B i u l e t y n

Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu

styczeń - marzec nr 1/2015

W numerze:

Warto wiedzieć

Wybrane systemy informatyczne dla bibliotek

Wydarzyło się u nas

Kultura makeover. Język akceptacji czy manipulacji?

Świat poetycki Stanisława Piętaka

Ciekawa inicjatywa

Wpływ czytania na rozwój intelektualny i emocjonalny człowieka

Hurra matura!!!

Cogito – dla młodych - zdolnych z pasją

Warto wiedzieć

Wybrane systemy informatyczne dla bibliotek

Wraz z rozwojem technologii informacyjnej powstają nowe systemy biblioteczne – mniej lub bardziej

rozbudowane pod względem zaawansowania technicznego. Obserwując działalność poszczególnych bibliotek,

zauważamy, że tylko nieliczne pracują w oparciu o tradycyjny sposób - bez wsparcia programów komputerowych.

Przy dzisiejszym rozwoju nauki i techniki trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie biblioteki działającej

na odpowiednim poziomie dydaktycznym bez sprawnie funkcjonującej sieci informatycznej. Rozważania na

temat komputeryzacji czynności bibliotecznych należy rozpocząć od ogólnej definicji systemu: „Zintegrowany

system biblioteczny – program komputerowy lub zespół modułów umożliwiający całościowy proces zarządzania

biblioteką”1.

Zdajemy sobie sprawę, że wybór właściwego programu jest uzależniony od wielu czynników, m.in.:

Koszty (zakupu programu i dalsze utrzymanie)

Ocena producenta na rynku

Obsługa systemu i administrowanie nim (przyjazny interfejs)

Funkcjonalność (obsługa wszystkich czynności niebiednych w pracy biblioteki)

Praca w środowisku sieciowym

Dostępność dokumentacji (wprowadzanie zmian technologicznych, oferta szkoleń).

Przy omawianiu poniżej opisanych przykładów systemów bibliotecznych należy podkreślić, że każdy z nich ma

wiele zalet, ale też i wad. Nie jest moim zadaniem uczestniczyć w tych kwestiach spornych ani tym bardziej je

rozstrzygać. By jednak zrozumieć wszelkie uwarunkowania, które maja wpływ na rozwój systemów

bibliotecznych, a najogólniej technologii informatycznych, warto choćby w największym skrócie zaprezentować

przykładowe programy biblioteczne funkcjonujące w naszych bibliotekach.

Najbardziej znane i wykorzystywane to:

PROLIB - zintegrowany system biblioteczny, umożliwia pełną automatyzację procesów bibliotecznych

związanych z: gromadzeniem, katalogowaniem, udostępnianiem zbiorów bibliotecznych oraz

wyszukiwaniem informacji o nich, a także wszystkich operacji związanych z obsługą czytelników,

uwalniając bibliotekarzy od powtarzalnych czynności, którzy w ten sposób zyskują czas na lepszą obsługę

czytelników. System pozwala bibliotekom udostępniać katalogi w internecie (poprzez moduł Opac), dzięki

czemu czytelnicy z dowolnego komputera na świecie mogą nie tylko przeglądać katalogi, zamawiać,

rezerwować i wypożyczać dokumenty ze zbiorów swojej biblioteki, ale także tworzyć zestawienia

literatury przydatne do nauki, wykonywanej pracy lub rozwoju własnych zainteresowań.

Biblioteki mogą także poprzez system PROLIB komunikować się z innymi, podobnej klasy, systemami na świecie,

wymieniać się z nimi rekordami (opisami) bibliograficznymi, aby w ten sposób móc szybciej tworzyć własne

katalogi, a także uzyskać natychmiastową informację o dostępności dowolnej książki czy czasopisma w dowolnym

zagranicznym katalogu bibliotecznym. System można wdrażać na wiele różnych sposobów, w zależności

od koncepcji, która zostanie lokalnie wybrana jako najpełniej realizująca potrzeby i możliwości bibliotek na danym

terenie, od informatyzacji pojedynczej biblioteki, poprzez sieć bibliotek, do informatyzacji grupy różnych

bibliotek z umożliwieniem im takiej współpracy, aby wszyscy czytelnicy mieli dostęp do informacji o wszystkich

zbiorach współpracujących bibliotek wraz z możliwością skorzystania poprzez system z usług bibliotecznych

w każdej z nich.

System ten działa m.in. w podkarpackich bibliotekach pedagogicznych (www.pbw.org.pl).

ALEPH - Automated Library Expandable Program - to nowoczesny zintegrowany system, działający w 40

krajach, opracowany specjalnie dla potrzeb dużych bibliotek, ośrodków informacji, archiwów i muzeów.

Biblioteki mogą współpracować ze sobą na poziomie centralnego katalogu (kontrola dubletów, wspólne

kartoteki haseł wzorcowych), jak też wypożyczalni przy różnych zasadach udostępniania zbiorów

(rejestracja czytelników na dwóch poziomach – globalnym i lokalnym), Opac – katalog dostępny

w internecie.

System obsługuje moduły: gromadzenie, katalogowanie w formacie Marc 21, udostępnianie (rezerwacje on-line,

kontrola stanu konta), czasopisma (kontrola obiegu prenumeraty), SHP BN (baza danych Biblioteki Narodowej

wykorzystywana do standaryzacji tematowania), raporty (możliwość definiowania dowolnych zestawień

z wszystkich danych przechowywanych w systemie).

System ALEPH obsługuje biblioteki Dolnego Śląska pod jednym adresem w sieci: www.dzb.pl.

Komputerowy system biblioteczny VIRTUA - dostarcza informacji katalogowych o zbiorach i umożliwia

ich rezerwację poprzez sieć komputerową. Posiada wszystkie cechy wymagane

w zintegrowanym systemie bibliotecznym dla dużych i rozbudowanych bibliotek. Możliwość

dostosowania go do potrzeb biblioteki za pomocą odpowiednich ustawień parametrów.

Rodzaje modułów:

khw (kartoteka haseł wzorcowych) w formacie MARC,

opis egzemplarza,

zasób w formacie MARC,

rejestracja wpływów i monitów,

statusy specjalne,

zamówienia,

rezerwacja

rejestracja wypożyczeń.

Dane bibliograficzne wprowadza się raz, niezależnie od liczby posiadanych przez bibliotekę egzemplarzy danej

pozycji. Dla każdego egzemplarza dzieła tworzony jest rekord egzemplarza.

VIRTUA jest komputerowym systemem udostępniania zbiorów gromadzonych w Bibliotece Głównej Politechniki

Gdańskiej.

System SOWA - jest pakietem programów wspomagających działalność biblioteki. System umożliwia

zautomatyzowanie wielu procesów bibliotecznych, takich jak gromadzenie zbiorów (zwartych

i czasopism), katalogowanie (opracowanie) różnorodnych materiałów bibliotecznych (książki, czasopisma,

zbiory specjalne i in.), wyszukiwanie i zestawianie informacji o posiadanych zbiorach (poprzez sieć

lokalną i internet), ewidencja posiadanych zbiorów (system kodów kreskowych) oraz udostępnianie

zbiorów (wypożyczanie, rezerwowanie i zamawianie).

System SOWA 2 - przeznaczony przede wszystkim do tworzenia katalogów bibliograficznych

i faktograficznych.

KOHA - darmowy system biblioteczny, posiada wszystkie cechy wymagane w zintegrowanym systemie

bibliotecznym dla dużych i małych bibliotek.

System ten zawiera następujące moduły:

gromadzenie książek i wydawnictw seryjnych,

katalogowanie,

system przeszukiwania katalogu,

zarządzanie czytelnikami,

obsługa wypożyczeń,

generowanie raportów,

zestaw narzędzi pomocniczych,

konfiguracja i administracja systemem,

Opac do którego należy: prosty lub zaawansowany systemem wyszukiwania, zamawianie pozycji,

stan i historia konta czytelnika, historia wyszukiwań, system zgłaszania propozycji zakupowych

oraz moduł komentarzy i tagów dokumentów w bazie.

Ponadto umożliwia łatwy import/eksport do innych systemów bibliotecznych. W rozwój tego systemu

zaangażowane są firmy i osoby prywatne z całego świata. Pierwotna wersja systemu Koha powstała z inicjatywy

Horowhenua Library Trust (konsorcjum bibliotek z Nowej Zelandii) i została opracowana przez firmę Katipo.

Uruchomienie pierwszej instalacji miało miejsce na początku stycznia 2000 roku. System ten już działa w wielu

bibliotekach w Polsce i na świecie.

Rozwój tego programu jest wspierany przez biblioteki różnych typów i rozmiarów oraz wolontariuszy i firmy

z całego świata.

System Mateusz - program darmowy, służy do katalogowania różnych rodzajów materiałów

bibliotecznych (książek, czasopism, filmów, programów komputerowych, płyt audio, książek mówionych).

Katalogowanie odbywa się z zachowaniem standardu Marc 21, rejestracji wypożyczeń, prowadzenia

i utrzymywania centralnej bazy danych czytelników zarejestrowanych w bibliotece i jej placówkach

filialnych, wspomagania innych operacji towarzyszących (np. przeprowadzanie skontrum, obsługa

czytelni, prowadzenie kwitariusza itp.). Program funkcjonuje jako system rozproszony. Do jego poprawnej

pracy nie jest konieczne utrzymywanie stałej łączności online z serwerem głównej biblioteki sieci

(wyjątkiem jest katalogowanie oraz operacje dokonywane na centralnej bazie opisów, np. ich scalanie).

Komputery pracujące w placówkach filialnych łączą się z centralnym serwerem poprzez łącza stałe lub

modemowe z częstotliwością ustaloną przez administratora systemu. Program jest wdrożony

w jednej bibliotece na Dolnym Śląsku oraz bibliotekach publicznych w Warszawie

www.bpmokotow.waw.pl/katalogi.

Jak wcześniej wspomniałam, problemem jest tu niekomercyjny charakter projektu – stąd brak kompleksowej

prezentacji Mateusza na rynku.

MAK - jeden z najtańszych systemów na rynku. Niezwykle zasłużony, działający od 1992 roku (w roku

2006 miał 1870 instalacji). Dysponuje sporym zestawem funkcji użytkowych oraz imponującym

zestawem funkcji administracyjnych pozwalających na niemal dowolne dostosowanie go do potrzeb

biblioteki. Mak jest systemem „dosowym”, z czego wynika szereg wad użytkowych: niewygodny

(tekstowy) interfejs, co jest dużym utrudnieniem w pracy sieciowej.

MAK+ (następca MAK-a) - system jest adresowany do wszystkich bibliotek publicznych

ze szczególnym uwzględnieniem bibliotek objętych programem „Biblioteka+” (gminne biblioteki

publiczne z gmin wiejskich, miejsko-wiejskich i małych gmin miejskich do 15.000 mieszkańców).

Celem projektu jest wprowadzenie ujednoliconego sposobu opisu publikacji oraz zbudowanie ogólnopolskiego

systemu katalogowego, umożliwiającego dokonywanie poprzez internet wszelkich operacji związanych

z katalogowaniem, prezentacją oraz wypożyczaniem zasobów bibliotecznych.

Źródłem danych dla katalogu centralnego będzie baza Przewodnika Bibliograficznego uzupełniana przez BN oraz

biblioteki MAK+. Katalog centralny przyśpieszy opracowanie danych bibliotek i udostępni informacje o nich

w sieci www.

Przykładowe moduły:

katalog – przeznaczony do wprowadzania opisów bibliograficznych.

Wypożyczalnia – obsługa czytelników, wypożyczeń, zwrotów itp.

Magazyn – edycja egzemplarzy, ubytki, kody kreskowe itp.

Raporty – zestawienia statystyczne i informacyjne.

Czytelnia – udostępnianie egzemplarzy na miejscu w bibliotece.

Należy pokreślić, że koszty systemu są wyjątkowo niskie. Dla bibliotek publicznych kwalifikujących się do

programu Biblioteka+ oraz bibliotek, których katalog nie przekracza 100 tys. Egzemplarzy, całkowity koszt wynosi

100 zł brutto za miesiąc. Dla pozostałych bibliotek koszt jest wyliczany indywidualnie. Opłata za użytkowanie ma

formę miesięcznego abonamentu na dowolną liczbę stanowisk w całej placówce (tj. w bibliotece wraz z jej filiami).

Cena licencji pozostanie ta sama bez względu na liczbę filii czy też liczbę stanowisk. Wdrożenia i szkolenia –

bezpłatne.

MOL Optivum - bazę danych programu stanowią: katalog księgozbioru, słowniki haseł wzorcowych,

słowniki pomocnicze, katalog i karty akcesji czasopism, księgi inwentarzowe, rejestry ubytków, lista

czytelników, raport wypożyczeń, lista pozycji zamówionych, raport zaległości, rejestry danych

statystycznych.

Minimalne wymagania sprzętowe (dla instalacji z jednym stanowiskiem pracy bibliotekarza) oraz łącze

internetowe o następujących parametrach: pobieranie 128kb/s, wysyłanie 128kb/s.

MOL NET+ - system oferujący pełną automatyzacje procesów bibliotecznych, głównie dla bibliotek

szkolnych.

Pozwala na szybkie opracowywanie posiadanych zbiorów dzięki: prostemu kopiowaniu już istniejących w bazie

opisów, masowemu dodawaniu nowych zasobów oraz łatwemu wyszukiwaniu i filtrowaniu wyników

wyszukiwania opisów w Bibliotece Narodowej.

Rejestruje każde wypożyczenie, zwrot i prolongatę. Ułatwieniem jest, że od razu można znaleźć wszystkie

rezerwacje czy zaległości konkretnego czytelnika, klasy lub szkoły, z wybranej daty. Umożliwia równoległą pracę

nad opracowywaniem zbiorów i udostępnianiem zasobów. Tworzy wszystkie niezbędne okresowe sprawozdania

statystyczne z pracy biblioteki. Można przeprowadzać różnorodne działania na wielu czytelnikach jednocześnie,

np. usuwanie, promocję na koniec roku szkolnego czy zablokowanie i odblokowanie konta w Opac. Poprzez

zastosowanie kodów kreskowych przyspiesza rejestrację wypożyczeń i zwrotów oraz prowadzenie kontroli

zbiorów (skontrum).

Zamówienie kodów kreskowych, kart bibliotecznych i czytników dokonuje się z poziomu programu – jednym

kliknięciem.

Umożliwia indywidualne zdefiniowanie regulaminowych okresów wypożyczeń (oddzielnie dla uczniów

i nauczycieli, podręczników, lektur, czasopism).

Obsługuje proces ewidencji bezpłatnych podręczników.

Jest możliwość prowadzenia ewidencji zajęć, dzięki wykorzystaniu tzw. Dziennika biblioteki szkolnej.

Posiada rozbudowaną funkcję tworzenia raportów i statystyk, które mogą być prezentowane również w formie

graficznej.

Zapewnia bieżącą kontrolę stanu zbiorów – zarówno pod kątem ilości, jak i wartości.

MOL NET+ jest instalowany na serwerach dostawcy oprogramowania (w tzw. chmurze). Oznacza to, że szkoła nie

musi posiadać kosztownego zaplecza technicznego ani specjalistycznego wsparcia informatycznego. Wystarczą

zwykłe komputery z dostępem do internetu. Brak konieczności tworzenia kopii zapasowych bazy danych –

archiwizacje są wykonywane automatycznie, bez wpływu na pracę biblioteki.

LIBRA 2000 - jest systemem zintegrowanym, obsługującym wszystkie funkcje biblioteczne: ewidencję

i opracowanie wszelkich dokumentów gromadzonych w bibliotece, budowę baz bibliograficznych

(katalogów, kartoteki zagadnieniowej), prezentowanie katalogu automatycznego (w nowej wersji także

poprzez udostępnianie w sieci), automatyczne udostępnianie zbiorów oraz skontrum. Posiada możliwość

przejmowania opisów bibliograficznych z baz Biblioteki Narodowej.

Jest to program intuicyjny, który cechuje naturalna łatwość obsługi. Zaznajomienie się z funkcjonowaniem systemu

nie wymaga większego wysiłku. Program zapewnia pomoc merytoryczną w postaci wbudowanego podręcznika

użytkownika. Dodatkowo firma gwarantuje profesjonalne szkolenia z zakresu obsługi programu.

Libra 2000 funkcjonuje m.in. w Bibliotece Pedagogicznej w Chełmie.

PATRON - zintegrowany system biblioteczny zaprojektowany z dużą precyzją

i profesjonalizmem. Dzięki zastosowaniu innowacyjnych rozwiązań bibliotekarz otrzymuje system, który

pozwala mu na efektywne zarządzanie wszystkimi aspektami pracy w bibliotece. Zapewnia płynny tok

realizacji kolejnych zadań od procesu opracowania, poprzez gromadzenie, udostępnianie oraz

korespondencję z czytelnikiem.

Działa w bibliotekach posiadających wiele filii, pracując z centralną bazą czytelników i centralną bazą opisów

bibliograficznych.

Wszelkie czynności wykonywane przez program odbywają się z zachowaniem obowiązujących w bibliotekach

standardów. Duży nacisk położono na bezpieczeństwo pracy, dzięki któremu pracownicy mogą bezpiecznie

wykonywać czynności zgodne ze swoimi kompetencjami i zadaniami, bez obawy o przekroczenie uprawnień.

System działa zarówno w dużych wojewódzkich bibliotekach, takich jak: Wojewódzka Biblioteka w Gdańsku,

jak i w miejskich i powiatowych bibliotekach np.: Książnica Zamojska, MBP w Gdyni, MBP w Słupsku oraz

w wojewódzkich bibliotekach pedagogicznych – np. w Elblągu – i w państwowych bibliotekach uczelnianych –

PWSZ w Tarnowie, APS w Warszawie.

Podsumowując omówione przykłady komputerowych programów bibliotecznych, należy stwierdzić,

że funkcjonalność systemu najwłaściwiej mogą ocenić bibliotekarze oraz czytelnicy. To ich

opinie sugerują, co należałoby zmienić, aby ułatwić wprowadzenie i wyszukiwanie zgromadzonych informacji,

i jak w przyszłości kształtować proces informatyzacji biblioteki.

Netografia:

1 http://pl.wikipedia.org/wiki/Zintegrowany_system_biblioteczny

http://dominika.bibliosfera.net/2014/02/ktory-system-biblioteczny-jest-najlepiej-oceniany-przez-bibliotekarzy-wyniki-ankiety-2013/

http://enauczanie.pg.gda.pl/moodle/mod/book/view.php?id=8530&chapterid=44

http://www.mol.pl/?mol=18

http://www.patron.pl/

http://www.aleph.pl/produkty/aleph/

http://www.prolib.pl/PROLIB?id=969&p1=62284

http://www.vulcan.edu.pl/program.php/103_mol_net.html?s=2

http://koha.org.pl/

http://www.oss.wroc.pl/biuletyn/ebib10/apin.html

S. Dudzik-Bartosiewicz

Wydarzyło się u nas…

Kultura makeover. Język akceptacji czy manipulacji? Prelekcja naukowa

Współcześnie pojęcie stylu życia niemal nierozerwalnie wiąże się z kulturą popularną oraz mediami

masowymi. Szczególnie telewizja oraz internet odgrywają znaczącą rolę w procesie powstawania, jak

i modyfikacji określonych stylów życia w danym społeczeństwie. Media przekazują bowiem pewną uproszczoną

i uschematyzowaną wiedzę w zakresie tworzenia tożsamości. Celem prelekcji naukowej mgr Aleksandry Ciejki,

która odbyła się 10 września w Bibliotece Pedagogicznej w Tarnobrzegu dla uczniów oraz kadry pedagogicznej

tarnobrzeskich szkół gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych, była analiza charakterystycznych czynników

wpływających na przemiany stylów życia oraz społecznych postaw (szczególnie dzieci i młodzieży), w oparciu

o zjawisko kultury makeover.

Prelegentka w swoim wystąpieniu zaprezentowała koncepcję kultury makeover, sformułowaną w 2008

roku przez Meredith Jones. Analizując zmiany cywilizacyjne zachodzące w społeczeństwie amerykańskim, Jones

doszła do wniosku, iż żyjemy obecnie w czasach „kultu ciągłej metamorfozy”. Sam termin makeover definiowany

jest właśnie jako: metamorfoza, stylizacja, całkowita odmiana wyglądu, przemiana wyglądu, przeróbka, odnowa

lub zmiana wizerunku1. Kultura makeover to według Jones: Stan, w którym proces stawania się jest bardziej

1 N. Ruck, Culture machine, b. d., http://culturemachine.net/index.php/cm/article/viewFile/363/365.

pożądany niż samo bycie. Kultura ta waloryzuje proces rozwoju bardziej od stanu spełnienia. Termin makeover

jest pokrewny zjawisku odnowy, renowacji oraz metamorfozy. Jednakże o ile odnowa, renowacja czy metamorfoza

posiadają swój finalny cel lub ostateczny efekt, o tyle makeover pozostaje zawsze w czasie teraźniejszym. Na

przekór pozorom kultura makeover nigdy nie kończy się na stworzeniu finalnego produktu – bez względu na to, czy

będzie chodziło o domy, psyche, ciała czy ogrody - kultura ta zawsze prezentuje podmioty, przedmioty

i środowiska wyłącznie w procesie transformacji i ulepszania.2

Geneza zjawiska makeover upatrywana jest w wielu czynnikach, mających również znaczący wpływ na

wszelkie przemiany zachodzące w kulturze ponowoczesnej. Przede wszystkim zanikająca rola tradycji, autorytetu

instytucji świeckich, jak i religijnych, słabnące więzi międzyludzkie, a także rozpad podstawowej komórki

społecznej, jaką stanowi rodzina, wygenerowały współcześnie powszechną potrzebę poszukiwania nowych

wzorców oraz ideałów. Media lifestylowe okazały się w tym względzie najbardziej autorytatywnym źródłem

informacji, mającym tym samym największy wpływ na życiowe postawy oraz wybory konsumentów. Jako że

podstawowym warunkiem istnienia mediów, a także kultury konsumpcyjnej, jest zakup oraz stałe i aktywne

uczestnictwo odbiorców w procesie masowej konsumpcji, szeroko rozumiane pojęcia „braku” oraz „potrzeby”

bardzo szybko stały się podstawowymi elementami wszelkich przekazów medialnych. Społeczeństwo z systemu

patriarchalno-hierarchicznego przekształciło się w strukturę transformacyjną, poddającą się nieustannym

metamorfozom oraz wpływowi mediów. Narodziny kultury makeover to zatem przejście od norm indywidualnych

oraz dawnych tradycji ku zasadom uniwersalnym, a tym samym niepodważalnym. Makeover, podobnie jak media

lifestylowe, czyni z odbiorców konsumentów idealnych, nieustających we własnym samodoskonaleniu.

Jak słusznie zauważa Susan Boyd3: im większa presja ze strony społeczeństwa i kultury, by wcielić dany ideał

piękna, który rzadko jest możliwy do osiągnięcia w naturalny sposób, tym większy jest popyt na wszelkie

konsumpcyjne produkty upiększające. Makeover oraz kultura konsumpcji to zatem dwa doskonale uzupełniające się

źródła przemian w sferze stylu życia.

Kultura makover stała się istotnym czynnikiem wpływającym na zachowanie oraz wybory życiowe

społeczeństwa amerykańskiego. Od niedawna jest ona również źródłem przemian kulturowych w Polsce.

Makeover, jako styl życia, proklamowany jest głównie w trzech sferach: reklamach, ogólnomedialnych

wiadomościach na temat życia gwiazd oraz w programach telewizyjnych typu makeover shows. Cieszące się

jeszcze do niedawna dużą popularnością reality shows ustąpiły obecnie telewizji makeover, rozpoznawalnej

szczególnie poprzez charakterystyczny czynnik – „przed i po”. Liczba programów pokroju makeover jest tak duża

i różnorodna pod względem tematycznym, iż zdaje się dotyczyć niemal wszystkich dziedzin życia – począwszy od

porad na temat wyglądu, doboru odpowiedniego ubioru i dodatków, po wychowanie dzieci, sposoby odżywiania,

uprawiania sportu, prowadzenia domu, aż na relacjach z partnerem kończąc. W związku

z tak szerokim materiałem badawczym, tematyka prelekcji ograniczona została wyłącznie do programów makeover

dotyczących przemian wizerunkowych. Mgr Aleksandra Ciejka odniosła się w tym miejscu do interesujących

i popularnych programów, takich jak Gok Wan - Jak dobrze wyglądać nago, Trinny i Susannah, Sablewskiej

sposób na modę, Snog, Marry, Avoid, znany w Polsce jako Operacja: Stylówa, czyli kusi, zachwyca, straszy oraz

Sekrety chirurgii. Dzięki urozmaiconej prezentacji multimedialnej słuchacze zostali wieloaspektowo wprowadzeni

w poruszaną problematykę.

Zaprezentowane programy miały na celu ukazanie, w jaki sposób i z jakich przyczyn podejmowane

są współcześnie decyzje o zmianie stylu życia oraz wizerunku. Poprzez różnorodne scenariusze ukazywały one

specyficzną charakterystykę społeczeństwa ponowoczesnego, uzależnionego od fascynacji ciągłymi

metamorfozami. Media masowe stanowią obecnie jeden z najsilniej oddziałujących mechanizmów zbiorowej

manipulacji. Popkultura z kolei należy do bazowych elementów tworzących porządek w społeczeństwie

ponowoczesnym. Wywodząca się z obu tych sfer kultura makeover nie mniej intensywnie wpływa na

współczesnego odbiorcę. Programy dotyczące transformacji stają się obecnie nie tylko źródłem informacji na temat

2 M. Jones, An anatomy of cosmetic surgery, Oxford, New York, s.12.

podejmowania wszelkich zmian wizerunkowych, ale podstawową wytyczną dotyczącą obierania właściwego stylu

życia. Zdaniem badaczy, sukces produkcji makeover tkwi w ściśle określonym scenariuszu. Transformacja odbywa

się zawsze według pewnego cyklu, o którym pisała Susan Douglas4. Jest to trójstopniowy proces bazujący na:

etapie wstydu, zażenowania, odnowy i pochwały. Uczestnik musi ujawnić swoje ukryte kompleksy, problemy

i traumy (symbolicznym tego wyrazem jest występujące w każdym programie makeover fizyczne obnażenie),

przeżyć następnie swoiste załamanie, by na koniec poddać się uzdrawiającej mocy wizualnej metamorfozy,

przynoszącej kulturowe catharsis w postaci ostatecznej odnowy. W zamian za powzięte działania jednostkę

ostatecznie czeka pochwała w postaci społecznej akceptacji i aprobaty.

Fabuła programów typu makeover bazuje ponadto na trzech podstawowych czynnikach: ogólnopojętych

stereotypach męskości i kobiecości, wyolbrzymianiu wad i kompleksów uczestników oraz admiracji efektów

końcowych transformacji. Kultura makeover zaszczepia w odbiorcach przekonanie o niedoskonałości

i niedopasowaniu do ideałów współczesnej kultury. Ciała, na wzór domów czy ziemi, stają się osobistym

kapitałem, niekończącą się inwestycją. Wedle filozofii makeover należy nad nim pracować i nieustannie

je ulepszać, aby ostatecznie wprawnie zarządzać własnymi atutami. Przemiana stylu życia, jak i dostosowanie się

do obowiązujących kanonów stanowi współcześnie jedyną szansę zdobycia społecznej akceptacji.

Badania z zakresu wielu interdyscyplinarnych dziedzin naukowych wskazują jednakże na niepokojące

zjawiska związane z kulturą makeover. Niekończące się metamorfozy wywołują powracające poczucie

niekompletności i braku. Co więcej, potrzeba nieustannego poprawiania wyglądu wskazuje na początek istnej

epidemii wstrętu do ciała. Kultura makeover to zatem obsesja perfekcji w niedoskonałości. Cytując za Joanną Erbel

- programy samonaprawy proponowane jednostkom są wszechobecne […]. Na każdym kroku jednostka

nawoływana jest zarówno do pracy nad sobą, jak i do zaakceptowania samej siebie5. Transformacje mają głownie

na celu wykorzystanie wszelkich możliwości ze sfery kosmetycznej, fryzjerskiej i ubraniowej, by „zaniedbana”

kulturowo osoba mogła zostać przemieniona w często stereotypowe uosobienie kobiecości lub męskości.

Uczestnicy są indoktrynowani do specyficznego wizerunku - ciała młodego, szczupłego i symetrycznego.

Produkcje typu makeover oskarżane są również o ignorowanie indywidualnych potrzeb uczestników.

Weber nazywa to zjawisko ekonomią identyczności6. Kompleksy i problemy uczestników powstałe na tle

osobistym, socjologicznym czy psychicznym, choć z natury różne, rozwiązywane są zawsze jednotorowo - poprzez

zmianę wyglądu. Bryan Turner słusznie zauważa, że programy makeover pragną stworzyć wrażenie, że problemy

w domu, pogarszające się rodzinne relacje, brak zatrudnienia i depresja mogą zostać sprostowane poprzez kilka

zabiegów kosmetycznych7. Krytycy programów makeover dostrzegają w ich założeniach wiele elementów

świadomej manipulacji. Przede wszystkim końcowa metamorfoza, choć realizowana przez sztab profesjonalistów,

prezentowana jest zawsze jako osobiste zwycięstwo uczestnika. Atrakcyjny wygląd bohatera programu ukazywany

jest zwykle wyłącznie podczas trwania odcinka, bądź też po upływie krótkiego czasu, w zainscenizowanym

uprzednio przez producentów miejscu. Programy typu makeover nie umożliwiają zatem ujrzenia wiarygodnego

i rzetelnego obrazu przeprowadzanej metamorfozy. Są one wyłącznie konstruktem realizującym założenia

produkcyjne, mającym na celu zwiększanie oglądalności. Metamorfozy uczestników, będące kluczowymi

momentami programu, wprowadzają tylko pozorne zmiany w życiu bohaterów. W rzeczywistości bowiem okazują

się krótkotrwałymi i powierzchownymi zabiegami, odbywającymi się poza najważniejszą sferą ludzką

odpowiedzialną za stałą transformację, czyli psychiką.

Reasumując, mgr Aleksandra Ciejka stwierdziła, iż styl życia kultury ponowoczesnej kreowany jest przez

wiele zjawisk. Internet oraz telewizja są w tym względzie najbardziej wpływowymi mechanizmami oddziałującymi

na dzisiejszego odbiorcę. Popkultura jest bowiem współcześnie odruchowo i bezrefleksyjnie przez swoich

4 S. Douglas, The Rise of Enlightened Sexism, New York, 2010, s. 223.

5 J. Erbel, Zarządzanie cielesnością: o kontrolowaniu materialności kobiecego ciała,

http://www.ekologiasztuka.pl/pdf/f0009erbel.pdf [dostęp: 10.07.2014r.]. 6 B. Weber, Beauty, Desire, and Anxiety: The Economy of Sameness in ABC’s Extreme Makeover.

7 Turner, The Body and Society, Oxford 1984, s.34.

odbiorców naśladowana, propagowana, a nawet wyznawana8. Kultura makeover stanowi obecnie istotne źródło

przemian stylów życia. Koncepcja ciągłej niedoskonałości oraz niedopasowania okazała się trafnym założeniem

diagnozującym stan emocjonalny ponowoczesności. Zaspokajanie poczucia braku i niekompletności poprzez

wszelkie zabiegi pielęgnacyjne, wizerunkowe, aż w końcu operacyjne, stało się współcześnie nie tylko modą, ale

stylem życia milionów osób na całym świecie. Celem niniejszej prelekcji naukowej było zaprezentowanie

podstawowych założeń kultury makeover. Odwołując się do wyselekcjonowanych produkcji, prelegentka podjęła

próbę wykazania charakterystycznych założeń tej kultury, jej realizacji oraz ostatecznego wpływu na odbiorcę.

Liczne przywołania interdyscyplinarnych badań naukowych miały na celu potwierdzenie roli fenomenu makeover

w tworzeniu i kształtowaniu współczesnych stylów życia. Zdaniem Aleksandry Ciejki kulturę makeover bez

wątpienia można zatem uznać metaforycznie za przemysł, pasmo produkcyjne, które rekonstruuje, poddaje

kosmetykalizacji i transformacji normalne, przeciętne ciało odbiorcy, pozbawiając je wszelkich niedoskonałości

oraz przemieniając w finalny produkt, będący niestety na granicy uprzedmiotowienia. W związku z powyższymi,

potrzeba informowania oraz edukowania młodzieży w zakresie tak ważnych przemian kulturowych zdaje się zatem

nie tylko istotna, ale wręcz niezbędna. Jedyną bowiem możliwością ustrzegania młodego pokolenia przed medialną

manipulacją oraz negatywnym wpływem nowych technologii oraz reklamy jest jedynie wpojenie postawy

świadomego oraz krytycznego odbiorcy.

Aleksandra Ciejka

Studia doktoranckie III roku Językoznawstwo

Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

Prelekcja odbyła się 10 września 2014 roku w Bibliotece Pedagogicznej w Tarnobrzegu.

Świat poetycki Stanisława Piętaka

Minęło 50 lat od śmierci Stanisława Piętaka – poety i prozaika o bogatym

dorobku, upamiętnionego w dowód uznania przez środowisko literackie utworzeniem

nagrody jego imienia, która stała się prestiżowa dzięki długiej liście znakomitych

pisarzy-laureatów, takich jak np. Józef Baran, Ernest Bryll, Jerzy Harasymowicz,

Urszula Kozioł, Wiesław Myśliwski czy Tadeusz Nowak. Stanisław Piętak

debiutował jako prozaik i w 1938 r. został nagrodzony przez Polską Akademię

Literatury za autobiograficzną powieść Młodość Jasia Kunefała. Po latach wszelako

wyżej ceni się jego poezję i częściej do niej powraca.

W kręgu różnorodnych oddziaływań

Debiutancki Alfabet oczu i Poezje zebrane Stanisława Piętaka dzieli

trzydzieści lat. Alfabet ukazał się pod koniec 1934 roku, z datą 1935, zaś tom Poezje

zebrane, w całości przygotowany przez autora, wyszedł już pośmiertnie, w 1964. W ciągu tych trzydziestu lat

twórczość poetycka Stanisława Piętaka wielokrotnie zmieniała swoje oblicze. Były okresy jej wzlotów, którym

towarzyszyło żywe zainteresowanie krytyki, i okresy erupcji słowa (w latach 1949-1956), kiedy – podobnie jak

wielu innych pisarzy utrzymujących się z pióra – ulegał dyktatowi socrealizmu.

Poezja Piętaka od samego początku rozwijała się na pograniczu tradycji i nowoczesności. Na jej tradycjonalność

wskazują nawiązania do romantyzmu, Młodej Polski i ludowości, natomiast jej nowoczesność określają silne

związki bezpośrednie z awangardą krakowską i awangardą czechowiczowską oraz – pośrednie – z przenikającymi

do Polski tendencjami nadrealizmu i ekspresjonizmu.

Przejął poza tym niemało z ludowo-literackiej tradycji rodzinnej: z wyobraźni i fantazji ojca (barwnie, zajmująco

opowiadającego przeżyte osobiście i zmyślone historie), z tkliwej uczuciowości matki, powiązanej z rodziną 8 M. Krajewski, Kultury kultury popularnej, Poznań 2005, s. 26.

ludowego poety Ferdynanda Kurasia, i co nieco z ducha na poły romantycznej, na poły agitacyjnej poezji młodo

zmarłego stryja, Franciszka Piętaka, znanego czytelnikom „Naprzodu” i „Przyjaciela Ludu”.

Autobiografizm. Żywioł wyobraźni

To, co w poezji Piętaka jest najbardziej jednorodne, mimo wielorakich nawarstwień i wewnętrznych

sprzeczności, to bezsprzecznie jej autobiografizm. Ów autobiografizm konkretyzuje odautorskie „ja” wierszy

lirycznych i narratora liryczno-epickich poematów, rytm przeżyć, zwłaszcza z dzieciństwa i młodości, odbijających

się w rozbudzonej transem natchnienia psychice, „organizuje” żywiołowo sytuacje liryczne, akcje czy prawie

fabuły poematów, nadając im kształt wewnętrznie zdeformowany, stąd ich amorficzna kompozycja. Obrazy

i zdarzenia w utworach Piętaka zdają się płynąć jak wzburzona rzeka, obfitująca w rozlewiska, sama sobie

wyznaczająca bieg, niczym nieokiełznana. To rzeka wyobraźni z wirami sprzecznych wrażeń, skłóconych

nastrojów i doznań uczuciowych. Eksplozja poetyckiego natchnienia zaskoczyła samego poetę. Był zafascynowany

siłą i spontanicznością własnej wyobraźni, nie umiał i nie chciał nad nią zapanować. Alfabet oczu to upust owych

spiętrzonych, nieuładzonych jeszcze, lecz urzekających dynamizmem myśli, uczuć i wrażeń.

Poskramianie żywiołu. W stronę poematu

Od Legend dnia i nocy datuje się pewna zmiana. Żywioł zostaje jakby poskromiony. Zbiór ten otwiera

nowy okres w poezji Stanisława Piętaka, w którym poeta narzuca sobie pewne rygory i zadania, by zadośćuczynić

radom krytyków i przyjaciół, a wśród nich głównie Stefana Napierskiego i Józefa Czechowicza. Namawiano go

właśnie do utemperowania liryzmu i podjęcia prób oczyszczonej z nadmiaru subiektywizmu epiki. Zamiast

poddawać się – jak do tej pory – żywiołom przeżyć i słów, poeta stara się nad nimi panować. Dawniej – sam tak

ocenia – nie wiedział, jak pogodzić w wierszu sprzeczność zachwytu i grozy, wynikającą z presji różnych, często

jednoczesnych bodźców, teraz procesem wypowiedzi kieruje jego selekcjonerska wola twórcza. Poezja nie jest

upadkiem, lecz tryumfem („Jak maszt podnoszę Cię nad siebie męko i chwało młodości”).

Podmiot nadal kreowany jest na samotnika, ale samotnika z wyboru, nie zaś – jak to było w Alfabecie oczu –

z niepojętego przeznaczenia. Wiersze drugiego tomiku utrzymane są w tonie zadziwiająco jednorodnej

melancholii. Przeżycia-zdarzenia układają się jakby w wątki-legendy, stąd tytuł całości Legendy dnia i nocy.

Symptomy ewolucji światopoglądowo-estetycznej. Liryka czy epika?

Połączenie indywidualizmu z elementami społecznymi, znalezienie psychospołecznych racji dla

jednostkowego buntu (zemsta reakcją na krzywdę), oderwanie wiejskiej zbiorowości od tła i nadanie jej rangi

współbohatera, próba przyporządkowania niepojętemu dotąd losowi determinant historycznych, wreszcie

uczynienie podmiotu lirycznego i narratora bardziej świadomym konstruktorem sytuacji i akcji – oto wymowne

symptomy ewolucji światopoglądowo-estetycznej Piętaka.

W związku z poematami, powstałymi w 1935 r., zaczyna poetę trapić dylemat, który szczególnie da znać o sobie

w latach powojennych: zdezorientowany radami i ocenami, nie mógł zdecydować się, czy pójść za wewnętrznym

głosem sensualno-naturalistycznego subiektywizmu (jak radzili rówieśnicy ze środowiska literackiego,

wyróżniający Alfabet oczu), czy w stronę archetypicznego obiektywizmu (za czym obstawali głównie Napierski

i Czechowicz, których poeta traktował prawie jak nauczycieli). Wtedy też zaczyna wahać się co do rodzaju

literackiego: zostać lirykiem czy epikiem, realizować awangardowy postulat skrótu czy ulec – dla pozyskania

szerszego kręgu czytelników – poniekąd nieuchronnej przy narracji i opisie „manierze prozaicznej”. Dylemat ten

(liryka czy epika) ciąży także na wydanej pod koniec 1937 r. powieści Młodość Jasia Kunefała.

Powrót do liryki napięć egzystencjalnych

Dość wysoka na ogół ocena pierwszych poematów przez krytykę nie skłoniła Piętaka - na szczęście - do

rezygnacji z liryki. W Obłokach wiosennych i w Arkuszu poetyckim – ulegając niektórym wskazaniom teorii

„poezji czystej”, jak również ogólnym tendencjom katastroficznym – powraca Piętak w rejony napięć

egzystencjalnych. I to właśnie sprzyja nowej eksplozji liryzmu, jednak już nie tak żywiołowego, jak w okresie

Alfabetu oczu, ale powściągliwie kontrolowanego: elementy konstytuujące poszczególne obrazy są kojarzone

i dobierane pod kątem znaczeniowego pokrewieństwa, co korzystnie rzutuje na kompozycję wewnętrzną utworów.

Smutek, żal, rozterka, osamotnienie w symbolicznych strofach tego okresu przenikają się niekiedy z radością,

zachwytem, rozkoszą olśnienia – w sumie jednak tonacja jest minorowa. Wyczuwa się wielostronność nawiązań:

do romantyzmu, nadrealizmu, ludowości.

Głęboki impas twórczy w okresie wojny i okupacji

Okres wojny i okupacji nie sprzyjał twórczemu rozwojowi Piętaka. Przytłaczał go ogromem nowych

problemów i doświadczeń, których nie mogły unieść wątłe strofy liryki. Lęk przed rewizją

i aresztowaniem powstrzymywał od podejmowania aktualnej tematyki: walki z wrogiem oraz walki

o wyzwolenie społeczne. Czas żądał wierszy-apelów, a takich Piętak dotąd w ogóle nie pisał. Dlatego unikał

zasadniczych spraw, podejmując jedynie – z czystej potrzeby tworzenia jako wewnętrznej ucieczki – zagadnienia

błahe, pisząc niekiedy nawet utwory wręcz przepojone ludowo-rubaszną nastrojowością; na przekór atmosferze

totalnej śmierci i niewypowiedzianych cierpień ludzkich. Jedną z tych błahych treściowo prób o małych także

walorach artystycznych jest obszerny poemat pt. Student Paweł, napisany zresztą, na co wskazuje dokumentacja

akcji „Wisła”, w celach zarobkowych.

W powojennym nurcie poezji publicystycznej

Lata powojenne przynoszą znaczne ożywienie twórcze. Poeta rychło otrząsnął się z koszmaru wojny

i zaczął służyć swym piórem wielu sprawom, które absorbowały społeczeństwo i środowisko pisarskie. Podejmuje

rozrachunek z „czasem pogardy”, opiewa radość rodzącego się na nowo życia

w wyzwolonym kraju, wraca do subtelnej liryki pejzażowej poświęconej głównie rodzinnej wsi.

Jego tematyczne zainteresowania są nader wielostronne. Zmienna jest także forma wierszy: krótkie zapisy

przeplatają się z utworami o rozmachu nieomal epickim. Ilość jednak nie przechodzi w jakość; nadto poezja

Piętaka z roku na rok zaczyna coraz wyraźniej zatracać swój rys indywidualny.

Narzucona metoda tendencyjnego, obowiązkowo optymistycznego w wymowie realizmu, była obca duchowi

Piętaka, który przeżywszy chore i głodne dzieciństwo, pełną rozterek młodość, gorycz wegetacji w wielkich

miastach i wszystko to, czym musiał okupić start literacki, miał trwałą skłonność do melancholii, pełnej

rozpaczliwego buntu, pesymizmu.

Do tej pory nasycał swą poezję zwłaszcza wspomnieniami, intymnymi doznaniami bądź też obrazami z życia

społeczności wiejskiej, z której się wywodził; teraz trzeba było otworzyć się na całokształt spraw ideologicznych,

politycznych. Podstawową funkcją poezji stało się służenie polityce partii i państwa, miała ona niejako

uczestniczyć w procesie przemian społecznych. Nic więc dziwnego, że poezja Piętaka (i przecież nie tylko jego)

nabiera cech zwersyfikowanej publicystyki. Jest jednoznaczna w wymowie, prosta, komunikatywna, ale też

rozwlekła, pełna wielosłowia, obiegowych sloganów, haseł z przemówień. Ma agitować na rzecz odbudowy

z wojennych zniszczeń, na rzecz walki z wrogiem klasowym, bumelanctwem w pracy, na rzecz rzetelnego

wykonywania zadań planu sześcioletniego, zakładania spółdzielni produkcyjnych na wsi, przewodzenia we

współzawodnictwie itp.

Oto reprezentatywne dla tego okresu utwory (mówią wszystko już same tytuły): Przemówienie wiejskiego

aktywisty, Nad 62 punktem Projektu Konstytucji, Ku nowemu, Społeczna służba, Przodownica Anna, Na otwarcie

spółdzielni produkcyjnej w S., Wróg działa.

Ocalenie siebie w liryce szczerego wyznania

Po 1956 roku poezja Piętaka zaczęła stopniowo uwalniać się od publicystycznej tematyki sztampowej,

uproszczonej stylistyki.

W trzech ostatnich tomikach (Szczęście i cierpienie 1958, Pośrodku żywiołów 1960 i Zaklinania 1963) poeta staje

się na powrót sobą. Zdumiewa w tych zbiorkach jednorodność widzenia poetyckiego, odzwierciedlająca się

w konsekwencji obrazowania. Plastyka wierszy harmonijnie łączy się z ich refleksyjnością. Są zarazem głębokie

i wyraziste, mają klarowną kompozycję, niekłamaną siłę ekspresji. Jest to poezja szczerego wyznania,

psychicznego odsłonięcia się. Jawa i sen, jasność i ciemność, radość i przepastny smutek, nadzieja i głębokie

przeżycie fatalizmu przemijania – oto pulsujące w niej sprzeczności, nierozdzierające, ale swoiście organizujące.

Są w niej obecne wszystkie żywioły przestrzeni i czasu, a więc przyrody i osobiście przeżytej historii od

dzieciństwa po dojrzałość, od naiwności pierwszego wzruszenia po wszechogarniającą i przenikającą wszystko

dordzennie świadomość. W ostatnich zbiorkach co krok wyczuwa się bolesne piętno osobistych wspomnień poety.

Poeta jest medium ludzkich spraw i wypowiadając je, nie używa żadnych kamuflaży. Dzięki owemu stopieniu się

tego, co osobiste, intymne, z duchem „ludzkich spraw”, szczerości lirycznego wyzwania z „naturalnym” artyzmem

prostej formy twórczość poetycka Piętaka, szczególnie w Zaklinaniach, osiąga swój najwyższy wzlot. Zaklinania

zafascynowały krytykę i wielu czytelników, zdawały się otwierać nowe perspektywy.

Dlatego tak wstrząsnęła wszystkimi wieść o tragicznie przedwczesnej śmierci poety, śmierci zostawiającej gorycz

„niedocieczonego wątku”.

W 50. rocznicę śmierci Stanisława Piętaka w Bibliotece Pedagogicznej w Tarnobrzegu odbyło się seminarium

„Stanisław Piętak – piewca ziemi nadwiślańskiej” z udziałem m.in. Stanisława Nyczaja; wiersze poety

recytował Bohdan Gumowski (fot. Anna Słodownik)

Źródło: Stanisław Nyczaj: Świat poetycki Stanisława Piętaka W: Świętokrzyski Kwartalnik Literacki, Kielce 2014,

nr 3-4

Ciekawa inicjatywa

Wpływ czytania na rozwój intelektualny i emocjonalny człowieka

XI Ogólnopolski Tydzień Bibliotek ph. „Czytanie łączy pokolenia” stał się dla mnie pretekstem,

a jednocześnie inspiracją, do przygotowania wykładu o zaletach czytania (wraz z prezentacja multimedialną). Serię

prelekcji o wpływie czytania na nasz rozwój intelektualny i emocjonalny wygłosiłam dla nauczycieli, jak również

uczniów różnych typów szkół.

Na początku każdego spotkania starałam się wprowadzić słuchaczy w tematykę wykładu kilkoma cytatami

o książkach, z których najżywszą reakcję wywoływały zawsze słowa Andrzeja Saramonowicza (reżysera

i dziennikarza):

„kobiety, które nie czytają, są jak te, które się nie myją. Można z nimi pleplać, nie sposób z nimi rozmawiać”.

Część merytoryczną rozpoczynałam od wyjaśnienia, czym jest czytanie, zwracałam uwagę na to, iż jest

to ważna kompetencja w naszym życiu, bo przecież umożliwia nam:

porozumiewanie się ze sobą

przekaz doświadczeń między pokoleniami

udział w procesie kształcenia

rozwój intelektualny i emocjonalny.

Naukowcy od dawna podglądają pracę mózgu w trakcie czytania. W ostatnich latach te obserwacje są coraz

dokładniejsze i bardziej dogłębne. Okazuje się, że czytanie powoduje zmiany w aktywności naszego mózgu –

wzmacnia połączenia między neuronami; jest niczym odświeżająca kąpiel dla naszych szarych komórek.

Następną ważną część wykładu stanowiło zaprezentowanie 8 powodów, dla których warto czytać.

Oczywiście jest ich z pewnością więcej, ale ja wybrałam takie:

1. Czytanie rozwija słownictwo, płynne wysławianie się; język potoczny (czyli ten, którym posługujemy

się na co dzień) jest dosyć ubogi, natomiast ten literacki jest o wiele bardziej zróżnicowany.

2. Dzięki czytaniu lepiej piszemy, popełniamy zdecydowanie mniej błędów (ortograficznych,

interpunkcyjnych i in.). Ludzie, którzy nie czytają dłuższych tekstów, mają ubogi zasób słownictwa

i – co za tym idzie – trudno jest im napisać opowiadanie, połączyć ze sobą zdania, które wynikają

logicznie jedno z drugiego.

3. Czytając, stajemy się mądrzejsi, zdobywamy wiedzę z różnych dziedzin.

4. Czytanie pobudza fantazję, uczy budować obrazy w wyobraźni, jak również kształci umiejętność

skupienia uwagi.

5. Książki uwalniają emocję i oczyszczają naszą duszę – to, co czytamy, może nas rozśmieszyć,

zasmucić, pocieszyć itp.

6. Ludzie, którzy dużo czytają, mają lepszą pamięć, zdolność zapamiętywania informacji i logicznego

myślenia.

7. Czytanie rozwija umiejętności społeczne, zwłaszcza zdolność empatii (potrafimy lepiej rozpoznawać

emocje drugiej osoby). Jak to jest możliwe? Przecież gdy czytamy jakąś powieść, patrzymy

na wszystko oczyma bohatera literackiego, przyjmujemy jego punkt widzenia i dzięki temu ćwiczymy

umiejętność postawienia się na miejscu kogoś innego, która może się nam przydać w świecie

rzeczywistym.

8. Wszelka aktywność umysłowa – zwł. czytanie – zmniejsza skutki starzenia się mózgu w późnych

latach życia, pomaga na starość zachować jasność umysłu.

PODSUMOWANIE:

Dla nieprzekonanych słuchaczy miałam jeszcze jednego asa w rękawie – krótki filmik zrealizowany w ramach kampanii

społecznej „Czytaj – podrywaj” (online: https://www.youtube.com/watch?v=BB2WSP85XUc) pokazujący, że czytanie

przydaje się nam również w sferze towarzyskiej, bo zwiększa naszą atrakcyjność.

Bernadeta Burdzy

Hurra matura!!!

Cogito – dla młodych - zdolnych z pasją

Rynek czasopism dla licealistów nie jest zbyt rozległy, choć w tych

młodych ludziach drzemie olbrzymi potencjał. Dla nich właśnie

przeznaczony jest dwutygodnik „Cogito” wydawany przez Agencję

Wydawniczą AGA PRESS, obecny na rynku wydawniczym od

1994.

Tematyka czasopisma związana jest z życiem w liceum: edukacją,

maturą, imprezami – czyli dotyczy większości aspektów żywota przeciętnego licealisty. Często znaleźć możemy tam

także ciekawe reportaże. Magazyn przygotowuje licealistów do egzaminu dojrzałości. I to z sukcesem! Jest jedynym

pismem edukacyjnym na polskim rynku wydawniczym, które w sposób rzetelny pomaga przygotować się do matury.

Doradza też przy dokonywaniu wyboru dalszej drogi kształcenia.

„Cogito” jest zawsze blisko spraw młodych. Promuje dobrą i ambitną rozrywkę, aktualności kulturalne. Daje też

szansę na debiut licealistom. Pomaga uczniom w rozwiązywaniu ich życiowych i szkolnych problemów.

Wśród współpracowników są cenieni specjaliści z zakresu psychologii i pedagogiki szkolnej.

W magazynie znajdziecie stałe rubryki:

Na temat – ciekawe artykuły na aktualne tematy

Pasje inspiracje – opowieści o ludziach, którzy mają pasje i fascynacje

Paszport do świata – dla tych, którzy chcieliby studiować za granicą – przegląd zagranicznych uczelni

Czas na debiut – twórczość poetycka i prozatorska młodych zdolnych

Muza, książka, film – czego słuchać, co czytać, co obejrzeć.

Połowa magazynu przeznaczona jest dla maturzystów i znaleźć tam można: omówienie lektur i obrazów,

przykładowe pytania do matury ustnej z języka polskiego, kursy dla maturzystów z biologii, geografii, WOS-u,

przykładowe arkusze egzaminacyjne z matematyki, poziom podstawowy – zadania zamknięte i otwarte oraz rozwiązania

zadań z komentarzem.

Czasopismo dostepne w Czytelni Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu.

Ewa Wicherska