8/9/2019 Biuletyn Informacyjny 11/2004

1/4

Biuletyn informacyjny zawiera informacje

dotyczce ksztatowania si ustawodawstwa

gospodarczego oraz jego wykadni w Polsce.

Biuletyn informacyjny ma charakter wewntrzny

i jest przeznaczony wycznie do wiadomoci

jego adresata.BIULETYN

INFORMACYJNYDotyczy zmian stanu prawnego w okresie od dnia 16 padziernika 2004 roku do dnia 15 listopada 2004roku.

Stan prawny na dzie 15 listopada 2004 roku.

l i s t o p a d 2004 [numer 11/35]

ALERTY:

TOMCZAK i PARTNERZY

S P K A A D W O K A C K A L A W O F F I C E

Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel. (22) 33 96 500fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.plwww.tomczak.pl

TOMCZAK i PARTNERZY

S P K A A D W O K A C K A L A W O F F I C E

Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel. (22) 33 96 500fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl

www.tomczak.pl

Ustawa o komornikach sdowych i egzekucji Dnia 13 listopada br. wesza w ycie nowelizacja ustawy

o komornikach sdowych i egzekucji. Wprowadza ona nowe zasady i opaty za dochodzenie naleno ci orzekanych

przez sdy. Opata za zabezpieczenie nalenoci wynosi bdzie 2 % wartoci roszczenia. Sdy uzyskay prawodo zmniejszenia wysokoci opaty. W sprawach o egzekucj wiadcze pieninych utrzymano opat stosunkow,

ktr komornik pobiera zalenie od wartoci egzekwowanego wiadczenia, w wysokoci 15 % egzekwowanego

wiadczenia, jednak nie mniej ni 1/10 i nie wicej ni trzydziestokrotno prognozowanego przecitnego wyna-

grodzenia w strefie budetowej.

Skarga na przewleko postpowania Dnia 16 listopada br. Sd Najwyszy podj uchwa, zgodnie

z ktr skarga obywatela na przewleko postpowania przed sdem apelacyjnym czy Sdm Najwyszym musi

by sporzdzona przez adwokata lub radc. Co wi cej, SN nada moc zasady prawnej tej uchwale, co oznacza, e

wszystkie inne skady SN musz j respektowa (sygn. akt III SPP 42/04).

8/9/2019 Biuletyn Informacyjny 11/2004

2/4

Ustawa o swobodzie dziaalnoci gospodarczej

Konwencja haska

Dnia 22 lipca 2004 roku Sejm uchwali ustaw o ratyfikacji

Konwencji znoszcej wymg legalizacji zagranicznych

dokumentw urzdowych, sporzdzonej w Hadze dnia5 padziernika 1961 roku (Dz.U. z 2004 roku Nr 194, poz.

1980). Konwencja zostaa ratyfikowana przez Prezydenta RP

w dniu 15 padziernika 2004 roku.

(Przedmiot Konwencji) Przedmiotem Konwencji jest, jak na-

zwa wskazuje, zniesienie obowizku legalizacji zagranicznych

dokumentw urzdowych poprzez zastpienie legalizacji jed-

nolitym powiadczeniem autentycznoci dokumentu zwanym,

z jzyka francuskiego, apostille.

(Stan dotychczasowy) Obecnie przedoenie polskim orga-

nom pastwowym dokumentu urzdowego sporzdzonego za

granic wymaga w praktyce, dla zapewnienia mu mocy rw-

nej polskiemu dokumentowi urzdowemu, jego uprzedniej le-

galizacji przez polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne lub

urzd konsularny znajdujcy si w pastwie, z ktrego doku-

ment pochodzi. Analogiczna procedura jest stosowana w od-wrotnej sytuacji, tj. gdy polski dokument urzdowy jest przed-

stawiany w toku postpowania przed organami pastw obcych.

Legalizacja polega na tym, e przedstawiciel dyplomatyczny

lub urzdnik konsularny pastwa, w ktrym dokument ma zo-

sta uyty powiadcza autentyczno podpisu, charakter,

w jakim dziaaa osoba podpisujca dokument lub tosamo

pieczci lub stempla, ktrym dokument jest opatrzony. Celem

legalizacji jest zagwarantowanie, e zagraniczny dokument

jest autentyczny i w zwizku z tym moe by traktowany tak

jak dokument sporzdzony przez polski urzd. Jest to niezwy-

kle istotne z punktu widzenia obrotu pranego, poniewa do-

kument urzdowy ma szczegln moc dowodow, polegaj-

c m.in. na tym, ze stanowi on dowd tego, co zostao w nim

urzdowo stwierdzone.

Legalizacja w takiej formie jest procedur kosztown i powol-

n, ktra ma negatywny wpyw na obrt prawny z zagranic

i w konsekwencji utrudnia rwnie midzynarodowy obrt han-

dlowy. W zwizku z tym, w celu wyeliminowania wspomnia-

nych niedogodnoci w dniu 5 padziernika 1961 r. w Hadze

doszo do podpisania Konwencji znoszcej wymg legalizacji

zagranicznych dokumentw urzdowych, do ktrej to konwen-

cji przystpia Polska.

(Procedura konwencyjna) Autorzy Konwencji zastpili trady-

cyjn legalizacj inn procedur, ktra z jednej strony gwaran-

towaaby wiarygodno przedkadanych dokumentw urzdo-

wych, a drugiej uprociaby cay proces ich uwierz ytelniania.

W rezultacie Konwencja przyja system, ktry znosi pomi-

dzy stronami legalizacj dokumentw urzdowych (w tym a k-

tw notarialnych) dokonywan przez przedstawicielstwa dy-

plomatyczne i urzdy konsularne, zastpujc j jednolitym we

wszystkich pastwach stronach Konwencji powiadczeniem

autentycznoci dokumentu urzdowego. Powiadczenie to,tzw. apostille, dokonywane jest przez waciwy organ pastwa,

z ktrego pochodzi przedkadany dokument. Jest to istotna r-

nica w porwnaniu z legalizacj, ktra dokonywana jest przez

urzdy pastwa, w ktrym dokument ma by przedstawiony.

Apostille powiadcza autentyczno podpisu, charakteru, w ja-

kim dziaaa osoba, ktra podpisaa dokument oraz, w razie po-

trzeby pieczci lub stempla, ktrym opatrzony jest dokument.

Apostille ma form adnotacji dokonanej na samym dokumen-

cie lub dokumentu do niego doczanego. Co wane apostille

jest zwolnione z wszelkich dalszych powiadcze, a pastwa

strony Konwencji obowizane s je honorowa i, zgodnie

z Konwencj, nie mog wymaga innej formy powiadczenia

autentycznoci podpisu, charakteru w jakim dziaaa osoba,

ktra podpisaa dokument oraz, w razie potrzeby pieczci lub

stempla, ktrym opatrzony jest dokument.

(Zakres obowizywania Konwencji) Donioso Konwencji dlaobrotu prawnego z zagranic wynika z tego, e jej stronami

jest ponad 80 pastw, w tym wszystkie pastwa czonkowskie

Unii Europejskiej (cznie z pastwami, ktre przystpiy w dniu

1 maja 2004 roku) z wyjtkiem Krlestwa Danii, ktra

w ogle nie wymaga legalizacji zagranicznych dokumentw

przedstawianych na jej terytorium. Fakt nieobowizywania Konwencji

w Polsce by zaskakujc i trudn do wyjanienia obcokrajow-

com odmiennoci polskiego systemu prawnego.

Dla zapewnienia wykonania Konwencji Polska musi

wyznaczy organ krajowy, ktry bdzie uprawniony

do wydawania apostille. Ponadto przewiduje si

wprowadzenie opaty za wydawanie apostille w wysokoci

ok. 15 euro.

Wejcie w ycie Konwencji zaley od jej opublikowania

w Dzienniku Ustaw i wydania ustawy zapewniajcej jej wyko-

nanie. Trudno jest obecnie okreli kiedy to nastpi, jest to jed-

nak kwestia co najmniej kilku miesicy. (aj)

BIULETYN INFORMACYJNY2

szerok definicj tzw. winy organizacyjnej podmiotu zbiorowego.

Zgodnie z kwestionowanymi przepisami podmiot zbiorowy ponosi

odpowiedzialno przypadku stwierdzenia co najmniej braku

naleytej starannoci w wyborze osoby fizycznej lub braku nadzoru

nad t osob albo gdy organizacja dziaalnoci podmiotu nie

zapewnia uniknicia popenienia czynu zabronionego. Trybuna

stwierdzi, e zwizek przyczynowy pomidzy zachowaniem

osoby fizycznej a zachowaniem podmiotu zbiorowego zosta

ujty zbyt szeroko. W szczeglnoci Trybuna wskaza, e na

mocy kwestionowanych przepisw odpowiedzialno podmiotu

zbiorowego moe rozciga si rwnie na zachowania osb

pozostajcych poza struktur przedsibiorstwa, nad ktrymi

podmiot zbiorowy nie moe mie dostatecznej kontroli.

(Wysoko kar) Trybuna zakwestionowa wreszcie regulacj

odnoszc si do wysokoci kar nakadanych na podmioty

zbiorowe. W myl tych przepisw kara pienina moe wynosi

do 10 % przychodu w roku poprzedzajcym wydanie orzeczenia.

Zdaniem Trybunau taka regulacja narusza zwizek przyczynowy

pomidzy czynem przestpnym momentem wymierzenia kary,

a ponadto moe nastrcza sdom powane trudnoci inter-

pretacyjne, szczeglnie w przypadku podmiotw nie prowa-

dzcych ksig rachunkowych.

(Utrata mocy obowizujcej przepisw) Trybuna po

raz kolejny skorzysta z uprawnienia do odsunicia

w czasie utraty mocy obowizujcej niekonstytucyjnej regulacji.

Zakwestionowane przepisy bd obowizywa do dnia 30 czerwca

2005 roku. Tyle czasu ma Parlament na uchwalenie niezbdnej

nowelizacji, ktra zastpi uchylone przepisy. (mj)

Decyzja Urzdu zamiast Umowy

W dniu 4 listopada 2004 roku Prezes Urzdu Regulacji

Telekomunikacji i Poczty wyda decyzj w sprawie zmiany

umowy o poczeniu sieci Tele 2 z sieci Telekomunikacji

Polskiej S.A. w zakresie umoliwiajcym abonentom TP S.A.

dostp za porednictwem numeru NDS lub preselekcji do usug

miejscowych i strefowych wiadczonych przez Tele 2.

(Zasada dostpu do sieci) Zgodnie z Prawem Telekomunikacyjnymabonent stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej eksploatowa-

nej przez operatora o znaczcej pozycji rynkowej (w zakresie te-

lefonii stacjonarnej jest nim w Polsce TP S.A.) moe wybra do-

wolnego operatora wiadczcego usugi telefoniczne poprzez:

preselekcj (zoenie u dotychczasowego operatora dyspozycji

o kierowaniu pocze przez sie wybranego operatora) lub nu-

mer dostpu do sieci (cztero- lub piciocyfrowy numer NDS

zwany popularnie prefiksem wybierany przy kadym pocze-

niu telefonicznym).

(Rozszerzenie dostpnoci wyboru) Na gruncie poprzedniej

ustawy Prawo telekomunikacyjne abonenci sieci stacjonarnych

mogli wybiera, w wyej opisany sposb, alternatywnego

operatora dla realizacji pocze telefonicznych midzystrefowych,

midzynarodowych i do sieci telefonii komrkowych. Cho

odpowiednie przepisy Prawa telekomunikacyjnego dopuszczajce

wybr operatora w zakresie pocze lokalnych wprowadzonojeszcze 2003 roku to do tej por y moliwo ta pozostawaa jedynie

na papierze. Powd by prozaiczny. aden z konkurencyjnych

wobec TP S.A. operatorw nie mg wiadczy tych usug, gdy

nie zawar odpowiedniej umowy z Telekomunikacj umoliwiajcej

korzystanie z jej infrastruktury. Sama Telekomunikacja rwnie

nie uatwiaa zawarcia tej umowy, przecigajc negocjacje

i stawiajc wysokie w ymagania techniczne. Spka Tele 2 ju

dnia 14 lipca 2003 roku wystpia do TP S.A. o zmian umowy

o poczeniu sieci w zakresie usug miejscowych i strefowych.

Jako e operatorzy nie doszli do porozumienia Tele 2 wystpia

w marcu 2004 roku z wnioskiem o dokonanie zmiany umowy do

Prezesa URTiP. Decyzj z dnia 4 listopada 2004 Prezes URTiP

okreli m.in. warunki techniczne pocze midzy sieciami obu

operatorw. Tym samym Tele 2 moe rozpocz niezwocznie

przygotowania do wiadczenia usug. Rwnoczenie TP S.A. ma

prawo odwoa si od decyzji Prezesa URTiP do Sdu Ochrony

Konkurencji i Konsumentw.

Ta precedensowa decyzja wyznacza ramy jakie powin-

ny przyj umowy innych operatorw zawierane z TP S.A.

w celu wiadczenia usug pocze lokalnych i strefowych.

(ms)

BIULETYN INFORMACYJNY 7

Prawo prywatne midzynarodowe

Nowe przepisy Prawo telekomunikacyjne

8/9/2019 Biuletyn Informacyjny 11/2004

3/4

BIULETYN INFORMACYJNY6

Istotne zmiany

W czerwcowym numerze Biuletynu informowalimy

o projekcie zmian w ustawie o VAT, jaki wwczas wpyn do

Sejmu. Projekt zawiera wiele zmian istotnych przede wszystkim

z punktu widzenia obrotu gospodarczego, doprecyzowuje nie-jasne uregulowania, a take zawiera istotn zmian, dotyczca

tzw. zych dugw. Sejmowa podkomisja zakoczya prace

nad tym projektem pozytywnie opiniujc wikszo spord

proponowanych zmian, teraz rozpoczn si prace w Komisji

Finansw Publicznych oraz dalsze prace w Sejmie. Oto najwa-

niejsze spord proponowanych przez projekt zmian:

(Nabycie i dostawa wewntrzwsplnotowa) Celem projektu

jest usunicie wadliwie sformuowanych obecnych regulacji.

W obowizujcym stanie prawnym podstawa opodatkowania

obejmuje wszelkie wydatki nabywcy zwizane z nabyciem

towarw - art. 31 ust. 2 podstawa opodatkowania obejmuje

podatki, ca, opaty i inne nalenoci zarwno podatkowe

jak i niepodatkowe). Podkomisja proponuje, eby te i nne

nalenoci ograniczy tylko do nalenoci publicznoprawnych

(jeeli podatnik sprowadza z innego kraju UE towar

i sam poniesie koszty transportu, to kosztw tych nie bdziemusia dodawa do podstawy opodatkowania). Proponuje

si take zmian przepisu dotyczcego rabatw udzielanych

w nabyciu wewntrzwsplnotowym, tak, aby kady legalny

i prawnie dopuszczalny rabat zmniejsza podstaw opodatkowania

(obowizujce uregulowania nie pozwalaj na jednoznaczna

interpretacj w tym zakresie).

W przepisach dotyczcych dostawy wewntrzwsplnotowej.

proponuje si zmian w postaci uchylenia wymogu posiadania

dowodu otrzymania towaru od nabywcy. Projekt zakada,

e wystarczajc przesank do skorzystania z zerowej

stawki bdzie fakt posiadania przez podatnika tylko kopii

faktury, specyfikacji a take dokumentu spedytorskiego lub

przewozowego. Zaoenia projektu id dalej: jeeli podatnik

nie bdzie mia tych dokumentw, to niejako przejciowo

zastosuje opodatkowanie stawk krajow. Jeeli ju otrzyma te

dokumenty, to zastosuje stawk zerow ( projekt zawiera take

propozycje, aby podatnik rozliczy opodatkowanie stawk zerow

takich transakcji w skadanej na bieco deklaracji VAT, a nie

w korekcie deklaracji).

(Zwrot podatku) Projekt wprowadza zmiany dotyczce

sposobu zwrotu VAT w przypadku czynnoci niepodlegajacych

opodatkowaniu, ale dajcych prawo do zwrotu, czyli ze wzgldu

na miejsce wiadczenia. Teraz, aby otrzyma zwrot z tytuu

takich czynnoci niepodlegajcych opodatkowaniu, naley

wydzieli podatek naliczony przypadajcy na te czynnoci

i dodatkowo napisa umotywowany wniosek (podatnik

z reguy nie ma moliwoci precyzyjnego obliczenia, ile podatku

naliczonego przypada na te czynnoci- urzdy skarbowe nie

maj pewnoci czy podana kwota jest prawidowo obliczona,

w efekcie ocigaj si ze zwrotami, a niekiedy ich nie dokonuj).

Przyjto rozwizanie przewidujce, e zwrot z tytuu czynnoci

niepodlegajcych opodatkowaniu ze wzgldu na miejsce

wiadczenia, bdzie dokonywany w trybie przewidzianym przy

stosowaniu stawki zerowej, czyli te przepisy bd miay w tym

przypadku odpowiednie zastosowanie.

(Reprezentacja i reklama) Obecne przepisy daj podstaw, aby

sadzi, e reprezentacja oraz reklama w ogle nie podlegaj

opodatkowaniu, a tymczasem wikszo podatnikw opodat-

kowuje j. Opodatkowane jest przekazanie towaru na potrzeby

zwizane z prowadzonym przedsibiorstwem, cho przekaza-

nie towaru na reprezentacj i reklam jest na pewno zwi zane

z prowadzonym przedsibiorstwem. Propozycja zmiany zmierza

do tego, eby przekazanie towaru podlegao opodatkowaniu,

gdy jest prawo do odliczenia i mamy do czynienia z przekaza-

niem zwizanym z prowadzonym przedsibiorstwem.

(Samodzielna dziaalno gospodarcza, umowy zlecenia,

kontrakty menederskie) Projekt zawiera propozycje

zmiany dotyczce art. 15 ust. 3 pkt. 3, ktry to stanowi, e

nie zalicza si do samodzielnej dziaalnoci gospodarczej

przychodw z osobicie wykonywanej dziaalnoci wymienionej

w art. 13 pkt. 2-8 ustawy o podatku dochodowym od osbfizycznych, jeeli wykonujce je osoby s zwizane ze

zlecajcymi wizami tworzcymi stosunek prawny dotyczcy

warunkw wykonania, wynagrodzenia i odpowiedzialnoci

zlecajcego wykonanie czynnoci. W praktyce przepisy te

interpretuje si w ten sposb, e jeeli istniej wizy prawne,

w ramach ktrych zleceniodawca ponosi zwaszcza od-

powiedzialno za dziaania zleceniobiorcy rwnie wo-

bec osb trzecich to wtedy nie mamy do czynienia

z usugami w rozumieniu ustawy nie podlegajcymi VAT. Jest to

jednak tylko interpretacja, dlatego w zaakceptowanym projekcie

okrela si na czym ma faktycznie polega odpowiedzialno

zleceniodawcy, o ktrej mowa w tym ar tykule, proponuje

si, aby wyranie podkreli, e chodzi o odpowiedzialno

wobec osb trzecich. Ta sama zasada ma rwnie obj

umowy dotyczce prawa autorskiego. Sejmowa podkomisja

zaaprobowaa przepis, z ktrego wynika, e jeeli zl eceniodawca

bierze na siebie odpowiedzialno za to, co robi zleceniobiorca

w przypadku, gdy czy ich umowa z zakresu prawa autorskiego,

to nie bdzie ona podlega VAT. Oznacza to, e rwnie

w przypadku umw zwizanych z prawem autorskim miayby

zastosowania zaakceptowane przez podkomisj zmienione

przepisy art. 15 ust. 3 pkt 3.

Zmiany proponuj take objcie wspomnianym art. 15 ust. 3

ustawy o VAT take kontraktw menederskich, obecnie bowiem

w artykule tym mowa jest o wykonywanej osobicie dziaalnoci

wymienionej w art. 13 pkt 2 - 8 ustawy o podatku dochodowym

od osb fizycznych, natomiast o przychodach osiganych

z kontraktw menederskich jest mowa w art. 13 pkt 9 ustawy

BIULETYN INFORMACYJNY 3

Zmiana listy wydatkw i terminw

W parlamencie trwaj prace nad zmian Ustawy z 2002 roku

o finansowym wspieraniu inwestycji (Dz. U. z 2002 roku Nr 41,

poz. 363). Zmiany w ustawie dyktowane s przede wszystkim

koniecznoci dostosowania regulacji do przepisw Unii

Europejskiej. Generalnie zmiany dotycz trzech dziedzin.

Znowelizowana zostanie lista wydatkw kwalifikujcych si

do wsparcia, nieco inne zasady wprowadzone zostan do

terminw skadania wnioskw oraz dokumentw zaczanychprzy ubieganiu si o wsparcie.

(Lista wydatkw kwalifikujcych si do wsparcia) Zgodnie

z proponowanymi zmianami, nie bdzie mona dofinan-

sowa wydatkw zwizanych z opatami za porady praw-

ne, opaty notarialne, koszty ekspertyz technicznych

i finansowych jak rwnie opaty za prowadzenie rachun-

ku bankowego, nawet, jeeli koszty te s bezpored-

nio zwizane z inwestycj. Co wicej, z chwil wejciaw ycie nowych przepisw, wydatki na zakup rodkw trans-

portu nie bd ju wydatkami kwalifikujcym si do wsparcia

(dotychczas uprawnienie takie mieli przedsibiorcy prowa-

dzcy dziaalno gospodarcz w zakresie usug transporto-

wych). Ta ostatnia zmiana wynika z noty Komisji Europejskiej

z dnia 30 lipca 1998 roku zgodnie, z ktr koszty nabycia po-

jazdw w zasadzie s wyczone z funduszy strukturalnych,

w szczeglnoci z uwagi na trudnoci z zagwarantowaniem, e

pojazdbdzie uytkowany wycznie w celach, dla jakich zo-sta zakupiony i w ycznie w granicach strefy zakwalifikowanej

do objcia pomoc.

(Termin skadania wnioskw) Projektowana ustawa przewiduje

dwa okresy; pierwszy miesic pierwszego kwartau i ostatni miesic

drugiego kwartau roku kalendarzowego, przy czym kolejno

zoenia nie bdzie miaa wpywu na udzielenie wsparcia. Do

tej pory przepisy przewidyway moliwo skadania wnioskw

w okresie ostatniego miesica kadego z dwch pierwszych

kwartaw roku kalendarzowego, a wic odpowiednio marcaoraz czerwca, co stanowio bez wtpienia utrudnienie

w planowaniu prac inwestycyjnych.

(Wymagane zawiadczenia przy skadaniu wnioskw) Projekt

wprowadza take zmiany o charakterze bardziej porzdkujcym

ni innowacyjnym w zakresie zacznikw, jakie naley

zoy wraz z wnioskiem. Nowoci jest natomiast przepis

zobowizujcy przedsibiorcw do zoenia owiadczenia

o przestrzeganiu przepisw prawa w zakresie bezpieczestwa

i higieny pracy.

Ustawa ze zmianami (nr druku 3227) obecnie znajduje si

ponownie w Sejmie, ktry bdzie gosowa nad poprawkami

zgoszonymi przez Senat. Przepisy wejd w ycie w dniu ich

ogoszenia. (iw)

Ustawa o VAT

Projekty legislacyjneUstawa o finansowym wspieraniu inwestycji

Orzecznictwo, decyzje administracyjne

Trybuna Konstytucyjny kwestionuje 9przepisw

W wyroku z dnia 3 listopada 2004 roku (sygn. akt K 18/

03) Trybuna Konstytucyjny stwierdzi niekonstytucyjno

niektrych przepisw ustawy o odpowiedzialnoci podmiotw

zbiorowych za czyny zabronione pod grob kary. O ustawie

tej pisalimy ju w numerze padziernikowym Biuletynu

z 2003 roku. Przypomnijmy omawiana regula-

cja wprowadza materialn odpowiedzialno podmio-

tw gospodarczych nie bdcych osobami fizycznymi,

a wic nie mogcych ponosi odpowiedzialnoci karnej.

Ustawa przewiduje odpowiedzialno karn podmiotu zbio-

rowego, jeeli popenienie jednego z wymienionych w usta-

wie przestpstw przez osob fizyczn dziaajc przykadowo

w ramach uprawnienia do jego reprezentowania (np. czonek

zarzdu spki) przynioso lub mogo prz ynie korzy temu

podmiotowi zbiorowemu.

(Wystpienie pracodawcw) Trybuna zbada przepisy usta-

wy na wniosek Polskiej Konfederacji Pracodawcw Prywatnych.

Trybuna uzna niekonstytucyjno dziewiciu spord trzyna-

stu przepisw, ktrych uchylenia domagaa si PKPP. Trybuna

podkreli przy tym, e ograniczy si do zbadania przepisw

objtych wnioskiem Konfederacji, nie zajmujc si pozostay-

mi przepisami Ustawy.

(Prawo do obrony)Zakwestionowane przepisy odnosz si do

trzech istotnych konstrukcji prawnych wprowadzonych now

ustaw. Za niekonstytucyjn uzna Trybuna regulacj, zgodnie

z ktr podmiotowi zbiorowemu nie przysuguje prawo strony

w postpowaniu karnym prowadzonym bezporednio przeciwko

sprawcy przestpstwa. Jako, e wynik postpowania prowadzonego

przeciwko sprawcy przestpstwa ma znaczenie decydujce dla

odpowiedzialnoci podmiotu zbiorowego, podmiot taki powinien

mie prawo do obrony swoich interesw w tym postpowaniu

stwierdzi Trybuna. Regulacja ustawowa jest tym bardziej

niekorzystna dla podmiotw zbiorowych, e przewiduje ich

odpowiedzialno nie tylko w przypadku wy roku skazujcego dla

bezporedniego sprawcy, ale rwnie w przypadku warunkowego

umorzenia postpowania przeciwko sprawcy a niekiedy nawet

w przypadku bezwarunkowego umorzenia. Sprawia to, i podmiot

zbiorowy moe ponosi odpowiedzialno choby nawet sd

w gwnym postpowaniu nie stwierdzi winy sprawcy, czy

choby popenienia przez niego przestpstwa.

(Pojcie winy organizacyjnej)Trybuna uzna rwnie za zbyt

Ustawa o odpowiedzialnoci podmiotwzbiorowych

8/9/2019 Biuletyn Informacyjny 11/2004

4/4

o podatku dochodowym od osb fizycznych. Projekt zmierza

wic do tego, aby uzupeni art. 15 ust. 3 ustawy o VAT take

o kontrakty menederskie.

(Ochrona podatnika wobec zych dugw) Proponowane zmiany

maj zapobiec zatorom patniczym i chroni podatnikw nie

otrzymujcych pienidzy od kontrahentw. Tacy przedsibiorcy

korzystaliby ze swoistej ulgi na tzw. ze dugi. Jednoczenie

notoryczni dunicy korygowaliby rozliczenia podatkowe za miesic,

za ktry odliczyli VAT zwizany z nieuregulowana wierzytelnoci.

W efekcie powstawaaby u nich zalego podatkowa, ktr musieliby

zapaci wraz z odsetkami. Ryzyko, jakie w ten sposb stworz dla

dunikw nowe przepisy bdzie wic dosy powane, co pozwalamie nadziej, e wikszo z nich bdzie szybciej regulowaa

swoje zobowizania. Mechanizm dziaania owej ulgi na ze dugi

w uproszczeniu wyglda tak: ulga ta zezwala na korekt

podatku nalenego z tytuu straconych wierzytelnoci. Zgodnie

z nowymi regulacjami, jeeli podatnik zarachuje w ciar

kosztw dan wierzytelno jako stracon, to bdzie mia

prawo skorygowa naleny VAT. Bdzie jednak musia speni

okrelone warunki - podatnik wierzyciel bdzie mia obowizek

zawiadomienia dunika, dunik bdzie mia 30 dni na dokonanie

zapaty. Jeeli jej nie dokona, to wierzyciel bdzie mia prawo

skorygowa faktur korygujc VAT naleny. Dunik natomiast

bdzie zobowizany do skorygowania podatku naliczonego.

Bdzie musia dokona takiej korekty w cigu 14 dni. Istotne jest

to, e dunik nie dokona takiej korekty w biecej deklaracji,

korekta bdzie bowiem dotyczya deklaracji, w ktrej odliczy

podatek zwizany z niezapacon przez niego wierzytelnoci

- moe by to rodek represyjny dla dunikw. Bdzie to wicdeklaracja ze skutkiem wstecznym. Dunik bdzie wic musia

skorygowa odliczenie za miesic, za ktry odliczy VAT zwizany

z wierzytelnoci nieuregulowan. W efekcie dunik wykae

w takim przypadku zalego podatkow, ktr bdzie musia

zapaci wraz z odsetkami. (mo)

Spka europejska

Dnia 8 padziernika 2004 roku weszo w ycie Rozporzdzenia

Rady (WE) 2157/2001 (Rozporzdzenie) w sprawie statutu

spki europejskiej (SE). Rozporzdzenie to, co do zasady

znajduje bezporednie zastosowanie w krajowym porzd-

ku prawnym. Niemniej jednak ze wzgldu na przewidziane

w jego treci przepisy odsyajce do krajowych uregulowa,

jak i z uwagi na pozostawion pewn swobod w przyjciu

okrelonych rozwiza konieczne jest przyjcie krajowych roz-wiza w tym zakresie. I tak, zgodnie z treci rozporzdze-

nia, pastwa czonkowskie Unii Europejskiej, w tym rwnie

Polska s zobowizane do wprowadzenia odpowiednich regulacji

w prawie krajowym, i one dopiero umoliwi pene zastosowa-

nie jednolitego prawa unijnego.

(Cel i skutek regulacji) Stworzenie instytucji spki europejskiej

ma na celu uatwienie wsppracy transgranicznej w ramach

Unii Europejskiej. Wprowadzenie do europejskiego porzdku

prawnego spki europejskiej wymusi na krajowych ustawo-

dawcach stworzenie moliwie najdogodniejszych warunkw dla

inwestorw. W przypadku bowiem zaistnienia regulacji ograni-

czajcych rozwj danej spki akcjonariusz e takiego podmiotu

w sposb stosunkowo atwy bd mogli przenie tak spk

do innego pastwa, gdzie warunki dla jej rozwoju (zarwno te

korporacyjne, jak i gospodarcze, tj. np. podatkowe) s korzyst-

niejsze. W dotychczasowym stanie prawnym takie przeniesieniaco do zasady byo moliwe, jednak jedynie poprzez uprzedni

likwidacj spki w jednym pastwie, a nastpnie jej ponowne

zaoenie w drugim pastwie. Obecnie tego typu operacje nie

bd ju konieczne. Konsekwencj istnienia wyej wskazane-

go obowizku s trwajce w komisjach sejmowych prace nad

przysz ustaw o europejskim zgrupowaniu interesw euro-

pejskich i spce europejskiej.

(Warunki utworzenia spki europejskiej) Na mocy Rozporzdzenia

charakterystyczn cech spki europejskiej jest brak jednoli-

tej regulacji stanowicej o zasadach jej dziaalnoci. Prawem

waciwym dla jej funkcjonowania kadorazowo bdzie prawo

pastwa, gdzie spka ma swoj siedzib i zarzd (oba warun-

ki cznie). Spka nie bdzie spk dla wszystkich, choby

z uwagi na stosunkowo wysoki wymagany minimalny kapita

zakadowy 120.000 Eur. Ponadto, jak sama nazwa wskazu-

je, spka ta mie wymiar ponadnarodowy, a mianowicie moe

zosta utworzona jedynie przez podmioty zwizane z gospo-

darkami rnych pastw.

(Sposb utworzenia) Rozporzdzenie przewiduje co do zasady

5 rnych sposobw zawizania takiej spki, a mianowicie:

przez poczenie dwch lub wicej spek akcyjnych dzia-

ajcych, w co najmniej dwch pastwach UE;

poprzez utworzenie spki holdingowej przez dwie lub wi-

cej spek kapitaowych, przy czym co najmniej jedna z nich

musi mie fili lub zakad w innym pastwie czonkowskim;

poprzez utworzenie wsplnej spki zalenej przez sp-

ki majce siedzib, w co najmniej dwch rnych pastwach

czonkowskich;

poprzez przeksztacenie istniejcej spki kapitaowej,

ktra posiada w innym pastwie swoj fili lub zakad, przez

co najmniej dwa lata w spk europejsk;

poprzez utworzenie spki europejskiej przez ju istniej-

ca spk europejsk.

Projekt polskiej ustawy idzie o krok dalej. Dopuszcza on bowiem

utworzenie spki europejskiej rwnie przez spk, ktrej za-

rzd nie znajduje si na obszarze Wsplnoty. W takim jednak

przypadku konieczne jest spenienie szeregu dodatkowych prze-

sanek, a mianowicie spka-zaoyciel musi zosta zaoona

zgodnie z prawem jednego z pastw Unii, mie swoj siedzibstatutow w tym pastwie oraz by trwale zwizana z gospo-

dark co najmniej jednego z pastw czonkowskich.

(Prawo waciwe) Zgodnie z projektem ustawy do spki euro-

pejskiej odpowiednio zastosowanie znajd przepisy o polskiej

spce akcyjnej. W konsekwencji przyjtego odesania rwnie

proces rejestracyjny bdzie zbliony do rejestracji spki akcyj-

nej. Rejestracja takiej spki ma o tyle szczeglne znaczenie, e

wybr pastwa rejestracji jednoczenie determinuje prawo we-

dle jakiego spka taka bdzie w przyszoci funkcjonowa.

(Rnice midzy spk europejsk a spk akcyjn) Oto

najwaniejsze z nich:

Po pierwsze, w przypadku spki europejskiej znacznie szerzej

okrela si uprawnienia akcjonariuszy w zakresie w ykupu ich

akcji, gwarantujc tym samym szerszy zakres ochrony akcjo-

nariuszy. Ochrona ta ma jednak ograniczony zasig. I tak np.w sytuacji poczenia czy przeksztacenia spki akcyjnej

w spk europejsk z siedzib statutow poza terytorium

Polski akcjonariuszom, ktrzy gosowali przeciwko takiemu

przeksztaceniu przysuguje prawo dania wykupu ich akcji.

Projekt ustawy wprowadza dopuszczalny prg takiego wyku-

pu - warto wykupu takich akcji nie moe przekroczy 25 %

kapitau zakadowego spki.

Po drugie, spka europejska dopuszcza alternatywny do zna-

nego spce akcyjnej system monistyczny organw. Oznacza

on m.in. wprowadzenie organu o nazwie rada administrujca,

ktrej przyznane zostay poczone kompetencje rady nad-

zorczej i zarzdu; wprowadzenie funkcji dyrektora wykonaw-

czego, swoistego przedstawiciel spki nie bdcy jednak jej

organem; dopuszczalno czenia funkcji dyrektora wykonaw-

czego i czonka rady administrujcej a take moliwo wyda-

wania przez rad administrujc wicych polece dyrekto-

rowi wykonawczemu.

Do zaoycieli SE bdzie zaleaa przyjta forma zarzdzania

spk. W prz ypadku wyboru klasycznego systemu zarzdza-

nia spk europejsk zastosowanie znajd przepisy kodeksu

spek handlowych, w szczeglnoci w zakresie uregulowa

dotyczcych zarzdu i rady nadzorczej spki akcyjnej.

(Kwestie pracownicze) Szczegln uwag naley rwnie zwr-

ci na specyficzne uregulowania w zakresie zaangaowa nia pra-

cownikw Spki. Projektowane regulacje polskiej ustawy w tym

zakresie nie s oparte na regulacjach Rozporzdzenia, a bazu-

j jedynie na zapisach odpowiednich dyrektyw. Kluczowym za-

gadnieniem w tym zakresie jest powoanie negocjacyjnego or-

ganu przedstawicielskiego pracownikw. Organ ten wykonywa

bdzie uprawnienia w zakresie informacji i konsultacji, przysu-

gujce pracownikom. . Jednoczenie w trakcie negocjacji stro-

ny maj cakowit dowolno co do zawieranych treci takiego

postanowienia. Przyjcie takiego porozumienia jest o tyle istot-

ne, e jego brak uniemoliwia rejestracj spki.

W pozostaych kwestiach projekt ustawy nie przewiduje szcze-

glnych zmian w porwnaniu z obecnie istniejc regulacj do-

tyczc spki akcyjnej.

Treci projektu objte zostay rwnie zagadnienia zwizane

z funkcjonowaniem Europejskiego Zgrupowania Interesw

Gospodarczych (EZIG), znajdujce swe uregulowanie

w Rozporzdzeniu Rady Wsplnot Europejskich 2137/85

z dnia 25 lipca 1985 roku. Omwione zostan one w nastpnym

numerze Biuletynu. (as)

Zmiany w kasacji

W Sejmie znajduje si projekt nowelizacji Kodeksu postpo-

wania cywilnego. Po drugim czytaniu w Sejmie zosta on skie-

rowany ponownie do prac w nadzwyczajnej komisji ds. kodyfi-

kacji. Nowelizacja ma na celu przede wszystkim ograniczenie

dostpnoci kasacji.

(Skarga kasacyjna) Projekt wprowadza nowy dzia pod tytu-

em skarga kasacyjna, jednoczenie uchylajc dotychczaso-

wy rozdzia dotyczcy kasacji. Nie zmienia si istota kasacji.

Jedyna zmiana wynikajca z definicji kasacji, to ta, e wszyst-

kie wyroki II instancji bd obecnie prawomocne, nie tylko te

od ktrych nie przysuguje kasacja

(Warto przedmiotu zaskarenia) Najwaniejsz zmian, jest

podwyszenie kwot wartoci przedmiotu zaskarenia:

w sprawach cywilnych z 10.000 z do 50.000 z,

w sprawach gospodarczych z 20.000 z do 75.000 z,

w sprawach pracowniczych bdzie to 30.000 z,

w sprawach ubezpiecze spoecznych kwota ta bdzie

wynosi 15.000 z.

(Skarga o stwierdzenie niezgodnoci z prawem prawomoc-

nego orzeczenia) Do Kodeksu postpowania cywilnego zo-

stanie wprowadzony nowy rodek zaskarenia, a mianowicie

skarga o stwierdzenie niezgodnoci z prawem prawomocnego

orzeczenia. Ma ona przysugiwa od prawomocnego orzecze-

nia sdu drugiej instancji koczcego postpowanie w sprawie,

gdy przez jego wydanie stronie zostaa wyr zdzona szkoda,

a zmiana lub uchylenie tego orzeczenia w drodze przysuguj-

cych stronie rodkw prawnych nie byo i nie jest moliwe. Przepis

ma dostosowa postpowanie cywilne do art. 77 Konstytucji,

gwarantujcego dochodzenie odszkodowania za niezgodne

z prawem dziaanie organu wadzy publicznej. Co do zasady ma

ona dotyczy spraw w ktrych kasacja nie przysuguje. (id)

BIULETYN INFORMACYJNY BIULETYN INFORMACYJNY 4 5

Prawo handlowe

Kodeks postepowania cywilnego