BIOLOGIA zbiór zadań · - kataklizmy spowodowały wymieranie gatunków - po katastrofie zrodziły...

www.biomedica.edu.pl

1

BIOLOGIA zbiór zadań

matura 2018 tom III

„Zacznijodrobieniatego,cokonieczne;

potemzróbto,comożliwe;

nagleodkryjesz,żedokonałeśniemożliwego.”

Św.FranciszekzAsyżu.


2

Tom 3 zbioru zadań zawiera 390 stron zadań ponumerowanychi przyporządkowanych do odpowiednich działów wraz zpełnymi odpowiedziami.Śledząc arkuszematuralne przygotowywane przez CKE staraliśmy się stworzyć zbiór,który pozwoli maturzystom przygotować się do egzaminu maturalnego zbiologiiszczególnie pod kątem zadań typu „podaj, wymień, napisz, wskaż i wyjaśnij”zawierających tekst źródłowy. Zbiór zawiera zadania, które zmuszają maturzystę domyślenia, wymagają nie tylko wiedzy na poziomie rozszerzonym, ale takżeumiejętności kojarzenia faktów i wykorzystania wcześniej zdobytej wiedzyzpoprzednichlatnauki.ZbióridealniewpasowujesięwnowetrendywyznaczaneprzezCKE. Typy zadań umieszczonewzbiorzemogą pojawić się na egzaminiematuralnymzbiologiiiiwkolejnychlatach.Zbiórzostałwzbogaconyorepetytoriumprzedkażdymdziałem. Wzbiorze znajdują się także wszystkie zadania zarkuszymaturalnych CKEzlat 2005-2017 przyporządkowane do odpowiednich działów wraz zpełnymiodpowiedziami.Mamy nadzieję, że zbiór zdobędziewzględy przyszłychmaturzystówi nauczycieli, akolejne jego edycje będą mogły stanowić doskonalsze narzędzieprzygotowawczedoegzaminumaturalnego.

TrzymamyzaWaskciuki!

NumerISBN978-83-948687-1-0

Autorzy:JacekMieszkowiczMaksymilianOgielaMaciejBryśWydawnictwoBiomedicawww.Biomedica.edu.plTel.514135175NIP:5170375090,REGON:364372662Projektokładki:JakubFochtmanDrukioprawa:MazowieckieCentrumPoligrafiiWydanieIRzeszówsierpień2017Wszelkieprawazastrzeżone.Kopiowaniebezzgodywydawcyzabronione!


3


4

Ewolucjonizm

EWOLUCJA–jesttoprocesnieodwracalny,przebiegającyodpoczątkówżycianaZiemidodniadzisiejszego.ZatwórcęewolucjonizmuuważasięKarolaDarwina.

Teoriezwiązanezewolucjonizmem

Lamarkizm:

-cechynabytesiędziedziczą

-zmiennośćosobnikówjestkierunkowa

-głównymczynnikiemewolucjijestwysiłekichęćorganizmów

-zmianyanatomiczneimorfologiczneuorganizmówwynikajązoporuśrodowiska

Używanielubnieużywanianarządudecydujeojegorozwojulubuwstecznieniu.Zmianaśrodowiskabytowaniasprawia,żeorganizmyzkażdympokoleniem,stopniowoprzystosowująsiędonowych,lepszychwarunków.

Katastrofizm:

-kataklizmyspowodowaływymieraniegatunków

-pokatastrofiezrodziłysięnowe,bardziejprzystosowanedonowychwarunkóworganizmy

-kreowaniedzisiejszegoświatatrwałobardzopowoli,każdyetapbyłlepszyodwcześniejszego

Darwinizm:

-zmiennośćosobnikówjestbezkierunkowa

-cechynabytesięniedziedziczą

-dobórnaturalnyjestczynnikiemewolucji

GłównezałożeniadoborunaturalnegoDarwina:

-ewolucjamacharakterpostępowy

-procesyewolucjisąnieodwracalne

-kierunkiewolucjisązmienne,zależneodśrodowiska

-szybkośćprzebieguewolucjijestodwrotnieproporcjonalnadodługościżyciaorganizmów,toznaczy,żeszybkąewolucjęobserwujesięubakterii,zaśpowolnąutzw.żywychskamieniałości

EWOLUCJA-wprowadzenie


5

-każdazaawansowanagrupaewolucyjniepochodziodnajprymitywniejszegoprzedstawiciela,np.stawonogiwywodząsięodwieloszczetów

Przyczynyewolucji:

• Mutacje–nagłe,trwałe,przypadkowezmianywmaterialegenetycznymorganizmu.• Dobórnaturalny–organizmynajbardziejprzystosowanedodanegośrodowiskasą

wstanieprzeżyćiwydaćzdrowepotomstwo.

DOWODYEWOLUCJIBezpośrednie

(bezpośredniezmianyewolucyjne)Pośrednie

(wynikającezobserwacji)• Paleontologia

• Skamieniałości

• Formyprzejściowe

• Reliktyfilogenetyczne

• Anatomiaporównawcza

• Biologiamolekularna

• Embriologia

• Biogeografia

• Biochemia

Paleontologia – szczątkiorganizmówpoukładane sąwarstwowo.Najgłębiej znajdują sięnajstarsze,najpłycejnajmłodsze.

Skamieniałości – zachowane szczątki lub ślady organizmów z minionych epok tj. muszle, kości,bezkręgowcewbursztynie.

Istniejąogniwapośrednie,żywelubwymarłenp.

-archeopteryx–mieszankacechgadówiptaków

-ichtiostega–cechyrybieipłazie

Relikty filogenetyczne – są to gatunki, które przetrwały wiele milionów lat do dnia dzisiejszegowniezmienionejformienp.latimeria,dziobak.

Anatomia porównawcza – określa pokrewieństwo gatunków, wykorzystując podobieństwairóżnicewbudowieanatomicznejróżnychorganizmów.

Biologiamolekularna–udowadniawysokiepodobieństwobiochemicznewśródorganizmówżywych.

Embriologia–wśródróżnychgromadkręgowcówwystępująpodobieństwawrozwojuzarodkowym.

Dowodyewolucji


6

Zarodek człowieka posiada m.in. ogon i strunę grzbietową. Zarodek ludzki, we wczesnym etapierozwoju,niejestdoodróżnieniaodinnychzarodkówkręgowców.

Biogeografia–ewolucjonizmtłumaczynierównomiernerozmieszczeniegatunkównaZiemi.

Biochemia –wszystkie żywe organizmy zbudowane są z sześciu pierwiastków biogennych: węgiel,wodór,tlen,azot,siarka,fosfor.

Dobórnaturalnyisztuczny

Dobórnaturalny–organizmy,któresąnajlepiejprzystosowane,wydająwięcejpotomstwa,utrwalajągeny,aselekcjaalleliwpuligenowejwdużejmierzezależyodczynnikówśrodowiskowych.Dotakichczynników zalicza się m.in. temperatura, dostępność światła, ilość opadów, presja drapieżników,pasożyty.

RodzajedoborunaturalnegoSTABILIZUJACY–faworyzujeprzeciętnącechę,eliminujecechyskrajne.

KIERUNKOW–zachodziwyeliminowanieosobnikówzjednegokońcaprzedziału,przyczynąsąstopniowezmianyśrodowiska.

ROZRYWAJĄCY–zachodziwyeliminowanieosobnikówześrodkaprzedziału,np.wprzypadkuzajmowanychprzezpopulacjęodmiennychśrodowisk.

Rys.https://biologhelp.com/matura/matura-czerwiec-2011-poziom-rozszerzony-stary

Dobórpłciowy–dotyczypreferencjiwkrzyżowaniusięosobników,dobieraniepartnerówdorozroduna podstawie określonych cech, które świadczą o sile i dobrej kondycji partnera.Dobórtenmożnazaobserwowaćpodczasokresugodowegozwierząt.

Dobórkrewniaczy–dotyczydobieraniaspokrewnionegopartneradorozrodu,abyzwiększyćczęstośćgenówrodzinnych,dotyczyorganizmówżyjącychwstadach.


7

PrawoHardy’ego–Weinverga–częstośćwystępowaniaróżnychgenotypówwdanejpopulacji jeststała. Warunkiem tego prawa są: brak mutacji, brak doboru naturalnego, płciowego, duża liczbaosobnikówwpopulacji,populacjamusibyćizolowana.

𝑝 + 𝑞 = 1

p–częstośćwysępowaniaalleluA,

q–częstośćwystępowaniaallelua

Abywyliczyćczęstośćwystępowaniagenotypówwkolejnympokoleniunależyposłużyćsięwzorem:

(𝑝 + 𝑞)! = 𝑝! + 2𝑝𝑞 + 𝑞!

gdzie,P2=AA,2pq=Aa,q2=aDryfgenetyczny–zachodziwpopulacjachmałolicznych,poleganaprzypadkowejzmianieliczebnościokreślonejcechywdanejpopulacji(genuwpuligenowej).

Efektzałożyciela–częśćosobnikówpewnejpopulacji,przemieszczasięnanowy,izolowanyterennp.nawyspę.W tymprzypadkupulagenowe tejmałejpopulacjiniebędzie identyczna zpulągenowąpopulacjimacierzystej.Efektemkońcowymjestpowstaniezupełnienowejpopulacji.

Efektwąskiegogardła–gwałtownyspadekliczbyosobnikówzdanejpopulacjispowodowanyjakimśczynnikiem bądź katastrofą. W tym przypadku, również dochodzi do zmniejszenia różnorodnościgenetycznej.Efektemkońcowymjestpowstaniezupełnienowejpopulacji.


8

gatunekAgatunekB

gatunekC

gatunekCgatunekA

gatunekB

Specjacja–jesttopowolny,ewolucyjnyproceszmianypuligenowejdanegogatunkuiwymagaizolacjirozrodczej.

Izolacjagatunkowa–zapobiegakrzyżowaniusięgatunkówdzięki:

a) Izolacjigeograficznejb) Izolacjiekologicznejc) Izolacjisezonowejd) Izolacjimechanicznej

e) Izolacjigametf) Ginięciezygotyg) Małażywotnośćmieszańcówh) Bezpłodnośćmieszańców

Rodzajespecjacji:

1. Dywergencja

Rozbieżność cech jest spowodowana życiemw różnych środowiskach. Organizmy, które sąspokrewnione posiadają wspólny plan budowy. Jeśli organizmy wykazują więcej homologii,tymsąbardziejspokrewnione.

2. Konwergencja

Specjacja-powstaniegatunków

Izolacjapregamiczna

Izolacjapostgamiczna


9

gatunekCgatunekBgatunekA

Zbieżnośćcech,spowodowanażyciemwewspólnymśrodowiskulubprowadzeniepodobnegotrybużycia.GatunekCposiadaróżnychprzodków.

3. Specjacjafiletyczna-ulegacałygatunek,powstajejedengatunekpotomny.

Specjacjasympatryczna–dotyczytychpopulacji,którychterytoriasiępokrywają.

Specjacjaalloptaryczna–dotyczypopulacjiozasięgachniezachodzącychnasiebie.

Narządyhomologiczne

Wykazujątakisamplanbudowy,wynikającyzichwspólnegopochodzenia.Budowazewnętrznamożesięróżnićzpowodupełnionychinnychfunkcjiwśrodowisku.

np.

v sercegadaiserceptakav cierniekaktusaiwąsyczepnegrochuv ludzkarękaiprzedniakończynakota

Narządyanalogiczne

Spełniająpodobnefunkcje,wykazujątakąsamąbudowę,leczmająinnepochodzenie.

np.

v kończynaprzedniakretaiodnóżeturkuciapodjadka,v łuskarekinaigłuskagada,v bulwaziemniaka,cebulaczosnkuibulwaburaka,

Ryc.Narządyanalogiczne–skrzydłoptakaiskrzydłoważki.


10

Narządyszczątkowe–sątonarządy,niepełniącychwyraźnychfunkcji,którenieuległyzanikowinp.zębymądrości,szczątkiodnóżyupytona,resztkiskrzydełuptakakiwi.

Teoriabiogenezy–samorzutnepowstanieżycianaZiemi,zezwiązkównieorganicznych.

Teoriaendosymbiozy–komórkaeukariotycznapowstałaprzezsymbiozęprokariotycznej(heterotroficznej)komórkibeztlenowejzkomórkąprokariotyczną(heterotroficzną)tlenowąorazzkomórkąprokariotycznąautotroficzną.

Dowody:

a) Mitochondriaichloroplastyzawierająwłasne,kolisteDNAb) Mitochondriaichloroplastyzawierająwłasnerybosomyc) Rybosomytychorganelliprzypominająbakteryjnerybosomy70Sd) Mitochondriaichloroplastyotoczonesąpodwójnąbłonąbiologiczną

PowstanieżycianaZiemi

• 4mldlattemu,kształtowanieatmosferyprzezwulkany,wysokatemperatura,promieniowanieUV,wyładowaniaelektryczne.

• Powstaniezwiazkóworganicznych(aminokwasów,cukrów,kwasówtłuszczowych,mocznikazezwiązkównieorganicznych.

1etap

• wysokatemperatura,fosforan• Samorzutnepowstaniezłożonychzwiazkóworganicznych(białek,kwasównukleinowych,lipidów)zprostychzwiązkóworganicznych.

2etap

• Powstanieprabłonykomórkowejzbiałek,cukrówilipidów.3etap

• Powstaniekodugenetycznego.4etap

• powstanieprakomórki• komórkaprokariotyczna,kulista,uwodniona,heterotroficzna

• Pojawieniesietlenuwatmosferze-powstaniekomórekoddychającychtlenowo.

5etap


11

PROKARIOTA

samożywnyEUKARIOTA

brunatnice

okrzemki

zielenice

psylofity

mszaki

widłaki

skrzypy

paprociejednakozarodnikowe

paprocieróżnozarodnikowe paprocie

nasienne

nagonasienne okrytonasienne

dwuliścienne

jednoliścienne

krasnorosty

Ewolucjazwierząt,drzeworodowezwierząt

||||||

stułbiopławy

koralowce,krążkopławy

gąbki

wirki

przywry,tasiemce

nicienie wieloszczety

skąposzczety pajęczaki

owady

mięczaki

ślimakimałże

głowonogi

szkarłupnie przedstrunowce

bezczaszkowce

kręgowce

ryby,płazy,gady

ssaki,ptaki

Ewolucjaroślin,filogenezaroślin


12

Antropologia–naukaoczłowiekuorazpochodzeniuczłowieka.

Stanowiskoczłowiekawprzyrodzie:

Nadkrólestwo eucariotaKrólestwo zwierzętaTyp strunowcePodtyp kręgowceGromada ssakiRząd naczelnePodrząd małpywąskonoseRodzina człowiekowateRodzaj człowiekGatunek człowiekrozumnyHomosapiens

Rządnaczelnych:

• Małpiatki(lemur)• Małpyszerokonose(kapucynki)• Małpywąskonose(pawian,orangutan,szympans)

Cechynaczelnych:

⎯ dużamasamózgu⎯ oczypołożonenaprzodziegłowy⎯ przeciwstawnykciuk⎯ obecnośćpaznokci⎯ mimikatwarzy⎯ długiokresopiekinadpotomstwem⎯ życiewgrupachspołecznych

Tendencjeewolucyjnewidocznewfilogenezieczłowieka:

• kończynygórnesąkrótszeniżdolne• utrataowłosienia• wyprostowanasylwetka• zwiększenieobjętościmózgu• zmniejszenieilościzębów

Antropogeneza


13

Różnicepomiędzyczłowiekiemiszympansem:

SZYMPANS CZŁOWIEK

v prowadzinadrzewnytrybżycia

v sylwetkapochylona

v chódczworonożny

v stopajestpłaska

v paluchprzeciwstawny

v bardzodużeowłosienieciała

v objętośćmózgu300cm3

v szczękawkształcie„U”

v wystającekły

v naziemnytrybżycia

v sylwetkawyprostowana

v chóddwunożny

v stopawysklepiona

v brakpaluchaprzeciwstawnego

v małeowłosienieciała

v objętośćmózgu5razywiększa(1500cm3)

v szczękawkształcie„V”

v brakwystającychkłów

ATAWIZMY–sątocechyujawnioneuniektórychosobników,charakterystycznedlaichprzodkównp.dlaczłowieka:

⎯ możliwośćporuszaniamałżowinąuszną⎯ nadmierneowłosienie⎯ większaliczbasutków⎯ występowanieogona

Ewolucjaczłowiekawpigułce:

❶Sahelantrop-poruszałsięczasaminadwóchnogach,spłaszczonatwarzoczaszka,wszystkożerny.

❷Ardipitek - poruszał się czasami na dwóch nogach, bardzo długie kończyny górne, paluchy stópowłosione.

❸Australopitek – dwunożny, długie kończyny górne,masywneuzębienie, odżywiał się pokarmemroślinnymiprawdopodobniepadliną.

❹Człowiek zręczny Homo habilis – smuklejszy niż Australopitek, mniejsze zęby, roślinożernyipadlinożerny.

❺CzłowiekwyprostowanyHomo erectus – kończyny górne znacznie krótsze od dolnych, polował,posługiwałsięogniemdoobrony,„gotowania”iogrzewania.

❻Neandertalczyk–wykonywałprymitywnąodzieżzeskóryzwierząt,rozpalałogień,polował,trudniłsięzbieractwemirybołówstwem.


14

❼Człowiek rozumny Homo sapiens – koczowniczy tryb życia, doskonalenie wcześniejszychumiejętności,myślenieabstrakcyjne.

CechyiumiejętnościcharakterystycznedlaHomosapiens:

• PosługiwaniesięnarzędziamiorazichwytwarzanieZwierzętarównieżposługująsięprymitywnyminarzędziaminp.patykami,kamieniami.Człowiekzmieniaprzedmioty,bardziejmodernizujeiulepsza.

• KomunikowaniesięzapomocąmowyZwierzętawydajądźwięki,lecztametodakomunikacjijestbardzoprymitywnaibardzoograniczona.

• LogicznemyślenieJesttomożliwedziękibardzodużemumózgowi,człowiekłączyzesobąfakty,dochodzidowniosku,możeprzewidziećpewneskutki.

• OkazywanieiodczuwanieuczućZwierzętarównieżokazująpopędpłciowy,uczuciegłoduisnu,leczczłowiekodczuwaprzyjaźń,patriotyzm,honor,zazdrość.

ZADANIAZDZIAŁUEWOLUCJONIZMDOSTĘPNEWPEŁNEJPAPIEROWEJWERSJI.


15

DoświadczeniaZad.1Uczniowieklasyoprofilubiologicznymwykonalinastępującedoświadczenie:Przygotowali3równejwielkościpędyroślinyokrytonasiennejiumieścilijewzlewkachnr1-3ztakąsamąilościąwody,zaznaczonomarkerempoziomwody.Następniezlewkiumieszczonowcieplarkachiustawionotemperaturę:1–12oC;2–22oC;3–32oC.Poupływie48hzmierzonolinijkązmianępoziomuwodywstosunkudopoziomuwyjściowego.Zad.1.1(1p.)Zaproponujproblembadawczydlapowyższegodoświadczenia..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………Zad.1.2(1p.)Podaj,wprzypadku,którejroślinyspodziewaszsięnajwiększejzmianypoziomuwody.Odpowiedźuzasadnij.……………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………Zad.1.3(1p.)Jakiproces,zachodzącywliściachumożliwiapobieraniewodywsposóbbierny?……………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………Zad.2Studencibiologiipostanowiliwykonaćdoświadczeniemającenaceluokreśleniewpływutemperaturyotoczenianaproceskiełkowanianasion.Wtymceluprzygotowano6zestawówpo50nasion.Każdyzestawumieszczonowcieplarkach,wtakichsamychwarunkachzmieniającjedynietemperaturę.Popewnymczasieliczonoilośćkiełkującychnasionwkażdymzzestawów.Temperaturadlaposzczególnychzestawówwynosiła:

Nrzestawu Temperatura[oC]1 02 53 104 155 206 25

Wynikipowyższegobadaniaprzedstawionowponiższejtabeli.

Nrzestawu Ilośćkiełkującychnasion

1 142 223 484 505 186 5


16

Zad.2.1(1p.)Jakąprzykładowąhipotezępostawiłbyśprzedrozpoczęciempowyższegobadania.……………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………Zad.2.2(1p.)Napodstawieuzyskanychwynikówsporządźwykreszależnościintensywnościkiełkowanianasionodtemperaturyotoczenia.

Zad.2.3(1p.)Podajwniosekwynikającyzanalizynarysowanegowykresu.…………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………Zad.3Studencibiologiipostanowiliprzeprowadzićbadanie,któregoopisiwynikiznajdująsięponiżej.Opisbadania:4zestawyowadzichjajumieszczonowcieplarkachdbającoto,abywszystkieznajdowałysięwtakichsamychwarunkach,zmienionojedynietemperaturę.Kolejnodlakażdegozestawutemperaturawynosiła:nr1-10oC,nr2-20oC,nr3-30oC,nr4-40oC.Wkażdymzestawiewystępowało15owadzichjaj.Takprzygotowanezestawypozostawionona3dni,potymczasiedokonanoobserwacjiizliczenialiczbywyklutychlarwwkażdymzzestawów.Otrzymanewynikiprzedstawionowtabeli.


17

Numerzestawu Liczbawyklutychlarw1 02 53 154 0

Zad.3.1(1p.)Podajproblembadawczydlapowyższegobadania.……………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………Zad.3.2(1p.)Sporządźwykreszależnościilościwyklutychlarwodtemperatury.

Zad.3.3(1p.)Podajwniosekwynikającyzanalizysporządzonegowykresu.……………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………Zad.4Uniwersalneetapybadańbiologicznychznajdujązastosowaniewwieluzawodachzwiązanychznaukamiścisłymi.Jednymzprzykładówmożebyćpracalekarzaalergologawykorzystującegowswojejcodziennejpraktyceszeregtestówalergicznych.Poniżejprzedstawionoschematskórnegotestualergicznego,polegającegonanakłuwaniuskórysterylnymiigłamiwmiejscachoznaczonych


18

literamiA,B,C,D,anastępnieumieszczeniuwmiejscunakłuciapojednejkropliroztworówzawierającychróżnesubstancje.Następniepopewnymczasie(zwykle15min)odczytywanesąśrednicepowstałychbąbliskórnych(imwiększytymsilniejszareakcjaalergiczna).A-histaminaB-antygenypyłkówtrawC–antygenyroztoczykurzudomowegoD–antygenysierścipsa

Zad.4.1(1p.)Napodstawiepowyższychtekstuischematupodaj,którąliterą(A,B,C,D)oznaczonopróbękontrolną.Odpowiedźuzasadnij.……………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………Zad.4.2(1p.)Zakładając,żepodejrzewamyupacjentaalergięnaroztoczakurzudomowego,podajhipotezębadawcządlapowyższegobadania.……………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………Zad.4.3(1p.)Podajjakiedziałanianaskórnenaczyniakrwionośnemahistamina.……………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………

Zad.5Wpraktycelekarskiejstosowanajestbardzowielesubstancjiwywierającychwpływnaczęstośćpracyserca.Efektichdziałanianazywasięefektemchronotropowymdodatnim,jeślizwiększaczęstośćpracyserca,aujemnym,jeślizmniejszaczęstośćpracyserca.

CZAS

A B

C D

AS

B

C D


19

Studencimedycynypostanowilisprawdzićpodczaszajęćdodatkowychzfizjologiijakiwpływchronotropowybędąwywierałysubstancje:bisoprolol,atropina,dobutamina.Wtymceluprzygotowano12szczurów,którepodzielonojena4grupy,wkażdympo3szczury.Poszczególnymgrupomwstrzykiwanoww.substancjeorazsólfizjologiczną-wpróbiekontrolnej(objętościsąnatyleniskie,żemożnapominąćodruchowązmianępracysercawodpowiedzinawzrostilościosocza).Grupyszczurów:A–sólfizjologiczna,B–bisoprololC–atropina,D–dobutaminaOtrzymanowynikiśredniegotętna:*Przedpodaniemsubstancji:grA-312/min;grB-301/min;grC-305/min;grD-312/min*1minpopodaniuodpowiednichsubstancjiwodpowiednichgrupach:grA-310/min;grB-250/min;grC-350/min;grD-332/min*3minpopodaniuodpowiednichsubstancjiwodpowiednichgrupach:grA-312/min,grB-200/min,grC-444/min,grD-354/minZad.5.1(1p.)Opracujwynikiwartościśredniegotętnawposzczególnychgrupachiczasiewpostacitabeli.

Zad.5.2(1p.)Podaj,którezsubstancjimajądziałanie: chronotropowydodatnie:……………………. chronotropowyujemne:……………………..Zad.5.3(1p.)Podaj,którąsubstancjęmożnazastosowaćwprzypadkuspadkuakcjiserca,zagrażającejżyciu.Odpowiedźuzasadnij.……………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………Zad.6Studencibiologiiprzeprowadzilipewieneksperyment.


20

Jakpokazanonapowyższymschemaciedoprobówekoznaczonychnumeramiod1do3dodawanonieznanyenzymwcelujegoidentyfikacji.Wkażdejzprobówekznajdowałasiętasamailośćbiałka.

ProbówkiróżniływartościąpHwichwnętrzu1->pH=1,52->pH=73->pH=9Po10minutachoddodaniatejsamejilościENZYMUTRAWIENNEGOwykazano,żebiałkouległostrawieniutylkowprobówcenr1.

Zad.6.1(1p.)Jakienzymtrawiennydodanodoprobówek?....………………………………………………………….Zad.6.2(1p.)Podajproblembadawczypowyższegoeksperymentu.……………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………Zad.6.3(1p.)Dlaczegobiałkouległostrawieniutylkowprobówcenr1?………………………………………………………………………………………………………………………….………….………...…………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………Zad.7Jednązpodstawowychcechorganizmówżywychjestichzdolnośćdoruchu.Uczniowiepostanowiliudowodnić,żeroślinyteżposiadajątakązdolność,czegodowodemmiałobyć24-godzinnenagraniewiosnązachowaniadwóchroślinsłonecznika.Wtymcelujednegopozostawionegopodgołymniebem,drugiegonatomiastwsalilekcyjnejpozbawionejdostępuświatła.Zad.7.1(1p.)Podajproblembadawczydopowyższegodoświadczenia.……………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………Zad.7.2(1p.)Podajpełnąnazwęspodziewanegoruchurośliny.……………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………

ENZYMTRAWIENNY

1 2 3


21

Zad.7.3(1p.)Jakihormonroślinnyspełniagłównąfunkcjewprocesiepodanymwpodpunkcieb?……………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………

Zad.8Studencikołanaukowegomikrobiologiipostanowilisprawdzićdziałanieantybiotykubakteriobójczegonadwiepróbkidwóchróżnychgatunkówbakterii.GatunkidlauproszczeniaoznaczonoliteramiXiY.Wtymceluoszacowanoilośćbakteriiżywychimartwychwobupróbkachprzedipododaniuantybiotyku.Wynikibadaniaprzedstawionowponiższejtabeli:

Gatunekbakterii

CzasbadaniaX Y

Przedpodaniemantybiotyku 120*104żywychbakterii 150*104żywychbakterii

Popodaniuantybiotyku 20*104żywychbakterii 165*104żywychbakterii

Zad.8.1(1p.)Przedstawpowyższewynikibadańwpostaciwykresu.

Zad.8.2(1p.)Podajproblembadawczy,którymożnabyłopostawićprzedwykonaniembadania.……………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………Zad.8.3(1p.)Wyjaśnij,comożebyćprzyczynąodmiennychwynikówdlapróbkiXiY.…………………………………………………………………………………………………………………………….…….………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………CIĄGDALSZYZADAŃDOSTĘPNYWWERSJIPAPIEROWEJ.


22

Doświadczenia Zad.11.1Jaktemperaturaotoczeniawpływanaintensywnośćpobieraniawodyprzezrośliny.1.2Wprzypadkuroślinynr3,ponieważznajdujesięonawwarunkachonajwyższejtemperaturze,cobędziepowodowałozwiększenieintensywnościtranspiracji.Zwiększytosiłęssącąprzezcozwiększysięilościpobieranejiodparowującejwody,azatemnajwięcejubędziewtejpróbce.1.3Transpiracja.Zad.22.1Wzrosttemperaturyotoczeniapowodujewzrostintensywnościkiełkowania.2.2

2.3Wrazzewzrostemtemperaturyrośniejintensywnośćkiełkowanianasion,ażdoosiągnięciaoptimumtermicznego.Zad.33.1Wpływtemperaturyotoczenianaproceswykluwanialarwowadów.3.2

3.3Zakrestolerancjitermicznejdlaprocesuwykluwaniajajpowyższegoowadamieścisięwprzedzialeod10do40oC.Zad.44.1A-histamina,ponieważodpowiedźorganizmunahistaminęjestznanaidoniejporównujemyodpowiedźorganizmunainneczynniki.4.2WmiejscuoznaczonymliterąCpojawisięnajwiększybąbel/najintensywniejszaodpowiedźorganizmu.4.3Rozszerzanaczyniakrwionośne

0

20

40

60

0 5 10 15 20 25

Wykres

Wykres

0

5

10

15

20

10 20 30 40

wykresTempreratura[oC]

Ilośćkiełkującychnasion

Temperatura[stopnieCelsjusza]

Liczbawyklutychlarw

owadów.


23

Zad.55.1 Tętnow

czasieGrupaszczurów

Omin Po1min Po3min

A 312 310 312

B 301 250 200

C 305 350 444

D 312 332 3545.2Chronotropowododatnio:Atropina,Dobutamina.Chronotropowoujemnie:Bisoprolol.5.3Dobutaminalubadrenalina–bozwiększajączęstośćpracyserca.Zad.66.1Pepsynę.6.2WpływpHśrodowiskanadziałanieenzymutrawiennego.6.3Ponieważpanowaływniejwarunkioptymalnedladziałaniapepsyny.Wpozostałychdwóchprobówkachaktywnośćtegoenzymubyłaznikoma.Zad.77.1Jakświatłosłonecznewpływanaruchsłonecznika?7.2Heliotropizmdodatni7.3AuksynyZad.88.1

8.2Wpływantybiotykunarozwójbakterii.8.3MożetobyćspowodowaneodpornościąbakteriiYnadziałanieantybiotykunp.przezposiadanieodpowiednichbiałekuniemożliwiającychwniknięcieantybiotykudokomórkitychbakterii.

0

50

100

150

200

Przedpodaniemantybiotyku Popodaniuantybiotyku

X Y

Liczebnośćbakterii[j*10000]

Czaspomiaru


24

Bibliografia1. ArkuszeegzaminacyjneCKEzbiologiizlat2005-20152. Bukała.Biologia.Treningprzedmaturą.Bakterie,rośliny,grzyby.3. Biologia.A.Czubaja.WydawnictwoPaństwoweWydawnictwoRolneiLeśne4. Bukała.Biologia.Treningprzedmaturą.Fizjologiaroślin.WydawnictwoOMEGA5. R.Solomon,L.R.Berg,D.W.Martin,C.A.Villee,Biologia,20126. J.Szweykowscy.BotanikaMorfologia,Tom1.WydawnictwoPWN7. J.Holeczekiin.,TerazMatura.Biologia–Vademecum,NowaEra.8. J.Hempel-Zawitkowska.Zoologiadlauczelnirolniczych,PWN.9. DeryłoA.,„Parazytologiaiakaroentomologiamedyczna”.WydawnictwoPWN,Warszawa

2011.10. DrewaG.,FerencT.,„Genetykamedyczna”.WydawnictwoElsevier,Wrocław2013.11. D.Pawlos,Biorepetytorium,materiaływwersjiPDF.12. GołąbJ.,JakóbisiakM.,,LasekW.,StokłosaT.,„Immunologia”WydawnictwoNaukowePWN,

Warszawa2013.13. KonturekS.,„Fizjologiaczłowieka”.Podręcznikdlastudentówmedycyny.Wydawnictwo

Elsevier,Wrocław2013.14. KruśS.,„AnatomiaPatologiczna”.PodręcznikdlastudentówmedycynypodredakcjąStefana

Krusia.WydawnictwoPZWL,Warszawa2000.15. KubickaK.,,KawalecW.,„Repetytoriumzpediatrii”.WydawnictwoPZWL,Warszawa2004.16. MurrayR.K.,DarylK.Granner,VictorW.Rodwell.“BiochemiaHarperaIlustrowana”.

WydawnictwoLekarskiePZWL.WydanieVIWarszawa200817. MutschlerE.GerdGeisslinger.„MutschlerFarmakologiaitoksykologia”.Wydawnictwo

MedPharm,Wrocław2016.18. PaulsenF,J.Waschke.Sobotta.„Atlasanatomiiczłowieka”.WydawnictwoElsevier,Wrocław

2012.19. Przewodnikdoćwiczeńzpatomorfologii.PodredakcjąDanielaSabata,AndrzejaGabriela,

ZbigniewaSzczurka.WydawnictwoŚUM,Katowice2011.20. SkryptdoćwiczeńzPatofizjologii.WydawnictwoŚUM,Katowice2010.21. SawickiW.,MalejczykJ.,„Histologia”WydawnictwolekarskiePZWL,Warszawa2012.22. Solomon,Berg,Martin,Villee,„Biologia”.Warszawa:MULTICOOficynaWydawnicza,199823. StawarzJ.,StawarzR.,ZamachowskiW.,MatuszewskaR.,KozikR..„Biologiaczęśćtrzecia”.

WydawnictwoNowaEra,Warszawa2010.24. SzczeklikA.,„InternaSzczeklika”.Podręcznikchoróbwewnętrznych.WydawnictwoMedycyna

Praktyczna,Kraków2012.25. ŚlusarczykK.,ŚlusarczykR.,„Repetytoriumzneuroanatomiidlaneurologów”,Wydawnictwo

ŚUM,Katowice2010.26. TraczykW.,„Fizjologiaczłowiekawzarysie”.WydawnictwoPZWL,Warszawa1982.27. VirellaG..„Mikrobiologiaichorobyzakaźne”.WydawnictwoElsevier,Wrocław201028. YoungB.,JamesS.Lowe,AlanStevens,JohnW.Heath.“WHEATERHistologia”.Podręcznik

iatlas.WydawnictwoElsevier,Wrocław2010.29. Biologianaczasie2.Podręcznikdlaliceumogólnokształcącegoitechnikum.Wydawnictwo

NowaEra,Warszawa2013.30. Skryptdoćwiczeńzhistologii.ŚUMWydziałlekarskizoddziałemlekarsko-dentystycznym

wZabrzu.31. S.Lewak,J.Kopcewicz,Fizjologiaroślinwprowadzenie.WydawnictwoPWN32. T.Gorczyński.Ćwiczeniazbotaniki33. W.Czerwiński.Fizjologiaroślin,PaństwoweWydawnictwoNaukowe


25

34. Stronainternetowawolnejencyklopediiwww.wikipedia.org.35. StronainternetowawydawnictwaMedycynaPraktycznawww.medycynapraktyczna.pl36. Zoologia,częśćsystematyczna,A.Rajski,1997.

CAŁYZBIÓRWFORMIEKSIĄŻKOWEJZAWIERAJĄCYWSZYSTKIEROZDZIAŁYWRAZZPEŁNYMIODPOWIEDZIAMIDOSTĘPNYNA:

www.Biomedica.edu.plParametryzbioru:Liczbastron:390Format:A4Środek:czarno-biały

BIOLOGIA zbiór zadań · - kataklizmy spowodowały wymieranie gatunków - po katastrofie zrodziły...

Documents

Transcript of BIOLOGIA zbiór zadań · - kataklizmy spowodowały wymieranie gatunków - po katastrofie zrodziły...