Ciechocinek 2013

Stanowisko Parlamentarnego Zespołu ds Dzieci z dnia 25 lipca 2012

roku w sprawie leczenia uzdrowiskowego dzieci.

Alicja Chybicka

POLSKIE TOWARZYSTWO PEDIATRYCZNE KATEDRA I KLINIKA TRANSPLANTACJI SZPIKU, ONKOLOGII I

HEMATOLOGII DZIECIĘCEJ

Uniwersytetu Medycznego

im. PIASTÓW ŚLĄSKICH WE WROCŁAWIU

Ciechocinek 2013

Ciechocinek 2013

Ciechocinek 2013

Chore dziecko

Najlepiej zapobiegać chorobie

Szybko rozpoznać

Profesjonalnie leczyć

Wyleczyć

Zrehabilitować dziecko fizycznie i

psychicznie

Zapewnić komfort życia

Ciechocinek 2013

Rodzaje niepełnosprawności wśród dzieci

1. Niewidome i niedowidzące

2. Z uszkodzeniem słuchu głuche,

niedosłyszące

3. Głuchociemne dzieci z zaburzeniami

percepcji wzrokowej i słuchowej)

4. Dzieci upośledzone umysłowo oraz z

inteligencją niższą od przeciętnej

5. Dzieci z obniżoną sprawnością

komunikowania się (dzieci z zaburzeniami

mowy, dzieci autystyczne)

Ciechocinek 2013

Niepełnosprawność – długotrwały stan, w którym występują

pewne ograniczenia w prawidłowym funkcjonowaniu człowieka.

Ograniczenia te spowodowane są na skutek obniżenia sprawności

funkcji fizycznych lub psychicznych. Jest to także uszkodzenie,

czyli utrata lub wada psychiczna, fizjologiczna, anatomiczna

struktury organizmu. Utrata ta może być całkowita, częściowa,

trwała lub okresowa, wrodzona lub nabyta, ustabilizowana lub

progresywna.

Niepełnosprawność jest jednym z ważniejszych problemów

współczesnego świata. Wynika to z powszechności i rozmiaru tego

zjawiska. Z niepełnosprawnością fizyczną wiąże się ponadto

zazwyczaj tzw. niepełnosprawność społeczna, czyli niemożność

pełnego funkcjonowania w społeczeństwie. Do grupy osób z

niepełnosprawnością społeczną zaliczamy również ludzi, którzy z

różnych przyczyn nie są w stanie samodzielnie lub prawidłowo

funkcjonować w społeczeństwie.

Ciechocinek 2013

Rodzaje niepełnosprawności

1.Obniżona sprawność sensoryczna (zmysłowa) – brak, uszkodzenie

lub zaburzenie funkcji analizatorów zmysłowych (są to m.in. osoby

niewidome, niedowidzące, głuche, niedosłyszące, z zaburzeniami

percepcji wzrokowej i słuchowej)

2.Obniżona sprawność intelektualna – upośledzenie umysłowe, tarcza

3.Obniżona sprawność funkcjonowania społecznego – zaburzenia

równowagi nerwowej, emocjonalnej oraz zdrowia psychicznego

4.Obniżona sprawność komunikowania się – utrudniony kontakt

słowny (zaburzenia mowy, jąkanie się)

5.Obniżona sprawność ruchowa – osoby z dysfunkcją narządu ruchu

(wrodzoną lub nabytą)

Ciechocinek 2013

Uwagi ogólne Dane GUS na dzień 31 .12.2009 :

• 38 167 329 obywateli

• 7 231 271 dzieci w wieku 1-18 lat

• Edukacyjne grupy wieku – 10 051 155 • 3-6 lat 1 436 574 • 7-12 lat 2 264 938 • 13-15 lat 1 326 204 • 16-18 lat 1 519 230 19-24 lata 3 504 209 5% dzieci – ma nieprawidłowy rozwój Wcześniaki WadyWypadki

Ciężkie choroby

Ciechocinek 2013

Ciechocinek 2013

Ciechocinek 2013

Ciechocinek 2013

Problemy rehabilitacyjnego lecznictwa dzieci i młodzieży rozpoczęły się w 2005r., kiedy to Narodowy

Fundusz Zdrowia wycofał się z finansowania leczenia rehabilitacyjnego dzieci z cukrzycą oraz z otyłością, jeżeli otyłości nie towarzyszą wybrane powikłania.

Rozporządzenie Prezesa NFZ (nr 85/2008/DSOZ&20, pkt. 2, ppkt. 1 i 2) z 15 października 2008r. oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia, z 30 sierpnia 2009r., w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej, odbierają lekarzom pediatrom oraz lekarzom rodzinnym możliwość kierowania dzieci do szpitali rehabilitacyjnych.

Podobnie jak w przypadku szpitali rehabilitacyjnych w stacjonarnych obiektach lecznictwa uzdrowiskowego oraz sanatoriach w 2008 roku dzieci i młodzież do 18 roku życia stanowiła jedynie 5,2% ogółu leczonych, podczas gdy w 2007 r. 6,6% ogółu leczonych.

Ciechocinek 2013

Ciechocinek 2013

Ciechocinek 2013

Ciechocinek 2013

Ciechocinek 2013

Ciechocinek 2013

Ciechocinek 2013

Ciechocinek 2013

Ciechocinek 2013

USTAWY O DZIECIACH:

USTAWA O OPIECE NAD DZIEĆMI DO LAT 3 (Dz.U.

2011 nr 45 poz. 235) – weszła w życie 4 kwietnia 2011

Za wyjątkiem: art. 6, który wchodzi w życie z dniem 1

stycznia 2013 r. i art. 64 ust. 2, który wchodzi w życie z

dniem 4 marca 2012 r.

http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU2011045023

5

Ciechocinek 2013

Dzieci muszą mieć dobre warunki

W szpitalu

W domu

W leczeniu rehabilitacyjnym

Do tego potrzebne są pieniądze!!!!!

Ciechocinek 2013

Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez

Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia

20 listopada 1989 r. (Dz.U. 1991 nr 120 poz. 526)

http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU1991

1200526

Europejska Konwencja o wykonywaniu praw dzieci,

sporządzona w Strasburgu dnia 25 stycznia 1996 r.

(Dz.U. 2000 nr 107 poz. 1128)

http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU2000

1071128

Ciechocinek 2013

Ciechocinek 2013

Konferencja prasowa MZ 22 Października 2012r.

USPRAWNIAMY SYSTEM OPIEKI ZDROWOTNEJ KROK PO

KROKU

Stabilizacja

Oszczędności systemu refundacji

Leków niższe dopłaty pacjentów

Dodatkowe środki na refundację

Nowych leków np. długodziałających Analogów insulin

narzędzia

+

1111 mld 400mln złotych

22 mln zł z UE Szkolenia personelu

medycznego

Poprawa jakości opieki nad Osobami starszymi

Ciechocinek 2013

USPRAWNIAMY SYSTEM OPIEKI ZDROWOTNEJ DALSZE

KROKI

Reforma NFZ

Naprawa instytutów badawczych

I szpitali klinicznych

Ustawa o zdrowiu publicznym

Likwidacja Centrali NFZ

Niezależność oddziałów regionalnych lepsza ocena

Potrzeb zdrowotnych w regionie

Dodatkowe ubezpieczenia

Nowa jednostka nadzór, niezależna :Wycena świadczeń, ocena

technologii medycznych,

Monitorowanie jakości

Karta pacjenta od 1stycznia 2014r.

Likwidacja Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia

Likwidacja AOTM

Ciechocinek 2013

Elektroniczna karta pacjenta od 1 stycznia 2014 r.

Wyniki badań

Historia leczenia

Weryfikacja i potwierdzenie ubezpieczenia

Zwolnienie lekarskie

Recepta

Możliwość rozszerzania o nowe funkcje

Elektroniczna Weryfikacja Uprawnień Świadczeniobiorców

PILOTAŻ

Testy od 15 października br.

Łatwa i szybka weryfikacja ubezpieczenia zdrowotnego

3 OW NFZ :mazowiecki,kujawsko-pomorski,świętokrzyski

Kolejne 5 OW NFZ:lubelski,podlaski,warmińsko-mazurski,

wielkopolski,

Ciechocinek 2013

Od 1 stycznia 2013 r. pełny dostęp do Centralnego Wykazu

Ubezpieczonych

Wzorcowy plan naprawy i oddłużania

Oddzielenie działalności klinicznej od naukowej

Zarządzanie przez menedżerów

Szpitale Strategiczne Ministra Zdrowia

Ustawa o zdrowiu publicznym

Koalicja na rzecz zdrowia Polaków = zdrowie w każdym

sektorze

Państwa Rada Zdrowia Publicznego

Krajowe Centrum Zdrowia Publicznego

Określenie priorytetów zdrowotnych

Gwarancja ciągłości podejmowanych działań

Gwarancja doboru najbardziej efektywnych metod

Ciechocinek 2013

Województwa

Powiaty

Grupy wieku

Ogółem Mężczyźni Kobiety

Miasta Wieś

razem

mężczyźni kobiety

razem

mężczyźni kobiety

P O L S K A 38538447 18654577 19883870 23385828 11100218 12285610 15152619 7554359 7598260

0 - 4 2072768 1063457 1009311 1199614 615300 584314 873154 448157 424997

0 388220 199764 188456 225566 116224 109342 162654 83540 79114

1 414157 212857 201300 241071 123938 117133 173086 88919 84167

2 433749 222151 211598 251649 128936 122713 182100 93215 88885

3 432167 221280 210887 249504 127558 121946 182663 93722 88941

4 404475 207405 197070 231824 118644 113180 172651 88761 83890

5 - 9 1819112 933287 885825 1013647 520065 493582 805465 413222 392243

5 384092 197091 187001 219204 112485 106719 164888 84606 80282

6 369872 189540 180332 208997 107276 101721 160875 82264 78611

7 358109 184001 174108 199860 102763 97097 158249 81238 77011

8 351801 180347 171454 193414 98977 94437 158387 81370 77017

9 355238 182308 172930 192172 98564 93608 163066 83744 79322

10 - 14 1927097 988215 938882 1025825 526182 499643 901272 462033 439239

10 367713 188564 179149 198321 101809 96512 169392 86755 82637

11 377876 193805 184071 202159 103733 98426 175717 90072 85645

12 380895 195200 185695 201902 103498 98404 178993 91702 87291

13 392092 201407 190685 208049 106927 101122 184043 94480 89563

14 408521 209239 199282 215394 110215 105179 193127 99024 94103

15 - 19 2314724 1182763 1131961 1242008 632823 609185 1072716 549940 522776

15 425252 218110 207142 224844 115132 109712 200408 102978 97430

16 437141 223314 213827 232003 118328 113675 205138 104986 100152

17 465181 237120 228061 251761 127950 123811 213420 109170 104250

18 484329 247568 236761 261689 133241 128448 222640 114327 108313

19 502821 256651 246170 271711 138172 133539 231110 118479 112631

Ciechocinek 2013

Województwa

Powiaty

Grupy wieku

Ogółem Mężczyźni Kobiety

Miasta Wieś

razem

mężczyźni kobiety

razem

mężczyźni kobiety

20 - 24 2775143 1414504 1360639 1610505 811569 798936 1164638 602935 561703

20 533000 272396 260604 298417 150722 147695 234583 121674 112909

21 545646 278394 267252 312397 157333 155064 233249 121061 112188

22 550434 280647 269787 320323 161735 158588 230111 118912 111199

23 567608 288511 279097 335043 168352 166691 232565 120159 112406

24 578455 294556 283899 344325 173427 170898 234130 121129 113001

25 - 29 3239832 1643693 1596139 2002159 1004665 997494 1237673 639028 598645

25 603981 306399 297582 364325 182908 181417 239656 123491 116165

26 639250 324343 314907 390502 195782 194720 248748 128561 120187

27 659334 334799 324535 409376 205786 203590 249958 129013 120945

28 679296 343928 335368 425906 213344 212562 253390 130584 122806

29 657971 334224 323747 412050 206845 205205 245921 127379 118542

30 - 34 3141270 1592601 1548669 1982313 993623 988690 1158957 598978 559979

30 629752 318895 310857 397196 198427 198769 232556 120468 112088

31 641489 324658 316831 405479 202898 202581 236010 121760 114250

32 637093 323611 313482 403696 202914 200782 233397 120697 112700

33 619045 313895 305150 390389 195929 194460 228656 117966 110690

34 613891 311542 302349 385553 193455 192098 228338 118087 110251

35 - 39 2864320 1450974 1413346 1753007 877255 875752 1111313 573719 537594

35 615746 311883 303863 384996 192217 192779 230750 119666 111084

36 594586 301114 293472 367282 184011 183271 227304 117103 110201

37 573142 290793 282349 349725 175247 174478 223417 115546 107871

38 550580 278651 271929 332849 166464 166385 217731 112187 105544

39 530266 268533 261733 318155 159316 158839 212111 109217 102894

40 - 44 2410696 1215726 1194970 1418945 701770 717175 991751 513956 477795

40 509389 256969 252420 302328 150216 152112 207061 106753 100308

41 494072 249899 244173 293228 145664 147564 200844 104235 96609

42 475986 239824 236162 279559 138286 141273 196427 101538 94889

43 467783 235733 232050 273706 135024 138682 194077 100709 93368

44 463466 233301 230165 270124 132580 137544 193342 100721 92621

45 - 49 2411463 1207408 1204055 1424324 689061 735263 987139 518347 468792

45 466311 234398 231913 273264 133316 139948 193047 101082 91965

46 471993 236996 234997 276799 134606 142193 195194 102390 92804

47 482656 241962 240694 285450 138176 147274 197206 103786 93420

48 493026 246074 246952 292239 140714 151525 200787 105360 95427

49 497477 247978 249499 296572 142249 154323 200905 105729 95176

Ciechocinek 2013

Województwa

Powiaty

Grupy wieku

Ogółem Mężczyźni Kobiety

Miasta Wieś

razem mężczyźni kobiety

razem

mężczyźni kobiety

50 - 54 2848818 1399877 1448941 1771704 833099 938605 1077114 566778 510336

50 516076 256084 259992 311258 148195 163063 204818 107889 96929

51 545035 268738 276297 333068 157099 175969 211967 111639 100328

52 580345 285530 294815 359520 169083 190437 220825 116447 104378

53 599293 293459 305834 378707 177666 201041 220586 115793 104793

54 608069 296066 312003 389151 181056 208095 218918 115010 103908

55 - 59 2916642 1398651 1517991 1917607 881299 1036308 999035 517352 481683

55 600554 291581 308973 388640 180591 208049 211914 110990 100924

56 604717 292267 312450 395562 183273 212289 209155 108994 100161

57 579032 277514 301518 382232 175565 206667 196800 101949 94851

58 572359 272510 299849 379079 172971 206108 193280 99539 93741

59 559980 264779 295201 372094 168899 203195 187886 95880 92006

60 - 64 2471547 1143193 1328354 1652505 741050 911455 819042 402143 416899

60 547381 256002 291379 365082 164691 200391 182299 91311 90988

61 519114 242338 276776 345884 156267 189617 173230 86071 87159

62 493006 227616 265390 329909 147775 182134 163097 79841 83256

63 474247 218096 256151 317111 141669 175442 157136 76427 80709

64 437799 199141 238658 294519 130648 163871 143280 68493 74787

65 - 69 1459742 639544 820198 968643 417257 551386 491099 222287 268812

65 393596 176561 217035 265204 116440 148764 128392 60121 68271

66 279284 123562 155722 184867 80352 104515 94417 43210 51207

67 273039 119073 153966 180263 77291 102972 92776 41782 50994

68 261375 112925 148450 172347 73504 98843 89028 39421 49607

69 252448 107423 145025 165962 69670 96292 86486 37753 48733

70 lat i więcej 3865273 1380684 2484589 2403022 855200 1547822 1462251 525484 936767

Ciechocinek 2013

Województwa

Powiaty

Grupy wieku

Ogółem Mężczyźni Kobiety

Miasta Wieś

razem

mężczyźni kobiety

razem

mężczyźni kobiety

Wiek przedprodukcyjny 7146551 3663503 3483048 3947694 2022957 1924737 3198857 1640546 1558311

Wiek produkcyjny 24738527 12970846 11767681 15155014 7804804 7350210 9583513 5166042 4417471

18-64 lata mezczyzni 12970846 12970846 x 7804804 7804804 x 5166042 5166042 x

18-59 lat kobiety 11767681 x 11767681 7350210 x 7350210 4417471 x 4417471

Wiek mobilny 15418411 7821717 7596694 9300329 4660295 4640034 6118082 3161422 2956660

Wiek niemobilny 9320116 5149129 4170987 5854685 3144509 2710176 3465431 2004620 1460811

45-64 lata mężczyzni 5149129 5149129 x 3144509 3144509 x 2004620 2004620 x

45-59 lat kobiety 4170987 x 4170987 2710176 x 2710176 1460811 x 1460811

Wiek poprodukcyjny 6653369 2020228 4633141 4283120 1272457 3010663 2370249 747771 1622478

65 lat i wiecej mezczyzni 2020228 2020228 x 1272457 1272457 x 747771 747771 x

60 lat i wiecej kobiety 4633141 x 4633141 3010663 x 3010663 1622478 x 1622478

Biologiczne grupy wieku 38538447 18654577 19883870 23385828 11100218 12285610 15152619 7554359 7598260

0-14 lat 5818977 2984959 2834018 3239086 1661547 1577539 2579891 1323412 1256479

15-64 lat 27394455 13649390 13745065 16775077 8166214 8608863 10619378 5483176 5136202

65 lat i więcej 5325015 2020228 3304787 3371665 1272457 2099208 1953350 747771 1205579

Edukacyjne grupy wieku 9672718 4947454 4725264 5373313 2736841 2636472 4299405 2210613 2088792

3- 6 lat 1590606 815316 775290 909529 465963 443566 681077 349353 331724

7-12 lat 2191632 1124225 1067407 1187828 609344 578484 1003804 514881 488923

13-15 lat 1225865 628756 597109 648287 332274 316013 577578 296482 281096

16-18 lat 1386651 708002 678649 745453 379519 365934 641198 328483 312715

19-24 lat 3277964 1671155 1606809 1882216 949741 932475 1395748 721414 674334

Kobiety w wieku 15-49 lat 9449779 x 9449779 5722495 x 5722495 3727284 x 3727284

Ciechocinek 2013

TABELA 1 Dzieci i młodzież według pobytu w szpitalu z noclegiem w 2009r

Ciechocinek 2013

źródło: dane GUS, Zdrowie dzieci i młodzieży w Polsce w 2009r.

Najczęściej najmłodsze dzieci (0-4 lata) - 15,6% (12,5% w 2004 r.),

z tego dla zdecydowanej większości był to pobyt jednorazowy - 81,1% (78,0% w 2004 r.).

Najczęściej hospitalizowane były dzieci z województw: podlaskiego - 14,4%

i lubelskiego - 12,6%, a najrzadziej z województw: lubuskiego - 6,3%

oraz podkarpackiego - 7,2%

W ciągu 12 miesięcy poprzedzających badanie w szpitalach z noclegiem

przebywało blisko co dziesiąte dziecko. W ponad 80% przypadków był to 1 pobyt.

Liczbę 2 pobytów w szpitalach podali rodzice 13% dzieci.

CELE STRATEGICZNE ZESPOŁU

Dobro dzieci jest najważniejsze!!!!

Prawo i etyka stoją na straży tego dobra i ludzkiej

godności także i dziecka

1. Działalność organizacyjna : Poprawa sytuacji pediatry i

dziecka w Polsce.

2. Działalność kliniczna : Poprawa opieki medycznej nad

populacją wieku rozwojowego.

3. Działalność edukacyjna : Szkolenie pediatrów i

lekarzy medycyny rodzinnej . Ciechocinek 2013

Ciechocinek 2013

ZG PTP z pomocą O. Terenowych

PILNE Problemy do rozwiązania

Ochrona dziecka w systemie w świetle nowej ustawy

o świadczeniach zdrowotnych

1.Poprawa finansowania w pediatrii

( aktualnie jest ono zbyt niskie- długi oddziałów

pediatrycznych)

propozycja NFZ grupy wiekowe np. 0-1, 2-5 itd.

mały pacjent, mały człowiek więcej kosztuje – około

30%

brak dobrego finansowania zagraża życiu i zdrowiu

dzieci

Ciechocinek 2013

PILNE Problemy do rozwiązania

2. Wprowadzenie lepszej profilaktyki

szczepienia – walka z ruchami antyszczepionkowymi,

lepszy kalendarz szczepień wzorowany na europejskim

bardziej przyjazny dzieciom ( obowiązkowy + zalecany)

staranne bilansowe badania profilaktyczne wg jednolitej

ankiety wprowadzonej obowiązkowo przez MZ

poprawa oświaty zdrowotnej apel do rodziców o

zwolnienie życia w biegu bo, dzieci ich potrzebują

Ciechocinek 2013

PILNE Problemy do rozwiązania 3.Poprawka do ustawy o świadczeniach zdrowotnych –pediatra

na pierwsza linię

4.Utworzenie pediatrycznych punktów konsultacyjnych jest

zielone światło teraz koniczna realizacja

5. Odtworzenie medycyny szkolnej –każde dziecko badane 1 x w

roku przez lekarza

aktualnie gabinety profilaktyki zdrowotnej realizowanej przez

pielęgniarki lub higienistki szkolne( rozp. Z 29 sierpnia 2009

Min.Zdr. ( Dz.U.2009,nr139,poz.1139) są w 90% szkół w

miastach i 30% tylko szkół na wsi

Ciechocinek 2013

PILNE Problemy do rozwiązania 6. Może ustawowa zmiana wieku dziecka lub

organizacja opieki nad dorastającymi dziećmi z

chorobami przewlekłymi i rzadkimi

7. Bez skierowania do specjalistów pediatrów –

konieczność ich posiadania opóźnione rozpoznania

licznych chorób

8.Standaryzacja oddziałów pediatrycznych i

noworodkowych- sensowna

9. szkolenie pediatrów- nowy system specjalizacji –

proste przystąpienie do egzaminów pediatrów z I st.

specjalizacji

Ciechocinek 2013

Zły stan ogólno pediatryczny

96,7% dzieci odchylenia od stanu prawidłowego !! Czy były dzieci absolutnie

zdrowe i ile???

190 na 5521 !!!!

3,3% dzieci w wielkim mieście to dzieci zdrowe

TRZEBA TO ZMIENIĆ-APEL O POMOC

!!!

„Kto błędy swe dostrzegł ,więcej nie błądzi.”

Lao CY

Ciechocinek 2013

Problemy rozwiązane całkowicie lub

częściowo: 1. Specjalizacja z pediatrii deficytowa

2. Departament ds. Matki i Dziecka

Ministerstwa Zdrowia- dyrektor Dagmara

Korbasińska- 11 osób

3.Poprawa finansowania w niektórych

dziedzinach pediatrii np. onkologii dziecięcej

4.Prosty egzamin po I st. z pediatri5. Nowe

specializacje pediatryczne

4. Postęp w diagnostyce i leczeniu

Ciechocinek 2013

ZG PTP ściśle współpracuje z bardzo

ważnymi instytucjami zajmującymi się

sprawami dziecka: • Minister Zdrowia

• Specjalista Krajowy ds. Pediatrii

• Rzecznik Praw Dziecka

• Departament w M. Z. ds. Matki i Dziecka

• Rzeczik Praw Pacjenta

• Federacja Towarzystw Pediatrycznych

• Stowarzyszenia pacjentów- federacja

• Rzecznik Praw Obywatelskich

• Płatnik –NFZ

• Organizacje Pozarządowe

Ciechocinek 2013

Europejska Karta Praw Pacjenta- dziecka

1.Prawo do profilaktyki

2.Prawo dostępu do opieki medycznej.

3.Prawo do wszechstronnej informacji

4. Prawo do wyrażenia zgody

5.Prawo wolnego wyboru

6.Prawo do prywatności i poufności

7.Prawo o poszanowaniu czasu pacjenta

8.Prawo o przestrzeganiu norm jakościowych

9.Prawo do bezpieczeństwa

10.Prawo do innowacji

11.Prawo do unikania niepotrzebnego cierpienia i bólu

12.Prawo do leczenia dostosowanego do potrzeb

13.Prawo do zażaleń

14.Prawo do rekompensaty

Ciechocinek 2013

Dobro dzieci jest najważniejsze!!!!

Ekonomia -jak i praca- jest dla

człowieka , a nie człowiek dla

pracy, a nie człowiek dla ekonomii

….Człowiek zawsze jest pierwszy

Jan Paweł II Warszawa 1987

Ciechocinek 2013

Czasem trzeba

zamilknąć,

żeby zostać

wysłuchanym.

Stanisław Jerzy Lec