Brazylia

Brazylijski elementarz 1

2

Brazylijski elementarz

Brazylia zajmuje 8,5 mln kilometrów kwadratowych, czyli prawie połowę (47 proc.) kontynentu Ameryki Południowej. Jest piątym największym krajem na świecie, po Rosji, Kanadzie, Chinach i USA. W Brazylii mieszka ponad 200 mln ludzi. Pod względem liczby ludności stanowi szóste państwo świata i najbardziej zaludniony kraj Ameryki Południowej. Państwo to jest mocno zróżnicowane etnicznie. Ponad połowa (55 proc.) mieszkańców to potomkowie Europejczyków, głównie Portugalczyków; 38 proc. ludności stanowią Mulaci i Metysi, 6 proc. – Murzyni, a jedynie 0,2 proc. – Indianie.Kraj podzielony jest na pięć regionów: północny (norte), północno- wschodni (nordeste), centralny (centro), południowo- wschodni (sudeste) i południowy (sul). W skład federacji wchodzi 26 stanów oraz Dystrykt Federalny. Brazylia graniczy ze wszystkimi krajami kontynentu, z wyjątkiem Ekwadoru i Chile. Łączna długość granic Brazylii wynosi 14.691 km; najdłuższe są granice z Boliwią (3400 km) i Wenezuelą (2200 km).

3

Tutejszy klimat jest gorący i wilgotny, a średnia temperatura roczna sięga 20 stopni C. Połowę kraju zajmują lasy deszczowe Amazonii. Północna część kraju, z rozciągającą się tam Puszczą Amazońską, ma klimat równikowy, gorący i wilgotny, z równomiernymi opadami przez cały rok i średnią roczną temperaturą wahającą się od 25–28°C. Środkowa część kraju ma klimat tropikalny, o dwóch wyraźnie zaznaczonych porach roku – suchej (od kwietnia do października) oraz deszczowej (od października do kwietnia). Średnia temperatura roczna w tej strefie wynosi 22°C., ale różnice temperatur między dniem a nocą - zwłaszcza w porze suchej – są duże. Na południu jest już chłodniej. Klimat umiarkowany daje tu bowiem cztery pory roku i średnią temperaturę na poziomie 17°C.


4

W miastach żyje 81 proc. Brazylijczyków. Najbardziej zaludniony jest Region Południowo – Wschodni, czyli stany: Săo Paulo, Rio de Janeiro, Minas Gerais, Espirito Santo; rejon ten liczy 72,4 miliony mieszkańców. Drugi pod względem liczby ludności jest Region Północno - Wschodni (stany: Bahia, Maranhăo, Piauí, Ceará, Rio Grande do Norte, Paraíba, Pernambuco, Alagoas, Sergipe) - 47,7 milionów, a trzeci - Region Południowy (Paraná, Santa Catarina, Rio Grande do Sul) - 25,1 milionów. Średnia gęstość zaludnienia wynosi blisko 20 osób na kilometr kwadratowy, ale jest bardzo zróżnicowana – od 2,6 osób w Amazonii do 127 w stanie Sao Paulo. Roczna stopa przyrostu naturalnego wynosi 1,102 proc. Największe miasta to: Sao Paulo (19,96 mln mieszkańców), Rio de Janeiro (11,84 mln), Belo Horizonte (5,74 mln), Porto Alegre (4,04 mln). Stolicą jest Brasilia (3,79 mln mieszkańców).


5

Językiem urzędowym jest portugalski. Waluta kraju, czyli brazylijski real (skrót BRL), dzieli się na 100 centavos. Bank Centralny Brazylii jest bankiem emisyjnym, a funkcję głównego banku kredytowego spełnia Narodowy Bank Rozwoju Gospodarczego i Społecznego (BNDES).

Federacyjna Republika Brazylii jest demokracją konstytucyjną o systemie prezydenckim. Głową państwa, a jednocześnie szefem rządu jest prezydent, wybierany w wyborach powszechnych. Od stycznia 2011 roku funkcję tę sprawuje Dilma Vana Rousseff. Prezydent wybierany jest na cztery lata z możliwością ponownego kandydowania na drugą kadencję. Przy Urzędzie Prezydenta działają dwa główne organy konsultacyjne: Rada Republiki i Narodowa Rada Obrony.


6

Prezydent posiada silną pozycję - samodzielnie tworzy rząd i kieruje jego pracami. Kongres nie ma realnych instrumentów odwołania rządu, takich jak wotum nieufności. Władzę ustawodawczą sprawuje dwuizbowy Kongres, składający się z Izby Deputowanych oraz Senatu). W Senacie zasiada 81 senatorów (po 3 senatorów z 26 stanów i Dystryktu Federalnego), a Izba Deputowanych liczy 513 osób. Deputowani wybierani są na cztery lata w wyborach powszechnych, a senatorowie na osiem lat, również w wyborach powszechnych; co cztery lata następuje wymiana 1/3 lub 2/3 składu Senatu. Władza wykonawcza federalna jest bardzo rozbudowana. Obejmuje ona Kancelarię Prezydenta, 18 rad konsultacyjnych, 23 ministerstwa, 12 agencji rządowych. Stany posiadają duży zakres autonomii, swoje organy ustawodawcze i sądownicze oraz władzę wykonawczą, na której czele stoi gubernator.


7

Działania administracji gospodarczej koordynuje Kancelaria Prezydenta (Casa Civil). Główne resorty gospodarcze to: Ministerstwo Rozwoju, Przemysłu i Handlu Zagranicznego, Ministerstwo Rolnictwa, Hodowli i Zaopatrzenia, Ministerstwo Górnictwa i Energetyki, Ministerstwo Finansów. W stosunkach gospodarczych z zagranicą dużą rolę odgrywa Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Wśród agencji rządowych ważne funkcje spełniają: Narodowa Agencja Nadzoru Sanitarnego (ANVISA), Narodowa Agencja Ropy Naftowej, Gazu i Biopaliw (ANP), Narodowa Agencja Energii Elektrycznej (ANEEL), Narodowa Agencja Telekomunikacji (ANATEL).


8

Władzę sądowniczą sprawują niezależne sądy. Organy władzy sądowniczej wymieniane przez Konstytucję to: Najwyższy Sąd Federalny, Rada Narodowa Sprawiedliwości, Wyższy Sąd Sprawiedliwości, Wyższy Sąd Wojskowy, Wyższy Sąd Pracy, Wyższy Sąd Wyborczy, regionalne sądy federalne, sądy pracy i ich sędziowie, sądy wyborcze i ich sędziowie, sądy wojskowe i ich sędziowie, sądy stanowe i Dystryktu Federalnego. Sędziowie pełnią swoje funkcje dożywotnio, uzyskując ten przywilej uzyskują po dwóch latach pracy. Do 1996 roku brazylijscy przedsiębiorcy w sprawach gospodarczy musieli korzystać z drogiego i nieefektywnego sądownictwa państwowego. Uległo to zmianie, kiedy ustawą z 1996 r. powołano Brazylijską Izbę Mediacji i Arbitrażu Gospodarczego, której podlegają izby w poszczególnych stanach i gminach. Dzięki tym zmianom przedsiębiorcy mają łatwiejszy dostęp do arbitrażu; spadły też koszty postępowań.


9

Brazylia od 1945 roku należy do Organizacji Narodów Zjednoczonych; trzy lata później wstąpiła do Organizacji Państw Amerykańskich, a w 1994 roku do Światowej Organizacji Handlu. Od 1991 roku wchodzi w skład organizacji MERCOSUL, zwanej Wspólnym Rynkiem Południa, od 1980 roku – organizacji ALADI (Stowarzyszenie Integracji Latynoamerykańskiej), a w 1996 roku przystąpiła do Wspólnoty Krajów Języka Portugalskiego (CPLP). Chociaż Brazylia nie należy do OECD, to z organizacją tą współpracuje od wielu lat. Od 1999 r. wchodzi w skład kilku komitetów OECD, ale nie jest zainteresowana przystąpieniem na warunkach wymuszających określone działania dostosowawcze, np. przyjęcie kodeksu liberalizacji przepływu kapitałów, norm zwalczania korupcji w transakcjach międzynarodowych czy przyjęcia międzynarodowych standardów sanitarnych w zakresie owoców i warzyw. Brazylia, jako członek grupy G20, bierze udział w spotkaniach szefów państw i rządów grupy i działa na rzecz przekształcenia G20 w stałe forum na szczeblu państw i rządów oraz na rzecz zapewnienia krajom rozwijającym się większego udziału w Międzynarodowym Funduszu Walutowym i Banku Światowym.


10

Obywatele polscy przybywający do Brazylii jako turyści czy biznesmeni na okres do 90 dni w ciągu pół roku są zwolnieni z wymogu posiadania wiz. Trzeba jednak pamiętać, że nie można przedłużyć swojego pobytu w Brazylii. Jeżeli władze stwierdzą, że cudzoziemiec przebywa w kraju nielegalnie, w ciągu ośmiu dni musi on opuścić Brazylię i zapłacić grzywnę w wysokości ok. 300 USD. Zapłacenie grzywny jest warunkiem wydania pozwolenia na ponowny wjazd do tego kraju. Obcokrajowiec, który nie opuści Brazylii, może zostać aresztowany na okres do 60 dni. Areszt może być przedłużony o kolejne 60 dni, do czasu deportacji. Polacy, którzy chcą w Brazylii pracować, uczyć się lub osiąść na stałe, muszą postarać się o wizę. Nie jest to jednak proste, a zwłaszcza w przypadku wizy z prawem do pracy. Osoby takie wszystkie formalności muszą załatwiać jedynie w Wydziale Konsularnym Ambasady Brazylii w Warszawie, wraz z odbiorem wizy.


11

Podstawą do wydania wizy studenckiej na czas nauki jest przyjęcie na studia, potwierdzone przez uczelnię. Członek najbliższej rodziny obywatela brazylijskiego otrzymuje automatycznie kartę stałego pobytu. Przedłużenie wizy pobytowej długoterminowej (ponad 180 dni pobytu) trzeba zgłosić 30 dni przed upływem terminu jej ważności.. Za niedotrzymanie tych terminów nakładana jest grzywna. Paszport musi być ważny minimum 180 dni od dnia przekroczenia granicy. Przy przekraczaniu brazylijskiej granicy podróżni dostają kartę wjazdu, którą koniecznie trzeba zachować, ponieważ jest niezbędna podczas kontroli granicznej przy wyjeździe z Brazylii. Służby graniczne mogą żądać okazania biletu powrotnego oraz odpowiednich środków finansowych na czas pobytu (karty kredytowe, czeki podróżne bądź gotówka).


12

Co warto wiedzieć o gospodarce

13


Mimo licznych kryzysów finansowych i politycznych, Brazylia jest najsilniejszym gospodarczo krajem Ameryki Południowej. Jej gospodarka opiera się na eksploatacji bogatych zasobów naturalnych, rolnictwie i szybko rozwijającym się przemyśle. Podstawowym problemem jest jednak wysokie zadłużenie zagraniczne, sięgające 180 mld USD. Kraj ten posiada bogate złoża ropy naftowej, gazu ziemnego, rud żelaza (2. miejsce na świecie), węgla kamiennego, boksytów (4. miejsce), manganu (2. miejsce), cyny (3. miejsce), cyrkonu, rud niobu, fosforytów, cynku, ołowiu, niklu, chromu, siarki, miedzi, uranu, soli kamiennej. Jej bogactwem są również kamienie szlachetne i półszlachetne, takie jak: diamenty, topazy, ametysty, opale, szmaragdy (2. miejsce na świecie), akwamaryna oraz złoto. Brazylia ma też ogromny potencjał hydroelektryczny, oceniany na 150 tys. MW. Kraj ten wytwarza blisko 45 proc. PKB Ameryki Łacińskiej.

14

Światowy kryzys finansowy w 2008 r. wpłynął niekorzystnie na rozwój gospodarczy kraju, który zamknął 2009 rok ujemnym wzrostem PKB rzędu -0,3 proc. Jednak już rok później wzrost gospodarczy Brazylii kształtował się na wysokim, 7,5-proc. poziomie. W rezultacie Brazylia była jednym z państw, które najlepiej poradziły sobie z międzynarodowym kryzysem. Wynik osiągnięty podczas ostatniego roku drugiej kadencji prezydenta L. I. Luli da Silvy był najlepszym od 1985 r. W 2011, pierwszym roku sprawowania urzędu przez prezydent Dilmę Rousseff, w wyniku pogłębienia kryzysu międzynarodowego oraz restrykcyjnych działań podjętych przez rząd w celu zapobieżenia przegrzaniu gospodarki, tempo wzrostu PKB wyhamowało do 2,7 proc. rocznie. Pomimo osiągniecia słabszego wzrostu niż w roku poprzednim, w 2011 r. Brazylia wytworzyła PKB rzędu 2,47 bln USD, wyprzedzając Wielką Brytanię i osiągając status szóstej gospodarki świata (według rankingu World Economic League Table CEBR). W kolejnym roku (2012) stopa wzrostu PKB w Brazylii wyniosła już jedynie 0,9 proc. rocznie.


15

Stosowane przez rząd działania (m.in. stopniowe obniżanie stopy bazowej Selic, ulgi podatkowe dla kilkunastu gałęzi przemysłu oraz ułatwienie dostępu i obniżenie cen kredytów konsumenckich) okazały się niewystarczające do pobudzenia wzrostu gospodarczego. Niski wzrost gospodarczy Brazylii w 2012 roku był zaskoczeniem nie tylko dla opinii międzynarodowej. Wywołał on także frustrację Brazylijczyków, którzy określili wynik PKB mianem „pibinho” (PIB: Produto Interno Bruto). Wielka Brytania ponownie wyprzedziła Brazylię, która powróciła na siódme miejsce w rankingu CEBR. Wartość PKB wyniosła 2,26 bln USD, a PKB per capita kształtował się na poziomie 11,3 tys. USD, co dało 106. miejsce na świecie.


16

W 2012 roku Brazylia miała najniższy wzrost gospodarczy w grupie gospodarek wschodzących BRICS (Chiny 7,8 proc., Indie 5 proc., Rosja 3,4 proc., RPA 2,5 proc. W Ameryce Łacińskiej kraj ten był na przedostatnim miejscu pod względem wzrostu PKB, za Paragwajem (-1,2 proc.). Stopa inflacji Brazylii wyniosła 5,8 proc., sytuując kraj na szóstym miejscu wśród państw o najwyższym wskaźniku w Ameryce Łacińskiej według rankingu CEPAL. Według szacunków Komisji Europejskiej, średni wzrost PKB w 2013 roku w Ameryce Łacińskiej miał wynieść 3,5 proc., natomiast w Brazylii 3 proc. Najwyższy wzrost gospodarczy - według CEPAL - miały osiągnąć: Paragwaj (10 proc.), Panama (8 proc.), Peru i Haiti (po 6 proc.), Boliwia, Chile i Nikaragua (po 5 proc.), Kolumbia (4,5 proc.) i Urugwaj (3,8 proc.). Wyliczenia Banku Światowego wskazują jednak na to, że w 2013 roku brazylijska gospodarka zanotowała 2,5-proc. wzrost.


17

Prognozy makroekonomiczne odnośnie wzrostu PKB i stopy inflacji, początkowo bardzo optymistyczne, stawały się coraz ostrożniejsze. Pod koniec 2011 roku zarówno prezes Banku Centralnego, minister finansów jak większość analityków prognozowało, że w 2012 roku Brazylia osiągnie wzrost PKB rzędu 4,5 proc., stopę inflacji na poziomie 5 proc. i nadwyżkę budżetową na poziomie 3,1 proc. Już w połowie roku cześć ekonomistów zaczęła obniżać swoje prognozy, jednak ostateczne wyniki makroekonomiczne za 2012 rok (PKB 0,9 proc., inflacja 6,5 proc., nadwyżka budżetowa 2 proc.) były poniżej wszelkich przewidywań. W październiku 2014 roku ekonomiści po raz kolejny obniżyli perspektywę wzrostu brazylijskiego PKB za 2014 r. Bank Centralny Brazylii w swoim raporcie poinformował,, że analitycy przewidują tym razem wzrost brazylijskiego PKB o 0,27 proc. w 2014 roku.


18

Warto podkreślić, że jeszcze tydzień wcześniej mówili oni o 0,28 proc. Na 2015 rok utrzymano prognozę w wysokości 1 proc. W drugim kwartale 2014 roku PKB Brazylii spadł o 0,6 proc. w porównaniu z pierwszym kwartałem br. przede wszystkim z powodu spowolnienia konsumpcji rodzin i silnego spadku inwestycji. W przypadku inflacji prognoza na 2014 rok pozostaje na poziomie 6,45 proc., a na 2015 rok 6,30 proc. Celem rządu brazylijskiego jest inflacja na poziomie 4,5 proc., z tolerancją dwóch punktów procentowych w górę lub w dół. Według oficjalnych danych, w 2012 roku inflacja, mierzona wskaźnikiem IPCA, wyniosła 5,84 proc., mieszcząc się zatem w ustalonych przez Bank Centralny widełkach celu inflacyjnego w przedziale 2,5-6,5 proc. W czerwcu 2013 roku indeks mierzący inflację IPCA wykazał wzrost rzędu 0,26 proc., a w ujęciu 12-miesiecznym wyniósł 6,70 proc. Wyliczenia te wskazują na to, że tym samym inflacja w Brazylii przekroczyła górną granicę celu Banku Centralnego i sięgnęła najwyższego poziomu od października 2011 roku, kiedy wyliczono ją na 6,97 proc. Jednak Bank Światowy podaje inflację w Brazylii za 2013 rok na niższym poziomie, wynoszącym 6,2 proc.


19

Od marca 2003 roku do marca 2013 roku skumulowany wzrost inflacji w Brazylii wyniósł 73 proc., a średnie roczne tempo wzrostu wyniosło 5,6 proc.


20

PKB w Brazylii2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000

2,4% 1,0% 2,7% 7,5% -0,2% 5,2% 6,1% 2,9% 2,3% 5,2% -0,2% 2,7% 1,4% 4,2%

Inflacja w Brazylii2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000

5,91% 5,84% 6,5% 5,91% 4,31% 5,9% 4,46% 3,14% 5,69% 7,6% 9,3% 12,53% 7,67% 9,52%

Bezrobocie w Brazylii2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000

5,4% 5,5% 6,0% 6,7% 8,1% 7,8% 9,3% 9,9% 9,8% 11,4% 12,3% 12,6% 12,1% 12,0%

Metodologia liczenia średniego bezrobocia w Brazylii uwzględnia tylko dane uzyskane z sześciu najważniejszych ośrodków miejskich w kraju (Sao Paulo, Rio de Janeiro, Belo Horizonte,

Porto Alegre, Recife, Salvador).


21

W okresie od 2004 do 2012 roku oficjalny wskaźnik bezrobocia w Brazylii spadł z poziomu 12,0 proc. do 5,5 proc. Według danych Brazylijskiego Instytutu Geograficzno-Statystycznego (Instituto Brasileiro de Geografia e EstatísticaI, IBGE), obliczanych dla sześciu głównych aglomeracji miejskich: Recife, Salvadoru, Belo Horizonte, Rio de Janeiro, Sao Paulo i Porto Alegre, średnia roczna krajowa stopa bezrobocia w 2012 roku wyniosła 5,5 proc., w porównaniu z 6 proc. w 2011 roku i 6,7 proc. w 2010 roku. W grudniu 2012 roku spadła zaś do 4,6 proc. – najniższego zanotowanego poziom od początku prowadzenia przez ten urząd statystyk. W 2012 roku w Brazylii zarejestrowano 1,3 mln bezrobotnych, czyli o 6 proc. mniej niż rok wcześniej (1,4 mln). Niezależny instytut związkowy DIEESE podawał natomiast stopę bezrobocia w wysokości 10,5 proc. w 2012 roku dla siedmiu głównych aglomeracji miejskich: Salvadoru, Sao Paulo, Recife, Porto Alegre, Fortalezy, Belo Horizonte i Dystryktu Federalnego. Oficjalne dane IBGE wskazywały na poziom bezrobocia w maju 2013 roku rzędu 5,8 proc., a wyliczenia DIEESE – na 11,2 proc.


22

Wyliczenia Brazylijskiego Instytut Geografii i Statystki pokazują, że w okresie od czerwca do lipca 2014 r. brazylijska produkcja przemysłowa po raz pierwszy od czterech miesięcy odnotowała wzrost - o 0,7 proc. Taki sam poziom wzrostu wskaźnik ten osiągnął w okresie lipiec-sierpień, ale mimo tego sektor nadal się kurczy. Wobec sierpnia 2013 r. branża przemysłowa spadła bowiem o 5,4 proc. Poprawia się sytuacja jedynie w 14 z 24 działów tego sektora; większa produkcja dotyczy dóbr pośrednich, ale już środki produkcji, czyli m.in. maszyny, utrzymały się na niezmiennym poziomie. Gorzej sytuacja przedstawia się jeśli chodzi o dobra konsumpcyjne trwałe – tu spadek produkcji wyliczono na 3 proc. IBGE ogólny wzrost produkcji przemysłowej przypisuje przede wszystkim sektorowi wydobywczemu, który poprawił swoje wyniki o 2,4 proc. Lepsze dane płyną też z gałęzi produkcji maszyn i wyposażenia, coca-coli, ropy oraz biopaliw, a także żywności.


23

Spadła natomiast produkcja pojazdów silnikowych, środków czystości, leków, a także napojów, mydła i perfum. Według badań Fundacji Getulio Vargasa, indeks zaufania w przemyśle (port. Índice de Confiança da Indústria, ICI) pomiędzy sierpniem a wrześniem 2014 roku spadł o 2,8 proc. i znalazł się na najniższym poziomie od marca 2009 roku. Eksperci Fundacji podkreślili, że pod koniec trzeciego kwartału aktywność w przemyśle pozostała niska, za co odpowiedzialny był pesymizm środowiska dla biznesu.


24

Wielkie imprezy sportowe nie pozostają bez wpływu na brazylijską gospodarkę. Firma E&Y i Fundacja Getulio Vargas oszacowały wpływ Mistrzostw Świata w Pilce Nożnej w 2014 na gospodarkę Brazylii na 71 mld USD. Instytut Badań Administracji Uniwersytetu Sao Paulo obliczył natomiast, że Igrzyska Olimpijskie przyniosą gospodarce Brazylii 51 mld USD. Oszacowano, że udział sportu w PKB Brazylii wzrośnie z aktualnych 1,6 proc. do 2 proc. w 2016 r. Przełoży się to również na wzrost turystów. Ministerstwo Turystyki oczekuje zwiększenia liczby zagranicznych gości w Brazylii z 5,8 mln w 2012 r. do 7,9 mln w 2016 r., co oznaczałoby 8-proc. wzrost rok do roku. Turyści, którzy co roku zostawiają w tym kraju 6,7 mld USD, wydadzą dużo więcej, bo 10,3 mld USD w 2016 r. Gdyby te wyliczenia się potwierdziły, oznaczałoby to wzrost o 12 proc. w skali roku. Według Prezes Spółki Olimpijskiej z Rio de Janeiro Marii Silvii Bastos, do końca 2016 r. w samej branży hotelarskiej w mieście powstanie 10 tysięcy nowych miejsc pracy.


25

Razem 71 mld dolarów (2,9% brazylijskiego PKB)

Wydatki 15 mld USD

inwestycje 11 mld USD

wydatki operacyjne 1 mld USD

wydatki na turystykę 3 mld USD

Przychody 32 mld USD

Dochody podatkowe 9 mld USD

Źródło: Ernst & Young i FGV Projects, 2010

Wpływ Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w 2014 na gospodarkę Brazylii.


26

Wpływ na gospodarkę Brazylii 51 mld dolarów (2% PKB)

Dodatkowe przychody podatkowe do 2027 roku

Podatki municypalne 270 mln USD

Podatki stanowe 583 mln USD

Podatki federalne 4,8 mld USD

Źródło: (FIA/USP), 2009

Wpływ gospodarczy Igrzysk Olimpijskich w 2016 roku w Brazylii.


27

Mimo nienajlepszej sytuacji, kraj ten poprawił swoją pozycję w rankingu Banku Światowego z listopada 2014 roku, dotyczącym warunków do prowadzenia biznesu. W najnowszym opracowaniu ”Doing Business Report”, klasyfikującym 183 kraje, Brazylia zajęła 120. miejsce, poprawiając swoją pozycję o 10 oczek. Wciąż wyprzedzają ją jednak takie kraje takie jak: Ekwador (115), Chile (41) czy Meksyk (39), jednak jest przed Argentyną (124) oraz Indiami (142). Biurokracja, skomplikowane przepisy, brak odpowiedniej infrastruktury i zaplecza logistycznego wpływają negatywnie na rozwój kraju - ograniczają napływ inwestycji, zawyżają koszty produkcji i obniżają konkurencyjność produktów. Z raportu wynika, że średni czas oczekiwania na otwarcie oddziału firmy zagranicznej, jej rejestracja i uzyskanie zgody na działalność gospodarczą trwa w Brazylii 119 dni.


28

Okres ten jest zatem 10-krotnie dłuższy niż średnia w państwach OECD i najdłuższy w krajach BRICS. Tylko w Wenezueli, Gwinei Równikowej, Republice Kongo i Surinamie trwa to dłużej. Średni koszt założenia firmy w Brazylii wynosi ok. 1.000,00 EUR. Sam proces odbywa się w trzech instancjach – federalnej, stanowej i miejskiej. Przedsiębiorca, który chce założyć firmę w Brazylii, musi wykonać w sumie 13 czynności prawnych. Osoba, która stara się natomiast o zgodę na zabudowę, musi zdobyć 17 różnych pozwoleń.


29

Od 2012 roku kraj ten jest coraz bardziej widoczny na arenie międzynarodowej. W czerwcu 2012 roku Brazylia była gospodarzem największej jak dotąd zorganizowanej przez ONZ konferencji – Konferencji ds. Zrównoważonego Rozwoju Rio+20. W zorganizowanym w Rio de Janeiro spotkaniu wzięło udział 57 głów państw i 45 tysięcy uczestników z całego świata. Miliony cudzoziemców przyciągają też duże imprezy sportowe, takie jak Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej w 2014 roku. W 2013 roku w Rio de Janeiro odbywały się natomiast Światowe Dni Młodzieży z udziałem papieża. W niedalekiej przyszłości kraj ten czekają kolejne duże wydarzenia, nie tylko sportowe. W 2016 roku Brazylijczycy zorganizują Letnie Igrzyska Olimpijskie, a także Międzynarodowy Kongres Górnictwa, którego zarząd rezyduje w Katowicach.


30

Zdaniem prezesa Związku Ekonomistów w Brazylii prof. Universidade de Sao Paulo Manuela E. Garcii, polityka gospodarcza stosowana przez rząd od 2009 roku jest błędna i opiera się wyłącznie na zadłużaniu rodzin brazylijskich. Brazylijczycy zwiększyli poziom konsumpcji zaciągając kredyty, lecz nie są w stanie pokryć swoich zobowiązań finansowych. Według Banku Centralnego długi Brazylijczyków sięgają 25 proc. PKB, a zadłużonych jest 60 proc. rodzin. Poziom niewypłacalności społeczeństwa sięga 7,5 proc.


31

Główne sektory gospodarkiBrazylijski sektor prywatny zrzeszony jest w czterech głównych konfederacjach federalnych - przemysłu, handlu, rolnictwa i transportu, którym podlegają federacje stanowe oraz stowarzyszenia branżowe. Do ważniejszych przedsiębiorstw państwowych należą: Petrobras (ropa naftowa i gaz), Eletrobras (produkcja i dystrybucja energii elektrycznej), Imbel (przemysł obronny), Telebras (telekomunikacja), Embrapa (działalność badawczo-rozwojowa w rolnictwie i hodowli).


32

Główne gałęzie przemysłu to: górnictwo, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, przemysł motoryzacyjny, lotniczy, spożywczy, elektrotechniczny, celulozowo- papierniczy, chemiczny. W rolnictwie dominują uprawy soi, kawy, trzciny cukrowej, bawełny, kukurydzy, manioku, ryżu. Brazylia należy do czołowych światowych producentów i eksporterów rudy żelaza, cukru, kawy, soi, soku pomarańczowego, tytoniu, mięsa wołowego i drobiowego. W ostatnich latach dynamicznie rozwija się produkcja bioetanolu z trzciny cukrowej, którego zużycie jako paliwa samochodowego przekroczyło na początku 2008 r. zużycie benzyny. Udział poszczególnych sektorów gospodarki w PKB Brazylii kształtował się w 2012 r. następująco: rolnictwo 4,45 proc., przemysł 22,34 proc., a usługi generowały 58,2 proc. Przemysł


33

Okres świetności przemysłu brazylijskiego rozpoczął się po II wojnie światowej i trwał do czasu kryzysów naftowych w latach 1973 i 1979. W tym czasie - m.in. wskutek wdrożenia Programu Substytucji Importu – wzrost produkcji przemysłowej przewyższył wzrost PKB. Na początku lat 90. kraj rozpoczął stopniowy proces otwierania się na konkurencję z zewnątrz. Spowodowało to jednak upadek wielu lokalnych, mało konkurencyjnych spółek. Rodzima gospodarka przeszła przez serię głębokich transformacji oraz falę prywatyzacji m.in. w sektorze hutniczym, petrochemii i telekomunikacji.


34

Sektor przemysłowy ma istotne znaczenie w brazylijskiej gospodarce – generuje ok. 24-27 proc. PKB. W 2011 r. rząd ogłosił Plan Brasil Maior na lata 2011–2014, mający na celu podwyższenie konkurencyjności rodzimego przemysłu. Rok później, podczas inauguracji drugiego etapu Brasil Maior, minister finansów ogłosił pakiet środków tymczasowych, które rząd chciał zastosować w celu obniżenia wartości pobieranych podatków z tytułu składek ubezpieczeniowych w wybranych sektorach przemysłu. Projekt, który wszedł w życie w lipcu 2012 r., objął 15 gałęzi przemysłu: tekstylia, odzież, skóry i obuwie, meble, plastiki, urządzenia elektryczne, części samochodowe, autobusy, przemysł morski, dobra kapitałowe, mechanika, hotele, technologie informatyczne, call center i design house.


35

Wieloletnią tradycję ma tu m.in. przemysł samochodowy. W latach 50. w Brazylii swoje oddziały produkcyjne ulokowały takie koncerny VW, Mercedes Benz, Ford, GM, Scania, Willys i SIMCA, Fiat i Volvo. kolejnym dziesięcioleciu w Brazylii zainstalowały się również koncerny Chrysler, Farmann Ghia, Toyota, Ford tractors, Massey Ferguson i Valmet. Pod koniec lat sześćdziesiątych branża samochodowa stała się flagową gałęzią brazylijskiego przemysłu. W 2012 r. Brazylia z produkcją bliską 4 mln sztuk, była szóstym największym światowym producentem samochodów. Na terenie całego kraju działa ok. 25 producentów samochodowych i 50 fabryk.47 proc. energii w Brazylii pochodzi ze źródeł odnawialnych (światowa średnia wynosi 13 proc.), przy czym 82 proc. produkcji energii elektrycznej to zasługa hydroelektrowni. Brazylia jest czwarta na światowej liście państw o największym potencjale energii wodnej. W 2015 r. w Amazonii mają być gotowe trzy duże inwestycje – chodzi o hydroelektrownie w Jirau i Santo Antonio na rzece Madeira oraz Belo Monte na rzece Xingu. Nowe hydroelektrownie mają generować w sumie moc rzędu 18000 MW.


36

Brazylia jest drugim największym producentem ropy w Ameryce Łacińskiej i trzynastym w skali światowej. Kraj jest trzecim największym światowym producentem biodiesla. W 2007 r. odkryto nowe złoża ropy i gazu pré-sal na Oceanie Atlantyckim. RolnictwoBrazylia jest trzecim światowym eksporterem produktów rolniczych. W sektorze rolniczym pracuje ok. 21 proc. zatrudnionych Brazylijczyków, czyli ok. 19 mln ludzi. Na kraj ten przypada 22 proc. światowych obszarów uprawnych – pod uprawy przeznacza się tu 64 mln hektarów. Kraj ten jest największym producentem kawy, soku pomarańczowego i cukru oraz drugim producentem soi, będąc też jej największym eksporterem. Duże znaczenie mają też uprawy kukurydzy, tytoniu, owoców tropikalnych, zboża, kakao i ryżu.


37

Będąc drugim największym światowym producentem wołowiny i trzecim drobiu, Brazylia jest pierwszym globalnym eksporterem obydwu produktów. Brazylia posiada 220 mln hektarów pastwisk oraz zajmuje drugie miejsce pod względem liczebności pogłowia bydła (200 mln sztuk.). Brazylijskie rolnictwo boryka się jednak z problemami – m.in. nielegalną wycinką lasów pod zwiększenie obszarów upraw, niską wydajnością produkcji oraz niedoskonałym systemem śledzenia bydła (SISBOV), który utrudnia eksport m.in. do UE, piątego odbiorcy brazylijskiej wołowiny. Rybołówstwo.Mimo że kraj ten posiada 7408 km wybrzeża i 12 proc. światowych zasobów słodkiej wody, to rybołówstwo jest wciąż słabo rozwinięte. Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) szacuje, że potencjał produkcyjny Brazylii sięga 20,0 mln ton ryb rocznie. Z powodu m.in. nielicznej i przestarzałej floty rybackiej, kraj ten produkuje jednak rocznie ok. 1,3 mln ton ryb.


38

Relacje gospodarcze z UEW lipcu 2007 r. została podpisana Wspólna Deklaracja o partnerstwie strategicznym UE – Brazylia. Dla Brazylii najważniejszym punktem Deklaracji było postanowienie o współpracy w zakresie nowych technologii produkcji biopaliw. W 2011 r. podczas V Szczytu UE-Brazylia w Brukseli podpisano plan wspólnych działań (Joint Action Plan) na lata 2012–2014, listy intencyjne w sferze współpracy turystycznej, lotniczej i naukowej oraz program współpracy kulturalnej na lata 2011–2014. Kolejny, VI Szczyt UE-Brazylia miał miejsce w 2013 r. Brasilii. Z powodu braku konsensusu nie doszło wówczas do podpisania oczekiwanej umowy dotyczącej „otwartego nieba”. Podpisano natomiast umowę o współpracy między brazylijskim Ministerstwem Nauki i Technologii a europejskim Joint Research Center, a także memorandum o porozumieniu między Ministerstwem Rolnictwa Brazylii a UE, dotyczące powołania grupy roboczej w celu wymiany informacji o hodowli zwierząt.


39

W stosunkach gospodarczych z Brazylią UE kładzie coraz większy nacisk na problemy ochrony środowiska i zmian klimatycznych zwłaszcza problem niszczenia lasów Amazonii. Z ogólnej sumy 61 mln euro przeznaczonych na pomoc rozwojową dla Brazylii w latach 2007–2013, 18 mln euro miało być przeznaczone na ochronę środowiska.


40

Gospodarcze umowy dwustronneStosunki gospodarcze między Polską a Brazylią regulują następujące umowy: • Porozumienie między rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Federacyjnej

Republiki Brazylii w sprawie transportu morskiego z dnia 26 listopada 1976 r.• Umowa handlowa między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacyjnej

Republiki Brazylii z 10 maja 1993 r. (zastąpiła Umowę handlową i płatniczą polsko-brazylijską podpisaną w Rio de Janeiro 19 marca 1960 r.

• Umowa rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacyjnej Republiki Brazylii o współpracy naukowo-technicznej z dnia 5 września 1996 r.

• Umowa rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacyjnej Republiki Brazylii o ruchu bezwizowym podpisana 14 lipca 1999 r.


41

• Umowa rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacyjnej Republiki Brazylii o usługach lotniczych podpisana 13 marca 2000 r.

• Umowa między PAIiIZ i brazylijską Agencją Promocji Eksportu i Inwestycji APEX o współpracy we wzajemnej promocji gospodarczej ze stycznia 2008 r.

• Deklaracja Ministerstwa Rozwoju, Przemysłu i Handlu Zagranicznego Brazylii i Ministerstwa Gospodarki RP o wzajemnej współpracy z sierpnia 2009 r. Dokument przewiduje odbywanie cyklicznych spotkań grupy roboczej.


42

ABC biznesuJedną z możliwości prowadzenia przez podmiot zagraniczny działalności gospodarczej na rynku brazylijskim jest założenie spółki. Przeważnie nowo zakładana spółka przyjmuje formę spółki handlowej (por. Sociedade Mercantil). Rejestracją firmy w Brazylii zajmują się Izby Handlowe poszczególnych stanów.

43

ABC biznesu

W Brazylii nie ma wymagań co do minimalnego kapitału koniecznego do założenia spółki, dlatego większość firm zakładanych jest w formie spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółki takie są zalecane zagranicznym inwestorom, którzy chcą otworzyć małe lub średnie przedsiębiorstwo. W spółce z o.o. musi być co najmniej dwóch wspólników. Poza przypadkami o szczególnym znaczeniu społecznym nie ma ograniczeń w kwestii udziałów obejmowanych przez partnera zagranicznego. Nie musi on posiadać prawa pobytu w Brazylii, ale wymagany jest choćby symboliczny udział osoby z prawem pobytu, np. biuro prawne. Prawo stałego pobytu w Brazylii musi mieć natomiast osoba zarządzająca spółką. Przepisy podatkowe dotyczące spółek z o.o. i akcyjnych nie różnią się.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Ltda.)

44

Spółka zyskuje osobowość prawną dopiero po zarejestrowaniu w Rejestrze Handlowym. Kolejnym wymaganym rejestrem jest numer identyfikacji podatkowej (CNPJ), przyznawany przez właściwy terytorialnie federalny organ podatkowy. Do urzędu skarbowego należy się natomiast zwrócić o zezwolenie importowe (RADAR). Należy przy tym pamiętać, że władze brazylijskie wymagają minimalnego kapitału w wysokości 2/3 wartości produktów, które będą importowane w ciągu 6 miesięcy. Podobne wymogi odnoszą się do importu prowadzonego przez spółkę tradingową.

ABC biznesu

45

Spółka akcyjna (S.A.)spółkę taką mogą założyć co najmniej dwaj udziałowcy, przy czym obaj mogą być Brazylijczykami albo obcokrajowcami, bez prawa pobytu w Brazylii. W tym drugim przypadku muszą jednak ustanowić swojego reprezentanta w Brazylii. Szczegółowe informacje na temat przepisów prawnych dotyczących rejestru firmy, wymaganej dokumentacji i danych adresowych Izb Handlowych znajdują się na stronie internetowej Krajowego Departamentu Rejestru Handlowego: www.dnrc.gov.br

ABC biznesu

Brazylia

Law

Transcript of Brazylia