BIK 9/2015

wrz

es

ień

20

15

Felietony: Pruss, Siwiec

wrz

esie

ń 20

15

nr 9 (464) ROK XLIISSN 1232-4450

INDEX 38139xegzemplarz

bezpłatny

Tadeusz Krajewski o 111 filmach z duszą

Kazimierz Kummer: fragment Klatki oraz szkic o twórczości pisarza

Hanny Strychalskiej wspomnienie o Jerzym Puciacie 53. BYDGOSKI FESTIWAL

MUZYCZNY

PRAPREM

IERBYDGOSZCZFESTIWAL

festival

dramaturgiesof new

www.festiwalprapremier.pl

2–10.102015

Redak toR Nac zelNy

na początek

B I K w inte r n e ci e : www.bik.bydgoszcz.plwww.issuu.com/bik_

www.facebook.com/bik.bydgoszcz

Prenumerata jest realizowana przez RUCH S.A.: Zamówienia na prenu-meratę można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl. Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: [email protected] lub kontaktując się z Centrum Obsługi Klienta „RUCH”: tel. 226 937 000 lub 801 800 803 (w dni robocze w godz. 7.00-17.00, koszt połączenia wg taryfy operatora).

Fala upałów się nie kończy. Owszem, zelżały, temperatura spadła z niedającej się wytrzymać, do względnie niedającej się wytrzy-mać lub dającej się wytrzymać z trudem. Nie oszczędzało nas lato i może dobrze. Fale upałów lepsze są dla letniej kultury niż fale ulewnych deszczów i chłodu.

Fale upałów, tak sobie myślę, oby sprawiły, że odpoczęliście Państwo, obniżyliście nieco aktywność, pozwoliliście sobie na trochę wytchnienia. Mam taką nadzieję, bo patrząc na to, co za-planowano na jesień, mogę powiedzieć jedno: po fali upałów na pewno nie czeka na nas fala nudy. Czeka nas fala zupełnie innego rodzaju.

Nie będzie łatwo, już teraz mogę to Państwu obiecać. Zaleje nas fala wydarzeń, a co jedno, to zapowiada się większe, bardziej wy-stawne, bardziej pomysłowe, wysublimowane, wymyślne, cieka-we, frapujące, oryginalne – można to ciągnąć dalej, ale może nie warto mnożyć określeń, nie warto dokładać do tej masy jeszcze innej masy. Powódź nas czeka nieuchronnie.

To będzie piękna klęska urodzaju!

2 | | wrzesień 2015

wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy

dyrektorka: Marzena Matowska85-056 Bydgoszcz, ul. Marcinkowskiego 12

e-mail: [email protected]

redaktor naczelny: Michał Tabaczyń[email protected]

redakcja: Szymon Andrzejewski, Kuba Ignasiak, Adam Gajewski,

Monika Grabarek korekta: Emilia Walczak

skład, opracowanie graficzne: Bogdan Prus projekt winiety: ZbyZiel

redakcja:tel. 523 255 553

[email protected] ul. Marcinkowskiego 12

druk i oprawa: Polraster

BIK w sieciwww.bik.bydgoszcz.pl

www.facebook.com/bik.bydgoszczwww.issuu.com/bik_

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówio-nych i zastrzega sobie prawo do dokonywania

skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpo-wiedzialności za treść programów placówek

kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych. Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie

materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem

redakcji i wydawcy.

BIK 9/2015 (464)Rok XLI, nakład 2000 egz.

dystrybucja: częściowo bezpłatny

s p i s t r e ś c i

Na okładce fotografia Dariusza Gackowskiego

Na początek, Michał Tabaczyński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

Andrzej Maziec (1948–2015) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

Opowiadania i słuchowiska. Klatka. Premiera tomu prozy Kazimierza Kummera, Dorota Niedziałkowska . . . . . . . . 4

Klatka [Fragment z części drugiej] , Kazimierz Kummer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Trafiając w punkt – rytmicznie, Małgorzata Szymańska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Dusza dla oka, Tadeusz Krajewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Droga światła, Hanna Strychalska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

odnotowano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Marek i Wacek, Bartłomiej Siwiec, Zugzwang (30) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Bydgoski insynuator kulturalny (135), Zdzisław Pruss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Pisać, Henryk Waniek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Adresy bydgoskich instytucji kultury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

W y d a r z e n I aFilharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Galeria Miejska bwa / Galeria Kantorek / Galeria Brda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29Teatr Polski w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Opera Nova w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Akademia Muzyczna w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Centrum Edukacji Historycznej w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Muzeum Fotografii w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Bydgoski Spichlerz Sztuki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Klub „Odnowa” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Biblioteka Główna UKW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Galeria i Pracownia Fotografii Artystycznej „Farbiarnia” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47„Przeźrocza” Festiwal Filmowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48Muzeum Wodociągów, Galeria Wieży Ciśnień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Bydgoska Poradnia Sztuki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Impresariat Artystyczny ADRIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52Pałac Młodzieży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53Dom Kultury MODRACZEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Młodzieżowy Dom Kultury nr 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55Miejskie Centrum Kultury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56Kino Orzeł / Kino Jeremi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62Galeria Wspólna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

wrzesień 2015 | | 3

p o ż e g n a n i e

Fot. Magdalena Kuczewska

Andrzej Maziec (1948–2015)

Andrzej Maziec był obecny – dla mnie przynajmniej – od zawsze. Zawsze chodził, robił zdjęcia, był dyżurnym fotografem wszystkiego, co się w Bydgoszczy działo.

Andrzej Maziec był samozwańczym kronikarzem Bydgoszczy – nikt mu nie zlecał tych zdjęć, nikt go przecież nie posyłał w teren, on sam chodził i robił zdjęcia. Wyobrażam sobie, że po prostu to lubił.

Andrzej Maziec był takim wszędobylskim włóczęgą, flâneurem bydgoskim, kpiarzem wę-drownym, błędnym facecjonistą, zgrywusem w ciągłym ruchu. Kpiarz wędrowny – brzmi jak gatunek ptaka i takim pewnie niebieskim ptakiem był Andrzej.

Andrzej Maziec był kompulsywnym portrecistą codzienności – sam się na tę codzienność załapywałem, sam się na tych zdjęciach znajdowałem z córką, kiedy spotykaliśmy się na spacerach.

Andrzej Maziec był. I w tym kontekście ten czas przeszły jest kluczowy.Michał Tabaczyński


Od maja 2015 roku na łamach „Byd-goskiego Informatora Kulturalne-go” drukowane były opowiadania oraz teksty krytyczne o Kazimierzu Kummerze (1934–1962), pisarzu i dziennikarzu prasowym i radio-wym, bydgoszczaninie z wyboru. Działania te poprzedzały premierę książki Opowiadania i słuchowiska. Klatka. Tom prozy Kummera ukazał się 31 sierpnia 2015 roku nakładem Wydawnictwa Episteme.

Tom zawiera wznowienie powieści (pierwodruk Klatki 1962, drugie wy-danie 1972) oraz opowiadań z tomu Namiętności (1972). Skupia ponadto teksty z prasy lokalnej i ogólnopol-skiej z lat 1955–1962, opowiadania niepublikowane z archiwum domo-wego pisarza, udostępnione przez p. Jolantę Kummer; a także słuchowi-ska, które emitowane były na antenie Polskiego Radia Bydgoszcz. Czytelnicy otrzymali powieść i 62 utwory w no-wym opracowaniu edytorskim, z tego większość niemal zupełnie nieznana jest szerszej publiczności. W książce zamieściliśmy szkic biograficzno-kry-tyczny o autorze, bibliografię jego utworów i opracowań o nim oraz notę wydawniczą. Całość liczy ponad 500 stron. Edycja rozpoczyna Serię Odnalezione Wydawnictwa Episteme, poświęconą mało znanym, a warto-ściowym pisarzom współczesnym. Zapraszamy na stronę odnalezione.com, tam też można przeczytać debiu-tanckie opowiadanie Kummera z 1955 roku, drukowane pod pseudonimem Ryszard Remuk, Nie spiesz się, Estero.

*Kummer zgłosił Klatkę na konkurs

„na powieść o Ziemi Bydgoskiej” Wydawnictwa Morskiego i bydgo-skiej WRN. Książka ukazała się kilka miesięcy po tragicznej śmierci autora w falach Bałtyku. W wywiadzie dla „Dziennika Wieczornego” po rozstrzy-gnięciu konkursu (1961, nr 305, s. 3) autor tłumaczył się z podjęcia takie-go tematu: „Nasłuchałem się dużo opowiadań o krwawej niedzieli i do-

Opowiadania i słuchowiska. KlatkaPremiera tomu prozy Kazimierza Kummera

l i t e r a t u r a

szedłem do wniosku, że jest to wciąż sprawa bliska ludziom”.

Konstruując sylwetkę głównego bohatera, żołnierza rezerwy próbują-cego wprowadzić ład podczas wojen-nej zawieruchy, Kummer posłużył się postacią losów Kazimierza Zabłockie-go. Zapamiętał go zapewne z Chojnic, miasta, gdzie chodził do szkoły pod-stawowej i średniej. Szofera z chojnic-kiego Starostwa Powiatowego schwy-tano podczas ucieczki przed frontem wojennym na pobojowisku, wśród ciał niemieckich oficerów. Oskarżono go o bestialskie mordowanie Niem-ców oraz o udział w bydgoskiej krwa-wej niedzieli. Tygodniki niemieckie „Das Illustrierte Blatt” oraz „Illustrier-te Beobachter” drukowały artykuły Der Massenmorder von Konitz (Masowy morderca z Chojnic), dziennik „Die We-hrmacht” pisał o polskim bandycie, zaś wrocławska „Schlesischte Tages Zeitung” zamieściła zdjęcie Zabłoc-kiego jako „Bestii w ludzkim ciele” (K. Syngierski, Ofiara zbrodni i propa-gandy hitlerowskiej, portal Historia-chojnic.pl). Odtąd Zabłocki obwo-żony był w specjalnie zbudowanej klatce po miastach regionu, by wzbu-dzać nienawiść do narodu polskiego.

Historyczny wymiar Klatki, jej wartka akcja i inne zalety znakomicie skomponowanej powieści to tylko je-den poziom tego wielowymiarowego dzieła. Z drugiej strony, to znakomite studium psychologiczne tropienia człowieka w jednostce zepchniętej na dno upodlenia (F. Netz, Powieść o Krwawej Niedzieli, „Poglądy” 1963, nr 8, s. 16). Gdy zaczyna się podró-Kazimierz Kummer


żowanie bohatera w klatce, staje się on obiektem nienawiści i drwin rozhi-steryzowanych Niemców. Obrzucany zgniłymi jajami, oblewany pomyjami, bity i poniżany, zbliża się do granicy szaleństwa. Etapy jego psychicznej martyrologii to „pełne godności mil-czenie osiągane przez pokorę, aż do ostatecznego wyniszczenia fizycznego i rezygnacji równającej się oczeki-waniu śmierci” (D. Cirlić, Klatka dla człowieka, „Nowe Książki” 1963, nr 10, s. 507). Michał Misiorny we wstępie do powieści w 1972 roku pisał o „dra-matycznym procesie demontażu czło-wieka”: zrywy umysłu, sumienia są jego ostatnimi przejawami życia.

Zdarzeniowa osnowa Klatki może być także symboliczną figurą rzeczy-wistości innego typu. Tomasz Burek wskazuje na osobiste źródła powieści Kummera:

wytrącony z toku studiów, uwię-ziony, ukarany [...] musiał odtąd niewątpliwie kryć się ze swym indywidualistycznym odchyle-niem i defektem wolnościowym. Być może taką właśnie kryjówkę, dobrze zamaskowaną, wszakże przezroczystą dla ćwiczących się w czytaniu między wierszami, zbudował sobie ze słów i obra-

zów w Klatce. Tedy na pytanie o miejsce Kummera w jego po-koleniu literackim nie sposób przez pamięć o Klatce nie wskazać na formację konspiratorów wy-obraźni (T. Burek, Zeszyt urzeczeń, w: tegoż, Niewybaczalne sentymen-ty, Warszawa 2011, s. 160).

Burek czytał Klatkę jako pamiętnik fascynacji lekturowych, część pierw-szą uznał za wariację na temat wy-branych motywów Komu bije dzwon. Urzeczenie Hemingwayem przejawiło się w fascynacji grą przeciwieństw: niemocy i siły, lęku i odwagi, tchórzo-stwa i bohaterstwa. „Dramat boha-tera, który [...] nie może połączyć się z ukochaną dziewczyną, jest w Klatce jedynie szczególnym przypadkiem losu narodowego” – pisał krytyk. Bohater walczy i z bronią w ręku pró-buje okupić swoją słabość, ale jako żołnierz armii wycofującej się, nie jest w stanie przeciwstawić się anarchii. Konieczność zdjęcia munduru od-czuwa jako zdradę, reprezentowane przezeń odwagę, godność i honor „unicestwiają wypadki zewnętrzne”. Tęsknota za nieosiągalnym od począt-ku ideałem przekształca się w świa-domości bohatera w kompleks winy, prowadzi do rozdwojenia jaźni. Tu

Kazimierz Kummer, Opowiadania i słuchowiska. KlatkaWydawnictwo Episteme, Lublin 2015

l i t e r a t u r ajuż Burek wskazuje na Louis’a-Ferdi-nanda Céline’a, a także Franza Kafkę – „orientacyjne znaki” w pisarstwie Kummera. W wyniku klęski świat społeczny układa się bohaterowi w formułę absurdu, więzienia i eg-zekucje stały się przejawem bezsensu – konkluduje krytyk.

*Przedrukowany dalej fragment

powieści w interpretacji Jerzego Ra-dwana można odsłuchać ze strony Archiwum Radia Pomorza i Kujaw (W rocznicę września, 1967, https://ar-chiwum.radiopik.pl/service.go?actio-n=details&show.Record.id=79678). Książka ukazała się pod patronatem medialnym Polskiego Radia PiK, towarzyszy jej płyta CD zwierająca fragmenty słuchowisk Kummera za-chowanych w archiwum PiK-u.

Opowiadania i słuchowiska. Klatka uzyskały honorowy patronat prezy-denta Bydgoszczy Rafała Bruskiego. Książka ukazała się dzięki wsparciu finansowemu miasta Bydgoszczy oraz burmistrza Chojnic, którym Wydaw-nictwo Episteme składa serdeczne podziękowania.

Dorota Niedziałkowska (tekst bazuje na szkicu z książki

Literatura i „dziennikarska febra”)

ZAprAsZAMy na spotkania promocyjne książki: 31 sierpnia do Centrum Edukacyjno-Wdrożeniowego w Chojnicach oraz 1 września do Galerii Wspólnej przy ul. Batorego 1/3 w Bydgoszczy. Szczegóły na stronie odnalezione.com. 17 listopada organizujemy literaturoznawcze sympozjum na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, przy współudziale Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, połączone z panelem dyskusyjnym z przedstawicielami kultury i mediów w byd-goskim MCK. Patronat nad konferencją objął marszałek województwa kujawsko-pomorskiego Piotr Całbecki.


Kazimierz Kummer

l i t e r a t u r a

IIIStanęliśmy przed wielką, żelazną bramą.Kiedy otworzyły się małe, niewidoczne drzwi, znalazłem

się w długim korytarzu. Musiałem iść pod ścianą, ponieważ środek korytarza wypełniała gęsta siatka, przez którą widać było inne korytarze na niższych piętrach. Przeszedłem obok niezliczonej ilości drzwi; na koniec wepchnięto mnie do po-koju, w którym znajdował się kuchenny zydel, kasa ognio-trwała i duże, masywne biurko.

Za biurkiem siedział jakiś człowiek, lecz nie widziałem go. Niklowa lampka oświetlała jedynie jego wąskie, delikatne dłonie.

– Więc to nie pan… – Usłyszałem jego głos. – W twa-rzach, przyzna pan, jest pewne podobieństwo, ale bardzo możliwe, że to nie pan. Załóżmy, że pan jest kimś innym, lecz co z tego? Przecież śledztwo musimy i tak przeprowa-dzić, prawda? W takich sprawach, proszę pana, śledztwo bywa nużące… Bardzo nużące… Czy nie lepiej, gdybyśmy to załatwili jakoś inaczej. Nadarza się po temu świetna okazja. Ja tu kompletuję właśnie materiał o waszych zbrodniach z niedzieli trzeciego września. Mam już gotowe protokoły. Po prostu podpisze pan jeden z tych protokołów i dziś jeszcze zakończymy pana sprawę.

Sięgnął po segregator i zaczął odczytywać nagłówki spraw, których dotyczyły poszczególne protokoły:

– Mordowanie starców i kobiet. Wykłuwanie oczu no-życzkami. Rozrywanie niemieckich dziewcząt końmi. Gwałty. Znęcanie się nad pastorami. Co pan wybiera? – zapytał.

– Nie rozumiem, o co chodzi.– Ach, czyżbym się pomylił? Pan wygląda na inteligentne-

go człowieka i powinien pan zrozumieć, że wszyscy mieszkań-cy tego miasta są mordercami. Zabijaliście tu miejscowych Niemców, my, ich rodacy, na wasze nieszczęście zwyciężyli-śmy i teraz moglibyśmy rozstrzelać was wszystkich, lecz my tego nie uczynimy. Rozstrzelamy formalnie, kogo trzeba, ale przecież powinien pan zrozumieć, że nawet my nie możemy się bawić w takie głupstwa, jak identyfikowanie pana osoby. Szybciej, mój drogi, kogo pan mordował trzeciego września? Kobiety, dzieci czy starców?

– Ja tu jestem przejazdem – powiedziałem. – Nie miałem z tym nic wspólnego.

– O Boże, jakiż z pana uparty człowiek. Czy pan miał z tym co wspólnego czy nie, to teraz nieważne. Wszyscy jesteście mordercami; niech pan to sobie zapamięta. Urządziliście tu rzeź. Coś w rodzaju nocy świętego Bartłomieja. Czyż nie mamy teraz prawa do pewnych represji? Czyż sami nas do tego nie upoważniliście?

Rozsiadł się wygodniej.– No… do jakich morderstw chce się pan wreszcie przy-

znać? Wybrał pan już? – zapytał.– Przyjechałem dziś rano – tłumaczyłem dalej. – Mam tu

ciotkę. Została samiuteńka w całym domu.– To nudne – przerwał. – Radzę zapomnieć, skąd pan jest

i po co pan przyjechał. To nudne.Począł, jak utrudzona tancerka, bawić się w ściąganie

buta o but.– A jeśli podpiszę któryś z tych protokołów, to co się sta-

nie? – zapytałem z cicha pęk.– Będziemy musieli pana rozstrzelać. Innego wyjścia nie-

stety nie ma.– Ha, ha, ha! – Śmiałem się. – Przyjechałem do ciotki

i zostanę rozstrzelany. Paradne.– Stop! – Tupnął nogą. – Jeżeli pan jeszcze raz choć sło-

wem wspomni ciotkę… – Zawahał się speszony swoją try-wialną brutalnością. – Od paru dni odsyłam na rozstrzelanie waszą hołotę i nie słyszę nic innego jak „Jeszcze Polska nie zginęła” – ciągnął. – A teraz, kiedy przyprowadzili mi naresz-cie inteligentnego człowieka, ten mi mówi o ciotce. Oszaleć można.

Pochylił się nieco do przodu. W świetle lampki pojawiła się na chwilę jego sucha, wygolona, bezkrwista broda.

– Podoba mi się pan – powiedział. – Wszyscy, których skazywałem, szli na rozstrzelanie jak męczennicy, a pan ze mną rozmawia. I to jak rozmawia. Za to się panu coś należy. Jakaś ulga, jakaś bardziej łagodna, wytworna śmierć. Nie chciałbym, aby pan musiał zrezygnować ze swojej dumy. O… zaproponuję panu pewne wyjście. Powiedzmy, że pan z patriotycznego obowiązku zabił jednego, jedynego Niem-ca. Osobiście nie widzę w tym nic odrażającego. Proszę, tu jest taki protokół. Podpisze pan?

– Nie.– Proszę odpowiadać całym zdaniem. Nie lubię takich

odpowiedzi. Pan wyklucza możliwość rozmowy… Tak odpo-wiada parobek, cham, niewolnik. Ja chcę rozmawiać.

– Nie mogę podpisywać gotowego protokołu – powie-działem. – Tego się nigdzie nie praktykuje.

Zebrał papiery do segregatora i zamknął szafę na klucz.– Pan rozumuje powoli. Zbyt powoli – powiedział. – Przy-

kro mi, ale nie będę mógł panu poświęcić więcej czasu. Nam zależy na każdej chwili. My tworzymy historię, mój drogi, nową epokę, nowy ład. Nie możemy się bawić w śledztwa i tym podobne sprawy. Za parę lat prawnicy z właściwym sobie spokojem i nieomylnością uznają nasze wyroki za

K l a T K a[Fragment z części drugiej]



l i t e r a t u r asprawiedliwe, a tymczasem każde dziecko w Europie musi wiedzieć o tym, jak mordowaliście tu naszych obywateli.

Przez chwilę milczał.– Tak oto stał się pan również męczennikiem, którego nie-

słusznie rozstrzelamy – dokończył.Zaraz po jego wyjściu do pokoju wpadli esesmani. Za-

kasali rękawy, rozłożyli na biurku króciutki pejcz, świeczkę i gumowe rękawice. Zachowywali się tak, jakby dopiero co obrabowali bank i teraz dzielili się zdobycznym łupem.

Gdy przygotowali narzędzia, zaczęli mnie bić. Każdy z es-esmanów bił mnie inaczej. Jeden tłukł pejczem po głowie, inny po plecach, inny znowu po palcach. Czynili to bez szcze-gólnego entuzjazmu, jakby wykonywali swoją codzienną, nudną pracę.

Gdy upadłem na podłogę, posadzili mnie z powrotem na zydlu, wytarli twarz ręcznikiem i wetknęli do ręki małą, strażacką trąbkę.

Wtedy wszedł do pokoju dziennikarz obwieszony apara-tami fotograficznymi.

– Co to za jeden? – zapytał esesmanów.– Ten podjudzał Polaków do rzezi grą na trąbce – odpo-

wiedzieli.– Czy mógłbym posłuchać, jak on gra?Esesmani kazali mi grać.Naśliniwszy wargi, z trudem, cicho zapiszczałem.– Niesłychane – zdziwił się dziennikarz.– Podjudzanie do mordu grą na trąbce to ich stary spo-

sób – zauważył jeden z esesmanów. – Kiedy inni wyrzucali Niemców przez okno na bruk, on wygrywał na trąbce „Jesz-cze Polska nie zginęła”.

Dziennikarz zanotował to w swoim notesie.– Panowie zgromadziliście tu samych zboczeńców – po-

wiedział. – Mam już dwanaście sylwetek i każda z tych syl-wetek to właściwie sylwetka wariata. Czyście panowie nie przesadzili?

– Czy pan ich broni?– Skądże. Chciałbym tylko, aby mi nie powiedzieli w re-

dakcji, że przesoliłem. Nie moglibyście mi pokazać jakiegoś normalnego mordercy?

– Za godzinę będzie pan miał setki Polaków do wyboru.– Nie mam czasu. Zbrodnią bydgoską interesuje się sam

Goebbels. Drukarze już czekają. Jutro o dziesiątej odlatuje samolot. Przez miesiąc idę na pierwszej stronie.

– W takim razie możemy temu tutaj odebrać trąbkę.– O, gdybyście byli łaskawi. Bez trąbki będzie wyglądał o

wiele bardziej naturalnie.Odebrali mi trąbkę i posadzili mnie na krześle tak, aby

dziennikarz mógł mnie sfotografować.– Ślicznie – cieszył się dziennikarz. – Nareszcie znalazłem

taką twarz, o jaką mi chodzi. Jest pospolita, a jednak jest w niej coś strasznego. Kiedy się człowiek dobrze przyjrzy tej twarzy, ma ochotę zawołać: „Powieście go. Ale prędzej”. Ta

twarz powinna stać się symbolem Polaka.Począł mnie fotografować.

IVZawieźli mnie do koszar artyleryjskich.Znalazłem się w zapchanej więźniami stajni. Na chodni-

kach, w betonowych korytach, nawet przy ściekach z gnojów-ką – wszędzie leżeli ludzie. Byli to urzędnicy, lekarze, kupcy, księża, rajcy miejscy, dziennikarze, adwokaci, ekspedienci, nauczyciele – słowem przedstawiciele niemal wszystkich stowarzyszeń, ugrupowań i instytucji, jakie istniały w tym mieście. Okazało się, że wszyscy oni byli tak samo jak ja mor-dercami i wszyscy w niedługim czasie zostaną rozstrzelani.

W stajni panowały dość szczególne zwyczaje. Ludzie roz-mawiali tu półszeptem i przez cały dzień nie ruszali się ze swoich barłogów. Ciszę mącił jedynie szept księdza, który bez przerwy spowiadał wszystkich spragnionych zbawie-nia, lub wejście strażników, którzy przyprowadzali nowych więźniów.

Tymczasem na dziedzińcu koszar ładowano ludzi do samo-chodów. Ludzie ci byli znaczeni białymi krzyżami na klapach marynarek lub na plecach. Szli przez plac, trzymając ręce na karku, i kiedy wchodzili na ciężarówki, choć było im trudno, nie zdejmowali rąk z karku. Strażnicy upychali ich kolbami, kierowcy kłócili się, że samochody są przeciążone i tak przez cały dzień jedni krzyczeli na drugich. Wieczorem natomiast więźniowie zamiatali podwórko, czyścili buty żołnierzom i oskrobywali łopaty z gliny.

Po tygodniu zostałem wezwany na pierwsze przesłucha-nie. Strażnik zaprowadził mnie do kancelarii, skąd kierowano takich jak ja do właściwego pokoju. Zanim się tam dostałem, musiałem przejść przez cztery inne pokoje, w których inni strażnicy sprawdzili moje personalia i bili mnie – każdy jak uważał. Kiedy dotarłem nareszcie do swojego śledczego, ten przedstawił mi jeden z owych gotowych protokołów dotyczą-cych wypadków z trzeciego września i podając pióro, pokazał miejsce, w którym należy złożyć podpis. Gdy próbowałem tłumaczyć, że nigdy w życiu nie grałem na trąbce, a już tym bardziej nie podjudzałem nikogo do złych czynów, wypro-wadzano mnie tą samą drogą i strażnicy znowu bili mnie – każdy jak uważał.

Na tym śledztwie skończył się właściwie mój kontakt z wy-miarem sprawiedliwości. Sprawa moja została definitywnie zakończona; jej akta nie dotarły nigdy do sędziów. Obok mo-jego nazwiska – jak się potem dowiedziałem – postawiono krzyżyk, co miało oznaczać, że jestem właściwie rozstrzelany. Dla propagandy niemieckiej byłem jedynie, o zgrozo, zwło-kami, które w każdej chwili uznać będzie można za zwłoki zamordowanego Niemca.

Jednakże w tych dniach w jednej z berlińskich gazet ukaza-ło się moje zdjęcie i to na pozór drobne wydarzenie zmieniło całkowicie mój los.



Oglądałam ostatnio film, w którym jeden z bohaterów miał specyficzne hobby. Każdego dnia o tej samej porze robił jedno zdjęcie przed swoim sklepem z tytoniem. Zajmowało mu to pięć minut, ale wymagało systematyczności absolutnej. Specyficzny projekt zakładał peł-ną dyspozycyjność fotografa bez względu na warunki atmosferyczne czy czas wolny. Zdjęć uzbierało się około 500 i jedynie wnikliwy od-biorca był w stanie docenić magię szczegółu tej nietuzinkowej dokumentacji. Pomyślałam, że życie tego filmowego bohatera – ale przecież i każdego z nas – składa się z wielokrotnych powtórzeń, drobiazgów oraz codziennych rytu-

ałów, dlatego we wrześniu zacznę rytmicznie, nie tylko z perspektywy tworzenia dźwięków i muzykowania…

Jak słusznie zauważył Marek Maciejewski, kierownik Instytutu Muzyki Miejskiej MCK, w swoim zaproszeniu na tegoroczną odsłonę Drums Fusion – „rytm jest w nas i dookoła nas”. Mam wrażenie, że w Bydgoszczy nikogo nie trzeba już o tym przekonywać. Minęła pierwsza ple-nerowa edycja wydarzenia, które pulsująco przetoczyło się przez miasto, oferując jego mieszkańcom prawdziwą gratkę.

Tegoroczne Drums Fusion zaczęłam od filmowego pokazu, na który bezskutecznie wybierałam się od dnia premiery, czyli od 2 stycznia. Zakrwawione instrumenty,

Trafiając w punkt – rytmicznieMałgorzata Szymańska

„Wygnanie z raju” – muzyka Krzysztofa Komedy. Fot. Dariusz Gackowski

„Nowe brzmienia Animocji” – koncert do f ilmów animowanych. Fot. Dariusz Gackowski


m u z y k a

charyzmatyczny nauczyciel i napięcie, które stale rośnie wciskając widza w fotel, to znaki rozpoznawcze Whiplash. Film Damiena Chazelle’a swoją intensywnością wpro-wadził mnie w klimat idealnie pasujący do anturażu perkusyjnego święta. Główny bohater, Andrew, pragnie zostać wirtuozem tegoż instrumentu, a w osiągnięciu celu „mobilizuje go” nieprzewidywalny mentor Fletcher. Chęć bycia nieprzeciętnym zmusza młodego muzyka do nad-ludzkiego wysiłku fizycznego i psychicznego. Obsesyjność ćwiczeń i szalone poczucie obowiązkowości przynoszą skutek nie tylko w postaci załamania nerwowego, ale – jak się okazuje w końcowej scenie – uznania Fletchera. Film trzyma uwagę widza od pierwszego do ostatniego kadru, a po seansie wracałam do domu bogatsza o nowe spojrzenie na muzyków oraz instrument, którego filozofia stała mi się bliższa.

Kluczem, według którego poruszałam się po festi-walu, był jazz. Pierwszy koncert, na jaki trafiłam, to Wy-gnanie z raju, czyli muzyka Krzysztofa Komedy w formie suity na kwartet jazzowy, jaki odbył się w amfiteatrze Opery Nova, do którego przycumowano barkę „Lema-ra”. Kolejny dzień przyniósł mi Swingujących klasyków z muzyką Chopina, Mozarta i Bacha. Osobliwa zapo-wiedź kolejnego koncertu nastąpiła, gdy ciesząc się dobrem, jakim jest muzyka grana na żywo, postano-wiłam rozprostować kości. Intuicyjnie szłam w stronę, z której pachniało jedzeniem, i tak znalazłam się przy stoisku z kiełbaskami nieopodal pana i pani sprzeda-jących watę cukrową. Usłyszałam między nimi mniej więcej taki dialog:

Pan Wata: Po co ci wszyscy ludzie tu idą? Pani Wata: Bo „jakaś” Dudziak ma teraz śpiewać…

Śpiewająca jazzowa diwa okazała się fenomenalnym gawędziarzem. Nie jestem do końca przekonana, czy proporcja muzyki do opowiadań była właściwa (nie mi oceniać); grunt, że to, co chciała przekazać, jest w naszym kraju skrajnie szalone. Ogłosiła, że jest szczęśliwa, ma 72 lata („jeszcze żyje”), a w dodatku ma narzeczonego. Ktoś powie: nic nowego, dookoła można się naczytać masy komunikatów mówiących o tym, jak przełamała ste-reotyp wieku, głosząc, że sukces to nie kwestia pieniędzy, tylko skutek przykładania wagi do właściwych rzeczy. Bez wątpienia wokalistka potrafi mówić o sobie dobrze, za-dając kłam fałszywej skromności, a to już ryzykowne. Za-uważyła, jak niepopularne jest u rodaków przyznawanie racji, gdy ktoś nas chwali, nawet jeśli to światowej klasy specjalista. Polak zaprzeczy, powie: przepraszam, ale ja jeszcze nic nie umiem. Z takim przesłaniem pani Dudziak przyjechała do Bydgoszczy, z uśmiechem na ustach wspo-minając, jak raz tak się zagadała, że jej muzycy, znudzeni, zeszli ze sceny.

Pod względem treści i przekazu Drums Fusion było więc dla mnie spotkaniem z ludźmi pięknie spełniony-mi. Piotr Baron podczas prowadzenia koncertu opowie-dział o czasie, w którym marzył, by zostać prezenterem radiowej „Trójki”, zapisując fonicznie tytuły angielskich piosenek. Potrafił wyjść poza fazę swojego marzenia. Zro-zumiałam, jak dobrze wiedzieć, w czym jest się naprawdę dobrym i czego się pragnie. Przyznaję: nie polecam tak destrukcyjnego podejścia, jakie prezentuje bohater Whi-plash, ani też zbyt zwolnionego tempa Auggiego, postaci z filmu Dym Paula Austera i Wayne’a Wanga, o którym pi-sałam we wstępie. Ważne jest, by odnaleźć jedyny, sobie właściwy rytm.

Urszula Dudziak & Superband. Fot. Dariusz Gackowski


Dusza to podmiot metafizyczny niezwykle trudny do opisania, a tym bardziej do pokazania w swej niewidzialnej, eterycznej powłoce. Uchwycenie jej przez obiektyw kamery graniczy wręcz z niemoż-liwością, nawet jeżeli przedstawiana na planie filmowym historia należy do zbioru wysublimo-wanych fikcji, a realizatorzy mają do dyspozycji nieograniczony pod względem technicznym po-tencjał kreowania magicznych bytów, istot, prze-strzeni i wymiarów. Bardzo trudno stworzyć obraz z duszą na pierwszym planie (a nawet w tle), aby nie utknąć na intelektualnej mieliźnie, aby – co już nieraz miało miejsce – nie odpłynąć w stronę estetyki kiczu. Filmowcy, którym udało się wyjść z takiej próby zwycięsko, są bohaterami książki Marka Rymuszki, Wojciecha Chudzińskiego i Prze-mysława Nowakowskiego pt. Metafizyka w kinie. 111 filmów z duszą. W pierwszym czytelniczym od-ruchu, jeszcze w momencie ważenia dzieła w ręce, przychodzą na myśl filmy twórców wyjątkowych, ezoterycznych w każdym sensie tego słowa, pro-ducentów „niszowych”, reżyserów „wyklętych”, eksperymentatorów wizualnych, odrzucanych przez kulturę masową, hołubionych przez „bożych wybrańców”. I takich bez wątpienia można tu zna-leźć. Autorzy udowadniają jednak, że kino komer-cyjne od tematu szeroko rozumianej duchowości wcale nie stroni, a nawet odnosi w popularyzacji metafizycznego fenomenu spore sukcesy. Kino rozrywkowe, kino „środka” i kino artystyczne – to trzy płaszczyzny penetrowane przez publicystów „Nieznanego Świata”, trzy obszary obrazowej (niekiedy – obrazoburczej) materii naznaczonej stygmatem mentalnej osobliwości.

W sferze ludycznej pojawiają się celebryci kultury pop: Steven Spielberg, George Lucas, Tim Burton, Christopher Nolan, Peter Jackson, James Cameron czy Robert Zemeckis.

– Przecież to tylko dobra zabawa, opowieści dla wyrośniętych chłopców, baśnie w sztafa-żu postmodernistycznym! – można zakrzyknąć w proteście. Na pewno? 111 filmów z duszą to książka przewrotna, jej twórcy wywracają na nice fabułę filmową, ukazując często to, co umyka wi-dzowi podczas pierwszego kontaktu z dziełem, jednocześnie ujawniając prawdziwe zamiary re-żysera. Gwiezdne wojny nie są jedynie historyjką fantasy w kostiumie SF (jak mawia znawczyni te-matu Dominika Repeczko). Są nade wszystko pró-bą objaśnienia prawdziwej natury rzeczywistości, konsygnacyjnym złożem nowej religii, a wszech-ogarniająca uniwersum Star Wars Moc nabiera wszelkich atrybutów boskości. Nie opisano dotąd na ekranie Absolutu w bardziej przystępnej for-mie. Absolutu na wyciągnięcie ręki, dla każdego z nas… Raport mniejszości nabywa cech filozoficz-nego moralitetu. Stawia pytania dotyczące wybo-rów życiowych w obliczu prekognicji. Na ile znajo-mość przyszłości pozwala nam decydować o nas samych, o innych, o cywilizacji? Czy determinizm nie sprzyja prostym rozwiązaniom, podczas gdy życie nigdy tak naprawdę nie daje jednoznacz-nych odpowiedzi? W Mrocznym rycerzu świat wartości wydaje się jasno spolaryzowany. Postać Jokera jednak wyraźnie temu przeczy. Nie można nie zastanowić się nad obsesyjnie powtarzaną przez głównego antagonistę Batmana tezą o ko-nieczności występowania Chaosu, a tym samym cierpiętniczym przyjęciu przez niego roli współ-czesnego Judasza w nowym planie zbawienia.

I tak w każdym wybranym przez autorów ko-mercyjnym obrazie odnajdujemy metafizyczne dno. Świetna zabawa okraszona fajerwerkami sprzyja punktowaniu dylematów poruszanych przez psychologów, socjologów, etyków i du-chownych. Są to sprawy, które nurtują często

Dusza dla okaTadeusz Krajewski

k s i ą ż k a



każdego z nas, bowiem „człowiek staje się metafi-zykiem w wieku, w którym zaczyna zadawać pyta-nia”. Ta wypowiedź Faroukiego została wybrana przez autorów na motto ich pracy.

W „kinie środka” królują: Terry Gilliam, Tom Tykwer, Guillermo del Toro, Darren Aronofsky, Alfonso Cuaron, Alejandro Amenabar. Nie re-zygnując z widowiskowości przeznaczonej dla masowego odbiorcy, twórcy ci pokazują jednak ważkie dla nich sprawy na planie pierwszym. I nikt tu już nie ma wątpliwości, że mamy do czy-nienia z kinem ambitnym. Magia Labiryntu fauna prowadzi bohaterkę, a wraz nią odbiorcę dzieła, przez bezdroża ludzkiego okrucieństwa, dotyka najszlachetniejszych pokładów człowieczeństwa i poświęcenia (wręcz samozatraty) w imię wyż-szej wartości. Czy magia jest tu niezbędna? Tak, bo bez pojęcia tego „dziwu” (jak nazywał rejony niepoznane Czesław Miłosz) zrozumieć rzeczy-wistości, a szczególnie siebie, nie sposób. Sens istnienia jednostek i całych zbiorowości, w karko-łomny sposób zademonstrowany w Atlasie chmur, był wielokrotnie eksplorowany przez rzesze egzystencjalistów, ale nigdy tak czasoprzestrzen-nie… Bardziej kameralny Aronofsky w Źródle (jak sugerują autorzy – „prawie arcydziele”) porusza kwestię nieśmiertelności i wynikłych z niej impli-kacji. Próba wyłączenia boskiego bezpiecznika zainstalowanego ludziom w Edenie, próba wy-gaszenia źródła grzechu pierworodnego, próba zanegowania samej boskości w Kosmosie w koń-cu – staje się okazją do rozważań na temat winy i odkupienia. Film utrzymany w konwencji SF koresponduje z największym dziełami Stanleya Kubricka i Andrieja Tarkowskiego.

Tym ostatnim w trzecim obszarze – kina ar-tystycznego – towarzyszą: Krzysztof Kieślowski, Frederico Fellini, Ingmar Bergman, Roman Polań-ski, David Lynch. Znawcy kina rzadko ich dokona-nia postrzegają przez pryzmat paranormalnego „szkiełka”. Czasem proste, czasem zawiłe losy bohaterów odbierano przeważnie jako egzem-plifikację Sartrowskiego piekła, próbę wydobycia się z Jungowskich archetypów czy Marksowską analizę społecznych zależności, w które wszyscy jesteśmy uwikłani. Niekoniecznie są to błędne

tropy. Zignorowanie metafizyki jednak urosło do rangi grzechu kardynalnego. Dlaczego ją lekcewa-żono? Ponieważ twórcy ci nie mówią o duchowo-ści wprost. Ona pojawia się mimochodem, niby przypadkiem, majaczy w tle… Sprawy ostateczne rozgrywają się w starej kamienicy, kompulsywnie powtarzana mantra nabiera cech prawdziwego zaklęcia, a uprawianie seksu, odartego z prude-ryjnego zakłamania, urasta do rangi mesjańskiej. I to jest pierwszą wielką zaletą tej książki – nada-nie nowego wymiaru interpretacyjnego takim dziełom jak Ofiarowanie, Persona, Osiem i pół. Dru-gą (kto wie, czy nie większą) jest „wymuszenie” na czytelniku niekonwencjonalnego postrzegania rzeczywistości, wyczulenie go na inne rozpatry-wanie przypadków, znaków, symboli dnia co-dziennego.

To kwantowa książka. Przed przeczytaniem znajduje się w stanie superpozycji. Po przeczyta-niu ten stan nie ulega zmianie.

PS Na szczególną uwagę zasługuje brawurowe omówienie filmu Osiem i pół. Tak wizjonerskiej egzegezy dzieła Felliniego chyba wcześniej nie napisano.

Marek Rymuszko, Przemysław Nowakowski, Wojciech Chudziński, Metafizyka w kinie. 111 filmów z duszą,Wydawnictwo Nowy Wiatr,Rzeszów 2015

W tle instalacja Moniki M. Korony, Galeria Wspólna 2015, fot. Dariusz Gackowski

k s i ą ż k a



p l a s t y k a

28 czerwca 2015 roku minęła pierwsza rocznica śmierci Jerzego Puciaty, malarza, społecznika i animatora kultury.

Hanna Strychalska

Droga światła

Jerzy Puciata w pracowni, w trakcie przygotowań do wystawy, II 2014. Fot. Wojciech Woźniak/ZPAF. Archiwum fotograficzne Małgorzaty Mroczyńskiej-Puciaty. Reprodukcja udostępniona przez Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy.

jego obrazów. W działalności spo-łecznej – począwszy od objęcia sta-nowiska prezesa Zarządu Głównego Związku Polskich Artystów Plastyków w Warszawie, w przełomowym 1980 roku, aż po współtworzenie i kierowa-nie Stowarzyszeniem „Klub Bydgoski”, powstałym w 1997 roku, a potem współorganizowanie Komitetu Wy-borczego „Bydgoskie Porozumienie Obywatelskie”, w 2002 roku – Jerzy Puciata był wierny ideałom „Solidar-ności”. Artysta brał udział w I Krajo-wym Zjeździe Delegatów NSZZ „Soli-darność” w Gdańsku-Oliwie (5–10 IX 1981 i 26 IX – 7 X 1981). Współorga-nizował i uczestniczył w Niezależnym Kongresie Kultury Polskiej (Warszawa, 11–12 XII 1981), a także w V Kon-gresie Kultury Polskiej (Warszawa, 8–10 XII 2000). W latach 1980–1983 przewodniczył Komitetowi Polskiemu AIAP – UNESCO. Brał również udział w Międzynarodowych Konferencjach Praw Człowieka (Nowa Huta, 25–28 VIII 1988, Leningrad, IX 1990). Znamy go jako pomysłodawcę, współorgani-zatora i aktywnego uczestnika wystaw, plenerów, sesji naukowych oraz aukcji charytatywnych w Polsce i za granicą. Jak niegdyś angażował się w demokra-tyczne przemiany – będąc prezesem ZG ZPAP i włączając w nie ogólno-polskie środowisko plastyczne – tak ostatnio, z pełnym przekonaniem, dys-kutował o granicach wolności w sztuce i poszanowaniu wartości religijnych. Przypominał o bohaterach powstania warszawskiego, wydarzeniach bydgo-skiego Marca 1981 i błogosławionym księdzu Jerzym Popiełuszce, którego znał osobiście. Jerzy Puciata doceniał wartość sztuki wysokiej oraz wagę wy-kształcenia artysty i odbiorcy. Obser-wując zmiany zachodzące w pojmowa-niu sztuki i w estetyce, wskazywał na wzorzec, jakim jest europejska tradycja sztuki, a także historia, która kształtuje świadomość narodową i lokalną.

Był wyrazistą i barwną osobowością oraz jedną z najbardziej znanych po-staci w Bydgoszczy. Jego charaktery-styczne obrazy, aktywność w dziedzi-nie kultury, również zaangażowanie społeczne, mające wymiar polityczny – szczególnie w latach 80. XX wieku – znane były w Polsce i za granicą.

Twórczość artysty zdominowana została przez tak zwane malarstwo

materii. Odkrywanie i wzbogacanie tego podstawowego środka wyrazu, jakim jest materia, stało się znakiem rozpoznawczym Jerzego Puciaty. Czas pokazał, że zróżnicowana konsysten-cja farby – niekiedy połączona z masą plastyczną, dzięki której artysta „rzeź-bi” w płaszczyźnie płótna – może być niewyczerpanym źródłem inspiracji tak dla malarza, jak i dla odbiorców


p l a s t y k aKochał Bydgoszcz i dlatego brał

udział w życiu miasta. Interesował się jego modernizacją, stanem obiektów i miejsc zabytkowych, jak również rozwojem bydgoskich uniwersyte-tów i szkół wyższych. Pokładał wielką nadzieję w środowisku uniwersytec-kim, wiedząc, że ma ono wpływ na intelektualną i artystyczną atmosferę miasta. Marzyła mu się Bydgoszcz gospodarna i zamożna, w której po-wstają i realizowane są odważne, mądre pomysły, przyczyniające się do rozwoju miasta. Jerzy Puciata był częstym gościem wernisaży plastycz-nych w galeriach sztuki, wieczorów autorskich, jak również koncertów w Filharmonii Pomorskiej. Cenił działalność Muzeum Okręgowego i Stowarzyszenia „Wieża Ciśnień”, ist-niejącego w latach 90. XX wieku.

Artysta czuł się bydgoszczaninem, ale równocześnie Polakiem z Kresów – Wilniukiem. Jeździł do rodzinnego Wilna i na Litwę. Podkreślał swoje korzenie – wspólne z wieloma byd-goszczanami – organizując spotkania „Wokół Kresów” i wystawy malar-stwa artystów z Litwy, w ramach dzia-łalności „Klubu Bydgoskiego”.

Malarz zawsze był częścią byd-goskiego środowiska plastycznego. Regularnie uczestniczył w wystawach Okręgu Bydgoskiego ZPAP i plenerach im. Leona Wyczółkowskiego. W spo-sób szczególny pracował na rzecz śro-dowiska, przynależąc do Prezydium Okręgu (1961–1967). Następnie przez trzy kadencje (1967–1974) piastował stanowisko prezesa, przyczyniając się do rozkwitu bydgoskiej plastyki i umocnienia jej pozycji w Polsce.

Jerzy Puciata ma na swoim arty-stycznym koncie przynajmniej 80 wystaw indywidualnych oraz 150 wy-staw zbiorowych: środowiskowych, ogólnopolskich i międzynarodowych. Jego ekspozycje prezentowane były m.in. w Muzeum Sztuki Współczesnej

w Wilnie, Galerii Treptow-Köpenick w Berlinie, Galerii Krzywe Koło i Mu-zeum Archidiecezjalnym w Warszawie, Galerii Miejskiej Arsenał w Poznaniu oraz Małym Salonie Sztuki, Galerii Sztuki Współczesnej PSP i Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy, a także Klubie Związków Twórczych „Azyl”, BWA i Dworze Artusa w Toruniu. Brał udział wystawach zbiorowych m.in. w Anglii, Francji, Danii, Szwe-cji, a także w Niemczech i na Litwie. Jego prace znajdują się w kolekcjach m.in. Muzeum Sztuki Współczesnej w Wilnie (Litwa), Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego w Czeskim Cieszynie (Republika Czeska), Galerii Sztuki Muzeum w Pitești (Rumu-nia), jak również w zbiorach Polonii w Toronto (Kanada). Obrazy artysty

Ołtarze morza, olej, płótno, 110×90 cm, 1979.Fot. archiwum Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy.

Własność: Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy.

posiadają Muzeum Archidiecezjalne w Warszawie, Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy, Muzeum Okręgowe w Toruniu, Muzeum Okręgowe w Ra-domiu, także Muzeum w Grudziądzu i Galeria Sztuki Współczesnej we Włocławku. Jego prace odnajdziemy w różnych instytucjach kulturalnych, kościołach, bankach, urzędach oraz w zbiorach prywatnych w Polsce, Eu-ropie, USA, Kanadzie, RPA i Australii.

Artysta zdobył wiele nagród i wy-różnień w konkursach malarskich. Był laureatem polskich i zagranicznych stypendiów, przyznanych przez Mi-nisterstwo Kultury i Sztuki. Otrzymał też liczne medale i odznaczenia, m.in. Medal Prezydenta Miasta Bydgoszczy, Nagrodę Artystyczną Prezydenta Byd-goszczy za Całokształt Twórczości oraz


Odznakę Zasłużony dla Województwa Bydgoskiego, Medal Marszałka Wo-jewództwa Kujawsko-Pomorskiego „Unitas Durat Palatinatus Cuiaviano--Pomeraniensis” (2014), jak również Medal Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Srebrny Medal „Za-służony Kulturze Gloria Artis” (2008), a także tytuł Honorowego Prezesa Związku Polskich Artystów Plastyków, przyznany przez ZG ZPAP w 2003 roku – szczególnie przez niego ceniony.

Jerzy Puciata oddziaływał na od-biorców swoich obrazów intensyw-nym kolorem, bogatą fakturą, kontra-stami światła i ciemności. Pobudzał wyobraźnię sugestią przestrzeni. Błyskami i odbiciami światła po-między płaszczyznami nieba i wody. Perspektywami, wyznaczonymi jakby przez laserową wiązkę światła, która rzucona nagle w głąb gęstej czerni, odnajduje w niej przestrzeń. Strzępy rzeczywistości i okruchy natury krążą w niej, skupiając się w zadziwiająco przemyślane kompozycje. Czasami przywodzą na myśl fragment bizan-tyjskiej mozaiki, barwnej i lśniącej. Za chwilę ten abstrakcyjny układ form i barw może się zmienić. Wszystko to przecież istnieje w ciągłym ruchu i tylko na moment zatrzymane zo-staje w kadrze obrazu. Rozbłyskuje i gaśnie. Unosi się, wiruje i opada. W błyszczącą plamę koloru wnika szarość popiołu. Na źródło światła powoli opada wilgotna mgła.

Tylko tyle pozostało z pejzaży, portretów, wedut i martwych natur, znanych z wcześniejszych obrazów Jerzego Puciaty, głównie z lat 70., 80. i 90. XX wieku? A może wręcz przeciwnie? A może przedstawienia z ostatnich kilkunastu lat – poświęco-ne zagadnieniu światła – to malarska próba pokazania początków wszyst-kich form istnienia życia? Sądzę, że Jerzy Puciata – wewnętrznie – zawsze zmierzał do symbolu w obrazie, bo

tak właśnie interpretował rzeczywi-stość. Nawet wtedy, gdy wydawało się, że z lubością odtwarza tylko i wy-łącznie zmysłowe piękno natury, w jej barwach, kształtach i mocy.

Artysta dał wyraz przemianom, które zachodziły wokół niego i w nim samym, gdy w 1983 roku skonstru-ował Krzyż Pamięci, Wiary i Zwycięstwa. Siedmiometrowy obiekt, złożony z 21 elementów, zaprezentował na legendarnej już wystawie Plastycy – Stoczniowcom, która miała miejsce w kościele pw. Świętego Mikołaja w Gdańsku, w 4. rocznicę podpisania porozumień sierpniowych – 31 sierp-nia 1984 roku. Później przedstawił go jeszcze w bydgoskim kościele pw. Świętych Polskich Braci Męczenni-ków. Ta pielgrzymująca praca ofia-rowana została przez artystę stocz-niowcom i parafii pw. Świętej Brygidy w Gdańsku. Tu znaleziono dla niej miejsce stałej ekspozycji. Zaginęła. Krzyż, znany z kilku fotografii, prze-mawia pełnią swego znaczenia. Jest symbolem cierpienia i ostatecznego

zwycięstwa. Zawiera w sobie kolory-stykę polskiej flagi. Jego ramiona na-znaczone są krwią współczesnych bo-haterów i męczenników. A im wyżej, tym bardziej rozświetla go niebiański blask. U podstawy krzyża widoczne są stopy Chrystusa. Ukształtowane prawdopodobnie z masy plastycznej, naturalistyczne, a równocześnie eks-presyjne – przypominają stopy Chry-stusa z Ołtarza w Isenheim Matthiasa Grünewalda. Te jednak, autorstwa Jerzego Puciaty, symbolizujące postać niewidzialną, lecz obecną, są przebi-te, ale pozbawione gwoździ. To stopy Chrystusa zmartwychwstałego.

Jerzy Puciata nawiązał do tej pra-cy już w zupełnie współczesnych realiach, wyrażając ten sposób prze-konanie, że wszystko to, co ważne było wtedy, także obecnie ma war-tość. Jest uniwersalne, wręcz święte. W dniach 25 X – 23 XI 2008 roku w BWA w Bydgoszczy odbyła się ju-bileuszowa wystawa Jerzego Puciaty Ku światłu. Zorganizowano ją z okazji 50-lecia działalności artystycznej

Droga świateł (fragment instalacji). Wystawa zbiorowa Plastycy – Solidarności. Gdańsk, kościół pw. Świętego Mikołaja, 31 VIII 1985.Od lewej, na pierwszym planie: Tadeusz Mazowiecki, Lech Wałęsa, Jerzy Puciata. W tle: replika bramy Stoczni Gdańskiej im. Lenina w czasie strajków sierpniowych w roku 1981.Fot. archiwum fotograficzne Małgorzaty Mroczyńskiej-Puciaty. Reprodukcja udostępniona przez Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy.

p l a s t y k a


określał jako samotnika, który sam ze sobą i najbliższymi prowadzi długie i trudne rozmowy o kwestiach zasad-niczych. I tę refleksyjną stronę jego natury, skupioną na poszukiwaniu sensu – także w cierpieniu – odnaj-dujemy w obrazach i obiektach pla-stycznych. Upływ czasu i wszystkie tego konsekwencje, a także nagła śmierć syna Jacka w 1995 roku oraz ciężka choroba żony Zofii w 2011… Każdy z tych faktów został swoiście odnotowany przez artystę.

31 sierpnia 1985 roku w kościele pw. Świętego Mikołaja w Gdańsku odbyła się wystawa Plastycy – Solidar-ności dla uczczenia 5-lecia NSZZ „So-lidarność”. To druga ekspozycja, po wspomnianej Plastycy – Stoczniowcom, która zaistniała w tej świątyni, w kolej-ną rocznicę umów sierpniowych oraz z inicjatywy tych samych osób. Szcze-gólna jedność akcji, miejsca i czasu. To jedna z najważniejszych prezenta-cji zbiorowych lat 80., poprzez którą ZPAP potwierdził swoje poparcie dla „Solidarności”. Zorganizował ją Jerzy Puciata wraz z Niną Smolarz-Bogucką (1943–2014), architektem, fotore-porterem i edytorem wydawnictw fotograficznych, oraz prof. Januszem Boguckim (1916–1995), ekumenistą, historykiem i krytykiem sztuki, kura-torem wystaw i animatorem kultury. Pamięć tamtych sierpniowych zda-rzeń, wierność wobec tamtych ide-ałów, wspólnota myślenia i działania, ta sama droga. Oto przesłanie tej eks-pozycji. We wnętrzu średniowiecznej świątyni Jerzy Puciata zbudował wie-loelementową instalację pn. Droga Świateł. Przedstawiała bramę, która przypominać miała tę stoczniową podczas strajków. Dlatego też do jej odtworzenia zaproszono osoby to-warzyszące stoczniowcom wtedy „po drugiej stronie”, które ozdobiły ją wi-zerunkiem papieża Jana Pawła II, fla-gą narodową i kwiatami. Od bramy,

i miała ona charakter monograficzny. Najważniejszą pracą na ekspozycji była instalacja Ku światłu z 2008 roku, złożona z kilku wyrazistych elemen-tów i poświęcona pamięci błogosła-wionego księdza Jerzego Popiełuszki. Najpierw widz zauważał zbiornik wodny, a w nim – zatopioną sutannę i kilka kamieni, powyżej – zwisające sznury. Idąc dalej, patrząc w głąb, obejmował wzrokiem duży jasny Krzyż Pamięci i Zwycięstwa, w tle którego wi-doczna była podświetlona tablica. Na niej – słowa z ostatniej homilii księ-dza Jerzego, wygłoszonej kilka godzin przed śmiercią, w czasie mszy świętej 19 października 1984 roku w kościele pw. Świętych Polskich Braci Męczen-ników w Bydgoszczy.

Swoje życie i twórczość Jerzy Puciata pojmował jako drogę wszechstronne-go rozwoju, zdobywania doświadczeń oraz poszukiwań. W 2. połowie lat 70. XX wieku wnikliwiej zaczął analizować rzeczywistość społeczno-polityczną w Polsce, czytać Biblię i… dojrzewać, jak sam to określał. Przełom, jaki dokonał się w 1980 roku za sprawą społecznego ogólnopolskiego ruchu „Solidarność”, zmienił jego życie jako człowieka i artysty. Jerzy Puciata był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” przy Le-chu Wałęsie (1980–1990), brał udział w spotkaniach opozycji, podpisywał listy intencyjne i organizował wystawy nielegalnego podziemnego ZPAP. Sam wtedy intensywnie malował i wysta-wiał. W 1989 roku uczestniczył w ob-radach Okrągłego Stołu i doprowadził do ponownej legalizacji ZPAP.

Artysta zawsze malował pod wpływem emocji, próbując je opi-sać i zatrzymać czas. Ujawniał swoje przeżycia, nadając im artystyczną formę. Jerzy Puciata wspominany jest jako człowiek otwarty, serdeczny, po-godny. Temperament, fantazja, gest… Siła osobowości. Sam siebie jednak

mieszczącej się najprawdopodobniej w przęśle chóru, wzdłuż całej nawy głównej prowadziła droga, której celem było prezbiterium z ołtarzem. Na ołtarz wiodły schody zbudowane z luster i błyszczące od zapalonych świec – droga świateł. W taki sposób wyeksponowano przestrzeń, jaką po-konuje każdy wierny wchodząc do ko-ścioła. Najpierw – w miejscu bramy – przekracza granicę między światem zewnętrznym a świątynią. Będąc już w jej zasadniczym wnętrzu i modląc się – zmierza on coraz bliżej ołtarza, gdzie dokonuje się akt ofiarowania i przemienienia. Tak właśnie Jerzy Puciata wyraził swoją romantyczną wiarę w głęboką przemianę poranio-nej ojczyzny.

* * *20 czerwca 2015 roku w ramach Bydgoskiej Nocy Muzealnej w Mu-zeum Okręgowym im. Leona Wy-czółkowskiego w Bydgoszczy otwarto rocznicową wystawę Jerzy Puciata (1933–2014). Kuratorem kameralnej chronologicznej ekspozycji jest Inga Kopciewicz. Autorem aranżacji – Sta-nisław Stasiulewicz. Wystawie towa-rzyszy tekst Jerzego Brukwickiego.

Zaprezentowano niewielką część bogatej kolekcji, wszechstronnie charakteryzującej Jerzego Puciatę. Na wystawie można zobaczyć obrazy z lat 1968–2008, ofiarowane przez malarza, jak i zakupione od niego przez Muzeum. Dopełnieniem są dokumenty i fotografie związane z jego drogą twórczą, działalnością społeczną i opozycyjną oraz życiem osobistym. Odnajdujemy medale i odznaczenia przyznane artyście. Jest również biblioteczka i wyposażenie pracowni. Szczególny komentarz do ekspozycji stanowi film dokumen-talny Urszuli Guźleckiej Malarz życia z 2007 roku. Wystawa prezentowana jest do 27 września 2015 roku.

p l a s t y k a


o d n o t o w a n oInna Bydgoszcz

„Miasto. Zniszczone, obdrapane i brudne kamienice. Zmęczeni ludzie w ubłoconych, wiecznie spóźnionych i zatłoczonych autobusach. Przygnębienie i pustka. I nagle w jednej głowie kiełkuje ta dziwna myśl, nieodparte pragnienie. Bez motywu, bez powodu, jak głód. Tak jakby ciało przejmowała inna dusza, która nakazuje to zrobić, i nie można od niej uciec. Pewnego dnia miasto zatrzyma się przerażone zbrodnią…” – tak reklamuje swoją książkę, zatytułowaną Inna dusza właśnie, warszawskie wy-dawnictwo Tomasza Siekielskiego Od Deski Do Deski. Tym zniszczonym, obdrapanym i brudnym miastem z najnowszego – opartego zresztą częściowo na faktach sprzed lat – kryminału Łukasza Orbitowskiego jest… Bydgoszcz, w której to, według kra-kowskiego autora, „sacrum miesza się z profanum na każdym kroku. Piękny Rynek, odnowione kamieniczki, a dwie ulice dalej – strzeż się tych miejsc. Urokliwa Wyspa Młyńska, rzeka, która zawsze robi klimat, wystarczy jednak pójść kawałek nabrzeżem, żeby znaleźć się w scenerii jak ze Złego Tyrmanda. Każdy budynek jest inny, co ja akurat lubię. I knajpy – mnóstwo dziwnych lokali będących połączeniem angielskiego pubu ze spelunką. Wejście z ciemnego drewna, elegancki szyldzik, a w środku – disco, stół bilardowy, chłopy rżną wódę. Niesłychanie mi się to podoba” – jak wyznał na łamach bydgoskiej „Wyborczej” w wywiadzie z 3 sierpnia br. Redakcja „BIK-u” jest wyraźnie zaintrygowana i już zabiera się do lektury! / Emilia Walczak

Dżordże wracają do gryZespół George Dorn Screams, jeden z muzycznych symboli Bydgoszczy, potrzebuje Waszej pomocy! Do zrealizowania ich szóstej płyty niezbędne jest wsparcie finansowe procesu rejestracji oraz produkcji. Grupa przygotowała długi, spójny materiał – pierw-szy tak obszerny i przemyślany w nowym składzie (z Marcinem Karnowskim na pokła-dzie). Do współpracy zaprosiła cenionych realizatorów i producentów – Kubę Kapsę (ex Something Like Elvis, obecnie Contemporary Noise Sextet oraz solo) oraz Michała Kupicza (ex Indigo Tree, obecnie jeden z najpopularniejszych producentów muzyki al-ternatywnej w Polsce). Realizacja tego materiału połączona jest z jubileuszem, jakim jest 10-lecie istnienia zespołu, oraz reedycją albumu Snow Lovers Are Dancing (możli-we, że również na winylu!). Między innymi za pośrednictwem akcji crowdfundingowej na portalu Wspieram.to będzie można ponownie kupić tę długo wyczekiwaną wzno-wioną płytę oraz gadżety z nią związane.GDS powstali w 2006 r. w Bydgoszczy i niedawno wrócili na scenę po kilkuletniej prze-rwie. Mają na koncie trzy albumy oraz epkę. Pojawili się na kilku kompilacjach, m.in. na płycie promującej OFF Festival oraz w autorskim „Programie Alternatywnym” Agniesz-ki Szydłowskiej z radiowej Trójki (obok takich wykonawców jak Editors, Of Montreal czy Blonde Red head). To właśnie prawdopodobnie dzięki Trójce i zagranym dwóm koncertom w Studiu im. Agnieszki Osieckiej zespół osiągnął tak dużą popularność. Ich debiutancki materiał, nagrywany pod czujnym okiem braci Kapsów w szubińskim studiu ElectricEye, zebrał masę pozytywnych opinii. Media postawiły go w gronie najciekawszych debiutów i śmiało wymieniano Snow Lovers Are Dancing wśród naj-lepszych krążków ostatnich lat w Polsce. Kolejne wydawnictwa to: nagrana w 2008 r. w Dallas O’Malley’s Bar (jej produkcją zajął się John Congleton, lider zespołu The Paper Chase, współpracujący dotychczas z takimi grupami jak Modest Mouse, Explosions in the Sky czy The Roots); epka The Large Glass; Go Cry On Somebody Else’s Shoulder; mi-nialbum Ostatni Dzień. GDS zagrali dotąd blisko 150 koncertów w kraju oraz za grani-cą – w Niemczech, Czechach, na Litwie. Supportowali kilka wyśmienitych grup, m.in. amerykański The Paper Chase, wystąpili dwukrotnie na OFF-ie w Mysłowicach. Zespół możecie wesprzeć tutaj: https://wspieram.to/projekt/5222/george-dorn--screams-szosta-pyta. Zbiórka trwa do 28 września. / Emilia Walczak



o d n o t o w a n o

Poezja bydgoszczan w ChojnicachXXI Chojnicka Noc Poetów miała miejsce, jak co roku, w wypełnionej po brzegi sym-patykami liryki Fosie Miejskiej z 1 na 2 sierpnia br. Zaprezentowali się w niej laureaci XXI ogólnopolskiego konkursu „Jednego Wiersza” (zdobywcy trzech nagród głównych i trzech równorzędnych wyróżnień). Ponadto występowali aktorzy: Anna Cieślak, Cezary Żak i Andrzej Seweryn. Godzi się podkreślić arcymistrzowski wręcz popis ak-torskiego rzemiosła w wykonaniu Andrzeja Seweryna interpretującego sonety Szek-spira. Piosenki poetyckie wykonywali Anna Treter i Marek Dyjak z akompaniamentem muzyki towarzyszących im zespołów. Autorami głównych dań poetyckich – w formie około 10-minutowych wystąpień przed publicznością – byli: Zdzisław Pruss (którego utwory pod nieobecność autora przedstawił Tadeusz Kolańczyk z Głogowa – uczestnik kultywowanej przez Marię Jolantę Kowalską biesiady literackiej w Swornegaciach), Mieczysław Wojtasik oraz Alicja Kuberska z Inowrocławia. Wiersze z XXI konkursu poetyckiego (6 laureatów plus 16 „dostrzeżonych”) zamieszczono w antologii pt. Od-blaski nocy. XXI Chojnicka Noc Poetów (Miejska Biblioteka Publiczna, Chojnice 2015). / Mieczysław Wojtasik

Nasi w FormieUrodzony w 1981 r. Bydgoszczy, a mieszkający obecnie w Bańskiej Bystrzycy na Sło-wacji Miłosz Waligórski, slawista i hungarysta, tłumacz z węgierskiego, słowackie-go i języków południowosłowiańskich, autor wielu przekładów poetyckich i laureat Nagrody im. Adama Włodka (2015) ustanowionej w testamencie Wisławy Szymbor-skiej, przygotowuje właśnie tom poetycki zatytułowany 32 ślady ku, który ukaże się nakładem szczecińskiego Wydawnictwa Forma jeszcze w tym roku. „Tom 32 ślady ku to wielowątkowa opowieść o ludziach i zdarzeniach, które zaskakują swoją nieoczywi-stością i wzbudzają bunt. Gniew jest najważniejszą emocją książki pulsującej od uczuć i oczekiwań na to, co ma nadejść. Autor skomponował tom precyzyjnie i drobiazgowo: odyseja rozpoczyna się od narracji o ojcu, a kończy informacją o kobiecie w ciąży. Nasz los to zdanie bez finału, każdy moment życia to ludzka inicjacja, wejście w nieodgad-niony nurt egzystencji. Pisać znaczy na nowo zaczynać swoje bytowanie, wędrować przez kraj uczuć i opowiadającego o nich języka, podróżować po cudnych manowcach przeżyć. Według poety zamieszkujemy sny psów, a wiersze są onirycznymi peregry-nacjami. Miłosz Waligórski stworzył przedziwne, senne krajobrazy i historie, zapukał do drzwi horyzontu. Warto w ten świat się zanurzyć i przemierzać go w całej jego jaskrawości” – pisze w blurbie do książki historyk literatury, krytyk literacki i poeta Paweł Tański z Torunia, którego zbiór poezji pt. Spod siódmego żebra również ukaże się nakładem Formy jeszcze w 2015 r. Tański jest autorem książek o literaturze: W cieniu poematu. Emigracyjna poezja Mariana Czuchnowskiego (2003), Tradycja i talent. Szkice o poezji emigracyjnej (2006), Sandały Hermesa. Szkice o poezji (2008), Ja, motyl i inne szkice krytyczne (2010), Ślad. Świat poetycki Jerzego Hordyńskiego (2012) oraz tomów poetyckich: Ukryty pod topolami (1997), Zdania z wiśni (2000), Baśnie, głosy, przedmioty (2001), Ogrody toruńskie (2006), mikrotony (2011), a także współredaktorem i redakto-rem prac zbiorowych, m.in. książki 2014. Antologia współczesnych polskich opowiadań. „W poezji Pawła Tańskiego obserwujemy kilka wzajemnie dopełniających się aktyw-ności artysty, który ulega pokusie przekładu intersemiotycznego. Rywalizują ze sobą malarstwo i muzyka, ale ostatecznie ustępują dziedzinie trzeciej, którą jest sztuka słowa, znajdująca ujście właśnie w poezji” – napisał o Spod siódmego żebra Piotr Mi-chałowski. / Emilia Walczak



siwiecsiwiec

z u g z w a n g ( 3 0 )

Marek i WacekByłem dość sceptycznie nastawiony do talentów Pana Lucjana Kydryńskiego. To jego dziwaczne „r” wcale mnie nie śmieszyło, a raczej drażniło. Wydawał mi się on zawsze postacią przereklamowaną i, co chyba gorsze, wszędobyl-ską. Wszędzie było go pełno: w radiu, telewizji, w Sopocie i w Opolu. Może niezbyt dobrze to o mnie świadczy, ale wyzwalają we mnie swoistą podejrzliwość ci wszyscy, któ-rzy podobnie jak Pan Lucjan łapią wiele srok za ogon: jak powszechnie wiadomo, był on nie tylko felietonistą „Prze-kroju” i twórcą audycji radiowych, ale też prezenterem scenicznym, konferansjerem, no i oczywiście występował w telewizji. Wiedziałem też, że napisał sporo książek, ale kompletnie uszło mojej uwadze, że jedną z ważniejszych książek w swojej karierze wydał w wydawnictwie Pomo-rze w 1990 roku w Bydgoszczy. Rzecz o znakomitym duecie pianistów Marek i Wacek z podtytułem: historia prawdziwa.

Czytam więc tę książkę. Czas leci niewiarygodnie szyb-ko. Minęło już wszakże 25 lat, ale historia opowiedziana przez Kydryńskiego jak najbardziej aktualna: dwóch mło-dych ludzi, Marek Tomaszewski i syn znanego pisarza Stefana, Wacław Kisielewski, robi wielką karierę. Okazuje się, że ci dwaj młodzi panowie byli w smutnych czasach Gomułki, Gierka i Jaruzelskiego polskim hitem eksporto-wym, no i oczywiście kulturalnym. Obydwaj już w trakcie studiów w warszawskiej szkole muzycznej, gdy tylko zde-cydowali się razem grać, od razu dostali zaproszenie od… Andrzeja Szwalbego. Ich pierwszy koncert odbył się naszej filharmonii, był rok 1965. Konferansjerem miał być wtedy autor monografii, ale akurat wyjeżdżał za granicę, więc poprosił o zastępstwo Irenę Dziedzic. Wacław Kisielewski później wspominał, że na afiszach uwypuklono nazwisko konferansjerki, a gdzieś małym druczkiem pojawiły się nazwiska prawdziwych bohaterów wieczoru. To w końcu nazwisko Pani Ireny miało przyciągnąć widownię.

Nic dziwnego, że w sercach tych młodych muzyków Bydgoszcz będzie miejscem szczególnym, do którego chętnie powrócą. Dziesięć lat później, gdy dawali koncert w mieście nad Brdą, byli już uznanymi artystami. Przy-zwyczajeni do wysokich europejskich standardów (przez wiele lat koncertowali głównie w Niemczech Zachodnich i Francji), byli nieco zaskoczeni standardami polskimi, ale

oto w Filharmonii Pomorskiej wszystko było jak trzeba. Wyborne fortepiany, świetna akustyka i życzliwa artystom publiczność.

Największą siłą książki Kydryńskiego jest to, że podczas kariery scenicznej dwóch utalentowanych pianistów autor cały czas utrzymywał z nimi kontakt. Wiedział dużo o ich życiu prywatnym, o kobietach Marka i Wacka, o ich poglą-dach i zainteresowaniach, a nawet o finansach, i tą wie-dzą podzielił się z czytelnikami. Ujawnia niezbyt wygodne fakty dotyczące Wacka, który oprócz gry na pianinie miał jeszcze jedną pasję: hazard. Zresztą obydwaj panowie w młodym wieku doświadczyli sławy, pieniędzy i uzna-nia. Można by nawet rzec, że muzyczny świat leżał u ich stóp. W skład ich urozmaiconego repertuaru wchodziły głównie utwory klasyczne, ale w nowym brzmieniu, w tym najczęściej wariacje na temat Chopina, Griega, Moniuszki, Beethovena i Bacha, jazz, motywy lokalne, a nawet słynna Kołysanka Krzysztofa Komedy.

Nazwisko Komedy pada tu zresztą nieprzypadkowo. On, podobnie jak Wacław Kisielewski, zginął zupełnie bezsen-sownie, na skutek urazu, jakiego doznał podczas wycieczki suto zakrapianej alkoholem z udziałem Marka Hłaski. Kisie-lewskiego, wybitnego artystę, ciągnęły w dół liczne słabost-ki. Z kart książki wyłania się zatem postać nie tylko hazardzi-sty, ale też lekkoducha i bawidamka, dodatkowo mającego problem z alkoholem. On też właśnie był pośrednią przy-czyną śmierci artysty. Był 9 lipca 1986 roku. Na wiejskiej drodze pod Wyszkowem, po suto zakrapianej imprezie, samochód marki Saab, w którego wnętrzu znajdowało się trzech mężczyzn, wypadł z drogi. Kierował obywatel Francji, obok niego na przednim siedzeniu siedział Wacek, który wypadł przez przednią szybę i stracił przytomność. Zmarł trzy dni później w szpitalu w Wyszkowie.

Głupia śmierć Wacka i jeszcze gorsze załatwienie spra-wy przez sąd. Obywatel Francji wpłacił kaucję, został zwolniony z aresztu i spokojnie opuścił Polskę.

Cudowna kariera zakończona bezsensowną śmiercią. Taki był koniec chyba najbardziej popularnego polskie-go duetu fortepianowego. Ale może jest tak, że życie artystyczne nie zna pustki. Na cmentarzu żegnała Wacka trąbka jego kolegi, wschodzącej gwiazdy polskiego jazzu Tomasza Stańki.

Bartłomiej Siwiec


prUssprUssMało odpowiedzialny organ Zdzisława Prussa (135)

bydgoski insynuator kulturalny

rzeka czekaMarkowi Czekale i jego muzykom stuknęło 20 lat.

Jubileusz obchodzono w kooperacji z „Żukami” i Pio-trem Salaberem. Choć w repertuarze orkiestry jest już, obok klasyki wiedeńskiej, sporo kompozycji własnych, to bydgoszczanie czekają z utęsknieniem na zrodzonego ze struaussowskich inspiracji walca „Nad piękną, modrą Brdą”. Tym bardziej że ostatnio bydgoska rzeka stała się Rzeką Muzyki.

Czarna rozpaczWokół „Bydgoskiego Leksykonu Literackiego”

powstał niemały zamęt, bo choć książka ujrzała światło dzienne, to na księgarskich półkach zobaczyć jej nie moż-na. Nic dziwnego, że miłośnikom pięknego słowa cisną się na usta słowa zdecydowanie brzydkie. Podobno jest jeszcze jakieś światełko w tunelu. Nie wiadomo tylko, kto ma je zapalić.

Ciąg dalszy nastąpiNa łamach „Expressu Bydgoskiego” doszło do

krótkiego zwarcia i wymiany ciosów między dyrekto-rem Wodzińskim a redaktorem Derdowskim. Pojedynek, którego stawką była przyszłość Teatru Pol-skiego, zakończył się – zdaniem większości obserwato-rów – remisem. Derdowski dobry był w ataku, a Wodziń-ski – skuteczny w obronie. Jaka więc będzie przyszłość bydgoskiej sceny? Czy po publicystycznych „projektach” doczekamy się normalnych premier? Czas pokaże, fre-kwencja potwierdzi, a Anita Nowak opisze.

Wizyta starszej paniJak nam donoszą, pan na ostromeckich włościach

Andrzej Gawroński zaprosił do pałacowych komnat córkę słynnego poety – Kirę Gałczyńską. Choć wizyta ma nastąpić późną jesienią, to przedsiębiorczy i daleko-wzroczny organizator już teraz rozgląda się za jakąś „Za-czarowaną dorożką”, by przewieźć nią zacnego gościa

z dworca PKP na ul. Marcinkowskiego. Znając loko-mocyjne preferencje popularnego „Gawrona”, będzie to zapewne dorożka typu… mercedes. A na powitalny obiad w MCK-u podana zostanie gęś. Zielona – oczywiście.

doktor podsumował profesoraNa łamach plastycznego czasopisma „Oko” dr Ste-

fan Pastuszewski stwierdził, że na jego oko to prof. Roman Kotzbach jest najbardziej zabieganym leka-rzem w Bydgoszczy. I nie chodzi tu o liczbę przyjmo-wanych pacjentów, ale o ilość… przebieganych dziennie kilometrów.

Lusterko wsteczne /-25/Ćwierć wieku temu (wrzesień 1990)

– W programie XXVIII Bydgoskiego Festiwalu Muzycznego znalazł się koncert „Homage to Karol Szymanowski”, w którym wiersze poświę-cone wybitnemu kompozytorowi recytował Roman Gramziński.

– Na Scenie Nocnej Teatru Polskiego o „łajdac-twach męskich” P. Aretina opowiadała z wro-dzonym sobie wdziękiem Aleftyna Gościmska.

– Państwowa Opera w Bydgoszczy zapraszała na „Eugeniusza Oniegina” P. Czajkowskie-go i „Ptasznika z Tyrolu” K. Zellera. W tytuło-wych partiach oklaskiwać było można m.in. Jerzego Gruszczyńskiego i Stanisława Barona.

– Kierująca Działem Malarstwa i Grafiki w Mu-zeum Okręgowym im. L. Wyczółkowskiego Małgorzata Winter zapowiedziała wystawę ry-sunków Andrzeja Wajdy.

– W Wojewódzkim Ośrodku Kultury odbyło się spotkanie organizacyjne Klubu Instruktora Te-atralnego.


Od razu zastrzegam, że w kwestii grafiki jestem osobą nie-kompetentną, a w dodatku stronniczą. Jest tak, mimo że studia ukończyłem właśnie ze specjalnością „grafika ar-tystyczna”, jakkolwiek tabliczki na drzwiach akademickich pracowni mówiły „grafika warsztatowa”. Możliwe, że był to kaprys profesora zwyczajnego Aleksandra Raka, nale-żącego do tak zwanej starej szkoły, i bardziej mu chodziło o „warsztatową” niż „artystyczną”. Ale to dawne dzieje. W międzyczasie zobaczyłem tysiące prac graficznych, sto-sy litografii Picassa, Chagalla, Miró i Salvadora Dalego, na które nikt nie zwracał uwagi w galeriach Paryża czy Me-diolanu. I stosunkowo wcześnie (a właściwie już w czasie studiów) dopadło mnie to pytanie: „Skąd ta potrzeba, by obraz istniał w kilku, kilkudziesięciu, kilkuset egzempla-rzach?”. Czy chodzi o to, by równomiernie i sprawiedliwie zaspokoić potrzeby wielu? Żeby zwiększyć prawdopodo-bieństwo ocalenia dzieła w wielkim historycznym młynie entropii? Lub czerpać swoistą przyjemność związaną z po-wielaniem? I jeszcze inne pytania, na które nie znajduję zaspokajającej odpowiedzi. Podchodzę więc do obrazów graficznych kręcąc nosem, szukając dziury w całym, wła-ściwie z rezerwą.

Na przestrzeni lat Jacek Soliński, chyba w odruchu przyjaźni i zaufania, dbał o to, bym był na bieżąco zo-rientowany w jego twórczości graficznej. Prawdopo-dobnie posiadam kompletną kolekcję linorytów, jakie zaprojektował i wykonał na przestrzeni 1984–2013. Jest tego mnóstwo, więc trzymam to w różnych miejscach i trudno policzyć. Ale z wykazu prac, jaki sporządził ich twórca (chyba „wybranych”, bo widzę przecież, że nie-kompletnego), wynika, że między rokiem 1986 a rokiem bieżącym powstało tych prac 228.

Mniejsza o uderzający rozwój maestrii, jaki się dokonał w tym czasie. Jacek Soliński stał się mistrzem pewnego rodzaju kształtowania, a mimo to przez cały czas podnosi sobie próg trudności i aż strach pomyśleć, do czego doj-

dzie. Skoro jednak warsztatowej przyzwoitości staje się więcej niż zadość, spróbuję spojrzeć na jego wyrazową istotę rzeczy.

Widzę ją teraz w płaszczyznach dialektycznych; w ukła-dzie dwoistym odmiennych rzeczywistości, między który-mi niegdyś istniało wymowne napięcie i niezgoda, a które w rezultacie pilnie prowadzonego procesu znalazły się w stanie harmonii; zgodnej wzajemności. Niegdyś orna-menty, bordiury, nierozpoznane znaki i symbole wyraźnie walczyły z bardziej realistycznymi desygnatami postaci, zwierząt, przedmiotów. Jakkolwiek jedne i drugie były graficznie opracowane z jednakową czułością, to czuło się wyraźnie, jak się wzajemnie nie cierpią.

PISAĆ

Jacek Soliński, Zamiatanie deszczu, linoryt, 2000

Henryk Waniek

p l a s t y k a


p l a s t y k a

Jacek Soliński, Rysowanie czasu, linoryt, 1997 Jacek Soliński, Za chwilę nastanie świt, linoryt, 2011

Z czasem wzrosło zainteresowanie artysty tak zwanymi rastrami. Niegdyś, w czasach przedfotograficznych, a na-wet jeszcze później (do dziś?), były one techniczną koniecz-nością dla zwiększenia wiarygodności obrazu. Oczywiście daremną, bo to tylko konwencja. Soliński użył rastru jako tła, które czasami ogarnia całość obrazu, zatapia go w so-bie, pochłaniając aktorów i rekwizyty. Stosuje przy tym szereg zabiegów graficznych, pozwalających mu na bogate efekty, na przykład efekt przeźroczystości. Ma to swoją filozoficzną wymowę, której tu jednak, podobnie jak sam artysta, nie chcę zamykać w jednoznacznej formule.

Aktorem tych przedstawień najczęściej jest sam Jacek. Widzimy go w trakcie tajemniczych czynów: rozdzierania

zasłony, rozważania geometrycznych uwikłań, odbywania wyzywających transcendencji. Wnosi to atmosferę pew-nej inscenizacji, w sensie monodramu, jednostki wobec napierających żywiołów. Dodatkowej zagadkowości do-dają temu tytuły, same sobą budzące niepokój o jasność przekazu. Widzimy postać w koronie cierniowej, w łodzi, która jest równocześnie altaną obsiadłą przez ptaki. Dla-czego wszystko to zamyka tytuł: Za chwilę nastanie świt? Jak trafić na spójność tytułu z tym, co widzimy? Niewątpliwie w tym miejscu odsłaniają się literackie koligacje grafiki Jacka Solińskiego. Mógłby je przecież pisać. I chyba wła-ściwie to robi. Słowo „grafika” pochodzi od greckiego γράπηείν – „rysować”. Ale też i „pisać”.


w y d a r z e n i a

AKADEMIA MUZYCZNA im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582, www.amuz.bydgoszcz.pl

1

Akademicka Przestrzeń Kulturalna przy Wyższej Szkole Gospodarki, ul. Królowej Jadwigi 14, 85-229 Bydgoszcz, Koordynator: mgr Marta Rosenthal-Sikorawww.apk.byd.pl; e-mail: [email protected]. 52 567 00 57Muzeum Fotografii – Arkadiusz BlachowskiGaleria Debiut – Marta Rosenthal-SikoraGaleria Nad Brdą – Karolina Prus

2

artGallery galeria & pracownia plastycznaul. Krasińskiego 5facebook.com/osa.artGallery 3

BYDGOSKI KlUB MIŁOśNIKóW KAKTUSóW, przy Klubie „ARKA” BSM, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538, www.republika.pl/bkmk/

BYDGOSKIE CENTrUM INFOrMACjI, ul. Batorego 2, 85-104 Bydgoszcz, [email protected], www.visitbydgoszcz.pl 4

BYDGOSKIE STOWArZYSZENIE ArTYSTYCZNE, ul. Pomorska 76, 85-051 Bydgoszcz, tel. 523 401 806, Prezes zarządu Wiesław Karpusiewicz 5

BYDGOSKIE TOWArZYSTWO HErAlDYCZNO-GENEAlOGICZNE, ul. Wyczółkowskiego 21/1, tel. 523 413 291, prezes Paweł Bogdan Gąsiorowski

BYDGOSKIE TOWArZYSTWO NAUKOWE, SOCIETAS SCIENTIARUM BYDGOSTIENSIS, BYDGOSZCZ SCIENTIFIC SOCIETY, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, czynne: pon., czw. 14-15 6

Dom Edukacyjno-Kulturalny „rEGNUM” przy Fundacji „Nowe Pokolenie”, ul. A.G. Siedleckiego 12 i ul. Bośniacka 3, dyr. Joanna Dobska, tel./fax 523 711 051, kom. 793 101 280, www.nowe-pokolenie.pl, [email protected]

Dom Kultury MODrACZEK, ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: [email protected], abuzal [email protected], dyr. Agnieszka Buzalska

Dom Kultury OrION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura

EljAZZ – Centrum Artystyczneul. Kręta 3, 88-117 Bydgoszcztel. 523 221 574, 662 152 726www.eljazz.com.pl 41

FArBIArNIA Pracownia Fotografii Artystycznej, ul. Pomorska 68A/1, Bydgoszcz 40

FIlHArMONIA POMOrSKA dyrektor: Eleonora Harendarska, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, [email protected], www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7

FUNDACjA „WIATrAK”, Prezes Fundacji: Ks. Krzysztof Buchholzul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcztel. 523 234 810, fax 523 234 811www.wiatrak.org.pl, e-mail: [email protected], Biuro Fundacji „Wiatrak” czynne: pon.-pt. 8.00-20.00

GAlErIA 85 prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222 17

Galeria AlIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26 18

GAlErIA AUTOrSKA Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Chocimska 5, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, [email protected] 8

Galeria BrDA – działająca pod patronatem Galerii Miejskiej bwa, Bydgoszcz ul. Dworcowa 94 (w siedzibie hotelu BRDA – parter) 9

Galeria Francuska MISTrAl, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587 11

GAlErIA INNOWACjI UTP ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne 10-17

Galeria KANTOrEK, tel. 523 210 211, czynna: wt.-śr. 11-18, czw. 13-20, pt. 11-18, sob. 11-14 wstęp wolny 10

GAlErIA MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3

GAlErIA MIEjSKA bwa dyrektor: Wacław Kuczma, 85-006 Bydgoszcz, ul. Gdańska 20, tel. 523 393 050, godz. otwarcia: wt.-śr. 10-18, czw. 12-20, pt. 10-18, sob.-niedz. 11.30-16.30. Wstęp wolny. [email protected],www.galeriabwa.bydgoszcz.pl 12

GAlErIA NA PIĘTrZE Studio Działań Artystycznych, ul. Długa 27, 85-034 Bydgoszcz, tel. 515 452 040, 601 443 119, [email protected], czynne: pon.-pt. 10.00-20.00, sob. 12.00-16.00 13

GAlErIA NON FErE przy II Społecznym Liceum Ogólnokształcącym

Galeria Sztuki NEXT, ul. Poznańska 31, www.galerianext.pl, [email protected] 43

GAlErIA WIEżY CIśNIEńMuzeum Wodociągów, ul. Filarecka 1, 85-160 Bydgoszcz 42

GAlErIA WSPólNA(MCK+ZPAP), ul. Batorego 1/3, 85-104 Bydgoszcz, tel. 523 221 447 e-mail: [email protected] 22

Izba Pamięci Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15 19

Klub ArKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura

Klub HErOS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Danuta Antkowiak

KlUB INSPEKTOrATU WSPArCIA SIŁ ZBrOjNYCH, ul. Sułkowskiego 52a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 523 783 550, kierownik Marek Trojan. Biblioteka Klubu IWSZ, tel. 523 783 563, kierownik Zdzisława Gajownik; czynna: pon.-czw. 10-18, pt. 10-15

KlUB MIŁOśNIKóW AUSTrAlII I OCEANII, ul. Plac Kościeleckich 8, pok. 8, Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, fax 052 321 32 60, www.kmaio.bydg.pl 20

Klub ODNOWA, ul. Planu 6-letniego 38, tel. 523 631 867, e-mail: [email protected], www.klubodnowa.strefa.pl, kier. Grażyna Salemska

KlUB POlSKIEj KSIĄżKI, Hotel Centralny, ul. Dworcowa 85, tel. 523 432 452, Jolanta Kowalska oraz przy Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 4, tel. 523 412 504, Alicja Leśniak 21

KlUB śWIATA KSIĄżKI, ul. Dworcowa 85, tel. 523 454 698, kier. księgarni Mariola Zawisza. 21

KlUB śrODOWISK TWórCZYCH, ul. Batorego 1/3, tel./fax 523 228 715, 523 225 677, prezes Piotr Trella 22

KUjAWSKO-POMOrSKIE CENTrUM KUlTUrY W BYDGOSZCZY Dyrektor: Maciej Puto, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, [email protected], tel. 52 585 15 01–03; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej, kierownik: Katarzyna Wolska, tel. 52 322 22 36, [email protected], www.wok.bydgoszcz.com 37

MIEjSKIE CENTrUM KUlTUrY w Bydgoszczy, ul. Marcinkowskiego 12, 85-056 Bydgoszcz, tel. 523 255 555 (informacja)[email protected], www.mck-bydgoszcz.pl 39

Międzynarodowe Centrum Kultury i Turystyki oraz Esperantotur ul. M. Skłodowskiej-Curie 10, 85-094 Bydgoszcz tel./fax: 523 461 151, e-mail: [email protected]

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1, ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, fax 523 450 628, e-mail: [email protected], www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha. Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19

Młodzieżowy Dom Kultury nr 3 (Zespół Szkół i Placówek nr 1 w Bydgoszczy), ul. Stawowa 53, 85-323 Bydgoszcz, tel. 52 373 25 15, fax/tel. 52 348 68 68

Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: [email protected], www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska 23

Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, [email protected]

Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: [email protected], czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł 24

MUZEUM FArMACjI Apteki Pod Łabędziem,ul. Gdańska 5, tel. 523 220 187. 25

MUZEUM KANAŁU BYDGOSKIEGO, przy III LO, ul. Nowogrodzka 3, www.muzeumkanalu.pl, tel. 693 765 075

MUZEUM MYDŁA I HISTOrII BrUDU ul. Długa 13-17, 85-032 Bydgoszcz. Rezerwacja tel. 525 157 015, e-mail: [email protected]; www.muzeummydla.pl 15

MUZEUM OKrĘGOWE im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy Dyrektor Muzeum dr hab. Michał F. Woźniak; Sekretariat: tel./fax 52 58 59 966, e-mail: [email protected]; www.muzeum.bydgoszcz.pl, Godziny zwiedzania Muzeum: wtorek, środa, piątek 9.00-16.00czwartek 9.00-18.00sobota, niedziela 10.00-16.00Exploseum: (grupy zorganizowane, tel. 883 366 056) wtorek – niedziela – 8.00-16.00,w poniedziałki muzeum nieczynneWtorki – wstęp bezpłatny, 26

adresy bydgoskich instytucji kultury


w y d a r z e n i a

MUZEUM OśWIATY, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590

MUZEUM WOjSK lĄDOWYCH, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Mirosław Giętkowski, tel. 523 782 026, Godziny otwarcia: wtorek – piątek: 8.30-15.30; w niedziele: 10.00-14.00; w soboty i poniedziałki – nieczynne. www.muzeumwl.pl

OPErA NOVA w Bydgoszczy dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27

Otwarta Przestrzeń „światłownia”ul. Św. Trójcy 15, 85-224 Bydgoszcz, [email protected], www.swiatlownia.eu

PAŁAC MŁODZIEżY, ul. Jagiellońska 27, 85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac 28

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana rejewskiego, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074; www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Ewa Pronobis-Sosnowska

PrOF-EUrOPE Stowarzyszenie Nauczycieli języka Francuskiego w Polsce, ul. Dworcowa 80, 85-010 Bydgoszcz. Prezes: Marta Samolej-Chmielewska, tel./fax 523 221 661 oraz 601 679 572, www.profeurope.pl 29

STOWArZYSZENIE ArTYSTYCZNE „MóZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30

Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, www.dominiczek.salezjanie.pl, tel. 523 447 401 lub 523 766 739

TEATr PANTOMIMY „DAr”www.dar.art.pl; e-mail: [email protected]. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675

TEATr POlSKI im. Hieronima Konieczki dyrektor: Paweł Wodziński, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, Kasa Teatru czynna jest od wtorku do piątku w godz. od 12 do 18 oraz godzinę przed spektaklem: tel. 523 397 818, fax 523 397 840 lub [email protected], www.teatrpolski.pl31

TOWArZYSTWO INICjATYW KUlTUrAlNYCH, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała 32 Redakcja BIK prosi Państwa

o weryfikację danych: [email protected]

TOWArZYSTWO MIŁOśNIKóW MIASTA BYDGOSZCZY, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: [email protected], skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda. Biuro Zarządu czynne we wt., śr., czw. 9-15, sklep TMMB z bydgostianami, ul. Długa 15, czynny: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14. 6

TOWArZYSTWO MUZYCZNE im. Ignacego jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, www.konkurspaderewskiego.pl prezes prof. Katarzyna Popowa-Zydroń 33

TOWArZYSTWO OPErOWE im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska 27

TOWArZYSTWO POlSKO-AUSTrIACKIE, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: [email protected], prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca 34

TOWArZYSTWO POlSKO-NIEMIECKIE, ul. Fordońska 120. Dyżury w każdy trzeci poniedziałek miesiąca w godz. 13-16, e-mail: [email protected] www. tpnbydgoszcz.bugs3.com, www.facebook.com/tpn.Bydgoszczprezes Danuta Szczepaniak-Kucik, tel. 504 100 024, sekretarz Krystyna Bender-Dudziak, tel. 605 666 936

TOWArZYSTWO POlSKO-WŁOSKIE Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19 www.api.bydgoszcz.pl; [email protected], prez. Elżbieta Renzetti 35

TOWArZYSTWO PrZYjAŹNI POlSKO-FrANCUSKIEj, Prezes: Beata Żmuda tel. 693 925 911, wiceprezes: Maria Pastucha, tel. 694 582 721www.tppf.byd.pl 11

UrZĄD MIASTA, Biuro Kultury Bydgoskiej ul. Jezuickiej 14a, 85-102 Bydgoszcz, www.bydgoszcz.pl, tel. 525 858 189, Dyrektor Magdalena Zdończyk 36

WĘDrOWNICZEK – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635

WiMBP BIBLIOTEKA GŁÓWNA Bydgoszcz, ul. Długa 39, tel. 523 238 008, 523 399 200 – centrala; 523 287 390 – sekretariat, fax 523 287 390, e-mail: [email protected], www.wimbp.bydgoszcz.plDyrektor: Ewa Stelmachowska 35


w y d a r z e n i a

Filharmonia Pomorska

53. BYDGOSKI FESTIWAL MUZYCZNYeuropejskie dziedzictwo. Chopin – Paderewski – Górecki – Penderecki12 IX – 4 X 2015 Bydgoszcz, Toruń, Obory

12.09.2015, sobota, Filharmonia PomorskaInauguracja festiwalu

godz. 18.00, balkon gmachu FPFanFary

Castle Brass – Zespół Instrumentów Dętych Blasza-nych Zamku Kórnickiego

godz. 19.00, sala koncertowa FPOrkiestra Symfoniczna Filharmonii PomorskiejMaestro Jerzy Maksymiuk dyrygent

Paderewski – Symfonia h-moll „Polonia”Jerzy Maksymiuk to symbol prawdziwego, niezależne-go Artysty, z którego dorobku czerpać będą następne pokolenia utalentowanych muzyków. Posiada genialne wizjonerstwo muzyczne, dąży do perfekcji wykonaw-czej, jest wielkim pasjonatem muzyki Paderewskiego. Maestro Maksymiuk o „Polonii” Paderewskiego mówi: Jestem miłośnikiem Symfonii „Polonia” Paderewskiego. Więcej, walczę o zaistnienie jej na estradach. (…)

Orkiestra Symfoniczna FP dokonała rejestracji Symfo-nii Paderewskiego w 1974 pod kierownictwem Bohda-na Wodiczki (skrócona wersja, Polskie Nagrania Muza) oraz w 2013 z okazji 60-lecia Filharmonii Pomorskiej w pełnej wersji (DUX). Ta jubileuszowa płyta OSFP zo-stała nagrana właśnie pod batutą Maestro Maksymiuka.

14.09.2015, poniedziałek, godz. 19.00, Katedra Bydgoska pw. św. św. Marcina i Mikołaja. Bilety w cenie 10 zł w ramach programu Mini-sterstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „KULTURA DOSTĘPNA”

Specjalni Goście FestiwaluChór Cerkiewny Moskiewskiego Patriarchatudrewnerusskij raspiewanatolij Grindenko, kierownictwo artystyczne

4.09.2015, piątek, godz. 19.00Hania Stach – Whitney Houston symfonicznie

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii PomorskiejAdam Klocek, dyrygentHania Stach, wokalJacek Piskorz, instrumenty klawiszoweWiktor Tatarek, gitara elektryczna i akustycznaTomek Zieliński, gitara basowaJanek Młynarski, perkusjaJagoda Stach, chórekOla Nowak, chórekAsia Przybyła, chórek

Hania Stach jest absolwentką Akademii Muzycznej w Katowicach na Wydziale Jazzu i Muzyki Rozrywkowej. Szerszej publiczności po raz pierwszy zaprezentowała się podczas finałów II edycji programu Idol, nieco wcze-śniej zdobywając pierwsze miejsce w programie Szansa na sukces. W 2013 wraz z Jackiem Piskorzem stworzyła projekt Whitney Houston symfonicznie/ W hołdzie Whit-ney Houston, w którym z powodzeniem wykonuje naj-większe przeboje tej nieżyjącej już (1963-2012) amery-kańskiej piosenkarki muzyki pop i R&B, która wg księgi rekordów Guinnessa była najczęściej nagradzaną ar-

tystką muzyczną w dziejach. W interpretacji Hani Stach wykonane zostaną najpiękniejsze piosenki legendarnej Whitney Houston, m.in.: I Wanna Dance With Somebo-dy, I Have Nothing, I Will Always Love You…

KOnCerT z nIanIĄNa czas trwania koncertu będzie można zostawić dzieci pod opieką wykwalifikowanych animatorów z UKW. Prosimy o zgłoszenia najpóźniej jeden dzień przed koncertem. Bezpłatne wejściówki dla dzieci będą do odbioru w kasie biletowej FP.

7.09.2015, poniedziałek, godz. 11.00 i 12.30Poranki muzyczne dla seniorów

„Jesienne róże – o życiu i działalności artystycznej Mieczysława Fogga w 25. rocznicę śmierci”

13.09.2015, niedziela, godz. 11.00 akademia Wiolimisia

Koncert dla dzieci od 3 do 6 lat.

13.09.2015, niedziela, godz. 12.30 71. Od brzuszka do uszka maluszka

Koncert dla niemowląt oraz kobiet w ciąży



w y d a r z e n i a

Chór Cerkiewny Moskiewskiego Patriarchatu dreWnerUSSKIJ raSPIeW pod kierownictwem ar-tystycznym Anatolija Grindenki został założony w 1983 w Zagorsku (obecnie Siergijew Posad) w Ławrze Troic-ko-Siergijewskiej (klasztor św. Trójcy pod wezwaniem św. Sergiusza), jednego z najważniejszych ośrodków re-ligijnych Rosji. Chór kultywuje staroruskie i bizantyjskie tradycje sztuki wokalnej. Przeważającą część repertuaru stanowią anonimowe śpiewy cerkiewne z XVI-XVII wie-ku. Dzięki licznym koncertom i nagraniom płytowym chór zyskał popularność w kraju i za granicą. baryton Paul Hillier i jeden z czołowych chórmistrzów brytyjskich powiedział, że na bezludną wyspę z pewnością zabrałby jedną z płyt wydanych przez Chór Anatolija Grindenki.

16.09.2015, środa, godz. 19.00Koncert towarzyszącyMaría de Buenos aires(tango operita – wersja koncertowa)

muzyka – astor Piazzollalibretto – Horacio Ferrer (przekład – Jarosław Gugała)aranżacja – Krzysztof MeisingerOrkiestra Kameralna Capella BydgostiensisKrzysztof Meisinger, dyrygent, gitaraSandra rumolino (Argentyna), śpiew (Maria)nathan Granner (USA), tenor (Poeta)Jacek Polaczek, narrator (El Duende)Wiesław Orłowski, narrator (głos drugoplanowy)elżbieta donimirska, narrator (głos drugoplanowy)agata Igras, fletMaria Machowska, skrzypcerafał Kwiatkowski, wiolonczelaWinfried Holzenkamp (Niemcy), kontrabasJarosław Gugała, słowo

María de Buenos Aires to operita argentyńskiego kom-pozytora Astora Piazzolli, której premiera odbyła się w 1968. Libretto napisał urugwajski przyjaciel kompo-zytora – Horacio Ferrera, który użył w swej pracy do-sadnej gwary portowych dzielnic Buenos Aires. Operi-ta opowiada o prostytutce – Marii, która traci życie na ulicach Buenos Aires, ale poetyckim nakazem, niesiona rytmem tanga, wraca do ziemskiego świata, by ponow-nie przeżyć swój dramat. W bydgoskiej wersji spektaklu w rolę tytułową wcieli się wielka argentyńska artystka Sandra rumolino, natomiast postać poety wykreu-je amerykański tenor – nathan Granner. W warstwie

instrumentalnej pojawi się Capella Bydgostiensis, zaś wiodącą rolę odegrają solowe partie wykonane przez uznanych polskich wirtuozów: Marię Machowską (skrzypce), rafała Kwiatkowskiego (wiolonczela) i agatę Igras (flet) oraz Winfrieda Holzenkampa z Niemiec (kontrabas), a sam Krzysztof Meisinger, ini-cjator, aranżer i dyrygent tego projektu w Bydgoszczy, doda całości swoje kunsztowne gitarowe frazy.

KOnCerT z nIanIĄ

18.09.2015, piątek, godz. 19.00Chopin–Paderewski artyści świata

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Marek Pijarowski, dyrygentJulia Kociuban, fortepianpierwsza Polka w historii półfinalistką Międzynarodowego Konkursu im. Piotra Czajkowskiego w Moskwie (2015)Paweł Kowalski, fortepian

Szostakowicz – Uwertura uroczysta Chopin – Koncert fortepianowy f-mollPaderewski – Koncert fortepianowy a-moll

Na kartach historii i kultury polskiej Chopin i Paderew-ski zapisali się jako postaci wybitne, nadzwyczaj ważne, których dzieło życia – uniwersalne i ponadczasowe, naznaczone geniuszem oraz głębokim patriotyzmem – niezmiennie i wyraźnie wyciska swe piętno na na-szej współczesności. Festiwalowy wieczór wypełnią fortepianowe dzieła polskich mistrzów w interpretacji – wschodzącej gwiazdy polskiej pianistyki 23-letniej Julii Kociuban, która mimo młodego wieku ma wiele osiągnięć, a ostatnio jako pierwsza Polka w historii zo-stała półfinalistką tegorocznego XV Międzynarodowe-go Konkursu im. Piotra Czajkowskiego w Moskwie oraz zaliczanego do ścisłego grona najbardziej cenionych i wszechstronnych pianistów – Pawła Kowalskiego. Na wstępie koncertu zabrzmi jedno z najpopularniej-szych dzieł Szostakowicza Uwertura uroczysta. Orkiestra Symfoniczna FP, wirtuozi klawiatury pod dyrekcją szefa dyrygenta poznańskich filharmoników – maestro Mar-ka Pijarowskiego poniosą słuchaczy w sentymentalną, patriotyczną podróż.

19.09.2015, sobota, godz. 19.00Prezentujemy uczestnika XVII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina Warszawa 2015

narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego ra-dia w Katowicachalexander Liebreich, dyrygent (Niemcy)andrzej Wierciński, fortepian

Penderecki – „Przebudzenie Jakuba”Chopin – Koncert fortepianowy e-mollGórecki – IV Symfonia „Tansman epizody”

Na festiwalowej estradzie przywitamy uczestnika nadchodzącego XVII Konkursu Chopinowskiego – an-drzeja Wiercińskiego. 22-letni pianista od 2014 jest studentem katowickiej Akademii Muzycznej w klasie Wojciecha Świtały. Wśród jego najważniejszych osią-Nathan GrannerSandra Rumolino



w y d a r z e n i a

gnięć artystycznych na uwagę zasługują konkursowe laury zdobyte w 2014 w Budapeszcie, Golden Ring w Słowenii (2014), X Międzynarodowym Chopinowskim Konkursie Pianistycznym w Darmstadt (2013). I miejsce w Ogólnopolskim Konkursie Pianistycznym im. Fryde-ryka Chopina w Warszawie w 2015 zapewniło piani-ście udział w tegorocznym Konkursie Chopinowskim w Warszawie z pominięciem Eliminacji. Młody wirtuoz zaprezentuje I Koncert fortepianowy e-moll Chopina z towarzyszeniem Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia z Katowic. Ponadto znakomita orkie-stra pod batutą swego szefa artystycznego alexandra Liebreicha (Niemcy) zagra utwór Pendereckiego „Prze-budzenie Jakuba” oraz IV Symfonię „Tansman epizody” H. M. Góreckiego, której partytura po śmierci kompo-zytora została odkryta i przywrócona światu przez jego syna i ucznia Mikołaja. Prawykonanie dzieła miało miej-sce w 2014 w Londynie.

21.09.2015, poniedziałek, godz. 19.00Mistrzowskie kwartety smyczkowe

apollon Musagète Quartett:Paweł zalejski, skrzypceBartosz zachłod, skrzypcePiotr Szumieł, altówkaPiotr Skweres, wiolonczelaWebern – Kwartet smyczkowy „Langsamer Satz”Penderecki – Kwartet nr 3H.M. Górecki – „Już się zmierzcha”, muzyka na kwartet smyczkowy Schubert – Kwartet G-dur

apollon Musagète Quartett jest jednym z najbardziej charyzmatycznych i kreatywnych zespołów międzyna-rodowej sceny muzycznej. Założony w 2006 w Wiedniu przez czterech polskich artystów: skrzypków Pawła Zalejskiego (który jest absolwentem Zespołu Szkół Muzycznych w Bydgoszczy) i Bartosza Zachłoda, Piotra Szumieła (altówka) i Piotra Skweresa (wiolonczela). Pa-tronem ich zespołu został Apóllōn Mousēgétēs – prze-wodnik muz, bóg patronujący sztuce, poezji i muzyce, zsyłający śmiertelnikom natchnienie, prosto ze wzgórz Parnasu. Ważne miejsce w intensywnej działalności artystycznej AMQ zajmuje promocja polskiej muzyki kameralnej. W swym dorobku posiadaja albumy: Mul-titude (2010, inspirowane Kwartetem Lutosławskiego) i A Multitude of Shades, w 2011 wyszła płyta Night of the Hunters, którą nagrali z popularną piosenkarką Tori Amos, nie ograniczają się więc tylko do klasyki.

22.09.2015, wtorek, godz. 19.00recital polskich pieśni

Barbara zamek, sopranLech napierała, fortepianChopin, Karłowicz, Szymanowski, Perkowski, Paderew-ski, Regamey, Lutosławski

Pieśń to utwór wokalny do tekstu lirycznego. Jest naj-powszechniejszą formą muzyczną pojawiającą się od starożytności do czasów współczesnych. Z uwagi na rodzaj środków wykonawczych wyróżnia się dwa ro-dzaje pieśni: solową i chóralną. Pieśń solowa z reguły wykonywana jest z towarzyszeniem instrumentu, od

XVIII wieku – fortepianu. Festiwalowy wieczór wypeł-nią różne odcienie emocji zapisane w dźwiękach pieśni największych polskich kompozytorów, które zaprezen-tuje duet cenionych artystów – sopranistka Barbara zamek, absolwentka Universitätfür Musik unddarstel-lende Kunst w Wiedniu; zaś przy fortepianie Lech na-pierała, absolwent Uniwersytetu Muzycznego Frydery-ka Chopina w Warszawie, obecnie dalej kształci się na Universitätfür Musik unddarstellende Kunst w Wiedniu.

23.09.2015, środa, godz. 19.00, Filharmonia Pomorska

24.09.2015, czwartek, godz. 19.00, Toruń, Ratusz Staromiejski

PoloniumMotion Trio Paweł Baranek, Janusz Wojtarowicz,Marcin Gałażyn, akordeonygościnnie Piotr Orzechowski „Pianohooligan”, piano Rhodesa

Lutosławski, Penderecki, Siemianow, Ptaszyńska, Cho-pin, Kilar, Górecki, Wojtarowicz

Motion Trio – to ewenement na europejskim i świato-wym rynku muzycznym. Trio akordeonowe powstało w 1996 z inicjatywy Janusza Wojtarowicza – lidera oraz autora i aranżera większości kompozycji. Wykorzystu-jąc w swej twórczości wszelkie zalety akordeonu, muzy-cy odkrywają wciąż nowe możliwości tego instrumen-tu, zmieniając jego oblicze. Ich koncerty to muzyczne spektakle zawierające akcję i dramaturgię. Takie nieco-dzienne wydarzenie czeka bydgoskich melomanów. Koncert będzie prezentacją najnowszej płyty zespołu Polonium. Materiał zawarty na krążku to hołd złożony największym polskim kompozytorom XIX -XXI wieku. Gościnnie z zespołem wystąpi Piotr Orzechowski, zna-ny również jako „Pianohooligan”. Pianista i kompozytor, absolwent Berklee College of Music, jest jednym z naj-bardziej utytułowanych muzyków jazzowych młodego pokolenia.

25.09.2015, piątek, godz. 19.00 Dla melomanów z Torunia Filharmonia organizuje przejazd autokarem Parking przy Cinema City ul. Czerwona Droga 1-6, wyjazd godz. 17.00

Pro Musica SacraOrkiestra Symfoniczna Filharmonii PomorskiejChór Filharmonii narodowej w WarszawieMaestro Krzysztof Penderecki, dyrygentIwona Hossa, sopranMarcjanna Myrlak, mezzosopranPiotr nowacki, basHenryk Wojnarowski, przygotowanie ChóruPenderecki – Dies illaPenderecki – Hymn do św. Daniiła Penderecki – Hymn do św. Wojciecha

Dies illa, to najnowszy utwór Mistrza Pendereckiego. Światowe prawykonanie dzieła miało miejsce 9 listopa-da 2014 w brukselskiej bazylice w Koekelberg, podczas finałowego koncertu „ThousandVoices for Peace” („Ty-



w y d a r z e n i a

siąc głosów dla pokoju”) dedykowanego pamięci ofiar I wojny światowej w 100. rocznicę jej wybuchu. Kom-pozycja wyraża główne przesłanie projektu – nadzieję na życie w pokoju. Hymny to kompozycje okoliczno-ściowe, napisane na celebrację jubileuszu miast – ty-siąclecie Gdańska (Hymn św. Wojciecha) oraz 850-lecie Moskwy (Hymn św. Daniiła). Na estradzie festiwalowej przywitamy wyjątkowych gości – wyśmienity Chór FN, wyborne grono solistów śpiewaków i Maestro Pende-reckiego, który zadyryguje swoimi dziełami.

27.09.2015, niedziela, godz. 17.00, Obory, Kościół Matki Boskiej Bolesnej Dla melomanów z Bydgoszczy i Torunia Filharmo-nia organizuje przejazd autokarem. Parking przy Filharmonii, wyjazd godz. 14.30 Parking przy Cinema City, Czerwona Droga 1-6 w Toruniu, wyjazd godz. 15.30

Śladami ChopinaOrkiestra Kameralna Capella BydgostiensisJakub Chrenowicz, dyrygentJolanta Wagner, sopranaleksandra Olczyk, sopran

najpiękniejsze pieśni Ave Maria najwybitniejszych kom-pozytorów

W oborskim kościele Fryderyk Chopin latem 1824 grał na organach.

Obory leżą w gminie Zbójno, w powiecie golubsko--dobrzyńskim. Jest to wioska o niezwykle malowni-czym krajobrazie, dlatego też teren ten bywa nazywany Kalwarią Oborską lub Szwajcarią Dobrzyńską. Fryderyk Chopin pod koniec lipca 1824 udał się na upragnio-ne kanikuły, odwiedzając swojego szkolnego kolegę w Szafarni – majątku Dziewanowskich, gdzie przebywał do września. Zapewne podczas tych wiejskich wakacji 14-letni Fryderyk miał okazję odwiedzić klasztor kar-melitów w odległych o 17 km od Szafarni – Oborach. W celu upamiętnienia pobytu 14-letniego Chopina w Oborach, w 1999 wmurowano w kościele tablicę o następującej treści: W oborskim kościele latem 1824 r. przebywał i grał na tych organach Fryderyk Chopin.

30.09.2015, środa, godz. 19.00, Sala Mieszczańska Ratusza Staromiejskiego w Toruniu Dla melomanów z Bydgoszczy Filharmonia organizuje przejazd autokarem. Parking przy Filharmonii, wyjazd godz. 17.00

Hommage à Henryk Mikołaj GóreckiOrkiestra Kameralna Capella BydgostiensisJakub Chrenowicz, dyrygentPatrycja Piekutowska, skrzypceTomasz Strahl, wiolonczela

M. Górecki – Elegia na wiolonczelę i orkiestrę smyczko-wą (2014)M. Górecki – Concerto – Notturno na skrzypce i orkiestrę smyczkową (2000)M. Górecki – Divertimento na smyczkiTansman – Tryptyk na orkiestrę smyczkową

W toruńskiej prezentacji w ramach 53. BFM wraz z byd-goskimi kameralistami zagra Patrycja Piekutowska. Jest jedną z najwybitniejszych polskich skrzypaczek, artystką poszukującą, chętną nowej twórczości i no-wym wyznaniom, jakie niesie wykonawstwo muzyki współczesnej. Kolejna wielka osobowość artystyczna to wiolonczelista Tomasz Strahl; jest laureatem kon-kursów polskich i międzynarodowych oraz zdobywcą nagrody Polskiej Akademii Fonograficznej Fryderyk 2003. Wraz z kameralistami wykona Elegię na wiolon-czelę i orkiestrę smyczkową napisaną przez Mikołaja Góreckiego (syna H.M. Góreckiwego) w 2014, dedy-kowaną samemu Strahlowi. Na podium dyrygenckim stanie Jakub Chrenowicz, który postrzegany jest jako jeden z najzdolniejszych i najciekawszych dyrygentów młodej generacji. Ponadto Capella wykona M. Górec-kiego Divertimento na smyczki (2009) oraz Tryptyk na orkiestrę smyczkową Tansmana, którego dorobek jest w Polsce nadal mało znany.

1.10.2015, czwartek, godz. 19.00Międzynarodowy dzień MuzykiChopin na 5 kontynentach

Maria Pomianowska z zespołemOrkiestra Kameralna Capella BydgostiensisJakub Chrenowicz, dyrygentMaria Pomianowska, śpiew, instrumenty smyczko-we Europy i Azji, opracowanie muzyki, dyrekcja arty-stycznaMohammad rasuli, (Iran) flet perski, neyamadou Fola, (Senegal) taniec afrykanski, djembe Bartłomiej Pałyga, śpiew alikwotowy, drumla, wspak, cytra chińskaGwidon Cybulski, śpiew, balafon, harmonijka ustna, didgeridooPaweł Betley, flety Europy i AzjiWojciech Lubertowicz, duduk, bębny obręczowe, darbuka

Po koncercie spotkanie wykonawców z melomanami.Chopin na 5 kontynentach to próba spotkania między-

kulturowego, którego główną osią są wybrane dzieła wielkiego polskiego kompozytora. To opowieść o mu-

Krzysztof Penderecki



w y d a r z e n i a

zyce Mazowsza podążająca ku dźwiękom, skalom i ryt-mom całego świata, przez Bałkany, Grecję, Persję, Indie, Chiny, Afrykę, Amerykę i dalej. Opowiada o pięknie in-nych tradycji muzycznych i ich cechach uniwersalnych, pozwalających na łączenie się z muzyką Chopina. Ta-kiego przełożenia dokonała polska artystka i badaczka tradycyjnej muzyki świata, wokalistka, multiinstrumen-talistka i kompozytorka – Maria Pomianowska. Wydany w 2010 album Chopin na 5 kontynentach stanowi kolej-ny dowód na uniwersalność muzyki polskiego kompo-zytora. Zapraszamy na wyjątkową muzyczną podróż, w którą zabierze nas Maria Pomianowska z przyjaciół-mi, prezentując autorskie aranżacje utworów Chopina na instrumenty etniczne z całego świata.

KOnCerT z nIanIĄ

2.10.2015, piątek, godz. 19.00niezwykłe wydarzeniepierwszy koncert po Konkursiei tylko w Filharmonii bydgoskiej

dmitry Masleev, fortepian (Rosja)laureat I nagrody XV Międzynarodowego Konkursu im. Piotra Czajkow-skiego w Moskwie, lipiec 2015

Haydn, Schumann, Schubert,Liszt, Czajkowski, Rach-maninow, Saint-Saëns

dmitry Masleev urodził się w Ułan Ude na Syberii. Ukończył Konserwatorium Moskiewskie u Michaiła Petukhova (2011), a następnie studia podyplomowe (2104). Obecnie jest stażystą Lake Como International Piano Academy (Włochy). Jest laureatem wielu konkur-

sów, m.in. VII Adilia Alieva Piano Competition Gaillard (Francja, 2010), XXI Premio Chopin Piano Competition w Rzymie (2011), a także Antonio Napolitano Compe-tition w Salerno (Włochy, 2013). W 2014 zdobył trzecią nagrodę II Russian Music Competition w Moskwie. Wy-stępuje w Rosji, Francji, Rumunii, Niemczech i Włoszech. I nagroda i złoty medal zdobyte w tak prestiżowym i re-nomowanym w świecie Konkursie, jakim jest im. Czaj-kowskiego w Moskwie niewątpliwie rozwiną karierę solistyczną tego 27-letniego pianisty.

4.10.2015, niedziela, godz. 19.00zakończenie festiwalu

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Polski Chór KameralnySchola Cantorum GedanensisChór Kameralny akademii Muzycznej w BydgoszczyChór Kameralny „akolada” Bydgoskiej Szkoły WyższejKammerchor der Singakademie Frankfurt (Oder)rudolf Tiersch, dyrygent (Niemcy)Iwona Sobotka, sopranHenriette Gödde, alt (Niemcy)Juan noval-Moro, tenor (Hiszpania)Jarosław Bręk,basJan Łukaszewski, Janusz Stanecki, renata Szerafin--Wójtowicz, rudolf Tiersch – przygotowanie Chórów

Händel – Oratorium „Mesjasz”Zaprzyjaźnione z Filharmonią Pomorską chóry: Schola Cantorum Gedanensis, zaliczany do najwybitniejszych kameralnych zespołów chóralnych w Polsce i Singaka-demie z Frankfurtu nad Odrą – „wizytówka chóralistyki Brandenburgii”, dwa chóry bydgoskie – cenione za swe osiągnięcia oraz międzynarodowy kwartet znakomi-tych solistów śpiewaków z towarzyszeniem OSFP po-łączą swoje siły w koncercie wieńczącym tegoroczny 53. Bydgoski Festiwal Muzyczny. Festiwalowa publicz-ność usłyszy arcydzieło, gdzie „niezrównana błyskotli-wość i głęboki humanizm łączą się u Haendla w wyjąt-kowo mądrej muzyce”. Także i dzisiaj nie zbladły blask i sława sakralnej strony Händlowskiej twórczości. Jeśli chodzi o Mesjasza wyjątkowo popularną częścią jest przepiękny chór Hallelujah, który podbił także kulturę masową, dzięki czemu istnieje w świadomości nie tylko wyrafinowanych melomanów.

www.filharmonia.bydgoszcz.pl

BILeTy • sprzedażwkasieFPwdnipowszednie

w godz. 14-18 oraz w dniu koncertu godzinę przed i w przerwie koncertu. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 52 321 02 34; 52 321 04 67 w. 21; e-mail: [email protected]

• BiuroPodróżyurlopy.pl,ul.Magnuszewska6w Bydgoszczy – w dni robocze w godz. 10-18, w soboty i niedziele w godz. 10-14. Tel. 52 320 52 29; e-mail: [email protected]

• sprzedażinternetowabiletów:www.ebilet.pl

inf. Mariola Grochowina

Maria Pomianowska



w y d a r z e n i a

Galeria Miejska bwa

Aleksandra Bartkowiak, z cyklu Poza słowami – opowieść intymna, XI, 120×100 cm, olej na płótnie

Galeria Miejska bwa Galeria Kantorek 4.09.2015, godz. 18.00 – wernisaż,

wystawa czynna do 3 października 2015Stanisław Lejkowskiznak Czasu. 60 lat optymizmuWystawa przygotowana z okazji 60-lecia pracy artystycznej

Stanisław Lejkowski, ur. 1929 r. w Chełmnie nad Wisłą, gdzie ukończył Szkołę Podstawową nr 1 i Gimnazjum Ogólnokształcące. Absolwent Państwowego Liceum Technik Plastycznych w Bydgoszczy. W latach 1950-1955 studiował na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu: Grafika (prof. Jerzy Hoppen, prof. Edward Kuczyński), Sekcja Zabytkoznawstwa i Konserwacji Architektury i Rzeźby (prof. Jerzy Remer), Sekcja Artystyczno-Dy-daktyczna, Architektura Wnętrz (prof. Stefan Narębski), Kompozycja Brył i Płaszczyzn (prof. Józef Kozłowski), Witrażownictwo (Edward Kwiatkowski), Rysunek i Ana-tomia (prof. A. Dargiewicz). Autor licznych realizacji z zakresu architektury wnętrz obiektów użyteczności publicznej: teatry, restauracje, kina, kawiarnie, domy kultury, wnętrza biurowe oraz stoisk wystawienniczych. Projektant lub współprojektant pomników w Bydgosz-czy, Chełmnie, Rudzkim Moście pod Tucholą. Projektant mebli, sgraffita, mozaik ceramicznych, malowideł ścien-nych itp. Autor plakatów, malowideł reklamowych, znaków firmowych. Do chwili obecnej zajmuje się gra-fiką użytkową, grafiką warsztatową, rysunkiem, malar-stwem. Twórca realizacji przestrzennych, uhonorowa-nych nagrodą publiczności, prezentowanych w Galerii BWA w Bydgoszczy w kolejnych odsłonach Biennale Plastyki Bydgoskiej: Klonowanie I i II (1998), Piramida. Ko-rzenie narodowej tożsamości (2000), Apokalipsa inaczej (2002). Pomysłodawca, twórca i aranżer swojej retro-spektywnej wystawy, scenograficznej w charakterze, Wszystko ma swój czas, zrealizowanej w Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy (2007) i w Muzeum Ziemi Chełmiń-skiej w Chełmnie (2009).

Nie mam jednoznacznego obrazu realizacji Znak czasu, bo ona swój wymiar uzyska za kilka tygodni. Opowieści i rysunki autora tylko sugerują zagospo-darowanie galerii. Znak czasu to telefon komórkowy,

który rządzi obecnie niemalże każdym człowiekiem. Stanisław Lejkowski uformował z masy papierowej sześćdziesiąt (znamienna liczba dla niego w tym roku) dłoni z przedramieniem, naturalnej wielkości. W każdej dłoni telefon o wymiarach 15×9 cm. Potem podwoił swoje formy z papier-mâché, ale nie wiem, jaka ilość pojawi się na wystawie. Na monitorach komórek obra-zy z życia Stanisława Lejkowskiego: najważniejsze foto-grafie – Wspomnień z młodości nigdy dość…, ponadto rysunki z podróży, ekslibrisy, obrazy, grafiki, wizerunki Chełmna i Bydgoszczy, czyli dzieła tworzone z potrze-by serca, a nie na zamówienie (projekty z zakresu wnę-trzarstwa zostały wykluczone).

Znak Czasu to w pewnym sensie rozmowa Stanisława Lejkowskiego ze Stanisławem Lejkowskim, a do swoich rozmów z przeszłością artysta wykorzystał najważniej-sze dla większości współczesnych ludzi urządzenie, dla wielu jedyne źródło wiadomości. Widz będzie osaczo-ny natłokiem informacji i formą plastyczną ręki z tele-fonem wielokroć powieloną w otaczających galerię lustrach. Osoba, która przypadkowo rozpocznie swoją rozmowę telefoniczną, zobaczy zmultiplikowaną wła-sną postać z komórką w dłoni – ten widok będzie do-pełnieniem wystawy, a zamierzenie twórcze Stanisława Lejkowskiego zostanie spełnione.

inf. Elżbieta Kantorek

Element realizacji Znak Czasu Stanisława Lejkowskiego

Galeria Miejska bwa Galeria Brda ul. Dworcowa 94 – Hotel BRDA. Wystawa czynna do

15.09.2015Aleksandra Bartkowiak Poza słowami – malarstwo

Aleksandra Bartkowiak (ur. 1989 w Bydgoszczy). Absolwent-ka UMK w Toruniu. Dyplom z malarstwa sztalugowego wyko-nała pod kierunkiem prof. Piotra Klugowskiego, a z malarstwa w architekturze pod kierunkiem dr. hab. Andrzeja Kałuckiego.

W jej malarstwie główne inspiracje stanowią natura oraz emocje. W analogii do rzeczywistości zastanej kreuje nowy, czysto malarski świat emocji, inspirowany naturą, która w tym przypadku jest metaforą jej własnego, intymnego świata. Cią-głe przemalowywanie, nieustanne zmaganie się z materią ma-larską, celowe popełnianie tzw. błędów technologicznych, łą-czenie farb olejnych z wodnymi to ryzyko, które musiała podjąć w celu stworzenia bytu autonomicznego.


w y d a r z e n i a

Teatr Polski 1.09.2015, godz. 12.00 – warsztaty muralskie 1.09.2015, godz. 18.00 – wernisaż muralu

Uwolnij mural

5.09.2015, godz. 19.00, Mała Scena TPB, PreMIera 6.09.2015, godz. 19.00, Mała Scena TPB 8.09.2015, godz. 19.00, Mała Scena TPB 9.09.2015, godz. 19.00, Mała Scena TPB

Mirosław Wlekły, Сварка (swarka)reżyseria: Katarzyna Szyngiera; scenografia i kostiumy: Agata Baum-gart; muzyka: Wojtek Zrałek-Kossakowski; inspicjent: Hanna Grusz-czyńska; koordynator projektu: Magda Igielska; występują: Grzegorz Artman, Beata Bandurska, Mirosław Guzowski, Martyna Peszko, Michał Wanio, Izabela Warykiewicz

Premiera spektaklu w ramach programu rezydencyj-nego „Interwencje” w TPB.

Co tak naprawdę wydarzyło się na Wołyniu i w Ga-licji Południowo-Wschodniej w 1943? Wyobrażenia tamtych tragicznych wydarzeń bywają skrajnie różne. W spektaklu „Сварка (swarka)” opieramy się na doku-mentalnym materiale zebranym w Polsce i na Ukrainie. Próbujemy spojrzeć na tamte wydarzenia z jak najszer-szej perspektywy. Oddajemy głos świadkom czystki etnicznej. Wysłuchujemy historii o przekraczaniu gra-nic człowieczeństwa, które nie mogą zostać właściwie opowiedziane, gdyż do ich opisania brakuje języka.

6.09.2015, godz. 17.00 – spotkanie z twórcami 6 .09.2015, po spektaklu – spotkanie z zespołem

aktorskim

Spotkanie z twórcami oraz aktorami spektaklu „Сварка (swarka)”

Twórcy spektaklu opowiedzą o procesie powstawa-nia projektu, który polegał na kilkumiesięcznym zbie-raniu materiałów reportażowych w Polsce i na Ukrainie. Po spektaklu publiczność będzie mogła spotkać się tak-że z aktorami zaangażowanymi w przedstawienie, któ-rzy opowiedzą o osobistym doświadczeniu mierzenia się z jedną z największych i zarazem najsłabiej zbada-nych i przedyskutowanych tragedii narodowych XX w.

11.09.2015, godz. 19.00, Mała Scena TPB 12.09.2015, godz. 19.00, Mała Scena TPB 27.09.2015, godz. 19.00, Mała Scena TPB,

spektakl z angielskimi napisami 28.09.2015, godz. 18.00, Mała Scena TPB,

spektakl z angielskimi napisami

Agnieszka Jakimiak, afrykareżyseria: Bartek Frąckowiak; dramaturgia: Agnieszka Jakimiak; sce-nografia, kostiumy: Anna Maria Karczmarska; muzyka: Krzysztof Ka-liski; reżyseria światła: Agata Skwarczyńska; występują: m.in. Klara Bielawka, Szymon Czacki, Maciej Pesta, Sonia Roszczuk

To nie jest opowieść o Ryszardzie Kapuścińskim w Afryce. Ani opowieść o Afryce. Ani o tym, jak można przedstawić Afrykę, ani o tym, jak nie należy jej przed-stawić. To nie jest historia Afryki. To historia kilku pojęć wędrujących po Europie od czasów kolonializmu przez okres dekolonizacji aż po dzisiaj.

9.09.2015, godz. 10.00, Duża Scena TPB 10.09.2015, godz. 10.00, Duża Scena TPB 15.09.2015, godz. 10.00, Duża Scena TPB 16.09.2015, godz. 10.00, Duża Scena TPB

czas trwania: 1 h 30 min z przerwą

Maria Kownacka, Plastusiowy pamiętnikreżyseria: Lena Frankiewicz; kostiumy i scenografia: Melania Muras; choreografia: Iza Chlewińska; muzyka: Marek Napiórkowski; animacje: Natalia Bucior; konsultant dziecięcy: Mikołaj Frankiewicz; asystentka scenografa: Marta Sidrów; inspicjent: Mateusz Stebliński; występują: Magdalena Łaska, Alicja Mozga/Małgorzata Trofimiuk, Artur Krajewski, Jakub Ulewicz ze specjalnym udziałem Karoliny Adamczyk jako Zosi (ma-teriał wideo)

Plastusiow y pamiętnik , fot. Magda Hueckel

Mimo że pierwszy odcinek „Plastusiowego pamięt-nika” Kownackiej ukazał się w 1931, do dziś przygody ludzika z plasteliny fascynują kolejne pokolenia dzieci.

Afr yka, fot. Magda Hueckel


w y d a r z e n i a

18.09.2015, godz. 19.00, Duża Scena TPB 19.09.2015, godz. 19.00, Duża Scena TPB 20.09.2015, godz. 18.00, Duża Scena TPB

czas trwania: 110 min z przerwą

Michał Bałucki, Klub kawalerówreżyseria: Łukasz Gajdzis; scenografia: Mirek Kaczmarek; reżyseria światła: Robert Łosicki; akordeon: Kacper Chabrowski; opracowanie muzyczne: Maciej Szymborski; występują: m.in. Karolina Adamczyk (Jadwiga Ochotnicka), Michał Czachor (Pan Motyliński), Paweł L. Gilewski (Władysław Topolnicki)

snych lęków. „Wojny...” podejmują ten problem z innej perspektywy, stawiając w centrum artystycznych dzia-łań fenomen niebezpośrednich doświadczeń – do-świadczania wojen poprzez serie medialnych obrazów i artystycznych przetworzeń. Spektakl powołuje do życia Instytut, w którym sześcioro badaczy i świadków drobiazgowo analizuje – poprzez słowo, ruch i dźwięk – zjawisko funkcjonowania w świecie, w którym wojna staje się przyczynkiem do badania ekstremalnych emo-cji, rozgrywania egotycznych scenariuszy i niestosow-nych manipulacji.

25.09.2015, godz. 21.00, górne foyer Pokaz w ramach projektu Polska New Theatre 2015

delfin, który mnie kochałreżyseria: Magda Szpecht; dramaturg: Szymon Adamczak; muzyka/wideo: Karolina Mełnicka; występują: Jaśmina Polak / Sonia Roszczuk, Andżelika Kurowska, Jan Sobolewski

W latach 60. XX w. NASA, oprócz sztandarowego pro-jektu wysłania człowieka w kosmos, finansowała także inne prace badawcze. Jednym z takich eksperymentów było badanie komunikacji człowieka z delfinami, prze-prowadzone w 1965 w sekretnym laboratorium na Ka-raibach przez dr. Johna Lilly’ego. Wzięła w nim udział Margaret Howe Lovatt, 23-letnia mieszkanka Wyspy św. Tomasza, która przez pół roku mieszkała w specjal-nym Domu Delfina z młodym delfinem o imieniu Peter. Przez 6 dni w tygodniu uczyła go angielskiego i ob-serwowała jego zachowania. Poza lekcjami cały czas spędzali razem. Między człowiekiem a zwierzęciem wytworzyła się intymna, seksualna relacja. Gdy ekspe-ryment dobiegł końca, delfin popełnił samobójstwo.

26.09.2015, godz. 21.30, górne foyer Pokaz w ramach projektu Polska New Theatre 2015

„diuna 1965. Instalacja” – wykład perfomatywny / prezentacja work-in-progressKomuna // Warszawa: diuna 1965

Cykl „Diuna” Franka Herberta jest uznawana za jed-ną z najlepszych książek SF. Specyficzna wielowątkowa i dygresyjna narracja powieści wykracza poza uwarun-kowania tego gatunku literackiego. Pisana w latach 60. i 70. powieść wizjonersko wpisuje się w najważniejsze debaty filozoficzne i geopolityczne początku XXI w. Główne wątki to: kontrolowane hodowle genetyczne, wyczerpujące się zasoby energetyczne, mieszanie kul-tur i cywilizacji, przetrwanie/rozwój ludzkości. Komuna // Warszawa na kanwie książki buduje filozoficzny esej teatralny o przyszłości.

Spektakl ma formę fikcyjnego dokumentu opisujące-go wizytę pisarza w irańskim pustynnym mieście Jazd. Tam właśnie Herbert miał nakreślić główne wątki swojej powieści. Komuna // Warszawa, odkrywając po latach „ślady” jego pobytu, od nowa opowie „Diunę”. Część filmową zrealizowano w Iranie z wykorzystaniem in-stalacji scenograficznej zaprojektowanej przez irańską artystkę Negar Farrajani.

Klub kawalerów, fot. Marcin Sauter

Odwieczna walka płci pięknej z tą „drugą” o domi-nację i panowanie nad światem przybiera różne formy i posługuje się wymyślnymi narzędziami. Istnieje jednak wiele historii o tych, którzy tej walki nie chcieli toczyć...

23.09.2015, godz. 19.00, Mała Scena TPB, PreMIera 24.09.2015, godz. 19.00, Mała Scena TPB 25.09.2015, godz. 19.00, Mała Scena TPB, spektakl

z angielskimi napisami

Agnieszka Jakimiak, Weronika Szczawińska,Wojny, których nie przeżyłamreżyseria: Weronika Szczawińska; dramaturgia: Agnieszka Jakimiak; scenografia i kostiumy: Daniel Malone; muzyka: Krzysztof Kaliski; ruch: Agata Maszkiewicz; inspicjent: Mateusz Stebliński; występują: Marta Malikowska, Maciej Pesta, Sonia Roszczuk, Jan Sobolewski, Małgo-rzata Trofimiuk, Piotr Wawer Jr.

To spektakl, który eksploruje niewygodne i wstydli-we doświadczenie naszej współczesności, właściwe podglądaczom historii (którymi w zasadzie wszyscy je-steśmy), typowe dla obserwatorów obcych wojen, rzu-cających swoje ciekawskie spojrzenia z bezpiecznego terytorium, na którym wojna jest wciąż tylko słowem, cudzym wspomnieniem, niebezpieczną fantazją. Fan-tazją niezwykle kuszącą, bo dającą prawo do zawłasz-czenia nie swoich przeżyć, obsadzenia siebie w dowol-nie wybranej roli, wyprodukowania emocjonalnych wstrząsów bez poniesienia realnych konsekwencji. Od czasu wybuchu konfliktu zbrojnego na terytorium Ukrainy wojna stała się widmem, które nawiedza polski teatr, prowokując pytania o etyczną odpowiedzialność sztuki, jej sprawczość, zdolność do ekspresji współcze-


w y d a r z e n i a

25-27 września 2015. Szczegółowy harmonogram: www.teatrpolski.pl; www.polskanewtheatre.com

Polska new Theatre 2015 – międzynarodowe spotkanie w Bydgoszczy

Polska New Theatre to międzynarodowe spotka-nie osób zainteresowanych poznawaniem i propago-waniem polskiego teatru na świecie organizowane w ramach Roku Teatru Publicznego w Polsce i Roku Teatru Polskiego na świecie przez Departament Dyplo-macji Publicznej i Kulturalnej MSZ, Instytut Teatralny im. Z. Raszewskiego w Warszawie i Teatr Polski w Byd-goszczy. Jego celem jest praktyczne zapoznanie gości z całego świata z najnowszymi zjawiskami w polskim teatrze i sztukach performatywnych oraz nawiązanie współpracy w celu badania i promowania polskiego teatru. W programie wydarzenia znajdą się spotkania z kuratorami i artystami, warsztaty i seminaria praktycz-ne oraz prezentacje przedstawień.

27-30 września 2015. Szczegółowy harmonogram: www.ptbt.e-teatr.pl/index.php; www.teatrpolski.pl

Gdzie jest teatr? – debata o współczesnych zadaniach społecznych i artystycznych teatru publicznego w Polsce

27.09.2015 Teatr Polski BydgoszczInauguracja II zjazdu Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych

Celem konferencji organizowanej w ramach II Zjazdu Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych jest podję-cie debaty na temat współczesnych zadań społecznych i artystycznych teatru publicznego w Polsce.

Hasło wywoławcze konferencji „Gdzie jest teatr?” pozwoli skierować refleksję w kilku kierunkach: po-winności teatru wynikających z tradycji, miejsca teatru w przestrzeni publicznej w Polsce, nowych zadań wy-pływających ze zmian społecznych po ’89, przemian kształtu artystycznego sztuki scenicznej związanych z rozwojem nowych form dramaturgicznych oraz włą-czaniem w obręb przedstawień strategii artystycznych innych dziedzin sztuki oraz możliwości wykorzystania teatru jako formy i narzędzia aktywizmu społecznego i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.

26.09.2015, godz. 19.00, Duża Scena TPB, spektakl z angielskimi napisami

28.09.2015, godz. 20.30, Duża Scena TPB 29.09.2015, godz. 18.00, Duża Scena TPB

Jolanta Janiczak, detroit. Historia rękireżyseria: Wiktor Rubin; dramaturgia: Jolanta Janiczak; scenografia i kostiumy: Michał Korchowiec; muzyka: Aśka Grochulska, Tomasz Wy-szomirski; reżyseria światła: Katarzyna Łuszczyk; wideo, asystent scenografa: Hanna Maciąg; asystent reżysera: Maciej Pesta; inspi-cjent: Hanna Gruszczyńska/Mateusz Tłok; występują: m.in. Paweł L. Gi-lewski, Mirosław Guzowski, Marian Jaskulski, Roland Nowak

Spektakl, dla którego ramą jest słynny mural Die-go Rivery namalowany w The Detroit Institute of Arts. Fresk ten rozpościera się na 4 ścianach muzealnego

dziedzińca. Wchodząc na dziedziniec, wkraczamy jed-nocześnie do przemysłowego miasta sportretowane-go przez Riverę w 1933, w chwili swego największego rozkwitu, gdy Detroit było nie tylko najważniejszym centrum przemysłowym, ale także miastem ikoną no-woczesności.

29.09.2015, godz. 20.30, Mała Scena TPB 30.09.2015, godz. 19.00, Mała Scena TPB

Juliusz Słowacki, Samuel zborowskireżyseria i scenografia: Paweł Wodziński; współpraca dramatur-giczna: Michał Kuziak; muzyka: Dobromiła Jaskot; opracowanie mu-zyczne: Maciej Szymborski; wideo: Mikołaj Walenczykowski; inspicjent: Hanna Gruszczyńska; występują: Grzegorz Artman, Beata Bandurska, Marian Jaskulski, Roland Nowak, Maciej Pesta, Sonia Roszczuk, Kuba Ule-wicz. Produkcja: fundacja sztuka.idea. oraz Teatr Polski w Bydgoszczy

TanI BILeT DlA CZ Y TElNIKóW BIK-u

Z wrześniowym numerem BIK-u

bilety na spektakl:

„Samuel Zborowski”

w reż. Pawła Wodzińskiego

w cenie

15 zł!

z a P r a S z a M y W T e r M I n I e :

29 września, godz. 20.30

lub 30 września, godz. 19.00

Jeden egzemplarz BIK-u uprawnia do zakupu maksymalnie

4 biletów w promocyjnej cenie.

Samuel Zborowski, fot. Monika Stolarska

Detroit. Historia ręki, fot. Magda Hueckel

Punktem wyjścia projektu jest tekst rękopisu nieza-tytułowanego utworu Słowackiego, autorska wersja dramatu, różniąca się znacznie swym układem od wy-danych i przyjętych za kanoniczne redakcji Juliusza Kleinera i Juliana Krzyżanowskiego. Wydaje się, że nad-szedł czas, by sięgnąć właśnie po ten rękopis...Produkcja spektaklu została dofinansowana w ramach Konkursu na In-scenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej „Klasyka Żywa” realizowa-nego z okazji obchodów 250-lecia teatru publicznego w Polsce. Konkurs organizują Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Insty-tut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.


w y d a r z e n i a

Festiwal Prapremier | Festival of new dramaturgies2-10 października 2015kuratorzy: Paweł Wodziński, Bartosz Frąckowiak, Marta Keil, Agnieszka Jakimiak Prapremiery – rozszerzenie formułyPojęcie „prapremiery” wymaga redefinicji i poszerzenia w związku z najnowszymi tendencjami w polskim i światowym teatrze i sztukach performatywnych. Odchodzimy od rozumienia prapremiery jako pierwszego wystawienia tekstu. Chcemy skupić uwagę widzów na nowych jakościach dramaturgicznych samych spek-takli, rodzących się na przecięciu nowych stylów sztuki aktorskiej, tekstu, fonosfery i muzyki, architektury i wizualności, ruchu i tańca, nowych mediów, materiałów dokumentalnych i archiwalnych, których oryginal-ne układy, kompozycje, partytury i struktury niejednokrotnie stanowią o ich wartości dramaturgicznej. To właśnie w tym obszarze – „nowych dramaturgii” – zachodzą najciekawsze zmiany w europejskim i świato-wym teatrze, w nim rodzą się najbardziej wartościowe zjawiska. Pojęcie „prapremiery” zdefiniować chcemy również problemowo i tematycznie (odchodząc od kontekstu estetycznego, łączonego zazwyczaj z tym sło-wem) jako inicjowanie nowych projektów w sferze społecznej, politycznej, ekonomicznej, kulturowej, pro-ponowanie alternatywnych rozwiązań, innych możliwych „światów”, rehabilitację zarówno kategorii „utopii”, jak też „nowości”, często nieobecnych i wykluczanych z debaty publicznej ostatnich lat (postmodernistyczna dewaluacja „nowości”, koniec polityki, koniec historii).

Międzynarodowy programZwiększając liczbę spektakli (9 polskich i 6 zagranicznych z Chorwacji, Niemiec, Libanu, Serbii, Wielkiej Bry-tanii) prezentowanych na Festiwalu, rozszerzamy jego program o kilka spektakli zagranicznych twórców (za-równo tych uznanych, jak też zupełnie nowych, odkrywanych dla polskiej publiczności przez Festiwal) oraz zaprosić zagranicznych kuratorów, krytyków, badaczy i dyrektorów artystycznych, sprawiając, że Festiwal stanie się istotnym miejscem promocji polskiego teatru oraz konfrontacji idei i myśli teatralnych. Istotną war-tością będą też międzynarodowe koprodukcje.

nurty tematyczneDużą część zaproszonych spektakli skupić chcemy w nurcie tematycznym, w którym każdorazowo proble-matyzowany będzie inny rodzaj relacji pomiędzy dramaturgią i konkretnym zjawiskiem-problemem (np. dra-maturgie wojny, dramaturgie kryzysów i konfliktów, dramaturgie utopii), konfrontując różne sposoby podej-mowania tych problemów przez twórców zagranicznych i polskich. Podczas tegorocznej edycji szczególnie ważnym nurtem będą dramaturgie wojen i konfliktów.

biuro festiwalu prapremierteatr polski bydgoszczal. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz52 33 97 840 | 52 33 97 841 | 52 33 97 [email protected] | www.festiwalprapremier.pl

PRAPREM

IER

BYDGOSZCZFESTIWAL

festival

dramaturgiesof new

www.festiwalprapremier.pl

2–10.102015


w y d a r z e n i a

Opera Nova w Bydgoszczy 9.09.2015, środa, godz. 19.00 (spektakl zamknięty) 13.09.2015, niedziela, godz. 19.00 14.09.2015, poniedziałek, godz. 19.00 17.09.2015, czwartek, godz. 19.00 (spektakl zamknięty) 19.09.2015, sobota, od. 19.00 20.09.2015, niedziela, godz. 19.00

Księżniczka czardasza operetka Emmericha Kálmána

Kierownictwo muzyczne Piotr WajrakReżyseria Wojciech adamczykChoreografia zofia rudnickaKostiumy Maria BalcerekScenografia Marcelina Początek-KunikowskaPrzygotowanie chóru Henryk Wierzchoń

To arcydzieło operetki powstawało w przededniu I woj-ny światowej. Libretto oddaje prawdę o zmieniającym się świecie: przemianach w obyczajowości, rozpadzie starych struktur społecznych. W 1914 roku Kálmán mógł już liczyć na współpracę z najwybitniejszymi librecista-mi wiedeńskimi. Leo Stein i Béla Jenbach przedstawili mu libretto osnute wokół miłości syna arystokratycznej rodziny austriackiej zbliżonej do dworu cesarskiego do szansonistki z budapeszteńskiego teatrzyku. Kálmán pracował nad muzyką, gdy pracę przerwał mu wybuch I wojny światowej. Ostatecznie operetka miała pre-mierę 13 listopada 1915 roku na scenie Johann-Strauss Theater. Odtąd datuje się jej pełen sukcesów „pochód” przez najlepsze sceny muzyczne Europy.

Nasza realizacja sytuuje akcję sceniczną w Polsce międzywojennej: w Warszawie i Wilnie, w modnym lo-kalu, którego bywalcami są m.in. sanacyjni oficerowie oraz w pałacu kresowej arystokracji. Wizja reżyserska zaproponowana Wojciecha Adamczyka spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem przez widzów.

Głosy mediów:„Księżniczka czardasza” jest najkosztowniejszym spek-

taklem w historii Opery Nova. Na jej potrzeby uszyto aż 350 kostiumów autorstwa Marii Balcerek. Ten przepych ma jednak swoje uzasadnienie. Spektakl ma znakomitą obsadę”. Urszula Guźlecka, TVP Bydgoszcz

„A pomiędzy tymi filmowymi ramami obraz piękny i bo-gaty. Nieśmiertelne arie, których w „Księżniczce...” jest bez liku, brzmią równie urzekająco, gdy zamiast węgierskiego huzara, śpiewa je polski porucznik w czapce z rogatywką”. Jarosław Reszka, „Express Bydgoski”

15.09.2015, wtorek, godz. 19.00POLSKI BaLeT narOdOWy. Występ gościnny w ra-mach tournée Polskiego Baletu narodowego z oka-zji 250-lecia teatru publicznego w Polsce„OBSeSJe”Wieczór baletowy w trzech częściach

adaGIO & SCHerzOChoreografia Krzysztof PastorMuzyka Franz Schubert (Kwintet smyczkowy C-dur, D 956, część II i III)

Scenografa i projekcje Małgorzata SzabłowskaKostiumy Marta FiedlerŚwiatła Maciej Igielski

POWraCaJĄCe FaLeChoreografia emil WesołowskiMuzyka Mieczysław Karłowicz (Powracające fale)Scenografia Boris KudličkaKostiumy Irena BiegańskaŚwiatła Maciej Igielski

MOVInG rOOMSChoreografia Krzysztof PastorMuzyka alfred Schnittke (Concerto grosso I: Caden-za-Rondo-Postludio)Henryk Mikołaj Górecki (Koncert na klawesyn i or-kiestrę smyczkową op. 40)Kostiumy Oliver HallerŚwiatła Bert dalhuysen

Obsesje ogarniają nas, niepokoją, dręczą, prześladują. Lęki i fascynacje, podejrzenia i zazdrości, widma prze-szłości i złe przeczucia. Sztuka reaguje na nie, wyraża, pobudza, przestrzega, czasem łagodzi. Także balet i teatr tańca – najskuteczniej w kameralnych przestrze-niach. W tym spektaklu towarzyszą one dwóm czoło-wym polskim choreografom. Obie kompozycje Krzysz-tofa Pastora, „Adagio & Scherzo” i „Moving Rooms” – każda na swój sposób, grają na naszych nastrojach i emocjach czystą formą choreograficzną, plastyką tań-ca neoklasycznego, barwami przestrzeni i grą świateł, przy muzyce wielkich mistrzów: Schuberta, Schnittke-go i Góreckiego. Warto wspomnieć, że te dwa balety Krzysztofa Pastora znalazły się w czerwcu 2015 roku w programie prestiżowych występów gościnnych Pol-skiego Baletu Narodowego w Nowym Jorku i Waszyng-tonie. W programie wieczoru baletowego „Obsesje” przedziela je wyrazisty balet „Powracające fale” Emila Wesołowskiego na dwoje tancerzy, gdzie najprostsze relacje pomiędzy kobietą i mężczyzną stale zmieniają swoje barwy i uderzają w widza jak fale poematu sym-fonicznego Mieczysława Karłowicza. W spektaklu biorą udział czołowi soliści Polskiego Baletu Narodowego, a wśród nich: Yuka Ebihara, Maria Żuk, Marta Fiedler, Maksim Woitiul, Vladimir Yaroshenko i Paweł Koncewoj.

25.09.2015, piątek, godz. 19.00 26.09.2015, sobota, godz. 19.00 27.09.2015, niedziela, godz. 19.00 28.09.2015, poniedziałek, godz. 19.00 29.09.2015, wtorek, godz. 19.00 – ostatnie (115.)

przedstawienie – pożegnanie z tytułem„naBUCCO” opera Giuseppe Verdiego

kierownictwo muzyczne Maciej Figasinscenizacja i reżyseria ryszard Perytscenografia andrzej Sadowskiprzygotowanie chóru Henryk Wierzchoń

Z dorobku kompozytorskiego Giuseppe Verdiego przy-najmniej połowa utrzymuje się dziś z wielkim powodze-niem w repertuarach teatrów muzycznych całego świata.


w y d a r z e n i a

Pierwszym wielkim sukcesem była opera „nabuc-co”. Libretto bazuje na faktach z burzliwych dziejów Babilonii i Izraela. Tytułem opery jest włoskie imię wiel-kiego Nabuchodonozora – słynnego wojownika i bu-downiczego potęgi jednego z najwspanialszych miast starożytności. Za jego panowania przypada rozkwit Babilonu: otoczył miasto podwójnym murem, wzniósł pałace, wielką bramę Isztar. W 586 roku zburzył Jerozo-limę i uprowadził do niewoli znaczącą warstwę ludno-ści Izraela, w tym potomków znakomitych rodów. Już po śmierci swego władcy Babilon podupadł stając się łupem Cyrusa, władcy Persów, który przywrócił Żydom wolność…

Opera Verdiego wykorzystuje tylko pewne wątki i po-stacie historyczne. Osnowa akcji zaczerpnięta z niewoli babilońskiej Żydów jest pretekstem dla dramatycznego rozwoju akcji i wspaniale zilustrowana muzyką; libretto obfituje w wyraziste osobowości i gwałtowne uczucia. Jedną z najpiękniejszych partii jest słynne „Va, pensie-ro…”, które jest chyba najbardziej rozpoznawalnym „chóralnym przebojem operowym”.

Zanim „Nabucco” uczynił swego twórcę sławnym, ba, uwielbianym i sięgającym po kolejne laury, Verdi przeżył osobiste tragedie: córka i syn umierali kolejno, dożywszy każde po 16 miesięcy. 26-letnia żona umarła na zapalenie mózgu. W ciągu dwóch lat Verdi utracił całą rodzinę. W tej przygnębiającej sytuacji miał pisać wcześniej zakontraktowaną operę komiczną; jak łatwo przewidzieć, „Dzień królowania” poniósł klęskę. Verdi utracił wiarę w siebie, w swój talent. Jednak impresa-rio La Scali dosłownie „wcisnął” mu libretto „Nabucca”. Jak wspominał Verdi, jego wzrok padł na werset „Va pensiero sull’agli dorate” (Wznieś się myśli na skrzy-dłach złocistych): „Przebiegłem oczami dalsze linijki

i doznałem silnego wstrząsu, tym bardziej, iż była to niemalże parafraza Biblii, której lektura zawsze mnie porywała”. Pracując nad dziełem, Verdi odczuwał po-wracającą energię i chęć do życia. Premiera 9 marca 1842 roku była wielkim sukcesem artystycznym. Wraz z przyszłym powodzeniem finansowym stał się znany i modny. „Va pensiero…” śpiewane na całym Półwyspie Apenińskim zrobiło więcej dla sprawy zjednoczenia Włoch niż setki płomiennych odezw.

Bydgoską realizację opery cechuje scenograficzny rozmach, pełne plastycznej urody obrazy sceniczne, reżyseria oddająca dramatyzm libretta i świetna strona muzyczna.

Nic dziwnego, że przez 20 lat „Nabucco” obecny w repertuarze Opery Nova gromadził komplety wi-dzów. Premiera tej Verdiowskiej opery odbyła się pod-czas II Bydgoskiego Festiwalu Operowego w 1995 roku. Wśród jej realizatorów wymienić należy wielkie nazwi-ska twórców polskiego teatru operowego: reżysera Ryszarda Peryta i scenografa Andrzeja Sadowskiego. Kierownictwo muzyczne sprawował Maciej Figas.

Przez te lata rolę tytułową na bydgoskiej scenie wy-konywali wybitni śpiewacy barytonowi, m.in. Florian Skulski, Wiesław Bednarek, Andrij Shurkan, obecnie Adam Woźniak i Rafał Songan.

Zapraszamy na 5 przedstawień, które zakończą sce-niczny byt „Nabucca” w Operze Nova. Ostatnie z nich (115., licząc od premierowego) odbędzie się 29 września.

Z przedstawień gościnnych w Operze Nova:6 września: musical „Kariera nikodema dyzmy” w re-żyserii Wojciecha Kościelniaka. Wykonuje zespół Teatru Syrena.

inf. Ewa Chałat

Verdi. Nabucco, fot. Marek Chełminiak


w y d a r z e n i a

Muzeum Okręgowe im. l. Wyczółkowskiego

Święto Szlaku Wody, Przemysłu i rzemiosła TeH2O w Bydgoszczy – TehoFestW ramach XXIII europejskich dni dziedzictwa Utracone dziedzictwo

12.09.2015, godz. 10.00-20.00, Exploseum, godz. 12.00-20.00 oddziały MOB w Śródmieściu, wstęp wolny

exploseum, ul. alfreda nobla10.00 – oficjalne otwarcie TehoFest10.00, 12.00, 14.00, 16.00, 18.00 – Poznaj Exploseum

– oprowadzanie w towarzystwie Alfreda Nobla (budynek 1133)

10.00-19.00 – Misja specjalna – kącik małego i duże-go komandosa (sztafeta, wojskowy marsz pod przeszkodą, zabawa w tip top, malowanie twarzy, wiązane pary, bieg z łyżeczką oraz malowanie żoł-nierza, połączone z prezentacją prac plastycznych i wiele innych atrakcji)

10.00-19.00 – Śladami Indiany Jonesa – gra terenowa 11.00-18.00 – Operacja Exploseum – pokazy w wyko-

naniu grupy inscenizacji historycznej Dromedar połączone z prezentacją ciężkiego sprzętu woj-skowego (m.in. samochód pancerny SdKfz 222 z napędem na cztery koła, produkowany w Niem-czech w latach 1935-1944 oraz motocykl BMW R71 – jeden z najpopularniejszych środków transportu niemieckiej armii)

11.30-12.00 – Dziedzictwo przemysłowe na Szlaku ERIH – wykład dr Adama Hajdugi (sala kinowa Explo-seum, budynek 1115);

Prezentacja dra Hajdugi przybliży specyfikę Eu-ropejskiego Szlak Dziedzictwa Przemysłowego (ang. European Route of Industrial Heritage) czyli sieci łączącej ponad 850 europejskich obiektów dziedzictwa przemysłowego takich jak krajobrazy postindustrialne, nieczynne kompleksy przemy-słowe czy pojedyncze zakłady.

12.00-16.00 – Weź udział w konkursie i „ustrzel” nagro-dę (szczegóły w punkcie informacyjnym)

12.00-18.00 – Cel…pal – możliwość spróbowania sił na strzelnicy dynamicznej zorganizowanej przez firmę IPRON

12.00-20.00 – Odkryj historię budynków 1134, 1133, 1137 i 1115 – samodzielne zwiedzanie

13.00-16.00 – Wybuchowa historia w Exploseum – poka-zy chemiczne z pracownią Mały Inżynier

16.00-20.00 – projekcja filmów w ramach Kina pod chmurką:

Obrońcy Skarbów – film, w reż. George’a Clooney’a, opowiada o grupie alianckich żołnierzy i cywil-nych specjalistów, którzy zostają wysłani na front do zachodniej Europy aby odzyskać skradzione przez nazistów dzieła sztuki, zanim zostaną one zniszczone w wyniku działań wojennych. W filmie występują m.in. Georg Clooney, Matt Damon, Bill Murray, Cate Blanchett oraz John Goodman.

Życie jest piękne – nagrodzony trzema Oscarami (za najlepszą rolę męską, najlepszy film niean-glojęzyczny i muzykę) film Roberta Benigniego z 1997 r. Film Benigniego to obraz okrutnej epoki pieców krematoryjnych, obozów koncentracyj-nych i nienawiści do Żydów, który włoski reżyser genialnie przetworzył przez dodanie do niego pa-rodystycznych elementów i wybiórczości faktów historycznych.

Na uczestników czekają także punkty gastronomiczne (m.in. potrawy z kuchni polowej i grilla) oraz możliwość przejażdżki pojazdem Airwheel S3. W leśnej scenerii dawnej pohitlerowskiej fabryki materiałów wybucho-wych będzie można również spotkać Mariana Rejew-skiego (wraz z małżonką), który chętnie opowie o sekre-tach niemieckiej maszyny szyfrującej – Enigmie.

Organizator zastrzega sobie prawo do ewentualnych zmian w programie oraz informuje, że wjazd dla samochodów osobowych na teren Exploseum będzie zamknięty. Do Exploseum kursuje linia 68E oraz zabytkowy auto-bus linii 102.

zbiory archeologiczne, ul. Mennica 212.00-18.00 – Garncarz – z cyklu dawne rzemiosło – po-

kaz połączony z prezentacją wyrobów garncarskich12.00-20.00 – U zarania Bydgoszczy – aktywne zwie-

dzanie stałych ekspozycji archeologicznych wraz z ich kuratorami

europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 412.00-14.00 – Poszukiwacze zaginionej monety – łowie-

nie monet sitami (plener)12.00-15.00 – W muzealnym skarbcu. Najznamienitsze

rodzime monety – warsztaty artystyczne dla dzieci i rodziców

12.00-18.00 – Mincerz – z cyklu dawne rzemiosło – pokaz ręcznego wybijania monet, połączony z możliwo-ścią nabycia samodzielnie wybitej monety

12.00-20.00 – Dzieje pieniądza. Średniowiecze – aktyw-ne zwiedzanie wraz z kuratorem wystawy

12.00-20.00 – Wycieczka Kanałem Bydgoskim ze szczur-kiem Kanalikiem – prezentacja wystawy w plenerze

Galeria Sztuki nowoczesnej, ul. Mennica 812.00-18.00 – Olejarz – z cyklu dawne rzemiosło – pokaz

połączony z możliwością własnoręcznego tłocze-nia oleju lnianego i rzepakowego

12.00-20.00 – Utracone skarby – prezentacja multime-dialna ukazująca zaginione i zrabowane dzieła


w y d a r z e n i a

O b i e k t m i e s i ą c a

sztuki ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Byd-goszczy

12.00-20.00 – Galeria Sztuki Nowoczesnej – aktywne zwiedzanie wraz z kuratorem wystawy

dom Leona Wyczółkowskiego, ul. Mennica 712.00-18.00 – Warsztat papieru czerpanego – z cyklu

dawne rzemiosło – pokaz zabytkowych i unikal-nych narzędzi do wytwarzania papieru m.in. tradycyjnej drewnianej prasy śrubowej, drew-nianej beczki, starej lakownicy

12.00-20.00 – Twórczość Leona Wyczółkowskiego (1852-1936) – aktywne zwiedzanie wraz z kura-torem wystawy

12.00-20.00 – Wyczółkowski w puzzlach – zabawy z układankami dla dzieci (i nie tylko)

Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-1112.00-15.00 – Zaprojektuj swoją pocztówkę! – ro-

dzinne warsztaty tworzenia widokówek z byd-goskimi motywami (w oparciu o eksponaty zebrane na wystawie Od Starego Rynku do Placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy)

12.00-18.00 – Powroźnik – z cyklu dawne rzemiosło – pokaz robienia sznurów, powrozów i knotów z naturalnego lnu oraz konopi z możliwością samodzielnego wykonania własnego powrozu

12.00-20.00 – aktywne zwiedzanie wraz z kurato-rami wystaw: Jerzy Puciata (1933-2014) i Od Sta-rego Rynku do Placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy

12.00-20.00 – Bydgoszcz na starej fotografii – prezen-tacja wystawy w plenerze

14-16 września 2015 roku, Hotel Campanille, ul. Jagiellońska 59, Bydgoszcz Organizator: Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy

„Sztuka w muzeum”III Konferencja naukowa z cyklu Muzeum – formy i środki prezentacji

Zapraszamy na trzecią konferencję naukową z cyklu Muzeum – formy i środki prezentacji – podejmującego problematykę muzealną związaną z ukazywaniem kon-kretnych rodzajów zbiorów i działaniami temu towarzy-szącymi.

Zainteresowani chcący wysłuchać referatów pod-czas konferencji proszeni są o kontakt z Organizatorem: [email protected]

Szczegółowe informacje oraz program znajdują się na stronie www.muzeum.bydgoszcz.plKonferencja zorganizowana pod auspicjami Polskiego Komitetu Naro-dowego International Council of Museums oraz Stowarzyszenia Muzeal-ników Polskich. Patronat honorowy nad nią objęło Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Marszałek Województwa Kujawsko-Pomor-skiego Piotr Całbecki oraz Prezydent Miasta Bydgoszczy Rafał Bruski. Współorganizatorem konferencji jest Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów.

Jerzy Puciata, Bez komentarza, 1975Obraz będący muzealnym obiektem miesiąca wpisuje się w nurt sztuki o charakterze publicystycznym. Autor pracy – Jerzy Puciata – malarz, animator życia kultural-nego, społecznik zaangażowany politycznie – nazy-wał ją pieszczotliwie „śmietniczkiem”. Obraz, którego źródeł należy szukać w refleksji nad naturą, powstał w okresie, gdy uroczyście obchodzono 30-lecie PRL. W kontekście tym prezentowana realizacja nabiera szczególnej wymowy o charakterze sarkastycznym. Zebrane w kolażu odpadki, otoczone patetyczną złotą ramą, sugestywnie prezentują widzowi „osiągnięcia” trzydziestolecia. Praca została zakupiona od autora do zbiorów Muzeum w 1979 roku.

Obraz można oglądać na wystawie Jerzy Puciata (1933-2014) w Spichrzach nad Brdą, czynnej do 27 września.

Inga Kopciewicz

Jerz

y Pu

ciat

a, B

ez k

omen

tarz

a, 1

975,

ole

j, ko

laż,

płó

tno

, 120

×90

cm


w y d a r z e n i a

26.09.2015, godz. 13.00, Galeria Sztuki Nowocze-snej, ul. Mennica 8, Dom Leona Wyczółkowskie-go, ul. Mennica 7 – wernisaż, wstęp wolny. Wystawa czynna do 6 grudnia 2015 roku

„Wielość w jedności. Litografia i techniki druku płaskiego w Polsce po 1900 roku”

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy przygotowało retrospektywną wystawę graficzną Wielość w jedności. Litografia i techniki druku płaskiego w Polsce po 1900 roku, włączoną do progra-mu Międzynarodowe Triennale Grafiki – Kraków 2015. Ekspozycja stanowi trzecią edycję cyklu wystaw gra-ficznych, rozpoczętego pokazem Wielość w jedności. Drzeworyt polski po 1900 roku (2009), kontynuowanego wystawą Wielość w jedności. Techniki wklęsłodruku w Pol-sce po 1900 roku (2012).

Ekspozycja obrazuje dzieje i rozwój jednej z trady-cyjnych grup technik graficznych – druku płaskiego z wiodącą techniką litografii. Na wystawie został zapre-zentowany zespół około 250 plansz graficznych, autor-stwa wybitnych twórców, dla których główną formę artystycznej wypowiedzi od strony warsztatowej sta-nowiły techniki druku płaskiego – litografia klasyczna

i jej odmiany oraz pokrewne techniki druku, a także rozwiązania niekonwencjonalne i nowoczesne tech-niki eksperymentalne. Na tytułową wielość, zarówno w zakresie formalno-stylistycznym, tematycznym, jak i warsztatowym złożą się dzieła wypożyczone z presti-żowych zbiorów – kilkunastu muzeów i bibliotek, pra-ce użyczone przez współcześnie tworzących artystów grafików oraz plansze ze zbiorów własnych Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy.

Podczas trwania ekspozycji zostanie zorganizowana sesja naukowa (22-23 października 2015) poświęcona zagadnieniom historii i współczesności litografii oraz technik druku płaskiego w Polsce, której celem będzie wzbogacenie problematyki zobrazowanej na wystawie.

Tegoroczna edycja, w znacznym zakresie poświęco-na litografii, wpłynęła na podjęcie ważnej inicjatywy. Patron naszej instytucji – Leon Wyczółkowski, określany mianem „ojca nowoczesnej litografii polskiej” zostanie patronem nagrody fundowanej przez bydgoskie Mu-zeum, przyznanej artyście – uczestnikowi konkursowej Wystawy Głównej Międzynarodowego Triennale Grafi-ki – Kraków 2015.

Barbara Chojnacka

Lucjan Mianowski, Głowa 7, 1967, litograf ia trójbarwna pędzlem i prószem

Konrad Strzednicki, W pracowni litograficznej, 1956, litograf ia kredką, wł. Muzeum Narodowe w Krakowie

Stanisław Kuczborski, Taniec wokół chochoła w „Weselu” Stanisła-wa Wyspiańskiego, 1904, plansza z Teki Melpomeny. Autolitografie, Kraków 1904, autolitograf ia trójbarwna pędzlem, kredką i pró-szem, wł. Muzeum Narodowe w Krakowie


w y d a r z e n i a

26.09.2015, Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 – wernisaż, wstęp wolny. Wystawa czynna do 6 grudnia 2015 roku

„Grafika gra sztuki”Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego

w Bydgoszczy zorganizowało wystawę Grafika gra sztu-ki, przygotowaną przez Wydział Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie pod kierunkiem prof. Doroty Folgi-Januszewskiej, kuratora projektu. Premierowa odsłona ekspozycji odbyła się w Galerii Salon Akademii w warszawskiej ASP.

Bydgoski pokaz obejmuje ok. 150 obiektów – matryc do wielu technik graficznych, od najstarszej drzeworytu, aż do współczesnych np. instalacji multimedialnych. Za-sadniczym celem prezentacji jest przedstawienie intere-sującego projektu z dziedziny grafiki – wystawy, na któ-rej nie są eksponowane plansze graficzne, ale matryce ukazujące pierwszy etap pracy nad dziełem, od zamysłu i koncepcji, poprzez kształtowanie matrycy, do samego procesu artystyczno-warsztatowego poprzedzającego i prowadzącego do powstania odbitki – etapu pracy ob-razującego „niezwykłość graficznego myślenia”.

Ekspozycję tworzą dzieła kilku pokoleń warszaw-skich grafików związanych ze środowiskiem Szkoły Sztuk Pięknych, a następnie Akademii Sztuk Pięknych, m.in. matryce autorstwa uznanych już mistrzów pol-skiej grafiki: Edmunda Bartłomiejczyka, Władysława Skoczylasa, Tadeusza Makowskiego i Andrzeja Jurkie-wicza, jak i twórców działających współcześnie: An-drzeja Węcławskiego, Błażeja Ostoja-Lniskiego, Mate-usza Dąbrowskiego i Macieja Januszewskiego.

Barbara Chojnacka

6.09.2015, godz. 11.00-13.00, Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2. Obowiązują zapisy od poniedziałku do piątku w godz. 8.00-16.00 pod numerami telefo-nów 52 585 99 14, 52 585 99 10, 52 585 99 11

niedziela w Muzeum „do It yourself – warsztaty tworzenia biżuterii”

W ramach wystawy archeologicznej „Na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Bydgoszcz i region u zarania dziejów” zapraszamy na rodzinne warsztaty tworzenia biżuterii. Wykonaj z nami własną ozdobę inspirowaną prehistorią.

24.09.2015, godz. 17.00, Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11, wstęp wolny

Spotkanie poświęcone życiu i twórczości Jerzego Puciaty (1933-2014)

Sylwetkę twórczą artysty zaprezentuje dr Ewa Urbańska: „Przez wiele lat nazwisko Jerzy Puciata było dla bydgoszczan synonimem artysty i malarza. Puciatę „się znało”, niezależnie czy tylko ze słyszenia, czy obracając się w środowisku artystycznym, „Puciaty”, czyli malowane przez Niego obrazy z motywami bydgoskimi kupowało się i kolekcjonowało […]”

W panelu dyskusyjnym wezmą również udział Małgo-rzata Puciata-Mroczynska, Zdzisław Pruss, Piotr Siemasz-ko oraz Sonia Zengel. Prowadzenie: Urszula Guźlecka.

Spotkanie odbywa się w ramach cyklu Muzealne Perły.

27.09.2015, godz. 12.00-15.00, Exploseum, ul. Alfreda Nobla, wstęp wolny

explo niedziela „Krótka historia transportu”

Explo Niedziela to propozycja dla wszystkich, któ-rych fascynuje nauka i historia połączona z przygodą i świetną rozrywką. Wrześniowe spotkanie poświęcone będzie rozwojowi transportu. W programie m.in. wy-kłady oraz pokazy unikatowych środków transportu.

Szczegółowe informacje znajdą się już wkrótce na stronach: www.exploseum.pl oraz www.muzeum.byd-goszcz.pl

Wystawy czasowe: Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11

„Jerzy Puciata (1933-2014)”. Wystawa czynna do 27 września 2015 roku.

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8, Wyspa Młyńska

„Wielość w jedności. Litografia i techniki druku pła-skiego w Polsce po 1900 roku”. Wystawa czynna do 6 grudnia 2015 roku.

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4„dzieje pieniądza. Średniowiecze”. Wystawa czynna do 30 kwietnia 2016 roku.

Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2„Grafika gra sztuki”. Wystawa czynna do 6 grudnia 2015 roku.

Exploseum, ul. Alfreda Nobla„Życie sportowe żołnierzy polskich w niewoli nie-mieckiej w latach 1939-1945”. Wystawa czynna do 30 września 2015 roku.„Książka w obozach polskich jeńców wojennych na terenie III rzeszy i krajów okupowanych (1939-1945)”. Wystawa czynna do 30 września 2015 roku.

Wystawy stałe: Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2

„na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Bydgoszcz i region u zarania dziejów”.„W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośre-dniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic”

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4„Mennica bydgoska”„Wyspa Młyńska – historia i teraźniejszość”

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8„Galeria Sztuki nowoczesnej”

Dom Leona Wyczółkowskiego, ul. Mennica 7„Twórczość Leona Wyczółkowskiego (1852-1936)”

Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11„Od Starego rynku do placu Wolności. Spacer ulica-mi międzywojennej Bydgoszczy”

Exploseum, ul. Alfreda Nobla„eXPLOSeUM – Centrum techniki wojennej daG Fa-brik Bromberg”

inf. Natalia Szczerbińska


w y d a r z e n i a

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna 5.09.2015, sobota, godz. 11.00, Biblioteka Główna

i biblioteki osiedlowe WiMBPnarodowe Czytanie „Lalki” Bolesława Prusa

To już czwarta edycja akcji Narodowe Czyta-nie, zainicjowanej przez Prezydenta Rzeczypo-spolitej Polskiej Broni-sława Komorowskiego. Podstawowym celem przedsięwzięcia jest po-pularyzacja czytelnic-twa, zwrócenie uwagi na bogactwo polskiej literatury, potrzebę dbałości o polszczyznę oraz wzmocnienie poczucia wspólnej tożsamości.

Wszystkich zainteresowanych udziałem w akcji pro-simy o przybycie z własnym egzemplarzem „Lalki” Bo-lesława Prusa i z wybranym fragmentem, który będzie publicznie odczytany.

Publiczne czytanie „Lalki” Bolesława Prusa odbędzie się tego dnia w całej Polsce, zapraszamy do Biblioteki Głównej i bibliotek osiedlowych WiMBP: • BibliotekaGłówna/StaryRynek24–dziedziniec,

godz. 11.00 – Wspólne czytanie fragmentów „Lal-ki”, konkurs na najpiękniejszą interpretację.

• Śródmieście–filianr5/ul.Pomorska80-86,godz.12.00 – Konkurs na najpiękniejszą interpretację czytanego fragmentu „Lalki” Bolesława Prusa pt. „O pukiel Izabeli Łęckiej”

• Bartodzieje–filianr21/ul.M.Skłodowskiej-Curie33a, godz. 10.00 – „Lalka” łączy pokolenia – wspól-ne czytanie w wykonaniu uczniów z pobliskiego gimnazjum i czytelników biblioteki.

• Błonie–filianr16/ul.Broniewskiego1,godz.11.00– „Lalka” Bolesława Prusa w interpretacji Teatru Form Różnych Nasza Klasa.

• Fordon–Przylesie–filianr15/ul.Brzęczkowskie-go 2, godz. 10.00 – Narodowe Czytanie „Lalki” Bo-lesława Prusa połączone z wykładem dr. Marcina Smolińskiego, literaturoznawcy, pt. „Lalka jako po-wieść o trzech pokoleniach idealistów polskich”.

Wybrane zajęcia edukacyjne we wrześniu: 4.09.2015, godz. 17.00, WiMBP

(Filia nr 4 dla dorosłych, ul. Czerkaska 11)„Wiersze o śmierci. Wiersze o miłości” – wieczór au-torski Jarosława Stanisława Jackiewicza, podczas którego poeta zaprezentuje swoje najnowsze, dotąd niepublikowane, wiersze”.

5.09.2015, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Brzęczkowskiego 2)

narodowe Czytanie „Lalki” Bolesława Prusa połączo-ne z wykładem dr. Marcina Smolińskiego pt. „Lalka jako powieść o trzech pokoleniach idealistów polskich”.

Godzinami o książkach – dyskusyjne Kluby Książki w WiMBP.

14 Dyskusyjnych Klubów Książki działa w filiach Wo-jewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej. Szczegóły dotyczące ich działalności publikowane są na stronie: dkk.wimbp.man.bydgoszcz.pl. Realizowany przez WiMBP przy wsparciu finansowym Instytutu Książki program DKK obejmuje także spotkania autorskie.

22.09.2015, godz. 18.00, Biblioteka Główna WiMBP, Sala Wykładowa

Spotkanie autorskie z Mają Komorowską – aktorką teatralną i filmową, od 1991 profesorem Aka-demii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie. Ukończyła Wydział Aktorski PWST w Krakowie. Zade-biutowała w 1960 w krakowskim Teatrze Groteska. Wy-stępowała na deskach m.in. Teatru 13 Rzędów w Opolu oraz teatrów Współczesnego i Polskiego we Wrocławiu. Od 1972 związana z warszawskim Teatrem Współcze-snym. Zagrała ponad 30 ról w Teatrze Telewizji. Ma na swoim koncie wiele ról filmowych. Za jej filmowy debiut uważa się rolę w filmie K. Zanussiego pt. Życie rodzin-ne. Laureatka nagród polskich i zagranicznych. Autorka książki 31 dni maja. W formie książkowej opublikowane zostały rozmowy z M. Komorowską – przeprowadzone przez Barbarę Osterloff, wydane pt. Pejzaże oraz prze-prowadzone przez Tadeusza Sobolewskiego, noszące tytuł Pytania, które się nie kończą. Tę ostatnią książkę,

której premiera miała miejsce w październiku 2014, aktorka będzie pro-mowała w Bydgoszczy. Wstęp za okazaniem wej-ściówek (do odbioru od 15.09.2015, godz. 16.00, w Wypożyczalni Biblio-teki Głównej, Stary Ry-nek 24 – pierwszeństwo mają członkowie Dysku-syjnych Klubów Książki). Serdecznie zapraszamy!

inf. Lucyna Partyka

3.09.2015, czwartek, godz. 18.00 10.09.2015, czwartek, godz. 18.00 17.09.2015, czwartek, godz. 18.00 24.09.2015, czwartek, godz. 18.00

Biblioteka Główna – Strych, Stary Rynek 24PrOJeKTOr

To nie kino, nie klub filmowy, nieregularnie albo cy-klicznie. Na strychu biblioteki prócz ciekawych filmów czekać będą na Was leżaki i wygodne pufy. W sercu miasta, za darmo. Zapraszamy na seanse w ramach cy-klu Projektor. Każdego miesiąca zaprezentujemy nowy zestaw filmów, wśród nich absolutne klasyki i obrazy mniej popularne, te ambitne i zupełnie rozrywkowe. Szczegóły na biblioteka.bydgoszcz.pl.


w y d a r z e n i a

5.09.2015, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 21 dla dorosłych, ul. M. Skłodowskiej-Curie 33a)

„Lalka” łączy pokolenia – wspólne czytanie w wyko-naniu uczniów Gimnazjum nr 8 i czytelników biblioteki – impreza w ramach Narodowego Czytania.

5.09.2015, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 16 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Broniewskiego 1)

„Lalka” Bolesława Prusa w interpretacji Teatru Form różnych „nasza Klasa” – impreza w ramach Na-rodowego Czytania.

5.09.2015, godz. 12.00, WiMBP (Filia nr 5 dla dorosłych, ul. Pomorska 80-86)

Konkurs na najpiękniejszą interpretację czytanego fragmentu „Lalki” Bolesława Prusa pt. „O pukiel Izabeli Łęckiej”.

10.09.2015, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 5 dla dorosłych, ul. Pomorska 80-86)

O pewnej „Bardzo głodnej gąsienicy” – zajęcia lite-rackie na podstawie książki Erica Carle’a.

18.09.2015, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 14 dla dzieci i młodzieży, ul. Bohaterów Kragujewca 11)

Świat książek Marii Kownackiej – zajęcia literackie. 18.09.2015, godz. 15.30, WiMBP

(Filia nr 31 dla dorosłych i dla dzieci, ul. Wielorybia 99)Zagadki umysłu – jak uzyskać efekt 3d na kartce pa-pieru.

24.09.2015, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 15 dla doro-słych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Brzęczkowskiego 2)

„Po skałach i lodach Kanady” – spotkanie z podróżni-kiem i alpinistą Lechem Flaczyńskim.

24.09.2015, godz. 18.00, WiMBP (Filia nr 14 dla dorosłych i dla dzieci, ul. Dworcowa 49)

Moja przygoda ze sztuką – wystawa obrazów i spo-tkanie z Janiną Twarowską, bydgoszczanką i czytel-niczką biblioteki. Wernisażowi towarzyszyć będą po-ezja i muzyka – impreza dla dorosłych.

25.09.2015, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 4 dla dorosłych, ul. Czerkaska 11)

„Biesiada poetycka” – II ogólnopolskie spotkanie grupy „Myśl Poetycka”.

Akademia Muzyczna w Bydgoszczy 13.09.2015, niedziela, godz. 17.00, Sala Rotun-

dowa Pałacu w Lubostroniu. Bilety w cenie 10 zł można nabywać w Pałacu w Lubostroniu pół godziny przed koncertem.

CLVIII Koncert PałacowyMarek Swatowski obójJadwiga Stanek altówkaMagdalena Swatowska fortepian

Jadwiga Stanek / Magdalena Swatowska / Marek Swatowski

20.09.2015, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku. Bilety w cenie 10 zł można naby-wać w Pałacu w Ostromecku pół godziny przed koncertem.

akademia w PałacuBarvinsky duo:Taras Mencinskyj wiolonczela anna Stempin-Jasnowska fortepianw programie:

Fryderyk Chopin – Etiuda op. 25 nr 7 (transkrypcja na wiolonczelę i for-tepian); robert Schumann – Utwory fantastyczne op. 73 na wiolonczelę

i fortepian; Sergiusz rachmaninow – Wokaliza op. 34 nr 14 (transkryp-cja na wiolonczelę i fortepian); Wasyl Barwiński – Kołysanka i Humore-ska na wiolonczelę i fortepian; Fryderyk Chopin – Introdukcja i Polonez C-dur op. 3 na wiolonczelę i fortepian

Barvinsky duo – międzynarodowy duet, który two-rzą pianistka Anna Stempin-Jasnowska i wiolonczelista Taras Mencinskyj. Zespół koncertując na Ukrainie pro-paguje muzykę kompozytorów polskich, a w Polsce kompozytorów ukraińskich. Szczególnym zaintereso-waniem duetu cieszą utwory kameralne W. Barwińskie-go i F. Chopina.

inf. Anna Cudo

Barvinsky Duo


w y d a r z e n i a

Akademicka Przestrzeń Kulturalna – Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy

19.09.2015, godz. 13.00, Al. OssolińskichUroczystość posadzenia dębu poświęconego Jerze-mu Sulima-Kamińskiemu w Poczcie dębów w alei Ossolińskich.

20.09.2015, niedziela, godz. 11.00-14.00, sala widowiskowa APK, ul. Królowej Jadwigi 14 / most Królowej Jadwigi, wstęp wolny

„Most Królowej Jadwigi” – promocja audiobooka pamięci Jerzego Sulimy-Kamińskiego

Audiobook powstały w oparciu o trzy tomy „Mostu Królowej Jadwigi” – słynnej bydgoskiej sagi autorstwa Jerzego Sulimy-Kamińskie-go – to niejako kontynu-acja ubiegłorocznego pro-jektu córki pisarza, Elżbiety Kamińskiej-Zielińskiej, po-mysłodawczyni wznowie-

nia trylogii. W 30. rocznicę pierwszego wydania światło dzienne ujrzało wydanie piąte, ilustrowanie – publika-cja książkowa oraz wersja e-book.

Celem tegorocznego projektu, realizowanego przez Fundację „Gaudeamus” – wydawcę audiobooka, jest promocja literatury, czytelnictwa oraz piśmiennictwa kulturalnego poprzez realizację wydarzenia, którego tematem przewodnim są tożsamość regionalna oraz gwara, będąca prawdziwą skarbnicą wiedzy o przeszło-ści, nośnikiem kultury, tradycji i obyczajów regionu. Na spotkanie podsumowujące zapraszamy w dniu urodzin Jerzego Sulimy-Kamińskiego – 20 września. Muzycznie umili nam czas zespół Bogdana Ciesielskiego.

Program wydarzenia:11.00-12.00 / most Królowej JadwigiCzęść artystyczna. Prezentacja fragmentów powieści

„Most Królowej Jadwigi” w wykonaniu dzieci, młodzie-ży oraz seniorów z Uniwersytetu Trzeciego Wieku.

12.00-13.00 / sala widowiskowa aPKCzęść oficjalna z towarzyszącym wykładem historyka

prof. Marka Chamota, dyrektora Instytutu Kulturoznaw-stwa WSG oraz Centrum Kultury Medialnej.

13.00-14.00 / sala widowiskowa aPKPromocja audiobooka oraz urodzinowy tort upamięt-

niający pisarza. Część warsztatowa dla dzieci i młodzie-ży – wspólne rysowanie wybranych fragmentów grafik z powieści. Osoby biorące udział w wydarzeniu otrzyma-ją prezent w postaci audiobooka „Most Królowej Jadwi-gi”. Efektem warsztatów zaś będzie wystawa prezento-wana w Galerii nad Brdą (antresola) do 29 września.Projekt Fundacji „Gaudeamus” dofinansowany ze środków miasta Byd-goszczy. Przedsięwzięcie wsparli także: Urząd Marszałkowski Wojewódz-twa Kujawsko-Pomorskiego oraz wielu darczyńców.

Więcej szczegółów na stronie www.kultura.byd.pl.

24.09.2015, czwartek, godz. 10.00, sala widowi-skowa APK, ul. Królowej Jadwigi 14, wstęp wolny

Seminarium „zarządzanie kulturą: edukacja, instytucje, menedżeryzm”

Wykładowcy Wyższej Szkoły Gospodarki i zapro-szeni eksperci z Miejskiego Centrum Kultury w Byd-goszczy, Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczół-kowskiego, Galerii Miejskiej bwa oraz impresariatów artystycznych będą starali się znaleźć odpowiedzi na następujące pytania: – Jak podnieść jakość kształcenia dla potrzeb pu-

blicznych i niepublicznych instytucji kultury? – W jaką wiedzę, umiejętności i kompetencje wy-

posażyć menedżerów startujących na rynku arty-stów i twórców?

– Jakie nowe wyzwania dla twórców i instytucji kul-tury (organizatorów i animatorów życia kultural-nego) niesie gospodarka rynkowa?

– Jak przedstawiają się zachodnie modele zarządza-nia kulturą i jaki powinien być nowy model zarzą-dzania instytucjami kultury w Polsce?

– Jak reagować na cyfryzację w sferze kultury i jak powinien przebiegać marketing kultury w sieci?

– Jaka jest dzisiaj rola mediów i krytyki artystycznej w życiu kulturalnym?

– Jak powinna funkcjonować edukacja cyfrowa i ko-munikacja perswazyjna w kulturze?

– Jak zmierzyć się z rosnącym znaczeniem przemy-słów kreatywnych w gospodarce?

Organizatorzy zapraszają wszystkich zainteresowanych. Więcej szczegółów na stronie www.ik.wsg.byd.pl.

inf. Karolina Szatkowska

3.09.2015, czwartek, godz. 12.00, Cmentarz Bohaterów na Wzgórzu WolnościSpotkanie upamiętniające przebieg wydarzeń z 3 września 1939 r. w Bydgoszczy.

W programie krótkie okolicznościowe wystąpienie przewodniczącego rady miasta Wojciecha Sobocińskiego oraz złożenie kwiatów na tablicy pamiątkowej polskich ofiar niemieckiej dywersji z 3 września 1939 r.

inf. Wiesław Trzeciakowski

Centrum Edukacji Historycznej w Bydgoszczy


w y d a r z e n i a

Muzeum Fotografii w Bydgoszczy wystawa fotograficzna czynna do 10 września.

Muzeum Fotografii WSG, ul. Królowej Jadwigi 14, wtorek-piątek 10.00-18.00, sobota 10.00-15.00, poniedziałek i niedziela nieczynne, wstęp biletowany

Jolanta Orzłowska „zauroczenia” – wystawa fotograficzna

zję zaprezentować swoje umiejętności i wizje twórcze w postaci prac dyplomowych wieńczących ich naukę w Akademii. Różnorodność tematyki i realizacji prac sprawia, że wystawa będzie wyjątkowa i ciekawa.

Więcej szczegółów na stronie www.muzeumfoto.byd.pl oraz www.baf.byd.pl.

Bydgoska akademia Fotografii VIIOstatni dzwonek na zapisy do siódmej edycji Bydgo-

skiej Akademii Fotografii. Trwająca od września 2015 do czerwca 2016 roku edukacja skierowana jest do wszyst-kich tych, którzy chcą świadomie robić zdjęcia. W rocz-nym programie zajęć znalazły się tematy pozwalające uczestnikom zdobyć wiedzę i świadomość artystyczną oraz przygotować się do zrealizowania autorskiego port-folio. W ramach BAF prowadzone są wykłady z historii i teorii fotografii, jak i duży blok zajęć praktycznych.

Jolanta Orzłowska, fotograf ia

Doświadczanie zauroczenia jest głębokim we-wnętrznym przeżyciem. Zdaniem artystki fotografia to nie gonitwa za dobrym zdjęciem, a właśnie przeży-wanie, doświadczanie, ciągłe uczenie się, doskonalenie warsztatu, szkoła pokory. Jolanta Orzłowska od 2011 roku jest członkinią Związku Polskich Fotografów Przy-rody. Na swoim koncie ma liczne nagrody i wyróżnienia.

Więcej szczegółów na: www.muzeumfoto.byd.pl.

12.09.2015, sobota, godz. 18.00, na wernisaż wstęp wolny

Bydgoska akademia Fotografii – wystawa prac dyplomowych absolwentów szóstej edycji (2014/2015)

Wystawa zamyka kolejną, już szóstą edycję Bydgo-skiej Akademii Fotografii. Uczestnicy będą mieli oka-

Marcin Zawada, fotograf ia

Fot. A

rkadiu

sz Blach

ow

skiFo

t. Arkad

iusz B

lacho

wski

Więcej szczegółów na stronie www.baf.byd.pl. Oso-by zainteresowane prosimy o kontakt: [email protected] lub tel. 525 670 007.

Fotografia bez tajemnicMuzeum Fotografii WSG zaprasza do udziału w cy-

klicznych warsztatach fotograficznych „Mam lustrzan-kę” oraz „Studium portretu”, adresowanych do adep-tów fotografii. Duża dawka praktycznych informacji pozwoli poznać zarówno niuanse techniczne, jak i po-szerzyć świadomość estetyczną.

Więcej szczegółów na stronie www.muzeumfoto.byd.pl w zakładce „warsztaty”. Dodatkowe informacje: [email protected] oraz tel. 52 567 00 07.


w y d a r z e n i a

18 i 19.09.2015, godz. 16.00 – pokazy performance 20.09.2015, godz. 12.00 – warsztaty performance

GALERIA WSPÓLNA – STARY RYNEK

Międzynarodowy Festiwal Sztuki Performance. „Sztuka bez granic”

Bydgoski Spichlerz Sztuki 2015 to czwarta odsłona Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Performance, jaki zagości w mieście nad Brdą w dniach 18, 19, 20 września. Wezmą w nim udział artyści z Polski i Ukra-iny, przedstawiając za pośrednictwem sztuki kontek-sty społeczne i kulturowe, które determinują sposób artystycznej wypowiedzi. Chodzi tu o wypracowanie wspólnej płaszczyzny wymiany doświadczeń nie tylko między artystami, ale szczególnie pomiędzy artystami a publicznością. Forma festiwalu daje bowiem w pew-nym stopniu możliwość przeglądu aktualnej sztuki performance, która jest legitymacją artystów, upoważ-niającą do stawiania pytań o autokondycję, kondycję rzeczy i zjawisk, zarówno w aspekcie socjologicznym, jak i w szeroko pojętej działalności człowieka. Sztuka performance to legitymacja do udzielania na nie od-powiedzi, w pełni poprawnych w założeniu artysty, ponieważ performance to właśnie sztuka zadawania pytań i udzielania na nie odpowiedzi. Takie postępo-

wanie artystyczne, oparte na dialektycznym stosunku jednostki do grupy, indywidualistycznej postawy do anonimowości kolektywnego działania, do konfronta-cji twórcy z publicznością, zaznacza się w wielu przy-padkach silnym akcentowaniem osobowości artysty. Propozycja sztuki performance w przestrzeni miejskiej nakierowana jest na takie oddziaływanie tej sztuki, aby nawet przypadkowy przechodzień, wszedłszy w obszar artystycznej prezentacji, miał szansę na zaobserwowa-nie zjawiska artystycznego. Przyciągnięcie widza do wnętrza wystawienniczego jest obecnie bardzo trud-nym zadaniem. Dlatego odwrócenie procesu – wyjście sztuki na ulicę – pokaże, że sztuka najnowsza, nawet w najbardziej awangardowym wymiarze, jest dla widza przyjazna, ważna, zmusza do refleksji i wyrażenia wła-snej opinii. Zbliżenie twórcy i odbiorcy, choć niełatwe w tego rodzaju sztuce, jest celem fundamentalnym. Jeśli nastąpi, skutkować powinno włączaniem się w ko-lejne przedsięwzięcia artystyczne i wyczuleniem na to, co dzieje się w obszarze sztuki. Sztuka performance to sztuka zadawania pytań przez artystę i udzielanie na nie odpowiedzi – również przez publiczność. Jakie py-tania i odpowiedzi pojawią się na tegorocznym Bydgo-skim Spichlerzu Sztuki, będziemy mogli się przekonać 18 i 19 września od godziny 16 na Starym Rynku oraz podczas warsztatów performance, które odbędą się 20 września o godzinie 14 w Galerii Wspólnej przy ulicy Batorego 1/3 (wstęp wolny).

Organizatorem festiwalu jest Związek Polskich Arty-stów Plastyków w Bydgoszczy we współpracy z Miej-skim Centrum Kultury w Bydgoszczy i kuratorem przed-sięwzięcia – Wojciechem Kowalczykiem.

Bydgoski Spichlerz Sztuki, obok Gdańska, Krakowa, Lublina, Piotrkowa Trybunalskiego, Poznania, Torunia, Warszawy i Wrocławia, stał się ważnym ośrodkiem sztu-ki performance w Polsce, który udostępnia tego rodza-ju działalność artystyczną szerokiej publiczności.

Dokumentacja fotograficzna i filmowa z Bydgoskiego Spichlerza Sztuki 2015 będzie zaprezentowana w listo-padzie br. w Miejskim Centrum Kultury w Bydgoszczy.

Wojciech Kowalczyk

Bydgoski Spichlerz Sztuki

Marian Stępak, performance

17.09.2015, czwartek, godz. 15.30Popołudnie taneczne w Klubie Seniora „Kalina”.

25.09.2015, wtorek, godz. 17.00Klub Polskiej Książki zaprasza: „Nowoczesność z duszą w rodzinnym gnieździe” – promocja poetyckiego tomu Mieczysława Wojtasika „Lancz z duszą w po-ziomkach”.

27.09.2015, czwartek, godz. 15.30Wieczorek taneczny w Klubie Seniora „Kalina”.

inf. Grażyna Salemska

Klub „Odnowa”


w y d a r z e n i a

Biblioteka Główna UKW

2.09.2015, godz. 17.00, Galeria Biblioteki UKW (Bydgoszcz, ul. Szymanowskiego 3)

Otwarcie wystawy plakatów toruńskich projektantów: Joanny Frydrychowicz i Krzysztofa Skrzypczyka

Na wystawie zaprezentowane zostaną efekty współ-pracy artystycznej duetu z lat 2012–2015. Plakaty poru-szają głównie problematykę społeczną i mają charakter autorski – powstały bez zamówienia, tworząc komen-tarz do bieżących problemów ze sfery m.in. polityki, ekonomii czy ekologii.

Joanna Frydrychowicz – rocznik 1969. Absolwent-ka grafiki na PWSSP w Gdańsku, obecnie adiunkt na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Jej zaintere-sowania obejmują grafikę artystyczną i użytkową, sztu-kę etniczną i sztukę naiwną. Autorka grafik w technice linorytu barwnego oraz plakatów. Brała udział w mię-dzynarodowych i krajowych wystawach grafiki warsz-tatowej i plakatu.

Krzysztof Skrzypczyk – rocznik 1973. Absolwent projektowania graficznego na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Obecnie adiunkt na macierzystej uczel-ni. Specjalizuje się w grafice wydawniczej i plakacie. Au-tor projektów graficznych wielu publikacji książkowych oraz plakatów społeczno-politycznych. Brał udział w przeglądach plakatu w Polsce i za granicą.

23.09.2015, godz. 18.00, Biblioteka UKW (hol II piętro) ul. Szymanowskiego 3

Wystawa fotografii danuty antas-Woźniewskiej pt. VIPaSSana – rytmy natury

Vipassana, czyli medytacja uważności, to w tradycji buddyjskiej jedna z najstarszych, liczących ponad 2500 lat praktyk medytacyjnych. Słowo to w sanskrycie ozna-cza wgląd w prawdziwą naturę rzeczywistości.

Cykl zdjęć zatytułowany Vipassana – Rytmy Natury, obrazuje właśnie etap, kiedy człowiek-fotograf-artysta przestaje być zewnętrznym obserwatorem rzeczywi-stości, wkracza w nią i staje się jej częścią. Ten rodzaj poznania nie jest możliwy bez medytacji. Tym razem uważność została skierowana na żywioł wody, będący esencją życia. Dzięki fotografii mamy możliwość do-strzec różne odsłony wody, których gołym okiem nie bylibyśmy wstanie zanotować, ale i mamy okazję jak gdyby wejść do tej wody, dotknąć jej, poczuć jej wil-goć i orzeźwiający chłód. Zastosowanie ciasnego kadru w zaprezentowanych zdjęciach to zabieg, który ma na celu zaproszenie odbiorcy do „wejścia” w krajobraz, do interakcji z nim. Skoncentrowanie się na jednym tema-cie, jakim jest woda, pokazuje, w jak różny sposób obja-wia się rzeczywistość. To również zwrócenie uwagi na to, abyśmy odrzucili wszelkiego rodzaju stereotypy, bo natura rzeczy jest zbyt złożona, by ją zamknąć jednym słowem, jak na przykład „woda”.

Integralną częścią tej wystawy jest promocja książ-ki Kim jesteś Alicjo?, poświęcona tożsamości, wydanej w ramach stypendium artystycznego Prezydenta Miasta Bydgoszczy w 2015 roku. Książka ta to rodzaj dziennika, zapisu autentycznych wydarzeń i głębokich introspekcji, mających miejsce podczas wspomnianych warsztatów Vedic Art. Kim jesteś Alicjo? pokazuje drogę jednej kobiety w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie Kim jestem? Zadając samemu sobie to pytanie, przeko-nacie się, że odpowiedź na nie nie jest ani prosta, ani oczywista.

inf. Barbara Maklakiewicz


w y d a r z e n i a

Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy XXVII Ogólnopolskie Literackie Spotkania Pokoleń Kruszwica/Kobylniki

To już XXVII edycja Ogólnopolskich Literackich Spo-tkań Pokoleń, które jak co roku odbywają się w Krusz-wicy – Kobylnikach. Uczestnikami spotkań będą poeci z różnych stron kraju. Program spotkań obfitować bę-dzie w wiele ciekawych wydarzeń. Najważniejsze to m.in.: autorskie spotkania poetów z dziećmi i młodzie-żą, promocja almanachu poetyckiego, wernisaż wysta-wy, warsztaty poetyckie, indywidualne konsultacje re-cytatorskie dla poetów, recital Jacka Kleyffa z zespołem, prezentacje poetyckie uczestników.

15.00 – Papusza moja miłość – wykład Janiny Sikorskiej, dyrektor Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowro-cławiu, wstęp wolny

20.30 – prezentacje poetyckie przy ognisku i ogłoszenie wyników konkursu na fraszkę (teren parku), wstęp wolny

niedziela, 6 września, Pałac w Kobylnikach10.00 – indywidualne konsultacje recytatorskie. Sztuka

mówienia własnych tekstów prowadzenie: Mieczy-sław Franaszek – aktor teatralny i filmowy, wstęp wolny

13.30 – podsumowanie i zakończenie XXVII OLSP

Organizatorzy: Kujawsko-Pomorskie Centrum Kul-tury w Bydgoszczy, Robotnicze Stowarzyszenie Twór-ców Kultury w Bydgoszczy

Współorganizatorzy: Centrum Kultury i Sportu Ziemowit w Kruszwicy, Miejsko-Gminna Biblioteka Pu-bliczna im. Stanisława Przybyszewskiego w Kruszwicy, Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu, „Kwar-talnik Artystyczny. Kujawy i Pomorze”Zadanie jest współfinansowane ze środków Województwa Kujawsko-Po-morskiego i Gminy Kruszwica.

17 edycja Ogólnopolskiego Przeglądu amatorskiej Tkaniny Unikatowej

Zapraszamy do udziału w kolejnej, tym razem już 17 edycji Ogólnopolskiego Przeglądu Amatorskiej Tkaniny Unikatowej. Celem Przeglądu jest wspieranie tej uni-kalnej dziś dziedziny sztuki, danie twórcom możliwości konfrontacji i publicznej prezentacji prac. Przegląd jest organizowany co dwa lata (biennale).

P R O G R A M :

czwartek, 3 września, wstęp na zaproszeniagodz. 18.00 – Otwarcie XXVII Ogólnopolskich Literac-

kich Spotkań Pokoleń • ogłoszeniewynikówkonkursówpoetyckichiwrę-

czenie nagród • promocjaalmanachupoetyckiegopt.Z kujawskiej

chaty •wernisażwystawyfotografiiŁukaszaJankowskie-

go-Wojtczaka pt. I’ete indien • koncertzespołumuzycznegoNie-Toperz… • ogłoszeniekonkursunafraszkę

piątek, 4 września godz. 9.00 – spotkania autorskie w szkołach i przed-

szkolach miasta i gminy Kruszwica14.00 – Pałac w Kobylnikach, warsztaty poetyckie, pro-

wadzenie: Wojciech Kass – poeta, eseista, Przemy-sław Dakowicz – poeta, eseista, krytyk literacki, wstęp wolny

18.00 – Kawiarnia Pod Malwami w Kruszwicy, wieczór autorski Doroty Ryst, wstęp wolny

20.00 – Wzgórze Zamkowe pod Mysią Wieżą, NOC Z GWIAZDĄ: Jacek Kleyff z zespołem w składzie: Jerzy Słomiński, Jacek Mazurkiewicz i Tomasz Jaś-kiewicz, wstęp wolny

sobota, 5 września, Pałac w Kobylnikach9.00 – warsztaty poetyckie – ciąg dalszy, wstęp wolny


w y d a r z e n i a

W konkursie mogą brać udział tylko twórcy nieprofe-sjonalni bez ograniczeń wiekowych. Ilość prac nadesła-nych przez jednego autora nie może przekraczać trzech sztuk. Do Przeglądu dopuszcza się wszelkie rodzaje technik tkackich i form z tej dziedziny sztuki, zarówno tkaninę artystyczną jak i ludową o tradycyjnych moty-wach i sposobie wykonania. Prace winny być opisane na odwrocie (imię, nazwisko, adres zamieszkania, ty-tuł pracy, technika wykonania, wycena) i dostarczone na własny koszt wraz z wypełnioną kartą zgłoszenia. Za uszkodzenia w transporcie organizator nie ponosi odpowiedzialności. Sposób wystawienia prac wyma-gających szczególnej ekspozycji powinien być jasno opisany. Organizatorzy zastrzegają sobie możliwość publikacji prac bez dodatkowego honorarium. Nade-słanie karty zgłoszenia jest traktowane jako zaakcepto-wanie wszystkich warunków regulaminu.

Termin nadsyłania prac lub osobistego ich dostar-czenia upływa dnia 25 września 2015 roku. Pod koniec września Jury powołane przez organizatorów dokona

oceny prac i ich wyboru na wystawę, przyzna nagrody i wyróżnienia. Jury zastrzega sobie prawo niedopusz-czenia do udziału w wystawie prac o niskim poziomie artystycznym i technicznym.

Wernisaż wystawy, która jest zwieńczeniem Przeglą-du, odbędzie się w sobotę, 17 października 2015 roku w budynku Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczół-kowskiego w Bydgoszczy przy ul. Grodzkiej 7-11. Połą-czony będzie z wręczeniem nagród i podsumowaniem konkursu. Wszyscy uczestnicy Przeglądu Otrzymają za-proszenia na otwarcie oraz folder. Wystawa potrwa do końca listopada. Prace należy odebrać do końca stycz-nia 2016 roku.

Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej serdecz-nie zaprasza do nowej siedziby przy placu Kościelec-kich 6 od poniedziałku do piątku w godz. 10.00-17.00.

Katarzyna Wolska & Karolina Triebwasser-Drzycimskatel. 52 585 15 06, e-mail: [email protected]

Parter, pokój nr 11

Galeria i Pracownia Fotografii Artystycznej „Farbiarnia”

8.09.2015, wtorek, godz. 18.00, Galeria Farbiarnia, ul. Pomorska 68a/1

Wystawa fotografii anny Grzelewskiej pt. Julia Wannabe

Projekt Julia Wannabe opowiada o dorastaniu mojej córki Julii. Interesuje mnie moment, kiedy dziewczyn-ka staje się kobietą. W tym granicznym punkcie jest coś niepokojącego, dwuznacznego. Dzieciństwo po-strzegane jest w naszej kulturze jako kraina szczęścia, niewinności i słodyczy. Nasza pamięć ma tendencje do wymazywania wszelkich skaz na tym obrazie. Fotogra-fując Julię, chciałam przyjrzeć się procesowi dorastania w sposób bardziej złożony. Nie jest to zatem reporta-

żowy zapis wydarzeń z życia Julii, pamiętnik czy album rodzinny, ale próba uchwycenia uniwersalnego charak-teru tego czasu. Jest to także fotograficzna reinterpre-tacja psychologicznego procesu przeniesienia – obraz fotograficzny jest tu wypadkową Julii doświadczania i mojej pamięci. Przyjmując taką perspektywę, okazuje się, że granica między dorosłością a dzieciństwem jest płynna, że ich obrazy nawzajem się przenikają.

Tytuł projektu jest nawiązaniem do zjawiska „Ma-donna wanna be”. Tak nazywa się dziewczyny, które przebierają się za Madonnę. Nie tylko noszą one takie same ubrania, podobnie się malują, słuchają jej muzyki, ale poprzez te zewnętrzne atrybuty próbują dotrzeć do istoty „bycia Madonną”, istoty tego rodzaju kobiecości. Paradoksalnie upodobnienie to pozwala im wyrazić sie-bie. Cykl powstaje od 2006 r.

anna Grzelewska (1976) jest fotografką i reżyserką filmów dokumentalnych. Jej zdjęcia były publikowane m.in. magazynach: „The Guardian”, „Geo”, „Wyborcza”, „Polityka”, „Przekrój”, „Newsweek Polska”, „Rzeczpo-spolita”, „Elle”, „Uroda Życia”, „Exklusiv”, „Kikimora”, „Gaga”. W fotografii najbardziej interesuje ją relacja obrazu i rzeczywistości – napięcie pomiędzy dokumen-talnym charakterem obrazu fotograficznego a jego kontekstem. Rzeczywistość – coś, co istniało lub nadal istnieje, i sposób, w jaki to robi, jest zawsze punktem wyjścia do rozważań nad danym zagadnieniem. Wiara w prawdę fotograficznego obrazu i wynikająca z niej siła oddziaływania fotografii ciągle ją zaskakuje i inspi-ruje. Jej prace znajdują się w kolekcjach prywatnych.

Anna Grzelewska, fotograf ia


w y d a r z e n i a

10-12 września 2015, kino Orzeł, MCK w Bydgoszczy„Przeźrocza” Festiwal Filmowy

nOWe nUrTy POLSKIeGO KInaPOLSKa SzKOŁa dOKUMenTUFOTOGraFIa anaLOGOWa

organizator: Stowarzyszenie Koloroffonpartner: MCK w Bydgoszczy, kino Orzełprojekt współfinansowany przez miasto Bydgoszcz

W dniach 10-12 września odbędzie się pierwsza edycja nowego bydgoskiego festiwalu filmowego skierowane-go do miłośników kina artystycznego.

Festiwal Filmowy „Przeźrocza” przedstawia nowe nurty w polskim kinie, jednocześnie silnie odwołując się do filmowych, także bydgoskich, tradycji.

Obok filmowych premier tego roku, nagradzanych już na innych festiwalach („Mów mi Marianna”, „Casa Blanca” – zwycięskie filmy Krakowskiego Festiwalu Filmowego), nowofalowych, wymykających się jedno-znacznej klasyfikacji produkcji („Performer” z udzia-łem Oskara Dawickiego, Andrzeja Chyry, Agaty Buzek), w programie festiwalu można znaleźć retrospektywę twórczości bydgoszczanina Kazimierza Karabasza. Nagrodę „Otwartego oka” otrzyma Marcin Koszałka, który spotka się z widzami nie tylko podczas filmowej projekcji, ale także pokazu slajdów pt. „Obłąkani”. Swo-je slajdy z przeszłości Bydgoszczy pokaże także nestor bydgoskiej fotografii Jerzy Riegel. Nagrodę „Nowego oka” otrzyma Karolina Bielawska – reżyserka głośnego już filmu Mów mi Marianna.

Festiwal łączy analogową przeszłość z technologicz-ną przyszłością. Każdy dzień festiwalu to międzypo-

koleniowe zderzenie pomiędzy spojrzeniem młodych i starszych twórców. „Przeźrocza” składają hołd mi-strzom przeszłości, ale jednocześnie przedstawiają no-wohoryzontowe obrazy przełamujące kolejne granice sztuki filmowej.

„Tacy twórcy jak Kazimierz Karabasz byli rewolucjoni-stami swoich filmowych czasów. Obecnie traktowani są jako tradycjonaliści. Sztuka filmowa przekracza kolejne granice, a przed nami stają kolejni rewolucjoniści, tacy jak Marcin Koszałka czy Karolina Bielawska. Ten festiwal jest właśnie o tych, którzy kreowali nowe kierunki filmo-we kiedyś, i tych, który kreują je teraz” – mówi organiza-tor festiwalu Krzysztof Nowicki.

Koszałka odbierze na festiwalu nagrodę „Otwartego oka” – za kreowanie nowych kierunków w polskiej sztu-ce dokumentu. Autor debiutuje w tym roku jako twórca fabularnym filmem Czerwony Pająk, jednak w Bydgosz-czy opowie o swoich poprzednich, wielokrotnie na-gradzanych filmach, a także spotka się z publicznością podczas pokazu slajdów.

Ważnym punktem festiwalu będzie pokaz filmu Ka-roliny Bielawskiej Mów mi Marianna.Niezwykle ciepło przyjęty na innych festiwalach długometrażowy do-kument to subtelna i wbrew dramatycznym wydarze-niom pozytywna opowieść o transseksualizmie, miłości i nadziei. Bielawska wiernie towarzyszy Mariannie w jej walce o prawo do bycia sobą. Idzie za nią krok w krok, stając się ważnym uczestnikiem jej życia. Bliskość mię-dzy autorką filmu i jego bohaterką okazała się kluczem do sukcesu. Mów mi Marianna to obraz przepojony cie-płem i zrozumieniem. Reżyserka podąża za emocjami swojej bohaterki, ale nie pozwala sobie na sentymen-talizm. Słucha jej rozmów, podpatruje codzienne zma-gania z życiem i ludźmi. Po pokazie filmu Karolina Bie-lawska zostanie uhonorowana nagrodą „Nowego oka”, przyznawaną twórcom młodego pokolenia.

„Przeźrocza” silnie odwołują się także do filmowych tradycji Bydgoszczy w zakresie filmu dokumentalnego. W trakcie festiwalu odbędzie się pokaz filmów Kazimie-rza Karabasza. Twórczość reżysera opiera się na obser-wacyjnym, cierpliwym podejściu do bohaterów jego filmów. W programie retrospektywy znalazły się trzy fil-my: nagradzane na całym świecie arcydzieło Muzykan-ci, opowiadający historię bydgoskiej krwawej niedzieli Przypis oraz składający się z fotografii analogowych Portret w kropli. Innym mocnym bydgoskim akcentem festiwalu będzie „Nowa architektura Bydgoszczy”. Po pokazie filmów związanych z ważnymi miejscami na-szego miasta odbędzie się panelowa dyskusja pomię-dzy architektami, urbanistami i widzami o przyszłości architektonicznej naszego miasta.

„Przeźrocza” zapraszają także na specjalny seans dla dzieci. W sobotę o godzinie 12.00 odbędzie się pokaz bajek o Bolku i Lolku.

inf. Krzysztof Nowicki

Festiwal Filmowy

Mów mi Marianna


w y d a r z e n i a

10-12 września 2015FeSTIWaL FILMOWy PrzeŹrOCza – KOLOrOFFOnP R O G R A M

czwartek, 10 września18.30 Marcin Koszałka „Obłąkani” – pokaz slajdów

(Szpulka), spotkanie autorskie (Szpulka) i otwarcie wystawy (Foyer MCK)

20.00 „do bólu”, „deklaracja nieśmiertelności” reż. Marcin Koszałka, wręczenie nagrody „Otwarte oko”, spotkanie autorskie (Kino Orzeł)

piątek, 11 września17.00 nowa architektura Bydgoszczy – pokaz filmów,

po pokazie panel dyskusyjny z udziałem widzów oraz ekspertów (Kino Orzeł)

18.00 „Basen” reż. Krzysztof Nowicki, „Iść przez życie bez pośpiechu” reż. Krzysztof Nowicki, „Kaska-da” reż. Dariusz Gackowski

19.00 Kazimierz Karabasz – retrospektywa, pokaz filmów dokumentalnych, „Muzykanci”, „Przypis”, „Portret w kropli” (Kino Orzeł)

20.00 „Mów mi Marianna” reż. Karolina Bielawska, wrę-czenie nagrody „Nowe oko” oraz spotkanie autor-skie (Kino Orzeł)

sobota, 12 września13.00 Przeźrocza dzieciom. „Wielka podróż Bolka

i Lolka” – pokaz slajdów (Szpulka) i projekcja filmu (Kino Orzeł)

17.00 Jerzy riegel „Przeźrocza Bydgoszczy” – pokaz slajdów i spotkanie autorskie (Szpulka)

18.30 „Casa Blanca” reż. Aleksandra Maciuszek (Kino Orzeł)

20.00 „Performer” reż. Maciej Sobieszański, Łukasz Ronduda (Kino Orzeł)

22.30 afterparty w klubie Mózg – Music&Video (Mózg)

Muzeum Wodociągów, Galeria Wieży Ciśnień

16.09.2015, godz. 18.00, Galeria Wieży Ciśnień, ul. Filarecka 1 – wernisaż. Wystawa czynna do 7 października

Wystawa rysunku i grafiki Henryka Feddera

25.09.2015, godz. 18.30, Muzeum Wodociągów ul. Gdańska 242 – wernisaż

Wiele sztuki w Hali PompGrupa Partner 02 – „sprawcy” wydarzenia artystycz-

nego w Hali Pomp – to grupa przyjaciół – artystów, którzy wywodzą się z Bydgoszczy, obecnie mieszkają i działają za granicami kraju, a nadal silnie są związani z naszym miastem.

Agnieszka i Kuba Elwertowscy, Filipina Polakowska i Tomasz Barczyk reprezentują malarstwo, Marcin Szpak – fotografię. Na miejsce zbiorowej prezentacji wybrali właśnie Halę Pomp. W zabytkowym obiekcie Muzeum Wodociągów przy ul. Gdańskiej 242 przedstawią oni nie tylko swoje najnowsze dokonania; artyści chcą również pokazać, jaki wpływ na twórczość wywiera emigracja i stosunki społeczne. Zamierzają udowodnić, że dla więzi stworzonej poprzez sztukę odległość to żadna przeszkoda i pomimo tego że mieszkają daleko od sie-bie, ich związek jest bardzo silny i nadal potrafią zorga-nizować się i zaprezentować na wystawie zbiorowej. Koordynatorem i kuratorem wydarzenia jest Agnieszka Borowicz-Kempińska.

Marcin Szpak, fotograf ia

inf. Mirosława Chabowska

Atrakcją spotkania będzie pokaz mody niszowej Mo-nochrome – Anya z Londynu oraz oprawa muzyczna w wykonaniu DJ Screwball i DJ Artysto Music.

Spotkanie z twórczością Grupy 02 w Hali Pomp bę-dzie trwało dwa dni. Na wernisaż zapraszamy w piątek 25 września o godz. 18.30, natomiast prezentowane prace malarskie i fotograficzne będzie można oglądać jeszcze w następnym dniu – 26 września w godzinach pracy Muzeum, czyli 13.00-17.00.


w y d a r z e n i a

Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński 24.09.2015, godz. 18.00

Otwarcie wystawy obrazów anny drejas pt. „autoportret”

anna drejas, ur. 1967 w Bydgoszczy. W 1993 ukoń-czyła studia na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toru-niu, specjalizacja – malarstwo, dyplom u prof. Janusza Kaczmarskiego. Należy do ZPAP. Zajmuje się edukacją młodzieży, uczy rysunku i malarstwa w Państwowym Ze-spole Szkół Plastycznych im. L. Wyczółkowskiego w Byd-goszczy. Miała 21 wystaw indywidualnych, w tym sześć wystawy w Galerii Autorskiej (w latach: 1998, 1999, 2000, 2003, 2005, 2010). Brała udział w 47 wystawach zbioro-wych w Bydgoszczy i wystawach ogólnopolskich.

Sytuacje. O sztuce anny drejasJest to malarstwo formalnie oszczędne, racjonal-

ne, wolne od zbędnych efektów. Proporcje postaci, ich linearne zarysy, obecność poziomych i pionowych podziałów, kolorystyczna powściągliwość – wszystkie te konsekwentnie stosowane plastyczne rozwiązania skutkują wypracowaniem formy uproszczonej, synte-tycznej, będącej konkretyzacją ładu, organizacji, dys-cypliny.

Jest to malarstwo, które nie imituje rzeczywisto-ści, wprost przeciwnie, ostentacyjnie akcentuje swoją malarskość. Postać jest tu bardziej formą postaci niż żywym ciałem, układy, gesty, pozycje – bardziej wy-studiowanymi pozami modelki niż elementami poza-malarskiego życia. Nawet jeśli przedstawienie sugeruje tu jakiś „życiowy” kontekst, obrazujący codzienne do-mowe rytuały – jak np. w realizacjach „W kąpieli”, „Przy

stole”, „Skłon”– to nie po to, by ukazać tzw. realizm sytu-acji, raczej, by sprawdzić funkcjonalność komponentów formalnych, sens znaków plastycznych, logikę całego malarskiego instrumentarium.

Oczywiście, gdy przychodzi do opisu sztuki tema-tycznie jednorodnej, rodzi się pokusa, by poprzestać na lekturze jej wymiaru plastycznego, zwłaszcza że obrazy te, mające charakter analitycznych studiów nad postacią, do takiego właśnie postępowania zapraszają. Trudno jednak oprzeć się wrażeniu, że ograniczając się jedynie do kwestii formalnych, a rezygnując z „planu tre-ści”, zatraciłoby się tu coś niezmiernie istotnego. Prace te bowiem skupiają w sobie również określony potencjał emocjonalny, a ich oszczędny język ujawnia głębszy wy-miar codziennego doświadczenia: komunikuje refleksję nad czasem, ukazuje kondycję współczesnego człowie-ka, osamotnionego i zamkniętego w swym świecie, for-mułuje pytania o cel i sens egzystencji.

Piotr Siemaszko

(…) Gdyby jednym słowem określić malarstwo Anny Drejas, to jego wyznacznikiem jest stałość. Uparte ogniskowanie uwagi na jednym temacie i pozbawianie obrazu cech – zdaniem autorki – nieistotnych. Widocz-na na pierwszy rzut oka niezmienność stylu polega na tym, że jej nieco suche i konstrukcyjne malarstwo zmienia się małymi, ale stanowczymi krokami. Autorka przechodzi od stereometrii i rysunku perspektywicz-nego do planimetrii. Coraz mocniej „czyści” wizerunek postaci z elementów przestrzennych, konstruowanych trójwymiarowo (…).

Ewa Urbańska

(…) Najczęściej przedstawiany melancholijny wize-runek młodej dziewczyny, której zarysowana kobiecość sugeruje emocjonalne napięcie, jest jednocześnie mo-tywem strzeżonej samotności. Wszyscy „mieszkańcy” wnętrza malarskich poszukiwań Anny zdają się podzie-lać owe upodobanie do samotności, w której artystka wydaje się czuć najbardziej sobą.

Jacek Soliński

24.09.2015, godz. 18.00Spotkanie poetyckie z Jarosławem Jakubowskim pt. „Po stronie mniejszości” oraz promocja tomu wyboru wierszy pt. „Światło w lesie”. Czytanie tekstów – Mieczysław Franaszek

Jarosław Jakubowski ur. w 1974 roku w Bydgoszczy. Poeta, prozaik, dramatopisarz, dziennikarz. Studiował budownictwo lądowe na Politechnice Gdańskiej i poli-tologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autor kilku tomów wierszy, między innymi: Pseudo, Ojcostych, Flow i Święta woda oraz tomów próz poetyckich Slajdy, powieści Cy-ryl, dlaczego to zrobiłeś?, oraz wyboru sztuk teatralnych Generał i inne dramaty polityczne. Trzykrotny laureat na-grody Strzała Łuczniczki za najlepszą bydgoską książkę Anna Drejas, Próba XXX VIII, 110×90 cm, olej, 2014


w y d a r z e n i a

roku (za Pseudo, Slaj-dy oraz Generał i inne dramaty polityczne). Jako dramaturg de-biutował w 2007 r. w Laboratorium Dra-matu w Warszawie czytaniem scenicz-nym sztuki Dom matki. Na polskich scenach odbyły się premiery jego sztuk: Generał, Życie, Koncert na rożek, bęben i violę, Wszyscy święci, Wieczny kwie-cień, Człowiek, który nie umiał odejść, Li-cheń Story, Czerwone Zagłębie. Na podstawie sztuk Zgon w Pałacu Biskupim, Generał i Głową w dół zrealizowane zostały słuchowiska Polskiego Radia. Laureat m.in. grand prix festiwalu pol-skich sztuk współczesnych „Raport” w Gdyni w 2011 r. za sztukę Generał oraz – w 2012 – ogólnopolskiego kon-kursu dramaturgicznego „Metafory Rzeczywistości” w Poznaniu za sztukę Wieczny kwiecień. Ostatnio wydał zbiór opowiadań Oczy pełne strachu. Współpracownik Dwumiesięcznika Literackiego „Topos”. Należy do Sto-warzyszenia Pisarzy Polskich. Mieszka w Koronowie.

dLaCzeGO PISzĘ? Jest to pytanie podchwytliwe, lokuje bowiem lite-

raturę w rzędzie takich, praktycznych ludzkich dzia-łań, jak budownictwo czy medycyna. Literatura nic nie „ma” ani nic nie „musi”. Co najwyżej „może” (choć z reguły nie może). Niemniej nie unieważnia to wcale pytania „dlaczego”.

Himalaiści pytani o powód wspinania się na niebo-tyczne góry lubią odpowiadać: „dlatego, że góry są”. W ślad za nimi mogę powiedzieć, że piszę dlatego, że są gdzieś we mnie słowa. Brzmi to nawet ładnie. Ale gdyby

pisanie było tylko wydobywaniem na światło dzienne Ukrytego, można by je zostawić psychoanalizie.

Więc może piszę dlatego, że tych słów nie ma? To odpowiedź równie zgrabna co poprzednia, a przy tym nie udaje skromności. A przecież samym aktem pisania raz na zawsze zostawiamy skromność za sobą. Najpięk-niejszy tekst to taki, którego nie ma, tekst-zamysł, tekst--idea. Dramat zaczyna się w momencie, gdy próbujemy tę ideę podać w formie podłużnego „słupka” zwanego wierszem czy też rozwleczonej na całe strony prozy. Jest to dramat niemożności, kompromisu.

Piszę więc dlatego, że wiem, iż porywam się na coś niewykonalnego. Świadomie uczestniczę w dramacie, który rozgrywa się między mną, rzeczywistością i trze-cim wymiarem, który mógłbym nazwać tradycją literac-ką, metaliteraturą.

W pewnych kręgach zwykło się uważać, że pisanie ma na celu „wyrażanie siebie”. Zadanie to może jednak nie wystarczyć tym, którzy nie uważają „ja” za coś spe-cjalnie godnego uwagi. Stąd na przykład odwoływanie się do tradycji albo skok w rzeczywistość, obie metody bardziej lub mniej skutecznie odwracają uwagę odbior-cy od „ja” piszącego.

Moje pisanie usytuowałbym gdzieś na przecięciu się tych trzech wymienionych wyżej „wytycznych”, choć dalibóg nie wiem, skąd się moje pisanie bierze i dokąd zmierza. A raczej wiem, dokąd chciałbym, żeby zmie-rzało. Mianowicie – do prawdy.

Jeśli kogoś nie zadowala ta – przyznaję – dość wy-mijająca odpowiedź, to ujmę rzecz na sposób rze-mieślniczy: piszę dlatego, żeby pisać coraz lepiej. DO-BRY TEKST zaś nie jest tylko kategorią estetyczną, ale przede wszystkim etyczną. Pisząc chcę doskonalić swój warsztat, ale też dokonywać rozprawy z sobą samym, jak trafnie wyraził to w jednym z wywiadów prasowych Tymoteusz Karpowicz.

Uprawianie literatury po to, by stawać się lepszym albo chociażby mniej złym człowiekiem. Przyznam, że to fascynujący postulat.

Jarosław Jakubowski

Bydgoska Poradnia Sztuki 8.09.2015, godz. 17.00, Nowy Rynek 1

Otwarcie wystawy prac Michała elerta pt. „Schematy Malarskie”

Michał Elert (ur. 1976) zajmuje się od kilku lat malar-stwem w pracowni na WTZ – mega-Art. Od początku jego prace posiadały formę kompozycji tzw. abstrak-cyjnych, kojarzących się z obrazami artystów początku XX w. (R. Delaunay). Jest to malowanie intuicyjne, bardzo kolorowe, dekoracyjne, sugerujące murralowy monu-mentalizm. Michał Elert z wykształcenia jest elektrome-chanikiem, co stanowi jak się okazało źródło jego myśle-nia kompozycyjnego – tzn. schematy elektroniczne.

Brał udział w wystawach zbiorowych (Bydgoskie Art. Brut – 2014). Wystawa w BPS jest indywidualnym debiutem.

inf. Stanisław Stasiulewicz


w y d a r z e n i a

Impresariat Artystyczny ADrIA

6.09.2015, godz. 16.00 i 19.30, Opera Nova czas trwania: 150 minut, jedna przerwa

Kariera nikodema dyzmy – Musical komediowy Teatru Syrena z Warszawyreżyseria: Wojciech Kościelniak; autor: Tadeusz Dołęga-Mostowicz; scenografia: Damian Styrna; kostiumy: Bożena ślaga, teksty piosenek: rafał Dziwisz, muzyka i kierownictwo muzyczne: Piotr Dziubek; cho-reografia: jarosław Staniek; występują: Przemysław Bluszcz, Emilia Komarnicka/Karolina Michalik, Anna Terpiłowska, Zespół Teatru Syrena i inni

Kariera Nikodema Dyzmy – musical w reżyserii mistrza tego gatunku – Wojciecha Kościelniaka. Powieść Tade-usza Dołęgi-Mostowicza Kariera Nikodema Dyzmy już w chwili wydania (1932 r.) była owiana aurą skandalu. Odważna i celna satyra na skorumpowane i cyniczne eli-ty polityczne dwudziestolecia międzywojennego miała być odwetem autora na władzach sanacyjnych. Tadeusz Dołęga-Mostowicz, wówczas dziennikarz, krytykował poczynania rządu i marszałka Piłsudskiego. Ponieważ nie reagował na ostrzeżenia, został porwany, pobity i porzucony za miastem. Wydawało się, że książka o bez-robotnym urzędniku pocztowym z prowincji będzie jedynie osobistą zemstą za samosąd. Nikt wówczas nie przypuszczał, że opowieść o karierze politycznej prosta-ka i ignoranta będzie cieszyć się tak wielkim powodze-niem i pozostanie aktualna przez kolejne dekady…

21.09.2015, godz. 19.00, Opera Novazbigniew Wodecki z zespołem – koncert Zacznij od BachaZbigniew Wodecki, Zbigniew Stelmasiak – gitara, Mirosław Wi-śniewski – bas, jarosław Zawadzki – klawisze, Michał Bylica – trąb-ka, Paweł Twardoch – perkusja

Zbigniew Wodecki rozpoczął swą przygodę z muzyką już w wieku 5 lat. Z wyróżnieniem ukończył szkołę w kla-sie skrzypiec Juliusza Webera. Grał m.in. z Ewą Demar-czyk, Markiem Grechutą, Zygmuntem Koniecznym, w ze-społach Czarne Perły i Anawa. Był skrzypkiem Orkiestry Symfonicznej PRiTV oraz Krakowskiej Orkiestry Kameral-nej. Jako wokalista zadebiutował w latach 70. Wszyscy znamy jego niezapomniane przeboje: Chałupy, Zacznij od Bacha czy Pszczółka Maja. Laureat wielu konkursów i festiwali. Instrumentalista, kompozytor, aranżer. Sam o sobie mówi, że jest „śpiewającym muzykiem”. Lista jego osiągnięć muzycznych jest bardzo długa, a przecież cią-gle niezamknięta! W ubiegłym roku wydał kolejną płytę, platyNOWA. Zbigniew Wodecki to legenda polskiej estra-dy, nierozerwalnie związany z nią już od 40 lat. Wszech-stronnie uzdolniony instrumentalista, kompozytor, aranżer. Nieustannie bawi i wzrusza publiczność wielu pokoleń i o różnych gustach muzycznych.

inf. Maja Przybylska

Kariera Nikodema Dyzmy: Jacek Pluta, Przemysław Bluszcz, Albert Osik. Fot. Krzysztof Bieliński

Zbigniew Wodecki


w y d a r z e n i a

Pałac Młodzieży

rekrutacja uczestników na zajęcia stałe w Pałacu MłodzieżyRekrutacja uczestników na zajęcia stałe realizowane przez Pałac Młodzieży

odbywać się będzie w terminie 24.08 – 7.09.2015. W dniach 24.08 – 31.08.2015 zgłoszenia przyjmowane będą w godzinach 8.00 do 16.00, zaś od 1.09.2015 w godzinach od 9.00 do 19.00.

Wnioski dla kandydatów na uczestników zajęć dostępne są na stronie inter-netowej PM www.palac.bydgoszcz.pl oraz w sekretariacie placówki.

Zapraszamy wszystkich chętnych od lat 3.Joanna Busz

Dyrektor Pałacu Młodzieży w Bydgoszczy


w y d a r z e n i a

Dom Kultury MODrACZEK 3.09.2015, czwartek, godz. 18.00

Hiszpański podbój ameryki Północnej, cz. 1Prowadzenie spotkania: adam Piekarski

9.09.2015, środa, godz. 15.00Otwarcie Strefy aktywnego Wypoczynku przy ul. Przyjaznej połączone z piknikiem pod hasłem „Wskocz na Wyżyny

10.09.2015, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolnyKawiarnia Literacka: gość – damian Skawiński z Ino-wrocławia, w ramach promocji młodych, student pią-tego roku polonistyki na UKW w Bydgoszczy. Publiko-wał w licznych antologiach i w ogólnopolskiej prasie literackiej obok wierszy też recenzje książek dojrzałych autorów. Autor tomiku poetyckiego pt. „Spacer”. Na-grodzony w 42 ogólnopolskich konkursach literackich, w których 17 razy został laureatem, w tym Ogólnopol-skiego Konkursu Literackiego „Lancet” w Łodzi.

Prowadzenie spotkania: W. Barbara Jendrzejewska

12.09.2015, sobota, godz. 15.00-18.00IV Spotkanie Sąsiedzkie na Osiedlu „Centrum”

14.09.2015, poniedziałek, godz. 18.00, wstęp wolnyCzytamy bajki dzieciom – „Król Lew”

22.09.2015, wtorek, godz. 18.00, wstęp wolnySpotkanie z Latarnikiem – Wspominamy wakacje i co nowego w sieci „piszczy”

28.09.2015, poniedziałek, godz. 18.00, wstęp wolnyCzytamy bajki dzieciom – „Złoty skarb”

Oferta zajęć i spotkańdomu Kultury „Modraczek”

na rok 2015/2016ZAJĘCIA

n Adaptacyjne n Klub Malucha n Rytmika n Mądra Sówka n Taniec n Plastyka n Nauka gry na pianinie n Świetlica n Rodzinny wytwórnik różności

SPOTKANIA CYKLICZNE – wstęp wolny n Czytamy bajki dzieciom n Kawiarnia literacka n Spotkania z kulturą Indian n Spotkania z latarnikiem

ponadto n Klub seniora n Taneczne popołudnia seniorów n Nauka gry na gitarze n Dance academy

Dom Kultury „Modraczek”ul. Ogrody 15, 86-870 Bydgoszcz, tel. 52 371 33 31, e-mail: [email protected]

Młodzieżowy Dom Kultury nr 5Uwaga! zapisy do kół i sekcji rozpoczęliśmy już od 24 sierpnia!

Od 1 września zapraszamy na wystawy: poplenerową fordońskiego konkursu międzyszkolnego „Happy Fordon” oraz na „Wrześniowe promocje”, czyli wystawę prac sek-cji artystycznych MDK 5.

5.09.2015, godz. 10.00-13.30drzwi otwarte w MdK 5

Ruszamy pełna parą! Zapraszamy wszystkie dzieci i młodzież do odwiedzenia naszych pracowni oraz do udziału w zajęciach i zabawach przygotowanych przez nauczycieli. Będzie można sprawdzić się w działaniach sportowych, tj.: szermierka oraz kara-te; spróbować swych sił w tańcu nowoczesnym; wprawić w ruch modele latające, pogłówkować przy szachach, poeksperymento-wać teatralnie, muzycznie, plastycznie i ceramicznie. Dla pasjo-natów działań z użyciem komputera proponujemy: fotografię, grafikę i multimedia. Pograć będzie można sobie także na instru-mentach klawiszowych i gitarze. Na młodsze dzieci czekać będzie wiele zabaw, minikonkursów… słowem dla każdego coś miłego!

Informacje znajdziecie również na www.mdk5.pl i Facebooku.inf. Magdalena Mrozińska


w y d a r z e n i a

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu

Wojewódzki Ośrodek animacji Kultury w Toruniuul. Szpitalna 8; 87-100 Toruńtel./fax: 566 522 027, 566 522 755www.woak.torun.pl; e-mail: [email protected]

3-5 września – warsztaty Wideoklip z Yachem Paszkiewiczem

yach kręci z LiroyemPodczas warsztatów powstanie teledysk do nowego

utworu Liroya. Mogą w nich wziąć udział zarówno po-czątkujący, jak i doświadczeni filmowcy, twórcy nieza-leżni oraz wszystkie osoby chcące tworzyć wideoklipy. Zajęcia prowadzi yach Paszkiewicz – filmowiec, twór-ca filmów dokumentalnych i animacji oraz producent telewizyjny. Cena: 200 zł, liczba miejsc ograniczona – o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń.

Konkurs filmowy w ramach Konfrontacji Amator-skiej Twórczości Artystycznej Regionu

Twój film na srebrnym ekranieTwórcy z Kujawsko-Pomorskiego mogą zaprezento-

wać swoje filmy na wielkim ekranie – wystarczy zgło-sić się do konkursu filmowego. Warunkiem udziału jest nadesłanie (najpóźniej do 4 września) filmu nagranego na płycie DVD. Mogą to być zarówno obrazy fabularne, jak i wideoklipy czy filmy dokumentalne i reportaże, je-dynym ograniczeniem jest metraż – długość filmu nie powinna przekraczać 40 min. Regulamin dostępny na stronie internetowej WOAK-u.

Wystawa fotograficzna Ginące zawody wojewódz-twa kujawsko-pomorskiego

dawne rzemiosła w staroświeckiej fotografii

Wernisaż wystawy 10 września o godz. 17.30. Maciej Kastner jest artystą fotografikiem, członkiem

ZPAF, znanym ze swego zamiłowania do historycznych

i specjalnych technik fotograficznych, jak guma dwu-chromianowa, carbo, olej, techniki żelazowe, mokra płyta. Wystawa będzie prezentowana do końca wrze-śnia. Na wystawę i wykład Realizacja projektu i technika wykonania – wstęp wolny!

16 września 2015 r. – wykład z cyklu Sztuka fotografiiFotografia cyfrowa między sztuka i komunikacją

O tym, jak zmieniła się fotografia za sprawą techni-ki cyfrowej, opowie Stanisław Jasiński, członek ZPAF, specjalista ds. fotografii WOAK, a także znawca histo-rii fotografii oraz kolekcjoner zabytkowych aparatów. Wstęp wolny!

18-19 września warsztaty Portret fotograficznyJak fotografować prawdę i piękno?

Zajęcia mają przede wszystkim charakter praktycz-ny, ale poprzedzone będą krótkim wykładem na temat historii portretu fotograficznego, podstawowych zasad kompozycji portretowych oraz omówieniem sprzętu i studia do fotografowania portretowego. Poprowadzi je Stanisław Jasiński. Cena: 100 zł, zgłoszenia na warsz-taty przyjmowane są do 11 września. Liczba miejsc ograniczona.

26-27 września – warsztaty Improwizacja i teatr psychofizyczny

Między dramą i improwizacjąPoprowadzi je pionierka i popularyzatorka dramy

w Polsce anna dziedzic. Cena: 150 zł, zgłoszenia na warsztaty przyjmowane są do 11 września. Liczba miejsc ograniczona.

Pozostałe warsztaty i szkolenia: 8-10 października – Stop Motion. Warsztaty

animacji poklatkowej, cena: 200 zł, termin zgłoszeń: 2 października.

10 października – Śpiewnik polski. Śpiewamy polskie piosenki, cena: 50 zł, termin zgłoszeń: 25 września.

17-18 października – Magia głosu – twój dźwię-kowy wizerunek, cena: 80 zł, termin zgłoszeń: 2 października.

17-18 października – event marketing w pigułce, cena: 130 zł, termin zgłoszeń: 9 października.

23-25 października – Pedagogika zabawy w pracy z dziećmi i młodzieżą, cena: 80 zł, termin zgłoszeń: 9 października.

inf. Kamil Hoffmann


w y d a r z e n i a

Miejskie Centrum Kultury 4.09.2015, piątek, godz. 18.00, barka „Lemara”,

wstęp wolnyLetnie Koncerty Promenadowe – Mogileńska Orkiestra dęta z Mogilna – dyrygent Mariusz Mikołajczak

Orkiestra powstała w 1970 r., w swoim dorobku ma wiele osiągnięć i zagrała mnóstwo koncertów. W 2014 r. w Pałacu Ostromeckim zespół zdobył I miejsce i pu-char Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego. W maju 2015 r. Mogileńska Orkiestra Dęta obchodziła jubileusz 45-lecia.

5.09.2015, sobota, godz. 12.00, Spichlerna 1, narodowe Czytanie zainicjowane przez prezydenta rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego

W tym roku wspólnie czytamy „Lalkę” Bole-sława Prusa. Od godz. 12.00 na pokładzie barki „Lemara” książkę czytać będą przedstawiciele miasta, bydgoscy radni, przedstawiciele insty-tucji kultury, dziennika-rze. Całość wydarzenia poprowadzą Katarzyna Chmara-Colins oraz Marian Jaskulski, którzy w prze-rwach między czytaniem odegrają jedną ze scen powieści. Tłem do czytania będzie część ul. Spichler-nej, która tego dnia zamieni się w sklep Wokulskiego. O godz. 15.30 do kina Orzeł zaprosimy na film „Lalka” z 1968 r. w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa. Narodowe Czytanie, jak co roku, zakończy występ teatru improwi-zowanego wymyWammy.

5.09.2015, sobota, godz. 19.30, sala widowiskowa MCK, wstęp wolny

Teatr Improwizowany wymyWammy i Grupa Impro Kaloryfer – komediowy spektakl improwizowany

W ramach Narodowego Czytania zapraszamy na ko-mediowy spektakl improwizowany inspirowany twór-czością Bolesława Prusa. Swoje siły na scenie połączą dziewczyny z wymyWammy z członkami grupy Kalory-fer z bydgoskiego MDK nr 2. Wszystko to przy impro-wizowanym akompaniamencie multiinstrumentalisty Jędrzeja Rocha Rocheckiego. Dajcie się zaskoczyć, za-skoczcie nas i wyreżyserujcie nasz pokaz!

6.09.2015, niedziela, godz. 12.00, wejście główne do MCK, wstęp wolny

Koncert zespołu Minnesotaw ramach rock’n’run

Rock’n’Run to jedyny tego typu bieg w Polsce. Skła-da się z 5 okrążeń (pętli) długości około 4,22 km, dzięki temu uczestnicy półmaratonu pokonują wymaganą

odległość 21,10 km. W tym roku postanowiliśmy jed-nak zaplanować dodatkowo krótszy dystans mierzący około 5 km o nazwie Rockowa Pętla, żeby zachęcić do udziału mniej wprawionych biegaczy. Stawiając so-bie zadanie popularyzację aktywność ruchowej i roz-wój masowej kultury fizycznej, zachęcamy do wzięcia udziału w biegu muzyką. Uczestnicy biegu mają okazję podczas zawodów przebiegać obok zlokalizowanych w różnych miejscach miasta punktów muzycznych, na których podczas całego czasu trwania biegu prezen-tują się zespoły. Start oraz meta zawodów będą miały miejsce na Wyspie Młyńskiej. Podczas biegu na scenach prezentują się zespoły wykonujące covery, bieg nato-miast zwieńcza występ gwiazdy. W tym roku będzie nią legendarny zespół Illussion, pierwszy raz od prawie 20 lat w Bydgoszczy!

Więcej informacji: www.rocknrun.pl,www.facebook.com/rocknrunbydgoszcz

10.09.2015, czwartek, godz. 18.30, foyer MCK – wernisaż (wystawa czynna do 25 września)

Marcin Koszałka „Obłąkani” – pokaz slajdów, spotkanie autorskie i otwarcie wystawy

Marcin Koszałka rozpoczął swoją artystyczną drogę od fotografii. Studia w szkole filmowej w Katowicach – jak sam mówi – wybrał ze względu na zdjęcia, jakie robił jego mistrz Bogdan Dziworski. Koszałka, fotografując leicą M, skupia się przede wszystkim na człowieku. Jego zdjęcia są czysto dokumentalne, surowe, często wręcz brutalne i drapieżne, jednak dłuższa refleksja pozwa-la dojrzeć w nich unikalny sposób patrzenia na świat, autorski rys. Wystawa „Obłąkani” składa się ze zdjęć powstałych przed rozpoczęciem i w trakcie studiów w szkole filmowej. W 15 czarno-białych zdjęciach jak


w y d a r z e n i a

w soczewce skupia się wszystko to, co później znalazło ujście w filmowej twórczości artysty. Autobiografizm, temat śmierci, szaleństwa – tym wszystkim przesiąknię-te są fotografia i kino Koszałki.

Wystawa w ramach festiwalu Przeźrocza, organizo-wanego przez Koloroffon. (Więcej o festiwalu na str. 48)

11.09.2015, piątek, godz. 18.00, barka „Lemara”, wstęp wolny

Letnie Koncerty Promenadowe – Orkiestra dęta zespołu Szkół Żeglugi Śródlądowej w nakła– dyrygent zbigniew rydelski

Początek działalności Młodzieżowej Orkiestry Dętej Zespołu Szkół Żeglugi Śródlądowej im. kmdr. Bolesła-wa Romanowskiego przypada na rok 1962. Od 1996 zespół prowadzi Zbigniew Rydelski, absolwent Aka-demii Muzycznej w Bydgoszczy. Orkiestra Dęta bierze udział w licznych przeglądach, festiwalach i konkursach orkiestr dętych. Koncertowała wielokrotnie w takich miastach jak: Bydgoszcz, Warszawa, Poznań, Włocła-wek, Sopot, jak również za granicą. Odwiedził Słowenię (2001), Niemcy (2002, 2005, 2011) oraz Norwegię (2010). Repertuar orkiestry stanowią utwory okolicznościowe, marsze, opracowania muzyki rozrywkowej i jazzowej, utwory kościelne oraz kolędy. Orkiestrę tworzy mło-dzież ucząca się w Zespole Szkół Żeglugi Śródlądowej absolwenci oraz chętni uczniowie z innych szkół.

13.09.2015, niedziela, godz. 12.00, sala widowi-skowa MCK, bilety: ulgowy 13 zł, normalny 16 zł

Bydgoski Teatr Lalek BUraTInO – spektakl „alicja w Krainie Czarów” – PreMIera!

Spektakl „Alicja w Krainie Czarów” Bydgoskiego Teatru Lalek Buratino dzieje się w szkole, a właściwie w sferze dziecięcej wyobraźni, zainspirowanej czy też uruchamianej edukacyjnymi, lekcyjnymi zdarzeniami. Alicja, zasnąwszy na chwilę w czasie przerwy pomiędzy lekcjami, przenosi się w świat rozbudzonej nagroma-dzoną wiedzą wyobraźni. W swoim śnie dziewczynka spotyka swoich odmienionych nauczycieli, zaprzyjaź-nia się z poznanymi na lekcjach zwierzętami, spotyka dziwnych uczestników wiecznego podwieczorku, któ-rzy czekają właśnie na nią, bo tylko dzięki niej na tro-nie w ich krainie znowu zasiądzie biała królowa. W tym

różnorodnym spektaklu grają niesamowite w swej kon-strukcji lalki, dużo w nim komentujących akcję zabaw-nych piosenek, a także trzymający do końca w napięciu wątek sensacyjno-przygodowy. Poza wszystkim jest to przezabawne widowisko, pełne surrealistycznego poczucia humoru, w którym rzeczywistość przegląda się w krzywym zwierciadle snu. Scenariusz i reżyseria Czesław Sieńko, scenografia Maria Balcerek, muzyka Jędrzej Rochecki. Grają: Karolina Makuła, Emilia Mal-czyk, Emilia Mikołajczyk, Adrian Wiśniewski i Łukasz Przykłocki.

13.09.2015, niedziela, godz. 9.30, barka „Lemara”, bilety 5 zł

Poranek rodzinny

13.09.2015, niedziela, godz. 16.00, barka „Lemara”, wstęp

Koncert antoniego Murackiegoantoni Muracki (ur. w 1957 r.), pieśniarz, poeta, tłu-

macz, kompozytor i muzyk. Od 1986 r. jest członkiem ZAKR, ZAiKS, występował w kabaretach Nowy Świat i Warsztat, brał udział w licznych programach radio-wych i telewizyjnych, jest twórcą programów literac-kich i kabaretowych, autorem, kompozytorem, wyko-nawcą i tłumaczem. Od 2004 r. prowadzi własną scenę muzyczno-kabaretową „Salonik z kulturą”, gdzie pre-zentuje twórczość wybitnych postaci polskiej piosenki i kabaretu, czasem jazzu i teatru. Założona przez niego Fundacja Artystyczna TST organizuje co roku Między-narodowe Spotkania Muzyczne „Pieśni bez paszportu” oraz festiwal „Kultura bez barier”. Od 1998 r. związany jest z Jaromirem Nohavicą, będąc tłumaczem jego pie-śni, ich wykonawcą i menadżerem artysty. W 2005 r. powstał spektakl złożony z piosenek Nohavicy, ze zna-komitą obsadą wykonawców, a w 2008 r. platynowy al-bum „Świat wg Nohavicy”.

Alicja w Krainie Czarów, fot. Dariusz Gackowski

Marcin Koszałka, fotograf ia


w y d a r z e n i a

17.09.2015, czwartek, godz. 19.00, Kawiarnia Szpulka MCK, wstęp wolny

Impro JamSpróbuj swoich sił w improwizacji! Przyjdź na jam!

Improwizuj razem z nami!

17.09.2015, czwartek, godz. 17.00-19.30, barka „Lemara”, bilety: 20 zł

Koło Gospodyń Miejskich – Kurs Kreatywnego Pisania

Chciałabyś spróbować kreatywnego pisania? Nie wiesz od czego zacząć? Jak wyjść naprzeciw swojemu marzeniu o pisaniu? Dobra wiadomość jest taka, że każ-dy ma talent, jest wyjątkowy i ma coś ważnego do po-wiedzenia. To spotkanie zainspiruje cię do działania, do pracy nad własnym warsztatem pisarskim, do wyznacza-nia sobie celu. Odpowie na pytania, jak pisać coraz lepiej, jak tworzyć opowieści, które poruszają czytelnika.

Prowadząca: Justyna Niebieszczańska, autorka dwu-języcznego tomiku poezji Sub rosa, filolog angielski i klasyczny zakochany w liryce antycznej. Od 2014 r. pro-wadzi w Bydgoszczy spotkania z kreatywnym pisaniem.

19 września 2015, sobota, godz. 10.00-14.00Sala kinowo-widowiskowa MCK

godz. 10.00, wstęp bezpłatny, zapisy: [email protected]

„zatańcz ze mną, mamo, tato”Taneczną sobotę rozpoczynamy warsztatami dla ro-dzin, gdzie pod czujnym okiem tancerki flamenco Do-roty Dzięcioł nauczymy się choreografii utrzymanej w stylu jazzowo-flamencowym. Zapraszamy dzieci od 5 lat wraz z rodzicami. Po warsztatach będzie można sprawdzić swoje taneczne umiejętności na prawdziwej dyskotece!

godz. 11.30, wstęp 5 zł od rodzinyMali idą w świat. Baby disco

Zapraszamy na kolejną porcję tanecznej zabawy! Baby Disco to dyskoteka dla dzieci i rodziców, którzy lubią tańczyć, ale od dziecięcych hitów wolą piosenki

dla dorosłych. Specjalnie dla nich set didżejski złożony z wyselekcjonowanych hitów muzyki tanecznej zapre-zentuje kolektyw DJ Matka i DJ Niania, czyli Hanna Cie-ślak oraz Małgorzata Penkalla. Całą imprezę poprowa-dzą animatorki Funimki, które zadbają o to, by wszyscy doskonale się bawili. Zapraszamy!

20.09.2015, niedziela, godz. 11.00, Sala kinowo-widowiskowa MCK, czas pokazu: 66,5 minuty, wstęp: 5 zł

Małe animocje – Bajki pełne magiiZestaw krótkometrażowych animacji dla dzieci

w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, które zabiorą widzów w tajemnicze miejsca i pokażą magię wyobraźni. Obejrzymy filmy: „Pan Toti i czarodziejski grzebień”, „Andzia: Egipski amulet”, „Tata lew: Błękitny Król”, „Król Maciuś Pierwszy: Skarb Togo Pogo”, „Janosik i magiczny napój”, „Andzia: Australijski spadek”.

24.09.2015, czwartek, godz. 17.00, Herbarium Ostromecko, (dojazd we własnym zakresie), bilety: 30 zł

Koło Gospodyń Miejskich – dzika Kuchnia

Jesienią odbędą się cztery spotkania z cyklu Dzika Kuchnia prowadzone przez dr Krystynę Stepczyńską--Szymczak. Będziemy robić przetwory, gotować, a tak-że tworzyć kosmetyki z użyciem dzikich roślin, a co naj-ważniejsze, zdobędziemy ciekawą i przydatną wiedzę na przyszłość.

24.09.2015, czwartek, godz. 11.00, sala MCK, wstęp wolny, konieczność zapisania się pod adre-sem: [email protected]

anIMOCJe rekomendują: IBIdeM ’40Muzyka: Łukasz L.U.C rostkowskiScenariusz: Łukasz L.U.C rostkowski, Konrad Smuga, Marcin KobyleckiReżyseria animacji: Michał dziekan – Platige Image Organizator: narodowe Centrum Kultury

Narodowe Centrum Kultury zaprasza uczniów liceum, technikum oraz gimnazjum na niezwykły spektakl mul-timedialny „IBIDEM ’40”, przygotowany na zamówienie NCK przez Łukasza Rostkowskiego i studio Tomasza Ba-gińskiego Platige Image jako część kampanii społecz-nej „Pamiętam. Katyń 1940” i przypadającej w tym roku 75. rocznicy tragicznych wydarzeń z wiosny 1940 r.

Kadr z f ilmu „Pan Toti i czarodziejski grzebień”


w y d a r z e n i a

L.U.C, opierając się na koncepcie swojego albumu „39/89 Zrozumieć Polskę”, będącego podróżą przez trudne półwiecze polskiej historii, lata 1939-1989, za-trzymał się na wydarzeniach lat 40. W trakcie koncertu elektronika generowana przez artystę oraz fragmenty archiwalnych wypowiedziami radiowych zabrzmią w towarzystwie instrumentalnego zespołu kameralne-go, w tym: skrzypiec, wiolonczeli, altówki, trąbki, per-kusji, gitary elektrycznej i kontrabasu. Koncert zostanie wzbogacony przejmującą animacją.

Reżyserem animacji jest Michał Dziekan. Obrazy są swoistym wyrazem spojrzenia młodego pokolenia na tragedię, która miała miejsce w Katyniu. Spektakl ma na celu przedstawienie wydarzeń zbrodni katyńskiej tak, by ogrom tragedii i przekaz historyczny zostały odebra-ne i przyswojone przez dzisiejszą młodzież.

26-27 września 2015, sobota, niedziela, godz. 10.00-15.00, Stolarnia Londynek, wstęp: 100 zł. Bilety w kasie MCK

ekowarsztatyNa poprzednich ekowarsztatach stworzyliśmy wła-

snoręcznie drewniany stolik. Podczas tej, również dwudniowej, odsłony samodzielnie skonstruujemy do niego ławkę. Jarek Majewski ze Stolarni Londynek po-kieruje naszą pracą i będzie naszym mentorem. Gotowe ławki zabierzemy ze sobą do domu.

26.09.2015, sobota, godz. 16.00, barka „Lemara”, wstęp wolny

60+ KULTUra: „Tylko wróć” Spotkanie z nutką nostalgii dla bydgoskich seniorów o latach 60., inspirowane serialem „Wojna domowa”.

27.09.2015, niedziela, godz. 10.00-14.00, barka „Lemara”, dla seniorów wstęp wolny

60+ KULTUra: zwiedzanie barki

27.09.2015, niedziela, zbiórka o godz. 9.00 na dworcu głównym PKP Wyjazd: Dworzec PKP Bydgoszcz – Laskowice Pomorskie – 9.13-9.45 Powrót: Dworzec PKP Grudziądz – Bydgoszcz Główna – 19.09-21.00 Koszt biletów ok. 30 zł

Kultura na świeżym. Szukając jesieni!We wrześniową niedzielę zabierzemy na wycieczkę

rowerową. Trasa wymagająca (dystans ponad 100 km) i jeszcze w trakcie naszych wycieczek nieeksplorowa-na. Swoją podróż zaczniemy w Borach Tucholskich, a skończymy w Dolinie Dolnej Wisły. Trasę z Laskowic do Grudziądza urozmaicimy odwiedzając Starą Rzekę. Na deser zostanie nam starówka w Grudziądzu. Jako że plan wycieczki przygotowywany jest z dużym wyprze-dzeniem, prosimy o sprawdzenie godziny zbiórki w ty-godniu poprzedzającym wycieczkę, dzwoniąc pod nr tel. 509 091 695.

BLUeS PLUS FeSTIVaL 2015 20.09.2015, niedziela, godz. 16.00,

Pałac w OstromeckuTransatlantic Blues Project (USA/PL)

24.09.2015, czwartek, godz. 19.00, Kawiarnia Szpulka, MCK, ul. Marcinkowskiego 12-14Harsh Guitar Markdoktor Blues

25.09.2015, piątek, godz. 19.00, Kawiarnia Szpulka, MCK, ul. Marcinkowskiego 12-14after Bluesasia Czajkowska-zoń z zespołem

26.09.2015, sobota, godz. 19.00, Kawiarnia Szpulka, MCK, ul. Marcinkowskiego 12-14Why ducky

Na wszystkie koncerty wstęp wolny!

Szkółka ImproWarsztaty improwizacji teatralnej – ruszamy od paź-dziernika – zapisy do końca września na [email protected]

3 miesiące, 10 spotkań, zajęcia raz w tygodniu (po-niedziałki lub czwartki), koszt – 100 zł za 3 miesiące, pro-wadzenie Teatr Improwizowany wymyWammy.


w y d a r z e n i a

Wrzesień w kinie Orzeł

amy, reż. Asif KapadiaNieznana historia wielkiej gwiazdy, błyskotliwej

dziewczyny, obdarzonej wyjątkowym talentem, która w rekordowo krótkim czasie osiągnęła szczyty sławy. Przejmująca opowieść o inteligentnej i skomplikowanej kobiecie, która chciała tylko, aby ją kochano.

Gołąb przysiadł na gałęzi i rozmyśla o istnieniu, reż. Roy Andersson

To surrealistyczna komedia, która została okrzyknię-ta mistrzowskim domknięciem trylogii absurdu Roya Anderssona. Dwaj domokrążni sprzedawcy, Sam i Jo-nathan, jak współcześni Don Kichot i Sancho Pansa za-bierają widza na wędrówkę przez kalejdoskop ludzkich losów.

ze mną nie zginiesz, reż. David OelhoffenDaru jest nauczycielem w szkole podstawowej

gdzieś w górach Atlasu. Żyje samotnie, bez wygód, choć nie narzeka na swój los. Okolica nie jest spokojna – toczą się zaciekłe walki między wojskami francuskimi a rebeliantami.

O dziewczynie, która wraca nocą sama do domu, reż. Ana Lily Amirpour

Hipnotyczne i oryginalne love story o dwóch po-krewnych duszach – samotnej, nieśmiałej wampirzycy i przystojnym śmiertelniku, których drogi krzyżują się w ciemnym zaułku Bad City. Czarno-białe gatunkowe szaleństwo.

Mały książę, reż. Mark OsborneMała dziewczynka zaprzyjaźnia się z ekscentrycznym

staruszkiem z sąsiedztwa, który przedstawia się jako lotnik. Nowy znajomy opowiada jej o niezwykłym świe-cie, gdzie wszystko jest możliwe. Świecie, do którego dawno temu zaprosił go przyjaciel – Mały Książę.

Pieśń słonia, reż. Charles BinameMichael (Xavier Dolan) zabił swoją matkę, słynną

śpiewaczkę operową. Wyrokiem sądu został zamknięty w szpitalu psychiatrycznym. Jest tam już ponad 5 lat. Nagle w niejasnych okolicznościach znika doktor Law-rence, który prowadził jego terapię. Dyrektor szpitala postanawia przesłuchać Michaela. Ten zgadza się na współpracę, ale na własnych warunkach. Odkrywając kolejne sekrety, wciąga doktora w przebiegłą grę…

Młodość, reż. Paolo Sorrentino Najnowszy film twórcy nagrodzonego Oscarem

„Wielkiego piękna”. Sorrentino przedstawia olśniewa-jącą wizualnie, pełną emocji i błyskotliwego humoru opowieść o gościach luksusowego hotelu u podnóża Alp. Wybitny kompozytor otrzymuje od angielskiej kró-lowej nieoczekiwaną propozycję. Piękna kobieta chce

się dowiedzieć, dlaczego mąż porzucił ją dla dziewczy-ny, od której wszystko ją różni. Słynny reżyser szuka idealnego zakończenia dla swojego najważniejszego filmu…

Sicario, reż. Denis VilleneuveZnakomicie zrealizowany, trzymający w nieustan-

nym napięciu, a miejscami szokujący thriller twórcy „Labiryntu”. Oscarowe kreacje Benicio Del Toro i Emily Blunt to aktorski majstersztyk na miarę kreacji Jodie Fo-ster i Anthony’ego Hopkinsa w „Milczeniu owiec”.

noc Walpurgii, reż. Marcin BortkiewiczAkcja filmu toczy się w noc Walpurgii 30 kwietnia

1969 r. w szwajcarskiej operze, tuż po zakończeniu przedstawienia „Turandot” Giacomo Pucciniego. Gdy gasną światła, ze sceny schodzi wielka diwa operowa Nora Sedler. Pod drzwiami jej garderoby czeka na nią dwudziestokilkuletni, skromny dziennikarz Robert, umówiony na wywiad z artystką…

Płomień, reż. Syllas TzouMaria wchodzi w dorosłość z najlepszymi intencja-

mi. Pochodzi z typowej kochającej się greckiej rodziny. Jest impulsywna, energiczna i pełna namiętności. Ma szerokie plany na przyszłość. Chce zostać prawniczką, ale poznaje przystojnego marynarza Yannisa, w którym zakochuje się bez pamięci…

Love, reż. Gaspar Noé POKAZ SPECJALNYPod wpływem telefonu od matki byłej dziewczyny

Murphy wspomina płomienny romans z Electrą, pełen obietnic, ekscesów i pomyłek.

Gaspar Noé, francuski reżyser argentyńskiego po-chodzenia jest znany polskim widzom z filmów „Wkra-czając w pustkę” oraz „Nieodwracalne”. Ten bezkom-promisowy i odważny twórca przez wielu światowych reżyserów przywoływany jest jako źródło inspiracji – do jego twórczości odwołuje się m.in. Nicolas Windig Refn.

W kinie JeremiCzerwony i niebieski, reż. Giuseppe Piccioni

Giovanni Prezioso to pełen aspiracji początkujący na-uczyciel. Profesor Fiorito jest starym wykładowcą histo-rii sztuki, natomiast Giuliana jest dyrektorką rzymskiej szkoły średniej. Wkrótce cała trójka zostanie postawio-na w niezwykle trudnych sytuacjach…

randki w ciemno, reż. Levan KoguashviliSandro ma już 40 lat, ale wciąż mieszka z rodzicami,

którzy nieustannie mieszają się w jego intymne życie…

Feniks, reż. Christian PetzoldNelly Lenz, żydowska śpiewaczka, wychodzi cało

z obozu koncentracyjnego w Auschwitz, ale jest oszpe-cona i poważnie ranna…


w y d a r z e n i a

1 wtorek 16.00 Amy18.15 seans KMF MOZAIKA20.30 Gołąb przysiadł na gałęzi i rozmyśla o istnieniu

2 środa 16.00 Ze mną nie zginiesz18.00 Amy20.15 Gołąb przysiadł na gałęzi i rozmyśla o istnieniu

3 czwartek

16.00 Ze mną nie zginiesz18.00 Amy20.15 Gołąb przysiadł na gałęzi i rozmyśla o istnieniu

4 piątek 16.00 Ze mną nie zginiesz18.00 Amy20.15 Gołąb przysiadł na gałęzi i rozmyśla o istnieniu

5 sobota 16.00 Lalka (w ramach Narodowego Czytania)6 niedziela

16.30 Ze mną nie zginiesz18.30 Amy20.45 Gołąb przysiadł na gałęzi i rozmyśla o istnieniu

7 pon. 16.00 Ze mną nie zginiesz18.00 Amy20.15 Gołąb przysiadł na gałęzi i rozmyśla o istnieniu

8 wtorek 18.15 seans KMF MOZAIKA20.30 Amy

9 środa 16.00 Ze mną nie zginiesz18.00 Amy20.15 Gołąb przysiadł na gałęzi i rozmyśla o istnieniu

10-12.09.2015FeSTIWaL FILMOWy PrzeŹrOCza – KOLOrOFFOn

(program na stronie 48-49)13 niedziela

16.00 Płomień17.45 Płomień19.30 O dziewczynie, która wraca nocą sama do domu

14 pon. 16.00 Płomień17.45 O dziewczynie, która wraca nocą sama do domu19.45 O dziewczynie, która wraca nocą sama do domu

15 wtorek 16.00 Płomień18.15 seans KMF MOZAIKA20.30 O dziewczynie, która wraca nocą sama do domu

16 środa 16.00 Płomień17.45 O dziewczynie, która wraca nocą sama do domu19.45 Love – 3D pokaz specjalny

17 czwartek

16.00 Płomień17.45 Płomień19.30 O dziewczynie, która wraca nocą sama do domu

18 piątek 16.00 Mały książę18.00 Pieśń słonia20.00 Młodość

19 sobota 17.00 Mały książę19.00 Pieśń słonia21.00 Młodość

20 niedziela

16.00 Odlot – Małe Animocje kino ORZEŁ – pokaz specjalny Klasyka Walta Disneya (kopia 35 mm)

18.00 Król Lew – Małe Animocje Kino ORZEŁ – pokaz specjalny Klasyka Walta Disneya (kopia 35 mm)

20.00 Młodość21 pon. 11.00 Małe ANIMOCJE (wstęp 5 zł)

16.00 Mały książę18.00 Pieśń słonia20.00 Młodość

22 wtorek 16.00 Pieśń słonia18.15 seans KMF MOZAIKA20.30 Młodość

23 środa 20.00 Młodość24 czwartek

16.00 Mały książę18.00 Pieśń słonia20.00 Młodość

25 piątek 18.30 Sicario20.40 Młodość

26 sobota 18.30 Sicario (dla seniorów w ramach wydarzenia 60+ KULTURA: wstęp wolny)

20.40 Młodość (dla seniorów w ramach wydarzenia 60+ KULTURA: wstęp wolny)

27 niedziela

18.00 Sicario20.10 Młodość

28 pon. 16.30 Noc Walpurgi18.00 Sicario20.10 Młodość

29 wtorek 16.30 Noc Walpurgi18.00 seans KMF MOZAIKA20.10 Młodość

30 środa 16.30 Noc Walpurgi18.00 Sicario20.10 Młodość

Bilety: ulgowe 11 zł / normalne 14 zł

Kino jeremiZespół Szkół nr 5 Mistrzostwa Sportowego ul. Gen. Z. Berlinga 13, Bydgoszcz, Fordon

Wrzesień 2015 godz. tytuł filmu3, 10, 17, 24 19.00 Czerwony i niebieski4, 11, 18, 25 19.00 Randki w ciemno5, 12, 19, 26 19.00 Feniks

Bilety: ulgowe 11 zł / normalne 14 zł

W R Z E S I E ń


w y d a r z e n i a

fot. Dariusz Gackowski

Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku 6.09.2015, niedziela, godz. 16.00,

Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp 10 złKoncert zespołu „Jakim cudem”

W skład wchodzi pięć żywiołowych pań, a każda z in-nym bagażem muzycznych doświadczeń: Joanna Glu-biak, Anita Sobiechowska, Kate Nurnberg, Irena Filuś, Małgorzata Żurańska-Wilkowska.

13.09.2015, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp 10 zł

Spektakl aldony Jankowskiej – „LaTaJ z KrySTynĄ”

Spektakl Aldony Jan-kowskiej, cieszącej się niesłabnącą sympatią wi-dzów aktorki dramatycz-nej i komediowej oraz mistrzyni metamorfozy, to tragikomedia opowia-dająca o tym, do czego może doprowadzić po-zornie błaha idea brana absolutnie na poważnie. Jak to się dzieje, że przeciętni, dobrzy ludzie, żyjący „tu i teraz”, nie mogąc znieść rzeczywistości, są w stanie posunąć się do radykalnych rozwiązań, żeby ją zmienić? – na to pytanie Aldona Jankowska szuka odpowiedzi, a przy tym opowiada niezwykle zabawną historię, ma-jąc jak zwykle asa w rękawie.

20.09.2015, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku

Otwarcie saloniku muzycznego w Pałacu nowymKoncert międzynarodowego duetu Barvinsky duo

anna Stempin-Jasnowska – pianinoTaras Mencinskyj – wiolonczela

Zespół, koncertując na Ukrainie, propaguje muzykę kompozytorów polskich, a w Polsce kompozytorów ukraińskich. Szczególnym zainteresowaniem duetu cieszą utwory kameralne W. Barwińskiego i F. Chopina.

Taras Mencinskyj – studia ukończył w Konserwato-rium we Lwowie, doskonalił swoje umiejętności w Kon-serwatorium w Kijowie. Jest laureatem II nagrody na Międzynarodowym Konkursie Kameralistyki w Chmiel-nickim oraz I nagrody Międzynarodowego Konkursu im. M. Łysenki w Kijowie.

„Jakim cudem”, fot. Piotr Walczak

W efekcie wielu poszukiwań zespół osiadł na gruncie muzyki ludowej „z prądem”. Tradycyjne polskie pieśni wspiera moc elektronicznych brzmień, silna sekcja i dy-namiczne skrzypce, a także chóralne partie. Nie brakuje miejsca na solówki czerpiące z jazzu czy liryczny, balla-dowy wokal.

12.09.2015, sobota, godz. 12.00, ZPP w Ostromecku, wstęp wolny, zapisy do piątku 11 września: [email protected]

Obrazy owocami malowane, prowadzi botanik dr Krystyna Stepczyńska-Szymczak

Warsztaty botaniczno-kulinarne dla rodzin z dzieć-mi, edukujące w formie zabawy. Skomponujemy obra-zy z owoców sezonowych, wybierzemy najpiękniejszy. Spróbujemy na różne sposoby „ugryźć” dzieła sztuki. Prosimy zabrać ze sobą: duże deseczki do krojenia i nożyki.


w y d a r z e n i a

anna Stempin-Jasnowska – studia ukończyła w Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. Jest laureatką konkursów pianistycznych: Towarzystwa im. F. Chopina w Warszawie, Konkursu Yamaha Music Foundation of Europe, III Międzynarodowego Konkursu Pianistyczne-go im. K. Szymanowskiego w Łodzi oraz I Ogólnopol-skiego Konkursu Muzyki Kameralnej w Zakopanem.

20.09.2015, niedziela, godz. 18.00, ZPP w Ostromecku, wstęp wolny

Shrimp City Slim & Green Grass „TranSaTLanTIC BLUeS PrOJeCT” (USA/PL)Koncert inaugurujący tegoroczny Blues-Plus Festival

Transatlantic Blues Project to muzyczny most po-między miastami Charleston w Południowej Karoli-nie a Bydgoszczą. Geneza tego projektu sięga sto lat wstecz, gdy do USA z Bydgoszczy wyemigrował Erwin Czerwiński. W roku 2012 jego wnuk Gary Erwin, pianista i wokalista bluesowy urodzony i wychowany w Chica-go, realizując swoje marzenie o przyjeździe do kraju przodków, odbył wspólną trasę koncertową z towarzy-szącym mu bydgoskim zespołem Green Grass. Fascy-nacje muzyką bluesowych mistrzów stały się podstawą nawiązania bliższych więzi muzycznych i przyjaciel-skich, a ukoronowaniem wspólnego muzykowania było nagranie płyty koncertowej.

Shrimp City Slim (prawdziwe nazwisko Gary Erwin) urodził się w Chicago w 1953 r. Nauczył się grać na pia-ninie jako nastolatek, szybko kierując swoją uwagę na bluesa. Grał w kilku zespołach w Chicago i okolicy, za-nim przeniósł się do Charleston w Karolinie Południo-wej, gdzie założył własną wytwórnię płytową Erwin Music. Do tej pory wydał 8 albumów z muzyką określa-ną przez siebie jako „lowcountry blues”, będącą mie-szanką Carolina coast blues, soul i R&B.

DAR, zainspirowany jedną z najpiękniejszych opowieści o szukaniu przyjaźni, autorstwa Saint-Exupéry’ego. Po spektaklu zapraszamy dzieci do dyskusji.

26.09.2015, sobota, godz. 18.00, Pałac Stary w Ostromecku, wstęp wolny

Leszek Goldyszewicz – „Fragmenty ulotności next” Wystawa z okazji 30-lecia pracy twórczej połączona z koncertem zespołu Wed VUH

Wystawa jest cząstką jego ponad 30-letniej aktywności w obszarze sztuk wizualnych. Można ją nazwać małą retro-spektywą, gdyż znajdą się na niej obrazy z lat 80., jak też późniejsze.

Wed Vuh tworzą: Le-szek Goldyszewicz – gi-tara, wokal; Wojtek Kowalczyk – gitara, wokal; Jarosław Majewski – kontrabas; Sabina Stankiewicz – perkusja; Paweł Winiecki – perkusja.

27.09.2015, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp 10 zł

agnieszka Chrzanowska – recital

Green Grass & Michał Kielak

Green Grass zaistniał na polskiej scenie na początku lat 90. Obecny skład zespołu tworzą: Jacek Herzberg – gitara, śpiew; Andrzej Neumann – bas; Robert Robasz-kiewicz – perkusja; Bernard Pyrzyk – skrzypce.

26.09.2015, sobota, godz. 12.00, ZPP w Ostromecku, wstęp wolny

„Podróż Małego Księcia” – przedstawienie dla dzieci

Spektakl w wykonaniu aktorów Teatru Pantomimy

Leszek Goldyszewicz, fot. Maciej Deptuła

Wystąpi znakomita aktorka, piosenkarka, autorka muzyki i tekstów; wykonawczyni poezji śpiewanej oraz piosenki autorskiej. Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. L. Solskiego w Krakowie, laureatka wielu prestiżowych nagród, nominowana do nagrody Fryderyk 2000 za album „Cały świat płonie” i Fryderyk 2005 za płytę „Tylko dla Kobiet”. Ostatni album artyst-ki „Piosenki do mężczyzny” (premiera 2013) to 17 pre-mierowych kompozycji, napisanych w większości do jej własnych tekstów. W latach 1996-2003 związana z Piwnicą pod Baranami, później z klubem Alchemia na krakowskim Kazimierzu, a następnie przez dwa lata prowadziła założony wraz z Michałem Zabłockim Teatr Piosenki w Centrum w Krzysztoforach. W 2013 r. uho-norowana odznaką Zasłużony dla Kultury Polskiej przez MKiDN. W latach 2010-2011 prowadziła jako dyrektor artystyczna Radiowy Teatr Piosenki w Radiu Kraków.


w y d a r z e n i a

Galeria Wspólna

1.09.2015, godz. 17.00, Galeria Wspólna (ul. Batorego 1/3)

Premiera książki Kazimierza Kummera Opowiadania i słuchowiska. Klatka

Zapraszają: Wydawnictwo Episteme i MCK w Byd-goszczy.

17.09.2015, godz. 18.00 – wernisaż (wystawa czynna do 16.10.2015)

Pomiędzy – wystawa ilustracji Magdy rucińskiejPomiędzy – ten prosty i krótki tytuł ma w sobie pewną otwartość. To, co znajduje się pomiędzy, umyka bowiem często definicjom, klarownym rozróżnieniom. Pozostaje swoistą szarą strefą, po której poruszać się możemy po omacku czy też zdając się na intuicję. Jest to dla mnie znamienne, ponieważ w swoich pracach próbuję dać wy-raz odczuciom, przeczuciom trudnym do dookreślenia, sprecyzowania. Tworzenie tych obrazów z pogranicza ry-sunku, malarstwa i ilustracji stanowi dla mnie okazję do odkrywania tego, co zapamiętane, uwewnętrznione i wy-obrażone. Sprawia to, że mają one charakter osobisty, su-biektywny i odrealniony jednocześnie. W swoich pracach sięgam po formy małe, skromne. Nie bez znaczenia jest dla mnie medium ilustracji, które odbieram jako dalekie od patosu, monumentalności. Synteza, jaką stosuję w swojej twórczości, pozwala mi na dystans. Sprawia ona, że do-strzegam w przywoływanych przeze mnie obrazach inną warstwę znaczeniową. Tę, którą na co dzień potrafię od-naleźć jedynie w momentach zawieszenia, przypomina-jących wyrwane kartki czy wykreślone notki z terminarza.

W zebranych na wystawie pracach będzie można od-naleźć charakterystyczne dla mnie motywy domu, rośliny,

cienia, postaci, przestrzeni otwartej i zamkniętej, przed-miotów wyjętych ze sfery osobistej, które zestawiam ze sobą w poszukiwaniu relacji wizualnych i semantycznych. Wyjęte spod praw grawitacji i logiki cienie, krzesła peł-niące funkcje dziwacznych metonimii i dłonie, z których wyrastają bliżej niezidentyfikowane kwiaty, to tylko część mojego małego uniwersum. Zbioru otwartego na nowe znaczenia i interpretacje, a zamkniętego jedynie w wąskiej gamie barwnej, sprowadzającej się w zasadzie do bieli, czerni, szarości i kilku wariacji na temat różu czy błękitu.

Magda rucińska – rocznik ’84. Absolwentka lingwi-styki stosowanej na UKW w Bydgoszczy (2008) oraz edukacji artystycznej na ASP w Poznaniu (2010). Sty-pendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowe-go (2009/2010). Rysowniczka i recenzentka niezdrowo zafascynowana komiksem i ilustracją. Na co dzień pro-wadzi zajęcia rysunkowe na architekturze wnętrz UTP w Bydgoszczy oraz współpracuje z Otwartą Pracownią Sitodruku. Publikowała m.in. w „Lampie”, „Zwykłym Życiu”, „Fabulariach”, „Zeszytach Komiksowych” oraz autorskim artzinie „1zine”. Na swoim koncie ma także kilka wystaw indywidualnych oraz zbiorowych m.in. w poznańskiej Galerii Komiksu Cheap East w CK Zamek, MBWA Leszno, bydgoskich Wieży Ciśnień oraz Galerii Kantorek, szczecińskiej Galerii Orient czy Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi.

Portfolio: http://cargocollective.com/magdarucinska

18 i 19.09.2015, godz. 16.00 – pokazy performance 20.09.2015, godz. 12.00 – warsztaty performance

GALERIA WSPÓLNA – STARY RYNEKMiędzynarodowy Festiwal Sztuki Performance. „Sztuka bez granic”

(Więcej informacji na stronie 44)

Magda Rucińska, DomMagda Rucińska, Powidok

Dziękujemy, że byliście z nami. Zapraszamy za rok.

O r g a n i z a t O r :

sponsorzy:

patronat medialny:

partnerzy:patronat Honorowy:

prezydent miasta Bydgoszczy

rafał Bruski

F o t . D a r i u s z G a c k o w s k i

wrz

es

ień

20

15

Prace wykorzystane na plakacie są autorstwa Wilhelma Sasnala

BIK 9/2015

Documents

Transcript of BIK 9/2015