działań wspierających realizację projektów inwestycyjnych, które pozwalają osiągać statutowe cele Krajowego Operatora Systemu Przesyłowego. Działalność EPC S.A. obejmuje nad-zór inwestorski nad realizowanymi inwestycjami (funkcja inżyniera kontraktu) oraz sporządzanie projektów sieci i urządzeń elektroenergetycznych (biuro projektów).
SPIS TREŚCI
Rola linii elektroenergetycznych w systemie przesyłowym i rozdziału energii elektrycznej ...............................................
Charakterystyka planowanego przedsięwzięcia .................
Trasa linii ...........................................................................
Rozwiązania techniczne – założenia projektowe .....
Bezpieczeństwo eksploatacji linii ................................
Projektowana linia napowietrzna w środowisku ................. Wybór trasy linii ................................................................
Pole elektromagnetyczne ...............................................
Wartości dopuszczalne pola elektrycznego
i magnetycznego ..............................................................
Hałas (szum akustyczny) ................................................
Procedura lokalizacyjna i oceny oddziaływania
na środowisko ..............................................................................
Informacje dla właścicieli gruntów położonych w pasie technologicznym linii ...........................
str. 2
str. 6
str. 6
str. 10
str. 11
str. 12
str. 12
str. 13
str. 15
str. 18
str. 19
str. 21
1
Kratowy słup linii napowietrznej posadowiony na terenach rolnych
Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
Rys.1. Krajowy System Elektroenergetyczny. „Droga” energii elektrycznej od wytwórcy do odbiorcy
Rola linii elektroener-getycznych w systemie przesyłowym i rozdzia-łu energii elektrycznej
Przesyłanie energii elektrycznej na dro-dze od wytwórców (elektrownie) do odbior-ców wymaga korzystania z wielu urządzeń i obiektów elektroenergetycznych. Jednymi z ważniejszych są linie napowietrzne najwyż-szych napięć (o napięciu 400 kV i 220 kV) oraz systemowe stacje elektroenergetyczne o napięciu górnym 220 i/lub 400 kV.
Energię elektryczną wyprodukowaną w elektrowniach kieruje się do najbliższych sta-cji systemowych, gdzie jest ona rozdzielana, a następnie przesyłana liniami napowietrz-nymi najwyższych napięć (220 lub 400 kV) do szeregu stacji elektroenergetycznych roz-mieszczonych na terenie całego kraju. W sta-cjach tych, po obniżeniu napięcia do poziomu napięcia rozdzielczego 110 kV, energia elek-tryczna kierowana jest liniami napowietrzny-mi do wielu mniejszych stacji elektroenerge-tycznych o napięciu górnym 110 kV, zwanych Głównymi Punktami Zasilania (GPZ). W sta-cjach tych następuje dalsze obniżenie napię-cia do poziomu 20, 15 lub 10 kV (tzw. napięcia średnie - SN) i rozdział energii elektrycznej do stacji transformatorowych zasilających więk-szość odbiorców komunalnych (gospodarstw domowych) i przemysłowych.
Planowana do wybudowania jednotoro-wa linia napowietrzna o napięciu 220 kV połą-
Elektrownia
Stacja elektroenergetyczna w pobliżu elektrowni
Systemowa stacja elektroenergetyczna
220/110 lub 400/220/110 kV
Główny Punkt Zasilania (GPZ)
110/20 kV
Stacjatransformatorowa
20/0,4 kV
Stacjatransformatorowa
15/0,4 kV
Stacjatransformatorowa
10/0,4 kV
Odbiorcy komunalni energii elektrycznej
Główny Punkt Zasilania (GPZ)
110/15 kV
Główny Punkt Zasilania (GPZ)
110/10 kV
Linie napowietrzne lub kablowe średniego napięcia
Linie napowietrzne lub kabloweniskiego napięcia
10 kV15 kV20 kV
Linie napowietrzne 110 kV
Linia napowietrzna 220 lub 400 kV
Głowica słupa linii napowietrznej najwyższych napięć
2 Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
czy stacje elektroenergetyczne Radkowice oraz Kielce Piaski, co umożliwi dostarczanie energii elektrycznej do stacji Kielce Piaski dwoma liniami 220 kV - istnieją-cą ze stacji Kielce i projektowaną ze stacji Radkowice. Planowane do realizacji zadanie inwestycyjne, które-go celem jest modernizacja systemu elektroenerge-tycznego na terenie aglomeracji kieleckiej obejmuje ponadto rozbudowę stacji elektroenergetycznych 220/110 kV Kielce Piaski oraz Radkowice.
Planowana przez inwestora (PSE Operator) bu-dowa linii napowietrznej 220 kV łączącej rozbudowy-wane stacje Radkowice oraz Kielce Piaski ma kluczo-we znaczenie dla poprawy niezawodności systemu elektroenergetycznego w centralnej części Polski. O wyjątkowym znaczeniu wskazanych wyżej inwesty-cji celu publicznego świadczy Porozumienie o współ-pracy przy ich realizacji, zawarte w 2008 roku pomię-dzy inwestorem przedsięwzięć, t.j. PSE Operator a:
Województwem Świętokrzyskim,Świętokrzyskim Zarządem Dróg Wojewódzkich,Generalnym Dyrektorem Dróg Krajowych i Autostrad,Gminą Kielce,
Gminą Miedziana Góra,Gminą Piekoszów,Gminą Sitkówka-Nowiny,Gminą Chęciny.W ramach wspomnianego Porozumienia okre-
ślono zasady współpracy pomiędzy wymienionymi stronami i inwestorem we wszystkich sprawach zwią-zanych z przygotowaniem i realizacją planowanych za-dań inwestycyjnych.
Wszyscy sygnatariusze Porozumienia zwrócili uwagę na fakt, iż obecna struktura systemu przesy-łowego w centralnej części Polski, w tym w regionie świętokrzyskim, jest niewystarczająca, aby zapewnić wymagany poziom dostaw energii elektrycznej do aglomeracji kieleckiej oraz wielu dużych odbiorców zlokalizowanych w woj. świętokrzyskim (Skarżysko--Kamienna, Starachowice, Jędrzejów, Małogoszcz, Końskie itd.). Ujawnia się to zdarzającymi się coraz częściej awariami sieci przesyłowej, których szybka likwidacja jest poważnie utrudniona ze względu na konieczność zapewnienia ciągłości dostaw energii elektrycznej dla dużych grup odbiorców. Realizacja przedmiotowych zadań inwestycyjnych objętych Po-
Stacja elektroenergetyczna220/110 kV Radkowice
Stacja elektroenergetyczna220/110 kV Kielce Piaski
PLANOWANA LINIA 220 kV
LINIE 220 kV
LINIA 400 kV
Stacja elektroenergetyczna 400/220/110 kV
Kielce
Linia
220 k
V
Linia 220 kV
w kier. stacji Joachimów
Linia 220 kV
w kier. stacji
Łośnice
Linia
400
kV w
kie
r. st
acji
Poła
niec
w kier.
stac
ji Roż
ki
k. Ra
dom
ia
Rys.2. Wzajemne połączenia liniami napowietrznymi o napięciu 400 i 220 kV stacji elektroenergetycznych: Radkowice, Kielce i Kielce Piaski oraz planowane do realizacji połączenie linią 220 kV stacji Radkowice ze stacją Kielce Piaski
3Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
4 Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
od strony zachodniej – linią 400 kV ze stacji elek-troenergetycznej Połaniec oraz liniami 220 kV ze stacji Łośnice, Joachimów oraz Rożki,
od strony południowej – linią 220 kV ze stacji Radkowice,
od strony północnej – linią 220 kV ze stacji Kielce.
Wszystkie te linie wprowadzone są do stacji elektro-energetycznej 400/220/110 kV Kielce, zlokalizowanej po zachodniej stronie Kielc. Odbiorcy znajdujący się na terenie miasta Kielce zasilani są przede wszystkim ze stacji Kielce Piaski, do której wprowadzona jest tyl-ko jedna linia o napięciu 220 kV ze stacji Kielce. Każ-da awaria tej linii lub konieczność jej wyłączenia na czas przeprowadzenia zabiegów konserwacyjnych powoduje poważne problemy w zasilaniu mieszkań-ców Kielc. Dlatego wybudowanie linii 220 kV łączącej stacje Radkowice i Kielce Piaski należy uznać za jedno z najważniejszych zadań inwestycyjnych PSE Opera-tor w celu zapewnienia bezpiecznej pracy systemu elektroenergetycznego. Wybudowanie linii pozwo-li na niezawodne zasilanie stacji Kielce Piaski nawet w przypadku wystąpienia awarii na linii 220 kV biegną-cej ze stacji Kielce.
rozumieniem pozwoli na prowadzenie niezbędnych prac eksploatacyjnych na elementach systemu elek-troenergetycznego tworzących układ zasilania aglo-meracji kieleckiej bez konieczności wprowadzania przerw w zasilaniu u odbiorców.W chwili obecnej aglomeracja kielecka zasilana jest na poziomie najwyższych napięć następującymi liniami przesyłowymi:
Stacja elektroenergetyczna 220/110 kV Radkowice – transformator.
Stacja elektroenergetyczna 220/110 kV Kielce Piaski – rozdzielnia 220 kV
5Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
Charakterystyka planowanego przedsięwzięcia
Planowane do realizacji przedsięwzięcie obejmuje wybudowanie jednotorowej linii 220 kV łączącej stacje elektroenergetyczne Radkowice oraz Kielce Piaski.
Całkowita długość projektowanej linii, powią-zanej z Krajowym Systemem Elektroenergetycznym w sposób zaprezentowany na rysunku 1, wyniesie ok. 25 km. Pomimo niewielkiej długości planowanej do wybudowania linii, będzie miała ona kluczowe zna-czenie dla poprawy pewności zasilania aglomeracji kieleckiej. Linia ta zapewni bowiem niezbędną rezer-wację połączeń pomiędzy stacjami Kielce, Radkowice oraz Kielce Piaski, zarówno w stanach awaryjnych, jak i eksploatacyjnych. Potwierdziły to w pełni przepro-wadzone analizy systemowe i niezawodnościowe.
Trasa liniiPołożenie stacji elektroenergetycznych Radkowice
oraz Kielce Piaski bardzo ograniczyły możliwość wybo-ru trasy linii napowietrznej, niemniej jednak wstępnej analizie poddano cztery różne warianty przebiegu li-nii (rys.3). Przed wskazaniem wariantu preferowa-nego przez inwestora dla każdej z czterech koncepcji tras jej przebiegu przeprowadzono wstępną analizę oddziaływania na środowisko. Wyniki tej oceny po-zwoliły na wytypowanie dwóch wariantów trasy (W1 i W3), które zostaną gruntownie przeanalizowane w raporcie o oddziaływaniu na środowisko (raport OOŚ), przede wszystkim pod kątem oddziaływań na zdrowie mieszkańców oraz zasoby przyrodnicze. Jest to o tyle istotne, że okolice Kielc, gdzie planuje się wy-budowanie linii 220 kV, to w znacznej mierze tereny o dużej wartości przyrodniczej.
Dotychczas przeprowadzone prace studialne wskazują, że optymalna trasa linii, zgodna z przebie-giem wariantu W1 będzie miała długość ok. 25 km i przebiegać będzie przez 5 gmin. Długość linii w po-szczególnych gminach przedstawia tebela poniżej.
Przebieg przez teren gminy Okolice miejscowości Długość odcinka linii (km)
Miasto Kielce Dzielnica Piaski, Os. Gruchawka, 4,25
Miedziana Góra Kostomłoty Pierwsze, Maciejówka, Laskowa 4,95
Piekoszów Szczukowskie Górki, Janów 4,35Sitkówka-Nowiny Szewce 4,50Chęciny Radkowice 6,95
Ogółem długość 25,0
Linia napowietrzna w trakcie budowy
Tabela. Długość linii elektroenergetycznej w poszczególnych gminach.
6 Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
Rys.3. Analizowane warianty przebiegu trasy projektowanej linii 220 kV relacji Radkowice - Kielce Piaski
Linia napowietrzna w okolicach Tarnowa
7Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
gminaMiedziana Góra
gminaMasłów
gminaGórno
gminaDaleszyce
MiastoKielce
Stacja 220/110 kVKielce Piaski
Stacja 220/110 kVRadkowice
gminaSitkówka-Nowiny
gminaPiekoszów
gminaChęciny
gminaMorawica
trasa projektowanej linii 220 kV wg wariantu W1
stacja elektroenergetyczna 220/110 kV
granice gmin
trasa S7 E77S7 E77
S7 E77
Projektowana elektroenergetyczna linia napowietrzna 220 kV relacji SE Radkowice – SE Kielce Piaski
8 Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
gminaMiedziana Góra
gminaMasłów
gminaGórno
gminaDaleszyce
MiastoKielce
Stacja 220/110 kVKielce Piaski
Stacja 220/110 kVRadkowice
gminaSitkówka-Nowiny
gminaPiekoszów
gminaChęciny
gminaMorawica
trasa projektowanej linii 220 kV wg wariantu W1
stacja elektroenergetyczna 220/110 kV
granice gmin
trasa S7 E77S7 E77
S7 E77
Projektowana elektroenergetyczna linia napowietrzna 220 kV relacji SE Radkowice – SE Kielce Piaski
9Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
Rozwiązania techniczne – założenia projektowe
Projektowaną jednotorową linię 220 kV ze stacji Radkowice do stacji Kielce Piaski przewiduje się wy-budować z wykorzystaniem ok. 80 słupów kratowych o trójkątowym układzie zawieszenia przewodów. Ich wysokość mieścić się będzie w zakresie od 35 do 75 m., w zależności od uwarunkowań technicznych i te-renowych. Na odcinkach linii prowadzących przez las zastosowane zostaną słupy kratowe o konstrukcji le-śnej. Są to słupy nieco wyższe, ale bardziej smukłe niż tradycyjne. Ich użycie pozwoli na zminimalizowanie szerokości pasa wycinki leśnej.
Na ustawionych konstrukcjach słupów zamoco-wane zostaną łańcuchy z typowymi izolatorami porce-lanowymi. Do izolatorów tych podwieszone zostaną 3 przewody fazowe. W projektowanej linii przewiduje się zastosowanie przewodów stalowo-aluminiowych AFL-8 525 mm2 w każdej fazie.
U szczytu każdego słupa zamocowane zostaną przewody odgromowe, chroniące linię przed skutka-mi wyładowań atmosferycznych i tworzące pod linią obszar, gdzie uderzenie pioruna jest niezwykle mało prawdopodobne. Jako przewody odgromowe wyko-rzystane zostaną: przewód typu AFL-1,7 95 mm2 oraz przewód wyposażony w wiązkę światłowodową słu-żącą do przesyłu danych pomiędzy stacjami Radkowi-ce i Kielce Piaski.
Odległość pomiędzy sąsiednimi słupami (rozpię-
tość przęsła) w projektowanej linii jest podyktowana usytuowaniem słupów i wyniesie od 320 do 500 m.
Dążąc do obniżenia poziomów pola elektro-magnetycznego oraz hałasu w „pasie technologi-czym” projektowanej linii przewiduje się, że naj-mniejsza odległość przewodów roboczych od ziemi będzie wynosić 8 m. Odległość ta wystąpi tylko w niektórych przęsłach i w najbardziej nie-korzystnych warunkach pracy linii, tj. przy naj-wyższej dopuszczalnej temperaturze przewodów i maksymalnym obciążeniu linii.
Przy przyjętych założeniach projektowych sze-rokość pasa technologicznego pod linią, tj. obszaru, w którym wystąpią ograniczenia w zagospodarowa-niu terenu będzie wynosić 50 m (po 25 m od osi linii w obie strony).
Sylwetka słupa kratowego planowanego do zastoso-wania w projektowanej, jednotorowej linii 220 kV Rad-kowice - Kielce Piaski
Budowa fundamentów terenowych pod stanowisko słupa
10 Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
Bezpieczeństwo eksploatacji linii
Planowana do wybudowania jednotorowa linia napowietrzna 220 kV relacji Radkowice – Kielce Pia-ski zostanie zaprojektowana w oparciu o ustalenia normy PN-EN-50341 pt. „Elektroenergetyczne linie napowietrzne prądu przemiennego powyżej 45 kV. Część 1: Wymagania ogólne – Specyfikacje wspólne”, uzupełnionej dokumentem pt. „Zbiór normatywnych warunków krajowych. Normatywne warunki krajowe Polski” (projekt Części 3 wspomnianej normy). Norma ta, przyjęta do stosowania w większości krajów euro-pejskich, zastąpiła stosowaną od kilkudziesięciu lat w polskiej praktyce projektowej normę PN-E-05100 (Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projekto-wanie i budowa).
Przy projektowaniu linii Radkowice – Kielce Pia-ski przyjęte zostaną szczególnie wysokie wymagania w zakresie wytrzymałości mechanicznej i niezawod-
ności poszczególnych jej elementów, w szczególności konstrukcji wsporczych (słupów). Obliczenia konstruk-cyjne wykonane zostaną dla obciążeń pochodzących od wiatru i sadzi, znacznie większych niż te określone w normach, a wytrzymałość tak zaprojektowanych słupów będzie sprawdzona doświadczalnie. Podobnie wysokie wymagania dotyczyć będą innych elementów konstrukcyjnych linii, które zaprojektowane zostaną z uwzględnieniem obowiązujących w PSE Operator S.A. standardów i wymagań technicznych przygotowa-nych w oparciu o normy polskie i europejskie. Jakość tych elementów, potwierdzona międzynarodowy-mi certyfikatami bezpieczeństwa będzie dodatkowo sprawdzona u ich producentów.
Wszystkie te działania spowodują istotne zwięk-szenie niezawodności i wytrzymałości wybudowanej linii w wyjątkowo niekorzystnych warunkach pogodo-wych, które w Polsce występują coraz częściej. W kon-sekwencji ograniczą one do minimum skutki i zasięg ewentualnych awarii linii.
Linia napowietrzna z pionowym układem przewodów
11Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
Projektowana linia napowietrznaw środowiskuWybór trasy linii
Budowa napowietrznych linii najwyższych napięć (400 i 220 kV) rodzi wsród mieszkańców terenów, w pobliżu których przewiduje się przeprowadzenie linii, szereg pytań i wątpliwości. Najczęściej pojawia-ją się pytania mieszkańców dotyczące oddziaływania pól elektromagnetycznych wytwarzanych przez prze-wody linii napowietrznej. Pole występujące w otocze-niu linii postrzegane jest dość powszechnie, jako przy-czyna złego wpływu na zdrowie mieszkańców domów zlokalizowanych w pobliżu linii napowietrznej.
Poza polem elektromagnetycznym wytwarzanym podczas pracy każdego urządzenia elektrycznego, w tym linii napowietrznej, ludzie zwracają uwagę na – ich zdaniem – nadmierny hałas wytwarzany przez przewody linii, szczególnie w czasie niezbyt intensyw-nego deszczu lub mżawki. Czasami zwracają też uwa-gę na negatywny wpływ linii na krajobraz.
Sąsiedztwo linii napowietrznych odbierane jest zatem jako niepożądane i coraz częściej pojawiają się głosy o obniżeniu wartości terenów położonych blisko tego rodzaju obiektów. Opinie te są znane od wielu lat i dlatego poszukiwanie trasy linii napowietrznej spełniającej chociaż w części oczekiwania mieszkań-
ców polega przede wszystkim na odsunięciu jej jak najdalej od terenów zabudowanych i planowanych pod zabudowę.
Możliwości projektanta w tym względzie są jednak ograniczone. Wykluczają w praktyce po-prowadzenie linii przez obszary wprawdzie nie zamieszkałe, ale przyrodniczo cenne. Dotyczy to w szczególności terenów parków narodowych oraz obszarów objętych ochroną w ramach europejskiej sieci Natura 2000, których w okolicy Kielc jest dość dużo. Prowadzenie linii przez obszary leśne, szczegól-nie te o wieloletnim, dorodnym drzewostanie, jest także poważnie utrudnione i tylko w niektórych sytu-acjach możliwe przy wykorzystaniu słupów o specjal-nej konstrukcji.
Faktem jest, że napowietrzne linie elektroenerge-tyczne są budowlami specyficznymi. Wyróżniają się obecnością niekiedy dość wysokich słupów kratowych lub rurowych, a ponadto prowadzone są kilometrami przez różne tereny, także te zamieszkałe czy widoko-wo cenne. Ich budowa, podobnie jak budowa dróg, autostrad czy rurociągów do przesyłu ropy i gazu, jest jednak konieczna dla prawidłowego funkcjonowania każdego państwa. Dlatego napowietrzne linie elektro-energetyczne, pomimo pewnych ich uciążliwości, bu-duje się we wszystkich krajach, także w Polsce, gdzie sieć linii najwyższych napięć jest niezwykle skromna i nie jest w stanie zapewnić elastycznej, bezpiecznej i niezawodnej pracy systemu elektroenergetycznego, szczególnie w stanach awaryjnych.
Linia napowietrzna w terenie górskim
12 Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
Pole elektromagnetycznePilna potrzeba rozbudowy oraz poprawy nieza-
wodności pracy i bezpieczeństwa systemu elektro-energetycznego, a także konieczność wyprowadzenia mocy z nowych bloków energetycznych powoduje, że w ciągu najbliższych lat w Polsce należy oddać do eks-ploatacji kilkaset kilometrów linii najwyższych napięć, w tym projektowaną linię 220 kV, łączącą stacje Rad-kowice i Kielce Piaski. Doświadczenia z realizacji tego rodzaju przedsięwzięć wskazują, że ludzie mieszkający w sąsiedztwie planowanej trasy linii obawiają się jej oddziaływania. Obawy te dotyczą nie tylko wpływu linii na zdrowie, lecz także jej od-działywania na uprawy polowe oraz zwierzęta przebywające w za-sięgu pola elektromagnetycznego wytwarzanego przez linię.
Biorąc pod uwagę pojawiające się wątpliwości dotyczące wpływu linii napowietrznych na zdrowie ludzi mieszkających w ich pobliżu, konieczne wydaje się wyjaśnienie tych skomplikowanych zagadnień. Jest to o tyle ważne, że kwestie te są prezentowane w radiu, telewi-zji czy prasie zazwyczaj w sposób sensacyjny, ale niestety najczęściej nieprawdziwy. Oczywiście, że pro-blem jest bardzo złożony, a próba odpowiedzi na pytania, w rodzaju: jakie mogą być skutki długotrwa-łego przebywania w polu elektro-magnetycznym wytwarzanym przez pracującą linię, a także, czy przebywanie takie może być szkodliwe dla zdrowia, przede wszystkim dzieci - wymaga nie tylko specjalistycznego przygotowania technicznego, ale także bardzo dobrej znajomości biologii i medycyny.
Aby zrozumieć te skomplikowane problemy, war-to kilka zdań poświęcić polu elektromagnetycznemu – czynnikowi, który występuje wokół każdego pracu-
jącego urządzenia elektrycznego. Pole elektromagne-tyczne istnieje zatem w sąsiedztwie pracującej linii napowietrznej czy kablowej, ale także w otoczeniu suszarki do włosów, żelazka czy kuchni elektrycznej. Jest to pole niskiej częstotliwości (50 Hz), w którym wyróżnia się dwie składowe: elektryczną (E) oraz ma-gnetyczną (H). Obie te składowe są od siebie nieza-leżne i wyznacza się je oddzielnie, zarówno na etapie projektowania (obliczenia), jak i przed oddaniem linii do użytkowania (pomiary kontrolne). Należy przy tym wyraźnie podkreślić, że pojęcia „pole elektromagne-tyczne” nie należy mylić z terminem „promieniowa-nie elektromagnetyczne”, które związane jest z pracą
urządzeń wykorzystujących wielkie częstotliwości, ta-kich jak: nadajniki radiowe i telewizyjne, telefony ko-mórkowe, kuchnie mikrofalowe czy radary. Zjawiska wywoływane obecnością promieniowania elektroma-gnetycznego są jednak zupełnie inne niż efekty zwią-zane z działaniem pola elektromagnetycznego 50 Hz i z całą pewnością nie mogą być porównywane.
Faktem jest, że każdy człowiek korzystający
E E
H
Rys.4. Powstawanie pola elektrycznego E i magnetycznego H
oś linii
Natężenie pola magnetycznego w zależnościod odległości od osi linii jednotorowej 220 kV
13Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
Porównanie natężeń pola elektrycznego (E) 50 Hz wytwarzanego przez:
Linie napowietrzne (na wysokości 2 m nad ziemią) natężenie[kV/m]
Urządzenia elektrycznepowszechnego użytku
natężenie[kV/m]
Pod liniami najwyższych napięć(220 – 400 kV)
W odległości 25 m od osi jednotorowej linii 220 kV
1 – 10
poniżej 0,5
Pralka automatyczna0,13
w odległości 30 cm
Żelazko0,12
w odległości 30 cm
Pod liniami wysokiego napięcia(110 kV)
0,5 – 4
Mikser
0,15w odległości
30 cm
Odkurzacz0,13
w odległości 30 cm
Pod liniami średniego napięcia(10 – 30 kV)
poniżej 0,3
Zasilacz lampy z żarówką halogenową
0,19w odległości
30 cm
Stacja SN/NN
Stacja NN/WN
Stacja WN/SN
Transformator słupowySN/nn
Elektrownia
Linia nn 400/230 V
Linia rozdzielcza SN10, 15, 20, 30 kV
Linie przesyłowe NN400 i 220 kV
Linia rozdzielczaWN 110 kV
Pod liniami niskiego napięcia (0,4/0,23 kV) poniżej 0,1 Maszynka do golenia0,7
w odległości 5 cm
Na zewnątrz stacji elektroenergetycznych
wysokiego napięcia0,1 – 0,3 Suszarka do włosów
0,8w odległości
10 cm
Porównanie natężeń pola magnetycznego (H) 50 Hz wytwarzanego przez:
Linie napowietrzne (na wysokości 2 m nad ziemią) natężenie[A/m]
Urządzenia elektrycznepowszechnego użytku
natężenie[A/m]
Pod liniami najwyższych napięć(220 – 400 kV)
W odległości 25 m od osi jednotorowej linii 220 kV
0,8 – 40
poniżej 4
Pralka automatyczna0,3
w odległości 30 cm
Żelazko0,2
w odległości 30 cm
Pod liniami wysokiego napięcia(110 kV)
poniżej 16
Mikser
20w odległości
5 cm
Odkurzacz5
w odległości 30 cm
Pod liniami średniego napięcia(10 – 30 kV) 0,8 – 16
Zasilacz lampy z żarówką halogenową
23w odległości
5 cm
Stacja SN/NN
Stacja NN/WN
Stacja WN/SN
Transformator słupowySN/nn
Elektrownia
Linia nn 400/230 V
Linia rozdzielcza SN10, 15, 20, 30 kV
Linie przesyłowe NN400 i 220 kV
Linia rozdzielczaWN 110 kV
Pod liniami niskiego napięcia (0,4/0,23 kV) 0,5 – 10 Maszynka do golenia12 - 700
w odległości 2 cm
Na zewnątrz stacji elektroenergetycznych
wysokiego napięciaponiżej 0,2 Suszarka do włosów
4w odległości
10 cm
14 Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
Przy porównywaniu poziomów pól wytwarzanych przez linie napowietrzne oraz domowe urządzenia elektryczne powszechnego użytku ważne wydaje się ustalenie czasu przebywania w polu.
Z punktu widzenia oddziaływania na zdrowie czło-wieka może to mieć istotne znaczenie. Jest przecież oczywiste, że przebywanie w polu magnetycznym wytwarzanym np. przez suszarkę elektryczną czy od-kurzacz można z pewnością nazwać krótkotrwałym, natomiast w niektórych przypadkach czas przebywa-nia w polu magnetycznym wytwarzanym przez linie napowietrzne można określić jako długotrwały, nie-kiedy kilkuletni. Jeśli do oceny przeciętnego poziomu pola w mieszkaniu posłużyć się wartością średnią z 24 godzin pomiaru pola, to w większości mieszkań uśred-niony w ten sposób poziom natężenia pola magne-tycznego mieści się w zakresie 0,01 – 0,2 A/m. Zatem z punktu widzenia potencjalnych negatywnych skut-ków zdrowotnych dla ludzi, interesujące mogą być pola, których natężenie przekracza wspomniane war-tości, a przebywanie w polu magnetycznym określić można jako długotrwałe. Kwestie te są od lat przed-miotem szeroko zakrojonych badań i pomimo, że pra-ce w tej dziedzinie trwają od wielu lat, to nie udało się jak dotąd jednoznacznie ustalić, jaki wpływ na czło-wieka ma przebywanie w obszarze oddziaływania pól elektromagnetycznych o niewielkich poziomach.
W trosce o bezpieczeństwo i zdrowie człowieka, szereg krajów podjęło działania zmierzające do ogra-niczenia możliwości przebywania ludzi w sąsiedztwie linii elektroenergetycznych.
Wartości dopuszczalne pola elektrycznego i magnetycz-nego
Dążąc do ograniczania przebywania ludzi, szcze-gólnie w polach elektromagnetycznych o znacznych poziomach, w wielu krajach wprowadzono w tym względzie odpowiednie normy, przepisy lub zalece-nia. Określono w nich najwyższe dopuszczalne war-tości obu składowych pola elektromagnetycznego: elektrycznej (E) i magnetycznej (H), w których można przebywać bez obawy o swoje zdrowie. W większości państw, które wprowadziły regulacje prawne w tym zakresie, wartości dopuszczalne opierają się na zalece-niach dwóch europejskich organizacji pozarządowych (IRPA/ICNIRP), zajmujących się od lat kwestią od-działywania pól elektromagnetycznych na organizmy żywe. Wartości dopuszczalne dla ekspozycji długo-trwałej na poziomie 5 kV/m (składowa elektryczna - E) i 80 A/m (składowa magnetyczna - H) obowiązu-ją m.in. w Austrii, Niemczech, Chorwacji, Czechach, Francji, Finlandii i Portugalii. Nieco niższe poziomy obowiązują w Polsce.
Dopuszczalne w środowisku wartości poszcze-gólnych składowych pola elektromagnetycznego wg przepisów1) obowiązujących w Polsce:
dla składowej elektrycznej pola elektroma-gnetycznego: 10 kV/m – w miejscach dostępnych dla ludzi,1 kV/m – na terenach przeznaczonych pod za-budowę mieszkaniową;dla składowej magnetycznej pola elektroma-gnetycznego:60 A/m – w miejscach dostępnych dla ludzi.1) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października
2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagne-tycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. nr 192 poz. 1883).
z domowych urządzeń elektrycznych przebywa prak-tycznie codziennie w zasięgu zarówno pola elektrycz-nego, jak i magnetycznego, zwykle nie zdając sobie sprawy z tego faktu. Ciekawe może być zatem po-równanie poziomów pól wytwarzanych przez różne domowe urządzenia elektryczne z wartościami pól, jakie występują w sąsiedztwie linii napowietrznych wysokiego napięcia. Z punktu widzenia oddziaływa-nia na środowisko, a w szczególności na zdrowie lu-dzi, od lat szczególne zainteresowanie budzi składowa magnetyczna pola. Wyniki pomiarów tej wielkości przeprowadzone w pobliżu różnego rodzaju domo-wych urządzeń elektrycznych (suszarka, kuchnia elek-tryczna, żelazko) wskazują, że są one porównywalne z poziomami pól, jakie występują w odległościach przekraczających 15-20 m od linii napowietrznych o napięciu 220 kV. Tak więc pojawiające się infor-macje o wyjątkowo silnych polach magnetycznych w sąsiedztwie linii napowietrznych wysokiego napię-cia nie są prawdziwe.
Kratowy słup jednotorowej linii napowietrznej
15Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
Najwyższe dopuszczalne w środowisku natężenie pola magnetycznego (H) wg przepisów i zaleceń niektórych krajów oraz wg zaleceń organizacji międzynarodowych
KrajWartość
dopuszczalna natężenia pola
magnetycznego H [A/m]
Uwagi
Organizacja międzynarodowa Zalecenia odnośnie stosowania wartości dopuszczalnej
Austria 80 Tzw. poziom odniesienia
Belgia - Wartość dopuszczalna obowiązuje tylko dla składowej elektrycznej pola (E)
Chorwacja 80 Wartość identyczna z zalecaną przez ICNIRP
Czechy 80 Wartość identyczna z zalecaną przez ICNIRP
Dania -Brak przepisów; zalecane tzw. podejście ostrożnościowe, tj. ograniczanie budowy linii napowietrznych blisko budynków mieszkalnych i odpowiednio – wznoszenia budynków mieszkalnych w sąsiedztwie linii istniejących
Estonia 80 Wartość zalecana przy ekspozycji długotrwałej wg Recommendation 1991/519/EC
Finlandia80 Wartość rekomendowana przy ekspozycji długotrwałej
400 Wartość rekomendowana przy ekspozycji krótkotrwałej
Francja 80 Wartość rekomendowana dla ekspozycji w polach wytwarzanych przez nowe i przebudowywane obiekty oraz instalacje systemu elektroenergetycznego pracujące w normalnych warunkach
Hiszpania - Brak przepisów dla pól o częstotliwości 50 Hz
Holandia
96 Zalecenie Rady ds. Zdrowia Holandii (wartość kontrolowana)
80 Zalecenie rządowe dla władz lokalnych i kompanii energetycznych
0,32
Wartość uśredniona w ciągu 1 roku; zalecenie rządowe dla władz lokalnych i kompanii energetycznych w przypadku miejsc długotrwałego przebywania dzieci (mieszkania, szkoły); zalecenie dla nowych linii napowietrznych oraz nowych budynków lokalizowanych w sąsiedztwie linii napowietrznych, pod warunkiem, że jest możliwe do zrealizowania
Niemcy80 Wartość rekomendowana dla ekspozycji w polach wytwarzanych przez obiekty oraz instalacje systemu
elektroenergetycznego (linie napowietrzne i kablowe, stacje elektroenergetyczne itp.)
160 J/w, lecz przy ekspozycji trwającej mniej niż 1,2 godz. na dobę
Polska 60 Przebywanie w polu bez ograniczeń czasowych
Portugalia 80 Wartość rekomendowana przy ekspozycji długotrwałej
Słowenia8 Na terenach szczególnej ochrony (miejsca lokalizacji budynków mieszkalnych, szkół, szpitali, centrów
wypoczynku itp.)
80 Na pozostałych terenach
Szwajcaria0,8
W przypadku budowy nowych linii napowietrznych poziom zalecany na terenach szczególnej ochrony (miejsca lokalizacji budynków mieszkalnych, szkół, szpitali, centrów wypoczynku itp.), jeśli jest możliwy do osiągnięcia bez ponoszenia nadmiernych kosztów – tzw. „podejście ostrożnościowe”
80 Na pozostałych terenach
Szwecja
80 Zalecenia szwedzkich służb ochrony radiologicznej
-W przypadku budowy nowych linii zaleca się stosowanie tzw. „podejścia ostrożnościowego”, zmierzającego do utrzymania naturalnych poziomów pola magnetycznego, pod warunkiem, że nie pociąga to nadmiernych kosztów realizacji przedsięwzięcia
Węgry 80 Określane na wysokości 1,5 m npt
Wielka Brytania 80 Tzw. poziom odniesienia
Włochy
80 Tzw. limit ekspozycyjny
8 Tzw. poziom uwagi; średnia dobowa w przypadku przebywania w polu wytwarzanym przez linie napowietrzne co najmniej przez 4 godziny dziennie
2,4 Tzw. cel jakościowy; średnia dobowa w przypadku przebywania w polu wytwarzanym przez nowobudowane linie napowietrzne
IRPA/ICNIRP1)
80160 – propozycja
zmiany normatywu dla ekspozycji krótkotrwałej
(2010 r.)
Przebywanie w polu bez ograniczeń czasowych
Rekomendacja dla krajów Unii Europejskiej2)
80 Wartość zalecana przy ekspozycji długotrwałej wg Recommendation 1991/519/EC
1) IRPA – International Radiation Protection Association, ICNIRP - International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection. 2) Council of the European Union
Przygotowano na podstawie opracowania EMF Exposure Standards Applicable In Europe and Elsewhere, Eurelectric, March 2006 oraz innych źródeł
16 Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
Pojawiające się w ostatnich latach doniesie-nia naukowe, wskazujące na możliwy niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka pól magnetycznych o poziomach znacznie niższych od wartości reko-mendowanej przez IRPA/ICNIRP (80 A/m) spowodo-wały, że niektóre kraje, niekiedy tylko w wybranych regionach, wprowadziły zalecenia realizujące tzw. zasadę ostrożności. Zgodnie z nią, nawet słabo udo-kumentowane negatywne skutki zdrowotne oddzia-ływania pola elektromagnetycznego mogą stanowić podstawę do ustalania poziomów bezpieczeństwa. Zalecenia tego rodzaju obowiązujące m.in. w Szwaj-carii, Danii czy we Włoszech odnoszą się do sytuacji związanych z długotrwałym przebywaniem ludzi w polach magnetycznych wytwarzanych przez linie napowietrzne wysokiego napięcia. W niektórych krajach (Hiszpania, Norwegia, Szwecja) zaleca się np., by zachować określoną odległość projektowanej linii od budynków mieszkalnych, szpitali, przedszkoli oraz placów zabaw dla dzieci. W wielu przypadkach zalecenia te są niejednoznaczne i sugerują np. by te-ren w „bezpośrednim sąsiedztwie” linii napowietrz-nej wysokiego napięcia nie był przeznaczany na cele budowlane (Luksemburg). Niekiedy zalecenia odno-śnie stosowania poziomów niższych od rekomendo-wanych przez IRPA/ICNIRP wprowadzane są tylko w niektórych prowincjach (np. Włochy, prowincje: Veneto, Emilia-Romana oraz Toscana). Różnie też określane są poziomy dopuszczalne natężenia pola magnetycznego, chociaż najczęściej odnoszą są do
24. godzinnego przebywania w polu. W kilku krajach obowiązują zalecenia natury ogólnej. Wskazują one, że napowietrzne linie wysokiego napięcia powinny być projektowane i budowane w taki sposób, by nie ponosząc nadmiernych nieuzasadnionych kosztów, ograniczyć pole magnetyczne w sąsiedztwie szkół, przedszkoli, szpitali, budynków mieszkalnych czy miejsc zbiorowego wypoczynku ludzi, do poziomów najniższych z możliwych.
Podobne zasady wyboru trasy linii napowietrz-nych, późniejszego ich projektowania i budowy, obowiązują również w Polsce. W rezultacie linie napowietrzne wysokiego napięcia budowane są w znacznych odległościach od zabudowy mieszkanio-wej, szkół, przedszkoli czy szpitali. Skutkiem tego rze-czywiste, zmierzone natężenia pola magnetycznego w otoczeniu najbliżej położonych budynków miesz-kalnych czy innych obiektów wymagających szczegól-nej ochrony, są zazwyczaj wielokrotnie mniejsze niż wartość dopuszczalna obowiązująca w Polsce. Przy-kładowo, natężenie pola magnetycznego zmierzone w odległości 25 m (na granicy obszaru oddziaływania inwestycji, wewnątrz którego zabroniona jest lokali-zacja budynków mieszkalnych) od osi wybudowanej niedawno linii 220/110 kV, stanowiącej fragment li-nii Świebodzice-Klecina, nie przekraczało wartości 0,3 A/m. Było zatem ponad 100 razy mniejsze niż wartość dopuszczalna obowiązująca w polskich regu-lacjach prawnych.
Napowietrzna linia energetyczna – przejście nad obszarami rolnymi
17Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
Hałas (szum akustyczny) Pracy linii elektroenergetycznej towarzyszy szum
akustyczny, który z formalnego punktu widzenia zali-czany jest do kategorii hałasu. Jego źródłem jest ulot, t.j. rodzaj wyładowania elektrycznego o niewielkim zasięgu, które występuje przy powierzchni przewo-dów pod napięciem (fazowych). Pojawia się on tylko w niekorzystnych warunkach pogodowych, takich jak lekki deszcz czy mżawka, a jego intensywność silnie zależy od napięcia linii. Im wyższe napięcie linii, tym jest ona bardziej słyszalna.
Zjawisko ulotu nie stanowi żadnego zagrożenia dla zdrowia człowieka przebywającego pod linią, a dźwięk towarzyszący temu zjawisku różni się znacz-nie od hałasu powodowanego przez inne jego źródła w otaczającym środowisku, szczególnie uprzemy-słowionym. Ustalone w krajowych przepisach do-puszczalne w środowisku wartości poziomów hała-su, którego źródłem są linie napowietrzne wynoszą w zależności od rodzaju terenu od 40 dB w porze noc-nej do 55 dB w dzień. W krajowej praktyce projekto-wej, na podstawie wieloletnich badań, opracowano metody pozwalające oszacować poziom szumu linii elektroenergetycznej już na etapie jej projektowania. Znane i powszechnie stosowane są też rozwiązania pozwalające w razie potrzeby ograniczyć hałas do wymaganego przepisami poziomu.
W przypadku projektowanej linii 220 kV relacji
Radkowice – Kielce Piaski nie wystąpi zagrożenie śro-dowiska hałasem wytwarzanym przez przewody tej linii. Wynika to z faktu, że przy napięciu linii 220 kV zjawisko ulotu nie jest zbyt intensywne, nawet w warunkach złej pogody. Wyniki pomiarów hałasu, które wielokrotnie przeprowadzano w sąsiedztwie krajowych linii 220 kV wskazują, że poza „pasem technologicznym” linii o szerokości 50 m (po 25 m od osi linii), poziomy dopuszczalne hałasu nie są przekroczone, nawet w najbardziej niekorzystnych warunkach pogodowych.
start odrzutowca
las
linie przesyłowe NN
mieszkanie
rozmowa
ciężki transport
dyskoteka
budowa
dB
1012
3545
55
93
105
125
145
2030405060708090100110120130140
Rys.5. Poziom hałasu wytwarzanego przez różne źródła
Dopuszczalne poziomy hałasu na obszarach zaliczonych do ka-tegorii terenów objętych ochroną przed hałasem powodowa-nym przez linie elektroenergetyczne, wyrażone wskaźnikami LAeqD i LAeqN – załącznik do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. z 2007 r., nr 120, poz. 826)
Rodzaj terenu
Dopuszczalny poziom hałasu, w dB
LAeqDPora dnia - prze-
dział czasu odnie-sienia równy 16 godzinom
LAeqNPora nocy -
przedział czasu odniesienia rów-
ny 8 godzinom
a) Strefa ochronna „A” uzdrowiskab) Tereny szpitali, domów opieki społecznejc) Tereny zabudowy związanej ze sta-łym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży 1)
45 40
a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jedno- i wielorodzinnej, oraz zabudowy zagrodo-wej i zamieszkania zbiorowegob) Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe 1)
c) Tereny mieszkaniowo-usługowed) Tereny w tstrefie śródmiejskiej miast po-wyżej 100 tys. mieszkańców
50 45
1) W przypadku niewykorzystania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obo-wiazuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy.
Słup kratowy w terenie leśnym
18 Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
Procedura lokalizacyj-na i oceny oddziały-wania na środowisko
Zgodnie z obowiązującymi przepisami realizacja każdej inwestycji, w tym budo-wa linii napowietrznej 220 kV Radkowi-ce – Kielce Piaski, odbywać się powinna zgodnie z zasadami określonymi szcze-gółowo w przepisach prawa. Chcąc zre-alizować tego rodzaju obiekt budowlany konieczne jest uzyskanie wielu decyzji, uzgodnień i opinii wydawanych przez róż-ne organy administracji publicznej.
Zgodnie z wymaganiami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Tekst jednolity: Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.) rozpoczęcie prac budowlanych związanych z planowaną budo-wą linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski wymaga uzyskania przez inwestora decyzji o pozwoleniu na budowę. Jednym z warunków uzyskania wspomnianej decyzji jest zgodność zamierzenia inwestycyjnego z ustaleniami miej-scowego planu zagospodarowania przestrzenne-go lub uzyskanie dla planowanego do realizacji przedsięwzięcia decyzji o ustaleniu lokalizacji in-westycji celu publicznego. W związku z wymaga-niami inwestora (PSE Operator S.A.), wykonaw-ca prac budowlanych (PBE ELBUD Warszawa Sp. z o.o.) rozpoczął procedurę planistyczną polegają-cą na zmianie studium uwarunkowań i zagospoda-rowania przestrzennego gmin, przez które przebie-gać ma planowana trasa linii. W dalszej kolejności planuje się doprowadzić do uchwalenia miejsco-wych planów zagospodarowania przestrzennego, na obszarach obejmujących planowaną do wybu-dowania linię.
Po wprowadzeniu planowanej do realizacji in-westycji do planów miejscowych możliwe będzie rozpoczęcie procedury oceny oddziaływania na środowisko, którą opisują zapisy zawarte w usta-wie z dnia 3 października 2008 roku o udostępnia-niu informacji ośrodowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o oce-nach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. z późn. zm.).
W związku z tym, że planowane zadanie inwe-stycyjne pn. „Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski”, zgodnie z rozporzą-dzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco od-działywać na środowisko (Dz. U. nr 213, poz. 1309),
zaliczyć należy do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, inwestor – na mocy wcześniej wspomnianej ustawy – zobowiązany jest do uzyskania decyzji o środowiskowych uwarun-kowaniach (tzw. decyzji środowiskowej). Po wpro-wadzeniu planowanego przedsięwzięcia do planów miejscowych i zebraniu dokumentacji wymaganej przepisami, inwestor wystąpi z wnioskiem o wydanie wspomnianej decyzji. Zgodnie z obowiązującymi prze-pisami, organem właściwym do prowadzenia postępo-wania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Kielcach.
Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunko-waniach poprzedzi procedura oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko (procedura OOŚ) z udziałem społeczeństwa, a także konieczność uzy-skania opinii Świętokrzyskiego Państwowego Woje-wódzkiego Inspektora Sanitarnego w Kielcach.
Podstawowym dokumentem umożliwiającym przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowi-sko planowanej do realizacji inwestycji jest raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (ra-port OOŚ). Jest to dokument, na podstawie którego Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Kiel-cach określa, analizuje oraz ocenia wpływ na śro-dowisko planowanego do realizacji przedsięwzię-cia (budowa linii 220 kV Radkowice – Kielce Piaski). Przy ocenie takiej szczególną uwagę zwraca się na zdrowie i warunki życia ludzi, którzy zamieszkiwać będą w sąsiedztwie wybudowanej linii napowietrz-nej. W trakcie trwania procedury OOŚ, z raportem o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko może zapoznać się każdy zainteresowany i z pewnością jest on podstawowym źródłem informacji dla wszystkich właścicieli nieruchomości sąsiadujących z planowaną do wybudowania linią.
Linia napowietrzna w terenie podgórskim
19Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin leżacych na trasie linii
Uchwalenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla terenów objętych planowanym do realizacji przedsięwzięciem
Opracowanie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (raport OOŚ)
Wydanie przez właściwy organ decyzji o pozwoleniu na budowę
Wydanie przez właściwy organ decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach(Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Kielcach)
Faza budowy linii napowietrznej (okres realizacji inwestycji)
Przeprowadzenie wymaganych badań i sprawdzeń
Przekazanie do użytkowania napowietrznej linii elektroenergetycznej 220 kV relacji Radkowice – Kielce Piaski
Złożenie wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach(decyzja środowiskowa)
Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanego do realizacji przedsięwzięcia (postępowanie OOŚ),
zmierzające do wydania decyzji środowiskowej
Złożenie wniosku o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę wraz z zaświadczeniem o dysponowaniu nieruchomościami na cele budowlane
Jeśli wszystkie wymagania dotyczące ochrony środowiska, w szczególności ochrony zdrowia lu-dzi, zostaną spełnione, to po rozpatrzeniu wszyst-kich uwag do raportu OOŚ, zgłaszanych głównie przez mieszkańców, procedura oceny oddziały-wania na środowisko kończy się wydaniem decy-zji o środowiskowych uwarunkowaniach. Zostaną w niej określone wszystkie warunki związane z ochroną środowiska, jakie musi spełnić planowa-ne do realizacji przedsięwzięcie, zarówno w czasie wykonywania prac budowlanych, jak i w okresie eksploatacji.
Należy jednocześnie podkreślić, że budowa na-powietrznej linii elektroenergetycznej 220 kV Rad-kowice – Kielce Piaski stanowi realizację celów pu-blicznych wskazanych w art. 6 pkt 2 ustawy z dn.21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity: Dz.U. z 2010 nr 102 poz 651) i jest zaliczona do inwestycji celu publicznego o znacze-niu ponadlokalnym.
Po uzyskaniu dla planowanego do realizacji przedsięwzięcia decyzji o środowiskowych uwarun-kowaniach i opracowaniu projektu budowlanego możliwe jest ubieganie się o wydanie decyzji o po-zwoleniu na budowę.
20 Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
Informacje dla wła-ścicieli gruntów położonych w pasie technologicznym linii
W oparciu o zaproponowaną i skon-sultowaną z mieszkańcami trasę linii - sporządzony zostanie spis wszystkich nieruchomości, objętych pasem tech-nologicznym linii (tj. w obszarze znaj-dującym się w odległości do 25 m od osi linii z obu jej stron). Na podstawie tak przygotowanego spisu nieruchomo-ści, pozyskane zostaną wypisy z reje-stru (ewidencji) gruntów prowadzonego przez Starostwo Powiatowe w Kielcach. W wypisie z ewidencji gruntów znaj-dują się dane dotyczące przeznaczenia nieruchomości (np.: nieużytki, łąka, las, ziemia rolna, budowlana) oraz miejsca zamieszkania ich właścicieli. Informacje te pozwolą przedstawicielom inwesto-ra skontaktować się osobiście z każdym z właścicieli nieruchomości i przedstawić propozycję zawarcia stosownej umowy niezbędnej do uzyskania pozwolenia na budowę linii.
Wycena nieruchomościW obrębie pasa technologicznego linii, zgod-
nie z przepisami dotyczącymi dopuszczalnych wartości pól elektromagnetycznych, wprowa-dzone zostaną ograniczenia możliwości jego za-gospodarowania. Wprowadzenie niezbędnych ograniczeń może spowodować spadek warto-ści nieruchomości, który wycenią rzeczoznawcy majątkowi. Sporządzone przez rzeczoznawców operaty szacunkowe będą podstawą do ustalenia wysokości odszkodowań dla właścicieli nierucho-mości położonych w pasie technologicznym linii. Sposób wyceny uzależniony jest m.in. od dotych-czasowego przeznaczenia działki, powierzchni nieruchomości w pasie technologicznym i sposo-bu jej użytkowania. Na wysokość odszkodowania w znaczącym stopniu wpływa fakt, czy na nieru-chomości zostanie postawiony słup, czy będą nad nią zawieszone jedynie przewody linii.
Elektroenergetyczna linia napowietrzna – przejście nad obszarami rolniczymi
Linia napowietrzna w krajobrazie podgórskim
21Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
Kontakt z przedstawicielami inwestora i proponowane dokumenty do podpisaniaSpotkania informacyjne
Prowadzone są w gminach położonych na trasie linii. Spotkania mają na celu zapoznanie mieszkańców z planowanym zamierzeniem in-westycyjnym. Na późniejszych etapach spotka-nia ukierunkowane będą problemowo i dotyczyć będą uzgodnień rozwiązań szczegółowych przed-sięwzięcia, np. doprecyzowania przebiegu linii przez konkretne miejscowości.
Umowa cywilno-prawna
Dokument ustalający wzajemne relacje inwe-stora linii z właścicielami nieruchomości i określa-jący zobowiązania stron, w tym wysokość odszko-dowania oraz terminy jego wypłaty. Po zwarciu umowy inwestor nabywa prawo do dysponowa-nia nieruchomością na cele budowlane, tj. może wystąpić z wnioskiem o wydanie pozwolenia na budowę linii.
Oświadczenie o ustanowieniu służebności przesyłu
Składane jest w obecności notariusza i ma na celu ujawnienie w księdze wieczystej nieruchomości prawa inwestora do budowy i utrzymania urządzeń energetycznych oraz dojazdu do nich w razie wy-stąpienia awarii bądź konieczności remontu czy modernizacji linii.
Niezbędne dokumenty i pomoc prawna
Z uwagi na fakt, iż wielu właścicieli nierucho-mości posiada kopie bądź odpisy dokumentów potwierdzających aktualny stan prawny nieru-chomości, przedstawiciele inwestora będą prosić o ich udostępnienie do wglądu. Doświadczenie wskazuje, że dość często zapisy w rejestrach grun-tów Starostwa Powiatowego są nieaktualne, dla-tego ich weryfikacja jest niezbędna.
Zdarza się także, że nieruchomości z różnych przyczyn nie mają uregulowanego stanu praw-nego. Sprawy własnościowe są niełatwymi pro-blemami, wymagającymi wiele czasu, a nierzad-ko również zaangażowania finansowego. We wszystkich takich przypadkach przedstawiciele inwestora zaoferują nieodpłatną pomoc w celu doprowadzenia dokumentów do zgodności ze stanem faktycznym. Dotyczyć to będzie także pro-wadzenia spraw spadkowych, jeżeli właściciele nieruchomości wyrażą potrzebę pomocy w tym zakresie.
Przejście linii napowietrznej nad terenami rolnymi
Sylwetka słupa kratowego
22 Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
Najważniejsze informacje dla właścicieli gruntów leżą-cych pod planowaną do wy-budowania linią
Prawo własności, właściciela gruntów, pozo-staje zachowane – inwestor nabywa jedynie ogra-niczone prawo rzeczowe w postaci służebności przesyłu, w ściśle określonym zakresie związanym z budową i eksploatacją linii elektroenergetycznej;
Ograniczenia w zagospodarowaniu gruntów, wynikające z umów zawartych z właścicielami, do-tyczą wyłącznie pasa technologicznego – oznacza to m.in., że w odległości przekraczającej 25 od osi linii można wznosić budynki mieszkalne;
Każdy z właścicieli gruntów pod linią – nieza-leżnie od tego, czy na jego nieruchomości będzie stał słup, czy nie – otrzyma wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu oraz odszko-dowanie za utratę wartości gruntu;
Należne właścicielowi wynagrodzenie oraz od-szkodowanie jest świadczeniem jednorazowym, które wypłacane będzie w dwóch ratach;
Za straty w pożytkach i uprawach oraz w mie-niu ruchomym i nieruchomym, które wystąpią w wyniku budowy bądź eksploatacji linii, właści-cielowi gruntu należy się dodatkowe odszkodo-wanie, oszacowane w oparciu o protokół szkód, sporządzony w obecności właściciela gruntu;
Przedstawiciele inwestora posiadają imien-ne pełnomocnictwa do prowadzenia rozmów z właścicielami gruntów, które zobowiązani są oka-zać na każde żądanie właściciela nieruchomości.
Korzyści dla gminy z tytułu lokalizacji inwestycji
Stałe wpływy do budżetu gminy z tytułu po-datku od nieruchomości. Wyniosą one 2% war-tości inwestycji zlokalizowanej na terenie gminy. Średni orientacyjny koszt wybudowania jednego kilometra linii napowietrznej o napięciu 220 kV wynosi ok. 1,2 miliona złotych;
Poprawa bezpieczeństwa energetycznego gminy. Nowoczesna sieć linii przesyłowych daje możliwość rozbudowy lokalnych sieci rozdziel-czych, z których zasilane są gminy położone na trasie linii;
Poprawa warunków dla rozwoju lokalnej przedsiębiorczości, a w efekcie powstawanie no-wych miejsc pracy;
Poprawa warunków dla rozwoju energetyki opartej o odnawialne źródła energii, np. ener-getyki wiatrowej. Nowoczesna sieć przesyłowa oznacza możliwość wyprowadzenia mocy, które wytwarzane będą przede wszystkim przez farmy wiatrowe.
Linia napowietrzna w krajobrazie podgórskim
23Budowa linii napowietrznej 220 kV Radkowice – Kielce Piaski
20 cm
15 cm
10 cm
Pantone Process BlackC-0/M-0/Y-0/K-100
7 cm
5 cm
3 cm Pantone 116 CUC-0/M-20/Y-100/K-0
PBE ELBUD Warszawa Sp. z o.o. to nowocze-sna i ceniona na rynku spółka, specjalizująca się w kompleksowej realizacji inwestycji z zakresu budownictwa elektroenergetycznego. Ponad-sześćdziesięcioletnie doświadczenie w budow-nictwie elektroenergetycznym, profesjonalna ka-dra i szeroki zakres usług sprawiają, że należy do grona czołowych firm działających w branży. ELBUD Warszawa Sp. z o.o. buduje i modernizuje przede wszystkim linie napowietrzne i kablowe wysokiego na-pięcia (400, 220 i 110 kV), stacje elektroenergetyczne. Prowadzi również prace związane z konserwacją tego rodzaju obiektów, a także prace elektroenergetyczne dla branży ogólnobudowlanej. Firma świadczy ponad-to usługi z zakresu projektowania i wsparcia formalno–prawnego inwestycji. We własnych zakładach produkuje też konstrukcje stalowe niezbędne przy budowie i roz-budowie stacji elektroenergetycznych, a także urządze-nia sterowania i automatyki. Wyposaża również obiekty elektroenergetyczne i przemysłowe w wyprodukowane we własnych zakładach szafy sterownicze oraz kablowe, w tym konstrukcje napowietrzne, sygnalizacyjne, a także rozdzielnice.
Zaawansowane zaplecze technologiczne, ekspercka po-zycja oraz doskonała organizacja gwarantują stabilny rozwój spółki i stale poszerzają grono zadowolonych Partnerów oraz Klientów. Wśród nich znajdują się także firmy zagraniczne. Od 2003 r. ELBUD Warszawa Spółka z o.o. realizuje kontrakty w Irlandii, uczestnicząc w pro-wadzonym tam programie modernizacji linii przesyło-wych (National Refurbishment Program). Obecnie świad-czy także usługi serwisowe dla narodowego operatora i dostawcy energetycznego w Irlandii. Jednocześnie, na ro-dzimym rynku, ELBUD Warszawa Sp. z o.o. rozwija skupioną wokół siebie grupę kapitałową, zapewniającą większą kon-kurencyjność i bardziej kompleksową ofertę. W skład Grupy wchodzą m.in. ENERGOPROJEKT-POZNAŃ S.A. oraz ELBUD--PROJEKT Warszawa Sp. z o.o., doświadczone i renomowane firmy, specjalizujące się w projektowaniu linii i stacji elek-troenergetycznych wysokiego napięcia. W celu zapewnie-nia najwyższych standardów organizacji i obsługi Klientów Spółka ELBUD Warszawa wdrożyła system zarządzania jako-ścią ISO 9001.
Przedsiębiorstwo Budownictwa ElektroenergetycznegoELBUD Warszawa Sp. z o.o.Al. Krakowska 26402–210 Warszawa tel.: (+48 22) 591 53 00, fax: (+48 22) 846 18 17www: elbud.waw.ple–mail: [email protected]
WYKONAWCA INWESTYCJI
Wydawca folderu: PBE ELBUD Warszawa Sp. z o.o.
Opracowanie całości: dr inż. Marek Szuba, dr inż. Marek Jaworski
Opracowanie graficzne i skład: Grzegorz Kaczmarek
Zdjęcia: Archiwum PSE Operator S.A., EKO–MARK, Grzegorz Kaczmarek
Strona internetowa: www.kielcepiaskiradkowice.pl