1

Zastosowanie instrumentów pochodnych w procesie

konstruowania strukturyzowanych

instrumentów dłużnych

Bogusław Cezary Moskała

Departament Rynków Finansowych

2

Przegląd rynku produktów strukturalnych

Szacuje się, że sprzedaż instrumentów strukturyzowanych w skali globalnej wyniosła 1 100 mld EUR

Do tej pory wyemitowano ponad 500 tys. różnych produktów

Tylko w ubiegłym roku Europejczycy zainwestowali w tego typu instrumenty 230 mld EUR

Liderami w sprzedaży struktur są w Europie: Niemcy, Włochy, Wielka Brytania, Szwajcaria i Hiszpania

Polski rynek „struktur” szacuje się na 10 mld PLN

3

Podstawowe zasady konstrukcji produktów strukturalnych

Produkt strukturyzowany to połączenie kilku instrumentów finansowych, w tym produktów pochodnych (derywatów), które to złożenie pozwala uzyskać unikalny profil zysku (dla produktów inwestycyjnych) lub ryzyka (dla instrumentów zabezpieczających), nieosiągalny w inny sposób

To grupa produktów bankowych tworzonych przez inżynierię finansową z wykorzystaniem szerokiego spektrum instrumentów finansowych

Produkty strukturyzowane mogą przynosić posiadaczowi korzyści zależne od cen akcji, indeksów giełdowych, obligacji, cen walut, stóp procentowych, cen surowców i towarów, cen produktów pochodnych, zmienności rynków finansowych, różnicy pomiędzy stawkami lub innych wartości ekonomicznych

4

Podstawowe zasady konstrukcji produktów strukturalnych

• Połączenie dwóch lub więcej produktów finansowych, w tym co najmniej jednego instrumentu pochodnego

• Stworzenie funkcji wypłaty, która odpowiada potencjalnym klientom

• Możliwie prosta definicja wypłaty• Odpowiednie „opakowanie” i filozofia

sprzedaży produktu strukturyzowanego• Brak informacji o składnikach podstawowych

sprzedawanej strategii

5

Podstawowe zasady konstrukcji produktów strukturalnych

Lokaty strukturyzowane dają dużą swobodę ustalania poszczególnych parametrów:

• Zmodyfikowany profil wypłaty• Transfer ryzyka• Zredukowane ryzyko• Korzyści podatkowe• Ochrona kapitału inwestycji lub jego określonej

części• Niekonieczna wiedza o funkcjonowaniu

poszczególnych składników produktu strukturyzowanego

6

Podstawowe zasady konstrukcji produktów strukturalnych

• Indywidualizacja produktu na potrzeby konkretnego klienta – podejście marketingowe ze strony banku i wyjście w stronę potrzeb klienta

• Zasada sprzedaży pakietowej – oszczędność na spreadach dla odbiorcy produktu, maksymalizacja marży (packaging fee)

• Trendy w światowej bankowości korporacyjnej prowadzą w stronę „pakowania” i indywidualizacji produktów dla średnich i dużych przedsiębiorstw oraz „pakowania” i standaryzacji produktów dla małych i średnich firm

7

Podział instrumentów strukturyzowanych

Kryterium przeznaczenia instrumentu• Instrumenty hedgingowe – głównie klienci

korporacyjni• Instrumenty lokacyjne – obligacje z kuponami

strukturyzowanymi, certyfikaty depozytowe z kuponami strukturyzowanymi, lokaty inwestycyjne i inne produkty

Kryterium miejsca obrotu• Rynki OTC – emisje skierowane do określonej

grupy inwestorów, emisje organizowane przez poszczególne banki

• Rynki regulowane

8

Podział instrumentów strukturyzowanych

Kryterium powiązania z rynkiem podstawowym• Instrumenty związane z rynkiem stopy

procentowej• Instrumenty związane z rynkami akcji• Instrumenty związane z rynkiem walutowym• Instrumenty związane z rynkami towarowym• Instrumenty hybrydowe

9

Recepta na strukturę

• Zidentyfikować trend na rynku lub na podstawie przewidywań określić przyszłe ukształtowanie aktywu bazowego

• Znaleźć odpowiedni zbiór instrumentów pochodnych, który daje ciekawą i/lub prostą funkcję wypłaty

• Przeprowadzić „tuning”• Opakować

Szerzej patrząc:• Wymyślić• Zaprojektować• Zapakować• Zmarketować• Sprzedać

10

Klasyfikacja produktów strukturyzowanych

Produkty inwestycyjne• Lokaty strukturyzowane

(inwestycyjne)• Obligacje z kuponem

strukturyzowanym• Certyfikaty depozytowe• Wbudowane w polisy

ubezpieczeniowe

Produkty hedgingowe• Strategie opcyjne• Swapy

strukturyzowane• Instrumenty

hybrydowe

11

Stopa zwrotu

RyzykoObligacje skarbowe

Waluty, akcje, surowce

Derywaty, np. opcje, futures, swap

Produkty strukturyzowane

Obligacje banków, obligacje przedsiębiorstw

Lokacyjne produkty strukturyzowane na mapie ryzyka

12

• Gwarancja zwrotu przynajmniej zaangażowanej kwoty

oraz opcjonalnych odsetek gwarantowanych

• Bezpieczeństwo lokaty bankowej (gwarancje BFG)

• Szansa na uzyskanie wyższej rentowności w porównaniu

ze standardowymi produktami depozytowymi

• Dostęp do rynków finansowych i instrumentów

pochodnych na nich kwotowanych

• Możliwość przemyślanego lub rekomendowanego

sposobu lokowania

Wyróżniki lokat strukturyzowanych

13

DF

KLASYCZNA LOKATA

100

Dodatkowy zysk

Oś czasu

Składowe lokacyjnych produktów strukturyzowanych

100

T0 T1

STRATEGIA OPCYJNA

14

T0

Odsetki opcjonalne

Odsetki gwarantowane

Kwota lokaty

T1

• Kwota inwestycji – zwrot prawnie gwarantowany, możliwość stosowania opłat manipulacyjnych

• Odsetki gwarantowane – niezależnie od wartości aktywu bazowego

• Odsetki opcjonalne, uzależnionych od zmian wartości aktywu bazowego

Składowe wypłaty strukturyzowanego instrumentu dłużnego

15

Różne profile wypłaty strukturyzowanych instrumentów dłużnych

Instrumenty umożliwiające partycypację we wzrostach (spadkach) kursów:- określenie scenariusza- ustalenie parametrów ofertowych – cena (kurs) odniesienia, czas trwania, waluta, termin wypłaty odsetek, kwota minimalna, zasady przedterminowego umorzenia- w momencie zamknięcia książki zapisów określana jest stopa partycypacji

W odmianie z ograniczeniem poziomu maksymalnej wypłaty (cap) możliwe jest zaoferowanie korzystniejszego poziomu partycypacji

16

Różne profile wypłaty strukturyzowanych instrumentów dłużnych

Lokaty na stabilizację kursu (range accrual):- określenie scenariusza- ustalenie parametrów ofertowych – wskazanie cena (kurs) odniesienia oraz przedziałów ograniczających wypłatę kuponu, czas trwania, waluta, termin wypłaty odsetek, kwota minimalna, zasady przedterminowego umorzenia- w momencie zamknięcia książki zapisów określany jest maksymalny kupon

17

Różne profile wypłaty strukturyzowanych instrumentów dłużnych

Lokaty z kuponem narastającym, ale zerowanym w przypadku, gdy dojdzie do spełniania określonego kryterium – przekroczenia bariery (ratchet):- określenie scenariusza- ustalenie parametrów ofertowych – wskazanie ceny (kursu) odniesienia, określenie barier, czas trwania, waluta, termin wypłaty odsetek, kwota minimalna, kwota o jaką rośnie kupon, zasady przedterminowego umorzenia- w momencie zamknięcia książki zapisów określany jest kupon

18

Przykłady

Euroobligacja „Bank of Ireland”emitent - Bank of Irelandwaluta – USDgwarancja – 100%kupon – 7% x (n/N) płatny co pół rokurange – 0 – 6.26%index – 6 Month USD Liborrating - A+tenor – 7 latopcja call (wykonana po 2 latach)emisja – 6.03.2006wykup nom. – 6.03.2013 (faktycznie 6.03.2008)

19

Przykłady

Lokata MultiBanku „Cappucino”waluta – PLNgwarancja – 100%tenor - 1.5 rokuaktywo bazowe:- SP GSCI Coffee Excess Return (1/3 koszyka)- SP GSCI Cocoa Excess Return (1/3 koszyka)- SP GSCI Suger Excess Return (1/3 koszyka)partycypacja - 66%odsetki:

kwota lokaty × partycypacja × MAX(100% × średnia arytmetyczna; 0%)gdzie: średnia arytmetyczna = [koszyk(1) / koszyk (0)] - 1

koszyk (0): wartość aktywa bazowego w dn. 15.04.2008r.koszyk (1): wartość aktywa bazowego w dn. 15.10.2009r., liczona w oparciu o średnią arytmetyczną sześciu kwartalnych obserwacji aktywa

20

Przykłady

Polisa strukturyzowana Expandera „Ekopaliwa”waluta – PLNgwarancja – 95%tenor - 3 lataaktywo bazowe: Merrill Lynch Commodity Extra Biofuel Total Return Index partycypacja - 85-105%

21

Przykłady

Polisa strukturyzowana Banku BPH „Top Profit”waluta – PLNgwarancja – 100%tenor - 3 lataaktywo bazowe (koszyk): - EUR/USD- DAXglobal Alternative Energy (indeks akcji spółek z sektora energii alternatywnej)- DJ EuroStoxx Banks Index (indeks akcji europejskich banków)- Markit iBoxx Eurozone (indeks europejskich obligacji rządowych)Wypłata końcowa jest średnią arytmetyczną z trzech najlepszych wyników, osiągniętych w każdym z 3 lat trwania inwestycji – po pierwszym roku zapisywany jest wynik instrumentu o najwyższej stopie zwrotu, w drugim spośród pozostałych trzech instrumentów wybierany jest tan o najlepszym wyniku i jest on odnotowywany, w trzecim wynik lepszego z dwóch ostatnich instrumentów

22

Dziękuję za uwagę