BILANS PŁATNICZY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ ZA I ......TABL. XVIII Bilans płatniczy od I kwartału...

BILANS PŁATNICZY

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

ZA I KWARTAŁ 2004 ROKU

Warszawa 2004

Spis treści

Synteza.....................................................................................................................................9 1. Rachunek bieżący ..............................................................................................................11

Poprawa salda rachunku bieżącego .............................................................................11 Poprawa salda obrotów towarowych.............................................................................13 Obroty handlu zagranicznego według statystyki celnej .................................................13 Wzrost eksportu towarów ..............................................................................................13 Wzrost importu towarów................................................................................................17 Saldo usług....................................................................................................................20 Poprawa ujemnego salda dochodów ............................................................................23 Wzrost dodatniego salda transferów bieżących i kapitałowych.....................................26

2. Rachunek finansowy...........................................................................................................29 2. 1. Inwestycje nierezydentów w Polsce ...............................................................................30

Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich..........................................................30 Wzrost napływu kapitału portfelowego ..........................................................................31 Napływ pozostałych inwestycji ......................................................................................34

2. 2. Inwestycje rezydentów za granicą ..................................................................................35 Wzrost inwestycji rezydentów za granicą ......................................................................35

2. 3. Pochodne instrumenty finansowe...................................................................................37 3. Oficjalne aktywa rezerwowe ...............................................................................................39 Aneks statystyczny .................................................................................................................41 Struktura geograficzna bilansu płatniczego............................................................................59 Nota metodyczna System statystyki bilansu płatniczego w Polsce ........................................65

1. Uwarunkowania instytucjonalne ................................................................................65 2. System statystyczny..................................................................................................66 3. Towary.......................................................................................................................69 4. Usługi ........................................................................................................................71 5. Dochody ....................................................................................................................73 6. Transfery bieżące......................................................................................................75 7. Rachunek kapitałowy ................................................................................................77 8. Inwestycje bezpośrednie ...........................................................................................78 9. Inwestycje portfelowe ................................................................................................80 10. Pochodne instrumenty finansowe ...........................................................................81 11. Pozostałe inwestycje ...............................................................................................82 12. Aktywa rezerwowe ..................................................................................................83

Tablice

TABL. I Składniki salda rachunku bieżącego......................................................................................11 TABL. II Struktura geograficzna eksportu wg danych celnych ............................................................15 TABL. III Struktura geograficzna importu wg danych celnych .............................................................18 TABL. IV Struktura towarowa importu wg kierunków przeznaczenia ..................................................20 TABL. V Usługi ....................................................................................................................................22 TABL. VI Dochody ................................................................................................................................25 TABL. VII Transfery bieżące ..................................................................................................................26 TABL. VIII Transfery kapitałowe.............................................................................................................27 TABL. IX Zagraniczne inwestycje w Polsce..........................................................................................30 TABL. X Zagraniczne inwestycje bezpośrednie ...................................................................................30 TABL. XI Zagraniczne inwestycje portfelowe.......................................................................................32 TABL. XII Pozostałe inwestycje - pasywa .............................................................................................34 TABL. XIII Inwestycje rezydentów za granicą ........................................................................................36 TABL. XIV Saldo pochodnych instrumentów finansowych .....................................................................38 TABL. XV Bilans płatniczy w mln EUR.................................................................................................41 TABL. XVI Bilans płatniczy w mln PLN .................................................................................................42 TABL. XVII Bilans płatniczy w mln USD.................................................................................................43 TABL. XVIII Bilans płatniczy od I kwartału 2000 r....................................................................................44 TABL. XIX Rachunek bieżący od I kwartału 2000 r. ...............................................................................45 TABL. XX Usługi od I kwartału 2000 r...................................................................................................46 TABL. XXI Pozostałe usługi od I kwartału 2000 r. ..................................................................................47 TABL. XXII Dochody od I kwartału 2000 r...............................................................................................49 TABL. XXIII Transfery bieżące od I kwartału 2000 r. ................................................................................51 TABL. XXIV Inwestycje bezpośrednie od I kwartału 2000 r. .....................................................................52 TABL. XXV Inwestycje portfelowe od I kwartału 2000 r..........................................................................53 TABL. XXVI Inwestycje portfelowe – aktywa od I kwartału 2000 r. .........................................................54 TABL. XXVII Zagraniczne inwestycje portfelowe od I kwartału 2000 r. ....................................................55 TABL. XXVIII Pozostałe inwestycje – aktywa od I kwartału 2000 r.............................................................56 TABL. XXIX Pozostałe inwestycje – pasywa od I kwartału 2000 r. ...........................................................57 TABL. XXX Podstawowe wskaźniki bilansu płatniczego od I kwartału 2000 r. .......................................58

Wykresy

WYKR. 1 Składniki salda rachunku bieżącego......................................................................................12 WYKR. 2 Saldo rachunku bieżącego w relacji do PKB.........................................................................12 WYKR. 3 Eksport wg danych celnych - trend .......................................................................................14 WYKR. 4 Struktura geograficzna eksportu............................................................................................14 WYKR. 5 Eksport wg sekcji SITC.........................................................................................................16 WYKR. 6 Import w ujęciu rzeczowym – trend......................................................................................17 WYKR. 7 Struktura geograficzna importu.............................................................................................18 WYKR. 8 Import wg sekcji SITC ..........................................................................................................19 WYKR. 9 Usługi – przychody ...............................................................................................................21 WYKR. 10 Usługi – rozchody .................................................................................................................21 WYKR. 11 Dochody ................................................................................................................................24 WYKR. 12 Transfery bieżące i kapitałowe..............................................................................................27 WYKR. 13 Komponenty rachunku finansowego.....................................................................................29 WYKR. 14 Saldo zagranicznych inwestycji bezpośrednich ....................................................................31 WYKR. 15 Saldo zagranicznych inwestycji portfelowych ......................................................................31 WYKR. 16 Różnice rentowności obligacji 5-letnich ...............................................................................33 WYKR. 17 Inwestycje w polskie papiery dłużne.....................................................................................32 WYKR. 18 Inwestycje w polskie papiery udziałowe...............................................................................33 WYKR. 19 Pozostałe inwestycje - pasywa .............................................................................................35 WYKR. 20 Polskie inwestycje portfelowe za granicą..............................................................................37 WYKR. 21 Stan oficjalnych aktywów rezerwowych...............................................................................39 WYKR. 22 Zmiany stanu oficjalnych aktywów rezerwowych ................................................................39 WYKR. 23 Struktura geograficzna rachunku bieżącego..........................................................................59 WYKR. 24 Struktura geograficzna obrotów towarowych........................................................................60 WYKR. 25 Struktura geograficzna obrotów usługowych ........................................................................61 WYKR. 26 Struktura geograficzna dochodów.........................................................................................62 WYKR. 27 Struktura geograficzna transferów bieżących........................................................................63 WYKR. 28 Struktura geograficzna rachunku kapitałowego ....................................................................64

9

Synteza

Analiza danych bilansu płatniczego za I kwartał 2004 r. pozwala na sformułowanie

następujących wniosków:

1. Deficyt na rachunku bieżącym wyniósł 696 mln EUR i obniżył się o 57,7% w

porównaniu z I kwartałem 2003 r. Na poprawę salda obrotów bieżących korzystnie

wpłynęły: w 65% zmniejszenie deficytu obrotów towarowych, w 29% poprawa salda

usług oraz w 6% zmniejszenie ujemnego salda dochodów. W wyniku spadku

deficytu rachunku bieżącego jego relacja do produktu krajowego brutto (PKB)

zmniejszyła się z -3,7% w I kwartale 2003 r. do -1,6% w I kwartale 2004 r.

Systematyczne zmniejszanie się tego wskaźnika świadczy o przywracaniu

równowagi zewnętrznej kraju. Główne pozycje rachunku bieżącego w I kwartale

2004 r. przedstawiały się następująco:

– deficyt obrotów towarowych wyniósł 909 mln EUR. W porównaniu z danymi za

I kwartał 2003 r. deficyt obrotów towarowych zmniejszył się o 40,5% w wyniku

wzrostu eksportu o 19,3%, przy wzroście importu o 12,6%,

– saldo usług było dodatnie i wyniosło 31 mln EUR. W porównaniu z I kwartałem

2003 r. zwiększyło się o 275 mln EUR,

– w porównaniu z I kwartałem 2003 r., ujemne saldo dochodów poprawiło się o

8,8% i wyniosło 598 mln EUR.

2. Z analizy struktury obrotów towarowych na podstawie danych celnych wynika, że:

– wzrost eksportu dotyczył głównie zwiększenia eksportu wyrobów wysoko

przetworzonych, takich jak: pojazdy drogowe (27,4% udziału we wzroście

eksportu), statki (22,4% udziału), maszyny i urządzenia energetyczne (8%),

meble (5,4%) oraz aparatura, maszyny i urządzenia elektryczne (5,4%). Wzrost

eksportu wyrobów wysoko przetworzonych świadczy o wzroście

konkurencyjności polskiej gospodarki,

– zwiększenie wartości importu wynikało ze wzrostu przywozu dóbr

inwestycyjnych o 26,3% oraz zaopatrzeniowych o 10,7%. Było ono związane z

silnym ożywieniem gospodarczym obserwowanym w I kwartale 2004 r.

W części zwiększenie wartości importu wynikało również z oczekiwanych zmian

podatkowych po wejściu Polski do Unii Europejskiej.

3. Na rachunku finansowym bilansu płatniczego w I kwartale 2004 r. zarejestrowano

napływ kapitału netto z tytułu inwestycji nierezydentów dokonanych w Polsce w

wysokości 4 071 mln EUR, co oznacza wzrost o 5,9% w stosunku do I kwartału

2003 r.

10

Analiza źródeł napływu kapitału zagranicznego pozwala stwierdzić, że:

– napływ kapitału inwestowanego przez nierezydentów w polskie papiery

wartościowe wyniósł 3 486 mln EUR. Nierezydenci nabywali przede wszystkim

wyemitowane przez Skarb Państwa papiery dłużne. W porównaniu z

I kwartałem 2003 r. popyt nierezydentów na papiery wartościowe wyemitowane

przez polskie podmioty zwiększył się o 20,5%.

– Narodowy Bank Polski w wyniku dokonanych z zagranicznymi bankami

krótkoterminowych pasywnych transakcji repo zarejestrował napływ kapitału w

wysokości 799 mln EUR. Środki te zostały zainwestowane i powiększyły

wartość oficjalnych aktywów rezerwowych NBP.

– napływ kapitału z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich wyniósł

652 mln EUR. Było to o 50,9% mniej niż w analogicznym okresie roku

poprzedniego.

Zarejestrowano odpływ kapitału netto z tytułu inwestycji rezydentów dokonanych za

granicą w wysokości 2 805 mln EUR. W porównaniu z I kwartałem 2003 r.

zwiększył się on o 90,3%. Najważniejsze inwestycje dokonane przez polskie

podmioty za granicą to:

– zwiększenie lokat banków krajowych w bankach za granicą o 1 385 mln EUR,

– wzrost finansowania zagranicznych odbiorców przez polskich eksporterów w

formie kredytów handlowych w wysokości 900 mln EUR,

– zakup netto przez rezydentów zagranicznych papierów wartościowych o

wartości 446 mln EUR.

4. Oficjalne aktywa rezerwowe, w wyniku transakcji dokonanych przez NBP w

I kwartale 2004 r., wzrosły o 1 861 mln EUR. W analogicznym okresie 2003 r.

oficjalne aktywa rezerwowe zwiększyły się o 782 mln EUR.

5. Na skutek zmniejszania się deficytu rachunku bieżącego wskaźnik finansowania

deficytu rachunku bieżącego inwestycjami bezpośrednimi zwiększył się i wyniósł

85,9%. W I kwartale 2003 r. wskaźnik ten osiągnął wartość 73,0%.

6. Nieznacznie pogorszył się wskaźnik pokrycia importu towarów i usług aktywami

rezerwowymi. W I kwartale 2004 r. wskazywał on na możliwość finansowania

importu rezerwami przez 5,2 miesiąca, podczas gdy w I kwartale 2003 r. wartość

tego wskaźnika wyniosła 5,4. Wskaźnik ten utrzymuje się na bezpiecznym

poziomie.

11

1. Rachunek bieżący

Poprawa salda rachunku bieżącego

W I kwartale 2004 r. saldo rachunku bieżącego bilansu płatniczego było ujemne i

wyniosło 696 mln EUR. W porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku nastąpiła

istotna jego poprawa o 948 mln EUR, tj. o 57,7%.

Deficyt rachunku bieżącego wynika przede wszystkim ze znacznego, choć stale

zmniejszającego się, deficytu w handlu towarami. W I kwartale 2004 r. nadwyżka importu

towarów nad eksportem wynosiła 909 mln EUR. Znaczny udział w kształtowaniu się deficytu

rachunku bieżącego ma również ujemne saldo z tytułu dochodów, które w I kwartale 2004 r.

wyniosło 598 mln EUR.

Na saldo obrotów bieżących korzystnie, od wielu już lat, wpływają nadwyżki w zakresie

transferów bieżących i usług. W I kwartale 2004 r. wyniosły one odpowiednio 780 oraz

31 mln EUR.

W porównaniu z I kwartałem 2003 r. znacząco poprawiło się ujemne saldo obrotów

towarowych, które zmniejszyło się o 620 mln EUR tj. o 40,5%. Było to spowodowane

dobrymi wynikami w eksporcie (wzrost o 19,3%). Import w tym okresie zwiększył się

o 12,6%.

TABL. I SKŁADNIKI SALDA RACHUNKU BIEŻĄCEGO mln EUR

2004I II III IV I

Saldo rachunku bieżącego -1 644 -916 -489 -611 -696

Saldo obrotów handlowych -1 773 -909 -963 -996 -878Saldo towarów -1 529 -1 089 -1 155 -1 304 -909Saldo usług -244 180 192 308 31

Saldo dochodów -656 -889 -518 -688 -598Saldo transferów bieżących 785 882 992 1 073 780

2003

12

Dodatnie saldo usług, zwiększyło się o 275 mln EUR, na skutek wzrostu przychodów

o 8,2% i spadku rozchodów o 5,2%.

W porównaniu z I kwartałem 2003 r. poprawiło się również ujemne saldo dochodów

o 58 mln EUR, tj. o 8,8%, w wyniku zmniejszenia wpływów o 20,5% oraz zmniejszenia

wypłat o 13,5%.

W porównaniu z I kwartałem 2003 r. nieznacznie, o 5 mln EUR, pogorszyło się

dodatnie saldo transferów bieżących.

Przedstawione zmiany wpłynęły na poziom relacji salda obrotów bieżących do PKB. W

I kwartale 2004 r. wartość tego wskaźnika wynosiła -1,6%, co oznacza znaczną poprawę w

stosunku do poziomu z analogicznego okresu 2003 r. (-3,7%).

WYKR. 1 SKŁADNIKI SALDA RACHUNKU BIEŻĄCEGO

-5000

-4000

-3000

-2000

-1000

0

1000

2000

I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I

2000 2001 2002 2003 2004

kwartał

mln

EU

R

Towary Usługi Dochody Transfery Rachunek bieżący

WYKR. 2 SALDO RACHUNKU BIEŻĄCEGO W RELACJI DO PKB

-8.0

-7.0

-6.0

-5.0

-4.0

-3.0

-2.0

-1.0

0.0II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I

2001 2002 2003 2004

saldo obr.bież./PKB

13

Poprawa salda obrotów towarowych

Obroty towarowe1 bilansu płatniczego w I kwartale 2004 r. ukształtowały się na

następującym poziomie: eksport: 14 458 mln EUR, import: 15 367 mln EUR. W porównaniu z

analogicznym okresem poprzedniego roku nastąpił wzrost eksportu o 19,3%, przy wzroście

importu o 12,6%. Deficyt obrotów towarowych wyniósł 909 mln EUR, co oznacza jego

zmniejszenie o 40,5% (tj. o 620 mln EUR) w stosunku do I kwartału 2003 roku.

Kwoty obrotów towarowych zawierały:

• w eksporcie 92,4% obrotów zestawionych według danych celnych SAD oraz 7,6%

obrotów zestawionych na podstawie szacunków dokonanych na potrzeby rachunków

narodowych;

• w imporcie 99,7% obrotów zestawionych według danych celnych SAD oraz 0,3%

obrotów zestawionych na podstawie szacunków dokonanych na potrzeby rachunków

narodowych. Import zestawiony według danych celnych został skorygowany

o oszacowane koszty transportu, zawarte w fakturach importowych wystawionych na

bazie CIF.

Ze względu na dostępność danych, analizę struktury rzeczowej i geograficznej obrotów

towarowych dokonano w oparciu o dane statystyki celnej.

Obroty handlu zagranicznego według statystyki celnej2

Wzrost eksportu towarów

Według danych statystyki handlu zagranicznego sporządzonej na podstawie informacji

celnych, wartość eksportu towarów w I kwartale 2004 r. wyniosła 13 367 mln EUR, co w

porównaniu z analogicznym okresem 2003 r. oznacza wzrost o 2 466 mln EUR, tj. o 22,6%.

1 Obroty towarowe w bilansie płatniczym od 2000 r. są zestawiane według metodyki bazującej na danych z dokumentów celnych SAD oraz na doszacowaniach dokonanych na potrzeby rachunków narodowych. Przesłanką wprowadzenia tej metodyki zestawiania obrotów towarowych była potrzeba opracowania spójnego zestawu danych, dotyczących obrotów towarowych z zagranicą w rachunkach narodowych oraz w bilansie płatniczym, zestawianych zgodnie z międzynarodowymi standardami statystycznymi. Spójność informacji w zakresie obrotów towarowych i usługowych z zagranicą ma istotne znaczenie dla prowadzenia analiz makroekonomicznych, szczególnie w zakresie rozdysponowania PKB, w tym określenia salda obrotów z zagranicą (tzw. eksportu netto).

2 Obroty handlu zagranicznego zostały zestawione przez NBP zgodnie z metodologią stosowaną przez GUS na podstawie zbiorów CIHZ, zawierających dane z dokumentów celnych SAD.

14

Eksport towarów w latach 2000-2004 wykazywał stałą tendencję wzrostową, co

potwierdza analiza trendu za pomocą filtru Hodricka-Prescotta.

W strukturze geograficznej polskiego eksportu w I kwartale 2004 r. największy udział

(68,7%) posiadały kraje Unii Europejskiej. Głównym partnerem handlowym Polski pozostają

Niemcy – ich udział stanowił 31,7% ogółu eksportu.

Analizując zmiany w polskim eksporcie pod kątem struktury geograficznej, można

stwierdzić, że wzrost jego wartości dotyczył wszystkich grup krajów, a decydującą rolę miał

przyrost wartości towarów zakupionych przez kraje Unii Europejskiej.

WYKR. 3 EKSPORT WG DANYCH CELNYCH - TREND

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000

5500

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3

2000 2001 2002 2003 2004miesiąc

mln

EU

R

eksport trend eksportu

WYKR. 4 STRUKTURA GEOGRAFICZNA EKSPORTU

EFTA2.9%

Kraje rozwijające się6.9%

Pozostałe kraje rozwinięte

3.8%

Unia Europejska68,7%

Pozostałe kraje Unii Europejskiej

37,0%

Niemcy31,7%Kraje Europy

Środkowo-Wschodniej

17,7%

15

W I kwartale 2004 r. eksport towarów do krajów Unii Europejskiej wyniósł

9 187 mln EUR i w porównaniu z I kwartałem poprzedniego roku zwiększył

się o 1 613 mln EUR, czyli o 21,3%. Wzrost ten stanowił 65,4% wzrostu polskiego eksportu

ogółem. Największy przyrost wartości eksportu zarejestrowano w handlu z Niemcami

(o 557 mln EUR, tj. o 15,2%), Włochami (o 299 mln EUR, tj. o 50,1%) i Francją

(o 190 mln EUR, tj. o 27,0%), a także z Wielką Brytanią, Hiszpanią oraz Danią.

Eksport do drugiego pod względem udziału odbiorcy polskich towarów krajów Europy

Środkowo-Wschodniej (17,7% udziału w polskim eksporcie ogółem) w I kwartale 2004 r.

zwiększył się w stosunku do I kwartału poprzedniego roku o 383 mln EUR, tj. o 19,4%. Było

to spowodowane przede wszystkim wzrostem eksportu do Czech, na Węgry, Ukrainę, Litwę i

Słowację.

Wśród zmian w obrębie pozostałych grup krajów na uwagę zasługuje wzrost eksportu

do Norwegii.

Analiza struktury rzeczowej polskiego eksportu w I kwartale 2004 r. wskazuje, że

największy udział w polskim eksporcie miały następujące grupy towarowe:

• maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy (40,8%),

w tym: pojazdy drogowe (11,9%), aparatura, maszyny i urządzenia elektryczne (7,8%),

inny sprzęt transportowy, poza pojazdami drogowymi (7,4%), maszyny i urządzenia

energetyczne (5,9%), sprzęt i urządzenia telekomunikacyjne (2,9%);

• towary przemysłowe sklasyfikowane głównie wg surowca (23,3%),

w tym: produkty metalowe (5,1%), żelazo i stal (3,1%), papier, tektura i wyroby (2,9%),

TABL. II STRUKTURA GEOGRAFICZNA EKSPORTU WG DANYCH CELNYCH mln EUR

2004I II III IV I

Eksport ogółem 10 901 11 515 12 163 12 947 13 367

Unia Europejska 7 574 7 699 7 878 8 740 9 187w tym: Niemcy 3 678 3 671 3 865 4 136 4 236

EFTA 207 352 508 324 511Pozostałe kraje rozwinięte 343 383 370 378 384Kraje Europy Środkowo-Wschodniej 1 977 2 158 2 445 2 654 2 359

w tym: Czechy 420 452 499 553 503 Rosja 323 318 339 361 344

Kraje rozwijające się 800 923 962 852 926Źródło: CIHZ

2003

16

metale nieżelazne (2,8%), produkty z drewna i korka, bez mebli (2,6%), produkty z

materiałów niemetalicznych (2,1%), przędza i tkaniny (2,1%), wyroby z kauczuku (2%);

• różne wyroby przemysłowe (16,4%),

w tym: meble i ich części (7,4%),artykuły odzieżowe i dodatki (3,7%),

• żywność i zwierzęta żywe (6,7%),

w tym warzywa i owoce (2,1%), mięso i przetwory mięsne (1,0%);

• chemikalia i produkty pokrewne (6,0%)

w tym: olejki eteryczne, materiały perfumeryjne i toaletowe (1,5%), chemikalia

organiczne (1,0%), tworzywa sztuczne przetworzone (0,8%);

• paliwa mineralne, smary i materiały pochodne (3,9%),

w tym: węgiel, koks i brykiety (2,4%), ropa naftowa, produkty naftowe i materiały

pochodne (1,1%).

We wszystkich wymienionych sekcjach towarowych w latach 2000-2004, występowały

tendencje wzrostowe, z wyjątkiem paliw mineralnych, smarów i materiałów pochodnych.

Wzrost eksportu w I kwartale 2004 r. w porównaniu do I kwartału 2003 r. był spowodowany

przede wszystkim wzrostem jego wartości w następujących grupach towarów:

• pojazdy drogowe – głównie samochody osobowe oraz części i akcesoria samochodowe

– o 608 mln EUR, tj. o 62,0%;,

• inny sprzęt transportowy, poza pojazdami drogowymi – głównie statki pasażerskie,

towarowe i promy – o 552 mln EUR, tj. o 125,1%,

• maszyny i urządzenia energetyczne – głównie silniki spalinowe – o 197 mln EUR, tj. o

33,5%;

WYKR. 5 EKSPORT WG SEKCJI SITC

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000


2000 2001 2002 2003 2004kwartał

mln

EU

R

Maszyny, urządzenia i sprzęt transportowyTowary przemysłowe sklasyfikowane głównie wg surowcaChemikalia i produkty pokrewnePaliwa mineralne, smary i materiały pochodneRóżne wyroby przemysłoweŻywność i zwierzęta żywe

17

• żelazo i stal – o 135 mln EUR, tj. o 47,5%;

• meble i ich części – o 134 mln EUR, tj. o 15,7%;

• aparatura, maszyny i urządzenia elektryczne – przede wszystkim druty, kable i przewody

elektryczne – o 133 mln EUR, tj. o 14,7%;

• produkty metalowe – o 99 mln EUR, tj. o 16,8%.

Wzrost importu towarów

Według danych statystyki celnej w I kwartale 2004 r., import towarów osiągnął wartość

15 739 mln EUR, co w porównaniu z I kwartałem 2003 r. oznacza wzrost o 1 744 mln EUR,

tj. o 12,5%. Import w latach 2000–2004 wykazywał tendencję wzrostową. Dynamika wzrostu

była jednak zdecydowanie niższa niż w przypadku eksportu.

Z analizy struktury geograficznej dostaw importowych w I kwartale 2004 r. wynika, że

podobnie jak w eksporcie, nastąpił wzrost wartości importu ze wszystkich grup krajów.

W I kwartale 2004 r. dominujący udział w imporcie posiadały kraje Unii Europejskiej

(59,4%). Wzrost importu towarów z tych krajów w porównaniu z analogicznym kwartałem

poprzedniego roku wyniósł 1 105 mln EUR, tj. 13,4% i stanowił 63,4% przyrostu importu

ogółem. Wzrost importu dotyczył głównie importu z Niemiec (o 346 mln EUR, tj. o 10,2%) i

Włoch (o 230 mln EUR, tj. o 20,7%), a także Szwecji, Francji oraz z Danii.

WYKR. 6 IMPORT W UJĘCIU RZECZOWYM – TREND

3000

3500

4000

4500

5000

5500

6000

6500

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 32000 2001 2002 2003 2004

miesiąc

mln

EU

R

import trend importu

18

W I kwartale 2004 r. udział importu z krajów Europy Środkowo-Wschodniej w imporcie

ogółem wyniósł 17,0%. Import z tych krajów wzrósł w porównaniu z I kwartałem 2003 r. o

78 mln EUR, tj. o 3,0%. Było to spowodowane przede wszystkim wzrostem importu z Czech

(o 103 mln EUR, tj. o 23,3%).

W przypadku pozostałych krajów silny przyrost importu towarów do Polski

zarejestrowano w obrotach z Japonią i Chinami.

Analiza struktury rzeczowej polskiego importu w I kwartale 2004 r. wskazuje, że

podobnie jak w eksporcie, dominujące znaczenie miał import następujących grup

towarowych:

• maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy (40,2%),

w tym: pojazdy drogowe (10,9%), aparatura, maszyny i urządzenia elektryczne (6,8%),

ogólny sprzęt przemysłowy i części maszyn (5,7%);

TABL. III STRUKTURA GEOGRAFICZNA IMPORTU WG DANYCH CELNYCH mln EUR

2004I II III IV I

OGÓŁEM 13 994 14 527 15 564 16 268 15 739Unia Europejska 8 247 8 715 9 114 9 647 9 352

w tym: Niemcy 3 389 3 571 3 811 3 950 3 736EFTA 353 427 604 413 369Pozostałe kraje rozwinięte 733 771 757 851 854Kraje Europy Środkowo-Wschodniej 2 595 2 502 2 772 2 819 2 673

w tym: Czechy 444 507 550 565 547 Rosja 1 256 1 056 1 186 1 146 1 051

Kraje rozwijające się 2 067 2 112 2 316 2 538 2 491Źródło: CIHZ

2003

WYKR. 7 STRUKTURA GEOGRAFICZNA IMPORTU

Pozostałe kraje Unii Europejskiej

35.7%

EFTA2,3%

Niemcy23,7%

Kraje Europy Środkowo-Wschodniej

17,0%

Kraje rozwijające się15,8%

Pozostałe kraje rozwinięte

5,4%

Unia Europejska59,4%

19

• towary przemysłowe sklasyfikowane głównie wg surowca (20,1%),

w tym: przędza i tkaniny (4,1%), produkty metalowe (3,9%), żelazo i stal (3,4%),

papier, tektura i wyroby (2,7%), metale nieżelazne (1,9%);

• chemikalia i produkty pokrewne (14,8%)

w tym: produkty lecznicze i farmaceutyczne (3,6%), tworzywa sztuczne w formach

podstawowych (2,6%), produkty i materiały chemiczne (2,0%), tworzywa sztuczne

przetworzone (1,7%);

• różne wyroby przemysłowe (8,2%),

w tym: aparatura i instrumenty kontrolne (1,3%), artykuły odzieżowe i dodatki (1,2%),

meble i ich części (0,9%),

• paliwa mineralne, smary i materiały pochodne (8,1%),

w tym: ropa naftowa, produkty naftowe i materiały pochodne (5,3%), gaz naturalny i

produkowany (2,5%);

• żywność i zwierzęta żywe (4,8%),

w tym warzywa i owoce (1,4%), kawa, herbata, kakao (0,8%).

W latach 2000-2004 występowała tendencja wzrostowa w następujących sekcjach

towarowych: maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy, towary przemysłowe

sklasyfikowane głównie wg surowców oraz chemikalia i produkty pokrewne. Jednak

dynamika wzrostu importu tych towarów była znacznie niższa niż w przypadku eksportu. Od

2000 r. pozostałe sekcje towarowe charakteryzowała stabilizacja importu.

Analiza struktury towarowej importu, zgodnie z kierunkami jego przeznaczenia,

pozwala stwierdzić, że w I kwartale 2004 r. w porównaniu z analogicznym okresem 2003 r.

WYKR. 8 IMPORT WG SEKCJI SITC

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000


2000 2001 2002 2003 2004kwartał

mln

EU

R

Maszyny, urządzenia i sprzęt transportowyTowary przemysłowe sklasyfikowane głównie wg surowcaChemikalia i produkty pokrewnePaliwa mineralne, smary i materiały pochodneRóżne wyroby przemysłoweŻywność i zwierzęta żywe

20

nastąpił wzrost importu we wszystkich głównych grupach towarów - dóbr zaopatrzeniowych,

czyli tzw. zużycia pośredniego (60,1% udziału w imporcie ogółem), dóbr inwestycyjnych

(19,7% udziału) oraz konsumpcyjnych (20,1% udziału).

Import dóbr zaopatrzeniowych zwiększył się o 913 mln EUR, tj. o 10,7%. Najsilniejszy

wzrost zanotowano w przypadku importu metali nieszlachetnych i wyrobów o 299 mln EUR,

tj. o 27,7%, maszyn i urządzeń o 263 mln EUR, tj. o 16,3% (w tym silników i części do

silników), sprzętu transportowego o 163 mln EUR, tj. o 45,1% (w tym części i akcesoriów

samochodowych) oraz tworzyw sztucznych i wyrobów o 132 mln EUR, tj. o 15,6%. W

imporcie dóbr zaopatrzeniowych charakterystyczny był też spadek wartości zakupionej ropy

naftowej i kondensatów gazu naturalnego o 201 mln EUR, tj. o 23,2%.

Import dóbr inwestycyjnych wzrósł o 646 mln EUR, tj. o 26,3%. Zadecydował o tym

głównie wzrost importu sprzętu transportowego o 391 mln EUR, tj. o 61,6% (w tym statków

pasażerskich, towarowych i promów, jak również ciągników) oraz maszyn i urządzeń o

231 mln EUR, tj. o 14,4% (w tym obrabiarek do metali oraz pomp i podnośników do cieczy).

Wzrost importu konsumpcyjnego o 184 mln EUR, tj. o 6,2% to przede wszystkim

wzrost importu samochodów osobowych o 157 mln EUR, tj. o 23,2%.

Saldo usług3

W I kwartale 2004 r. wielkość przychodów z tytułu usług wyniosła 2 128 mln EUR,

kwota rozchodów ukształtowała się na zbliżonym poziomie i osiągnęła wartość 2 097 mln

EUR. Znaczną część, bo ponad 73% przychodów oraz prawie 77% rozchodów, stanowiły

obroty handlowe z krajami Unii Europejskiej. 3 W I kwartale 2004 r. dokonano, w oparciu o wyniki badań danych eksportu i importu z dokumentów celnych

SAD, korekty wskaźników służących do wyliczania kosztów transportu towarów. W związku z powyższym dane

dotyczące usług ogółem oraz usług transportowych nie są porównywalne z danymi z okresów poprzednich.

TABL. IV STRUKTURA TOWAROWA IMPORTU WG KIERUNKÓW PRZEZNACZENIA mln EUR

2004I II III IV I2 461 2 695 3 068 3 083 3 107

z tego: Dobra inwestycyjne (z wyjątkiem środków transportu) 1 847 1 948 2 072 2 442 2 126 Środki transportu przemysłowe (inne niż samochody osobowe) 613 747 996 642 981

8 542 8 761 9 402 9 839 9 455w tym: Towary zaopatrzeniowe dla przemysłu przetworzone** 4 649 5 070 5 343 5 480 5 251

Paliwa i smary nieprzetworzone 1 169 948 1 039 1 017 983

Części i akcesoria do dóbr inwestycyjnych (z wyj.środków transport.) 1 243 1 170 1 314 1 500 1 312 Części i akcesoria do środków transportu 721 824 842 929 1 042

2 983 3 060 3 086 3 333 3 168w tym: Samochody osobowe 678 808 731 758 835

Towary konsumpcyjne półtrwałego użytku* 557 536 586 590 537 Towary konsumpcyjne nietrwałego użytku* 892 873 951 937 919

13 994 14 527 15 564 16 268 15 739* dotyczy towarów gdzie indziej nie wymienionych

2003Kierunek przeznaczenia wg kategorii BEC

Import ogółem

Dobra inwestycyjne ogółem

Zużycie pośrednie (dobra zaopatrzeniowe) ogółem

Towary konsumpcyjne ogółem

21

Dodatnie saldo usług osiągnęło kwotę 31 mln EUR. O poziomie tej nadwyżki

zadecydowała wielkość dodatniego salda usług transportowych i podróży zagranicznych

oraz dość wysoka kwota ujemnego salda pozostałych usług.

Analiza struktury rodzajowej usług wskazuje, że najbardziej znaczącą pozycję w

zakresie przychodów stanowiły podróże zagraniczne, których udział w badanym okresie

wyniósł 38,8% oraz usługi transportowe (31,8%).

Po stronie rozchodów z tytułu usług największy udział, wynoszący 29,6%, osiągnęły

podróże zagraniczne. Udział usług transportowych wyniósł 24,4%.

WYKR. 9 USŁUGI – PRZYCHODY

Transport

Podróże zagraniczne

Pomiędzy przedsiębiorstwami

powiązanymi kapitałowo

Prawne, księgowe i doradcze

Architektoniczne

Pocztowe i telekomunikacyjne

Pozostałe

Informatyczne

Finansowe

Budowlane

WYKR. 10 USŁUGI – ROZCHODY

Transport


Budowlane

Finansowe

Informatyczne

Pozostałe

Pocztowe i telekomunikacyjne

Architektoniczne

Prawne, księgowe i doradcze

Pomiędzy przedsiębiorstwami

powiązanymi kapitałowo

22


Wielkość przychodów z tytułu podróży zagranicznych w I kwartale 2004 r. wynosiła

826 mln EUR, zaś kwota wydatków poniesionych przez Polaków wyjeżdżających za granicę

w tym okresie wynosiła 621 mln EUR. Saldo obrotów z tytułu podróży zagranicznych

ukształtowało się na poziomie 205 mln EUR, co oznacza poprawę w stosunku do I kwartału

2003 roku o 91 mln EUR, tj. o 79,8%.

Poprawa salda została spowodowana przede wszystkim silnym wzrostem liczby

przyjazdów cudzoziemców do Polski (o 1,9 mln osób, tj. o 19,8%). Dominujący udział w

przyjazdach mieli obywatele krajów ościennych (94,3%), zwłaszcza Niemcy, których

przyjazdy stanowiły 52,4% i wzrosły o 34,3% (tj. o 1,5 mln osób) w porównaniu z

analogicznym okresem poprzedniego roku. Wysoką dynamikę wzrostu odnotowano w

zakresie przyjazdów do Polski Słowaków (wzrost liczby przyjazdów o 100%) oraz Czechów

(wzrost o 20,6%). Natomiast spadła liczba przyjazdów do Polski Ukraińców (o 14,2%) oraz

Białorusinów i Rosjan (o 13,5%). W dużym stopniu było to wynikiem wprowadzenia od

października 2003 roku wiz wjazdowych.

W I kwartale 2004 r. zarejestrowano spadek liczby wyjazdów Polaków za granicę o

4,3%, tj. o 0,4 mln osób, co miało wpływ na wartość salda obrotów w zakresie podróży

zagranicznych. Z danych Straży Granicznej wynika, iż wyjazdy Polaków tradycyjnie

realizowane były głównie poprzez przekroczenia granicy południowej (49% ogółu

przekroczeń granicy przez Polaków wyjeżdżających z kraju) oraz zachodniej (36,6%

wyjazdów). Ze wstępnych szacunków Instytutu Turystyki wynika, że 81% wydatków Polaków

na podróże zagraniczne zostało zrealizowanych w krajach Unii Europejskiej.

TABL. V USŁUGI mln EUR

2004I II III IV I

Przychody 1 967 2 380 2 717 2 780 2 128

Usługi transportowe 704 800 876 1 132 677Podróże zagraniczne 688 888 1 095 918 826Pozostałe 575 692 746 730 625

Rozchody 2 211 2 200 2 525 2 472 2 097

Usługi transportowe 478 477 509 562 512Podróże zagraniczne 574 611 780 516 621Pozostałe 1 159 1 112 1 236 1 394 964

Slado -244 180 192 308 31

Usługi transportowe 226 323 367 570 165Podróże zagraniczne 114 277 315 402 205Pozostałe -584 -420 -490 -664 -339

2003

23

Usługi transportowe

W I kwartale 2004 r. wielkość dodatniego salda usług transportowych wyniosła 165 mln

EUR.

Kwota przychodów ukształtowała się na poziomie 677 mln EUR, z czego 68%

stanowiły obroty z krajami Unii Europejskiej. Analiza struktury rodzajowej usług

transportowych wskazuje, że największy udział (43,1%) w przychodach z tytułu transportu

osiągnął transport samochodowy, którego udział w obrotach z krajami Unii Europejskiej

wyniósł prawie 85%. Znaczącą pozycję (19,9%) stanowiły, świadczone na rzecz

nierezydentów, usługi transportu morskiego. Wartość przychodów z tytułu świadczonych

przez podmioty polskie przewozów lotniczych stanowiła 13,2%, natomiast z tytułu usług

transportu rurociągiem i transportu kolejowego wyniosła odpowiednio 11,8% oraz 10,9%.

Wielkość rozchodów z tytułu usług transportowych osiągnęła poziom 512 mln EUR, z

czego odsetek obrotów z krajami Unii Europejskiej osiągnął 70%. W ramach rozchodów

istotną część (42,8%) stanowiły, świadczone przez nierezydentów na rzecz polskich

podmiotów, usługi transportu samochodowego. Znacznie niższy udział w rozchodach ogółem

wykazały usługi transportu morskiego (22,7%) oraz lotniczego (20,1%).

Pozostałe usługi

Łączne saldo pozostałych usług, poza usługami transportowymi i podróżami

zagranicznymi, w I kwartale 2004 r. było ujemne i wyniosło 339 mln EUR.

Wielkość przychodów z tytułu pozostałych usług w badanym okresie wyniosła 625 mln

EUR. Złożył się na to przede wszystkim eksport usług budowlanych, pocztowych i

telekomunikacyjnych oraz pozostałych usług handlowych4.

Kwotę rozchodów z tytułu pozostałych usług ukształtowała przede wszystkim wielkość

importu usług budowlanych, informatycznych i informacyjnych, finansowych oraz wielkość

pozostałych usług handlowych.

Poprawa ujemnego salda dochodów

W I kwartale 2004 r. saldo dochodów było ujemne i wyniosło 598 mln EUR. W

porównaniu z I kwartałem 2003 r. poprawiło się o 58 mln EUR, tj. o 8,8%, w wyniku

zmniejszenia wpływów o 20,3% oraz zmniejszenia wypłat o 13,5%.

4 Kategoria Pozostałe usługi handlowe obejmuje usługi dotyczące pośrednictwa handlowego, leasingu

operacyjnego, usług inżynieryjnych, usług doradztwa prawnego, rachunkowego itp.

24

W I kwartale 2004 r. saldo dochodów z tytułu inwestycji bezpośrednich było ujemne i

wyniosło 153 mln EUR. O wysokości salda zadecydowały wyłącznie wypłaty z tytułu

dochodów od zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce.

W I kwartale 2004 r. wypłaty z tytułu dochodów zagranicznych inwestorów

bezpośrednich z tytułu zaangażowania kapitałowego w polskie podmioty wyniosły 153 mln

EUR, w tym dywidendy 59 mln EUR, tj. 38,6%, odsetki od kredytów 94 mln EUR, tj. 61,4%.

W omawianym kwartale kwota wypłat z tytułu dochodów od zagranicznych inwestycji

bezpośrednich była niższa o 23 mln EUR w porównaniu do wypłat dokonanych w I kwartale

2003 r. i o 149 mln EUR w stosunku do wypłat z omawianego tytułu zarejestrowanych w IV

kwartale 2003 roku.

W I kwartale 2004 r. odnotowano ujemne saldo dochodów wypłacanych z tytułu

posiadania papierów wartościowych, wynoszące 108 mln EUR, podobnie jak przed rokiem

(111 mln EUR). Zarówno wpływy z tytułu dochodów uzyskanych przez rezydentów z

inwestycji dokonanych za granicą, jak i wypłaty dochodów z tytułu inwestycji nierezydentów

w polskie papiery wartościowe uległy w porównaniu z I kwartałem 2003 r. nieznacznemu

obniżeniu.

Łączne wpływy uzyskane przez polskie podmioty z tytułu dochodów od posiadanych

zagranicznych aktywów portfelowych wyniosły w I kwartale 2004 r. 251 mln EUR. Była to

wielkość o 8,1% niższa niż wpływy uzyskane przed rokiem. Wpływy z tytułu dochodów od

inwestycji portfelowych stanowiły 68,8% całości wpływów z tytułu dochodów.

Ujemnie na wysokość wpływów z tytułu dochodów w I kwartale 2004 r. wpływało w

dalszym ciągu trwające od 2000 r. obniżanie się krótkoterminowych rynkowych stóp

WYKR. 11 DOCHODY

-1 500

-1 000

-500

0

500

1 000

1 500

2 000


2000 2001 2002 2003 2004

mln

EU

R

Wpływy Wypłaty Saldo

25

procentowych związanych z głównymi walutami światowymi5. Dla przykładu: przeciętna

wartość (średnia arytmetyczna) trzymiesięcznej stopy EURIBOR (związanej z euro) wynosiła

w I kwartale 2003 r. 2,69%, a w I kwartale 2004 r. 2,06%. Spadek nastąpił również w

przypadku stóp związanych z USD. Średnia wartość trzymiesięcznej stopy LIBOR spadła z

1,33% do 1,12%. Krótkoterminowe stopy LIBOR i EURIBOR są bardzo często stopami

bazowymi dla obligacji o zmiennym kuponie. Jednak w przypadku stóp długoterminowych

trwająca od 2000 r. tendencja spadkowa uległa w połowie 2003 r. odwróceniu. Średnia

rentowność pięcioletnich obligacji rządowych krajów strefy euro w obu porównywanych

kwartałach osiągnęła poziom 3,25%, a rentowność podobnych obligacji emitowanych przez

rząd USA wzrosła z 2,86% do 2,97%.Największy udział we wpływach z tytułu dochodów od

inwestycji portfelowych miały dochody uzyskiwane przez NBP z oficjalnych aktywów

rezerwowych.

Wypłaty z tytułu dochodów od inwestycji portfelowych dokonanych przez

nierezydentów w Polsce wyniosły w omawianym okresie 359 mln EUR i w porównaniu z

I kwartałem 2003 r. zmniejszyły się o 6,5%. Udział wypłat dochodów z inwestycji

portfelowych w całkowitej wartości wypłat wyniósł w I kwartale 2004 r. 37,3 %.

5 Źródło: Bloomberg; stopy krótkoterminowe: indeksy EUR003M, US0003M, stopy długoterminowe: indeksy

GECU5YR, USGG5YR. Obliczenia własne.

TABL. VI DOCHODY mln EUR

2004I II III IV I

WPŁYWY 458 478 471 469 365

Wynagrodzenia pracowników 73 75 86 87 59Dochody od inwestycji bezpośrednich 6 7 6 1 0Dochody od inwestycji portfelowych 273 307 310 253 251Dochody od pozostałych inwestycji 106 89 69 128 55

WYPŁATY 1 114 1 367 989 1 157 963

Wynagrodzenia pracowników 65 63 62 65 73Dochody od inwestycji bezpośrednich 176 570 352 302 153Dochody od inwestycji portfelowych 384 400 172 393 359Dochody od pozostałych inwestycji 489 334 403 397 378

SALDO -656 -889 -518 -688 -598

Wynagrodzenia pracowników 8 12 24 22 -14Dochody od inwestycji bezpośrednich -170 -563 -346 -301 -153Dochody od inwestycji portfelowych -111 -93 138 -140 -108Dochody od pozostałych inwestycji -383 -245 -334 -269 -323

2003

26

Wartość portfela obligacji Skarbu Państwa będących w posiadaniu nierezydentów

zwiększyła się w porównaniu z I kwartałem 2003 r. o około 35%. Jednak nie spowodowało to

wzrostu wartości wypłacanych odsetek. Istotnie na tę wielkość wpłynęła zmiana struktury

walutowej długu zagranicznego Skarbu Państwa z tytułu obligacji. O ile w I kwartale 2003 r.

obligacje nominowane w złotych stanowiły 52,5% całości tego długu, o tyle rok później tylko

45,3%, co pozwoliło obniżyć, mimo wzrostu rynkowych stóp procentowych związanych ze

złotym, koszty obsługi długu publicznego w tym zakresie.

Saldo dochodów od pozostałych inwestycji w I kwartale 2004 r., podobnie jak w

poprzednich kwartałach, było ujemne i wyniosło 323 mln EUR. W stosunku do IV kwartału

2003 r. pogłębiło się o 19,0%, zaś w stosunku do I kwartału 2003 r. uległo poprawie o 15,7%.

Na wartość ujemnego salda dochodów od pozostałych inwestycji wpłynęły przede wszystkim

spłaty odsetek od kredytów otrzymanych przez sektor przedsiębiorstw, które wyniosły 141

mln EUR oraz spłaty odsetek od kredytów zaciągniętych przez pozostałe sektory, w tym

spłata przez Skarb Państwa odsetek wierzycielom zrzeszonym w Klubie Paryskim w kwocie

150 mln EUR.

Wzrost dodatniego salda transferów bieżących i kapitałowych

W I kwartale 2004 r. dodatnie saldo transferów bieżących wyniosło 780 mln EUR i

ukształtowało się na podobnym poziomie jak w I kwartale 2003 r. Przychody wyniosły 988

mln EUR, co stanowiło spadek o 2,8%, natomiast rozchody zmniejszyły się o 10% i wyniosły

208 mln EUR.

TABL. VII TRANSFERY BIEŻĄCE mln EUR

2004I II III IV I

PRZYCHODY 1 016 1 129 1 217 1 324 988

Transfery rządowe 142 184 105 201 192Transfery prywatne 874 945 1 112 1 123 796

ROZCHODY 231 247 225 251 208

Transfery rządowe 46 48 13 43 46Transfery prywatne 185 199 212 208 162

SALDO 785 882 992 1 073 780

Transfery rządowe 96 136 92 158 146Transfery prywatne 689 746 900 915 634

2003

27

W transferach bieżących sektora rządowego zaobserwowano wzrost o 35,2% z tytułu

otrzymanych środków w ramach finansowania bieżących wydatków tego sektora. Przychody

z tego tytułu wyniosły 192 mln EUR zaś rozchody 46 mln EUR. W przychodach największą

część stanowiły transfery otrzymane od Komisji Europejskiej w wysokości 165 mln EUR.

O dodatnim saldzie transferów bieżących w dużym stopniu zadecydowały transfery

prywatne (pozostałych sektorów), których saldo wyniosło 634 mln EUR, co oznacza spadek

o 8% w porównaniu z I kwartałem roku poprzedniego. Spadek ten spowodowany był

niższymi przychodami jak i rozchodami. Przychody wyniosły 796 mln EUR, czyli spadały o

8,9% natomiast rozchody wyniosły 162 mln EUR, tj. o 12,4% mniej niż w analogicznym

okresie roku poprzedniego.

Przychody z tytułu przekazów zarobków osób pracujących za granicą stanowią

główną kategorię przekazów prywatnych. To właśnie ich spadek o 14,5% wpłynął na

zmniejszenie transferów pozostałych sektorów. Środki te zostały przekazane w 82,2% przez

Polaków pracujących w krajach Unii Europejskiej. Przekazy ze Stanów Zjednoczonych

WYKR. 12 TRANSFERY BIEŻĄCE I KAPITAŁOWE

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600


2000 2001 2002 2003 2004

mln

EU

R

Eksport Import Saldo

TABL. VIII TRANSFERY KAPITAŁOWE mln EUR

2004I II III IV I

Przychody 27 3 22 3 126

Rozchody 43 12 27 13 35

Saldo -16 -9 -5 -10 91

2003

28

Ameryki Północnej stanowiły 10,7%, z Kanady 5,1% a z pozostałych krajów około 2%.

Saldo transferów kapitałowych było dodatnie i wyniosło 91 mln EUR. Przychody z

tytułu otrzymanych środków na cele inwestycyjne w kwocie 98 mln EUR wpłynęły na zmianę

ujemnego salda (16 mln EUR) w I kwartale 2003 r. na dodatnie w omawianym okresie.

Wzrost wartości przychodów z tytułu transferów kapitałowych obserwowany w

I kwartale 2004 r. był związany ze zmianą sposobu podziału transferów na bieżące i

kapitałowe wprowadzoną od początku 2004 roku.

Zasadniczą część przychodów w I kwartale 2004 r. (95%) stanowiły transfery

kapitałowe otrzymane z krajów i organizacji Unii Europejskiej (zwłaszcza transfery otrzymane

od Komisji Europejskiej – ponad 92 mln EUR, czyli 73,9% transferów kapitałowych).

29

2. Rachunek finansowy

Saldo na rachunku finansowym w I kwartale 2004 r. było dodatnie i wyniosło

1 181 mln EUR. Była to wartość o 50,5% niższa niż przed rokiem, gdy saldo to wyniosło

2 386 mln EUR.

O wysokości salda rachunku finansowego zdecydował przede wszystkim napływ netto

kapitału w postaci inwestycji portfelowych oraz odpływ netto pozostałych inwestycji.

Saldo inwestycji portfelowych było dodatnie i wyniosło 3 040 mln EUR. Jest to kwota o

4,9% większa niż w I kwartale 2003 r. Napływ kapitału netto z tytułu inwestycji portfelowych

był przede wszystkim skutkiem inwestycji nierezydentów w polskie skarbowe papiery dłużne.

Jednocześnie w I kwartale 2004 r. zarejestrowano znaczący odpływ netto kapitału w

postaci pozostałych inwestycji, wynoszący 2 372 mln EUR. Była to kwota o 57,9% większa

niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Znaczny odpływ kapitału był spowodowany

głównie zwiększaniem przez polskie banki swoich aktywów w postaci lokat i depozytów w

bankach za granicą oraz udzielaniem nowych kredytów handlowych przez polskie

przedsiębiorstwa podmiotom zagranicznym.

W I kwartale 2004 r. saldo inwestycji bezpośrednich wyniosło 598 mln EUR, co było

kwotą o 50,2% niższą niż w analogicznym okresie roku poprzedniego.

Saldo obrotów wynikających z rozliczeń transakcji, zawartych pomiędzy rezydentami a

nierezydentami, związanych z pochodnymi instrumentami finansowymi było w I kwartale

2004 r. ujemne i wyniosło 85 mln EUR. Przed rokiem zanotowano wyższy odpływ kapitału,

wynoszący 211 mln EUR.

WYKR. 13 KOMPONENTY RACHUNKU FINANSOWEGO

-3000

-2000

-1000

0

1000

2000

3000

4000

mln

EU

R

I kw 2003 I kw 2004

rachunek finansowy inwestycje bezposrednie inwestycje portfelowepochodne instrumenty finansowe pozostałe inwestycje

30

2. 1. Inwestycje nierezydentów w Polsce

Napływ netto zagranicznych inwestycji do Polski w I kwartale 2004 r. wyniósł 4 071 mln

EUR. Głównymi źródłami napływu kapitału były zagraniczne inwestycje portfelowe i

bezpośrednie. Wzrosła również wartość kredytów handlowych otrzymanych przez polskie

przedsiębiorstwa od dostawców zagranicznych.

Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich

W I kwartale 2004 r. napływ netto kapitału zagranicznego do Polski z tytułu inwestycji

bezpośrednich wyniósł 652 mln EUR. Na kwotę tą złożyły się środki w wysokości

790 mln EUR przeznaczone na zasilenie kapitałów własnych przedsiębiorstw

bezpośredniego inwestowania oraz ujemne saldo obrotów kredytowych w wysokości

138 mln EUR.

W I kwartale 2004 r. kredyty inwestorów bezpośrednich obejmowały, w przeciwieństwie

do poprzednich okresów, również kredyty handlowe6 rezydentów i nierezydentów

powiązanych kapitałowo. Wysokie ujemne saldo tych kredytów w wysokości 192 mln EUR w

6 Po raz pierwszy w I kwartale 2004 r. do kredytów inwestorów bezpośrednich zostały włączone kredyty handlowe

rezydentów i nierezydentów powiązanych kapitałowo. Do końca 2003 r. kredyt te były wykazywane odpowiednio

w pozycji „Pozostałe inwestycje – aktywa – pozostałe sektory” lub „Pozostałe inwestycje – pasywa – pozostałe

sektory”.

TABL. IX ZAGRANICZNE INWESTYCJE W POLSCE mln EUR

2004I II III IV I

Zagraniczne inwestycje w Polsce 5 111 931 720 4 178 4 071

Inwestycje bezpośrednie 1 328 786 649 993 652Inwestycje portfelowe 2 892 -758 -429 1 664 3 486Pozostałe inwestycje 891 903 500 1 521 -67

Kredyty handlowe 1 096 545 561 417 282Pozostałe kredyty otrzymane -792 274 -467 605 -367Rachunki bieżące, depozyty i pozostałe zobowiązania 587 84 406 499 18

2003

TABL. X ZAGRANICZNE INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE mln EUR

2004I II III IV I

Zagraniczne inwestycje bezpośrednie 1 328 786 649 993 652Napływ kapitału zagranicznego w formie zakupów udziałów lub akcji 1 160 1 024 652 1 273 790Kredyty inwestorów 168 -238 -3 -280 -138

2003

31

znaczny sposób wpłynęło na ukształtowanie się deficytu obrotów kredytowych7.

W omawianym okresie wartość napływu kapitału zagranicznego w postaci inwestycji

bezpośrednich była niższa o 676 mln EUR w stosunku do I kwartału 2003 r. oraz

o 341 mln EUR w porównaniu z napływem środków z tego tytułu w IV kwartale 2003 r.

Wzrost napływu kapitału portfelowego

Kapitał netto zainwestowany w I kwartale 2004 r. w polskie papiery wartościowe

wyniósł 3 486 mln EUR. Była to wielkość o 20,5% wyższa niż przed rokiem, gdy wartość

zagranicznych inwestycji portfelowych wyniosła 2 892 mln EUR.

7 Wzrost zobowiązań z tytułu zaliczek otrzymanych w eksporcie towarów i usług oraz odroczonych płatności w

imporcie od kontrahentów powiązanych kapitałowo w kwocie 300 mln EUR i wzrost należności z tytułu zaliczek

udzielonych w eksporcie i odroczonych płatności w obrotach między tymi podmiotami w kwocie 492 mln EUR.

WYKR. 14 SALDO ZAGRANICZNYCH INWESTYCJI BEZPOŚREDNICH

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000


2000 2001 2002 2003 2004

kwartał

mln

EU

R

WYKR. 15 SALDO ZAGRANICZNYCH INWESTYCJI PORTFELOWYCH

-1500

-1000

-500

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000


2000 2001 2002 2003 2004

mln

EU

R

32

O wysokości salda zagranicznych inwestycji portfelowych zadecydował napływ kapitału

inwestowanego przez nierezydentów w dłużne papiery wartościowe, przede wszystkim

wyemitowane przez Skarb Państwa. Napływ netto środków zainwestowanych w polskie

papiery dłużne w I kwartale 2004 r. wyniósł 3 089 mln EUR.

Popyt inwestorów zagranicznych skupiał się na obligacjach Skarbu Państwa

nominowanych w walutach obcych, emitowanych na rynkach zagranicznych. W styczniu

wyemitowano obligacje nominowane w euro o wartości nominalnej 1 500 mln EUR, zaś w

marcu o wartości nominalnej 700 mln EUR. Obligacje te, w momencie emisji, cechowała

bardzo korzystna rentowność, wyższa, niż obligacji rządów krajów strefy euro, o około 0,5

pkt procentowego (tj. o około 15%). Również w marcu Skarb Państwa wyemitował obligacje

WYKR. 16 INWESTYCJE W POLSKIE PAPIERY DŁUŻNE

0

5 000

10 000

15 000

20 000

25 000

30 000

35 000

40 000


2000 2001 2002 2003 2004

kwartał

mln

EU

R

-1500

-1000

-500

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

mln

EU

R

Wpływy Wypłaty Saldo (skala prawa)

TABL. XI ZAGRANICZNE INWESTYCJE PORTFELOWE mln EUR

2004I II III IV I

WPŁYWY 37 760 26 171 22 449 30 818 39 679

Udziałowe papiery wartościowe 626 1 329 1 927 2 977 1 911

Dłużne papiery wartościowe 37 134 24 842 20 522 27 841 37 768

WYPŁATY 34 868 26 929 22 878 29 154 36 193

Udziałowe papiery wartościowe 667 1 246 2 200 3 463 1 514

Dłużne papiery wartościowe 34 201 25 683 20 678 25 691 34 679

SALDO 2 892 -758 -429 1 664 3 486

Udziałowe papiery wartościowe -41 83 -273 -486 397

Dłużne papiery wartościowe 2 933 -841 -156 2 150 3 089

2003

33

nominowane we frankach szwajcarskich, o wartości nominalnej 400 mln CHF i jenach

japońskich, o wartości nominalnej 6 800 mln JPY.

Natomiast napływ kapitału w obligacje nominowane w złotych wyniósł 674 mln EUR i

był niewielki w porównaniu z wartością środków zainwestowanych w obligacje nominowane

w walutach obcych. Działo się tak mimo stosunkowo wysokiej, pozostającej w przedziale

3-4%, różnicy rentowności w stosunku do obligacji nominowanych w euro i dolarach. Powód

stanowiły utrzymująca się na niskim poziomie rentowność obligacji złotowych (co oznacza

utrzymywanie się ich wysokich cen) przy jednoczesnej tendencji wzrostowej cen obligacji

WYKR. 17 INWESTYCJE W POLSKIE PAPIERY UDZIAŁOWE

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000


2000 2001 2002 2003 2004

kwartał

mln

EU

R

-600-500-400-300-200-1000100200300400500

mln

EU

R

Wpływy Wypłaty Saldo (skala prawa)

WYKR. 18 RÓŻNICE RENTOWNOŚCI OBLIGACJI 5-LETNICH

0

1

2

3

4

5

601

-01-

2002

01-0

2-20

0201

-03-

2002

01-0

4-20

02

01-0

5-20

02

01-0

6-20

02

01-0

7-20

02

01-0

8-20

02

01-0

9-20

02

01-1

0-20

02

01-1

1-20

02

01-1

2-20

02

01-0

1-20

03

01-0

2-20

0301

-03-

2003

01-0

4-20

03

01-0

5-20

03

01-0

6-20

03

01-0

7-20

03

01-0

8-20

03

01-0

9-20

03

01-1

0-20

03

01-1

1-20

03

01-1

2-20

03

01-0

1-20

04

01-0

2-20

0401

-03-

2004

pkt.

%

Dysparytet EUR PLN 5Y Dysparytet USD PLN 5Y

Źródło: Bloomberg, indeksy POGB5YR, GECU5YR, USG5YR. Obliczenia własne

34

nominowanych w walutach obcych, przede wszystkim w euro, oraz osłabianie się złotego

względem koszyka głównych walut, powodujące realny spadek cen obligacji złotowych.

W I kwartale 2004 r. nastąpił napływ kapitału zainwestowanego przez nierezydentów w

polskie papiery udziałowe. Saldo w omawianym okresie wyniosło 397 mln EUR. Przed

rokiem saldo tych inwestycji było ujemne i wyniosło 41 mln EUR. Nierezydenci powtórnie

otwierali pozycje po korekcie fali wzrostowej na warszawskiej giełdzie trwającej od września i

zakończonej w listopadzie 2003 r. Aktywność nierezydentów inwestujących w polskie papiery

udziałowe, charakteryzowana przez wysokość obrotów brutto, była mniejsza niż w okresie

wspomnianej korekty, gdy odbywały się największe wymiany składu portfeli.

Napływ pozostałych inwestycji

W I kwartale 2004 r. zarejestrowano odpływ kapitału netto z Polski w wysokości 67 mln

EUR z tytułu pozostałych inwestycji. Odpływ dotyczył głównie sektora rządowego oraz

banków (z wyłączeniem NBP). Napływ odnotowano w NBP oraz sektorze przedsiębiorstw.

W sektorze przedsiębiorstw, podobnie jak w ubiegłych kwartałach, nastąpił wzrost

zobowiązań o 461 mln EUR z tytułu kredytów otrzymanych. Zobowiązania z tytułu kredytów

handlowych związanych z obrotem towarowym i usługowym wzrosły o 282 mln EUR. W

porównaniu z IV kwartałem 2003 r. była to kwota o 32% niższa, zaś w porównaniu z

I kwartałem 2003 r. niższa o 74%. Z tytułu kredytów innych niż handlowe napływ kapitału

netto do sektora przedsiębiorstw wyniósł 179 mln EUR i w porównaniu z IV kwartałem 2003

r. zmniejszył się o 16%. Wykorzystanie kredytów w I kwartale 2004 r. wyniosło 1 622 mln

EUR, spłaty zaś 1 443 mln EUR. Kredyty zaciągnięte w 94% pochodziły od kredytodawców z

krajów Unii Europejskiej, zaś spłaty kredytów do krajów Unii Europejskiej stanowiły 90%.

TABL. XII POZOSTAŁE INWESTYCJE - PASYWA mln EUR

2004I II III IV I

Pozostałe inwestycje - pasywa 891 903 500 1 521 -67

Narodowy Bank Polski 336 94 469 -891 799

Sektor rządowy -822 84 -788 370 -752

Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) 318 62 -24 1 411 -575

Sektor pozarządowy i pozabankowy 1 059 663 843 631 461Kredyty handlowe 1 096 545 561 417 282Pozostałe kredyty -37 118 282 214 179

2003

35

W pierwszym kwartale 2004 r. sektor rządowy wykorzystał nowe kredyty i pożyczki w

kwocie 135 mln EUR. Było to o 32 mln EUR, tj. o 31,1% więcej niż w pierwszym kwartale

ubiegłego roku. Spłaty należnych rat kapitałowych wyniosły 887 mln EUR, w tym

752 mln EUR z tytułu rat kapitałowych należnych wierzycielom Klubu Paryskiego.

Wzrost zobowiązań kredytowych banków polskich o 206 mln EUR wynikał z

wykorzystania nowych kredytów i pożyczek otrzymanych od kredytodawców zagranicznych

w kwocie 495 mln EUR oraz spłat należnych rat kapitałowych w kwocie 289 mln EUR. W

porównaniu z analogicznym okresem 2003 r. wykorzystanie kredytów wzrosło

o 160 mln EUR, tj. o 47,8% a spłaty kredytów wzrosły o 26 mln EUR tj. o 9,9%.

W omawianym kwartale 2004 r. saldo pozycji rachunki bieżące i depozyty

nierezydentów w bankach polskich było dodatnie i wyniosło 19 mln EUR. O wysokości salda

tej pozycji zadecydowało wycofanie przez nierezydentów środków netto z rachunków

bieżących i depozytowych otwartych w polskich bankach komercyjnych w wysokości 780 mln

EUR oraz napływ kapitału, który był konsekwencją zaciągnięcia zobowiązań z tytułu

pasywnych transakcji repo dokonanych przez NBP o wartości 799 mln EUR.

2. 2. Inwestycje rezydentów za granicą

Wzrost inwestycji rezydentów za granicą

W I kwartale 2004 r. polskie podmioty zainwestowały netto za granicą 2 805 mln EUR,

z czego największą część stanowiły lokaty polskich banków w bankach za granicą.

Jednocześnie wraz ze wzrostem wymiany handlowej Polski systematycznie zwiększa się

WYKR. 19 POZOSTAŁE INWESTYCJE - PASYWA

-4000

-3000

-2000

-1000

0

1000

2000

3000


2000 2001 2002 2003 2004kwartały

mnE

UR

NBP Rząd MFI (z wyłączniem NBP) Pozostełe sektory

36

wartość udzielonych kredytów handlowych. Znaczne środki finansowe zostały także

ulokowane przez rezydentów w zagraniczne papiery wartościowe.

Odpływ netto polskiego kapitału za granicę z tytułu inwestycji bezpośrednich wyniósł

54 mln EUR. Z kwoty tej 5 mln EUR zostało przeznaczone na wniesienie udziałów do

przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania mających siedzibę za granicą. Resztę

stanowiły kredyty od inwestorów bezpośrednich w wysokości 49 mln EUR.

Do obrotów z tytułu kredytów od inwestorów bezpośrednich włączono kredyty

handlowe między podmiotami powiązanymi kapitałowo, których dodatnie saldo w wysokości

19 mln EUR8 obniżyło wartość polskich inwestycji bezpośrednich.

Saldo polskich inwestycji w papiery wartościowe wyemitowane przez nierezydentów

było ujemne i wyniosło 446 mln EUR. Ujemna wartość salda oznacza wzrost zaangażowania

rezydentów w zagraniczne papiery wartościowe.

Największy wpływ na ukształtowanie się salda polskich inwestycji portfelowych za

granicą miały transakcje dotyczące papierów dłużnych wyemitowanych przez nierezydentów.

Saldo tych transakcji było ujemne i wyniosło 403 mln EUR. Papiery te były nabywane i

sprzedawane przede wszystkim przez polskie banki. Dla tej kategorii polskich inwestorów

zanotowano największe obroty, świadczące o częstych zmianach struktury portfela. Banki

miały również największy wpływ na wysokość salda inwestycji rezydentów. Istotne znaczenie

miały też inwestycje portfelowe dokonywane przez podmioty sektora pozabankowego,

przede wszystkim instytucje finansowe, zwłaszcza fundusze inwestycyjne zorientowane na

inwestycje w zagraniczne papiery dłużne. Przed rokiem saldo polskich inwestycji w

zagraniczne papiery dłużne również było ujemne i wynosiło 114 mln EUR.

8 Wzrost zobowiązań z tytułu zaliczek otrzymanych w eksporcie towarów i usług oraz odroczonych płatności w

imporcie od kontrahentów powiązanych kapitałowo w kwocie 5 mln EUR i wzrost należności z tytułu zaliczek

udzielonych w eksporcie i odroczonych płatności w obrotach między tymi podmiotami w kwocie 14 mln EUR.

TABL. XIII INWESTYCJE REZYDENTÓW ZA GRANICĄ * mln EUR

2004I II III IV I

Inwestycje rezydentów dokonane za granicą (aktywa) -2 514 663 1 054 -2 201 -2 805

Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą -128 -31 -83 -101 -54Polskie inwestycje portfelowe za granicą 7 -120 -783 -239 -446Pozostałe inwestycje -2 393 814 1 920 -1 861 -2 305

Kredyty handlowe -1 433 -300 -485 325 -900Pozostałe kredyty udzielone 8 -30 -86 -273 90Gotówka, rachunki bieżące, lokaty i pozostałe należności -968 1 144 2 491 -1 913 -1 495

2003

*W przypadku inwestycji rezydentów za granicą znak ujemny oznacza odpływ kapitału za granicę, czyli

powiększenie inwestycji.

37

Papiery udziałowe wyemitowane przez podmioty zagraniczne były kupowane i

sprzedawane głównie przez polskie podmioty sektora pozarządowego i pozabankowego.

Obroty z tego tytułu dały ujemne saldo w kwocie 43 mln EUR. Przed rokiem saldo to było

dodatnie i wynosiło 121 mln EUR.

W I kwartale 2004 r. nastąpił wzrost należności z tytułu udzielonych przez polskie

przedsiębiorstwa kredytów handlowych o 900 mln EUR, który był wyższy o 136,0% w

porównaniu z IV kwartałem 2003 r., zaś w porównaniu z I kwartałem 2004 r. zmniejszył się o

37,0%. Saldo pozostałych kredytów udzielonych (poza handlowymi) było dodatnie i w

I kwartale 2004 r. wyniosło 90 mln EUR.

Saldo pozycji gotówka, rachunki bieżące i lokaty w bankach za granicą w I kwartale

2004 r. było ujemne i wyniosło 1 499 mln EUR. Wzrost należności zagranicznych w

omawianym okresie był wyższy o 534 mln EUR w porównaniu z pierwszym kwartałem 2003

r. Wynikał on z ulokowania przez polskie banki komercyjne lokat w bankach za granicą w

wysokości 1 385 mln EUR.

Środki na rachunkach przedsiębiorstw w bankach za granicą wzrosły o 110 mln EUR.

2. 3. Pochodne instrumenty finansowe

Saldo obrotów wynikających z rozliczeń transakcji związanych z pochodnymi

instrumentami finansowymi zawartych pomiędzy rezydentami a nierezydentami było w

I kwartale 2004 r. ujemne i wyniosło 85 mln EUR. Przed rokiem zanotowano nieco wyższy

odpływ kapitału, wynoszący 211 mln EUR.

WYKR. 20 POLSKIE INWESTYCJE PORTFELOWE ZA GRANICĄ

-1000

-800

-600

-400

-200

0

200

400


2000 2001 2002 2003 2004

mln

EU

R

38

Większość zarejestrowanych płatności wynikała z realizacji swapów walutowych i

swapów stóp procentowych zawieranych na rynku międzybankowym. Ujemne saldo

stanowiło łączny wynik rozliczenia pozycji w pochodnych instrumentach finansowych, których

termin wygaśnięcia przypadał w I kwartale 2004 r. oraz przepływów wynikających z otwarcia

i rozliczania pozycji w instrumentach pochodnych, o terminach zamknięcia w przyszłych

okresach.

TABL. XIV SALDO POCHODNYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH mln EUR

2004I II III IV I

Pochodne instrumenty finansowe -211 -274 126 -398 -85

2003

39

3. Oficjalne aktywa rezerwowe

Transakcje przeprowadzone przez Narodowy Bank Polski spowodowały w I kwartale

2004 r. wzrost oficjalnych aktywów rezerwowych o 1 861 mln EUR. W analogicznym okresie

2003 r., w wyniku transakcji NBP, oficjalne aktywa rezerwowe wzrosły o 782 mln EUR. Na

zmianę oficjalnych aktywów rezerwowych wpłynęły przede wszystkim następujące

transakcje:

• zasilenie rządowego rachunku walutowego wpływami z emisji obligacji na rynkach

zagranicznych w wysokości 1 787 mln EUR;

• obsługa rządowego długu zagranicznego (odsetki i raty kapitałowe) wobec wierzycieli

WYKR. 21 STAN OFICJALNYCH AKTYWÓW REZERWOWYCH

24 00025 00026 00027 00028 00029 00030 00031 00032 00033 000


2000 2001 2002 2003 2004

mln

EU

R

WYKR. 22 ZMIANY STANU OFICJALNYCH AKTYWÓW REZERWOWYCH

-3000

-2000

-1000

0

1000

2000

3000

4000


2000 2001 2002 2003 2004kwartał

mln

EUR

Zmiany z tytułu transakcjiZmiany z tytułu różnic kursowych oraz zmian wycenyZmiany ogółem

40

zrzeszonych w Klubie Paryskim w kwocie 905 mln EUR.

Stan oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec marca 2004 r. ukształtował się na

poziomie 30 002 mln EUR i w porównaniu ze stanem na koniec grudnia 2003 r. zwiększył się

o 2 907 mln EUR. Na zmianę oficjalnych aktywów rezerwowych poza transakcjami bilansu

płatniczego, wpłynęły również zmiany wyceny złota i papierów wartościowych oraz różnice

kursowe. W I kwartale 2004 r. spowodowały one wzrost rezerw o 1 046 mln EUR.

Poziom oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec marca 2004 roku był 5,2-krotnie

wyższy niż średnia wielkość importu zanotowana w okresie styczeń-marzec 2004 roku.

41

Aneks statystyczny TABL. XV BILANS PŁATNICZY W MLN EUR

2004I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał

A. Rachunek bieżący -2 909 -2 951 -2 032 -2 897 -1 491 -2 438 -524 -1 551 -1 797 -1 800 -684 -1 121 -1 644 -916 -489 -611 -696

Saldo obrotów towarowych -3 148 -3 751 -2 973 -3 455 -2 161 -2 455 -1 770 -2 171 -2 064 -2 123 -1 442 -2 072 -1 529 -1 089 -1 155 -1 304 -909Eksport f.o.b. 8 621 9 168 10 037 11 196 10 995 11 490 11 822 12 230 11 173 12 449 12 613 13 103 12 114 13 117 14 052 14 553 14 458Import f.o.b 11 769 12 919 13 010 14 651 13 156 13 945 13 592 14 401 13 237 14 572 14 055 15 175 13 643 14 206 15 207 15 857 15 367

Saldo usług 33 485 579 450 65 279 359 190 -61 224 204 488 -244 180 192 308 31Przychody 2 115 2 908 3 066 3 231 2 147 2 620 3 046 3 101 2 103 2 581 2 767 3 094 1 967 2 380 2 717 2 780 2 128Rozchody 2 082 2 423 2 487 2 781 2 082 2 341 2 687 2 911 2 164 2 357 2 563 2 606 2 211 2 200 2 525 2 472 2 097

Saldo dochodów -283 -329 -294 -701 43 -975 -217 -425 -310 -695 -427 -560 -656 -889 -518 -688 -598Przychody 532 610 574 733 923 697 653 651 477 446 609 521 458 478 471 469 365Rozchody 815 939 868 1 434 880 1 672 870 1 076 787 1 141 1 036 1 081 1 114 1 367 989 1 157 963

Saldo transferów bieżących 489 644 656 809 562 713 1 104 855 638 794 981 1 023 785 882 992 1 073 780Przychody 637 805 829 1 010 790 932 1 330 1 127 886 1 018 1 219 1 268 1 016 1 129 1 217 1 324 988Rozchody 148 161 173 201 228 219 226 272 248 224 238 245 231 247 225 251 208

B. Rachunek kapitałowy -21 8 -6 58 -3 -5 4 88 -20 16 20 -23 -16 -9 -5 -10 91

Przychody 12 23 14 72 4 11 11 99 4 22 22 1 27 3 22 3 126Rozchody 33 15 20 14 7 16 7 11 24 6 2 24 43 12 27 13 35

C. Rachunek finansowy 2 524 1 818 1 892 4 955 2 848 1 440 737 -1 529 2 751 858 2 588 1 199 2 386 1 320 1 900 1 579 1 181

Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą -10 -3 10 -15 52 18 25 2 35 6 -155 -114 -128 -31 -83 -101 -54Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce 1 918 1 309 1 165 5 942 1 246 1 017 842 3 267 1 253 893 860 1 365 1 328 786 649 993 652

Inwestycje portfelowe - aktywa 3 -112 47 -34 260 -97 -97 -24 -70 -448 -318 -372 7 -120 -783 -239 -446Udziałowe papiery wartościowe -6 -5 -8 -6 1 -59 0 -18 -23 -129 -115 -16 121 145 -41 -55 -43Dłużne papiery wartościowe 9 -107 55 -28 259 -38 -97 -6 -47 -319 -203 -356 -114 -265 -742 -184 -403

Inwestycje portfelowe - pasywa 2 628 330 622 -49 2 298 -993 69 -276 1 737 809 858 -288 2 892 -758 -429 1 664 3 486Udziałowe papiery wartościowe 305 -75 193 47 -85 -15 48 -287 -193 -182 -254 41 -41 83 -273 -486 397Dłużne papiery wartościowe 2 323 405 429 -96 2 383 -978 21 11 1 930 991 1 112 -329 2 933 -841 -156 2 150 3 089

Pozostałe inwestycje - aktywa -846 -529 545 -3 484 -1 646 70 -90 -2 829 -255 -152 1 996 289 -2 393 814 1 920 -1 861 -2 305NBP 2 0 1 0 2 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0Sektor rządowy i samorządowy 17 -14 -42 -17 -23 -8 -5 -4 -11 -10 -13 -5 -5 -1 -12 -21 12Monetarne Instytucje Finansowe (z wyłączeniem NBP) -655 -160 547 -3 116 -908 -18 41 -2 881 339 322 2 139 410 -953 1 143 2 372 -2 183 -1 307Pozostałe sektory -210 -355 39 -351 -717 96 -127 56 -583 -464 -130 -116 -1 435 -328 -440 343 -1 010

Pozostałe inwestycje - pasywa -1 185 648 -91 2 069 792 967 585 -1 599 855 37 -732 329 891 903 500 1 521 -67NBP -1 183 -288 -4 56 -67 -113 147 166 -113 -285 -32 -81 336 94 469 -891 799Sektor rządowy i samorządowy -252 39 -71 -15 -157 -229 -177 -2 839 -39 -308 -535 342 -822 84 -788 370 -752Monetarne Instytucje Finansowe (z wyłączeniem NBP) -269 151 -76 -324 6 398 91 -168 413 -198 4 -735 318 62 -24 1 411 -575Pozostałe sektory 519 746 60 2 352 1 010 911 524 1 242 594 828 -169 803 1 059 663 843 631 461

Pochodne instrumenty finansowe 16 175 -406 526 -154 458 -597 -70 -804 -287 79 -10 -211 -274 126 -398 -85

D. Saldo błędów i opuszczeń -167 913 159 -540 -8 416 -81 1 554 -279 233 -789 -476 56 -261 -1 056 -1 117 1 285

Razem A - D -573 -212 13 1 576 1 346 -587 136 -1 438 655 -693 1 135 -421 782 134 350 -159 1 861

E. Oficjalne aktywa rezerwowe 573 212 -13 -1 576 -1 346 587 -136 1 438 -655 693 -1 135 421 -782 -134 -350 159 -1 861

20032000 2001 2002

42

TABL. XVI BILANS PŁATNICZY W MLN PLN 2004

I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał

A. Rachunek bieżący -11 815 -12 058 -8 070 -11 368 -5 607 -8 503 -1 963 -5 665 -6 490 -6 672 -2 783 -4 493 -6 907 -3 984 -2 156 -2 843 -3 304

Saldo obrotów towarowych -12 790 -15 316 -11 820 -13 539 -8 160 -8 559 -6 638 -7 932 -7 474 -7 878 -5 887 -8 284 -6 396 -4 737 -5 115 -6 028 -4 339Eksport f.o.b. 35 028 37 441 39 904 43 868 41 507 40 061 44 341 44 691 40 465 46 198 51 488 52 389 50 692 57 103 62 179 67 283 69 058Import f.o.b 47 818 52 757 51 724 57 407 49 667 48 620 50 979 52 623 47 939 54 076 57 375 60 673 57 088 61 840 67 294 73 311 73 397

Saldo usług 135 1 979 2 304 1 754 278 977 1 347 697 -206 834 836 1 933 -1 043 777 859 1 425 162Przychody 8 605 11 886 12 190 12 663 8 101 9 133 11 423 11 328 7 627 9 585 11 294 12 363 8 213 10 349 12 025 12 854 10 162Rozchody 8 470 9 907 9 886 10 909 7 823 8 156 10 076 10 631 7 833 8 751 10 458 10 430 9 256 9 572 11 166 11 429 10 000

Saldo dochodów -1 147 -1 349 -1 160 -2 753 154 -3 406 -808 -1 556 -1 123 -2 578 -1 744 -2 234 -2 746 -3 865 -2 288 -3 198 -2 855Przychody 2 163 2 488 2 277 2 866 3 483 2 431 2 450 2 377 1 727 1 655 2 484 2 084 1 911 2 087 2 090 2 162 1 746Rozchody 3 310 3 837 3 437 5 619 3 329 5 837 3 258 3 933 2 850 4 233 4 228 4 318 4 657 5 952 4 378 5 360 4 601

Saldo transferów bieżących 1 987 2 628 2 606 3 170 2 121 2 485 4 136 3 126 2 313 2 950 4 012 4 092 3 278 3 841 4 388 4 958 3 728Przychody 2 588 3 287 3 293 3 958 2 983 3 250 4 987 4 119 3 211 3 781 4 981 5 073 4 246 4 915 5 384 6 121 4 719Rozchody 601 659 687 788 862 765 851 993 898 831 969 981 968 1 074 996 1 163 991



C. Rachunek finansowy 10 240 7 424 7 516 19 425 10 732 5 029 2 765 -5 582 9 967 3 171 10 581 4 789 9 966 5 755 8 388 7 274 5 621

Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą -45 -12 39 -56 195 62 98 9 128 22 -633 -450 -535 -132 -369 -470 -255Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce 7 791 5 345 4 633 23 281 4 706 3 545 3 155 11 934 4 539 3 311 3 515 5 456 5 559 3 420 2 866 4 587 3 113

Inwestycje portfelowe - aktywa 11 -451 184 -131 975 -340 -364 -86 -256 -1 658 -1 301 -1 491 25 -514 -3 467 -1 121 -2 131Udziałowe papiery wartościowe -23 -16 -35 -20 3 -206 -3 -66 -83 -477 -469 -65 505 636 -181 -260 -207Dłużne papiery wartościowe 34 -435 219 -111 972 -134 -361 -20 -173 -1 181 -832 -1 426 -480 -1 150 -3 286 -861 -1 924

Inwestycje portfelowe - pasywa 10 676 1 344 2 472 -194 8 664 -3 462 264 -1 009 6 290 3 005 3 514 -1 155 12 098 -3 300 -1 903 7 692 16 645Udziałowe papiery wartościowe 1 238 -306 768 185 -327 -53 182 -1 049 -698 -676 -1 032 162 -177 357 -1 211 -2 243 1 896Dłużne papiery wartościowe 9 438 1 650 1 704 -379 8 991 -3 409 82 40 6 988 3 681 4 546 -1 317 12 275 -3 657 -692 9 935 14 749

Pozostałe inwestycje - aktywa -3 449 -2 164 2 167 -13 649 -6 214 254 -342 -10 331 -926 -573 8 151 1 156 -10 020 3 546 8 495 -8 605 -11 012NBP 4 0 2 0 4 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0Sektor rządowy i samorządowy 70 -58 -169 -63 -87 -28 -22 -14 -43 -38 -50 -17 -22 -7 -53 -100 59Monetarne Instytucje Finansowe (z wyłączeniem NBP) -2 668 -656 2 178 -12 212 -3 426 -58 153 -10 526 1 229 1 191 8 732 1 638 -3 989 4 980 10 499 -10 093 -6 243Pozostałe sektory -855 -1 450 156 -1 374 -2 705 340 -475 209 -2 112 -1 726 -531 -465 -6 009 -1 427 -1 951 1 588 -4 828

Pozostałe inwestycje - pasywa -4 810 2 647 -364 8 112 2 989 3 372 2 193 -5 841 3 102 131 -2 988 1 314 3 722 3 928 2 210 7 030 -328NBP -4 806 -1 178 -15 223 -253 -393 552 604 -410 -1 059 -130 -325 1 403 408 2 074 -4 119 3 813Sektor rządowy i samorządowy -1 024 160 -284 -59 -590 -800 -666 -10 374 -143 -1 144 -2 186 1 369 -3 440 360 -3 489 1 707 -3 592Monetarne Instytucje Finansowe (z wyłączeniem NBP) -1 090 623 -304 -1 270 20 1 388 341 -613 1 499 -734 18 -2 941 1 332 269 -105 6 521 -2 746Pozostałe sektory 2 110 3 042 239 9 218 3 812 3 177 1 966 4 542 2 156 3 068 -690 3 211 4 427 2 891 3 730 2 921 2 197

Pochodne instrumenty finansowe 66 715 -1 615 2 062 -583 1 598 -2 239 -258 -2 910 -1 067 323 -41 -883 -1 193 556 -1 839 -411

D. Saldo błędów i opuszczeń -669 3 732 632 -2 111 -30 1 441 -311 5 671 -1 034 874 -3 242 -1 893 283 -1 151 -4 657 -5 122 6 136

Razem A - D -2 329 -867 54 6 172 5 083 -2 048 507 -5 255 2 372 -2 571 4 636 -1 687 3 275 580 1 551 -738 8 892

E. Oficjalne aktywa rezerwowe 2 329 867 -54 -6 172 -5 083 2 048 -507 5 255 -2 372 2 571 -4 636 1 687 -3 275 -580 -1 551 738 -8 892

200320022000 2001

43

TABL. XVII BILANS PŁATNICZY W MLN USD 2004

I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał

A. Rachunek bieżący -2 871 -2 748 -1 837 -2 524 -1 386 -2 133 -462 -1 391 -1 568 -1 648 -671 -1 120 -1 767 -1 038 -543 -737 -864

Saldo obrotów towarowych -3 110 -3 498 -2 693 -3 006 -1 997 -2 145 -1 575 -1 944 -1 809 -1 949 -1 419 -2 072 -1 640 -1 235 -1 299 -1 551 -1 135Eksport f.o.b. 8 519 8 550 9 090 9 743 10 154 10 042 10 515 10 952 9 799 11 426 12 410 13 107 12 996 14 893 15 802 17 316 18 063Import f.o.b 11 629 12 048 11 783 12 749 12 151 12 187 12 090 12 896 11 608 13 375 13 829 15 179 14 636 16 128 17 101 18 867 19 198

Saldo usług 34 456 525 390 56 243 324 169 -49 208 202 488 -267 202 220 364 42Przychody 2 092 2 717 2 779 2 811 1 981 2 289 2 709 2 774 1 847 2 371 2 723 3 094 2 107 2 697 3 057 3 305 2 656Rozchody 2 058 2 261 2 254 2 421 1 925 2 046 2 385 2 605 1 896 2 163 2 521 2 606 2 374 2 495 2 837 2 941 2 614

Saldo dochodów -278 -306 -263 -611 36 -854 -192 -381 -270 -636 -421 -560 -702 -1 006 -579 -825 -746Przychody 526 569 520 636 852 608 581 583 420 410 599 521 491 546 533 555 456Rozchody 804 875 783 1 247 816 1 462 773 964 690 1 046 1 020 1 081 1 193 1 552 1 112 1 380 1 202

Saldo transferów bieżących 483 600 594 703 519 623 981 765 560 729 967 1 024 842 1 001 1 115 1 275 975Przychody 629 750 750 878 730 815 1 183 1 009 777 935 1 201 1 269 1 089 1 282 1 368 1 575 1 234Rozchody 146 150 156 175 211 192 202 244 217 206 234 245 247 281 253 300 259



C. Rachunek finansowy 2 494 1 698 1 716 4 313 2 624 1 258 656 -1 369 2 415 785 2 553 1 202 2 554 1 497 2 135 1 875 1 470

Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą -11 -2 10 -13 47 15 23 1 32 5 -153 -114 -138 -34 -94 -120 -67Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce 1 895 1 221 1 056 5 171 1 151 889 749 2 925 1 099 819 847 1 366 1 425 891 728 1 181 813

Inwestycje portfelowe - aktywa 3 -101 42 -28 237 -83 -85 -21 -63 -410 -313 -371 8 -135 -881 -288 -557Udziałowe papiery wartościowe -6 -3 -7 -4 0 -51 0 -16 -21 -118 -113 -16 130 165 -45 -67 -54Dłużne papiery wartościowe 9 -98 49 -24 237 -32 -85 -5 -42 -292 -200 -355 -122 -300 -836 -221 -503

Inwestycje portfelowe - pasywa 2 596 307 563 -43 2 120 -867 61 -247 1 525 743 847 -289 3 101 -860 -482 1 981 4 353Udziałowe papiery wartościowe 301 -70 175 41 -80 -12 43 -258 -169 -167 -249 40 -46 94 -307 -578 496Dłużne papiery wartościowe 2 295 377 388 -84 2 200 -855 18 11 1 694 910 1 096 -329 3 147 -954 -175 2 559 3 857

Pozostałe inwestycje - aktywa -837 -495 495 -3 033 -1 519 61 -81 -2 533 -225 -142 1 964 290 -2 570 924 2 159 -2 213 -2 880NBP 2 0 0 0 2 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0Sektor rządowy i samorządowy 17 -13 -38 -14 -21 -8 -5 -4 -11 -9 -12 -5 -6 -2 -14 -25 15Monetarne Instytucje Finansowe (z wyłączeniem NBP) -649 -150 496 -2 712 -839 -15 36 -2 580 298 295 2 104 410 -1 023 1 299 2 668 -2 598 -1 633Pozostałe sektory -207 -332 37 -307 -661 84 -113 51 -512 -428 -128 -115 -1 541 -373 -495 410 -1 262

Pozostałe inwestycje - pasywa -1 168 605 -82 1 801 730 843 521 -1 432 751 34 -718 329 955 1 022 563 1 807 -84NBP -1 169 -269 -4 49 -62 -99 131 148 -99 -262 -31 -81 360 106 527 -1 061 998Sektor rządowy i samorządowy -249 36 -64 -13 -145 -201 -158 -2 543 -35 -283 -527 342 -882 93 -886 439 -939Monetarne Instytucje Finansowe (z wyłączeniem NBP) -265 143 -69 -283 5 347 81 -150 363 -181 4 -736 342 70 -27 1 678 -718Pozostałe sektory 515 695 55 2 048 932 796 467 1 113 522 760 -164 804 1 135 753 949 751 575

Pochodne instrumenty finansowe 16 163 -368 458 -142 400 -532 -62 -704 -264 79 -9 -227 -311 142 -473 -108

D. Saldo błędów i opuszczeń -170 843 137 -468 9 366 -77 1 393 -254 213 -785 -480 69 -297 -1 192 -1 315 1 605

Razem A - D -567 -199 11 1 372 1 244 -513 121 -1 288 575 -636 1 117 -421 839 151 394 -189 2 326

E. Oficjalne aktywa rezerwowe 567 199 -11 -1 372 -1 244 513 -121 1 288 -575 636 -1 117 421 -839 -151 -394 189 -2 326

20032000 2001 2002

44

TABL. XVIII BILANS PŁATNICZY OD I KWARTAŁU 2000 R. mln EUR

Saldo Saldo obrotów towarowych Saldo usług Saldo

dochodówSaldo

transferów Saldo

Polskie inwestycje

bezpośrednie za granicą

Zagraniczne inwestycje

bezpośrednie w Polsce

Inwestycje portfelowe - aktywa

Inwestycje portfelowe - pasywa

Pozostałe inwestycje -

aktywa

Pozostałe inwestycje -

pasywa

Pochodne instrumenty finansowe

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

2000 -10 789 -13 327 1 547 -1 607 2 598 39 11 188 -18 10 334 -96 3 531 -4 315 1 441 311 366 -8042001 -6 004 -8 557 893 -1 574 3 234 84 3 495 97 6 372 42 1 098 -4 496 745 -363 1 882 5432002 -5 402 -7 701 855 -1 992 3 436 -7 7 396 -228 4 371 -1 208 3 116 1 878 489 -1 022 -1 311 -6762003 -3 660 -5 077 436 -2 751 3 732 -40 7 185 -343 3 756 -1 135 3 369 -1 520 3 815 -757 -2 378 -1 107

I kw 2000 -2 909 -3 148 33 -283 489 -21 2 523 -10 1 918 3 2 628 -847 -1 185 16 -166 573II kw 2000 -2 951 -3 751 485 -329 644 8 1 818 -3 1 309 -112 330 -529 648 175 913 212

III kw 2000 -2 032 -2 973 579 -294 656 -6 1 892 10 1 165 47 622 545 -91 -406 159 -13IV kw 2000 -2 897 -3 455 450 -701 809 58 4 955 -15 5 942 -34 -49 -3 484 2 069 526 -540 -1 576

I kw 2001 -1 491 -2 161 65 43 562 -3 2 847 52 1 246 260 2 298 -1 647 792 -154 -7 -1 346II kw 2001 -2 438 -2 455 279 -975 713 -5 1 440 18 1 017 -97 -993 70 967 458 416 587

III kw 2001 -524 -1 770 359 -217 1 104 4 737 25 842 -97 69 -90 585 -597 -81 -136IV kw 2001 -1 551 -2 171 190 -425 855 88 -1 529 2 3 267 -24 -276 -2 829 -1 599 -70 1 554 1 438

I kw 2002 -1 797 -2 064 -61 -310 638 -20 2 751 35 1 253 -70 1 737 -255 855 -804 -279 -655II kw 2002 -1 800 -2 123 224 -695 794 16 858 6 893 -448 809 -152 37 -287 233 693

III kw 2002 -684 -1 442 204 -427 981 20 2 588 -155 860 -318 858 1 996 -732 79 -789 -1 135IV kw 2002 -1 121 -2 072 488 -560 1 023 -23 1 199 -114 1 365 -372 -288 289 329 -10 -476 421

I kw 2003 -1 644 -1 529 -244 -656 785 -16 2 386 -128 1 328 7 2 892 -2 393 891 -211 56 -782II kw 2003 -916 -1 089 180 -889 882 -9 1 320 -31 786 -120 -758 814 903 -274 -261 -134

III kw 2003 -489 -1 155 192 -518 992 -5 1 900 -83 649 -783 -429 1 920 500 126 -1 056 -350IV kw 2003 -611 -1 304 308 -688 1 073 -10 1 579 -101 993 -239 1 664 -1 861 1 521 -398 -1 117 159

I kw 2004 -696 -909 31 -598 780 91 1 181 -54 652 -446 3 486 -2 305 -67 -85 1 285 -1 861

Rachunek bieżący Rachunek finansowy

Saldo błędów iopuszczeń

Rachunek kapitałowy

Oficjalne aktywa finansowe

45

TABL. XIX RACHUNEK BIEŻĄCY OD I KWARTAŁU 2000 R. mln EUR

Saldo Eksport Import Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

2000 -10789 56072 66861 -13327 39022 52349 1547 11320 9773 -1607 2449 4056 2598 3281 6832001 -6004 64554 70558 -8557 46537 55094 893 10914 10021 -1574 2924 4498 3234 4179 9452002 -5402 66 327 71 729 -7 701 49 338 57 039 855 10 545 9 690 -1 992 2 053 4 045 3 436 4 391 9552003 -3660 70 242 73 902 -5 077 53 836 58 913 436 9 844 9 408 -2 751 1 876 4 627 3 732 4 686 954

I kw 2000 -2909 11 905 14 814 -3 148 8 621 11 769 33 2 115 2 082 -283 532 815 489 637 148II kw 2000 -2951 13 491 16 442 -3 751 9 168 12 919 485 2 908 2 423 -329 610 939 644 805 161

III kw 2000 -2032 14 506 16 538 -2 973 10 037 13 010 579 3 066 2 487 -294 574 868 656 829 173IV kw 2000 -2897 16 170 19 067 -3 455 11 196 14 651 450 3 231 2 781 -701 733 1 434 809 1 010 201

I kw 2001 -1491 14 855 16 346 -2 161 10 995 13 156 65 2 147 2 082 43 923 880 562 790 228II kw 2001 -2438 15 739 18 177 -2 455 11 490 13 945 279 2 620 2 341 -975 697 1 672 713 932 219

III kw 2001 -524 16 851 17 375 -1 770 11 822 13 592 359 3 046 2 687 -217 653 870 1104 1 330 226IV kw 2001 -1551 17 109 18 660 -2 171 12 230 14 401 190 3 101 2 911 -425 651 1 076 855 1 127 272

I kw 2002 -1797 14 639 16 436 -2 064 11 173 13 237 -61 2 103 2 164 -310 477 787 638 886 248II kw 2002 -1800 16 494 18 294 -2 123 12 449 14 572 224 2 581 2 357 -695 446 1 141 794 1 018 224

III kw 2002 -684 17 208 17 892 -1 442 12 613 14 055 204 2 767 2 563 -427 609 1 036 981 1 219 238IV kw 2002 -1121 17 986 19 107 -2 072 13 103 15 175 488 3 094 2 606 -560 521 1 081 1023 1 268 245

I kw 2003 -1644 15 555 17 199 -1 529 12 114 13 643 -244 1 967 2 211 -656 458 1 114 785 1 016 231II kw 2003 -916 17 104 18 020 -1 089 13 117 14 206 180 2 380 2 200 -889 478 1 367 882 1 129 247

III kw 2003 -489 18 457 18 946 -1 155 14 052 15 207 192 2 717 2 525 -518 471 989 992 1 217 225IV kw 2003 -611 19 126 19 737 -1 304 14 553 15 857 308 2 780 2 472 -688 469 1 157 1073 1 324 251

I kw 2004 -696 17 939 18 635 -909 14 458 15 367 31 2 128 2 097 -598 365 963 780 988 208

Transfery bieżące

Rachunek bieżący

Saldo Przychody RozchodyObroty towarowe Usługi Dochody

46

TABL. XX USŁUGI OD I KWARTAŁU 2000 R. mln EUR

Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2000 1 547 11 320 9 773 993 2 659 1 666 2 583 6 192 3 609 -2 029 2 469 4 4982001 893 10 914 10 021 1 235 3 001 1 766 1 289 5 200 3 911 -1 631 2 713 4 3442002 855 10 545 9 690 1 529 3 446 1 917 1 138 4 513 3 375 -1 812 2 586 4 3982003 436 9 844 9 408 1 486 3 512 2 026 1 108 3 589 2 481 -2 158 2 743 4 901

I kw 2000 33 2 115 2 082 170 513 343 440 1 101 661 -577 501 1 078II kw 2000 485 2 908 2 423 262 674 412 660 1 599 939 -437 635 1 072III kw 2000 579 3 066 2 487 322 745 423 706 1 702 996 -449 619 1 068IV kw 2000 450 3 231 2 781 239 727 488 777 1 790 1 013 -566 714 1 280

I kw 2001 65 2 147 2 082 257 654 397 161 873 712 -353 620 973II kw 2001 279 2 620 2 341 334 777 443 269 1 197 928 -324 646 970III kw 2001 359 3 046 2 687 358 796 438 396 1 595 1 199 -395 655 1 050IV kw 2001 190 3 101 2 911 286 774 488 463 1 535 1 072 -559 792 1 351

I kw 2002 -61 2 103 2 164 310 724 414 99 797 698 -470 582 1 052II kw 2002 224 2 581 2 357 440 911 471 143 994 851 -359 676 1 035III kw 2002 204 2 767 2 563 398 886 488 274 1 297 1 023 -468 584 1 052IV kw 2002 488 3 094 2 606 381 925 544 622 1 425 803 -515 744 1 259

I kw 2003 -244 1 967 2 211 226 704 478 114 688 574 -584 575 1 159II kw 2003 180 2 380 2 200 323 800 477 277 888 611 -420 692 1 112III kw 2003 192 2 717 2 525 367 876 509 315 1 095 780 -490 746 1 236IV kw 2003 308 2 780 2 472 570 1 132 562 402 918 516 -664 730 1 394

I kw 2004 31 2 128 2 097 165 677 512 205 826 621 -339 625 964

Usługi

Saldo Przychody RozchodyPozostałe usługiPodróże zagraniczneUsługi transportowe

47

TABL. XXI POZOSTAŁE USŁUGI OD I KWARTAŁU 2000 R. mln EUR

Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

2000 -2 029 2 469 4 498 -202 253 455 -23 321 344 -121 226 347 -124 114 238 -170 67 2372001 -1 631 2 713 4 344 -85 225 310 107 482 375 -114 206 320 -290 193 483 -203 92 2952002 -1 812 2 586 4 398 -27 172 199 221 583 362 -141 230 371 -75 143 218 -184 103 2872003 -2 158 2 743 4 901 -3 216 219 -54 643 697 -172 193 365 -109 142 251 -192 118 310

I kw 2000 -577 501 1 078 -75 55 130 20 73 53 -27 58 85 -43 23 66 -42 10 52II kw 2000 -437 635 1 072 -55 68 123 -38 77 115 -27 42 69 -21 26 47 -30 21 51III kw 2000 -449 619 1 068 -50 65 115 -5 84 89 -35 53 88 -31 26 57 -42 17 59IV kw 2000 -566 714 1 280 -22 65 87 0 87 87 -32 73 105 -29 39 68 -56 19 75

I kw 2001 -353 620 973 -43 43 86 88 124 36 -25 57 82 -42 38 80 -67 16 83II kw 2001 -324 646 970 -8 72 80 28 116 88 -36 34 70 -60 30 90 -34 24 58III kw 2001 -395 655 1 050 -19 53 72 -34 126 160 -17 53 70 -28 43 71 -36 25 61IV kw 2001 -559 792 1 351 -15 57 72 25 116 91 -36 62 98 -160 82 242 -66 27 93

I kw 2002 -470 582 1 052 -29 32 61 28 159 131 -6 70 76 -12 45 57 -43 17 60II kw 2002 -359 676 1 035 -1 40 41 55 146 91 -25 71 96 1 37 36 -44 29 73III kw 2002 -468 584 1 052 2 54 52 96 139 43 -84 30 114 -31 29 60 -32 28 60IV kw 2002 -515 744 1 259 1 46 45 42 139 97 -26 59 85 -33 32 65 -65 29 94

I kw 2003 -584 575 1 159 -20 46 66 -18 110 128 -49 40 89 -23 28 51 -46 29 75II kw 2003 -420 692 1 112 16 60 44 -16 152 168 -26 57 83 -25 31 56 -43 30 73III kw 2003 -490 746 1 236 4 66 62 -7 202 209 -52 42 94 -23 45 68 -40 27 67IV kw 2003 -664 730 1 394 -3 44 47 -13 179 192 -45 54 99 -38 38 76 -63 32 95

I kw 2004 -339 625 964 14 72 58 14 112 98 -28 3 31 -43 32 75 -55 34 89

Usługi budowlaneUsługi pocztowe, kurierskie i telekomunikacyjne Ubezpieczenia i reasekuracja Usługi finansowe

Pozostałe usługi

Saldo Przychody Rozchody

Usługi informatyczne i informacyjne

48

POZOSTAŁE USŁUGI OD I KWARTAŁU 2000 R. CIĄG DALSZY

mln EUR

Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody

19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33

2000 -568 37 605 -584 1 395 1 979 -99 53 152 -138 3 141 0 0 02001 -512 54 566 -364 1 374 1 738 -57 78 135 -113 9 122 0 0 02002 -548 36 584 -857 1 249 2 106 -102 63 165 -101 5 106 2 2 02003 -636 26 662 -829 1 347 2 176 -59 54 113 -104 4 108 0 0 0

I kw 2000 -111 9 120 -236 263 499 -22 10 32 -41 0 41 0 0 0II kw 2000 -125 13 138 -88 372 460 -15 16 31 -38 0 38 0 0 0III kw 2000 -134 8 142 -100 349 449 -20 15 35 -32 2 34 0 0 0IV kw 2000 -198 7 205 -160 411 571 -42 12 54 -27 1 28 0 0 0




I kw 2004 -50 1 51 -143 354 497 -7 13 20 -41 4 45 0 0 0

Usługi dla ludności, audiowizualne, kulturalne i rekreacyjne

Pozostałe usługi - ciąg dalszy

InneUtrzymanie przedstawiciwlstw (rządowych)Patenty, prawa autorskie i opłaty licencyjne Pozostałe usługi handlowe

49

TABL. XXII DOCHODY OD I KWARTAŁU 2000 R.

mln EUR

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

2000 -1 607 2 449 4 056 -24 208 232 -1 583 2 241 3 824 -743 28 771 123 1 143 1 020 -963 1 070 2 0332001 -1 574 2 924 4 498 -63 216 279 -1 511 2 708 4 219 -769 37 806 414 1 599 1 185 -1 156 1 072 2 2282002 -1 992 2 053 4 045 -6 278 284 -1 986 1 775 3 761 -855 -58 797 169 1 254 1 085 -1 300 579 1 8792003 -2 751 1 876 4 627 66 321 255 -2 817 1 555 4 372 -1 380 20 1 400 -206 1 143 1 349 -1 231 392 1 623

I kw 2000 -283 532 815 -4 46 50 -279 486 765 -95 2 97 102 236 134 -286 248 534II kw 2000 -329 610 939 -7 50 57 -322 560 882 -200 10 210 -27 319 346 -95 231 326III kw 2000 -294 574 868 -8 53 61 -286 521 807 -183 3 186 69 252 183 -172 266 438IV kw 2000 -701 733 1 434 -5 59 64 -696 674 1 370 -265 13 278 -21 336 357 -410 325 735

I kw 2001 43 923 880 -10 53 63 53 870 817 -68 13 81 346 593 247 -225 264 489II kw 2001 -975 697 1 672 -14 62 76 -961 635 1 596 -455 9 464 -179 306 485 -327 320 647III kw 2001 -217 653 870 -20 47 67 -197 606 803 -199 6 205 162 340 178 -160 260 420IV kw 2001 -425 651 1 076 -19 54 73 -406 597 1 003 -47 9 56 85 360 275 -444 228 672

I kw 2002 -310 477 787 -10 59 69 -300 418 718 -84 -18 66 26 270 244 -242 166 408II kw 2002 -695 446 1 141 -13 71 84 -682 375 1 057 -197 -17 180 -41 262 303 -444 130 574III kw 2002 -427 609 1 036 3 67 64 -430 542 972 -310 -16 294 244 420 176 -364 138 502IV kw 2002 -560 521 1 081 14 81 67 -574 440 1 014 -264 -7 257 -60 302 362 -250 145 395

I kw 2003 -656 458 1 114 8 73 65 -664 385 1 049 -170 6 176 -111 273 384 -383 106 489II kw 2003 -889 478 1 367 12 75 63 -901 403 1 304 -563 7 570 -93 307 400 -245 89 334III kw 2003 -518 471 989 24 86 62 -542 385 927 -346 6 352 138 310 172 -334 69 403IV kw 2003 -688 469 1 157 22 87 65 -710 382 1 092 -301 1 302 -140 253 393 -269 128 397

I kw 2004 -598 365 963 -14 59 73 -584 306 890 -153 0 153 -108 251 359 -323 55 378

Dochody od pozostałych inwestycji

Saldo Przychody RozchodyRozchody Przychody RozchodySaldo Przychody Rozchody

Przychody Rozchody

Wynagrodzenia pracowników Dochody od inwestycji portfelowych

Saldo Saldo

DochodyDochody od inwestycji


Dochody od inwestycji bezpośrednich

Saldo Przychody

50

DOCHODY OD I KWARTAŁU 2000 R. CIĄG DALSZY mln EUR

Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

2000 -1 583 2 241 3 824 -743 28 771 -172 7 179 -571 21 592 123 1 143 1 020 -133 20 153 256 1 123 867 -963 1 070 2 0332001 -1 511 2 708 4 219 -769 37 806 86 32 -54 -855 5 860 414 1 599 1 185 -256 8 264 670 1 591 921 -1 156 1 072 2 2282002 -1 986 1 775 3 761 -855 -58 797 -189 -59 130 -666 1 667 169 1 254 1 085 -167 6 173 336 1 248 912 -1 300 579 1 8792003 -2 817 1 555 4 372 -1 380 20 1 400 -864 17 881 -516 3 519 -206 1 143 1 349 -260 9 269 54 1 134 1 080 -1 231 392 1 623

I kw 2000 -279 486 765 -95 2 97 20 -3 -23 -115 5 120 102 236 134 -8 3 11 110 233 123 -286 248 534II kw 2000 -322 560 882 -200 10 210 -75 4 79 -125 6 131 -27 319 346 -33 4 37 6 315 309 -95 231 326III kw 2000 -286 521 807 -183 3 186 -55 -2 53 -128 5 133 69 252 183 -80 6 86 149 246 97 -172 266 438IV kw 2000 -696 674 1 370 -265 13 278 -62 8 70 -203 5 208 -21 336 357 -12 7 19 -9 329 338 -410 325 735

I kw 2001 53 870 817 -68 13 81 170 11 -159 -238 2 240 346 593 247 -18 0 18 364 593 229 -225 264 489II kw 2001 -961 635 1 596 -455 9 464 -264 8 272 -191 1 192 -179 306 485 -143 2 145 -36 304 340 -327 320 647III kw 2001 -197 606 803 -199 6 205 -29 5 34 -170 1 171 162 340 178 -77 2 79 239 338 99 -160 260 420IV kw 2001 -406 597 1 003 -47 9 56 209 8 -201 -256 1 257 85 360 275 -18 4 22 103 356 253 -444 228 672

I kw 2002 -300 418 718 -84 -18 66 112 -19 -131 -196 1 197 26 270 244 -13 1 14 39 269 230 -242 166 408II kw 2002 -682 375 1 057 -197 -17 180 -43 -17 26 -154 0 154 -41 262 303 -79 2 81 38 260 222 -444 130 574III kw 2002 -430 542 972 -310 -16 294 -192 -16 176 -118 0 118 244 420 176 -69 1 70 313 419 106 -364 138 502IV kw 2002 -574 440 1 014 -264 -7 257 -66 -7 59 -198 0 198 -60 302 362 -6 2 8 -54 300 354 -250 145 395

I kw 2003 -664 385 1 049 -170 6 176 -53 4 57 -117 2 119 -111 273 384 -9 1 10 -102 272 374 -383 106 489II kw 2003 -901 403 1 304 -563 7 570 -428 7 435 -135 0 135 -93 307 400 -152 4 156 59 303 244 -245 89 334III kw 2003 -542 385 927 -346 6 352 -213 6 219 -133 0 133 138 310 172 -59 0 59 197 310 113 -334 69 403IV kw 2003 -710 382 1 092 -301 1 302 -170 0 170 -131 1 132 -140 253 393 -40 4 44 -100 249 349 -269 128 397

I kw 2004 -584 306 890 -153 0 153 -59 0 59 -94 0 94 -108 251 359 -4 0 4 -104 251 355 -323 55 378


SaldoRozchody Dochody od papierów udziałowych Dochody od papierów dłużnychDochody od kapitału SaldoOdsetki od kredytów Przychody Rozchody Przychody Rozchody

Dochody od inwestycji



Saldo Przychody

Dochody od inwestycji portfelowych

51

TABL. XXIII TRANSFERY BIEŻĄCE OD I KWARTAŁU 2000 R. mln EUR

Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody

1 2 3 4 5 6 7 8 9

2000 2 598 3 281 683 338 400 62 2 260 2 881 6212001 3 234 4 179 945 315 453 138 2 919 3 726 8072002 3 436 4 391 955 513 643 130 2 923 3 748 8252003 3 732 4 686 954 482 632 150 3 250 4 054 804

I kw 2000 489 637 148 26 43 17 463 594 131II kw 2000 644 805 161 74 83 9 570 722 152III kw 2000 656 829 173 67 83 16 589 746 157IV kw 2000 809 1 010 201 171 191 20 638 819 181

I kw 2001 562 790 228 39 87 48 523 703 180II kw 2001 713 932 219 44 72 28 669 860 191III kw 2001 1 104 1 330 226 155 190 35 949 1 140 191IV kw 2001 855 1 127 272 77 104 27 778 1 023 245

I kw 2002 638 886 248 44 65 21 594 821 227II kw 2002 794 1 018 224 94 122 28 700 896 196III kw 2002 981 1 219 238 191 237 46 790 982 192IV kw 2002 1 023 1 268 245 184 219 35 839 1 049 210

I kw 2003 785 1 016 231 96 142 46 689 874 185II kw 2003 882 1 129 247 136 184 48 746 945 199III kw 2003 992 1 217 225 92 105 13 900 1 112 212IV kw 2003 1 073 1 324 251 158 201 43 915 1 123 208

I kw 2004 780 988 208 146 192 46 634 796 162

Transfery prywatneTransfery rządowe

Transfery bieżące


52

TABL. XXIV INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE OD I KWARTAŁU 2000 R. mln EUR

Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą

Ogółem Ogółem

Wniesienie /wycofanie udziału i

refinansowane zyski

Pozostałykapitał, głównie kredyty

Ogółem

Wniesienie /wycofanie udziału i

refinansowane zyski

Pozostałykapitał, głównie kredyty

1 2 3 4 5 6 7

2000 10 316 -18 -109 91 10 334 9 340 9942001 6 469 97 42 55 6 372 4 760 1 6122002 4 143 -228 -198 -30 4 371 3 209 1 1622003 3 413 -343 -256 -87 3 756 4 109 -353

I kw 2000 1 908 -10 -16 6 1 918 1 704 214II kw 2000 1 306 -3 -26 23 1 309 836 473

III kw 2000 1 175 10 -22 32 1 165 876 289IV kw 2000 5 927 -15 -45 30 5 942 5 924 18

I kw 2001 1 298 52 38 14 1 246 827 419II kw 2001 1 035 18 -10 28 1 017 942 75

III kw 2001 867 25 6 19 842 833 9IV kw 2001 3 269 2 8 -6 3 267 2 158 1 109

I kw 2002 1 288 35 32 3 1 253 684 569II kw 2002 899 6 10 -4 893 659 234

III kw 2002 705 -155 -134 -21 860 687 173IV kw 2002 1 251 -114 -106 -8 1 365 1 179 186

I kw 2003 1 200 -128 -123 -5 1 328 1 160 168II kw 2003 755 -31 -26 -5 786 1 024 -238

III kw 2003 566 -83 -33 -50 649 652 -3IV kw 2003 892 -101 -74 -27 993 1 273 -280

I kw 2004 598 -54 -6 -48 652 790 -138

Inwestycje bezpośrednieZagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce

53

TABL. XXV INWESTYCJE PORTFELOWE OD I KWARTAŁU 2000 R. mln EUR

Ogółem Długoterminowe papiery dłużne

Instrumenty rynku

pieniężnegoOgółem Długoterminowe

papiery dłużne

Instrumenty rynku

pieniężnego1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

2000 -96 -25 -71 -7 -64 6 592 470 3 061 2 962 992001 42 -76 118 133 -15 2 535 -339 1 437 1 424 132002 -1 208 -283 -925 -635 -290 6 820 -588 3 704 3 662 422003 -1 135 170 -1 305 -1 218 -87 7 455 -717 4 086 4 221 -135

0 0I kw 2000 3 -6 9 6 3 4 951 305 2 323 2 314 9

II kw 2000 -112 -5 -107 -85 -22 735 -75 405 445 -40III kw 2000 47 -8 55 46 9 1 051 193 429 381 48IV kw 2000 -34 -6 -28 26 -54 -145 47 -96 -178 82

I kw 2001 260 1 259 179 80 4 681 -85 2 383 2 425 -42II kw 2001 -97 -59 -38 -2 -36 -1 971 -15 -978 -987 9III kw 2001 -97 0 -97 -66 -31 90 48 21 -29 50IV kw 2001 -24 -18 -6 22 -28 -265 -287 11 15 -4

I kw 2002 -70 -23 -47 -18 -29 3 667 -193 1 930 1 960 -30II kw 2002 -448 -129 -319 -181 -138 1 800 -182 991 1 054 -63III kw 2002 -318 -115 -203 -91 -112 1 970 -254 1 112 1 137 -25IV kw 2002 -372 -16 -356 -345 -11 -617 41 -329 -489 160

I kw 2003 7 121 -114 -167 53 5 825 -41 2 933 2 836 97II kw 2003 -120 145 -265 -307 42 -1 599 83 -841 -796 -45III kw 2003 -783 -41 -742 -599 -143 -585 -273 -156 -59 -97IV kw 2003 -239 -55 -184 -145 -39 3 814 -486 2 150 2 240 -90

I kw 2004 -446 -43 -403 -234 -169 6 575 397 3 089 3 113 -24

Inwestycje portfelowe - aktywa

Udziałowe papiery

wartościoweOgółem Ogółem


Udziałowe papiery

wartościowe

Dłużne papiery wartościoweDłużne papiery wartościowe

54

TABL. XXVI INWESTYCJE PORTFELOWE – AKTYWA OD I KWARTAŁU 2000 R.

mln EUR

Ogółem NBP MIF Sektor rządowy

Sektor pozarządowy i pozabankowy



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

2000 -96 -25 0 -5 -1 -19 -71 -7 0 26 12 -45 -64 0 -29 -4 -312001 42 -76 0 4 -1 -79 118 133 0 -40 212 -39 -15 0 -20 0 52002 -1 208 -283 0 -1 0 -282 -925 -635 0 -131 37 -541 -290 0 -226 0 -642003 -1 135 170 0 -21 31 160 -1 305 -1 218 0 -254 -18 -946 -87 0 27 2 -116

I kw 2000 3 -6 0 1 0 -7 9 6 0 0 6 0 3 0 5 0 -2II kw 2000 -112 -5 0 3 0 -8 -107 -85 0 -41 -11 -33 -22 0 -15 0 -7

III kw 2000 47 -8 0 -9 -1 2 55 46 0 45 17 -16 9 0 -16 0 25IV kw 2000 -34 -6 0 0 0 -6 -28 26 0 22 0 4 -54 0 -3 -4 -47

I kw 2001 260 1 0 0 0 1 259 179 0 -21 213 -13 80 0 -9 0 89II kw 2001 -97 -59 0 0 0 -59 -38 -2 0 -1 -1 0 -36 0 -1 0 -35

III kw 2001 -97 0 0 4 -1 -3 -97 -66 0 -34 0 -32 -31 0 -13 0 -18IV kw 2001 -24 -18 0 0 0 -18 -6 22 0 16 0 6 -28 0 3 0 -31

I kw 2002 -70 -23 0 -1 0 -22 -47 -18 0 44 0 -62 -29 0 -107 0 78II kw 2002 -448 -129 0 0 0 -129 -319 -181 0 -7 0 -174 -138 0 4 0 -142

III kw 2002 -318 -115 0 0 0 -115 -203 -91 0 -84 37 -44 -112 0 -130 0 18IV kw 2002 -372 -16 0 0 0 -16 -356 -345 0 -84 0 -261 -11 0 7 0 -18

I kw 2003 7 121 0 0 0 121 -114 -167 0 34 0 -201 53 0 46 0 7II kw 2003 -120 145 0 0 0 145 -265 -307 0 -5 -1 -301 42 0 6 0 36

III kw 2003 -783 -41 0 -22 19 -38 -742 -599 0 -336 -16 -247 -143 0 0 2 -145IV kw 2003 -239 -55 0 1 12 -68 -184 -145 0 53 -1 -197 -39 0 -25 0 -14

I kw 2004 -446 -43 0 -17 2 -28 -403 -234 0 -138 -1 -95 -169 0 -149 0 -20

Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościoweInwestycje portfelowe aktywa

Instrumenty rynku pieniężnegoOgółem



Ogółem

Długoterminowe papiery dłużne

55

TABL. XXVII ZAGRANICZNE INWESTYCJE PORTFELOWE OD I KWARTAŁU 2000 R.

mln EUR





1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

2000 3 531 470 -677 1 147 3 061 2 962 0 103 2 255 604 99 0 0 18 812001 1 098 -339 215 -554 1 437 1 424 0 66 804 554 13 0 0 20 -72002 3 116 -588 15 -603 3 704 3 662 0 -34 3 782 -86 42 0 1 29 122003 3 369 -717 -153 -564 4 086 4 221 0 41 4 752 -572 -135 0 -2 -98 -35

I kw 2000 2 628 305 -16 321 2 323 2 314 0 88 1 745 481 9 0 0 -8 17II kw 2000 330 -75 -443 368 405 445 0 -35 470 10 -40 0 0 -59 19III kw 2000 622 193 -221 414 429 381 0 98 257 26 48 0 0 29 19IV kw 2000 -49 47 3 44 -96 -178 0 -48 -217 87 82 0 0 56 26

I kw 2001 2 298 -85 -77 -8 2 383 2 425 0 21 1 669 735 -42 0 0 -54 12II kw 2001 -993 -15 92 -107 -978 -987 0 23 -1 006 -4 9 0 0 27 -18III kw 2001 69 48 168 -120 21 -29 0 -14 -28 13 50 0 0 61 -11IV kw 2001 -276 -287 32 -319 11 15 0 36 169 -190 -4 0 0 -14 10

I kw 2002 1 737 -193 -2 -191 1 930 1 960 0 -10 1 955 15 -30 0 0 -32 2II kw 2002 809 -182 1 -183 991 1 054 0 -15 1 097 -28 -63 0 0 -63 0III kw 2002 858 -254 12 -266 1 112 1 137 0 -9 1 169 -23 -25 0 0 -35 10IV kw 2002 -288 41 4 37 -329 -489 0 0 -439 -50 160 0 1 159 0

I kw 2003 2 892 -41 -13 -28 2 933 2 836 0 -9 2 991 -146 97 0 0 84 13II kw 2003 -758 83 39 44 -841 -796 0 -2 -665 -129 -45 0 0 -15 -30III kw 2003 -429 -273 -49 -224 -156 -59 0 -4 -65 10 -97 0 0 -94 -3IV kw 2003 1 664 -486 -130 -356 2 150 2 240 0 56 2 491 -307 -90 0 -2 -73 -15

I kw 2004 3 486 397 28 369 3 089 3 113 0 -8 3 135 -14 -24 0 12 -41 5


OgółemOgółem

Instrumenty rynku pieniężnegoDługoterminowe papiery dłużne

Dłużne papiery wartościowe

Ogółem MIFSektor

pozarządowy i pozabankowy

Udziałowe papiery wartościowe

56

TABL. XXVIII POZOSTAŁE INWESTYCJE – AKTYWA OD I KWARTAŁU 2000 R.

mln EUR

Kredyty udzielone do 1 roku włącznie Inne należności

Ogółem Wykorzystanie Spłata Ogółem Wykorzystanie Spłata OgółemGotówka, rachunki

bieżące i lokaty

Pozostałe należności

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

2000 -4 314 -572 27 105 132 52 142 194 -3821 -3785 -362001 -4 495 -809 79 85 164 14 98 112 -3779 -3711 -682002 1 878 -1 327 -77 166 89 -3 108 105 3285 3 300 -152003 -1 520 -1 893 -224 348 124 -157 451 294 754 773 -19

I kw 2000 -846 -258 11 22 33 0 24 24 -599 -616 17II kw 2000 -529 -263 -6 31 25 4 59 63 -264 -261 -3

III kw 2000 545 50 6 36 42 18 22 40 471 508 -37IV kw 2000 -3 484 -101 16 16 32 30 37 67 -3429 -3 416 -13

I kw 2001 -1 646 -704 -12 38 26 6 17 23 -936 -928 -8II kw 2001 70 89 32 10 42 -1 24 23 -50 -29 -21

III kw 2001 -90 -111 17 14 31 2 21 23 2 23 -21IV kw 2001 -2 829 -83 42 23 65 7 36 43 -2795 -2 777 -18

I kw 2002 -255 -561 -15 56 41 -2 28 26 323 326 -3II kw 2002 -152 -481 -46 57 11 7 19 26 368 372 -4

III kw 2002 1 996 -153 -4 30 26 3 12 15 2150 2 154 -4IV kw 2002 289 -132 -12 23 11 -11 49 38 444 448 -4

I kw 2003 -2 393 -1 433 9 16 25 -1 56 55 -968 -965 -3II kw 2003 814 -300 -14 37 23 -16 71 55 1144 1 147 -3

III kw 2003 1 920 -485 -71 102 31 -15 95 80 2491 2 494 -3IV kw 2003 -1 861 325 -148 193 45 -125 229 104 -1913 -1 903 -10

I kw 2004 -2 305 -900 13 48 61 77 316 393 -1495 -1 499 4

Ogółem

Pozostyałe inwestycje - aktywa

Kredyty handlowe

Kredyty udzielone powyżej 1 roku

57

TABL. XXIX POZOSTAŁE INWESTYCJE – PASYWA OD I KWARTAŁU 2000 R.

mln EUR

Ogółem Wykorzystanie Spłata Ogółem Wykorzystanie Spłata Ogółem

Gotówka, rachunki bieżące i depozyty

Pozostałe zobowiązania

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

2000 1 441 802 2705 6 521 3 816 -318 694 1 012 -1748 -1 935 1872001 745 525 -718 8 636 9 354 70 714 644 868 482 3862002 489 1 859 -1242 5 665 6 907 354 1 443 1 089 -482 -546 642003 3 815 2 619 -205 7 603 7 808 -175 1 597 1 772 1576 1 568 8

I kw 2000 -1 185 150 221 1 002 781 -251 169 420 -1305 -1 366 61II kw 2000 648 194 356 1 159 803 144 207 63 -46 -74 28III kw 2000 -91 -185 203 1 068 865 -32 157 189 -77 -119 42IV kw 2000 2 069 643 1925 3 292 1 367 -179 161 340 -320 -376 56

I kw 2001 792 397 224 1 624 1 400 -107 105 212 278 250 28II kw 2001 967 168 463 2 130 1 667 223 345 122 113 37 76III kw 2001 585 -213 608 1 893 1 285 155 205 50 35 -5 40IV kw 2001 -1 599 173 -2013 2 989 5 002 -201 59 260 442 200 242

I kw 2002 855 342 610 1 622 1 012 33 78 45 -130 -127 -3II kw 2002 37 785 -629 1 288 1 917 -4 171 175 -115 -159 44III kw 2002 -732 -40 -666 1 292 1 958 -12 180 192 -14 -17 3IV kw 2002 329 772 -557 1 463 2 020 337 1 014 677 -223 -243 20

I kw 2003 891 1 096 -563 1 359 1 922 -229 156 385 587 582 5II kw 2003 903 545 301 2 039 1 738 -27 1 126 1 153 84 101 -17III kw 2003 500 561 -498 1 823 2 321 31 142 111 406 388 18IV kw 2003 1 521 417 555 2 382 1 827 50 173 123 499 497 2

I kw 2004 -67 282 -330 2 096 2 426 -37 156 193 18 18 0

Ogółem

Pozostałe inwestycje - pasywaKredyty otrzymane powyżej 1 roku Kredyty otrzymane do 1 roku włącznie Inne zobowiązania

Kredyty handlowe

58

TABL. XXX PODSTAWOWE WSKAŹNIKI BILANSU PŁATNICZEGO OD I KWARTAŁU 2000 R. 2004

typ wsk. I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał

1 Saldo obrotów bieżących Produkt krajowy brutto % -7.3 -6.9 -4.5 -5.5 -3.2 -4.6 -1.0 -2.7 -3.6 -3.5 -1.4 -2.1 -3.7 -2.0 -1.1 -1.2 -1.6

2 Saldo obrotów towarowych i usługowych Produkt krajowy brutto % -7.8 -7.6 -5.4 -5.7 -4.5 -4.1 -2.8 -3.4 -4.3 -3.7 -2.6 -2.9 -4.0 -2.0 -2.1 -2.0 -2.1

3 Eksport towarów i usług Import towarów i usług % -77.5 -78.7 -84.6 -82.8 -86.2 -86.6 -91.3 -88.6 -86.2 -88.8 -92.6 -91.1 -88.8 -94.5 -94.6 -94.6 -95.0

4 Stan oficjalnych aktywów rezerwowych Import towarów i usług % -197.9 -176.8 -186.3 -169.4 -208.3 -196.5 -189.8 -173.7 -201.5 -167.7 -179.1 -160.0 -180.4 -171.0 -159.0 -147.8 -171.8

5 Stan oficjalnych aktywów rezerwowych Import towarów i usług w mies. -5.9 -5.3 -5.6 -5.1 -6.2 -5.9 -5.7 -5.2 -6.0 -5.0 -5.4 -4.8 -5.4 -5.1 -4.8 -4.4 -5.2

6 Saldo inwestycji bezpośrednich Saldo obrotów bieżących % -65.6 -44.3 -57.8 -204.6 -87.1 -42.5 -165.5 -210.8 -71.7 -49.9 -103.1 -111.6 -73.0 -82.4 -115.7 -146.0 -85.9

A Saldo obrotów bieżących mln EUR -2 909 -2 951 -2 032 -2 897 -1 491 -2 438 -524 -1 551 -1 797 -1 800 -684 -1 121 -1 644 -916 -489 -611 -696B Saldo obrotów towarowych i usługowych mln EUR -3 115 -3 266 -2 394 -3 005 -2 096 -2 176 -1 411 -1 981 -2 125 -1 899 -1 238 -1 584 -1 773 -909 -963 -996 -878C Eksport towarów i usług mln EUR 10 736 12 076 13 103 14 427 13 142 14 110 14 868 15 331 13 276 15 030 15 380 16 197 14 081 15 497 16 769 17 333 16 586D Import towarów i usług mln EUR 13 851 15 342 15 497 17 432 15 238 16 286 16 279 17 312 15 401 16 929 16 618 17 781 15 854 16 406 17 732 18 329 17 464E Saldo inwestycji bezpośrednich mln EUR 1 908 1 306 1 175 5 927 1 298 1 035 867 3 269 1 288 899 705 1 251 1 200 755 566 892 598F Stan oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec okresu mln EUR 27 417 27 118 28 878 29 524 31 737 31 999 30 894 30 067 31 028 28 394 29 768 28 450 28 598 28 050 28 197 27 095 30 002G Produkt krajowy brutto mln EUR 39 974 42 958 44 726 52 358 46 378 53 297 50 345 57 598 49 935 51 529 47 365 53 739 44 712 45 998 45 499 48 889 42 653

H Kurs średni w okresie, PLN EUR 4.0651 4.0843 4.0422 3.9180 3.7765 3.4883 3.7545 3.6549 3.6214 3.7148 4.0823 3.9978 4.1845 4.3532 4.4251 4.6232 4.7763

2002 20032000 2001

59

Struktura geograficzna bilansu płatniczego

Podział geograficzny rachunku bieżącego

NBP po raz pierwszy zestawił strukturę geograficzną rachunku bieżącego w podziale

na Unię Europejską (obejmującą 25 krajów) i resztę świata za lata 2000 – 2004.

Prezentowane wykresy zostały wyrażone w mln złotych.

Obecnie znaczna część polskich obrotów bieżących z zagranicą dokonuje się z krajami

należącymi do Unii Europejskiej. W przypadku eksportu jest to ponad 80%, zaś dla importu

70%. Różnica pomiędzy udziałem krajów spoza Unii Europejskiej pomiędzy eksportem i

importem wynika przede wszystkim ze znacznie większego importu niż eksportu towarów z

krajów takich jak Rosja, Chiny czy Japonia.

Największy udział w obrotach bieżących mają Niemcy, Francja, Włochy, Wielka

Brytania, Czechy oraz Rosja.

W okresie 2000-2004 saldo rachunku bieżącego jest ujemne. Jest to wynikiem stale

występującego, znacznego deficytu obrotów bieżących z krajami nienależącymi do Unii

Europejskiej. Początek analizowanego okresu charakteryzował się deficytem obrotów

bieżących z Unią Europejską, stopniowo ten deficyt zmniejszał się, zaś od IV kwartału

2002 r. rejestrowano nadwyżkę w obrotach bieżących z Unią Europejską.

WYKR. 23 STRUKTURA GEOGRAFICZNA SALDA RACHUNKU BIEŻĄCEGO

-10 000

-8 000

-6 000

-4 000

-2 000

0

2 000

4 000

6 000

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1

2000 2001 2002 2003 2004

saldo

mln

PLN Unia Europejska

poza Unią Europejską

60

Struktura geograficzna obrotów towarów zestawianych wg danych statystyki celnej

została opisana w rozdziale Rachunek bieżący. Prezentowana powyżej struktura

geograficzna różni się od struktury obrotów towarowych statystyki celnej. Większość obrotów

towarowych (81% eksportu i 70% importu) dokonywana jest z krajami należącymi do Unii

Europejskiej. Różnice pomiędzy statystyką celną, a obrotami towarowymi w bilansie

płatniczym dotyczą przede wszystkim doszacowań nierejestrowanego w statystyce celnej

handlu przygranicznego (głownie po stronie eksportu), więc skutkiem tej korekty jest

zwiększenie eksportu do najbliższych sąsiadów Polski. Dzięki temu prezentowane saldo

WYKR. 24 STRUKTURA GEOGRAFICZNA EKSPORTU TOWARÓW

0

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

60 000

70 000

80 000

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1

2000 2001 2002 2003 2004

mln

PLN Unia Europejska


WYKR. 25 STRUKTURA GEOGRAFICZNA IMPORTU TOWARÓW

0

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

60 000

70 000

80 000

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1

2000 2001 2002 2003 2004

mln

PLN Unia Europejska


61

obrotów towarowych z Unią Europejską jest mniejsze niż w przypadku statystyki celnej.

Saldo obrotów towarowych na początku 2000 r. było mocno ujemne, następnie stopniowo

zmniejszało się, zaś od I kwartału 2003 r. było dodatnie.

W obrotach usługowych obroty z krajami Unii Europejskiej w I kwartale 2004 r.

stanowiły 74% eksportu oraz 77% importu. Wymiana usługowa z zagranicą charakteryzuje

się znaczą zmiennością i sezonowością. Jest to skutkiem znacznego udziału silnie

sezonowych podróży zagranicznych. Na saldo usług, zwykle dodanie, składa się dodatnie

saldo usług z krajami spoza Unii Europejskiej oraz zazwyczaj ujemne saldo obrotów

usługowych z Unią Europejską.

WYKR. 26 STRUKTURA GEOGRAFICZNA SALDA OBROTÓW USŁUGOWYCH

-1 500

-1 000

-500

0

500

1 000

1 500

2 000

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1

2000 2001 2002 2003 2004

mln

PLN poza Unią Europejską

Unia Europejska

62

Udział krajów Unii Europejskiej w dochodach w I kwartale 2004 r. wyniósł dla wpływów

67%, zaś dla wypłat 85%. Wysokie dochody z krajów spoza Unii Europejskiej są związane z

uzyskiwanymi przez NBP dochodami z oficjalnych aktywów.

Przypadające zwykle w maju lub czerwcu (II kwartał) wysokie wypłaty dywidend

zagranicznym inwestorom bezpośrednim, powodują pogłębienie ujemnego salda w tym

okresie. Zarówno wielkość dochodów jak i udział krajów Unii Europejskiej w całości zarówno

wpływów jak i wypłat charakteryzował się dużą zmiennością.

WYKR. 27 STRUKTURA GEOGRAFICZNA DOCHODÓW PRZYCHODY

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

3 000

3 500

4 000

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1

2000 2001 2002 2003 2004

mln

PLN Unia Europejska


WYKR. 28 STRUKTURA GEOGRAFICZNA DOCHODÓW ROZCHODY

0

1 000

2 000

3 000

4 000

5 000

6 000

7 000

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1

2000 2001 2002 2003 2004

mln

PLN Unia Europejska


63

Udział krajów Unii Europejskiej w transferach bieżących jest nieco mniejszy niż w

innych komponentach rachunku bieżącego. Wynika on ze stosunkowo dużej wartości

transferów z i do Stanów Zjednoczonych oraz różnych instytucji międzynarodowych (takich

jak NATO, czy CERN). Jednocześnie w związku z wejściem Polski do Unii Europejskiej

należy spodziewać się wzrostu wartości transferów bieżących zarówno z (większość

środków z programów pomocowych) jak i do (składka do wspólnego budżetu) Unii

Europejskiej.

WYKR. 29 STRUKTURA GEOGRAFICZNA TRANSFERÓW BIEŻĄCYCH PRZYCHODY

0

1 000

2 000

3 000

4 000

5 000

6 000

7 000

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1

2000 2001 2002 2003 2004

mln

PLN Unia Europejska


WYKR. 30 STRUKTURA GEOGRAFICZNA TRANSFERÓW BIEŻĄCYCH ROZCHODY

0

200

400

600

800

1 000

1 200

1 400

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1

2000 2001 2002 2003 2004

mln

PLN Unia Europejska


64

Wartość otrzymywanych i wypłacanych przez polskie podmioty transferów bieżących

stale rośnie. Ponieważ wartość wpływów z tego tytułu stale jest znacznie wyższa niż wartość

wypłat to saldo pozostaje na wysokim dodatnim poziomie.

Struktura geograficzna rachunku kapitałowego, w którego skład wchodzą głównie

transfery kapitałowe (tj. pomoc bezzwrotna przeznaczona na inwestycje), charakteryzuje się

znaczną zmiennością. W I kwartale 2004 r. różniła się ona znacznie od struktury rachunku

bieżącego. W przypadku wpływów zasadniczą część (95%) stanowiły transfery kapitałowe

otrzymane z krajów i organizacji Unii Europejskiej (zwłaszcza transfery otrzymane od Komisji

Europejskiej – ponad 440 mln PLN, czyli ok. 75% transferów kapitałowych). Wzrost wartości

wpływów z tytułu transferów kapitałowych obserwowany w I kwartale 2004 r. był związany ze

zmianą sposobu podziału transferów na bieżące i kapitałowe wprowadzoną od początku

2004 roku. Struktura geograficzna wypłat z tytułu transferów kapitałowych jest zbliżona do

struktury rachunku bieżącego.

WYKR. 31 STRUKTURA GEOGRAFICZNA SALDA RACHUNKU KAPITAŁOWEGO

-200

-100

0

100

200

300

400

500

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1

2000 2001 2002 2003 2004

mln

PLN Unia Europejska


65

Nota metodyczna

System statystyki bilansu płatniczego w Polsce

1. Uwarunkowania instytucjonalne

Wstęp

Narodowy Bank Polski (NBP) jest ustawowo odpowiedzialny za opracowywanie i

publikację bilansu płatniczego w Polsce. W NBP opracowywane są również inne statystyki

związane z bilansem płatniczym (międzynarodowa pozycja inwestycyjna, zadłużenie

zagraniczne, zagraniczne inwestycje bezpośrednie, aktywa rezerwowe).

Uwarunkowania prawne

Zgodnie z Ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim

(Dz.U. nr 140, poz. 938), NBP jest zobligowany do opracowywania bilansu płatniczego oraz

międzynarodowej pozycji inwestycyjnej, a także do przedstawiania Sejmowi i Radzie

Ministrów informacji o nich.

Obowiązki sprawozdawcze podmiotów krajowych zostały określone w Ustawie o NBP

oraz w ustawie Prawo dewizowe (Dz.U. nr 141, poz. 1178), jak również w aktach niższego

rzędu takich jak: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2002 r. w sprawie

sposobu, zakresu i terminów wykonywania przez rezydentów dokonujących obrotu

dewizowego z zagranicą obowiązków przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu

danych w zakresie niezbędnym do sporządzania bilansu płatniczego oraz bilansów

należności i zobowiązań zagranicznych państwa (Dz.U. nr 218, poz. 1835) oraz uchwała

Zarządu NBP nr 48 z dnia 14 listopada 2003 r. w sprawie trybu i szczegółowych zasad

przekazywania przez banki Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do

sporządzania bilansu płatniczego oraz bilansów należności i zobowiązań zagranicznych

państwa (Dz.Urz. NBP nr 21 z dnia 8 grudnia 2003 r.).

Niewywiązywanie się z obowiązków sprawozdawania na potrzeby bilansu płatniczego

zagrożone jest, zgodnie z Kodeksem Karnym Skarbowym, karą grzywny.

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi

NBP współpracuje z różnymi instytucjami - zarówno krajowymi (przede wszystkim z

Głównym Urzędem Statystycznym) jak i zagranicznymi.

66

GUS przekazuje NBP dane dotyczące handlu zagranicznego, zgodne z wypracowaną

wspólnie przez obie instytucje metodologią. Dane dotyczące obrotów towarowych i

usługowych z zagranicą są wykorzystywane przez GUS do wyliczania rachunku reszty

świata w statystyce rachunków narodowych (PKB). GUS dostarcza także informacji o

papierach wartościowych będących w posiadaniu nierezydentów, zarejestrowanych w

polskich domach maklerskich. NBP pozyskuje z GUS również dane potrzebne do aktualizacji

rejestru podmiotów dokonujących operacji rejestrowanych w bilansie płatniczym.

Ministerstwo Finansów, bezpośrednio oraz poprzez agentów finansowych rządu,

dostarcza NBP dane o transakcjach zagranicznych sektora rządowego.

Komisja Papierów Wartościowych i Giełd jest źródłem informacji o udziałach

nierezydentów w polskich spółkach publicznych.

Dane dotyczące podróży zagranicznych (Polaków i cudzoziemców) są zbierane i

przekazywane do NBP przez Instytut Turystyki.

Ponadto NBP współpracuje w zakresie metodologii bilansu płatniczego z instytucjami

międzynarodowymi, takimi jak: Europejski Bank Centralny (EBC), Eurostat, Międzynarodowy

Fundusz Walutowy (MFW), Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), Bank

Światowy (BŚ).

Użytkownicy

Bilans płatniczy, międzynarodowa pozycja inwestycyjna, zadłużenie zagraniczne,

oficjalne aktywa rezerwowe są publikowane na stronie internetowej NBP i w ten sposób

udostępniane użytkownikom.

Ponadto dane oraz opis bilansu płatniczego są przekazywane do Parlamentu, Rządu,

GUS, publicznych i prywatnych ośrodków badawczych, wyższych uczelni, agencji

ratingowych itp. Materiał analityczny opisujący bilans płatniczy jest również publikowany na

stronie internetowej NBP.

Dane bilansu płatniczego, międzynarodowej pozycji inwestycyjnej i zagranicznych

inwestycji bezpośrednich są regularnie przekazywane do Eurostatu, EBC, MFW, OECD, BŚ.

2. System statystyczny

Typ systemu9

System kompilacji bilansu płatniczego w Polsce jest systemem zróżnicowanym.

Znaczna część informacji pochodzi z zamkniętego systemu zbierania danych o

transakcjach rozliczanych przez polski system bankowy. Banki przesyłają do NBP informacje

67

zarówno o swoich transakcjach jak i wykonanych w imieniu ich klientów. Informacje te są

przesyłane do NBP z miesięczną częstotliwością.

Dane pochodzące z banków są uzupełniane informacjami pochodzącymi bezpośrednio

z przedsiębiorstw oraz z badań statystyki publicznej. Bezpośrednio z przedsiębiorstw

zbierane są takie informacje, jak: transakcje usługowe, kredyty, inwestycje portfelowe

(kwartalnie), inwestycje bezpośrednie (rocznie). Dane statystyki publicznej, które są

wykorzystywane w bilansie płatniczym, to obroty towarowe (pochodzące z rachunków

narodowych zestawianych przez GUS) oraz podróże zagraniczne opracowywane przez

Instytut Turystyki.

W przypadku danych pozyskiwanych bezpośrednio z przedsiębiorstw zastosowano

progi sprawozdawcze tak, aby obciążenie podmiotów sprawozdawczych nie było za duże, a

jednocześnie była utrzymana właściwa jakość danych.

Podział geograficzny jest obecnie możliwy jedynie dla wybranych pozycji, lecz będzie

on stopniowo rozszerzany na pozostałe komponenty bilansu płatniczego.

W przypadku rachunku finansowego dane o transakcjach są weryfikowane przy użyciu

dostępnych informacji o stanach aktywów i pasywów zagranicznych. Ponadto do weryfikacji

używane są inne źródła, takie jak: baza danych o papierach wartościowych, centralny rejestr

bonów skarbowych, dane o prywatyzacji, Internet oraz informacje prasowe.

Podmioty sprawozdawcze

Narodowy Bank Polski dostarcza wszelkich informacji o transakcjach własnych

(włącznie z aktywami rezerwowymi), jak również o transakcjach przeprowadzanych na

zlecenie rządu.

Monetarne instytucje finansowe są zobligowane do przekazywania NBP danych o

swoich transakcjach transgranicznych. Przekazują one również dane o transakcjach klientów

banków rozliczanych przez polski system bankowy.

Ministerstwo Finansów, bezpośrednio oraz poprzez agentów finansowych rządu,

dostarcza informacji o transakcjach zagranicznych zarówno rządu centralnego, jak i

samorządów.

W przypadku pozostałych sektorów dane pochodzą z banków lub bezpośrednio z

przedsiębiorstw (głównie w rachunku finansowym i usługach) bądź są zbierane przez

instytucje zewnętrzne (GUS dla towarów, Instytut Turystki dla podróży zagranicznych).

9 Systemy kompilacji bilansu płatniczego dzielą się na: zamknięte (w których zbierane są wszystkie transakcje a stany i suma obrotów muszą być równe zmianie stanów), otwarte (gdzie zbierane są niektóre transakcje) oraz mieszane (w których część stanowi system zamknięty uzupełniany innymi informacjami).

68

Progi

Zgodnie z wymaganiami Unii Europejskiej transakcje bankowe o wartości mniejszej niż

12 500 euro nie zawierają klasyfikacji statystycznej.

W przypadku otrzymania lub udzielenia zaliczek na towary i usługi (kredyty handlowe)

obowiązek statystyczny powstaje, gdy na koniec kwartału sprawozdawczego ich wartość

była równa lub przekroczyła 400 000 zł.

Dla zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce próg sprawozdawczy wynosi

100 000 zł. W przypadku polskich inwestycji bezpośrednich za granicą próg ten wynosi

10 000 euro.

Kredyty zagraniczne są sprawozdawane, jeśli ich wartość przekracza 10 00 euro, przy

czym przy kredytach o wartości od 10 000 euro do 1 000 000 euro obowiązuje uproszczona

forma sprawozdania.

Obowiązek sprawozdawczy dla posiadaczy zagranicznych papierów wartościowych

powstaje, gdy wartość inwestycji przekracza 10 000 euro. Dla pochodnych instrumentów

finansowych zastosowany został próg w wysokości 100 000 euro.

Dostępność danych

Miesięczne dane o bilansie płatniczym publikowane są 30 dni roboczych po

zakończeniu danego miesiąca. Dane kwartalne są dostępne po 3 miesiącach od

zakończenia danego kwartału. Szczegółowy kalendarz udostępniania danych można znaleźć

na stronie internetowej NBP.

W miesięcznym bilansie płatniczym podział sektorowy oraz podział na instrumenty są

ograniczone. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są w kwartalnym bilansie

płatniczym.

Kontrola danych

Na poziomie pojedynczych informacji dane kontrolowane są automatycznie podczas

przekazywania drogą elektroniczną lub w momencie wprowadzania informacji papierowych

do bazy danych.

Dane kontrolowane są również na poziomie zagregowanym poprzez analizę szeregów

czasowych dla poszczególnych komponentów.

Dane o przepływach finansowych są porównywane z danymi o stanach aktywów i

pasywów zagranicznych.

Ponadto otrzymywane dane są konfrontowane z innymi źródłami, takimi jak: statystyka

pieniężna i bankowa, baza danych centralnego rejestru bonów skarbowych, baza danych o

papierach wartościowych, Internet, informacje prasowe, dane o prywatyzacji itp.

69

Polityka rewizji

Miesięczny bilans płatniczy:

− pierwsza rewizja dokonywana jest przy publikacji danych za następny miesiąc,

− kolejne rewizje są dokonywane przy publikacji lub rewidowaniu odpowiednich danych

kwartalnych.

Kwartalny bilans płatniczy:

− pierwsza rewizja dokonywana jest przy publikacji danych za następny kwartał,

− kolejne rewizje są dokonywane na koniec marca i września, następnie przy rewidowaniu

danych międzynarodowej pozycji inwestycyjnej za odpowiedni rok.

Publikacje

Bilans płatniczy, międzynarodowa pozycja inwestycyjna, zadłużenie zagraniczne,

oficjalne aktywa rezerwowe są publikowane na stronie internetowej NBP i w ten sposób

dostępne dla użytkowników. Na stronie internetowej NBP znajduje się również kalendarz

udostępniania tych danych.

Bardziej szczegółowe dane dotyczące bilansu płatniczego, międzynarodowej pozycji

inwestycyjnej, zadłużenia zagranicznego i ich analiza są dostępne w publikacjach

wydawanych przez NBP. Są to:

− Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej – kwartalnie,

− Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce – rocznie,

− Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą – rocznie.

Ponadto dane bilansu płatniczego stanowią część innych publikacji NBP, takich jak:

− Informacja Wstępna – miesięcznie,

− Biuletyn Informacyjny – miesięcznie,

− Raport Roczny – rocznie.

3. Towary

Definicja

Obroty towarowe bilansu płatniczego obejmują wartość wymiany towarowej z

zagranicą, na którą składają się transakcje między rezydentami a nierezydentami:

− transakcje, w wyniku których nastąpiła zmiana własności towarów; są to głównie

transakcje zakupu oraz sprzedaży towarów, zmiana własności towarów może nastąpić

także w wyniku ich nieodpłatnego przekazania (darowizny, pomoc w naturze), może

mieć formę aportów rzeczowych wnoszone przez inwestorów zagranicznych lub

leasingu finansowego towarów (środków transportu oraz maszyn i urządzeń);

70

− transakcje dotyczące obrotu uszlachetniającego; obroty te prezentowane są w bilansie

płatniczym wg wartości brutto tj. jako wartość powierzonych do uszlachetnienia

towarów, a po uszlachetnieniu jako suma wartości powierzonych do uszlachetnienia

towarów oraz usługi uszlachetniania tj. przetworzenia tych towarów;

− transakcje dotyczące remontów kapitalnych (jako wartość netto usługi remontu

kapitalnego).

Do obrotów towarowych nie są zaliczane transakcje zakupu oraz sprzedaży złota

monetarnego dokonywane między bankami centralnymi. Zakup i sprzedaż złota

monetarnego wykazywane są w pozycji aktywa rezerwowe.

Sposób zbierania danych

Podstawowym źródłem danych do zestawiania obrotów towarowych w polskim bilansie

płatniczym są dane statystyki rzeczowej (na podstawie dokumentów celnych SAD). Dane te

publikowane są przez Główny Urząd Statystyczny jako obroty handlu zagranicznego.

Ze względu na fakt, że obowiązujące międzynarodowe wymagania (standardy)

metodologiczne są prawie takie same10 w zakresie zestawiania obrotów towarowych z

zagranicą na potrzeby bilansu płatniczego oraz rachunków narodowych, NBP i GUS

uzgodniły zasady przejścia z danych obrotów handlu zagranicznego statystyki rzeczowej

GUS na dane obrotów towarowych bilansu płatniczego. W celu uzyskania odpowiednich

danych dokonywane są następujące korekty:

− zwiększenie danych handlu zagranicznego o wartość netto dokonanych napraw w

obrotach towarowych z zagranicą (wartość faktur w zakresie naprawy, bez wartości

towarów podlegających naprawom);

− zmniejszenie danych handlu zagranicznego o wartość towarów zaliczanych w bilansie

płatniczym oraz w rachunkach narodowych do obrotów usługowych z zagranicą (są to

towary przewożone przez podróżnych oraz dostawy towarów realizowane w ramach

umów budowlanych);

− zmniejszenie danych handlu zagranicznego po stronie importu o wartość kosztów

transportu zawartych w fakturach wystawionych na bazie CIF;

− doszacowanie obrotów towarowych z tytułu towarów, które nie zostały zarejestrowane

w dokumentach SAD.

10 Standardy międzynarodowe zostały określone w następujących publikacjach: Balance of payments Manual, 5th edition, 1993, International Monetary Fund, Balance of payments Vademecum, Eurostat, 2003, European Union balance of payments/international investment position statistical methods, European Central Bank, 2003, System of National Accounts, 1993, Inter-Secretariat Working Group on National Accounts, European System of Accounts ESA 1995, Eurostat, 1996

71

Doszacowania wartości obrotów towarowych z zagranicą, dokonywane na potrzeby

bilansu płatniczego oraz rachunków narodowych, dotyczą obrotów, które nie zostały

zarejestrowane w dokumentach celnych SAD. Są to dwie grupy towarów:

1) towary przewożone przez podróżnych (w ruchu turystycznym), które zostały zakupione z

zamiarem ich odsprzedaży,

2) pozostałe towary, przewożone przez granicę bez wypełnionych dokumentów SAD (są to

głównie po stronie eksportu towary wywożone za granicę w większych ilościach, bez

dokumentów SAD, takie jak warzywa, owoce, meble, obuwie, odzież).

Odstępstwa od definicji

Część transakcji obrotu uszlachetniającego obejmuje niezgodnie ze standardami

międzynarodowymi:

– transakcje, w których towary będące przedmiotem uszlachetniania zostały zakupione

przez polski podmiot dokonujący przetwarzania (transakcje te powinny być

klasyfikowane jako obroty handlu generalnego)

– transakcje, w których towary powierzone do przetworzenia w Polsce zostały

wywiezione do kraju trzeciego, innego niż kraj powierzający towary do przetworzenia

(wartość transakcji przetworzenia powinna być prezentowana jako obroty usługowe

oraz należy odpowiednio zmniejszyć obroty towarowe)

4. Usługi

Definicja

Usługi transportowe obejmują usługi związane z transportem towarów, przewozem

pasażerów oraz pozostałe usługi związane z ww. usługami transportowymi, takie jak:

załadunek i rozładunek kontenerów, składowanie i magazynowanie, pakowanie i

przepakowywanie, holowanie i kontrola ruchu, naprawy konserwacyjne i czyszczenie

sprzętu, operacje ratownicze.

Obroty usługowe dotyczące podróży zagranicznych dotyczą wydatków ponoszonych

z tytułu podróży cudzoziemców w Polsce oraz Polaków za granicą. Obejmują one wydatki

związane z zakwaterowaniem, wyżywieniem oraz korzystaniem z usług, jak również towary

nabywane przez podróżnych na potrzeby własne (natomiast przedmioty nabywane z

zamiarem odsprzedaży są klasyfikowane jako towary). W zależności od celu podróży wyżej

wymienione wydatki podróżnych klasyfikowane są jako podróże służbowe (w tym

pracowników sezonowych i przygranicznych oraz pozostałe podróże służbowe) oraz podróże

prywatne (zdrowotne, edukacyjne oraz pozostałe).

72

Po usługach transportowych i podróżach zagranicznych trzecią grupę usług stanowią

pozostałe usługi. Obroty bieżące z tego tytułu obejmują transakcje związane z usługami

komunikacyjnymi, budowlanymi, ubezpieczeniowymi, finansowymi, informacyjnymi i

informatycznymi, opłaty związane korzystaniem z patentów, honoraria i opłaty licencyjne,

inne usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw (takie jak np.: pośrednictwo w handlu

międzynarodowym, prowizje związane z tym handlem, leasing operacyjny oraz inne usługi

świadczone na rzecz przedsiębiorstw), usługi związane z wymianą kulturalną i rekreacją oraz

usługi świadczone przez administrację publiczną.

Generalnie, po stronie przychodów ujmowana jest wartość usług świadczonych przez

rezydentów na rzecz nierezydentów, a po stronie rozchodów odwrotnie – wartość usług

świadczonych na rzecz rezydentów przez nierezydentów. Zgodnie jednak ze standardami

międzynarodowymi, niektóre rodzaje usług prezentowane są w bilansie płatniczym w sposób

szczególny. Przykładowo, usługi budowlane dzieli się na świadczone za granicą (po stronie

rozchodów ujmuje się koszty tych usług poniesione przez rezydentów) oraz świadczone w

kraju (po stronie przychodów uwzględnione są koszty tych usług poniesione przez

nierezydentów). Pośrednictwo w handlu międzynarodowym podawane jest na bazie netto

(przychody minus rozchody), zawsze po stronie przychodów. Usługi ubezpieczeniowe zaś

wylicza się jako różnicę miedzy wartością składek i odszkodowań.


Dane o obrotach usług transportowych pochodzą wstępnie ze statystyki bankowej, w

której rejestrowane są głównie salda rozliczeń z nierezydentami. Dlatego na potrzeby bilansu

płatniczego na bazie transakcji są one uzupełniane wartością wzajemnych kompensat

należności ze zobowiązaniami między partnerami polskimi i zagranicznymi, jak również

wartością usług rozliczanych poprzez rachunki bankowe polskich przedsiębiorstw w bankach

zagranicznych, a także wartością usług ujmowanych w rozliczeniach dokonywanych w

ramach grup kapitałowych (w tzw. nettingu).

Ponadto usługi transportu towarowego powiększane są o wartość usług wynikającą z

reklasyfikacji określonej części wartości towarów. Dotyczy to konieczności uwzględniania w

bilansie płatniczym wartości towarów na bazie FOB; w obrotach handlu zagranicznego

statystyki rzeczowej jedynie wartość eksportu podawana jest na bazie FOB, natomiast

wartość importu towarów podawana jest na bazie CIF, co wymaga pomniejszenia wartości

towarów i przeniesienia zawartych w cenie kosztów transportu i usług ubezpieczenia do

odpowiednich kategorii usług.

Wartość eksportu usług transportu towarowego powiększana jest również o koszty

transportu świadczone przez polskich przewoźników, zawarte w fakturach płatności

towarowych.

73

Źródłem danych do zestawienia podróży zagranicznych w bilansie płatniczym na

bazie transakcji są dane Instytutu Turystyki.

Informacje o pozostałych usługach pochodzą głównie ze statystyki przekazywanej

przez banki oraz ze sprawozdań przedsiębiorstw uczestniczących w obrocie usługowym z

zagranicą.

Luki

Przy opisanej wyżej procedurze powiększania wartości usług transportowych o

korekty obrotów towarowych wynikające z przejścia z bazy CIF na FOB całość usług

traktowana jest jako usługi transportowe, bez wyodrębniania usług ubezpieczeniowych.

Planowane zmiany

Przewiduje się, że dane dotyczące struktury geograficznej obrotów, jak również

klasyfikacji podróży zagranicznych według celu podróży będą prezentowane w polskim

bilansie płatniczym począwszy od 2004 r.

Metody estymacji

Szacunki dotyczą wskaźników:

− przejścia z bazy CIF na bazę FOB w zakresie importu towarów statystyki rzeczowej,

− udziału w płatnościach za eksport towarów kosztów transportu towarów dokonywanego

przez polskich przewoźników,

− udziału poszczególnych rodzajów kosztów (wg środka transportu) w wyżej wymienionych

wartościach szacowanych.

5. Dochody

Sposób zbierania danych i definicje

Wynagrodzenia pracowników

Wynagrodzenia za pracę obejmują przekazy zagraniczne z tytułu wynagrodzenia

pracowników za pracę tj. nierezydentów zatrudnionych w Polsce oraz Polaków zatrudnionych

za granicą. Podstawowym źródłem danych są płatności przekazów zagranicznych z tytułu

wynagrodzenia pracowników za pracę, dokonywane za pośrednictwem polskich banków

przez instytucję zatrudniającą za granicą (wpływy) lub krajową (wypłaty). Ponadto w danych

bilansu płatniczego na bazie transakcji uwzględnia się w tej pozycji, po stronie rozchodów,

74

wypłaty z tytułu wynagrodzeń na rzecz nierezydentów, dokonywane poprzez rachunki

bankowe polskich przedsiębiorstw w bankach za granicą.


Źródłem dochodów z tytułu inwestycji bezpośrednich są dochody z kapitału oraz

wierzytelności. Dochody z kapitału obejmują przypadające na inwestora bezpośredniego

i deklarowane w danym roku sprawozdawczym dywidendy (w spółkach akcyjnych), udziały

w zyskach (w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością), przekazywane zyski oddziałów

oraz reinwestowane zyski. (Straty przypadające na inwestorów bezpośrednich traktowane są

jako ujemne reinwestowane zyski). Dochody z wierzytelności stanowią natomiast saldo

odsetek (zapłaconych, skapitalizowanych i zaległych) od kredytów udzielonych i otrzymanych

przez inwestorów bezpośrednich.

Dane o dochodach od inwestycji bezpośrednich, wynikające z płatności dokonywanych

przez polskie banki, czyli wypłacone dywidendy i zapłacone odsetki, są uzupełnione

informacjami otrzymywanymi bezpośrednio od rezydentów w ramach statystyki

pozabankowej. Zawierają również otrzymane na podstawie szacunków reinwestowane zyski,

które od 1996 r. prezentowane są jako reinwestycje zysków netto, tzn. po odjęciu strat,

zgodnie z zasadami zalecanymi przez OECD.

Dochody od inwestycji portfelowych

Źródłem danych o dochodach od inwestycji portfelowych w bilansie płatniczym są dane

pochodzące z systemu bankowego i NBP. Dokonywany jest podział ze względu na typ

papierów wartościowych (papiery udziałowe, papiery dłużne długoterminowe, instrumenty

rynku pieniężnego) oraz ze względu na sektor rezydenta wypłacającego bądź otrzymującego

dochody (NBP, sektor rządowy, banki, pozostałe podmioty). W przypadku zysków z tytułu

posiadania papierów udziałowych w kategorii dochodów są rejestrowane jedynie dywidendy.

Wszystkie inne zyski lub straty osiągane z tytułu posiadania udziałowych papierów

wartościowych (w tym przede wszystkim zyski lub straty wynikające z różnicy między ceną

nabycia a ceną sprzedaży papieru wartościowego) są rejestrowane na rachunku finansowym

bilansu płatniczego w kategorii „Inwestycje portfelowe”.

W przypadku papierów dłużnych, ponieważ źródłem są dane o płatnościach, nie

rejestruje się dochodów na bazie memoriałowej (np. narastających odsetek od obligacji

zerokuponowych).


Dochody od pozostałych inwestycji obejmują dochody od pozostałych inwestycji

rachunku finansowego, te zaś obejmują: odsetki od kredytów udzielonych i otrzymanych,

75

odsetki od lokat i depozytów łącznie z odsetkami od transakcji repo, a także inne płatności z

tytułu dochodów z posiadanego majątku. Kwota odsetek obejmuje odsetki należne:

zapłacone i niezapłacone. Odsetki niezapłacone obejmują: odsetki skapitalizowane,

umorzone, skonwertowane na złote oraz zaległe. Dane o dochodach zbierane są na

podstawie sprawozdań polskich banków oraz ze sprawozdań podmiotów gospodarczych

posiadających rachunki bankowe w bankach za granicą, a także zaciągających i ich

udzielających pożyczki i kredyty.


Nie wszystkie dane o dochodach od pozostałych inwestycji zagranicznych są

rejestrowane na bazie memoriałowej. Dochody z oficjalnych aktywów rezerwowych nie

znajdują się w dochodach z pozostałych inwestycji.

Luki

W zakresie zestawiania tej pozycji bilansu płatniczego niedoszacowane są wpływy z

tytułu dochodów z pracy Polaków za granicą, gdyż nie obejmują one przekazów

wynagrodzeń do kraju, dokonywanych za pośrednictwem rachunków walutowych. Ze

względu na trudności w określeniu czasu pobytu osób pracujących za granicą, przy

prezentacji polskiego bilansu płatniczego przyjęto upraszczającą zasadę, że przekazy z

tytułu zarobków dokonywane przez instytucję zatrudniającą ujmowane są w pozycji

„Dochody”, a przekazy dokonywane bezpośrednio przez pracowników, w tym kwoty

przywożone w gotówce, są prezentowane w pozycji „Transfery”.

6. Transfery bieżące

Definicja

Transfery bieżące w bilansie płatniczym rozumiane są jako transakcje jednostronne

takie jak: darowizny, nieodpłatny eksport oraz import towarów i usług, dokonywane w ramach

pomocy międzynarodowej, którym nie towarzyszy zmiana należności lub zobowiązań

zagranicznych. Transfery dokonywane są na rzecz instytucji rządowych lub na rzecz

pozostałych sektorów (prywatne) zarówno w postaci pieniężnej, jak i w naturze.

Transfery rządowe stanowią środki otrzymane oraz przekazane przez polski sektor

rządowy11. Otrzymane środki pochodzą od instytucji Unii Europejskiej, z krajów i organizacji

międzynarodowych. Są to również środki wypłacone na rzecz tych instytucji i krajów w celu

finansowania przez rząd bieżących wydatków – takich jak pomoc humanitarna, leki,

szkolenia, itp. Transfery rządowe obejmują także składki i opłaty członkowskie na rzecz Unii 11 jednostki rządu centralnego oraz samorządu terytorialnego

76

Europejskiej oraz organizacji międzynarodowych spoza Unii Europejskiej. Do kategorii tej

zaliczane są podatki i opłaty zapłacone przez nierezydentów na rzecz polskiego sektora

rządowego. Wpływy z tytułu składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne oraz wypłaty

świadczeń rentowych i emerytalnych dokonanych przez ZUS na rzecz nierezydentów,

płatności z tytułu odszkodowań wypłaconych przez rząd nierezydentom są zaliczane do

pozostałych transferów rządowych.

Transfery prywatne (pozostałych sektorów) W tej grupie transferów wyodrębnia się przekazy zarobków oraz pozostałe transfery.

Przekazy zarobków obejmują transfery zarobków osób pracujących za granicą i

uważanych za rezydentów kraju, na rzecz którego pracują. Zgodnie z zaleceniami

Międzynarodowego Funduszu Walutowego, osoba pozostająca lub zamierzająca pozostać

rok lub dłużej na terytorium danego kraju jest jego rezydentem. W takim przypadku środki

przekazywane na rzecz rodziny są ujmowane w transferach bieżących jako przekazy

zarobków. Jeśli natomiast pobyt trwa krócej niż rok, osoba taka traktowana jest jako

nierezydent i jej zarobki są ujmowane w bilansie płatniczym w „Dochodach” jako

wynagrodzenia za pracę.

Pozostałe transfery sektora pozarządowego zawierają wartość obrotów z zagranicą z

tytułu transferów bieżących rezydentów – osób fizycznych oraz innych jednostek gospodarki

narodowej spoza sektora rządowego. Są one dokonywane w naturze (nieodpłatne przekazy

towarów oraz świadczenie usług w obrocie z zagranicą), a także w postaci pieniężnej. Do tej

grupy transferów bieżących należą następujące transakcje z zagranicą polskich podmiotów

sektora pozarządowego:

− darowizny oraz pomoc otrzymywana z zagranicy, jak również świadczona na rzecz

nierezydentów, związana z realizacją celów pozainwestycyjnych (np. pomoc

humanitarna, żywność, odzież, leki, szkolenia),

− podatki i opłaty na rzecz obcych rządów,

− składki i opłaty członkowskie,

− renty i emerytury otrzymywane przez rezydentów z zagranicy,

− spadki,

− alimenty,

− kary i odszkodowania (np. za niewywiązywanie się z kontraktów, za podrabianie

produktów, znaków handlowych, patentów),

− wygrane na loterii i w konkursach,

− opłaty za transfery sportowców,

77


Źródłem danych do zestawienia kategorii transferów rządowych w bilansie płatniczym

są płatności zrealizowane poprzez polski system bankowy, dane dotyczące importu i

eksportu towarów w ramach bezpłatnej pomocy dla sektora rządowego zarejestrowane w

statystyce celnej SAD, płatności transferowe z tytułu obowiązkowych ubezpieczeń

społecznych dokonane poprzez rachunki podmiotów w bankach za granicą.

Podstawowym źródłem danych dla transferów prywatnych są płatności rejestrowane

przez polski system bankowy, jak również kwoty pochodzące z rozszacowania salda skupu

walut obcych. Dodatkowo uwzględniane są płatności z tytułu transferów dokonywanych

poprzez rachunki bankowe polskich podmiotów w bankach za granicą.

Luki

W zakresie zestawiania tej pozycji bilansu płatniczego przeszacowane (zawyżone) są

wpływy z tytułu przekazów zarobków rejestrowane jako płatności systemu bankowego, gdyż

obejmują one całość przekazów wynagrodzeń do kraju dokonywanych za pośrednictwem

rachunków walutowych. Ze względu na trudności w określeniu czasu pobytu osób

pracujących za granicą przy prezentacji polskiego bilansu płatniczego przyjęto upraszczającą

zasadę, że przekazy z tytułu zarobków dokonywane przez instytucję zatrudniającą ujmowane

są w pozycji „Dochody”, a przekazy dokonywane bezpośrednio przez pracowników, w tym

kwoty przywożone w gotówce, są prezentowane w pozycji „Transfery”.

Ponadto kwota przekazów zarobków, otrzymywana w wyniku rozszacowania salda

skupu walut obcych, zawiera wyłącznie saldo rozliczeń z tego tytułu.

7. Rachunek kapitałowy

Definicja

Podstawowymi komponentami rachunku kapitałowego w bilansie płatniczym są

transfery kapitałowe stanowiące transfery własności aktywów rzeczowych, tj. dary i środki z

tytułu pomocy bezzwrotnej, dokonane z wyraźnym przeznaczeniem na finansowanie

środków trwałych, jak również umorzenie długu przez kredytodawcę oraz transfery środków

związanych z nabyciem lub sprzedażą aktywów niefinansowych i nieprodukowanych.

Transfery kapitałowe wyliczane są oddzielnie dla sektora rządowego i pozostałych sektorów.

Transfery kapitałowe sektora rządowego stanowią wartość środków otrzymanych od

instytucji Unii Europejskiej, z krajów oraz organizacji międzynarodowych, jak przekazanych

przez Polski rząd na rzecz tych instytucji. Otrzymane środki są nieodpłatnie w postaci

pieniężnej przeznaczane na finansowanie inwestycji środków trwałych, np. na budowę dróg,

78

autostrad, mostów, szkół, szpitali, itp. Do kategorii transferów kapitałowych sektora

rządowego zaliczane są umorzenia wierzytelności, zarówno w postaci kapitału, jak i odsetek.

Transfery kapitałowe pozostałych sektorów obejmują otrzymane z zagranicy i

przekazane za granicę dary i środki z tytułu pomocy bezzwrotnej dokonywane z wyraźnym

przeznaczeniem na finansowanie środków trwałych przez jednostki spoza sektora

rządowego. Nabywanie i zbywanie nieprodukowanych aktywów niefinansowych Do tej kategorii danych bilansu płatniczego zalicza się zakup i sprzedaż patentów, praw

autorskich, licencji i znaków towarowych oraz nabycie i zbycie gruntu zagranicznym

ambasadom na terenie Polski, jak też zakup i sprzedaż gruntu przez polskie ambasady za

granicą.


Transfery kapitałowe sektora rządowego oraz nabywanie i zbywanie nieprodukowanych aktywów niefinansowych zestawiane są w bilansie płatniczym na

podstawie danych statystyki bankowej. Transfery kapitałowe pozostałych sektorów są wyliczane na podstawie danych

statystyki bankowej, uzupełnianych informacjami pochodzącymi ze sprawozdań

przedsiębiorstw posiadających rachunki w bankach za granicą.

8. Inwestycje bezpośrednie

Definicja

NBP zestawia inwestycje bezpośrednie zgodnie z definicją opracowaną przez OECD.

Inwestycją bezpośrednią za granicą jest inwestycja dokonana przez rezydenta jednej

gospodarki (inwestora bezpośredniego) w celu osiągnięcia długotrwałej korzyści z kapitału

zaangażowanego w przedsiębiorstwo – rezydenta innej gospodarki (przedsiębiorstwo

bezpośredniego inwestowania). Przedsiębiorstwem bezpośredniego inwestowania jest

przedsiębiorstwo, w którym inwestor bezpośredni posiada co najmniej 10% akcji zwykłych

(tzn. udziału w kapitale) lub uprawnienia do 10% głosów na walnym zgromadzeniu

akcjonariuszy bądź udziałowców.

Kapitał inwestycji bezpośrednich obejmuje: kapitał podstawowy (akcyjny lub

udziałowy), wnoszony w postaci pieniężnej lub jako aport rzeczowy, dopłaty do kapitału,

reinwestowane zyski oraz inne należności i zobowiązania związane z zadłużeniem między

przedsiębiorstwami powiązanymi kapitałowo (głównie kredyty inwestorów, tzw. intercompany

loans).

79

Mianem reinwestowanego zysku określamy przypadającą na inwestora

bezpośredniego tę część zysku, która pozostaje w przedsiębiorstwie bezpośredniego

inwestowania i jest przeznaczona na jego rozwój. Jak wcześniej zaznaczono, począwszy od

1996 r., zgodnie z metodologią OECD i MFW, reinwestowane zyski wyliczono na bazie netto,

to znaczy po odjęciu strat.

Od 1996 r. w ramach polskich inwestycji bezpośrednich za granicą ujmowane są

również inwestycje bezpośrednie dokonywane przez polskie banki.

Od 2002 r. w obrotach z tytułu inwestycji bezpośrednich oprócz występujących już

wcześniej (od 1999 r.) dwóch elementów, tj. konwersji dywidend oraz kredytów i pożyczek na

udział, uwzględniono kolejny element - konwersję na udział innych należności i zobowiązań

wchodzących w skład obrotów tej pozycji bilansu płatniczego. W poprzednich latach zamiana

dywidend, kredytów i pożyczek oraz innych należności i zobowiązań na udział była

ujmowana wyłącznie jako zmiana stanów tych komponentów w międzynarodowej pozycji

inwestycyjnej.


Dane dotyczące polskich inwestycji bezpośrednich za granicą oraz zagranicznych

inwestycji bezpośrednich w Polsce są opracowywane na podstawie sprawozdań

przesyłanych przez polskich inwestorów bezpośrednich oraz polskie przedsiębiorstwa

bezpośredniego inwestowania.

Do 2001 r. obowiązek przesyłania sprawozdań z tytułu polskich inwestycji

bezpośrednich za granicą dotyczył wszystkich rezydentów posiadających minimum 10%

udziału w podmiocie mającym siedzibę za granicą. Od 2002 r. obowiązek ten odnosi się tylko

do tych rezydentów, którzy posiadają minimum 10% udziału w podmiocie z siedzibą za

granicą i wartość tego udziału stanowi co najmniej równowartość 10 tys. euro. Do 2001 r.

obowiązek przesyłania sprawozdań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich

w Polsce dotyczył wszystkich polskich przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania,

tj. spółek prawa handlowego, w których zagraniczni inwestorzy bezpośredni posiadali

minimum 10% udziału w kapitale podstawowym. Od 2002 r. obowiązek ten odnosi się tylko

do tych polskich przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania, w których zagraniczny

inwestor bezpośredni posiada minimum 10% udziału w kapitale podstawowym, a łączna

wartość tego kapitału wynosi co najmniej 100 tys. zł.

80

9. Inwestycje portfelowe

Definicja

Udziałowe papiery wartościowe obejmują wszystkie typy zbywalnych akcji i udziałów, w

tym certyfikaty inwestycyjne (akcje) funduszy zbiorowego inwestowania. Obejmują również

jednostki uczestnictwa w funduszach zbiorowego inwestowania i kwity depozytowe (np. ADR

lub GDR).

Dłużne papiery wartościowe obejmują wszystkie rodzaje długoterminowych i

krótkoterminowych papierów dłużnych, w tym obligacje skarbowe, obligacje korporacyjne,

bony skarbowe, krótkoterminowe korporacyjne papiery dłużne, zbywalne certyfikaty

depozytowe. Podział papierów dłużnych na papiery długoterminowe bądź instrumenty rynku

pieniężnego (krótkoterminowe) dokonywana jest na podstawie pierwotnego okresu ich

zapadalności. Długoterminowe papiery dłużne mają pierwotny okres zapadalności równy 1

rok lub dłuższy. Pozostałe papiery dłużne to instrumenty rynku pieniężnego (krótkoterminowe

papiery dłużne). Do kategorii dłużnych papierów wartościowych zaliczane są również papiery

dłużne z wbudowanymi pochodnymi instrumentami finansowymi (np. obligacje zamienne lub

obligacje z opcją wcześniejszego wykupu).

Pozostałe pochodne instrumenty finansowe (tj. takie, które są samodzielnymi

instrumentami finansowymi) są wyłączone z kategorii inwestycji portfelowych i rejestrowane

w oddzielnej kategorii bilansu płatniczego „Pochodne instrumenty finansowe”. Transakcje z

udzielonym lub otrzymanym przyrzeczeniem odkupu papierów wartościowych (repo) są

również wyłączone z kategorii inwestycji portfelowych i rejestrowane w kategorii „Pozostałe

inwestycje”.


Źródłem danych o inwestycjach portfelowych w bilansie płatniczym są dane o

płatnościach pochodzące z systemu bankowego. Dane o transakcjach są zbierane w postaci

zagregowanej. Stosowany jest podział pod względem sektora rezydenta - emitenta papierów

wartościowych (dla pasywów) i sektora rezydenta - posiadacza papierów wartościowych (dla

aktywów).


Dane o obrotach nie pozwalają na identyfikację naliczonych a jeszcze niewypłaconych

odsetek od dłużnych papierów wartościowych (brakuje danych umożliwiających podzielenie

wartości transakcji na wartość części kapitałowej i części odsetkowej papierów

wartościowych).

81

Planowane zmiany

Trwają prace nad budową systemu zbierania i przetwarzania danych metodą „papier

po papierze”, czyli indywidualnie dla każdej emisji papierów wartościowych. Dane o obrotach

netto będą w nim wyliczane na podstawie danych o stanie aktywów i pasywów portfelowych.

W nowym systemie będzie możliwa, w ramach danych transakcyjnych, identyfikacja części

kapitałowej i części odsetkowej papierów dłużnych i, w konsekwencji, prawidłowa

klasyfikacja do kategorii „Dochody” wartości narosłych, a jeszcze niewypłaconych odsetek od

papierów będących przedmiotem transakcji.

10. Pochodne instrumenty finansowe

Definicja

Pochodne instrumenty finansowe stanowią odrębną kategorię bilansu płatniczego.

Definicje stosowane przez NBP są zgodne z zaleceniami MFW (Balance of Payments

Manual wyd. 5 oraz Financial derivatives: A supplement to the Fifth Edition of the Balance of

Payments Manual, 2002) w zakresie instrumentów pochodnych opartych na kursach

walutowych, W przypadku innych instrumentów pochodnych występują rozbieżności.

Kategoria „Pochodne instrumenty finansowe” obejmuje wszystkie instrumenty

pochodne o ryzyku symetrycznym, takie jak transakcje futures, forward, swap oraz

instrumenty o ryzyku niesymetrycznym, takie jak opcje. Do tej kategorii są również zaliczane

wszystkie zyski lub straty z tytułu transakcji dotyczących pochodnych instrumentów

finansowych.

Dostępne są przekroje geograficzne. Do określenia geograficznej przynależności stron

transakcji jest stosowane kryterium pierwszego znanego kontrahenta.


Źródłem danych o pochodnych instrumentach finansowych dla bilansu płatniczego na

bazie transakcji jest polski system bankowy.

W kategorii pochodnych instrumentów finansowych są rejestrowane wszystkie

przepływy finansowe będące wynikiem rozliczania transakcji związanych z instrumentami

pochodnymi, z wyjątkiem zwrotnych depozytów początkowych. W omawianej kategorii są

zatem rejestrowane depozyty zabezpieczające i premie opcyjne. Dane są rejestrowane na

bazie brutto, wyjątkiem są dane o opcjach walutowych. W przypadku instrumentów

pochodnych opartych na instrumentach bazowych innych niż kursy walutowe dane z polskich

banków nie zwierają wszystkich transakcji, w szczególności transakcji typu terminowego

(forward). Wartość rejestrowanych obrotów dotyczących instrumentów pochodnych innych

82

niż walutowe jest, w porównaniu z obrotami dotyczącymi derywatów walutowych, bardzo

niewielka.

Dostępne jest jedynie rozbicie danych pod względem typu instrumentu bazowego:

instrumenty oparte na kursach walutowych oraz pozostałe instrumenty pochodne.


W przypadku instrumentów pochodnych opartych na instrumentach bazowych innych

niż kursy walutowe stosowane kody statystyczne nie pozwalają na otrzymywanie danych w

przekrojach zalecanych przez EBC i MFW.

11. Pozostałe inwestycje

Definicja

Pozostałe inwestycje obejmują wszystkie transakcje finansowe, które nie są ujęte w

inwestycjach bezpośrednich, inwestycjach portfelowych lub oficjalnych aktywach

rezerwowych. Pozostałe inwestycje zawierają: kredyty handlowe, kredyty i pożyczki, rachunki

bieżące i depozyty oraz pozostałe aktywa i pasywa.

Kredyty handlowe Jako kredyty handlowe wykorzystywana jest zmiana stanów należności i zobowiązań z

tytułu udzielonych zaliczek, a także odroczonych płatności w imporcie oraz eksporcie

towarów i usług.

Kredyty i pożyczki Kredyty i pożyczki udzielone oraz otrzymane, oprócz podziału na długo- (z terminem

pierwotnym powyżej 1 roku) i krótkoterminowe (z terminem pierwotnym do 1 roku włącznie)

są rejestrowane w podziale na sektory gospodarcze. Obroty kredytowe obejmują nie tylko

wykorzystanie i spłaty w gotówce, ale również wykorzystanie i spłaty w formie dostaw

towarów i usług oraz umorzenia, kapitalizację odsetek, konwersje na złote i restrukturyzację

kredytów.

Rachunki bieżące i depozyty Rachunki bieżące i lokaty po stronie aktywów obejmują: salda transakcji

zrealizowanych na zagranicznych rachunkach bankowych (nostro), w kasach banków, salda

lokat dokonanych w bankach za granicą (w tym wartość transakcji repo dokonywanych przez

polskie banki komercyjne). Po stronie pasywów obejmują: salda środków na rachunkach

nierezydentów banków (loro) i nie banków w polskich bankach, salda depozytów

dokonywanych w polskich bankach przez nierezydentów (w tym również wartość pasywnych

83

transakcji repo dokonywanych przez polskie banki komercyjne i NBP) oraz salda transakcji

sektora pozarządowego i pozabankowego dokonywanych przez podmioty tego sektora na

rachunkach w bankach za granicą.

Pozostałe aktywa i pasywa W pozycji „Pozostałe aktywa” wykazywany jest wzrost zaległości z tytułu

niezapłaconych odsetek i rat kapitałowych od kredytów udzielonych przez polski rząd.

W pozycji „Pozostałe pasywa” ujmuje się wzrost zaległości z tytułu niezapłaconych

odsetek i rat kapitałowych od kredytów zaciągniętych przez przedsiębiorstwa.


Dane o pozostałych inwestycjach sektora rządowego, bankowego i NBP pochodzących

ze sprawozdań polskich banków. Dane o pozostałych inwestycjach sektora pozarządowego i

pozabankowego zbierane są na podstawie sprawozdań podmiotów gospodarczych mających

rachunki bankowe w bankach za granicą oraz zaciągających pożyczki i kredyty i

udzielających ich.

12. Aktywa rezerwowe

Definicja

Oficjalne aktywa rezerwowe obejmują transakcje w zakresie: złota monetarnego,

transzy rezerwowej w MFW, foreign exchange oraz pozostałych należności, dokonane z

nierezydentami w walutach wymienialnych.

Oficjalne aktywa rezerwowe zawierają saldo zrealizowanych transakcji dokonywanych

przez NBP w zakresie instrumentów wchodzących w skład oficjalnych aktywów

rezerwowych, w tym: saldo obrotów na rachunkach bieżących i lokat w bankach za granicą,

saldo transakcji przeprowadzonych w walutach obcych w kasach NBP, saldo obrotów

zagranicznymi papierami wartościowymi, saldo transakcji repo i pochodnych instrumentów

finansowych, transakcje dotyczące podwyższania transzy rezerwowej w MFW oraz zakupu i

sprzedaży złota monetarnego.


Dane o oficjalnych aktywach rezerwowych zbierane są w walutach oryginalnych, na

podstawie sprawozdania Narodowego Banku Polskiego. Transakcje rejestrowane są w

cenach rynkowych.

BILANS PŁATNICZY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ ZA I ......TABL. XVIII Bilans płatniczy od I kwartału...

Documents

Transcript of BILANS PŁATNICZY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ ZA I ......TABL. XVIII Bilans płatniczy od I kwartału...