Nr. 102 ODDZIAÒ OTTAWA LISTOPAD 2001 r.

Przewodniczåcy: J. Janeczek tel.: 736-1620 Sekretarz: L. Zieli˜ska tel.: 721-8238Skarbnik: S. Ozorowski tel.: 225-3948 Redaktor: K. Styß tel.: 224-1707

Redakcja Techniczna: K. Lipowski tel.: 565-3272; J.Taracha tel.:225-4678Association of Polish Engineers in Canada, P.O. Box 8093, Stn "T", Ottawa ON K1G 3H6

SIP Internet: http://www.kpk-ottawa.org/sip/ISSN 1496-7251 Redakcja- e-mail: af736@ncf.ca

ASSOCIATION of POLISH ENGINEERS in CANADA

STOWARZYSZENIE IN¸YNIERØW POLSKICH w KANADZIE

ASSOCIATION des INGÉNIEURS POLONAIS au CANADA

BIULETYN SIPBIULETYN SIP

SPRAWOZDANIE z ZEBRANIA ZARZÅDU SIPw DNIU 9 PA˛DZIERNIKA 2001 r.

Obecni: Andrzej Go¬´biowski, Jan Janeczek, Stanis¬awOzorowski, Czes¬aw Piasta, Mieczys¬aw Piraszewski,Maria Zieli˜ska, Lidia Zieli˜ska1. Przewodniczåcy Jan Janeczek otworzy¬ zebranie ipowita¬ obecnych.2. Porzådek obrad zosta¬ zatwierdzony bez zmian.3. Sprawozdanie z zebrania z 10 lipca 2001 zosta¬o za-twierdzone bez zmian.4. Korespondencja, komunikaty i sekretariat:dostalißmy list z proßbå o donacj´ dla Biblioteki pol-skiej w Montrealu. Zarzåd postanowi¬ przeznaczyç naten cel $50.00.5. Sprawy finansowe:

Zap¬acono $100.00 za lipcowy piknik.Zebrano $14.00 z ostatniego odczytu.2 cz¬onkøw zap¬aci¬o zaleg¬e sk¬adki.

6. Sprawy organizacyjne:Postanowiono zrobiç porzådek z materia¬ami archi-

walnymi Stowarzyszenia. Kol. Lidia Zieli˜ska skonta-ktuje si´ z prezesem SPK, kol. Piotrem Nawrotem, wcelu uzyskania pozwolenia na postawienie "filing cabi-net" na nasze materia¬y w jednej z sal Domu PolskiegoSPK. Jeßli takie pozwolenie uzyskamy, zakupu dokonasi´ pod koniec tego tygodnia, tak aby wszystko przy-gotowaç na 20 paÅdziernika. Ustalono bowiem dat´ 20paÅdziernika 2001 (sobota), godz. 10:00, Dom PolskiSPK, na zrobienie porzådku z materia¬ami archiwalny-mi. Kol. Jan Janeczek przywiezie odebrane materia¬yod kol. Bronis¬awa Szpakowskiego, kol. C. Piasta od-bierze pozosta¬e materia¬y od kol. B. Szpakowskiego ije przywiezie, kol. L. Zieli˜ska skontaktuje si´ z kol. J.Taracha i poprosi o przywiezienie jego materia¬øw. Po-rzådek w papierach zostanie zrobiony pod kierownic-twem kol. M. Zieli˜skiej. Kol. M. Zieli˜ska zajmie si´tak½e rezerwacjå sali u gospodarza Domu PolskiegoSPK na ten dzie˜.

Kol. L. Zieli˜ska zajmie si´ sprowadzeniem mate-ria¬øw z wystawy 50-lecia z Toronto do Ottawy. Wtym celu skontaktuje si´ z kol. Janem Cytowskim z Za-

rzådu G¬øwnego i ustali szczegø¬y. Praca nad rozbudowå stronicy internetowej posuwa

si´ do przodu. Kol. L. Zieli˜ska pracuje nad historiåSIP w latach 1991-2001, kol. A. Go¬´biowski pracujenad przyk¬adami ½yciorysøw, informacjami na tematjak przygotowaç si´ do spotkania o prac´, itp.

Nie ma ch´tnego na wyjazd do Hamilton w dniu27 paÅdziernika 2001 na Zjazd Prezesøw.

Zgodnie z postanowieniem zarzådu, listopadowewydanie Biuletynu na papierze zostanie wys¬ane tylkodo cz¬onkøw, ktørzy zadeklarowali si´, i½ ½yczå sobiego otrzymywaç pocztå. Reszta cz¬onkøw dostanie zaw-iadomienie o ukazaniu si´ nowego wydania pocztåelektronicznå.7. Dzia¬alnoßç – Zarzåd przedyskutowa¬ nast´pujåceimprezy lub propozycje imprez:

16 paÅdziernik 2001 - " Co warto wiedzieç o samo-chodach", mgr in½. Andrzej Wøjtowicz;

27 paÅdziernika 2001, Hamilton - Zjazd Prezesøw;20 listopad 2001 - "Stary sposøb, nowa technolo-

gia: Termiczna terapia raka møzgu" prof. Bogus¬aw J.Jarosz;

Op¬atek w tym roku zostanie zrobiony pod prze-wodnictwem Kongresu. Zosta¬a ustalona data na 4 sty-cznia 2002;

29 stycze˜ 2002 - pokaz filmu polskiego z DVD"Kochaj i røb co chcesz" Roberta Gli˜skiego;

19 luty 2002 - dr Bogdan Gajewski, temat do usta-lenia;

19 marzec 2002 - in½. Wojciech Remisz, temat doustalenia;

23 maja 2002 - Walne Zebranie sprawozdawczeOddzia¬u.8. Data i miejsce nast´pnego zebrania nie zosta¬austalona (grudzie˜ 2001).9. Zako˜czenie zebrania o godz. 21:35.

Sprawozdanie sporzådzi¬a Lidia Zieli˜ska,

sekretarz.

Terapia nowotworøw by¬a przedmiotem wysi¬-køw naukowcøw od wielu lat, a w nowocze-snych czasach co najmniej od poczåtku XX-wie-ku. Pierwsze z bardziej skutecznych metod tra-ktowania tych schorze˜ zosta¬y zaoferowaneprzez nauki fizyczne i chemiczne. Metody te,znane jako radioterapia i chemoterapia, pole-gajå na zaatakowaniu chorych tkanek u½ywajåcpromieniowania jonizujåcego lub aktywnychzwiåzkøw chemicznych. Celem tych terapii jestzniszczenie komørek w chorej tkance. W ostat-nim okresie røwnie½ nauki biologiczne przyczy-niajå si´ do sukcesøw w terapii nowotworøw ijednym z nowszych sposobøw jest terapia gene-tyczna.

Powy½sze metody oferujå bardzo skutecznåterapi´ i ich zastosowanie uratowa¬o ½ycie wie-lu setkom tysi´cy pacjentøw. W dalszym ciåguistniejå jednak specyficzne choroby raka, gdzienawet najnowoczeßniejsze metody nie så w sta-nie pomøc. Jednymi z takich schorze˜ så nowo-twory møzgu. Metody wymienione powy½ej nieså skuteczne w terapii tych ostatnich schorze˜.Fizyka i in½ynieria biomedyczna zaproponowa-¬y ostatnio zogniskowana radioterapi´ jako naj-nowszå metod´. Metoda ta by¬a zastosowana zsukcesem w przypadku nowotworøw o bardzoma¬ych rozmiarach. Jej u½ycie w terapii wi´k-

szej obj´toßci albo skomplikowanych kszta¬tøwnowotworøw nie jest jednak tak skuteczne. Wwi´kszoßci klinicznych przypadkøw chirurgia,pomimo jej oczywistych ogranicze˜, staje si´koniecznym wyborem.

W mojej prezentacji omøwi´ nowe metodyproponowane w terapii onkologicznej. Så oneoparte na dostarczeniu energii albo elektroma-gnetycznej albo te½ ultradßwi´kowej do chorejtkanki. Energia ta przetworzona na ciep¬o powo-duje wzrost temperatury poßrød anormalnychkomørek powodujåcych zdenaturowanie pro-tein i w rezultacie zabicie komørek. Poßrød tychmetod mikrofalowe anteny i ultradßwi´koweaplikatory b´då zaprezentowane. Jednym z naj-wa½niejszych problemøw w zastosowaniu tycheksperymentalnych metod jest planowanie ichrozmieszczenia, jak røwnie½ wymaganej mocydo wytworzenia wymaganego wzrostu temper-atury. Prezentacja przedstawi tak½e nowe meto-dy symulowania efektøw wytwarzania podwy½-szonych temperatur oraz kontrolowania obj´-toßci tkanki, w ktørej ta podwy½szona temper-atura jest wytworzona.

dr Bogus¬aw J. Jarosz

osz uzyska¬ dyplom magisterski¸YCIORYS

Bogus¬aw J.Jar

osz uzyska¬ dyplom magisterski

2

PROGRAM ZJAZDU PREZESØW SIP27 paÅdziernika 2001r. w lokalu Domu Polskiego - Hamilton

12:00 Lekki lunch organizowany przez Zarzåd G¬øwny12:30 Otwarcie zebrania.

Zagajenie i przyj´cie porzådku dziennegoDOROCZNE ZEBRANIE SIP

12:50 Przedstawienie dzia¬alnoßci Oddzia¬øw i ZGSprawozdanie finansowe ZG. Dyskusja nad sprawozdaniami

13:50 Sprawozdanie Komisji Rewizyjnej ZG i udzielenie absolutorium14:00 Bud½et i sk¬adki dla Zarzådu G¬øwnego

ZEBRANIE DYSKUSYJNE14:25 Dyskusja na rø½ne tematy. Proponujemy drobne, niby mniej wa½ne punkty daç napoczåtek, bo inaczej nigdy si´ do nich nie dojdzie, a zajmå one zaledwie kilka minut. A wi´c pro-ponujemy:

First-day issues znaczkøw Gzowskiego. kol. BornetWysokoßç sk¬adek a bud½ety Oddzia¬øw. kol. Jag¬aInternet . kol. PietrzakWspø¬praca mi´dzynarodowa SIP . kol. DrzewieckiRola SIP w KPK . kol. CytowskiKoncepcja dzia¬ania SIP w 21. stuleciu . kol. Bornet

14:45 Przerwa15:00 Dalszy ciåg dyskusji17:30 Zako˜czenie zebrania (lub ewentualnie wczeßniej)

STARY SPOSÓB, NOWA TECHNOLOGIA : TERMICZNA TERAPIA RAKA MÓZGU

Uniwersytetu Warszawskiego w Katedrze FizykiJådrowej ze specjalizacjå w fizyce reaktorøw jå-drowych uzyskanå w Instytucie Bada˜ Jådro-wych w Íwierku. Kontynuowa¬ on swe doßwiad-czenie naukowe wykonujåc prac´ doktorskå wInstytucie Fizyki Politechniki Warszawskiej wdziedzinie fizyki cia¬a sta¬ego z prof. W¬odzi-mierzem Ícis¬owskim jako promotorem. Po kil-ku latach zatrudnienia w tym½e Instytucie jakoadiunkt, dr Jarosz wyjecha¬ do Nigerii organizu-jåc studia dyplomowe z fizyki i pe¬niåc tam½eobowiåzki kierownika Katedry Fizyki i inne obo-wiåzki akademickie. Od momentu przyjazdudo Kanady ponad osiemnaßcie lat temu dr Ja-rosz pracuje na Carleton University, obecnie ja-ko profesor fizyki. Jego aktualna specjalizacja tofizyka i in½ynieria biomedyczna, a w szczegøl-noßci zastosowania ultradÅwi´køw w onkologii.Zastosowania te obejmuja symulacje efektøw

wytwarzania kontrolowanych podwy½szonychtemperatur w tkankach organøw ludzkich.

Na Carleton University dr Jarosz pe¬ni¬ sze-reg obowiazkøw administracyjnych, takich jakzast´pca kierownika departamentu fizyki d/sstudiøw, koordynatora studiøw podyplomo-wych w fizyce medycznej, itp. Aktualnie dr Ja-rosz jest cz¬onkiem Senatu Carleton University.Dr Jarosz aktywnie uczestniczy w naukowychorganizacjach mi´dzynarodowych. Nale½åc doIEEE Engineering in Medicine and Biology So-ciety jest on cz¬onkiem Komisji Konstytucji iPrzepisøw. Dr Jarosz by¬ goßcinnie edytorem wMedical Physics i jest on recenzentem prac na-ukowych dla Medical Physics, IEEE Transactionon Ultrasonics, on Biomedical Engineering, jakrøwnie½ on Instrumentation and Measurement.

(Patrz tak½e og¬oszenie na str. 6)

3

KAPITALIZM OSWOJONY(doko˜czenie z poprzedniego numeru Biuletynu)

Usychanie kulturyObecna degradacja tych ßrodowisk nie jest

bynajmniej objawem modernizacji Polski, ktørarzekomo koryguje niew¬aßciwe proporcje mi´-dzy ko½uchem a kwiatkiem do ko½ucha. W pe-wnym sensie jest wprost przeciwnie. Polska na-uka i kultura elitarna do niedawna wyprzedza¬yrozwøj kraju. Po upadku komunizmu zosta¬aprzywrøcona swoista røwnowaga w tym wzgl´-dzie. Niestety, polega to na bezpardonowym,ewidentnie niepotrzebnym i bezmyßlnym røw-naniu w dø¬.

Czy mog¬o byç inaczej? Teoretycznie tak. Na-uka i kultura mog¬y si´ staç lokomotywå mo-dernizujåcej si´ Polski — tym bardziej ½e obec-ny wyßcig globalny jest wyßcigiem umys¬øw, anie kombajnøw. Sta¬o si´ inaczej, bo tak zade-cydowa¬ szalony wyßcig klasy politycznej dow¬adzy. Nauka i kultura dla podtrzymania swe-go poziomu wymaga¬y odwa½nych reform stru-kturalnych i niezwykle skromnych, w porøwna-niu z innymi dziedzinami, ßrodkøw. Ale si¬a po-lityczna ßrodowisk intelektualnych by¬a i jestznikoma.

Nie tylko ze wzgl´du na ich liczebnoßç. Íro-dowiska akademickie np. broni¬y si´ nad wyrazniemrawo. Z prostego powodu — wiele osøb ztych ßrodowisk, zw¬aszcza m¬odszych, mog¬oszybko, po poczåtkowych perturbacjach, dos-tosowaç swe ½ycie do nowych warunkøw. Dzien-nikarze, ktørzy ze zgorszeniem piszå o uwiådzieetosu akademickiego, pogoni za zarobkami, za-niku troski o w¬asny rozwøj naukowy i o stu-denta, stosujå podwøjne standardy. Chcielißmymieç rynek, przymkn´lißmy wi´c oko na poni-

½ajåcå pauperyzacj´ ßrodowisk o wyjåtkowo wy-sokich (choç specjalnych) kwalifikacjach — noto teraz mamy stosowne reakcje rynkowe tychßrodowisk. Patologie så tylko naturalnym pro-duktem ½ywio¬owego pseudorynku.

Czy polska nauka prze½ywa powa½ne trud-noßci, kryzys, a mo½e jest w stanie agonii? Samopostawienie tego pytania wywo¬uje zgorszenie.Tymczasem jest to pytanie rzeczowe. Jeßli podpoj´ciem nauki kryje si´ ogø¬ uczonych z ich la-boratoriami, to sprawy majå si´ bardzo Åle, alenie beznadziejnie. Jeßli jednak nauk´ widzi si´oczyma socjologa, jako ½ywy organizm spo¬e-czny, ktøry ½yje dzi´ki reprodukcji swej tkanki,to trzeba wyciågnåç logiczne wnioski, nawetjeßli brzmiå szokujåco. Jak dzia¬ajå mechaniz-my reprodukcji? Jakie så mechanizmy selekcji?Co si´ sta¬o z krytykå naukowå, kryteriami osiå-gni´ç, etosem ßrodowiskowym? O czym ßwiad-czy luka pokoleniowa? Polska nauka jest ciåglepi´knym drzewem ze wspania¬ymi owocami uszczytu, ale jej korzenie ju½ dawno usch¬y (wdyscyplinach "rynkowych") albo w¬aßnie usy-chajå. To tylko kwestia czasu — i demografii.

Degradacja inteligencji odbiera jej røwnie½rol´ warstwy wzorotwørczej. Nag¬a demokraty-zacja kultury ujawni¬a prawdziwe rozmiary dys-tansu mi´dzy kulturå elitarnå i popularnå wPolsce.

Chaotyczne urynkowienie, uwiåd politykikulturalnej, marginalizacja i pauperyzacja ßro-dowisk twørczych, emigracja wewn´trzna i ze-wn´trzna wielu osøb z kr´gøw do niedawna eli-tarnych, koniecznoßç dostosowania si´ do gu-stu masowego odbiorcy (os¬awiona oglådalnoßçjako podstawowe kryterium w kszta¬towaniu

programu telewizji publicznej) — wszystko todoprowadzi¬o do wyraßnego spadku poziomutwørczoßci w ka½dej dziedzinie kultury i nauki.Usamodzielniona kultura popularna ujawni¬anatychmiast swå ja¬owoßç i bezideowoßç, stajåcsi´ imitacjå niewybrednej masowej rozrywki naZachodzie.

Spo¬ecze˜stwa, ktøre dopiero wychodzå zhistorycznego podzia¬u na lud i elit´, nie bar-dzo mogå sobie pozwoliç na natychmiastowepozbawienie elity roli przywødczej i wzoro-twørczej. Wystarczy przeßledziç losy krajøw po-kolonialnych, by zauwa½yç, jak wa½nå rol´ ode-gra¬a w nich kontynuacja jeßli nie samych elitkolonizatorskich, to ich tradycji, symboliki itp.Mo½na wymieniaç ludzi — i tak czynili komu-nißci — ale gwa¬towna eliminacja samej elity,prøba sprowadzenia jej do sprofesjonalizowa-nych, rozproszonych ßrodowisk intelektual-nych — wzorem najbardziej rozwini´tych kra-jøw zachodnich — tworzy prø½ni´ spo¬ecznå,ktørå natychmiast opanowujå najbardziej eks-pansywne i bezwzgl´dne, z regu¬y aspo¬eczneprodukty nowego systemu ("nowyje Ruskije",nowi Polacy). Nasze przekonanie, ½e polska in-teligencja w zwartym szeregu przemieni si´ wpolskå knowledge class, jest szlachetne, ale nai-wne.

Cena uproszczeniaPrzed Polskå stojå zadania przekraczajåce

potocznå wiedz´ i wyobraÅni´. Chodzi o prob-lemy bezwzgl´dnie wymagajåce uwzgl´dnieniaw myßleniu strategicznym o zmianach ustrojo-wych, a dotyczåce uk¬adu interesøw spo¬ecz-nych. Ta tematyka wciå½ nie znajduje miejsca wdyskursie publicznym, jeßli nie liczyç banal-nych stereotypøw na temat stosunkøw klaso-wych, przywilejøw itp. Tym samym nie stanowiprzes¬anki programøw reformatorskich.

Tu tkwi g¬øwne Årød¬o wyhamowania re-form, narastajåcych konfliktøw, bezwzgl´dnejwalki o interesy partykularne i powolnego od-zyskiwania utraconego terenu przez najsilniej-sze, najbardziej agresywne grupy przegranych,kosztem grup najs¬abszych.

Leszek Balcerowicz dowiød¬ prawdziwoßcihas¬a Stefana Bratkowskiego uparcie powtarza-nego przez wiele lat: "B¬ogos¬awieni, ktørzy niewiedzå, ½e nic nie mo½na zrobiç". Jednak½e su-kces ekipy Balcerowicza zwiåzany by¬ z przejß-ciowym zawieszeniem normalnych procesøwpolitycznych. Obecna strategia gospodarczajest ju½ ewidentnie domenå gry politycznej za-le½nej od procesøw spo¬ecznych. W tych wa-runkach "czysta ekonomia" i "czysta polityka"stanowiå zbyt wåt¬å podstaw´ do myßlenia ozmianie ustroju.

Edmund Mokrzycki Gazeta Wyborcza (01—08—10)

4

CO WARTO WIEDZIEÇ O SAMOCHODACH

Pogadanka pod powy½szym tytu¬em zosta¬a za-prezentowana w dniu 16 paÅdziernika jako dru-ga prelekcja bie½åcego sezonu.Wyg¬osi¬ ja nasznowy cz¬onek, in½.mgr Andrzej Wøjtowicz, ab-solwent Wydzia¬u Mechanicznego PolitechnikiWroc¬awskiej. Prelekcj´ rozpoczå¬ przeglådemmodeli Chryslera ze szczegø¬owym opisem sil-nikøw. Nast´pnie przeszed¬ do najnowszychmodeli przysz¬oßciowych hybrydøw tj samo-chodøw o nap´dzie tak benzynowym jak i elek-trycznym, podkreßlajåc ich du½å ekonomi´ wu½ytkowaniu. oraz niezawodnoßç samochodudzi´ki mo½liwoßci u½ycia jednego lub drugiegonap´du. Niestety, w obecnej chwili obs¬ug´tych samochodøw mo½na przeprowadzaç tylkow autoryzowanych firmach sprzeda½y,co ogra-nicza mo½noßç naprawy w wypadku niespo-dziewanej awarii.

Z uwagi na ograniczony czas i ogromnåiloßç modeli na rynku samochodowym,ktørenale½a¬oby przedstawiç, prelegent przeszed¬,na wniosek kol.Ludwika Cyfrackiego, do prob-lemøw praktycznych w ramach odpowiedzi nastawiane pytania.Wywiåza¬a si´ o½ywiona dys-kusja na tematy zwiåzane z obs¬ugå i elsploat-acjå samochodøw. Poruszono ca¬y wachlarzproblemøw poczåwszy od charakterystyki ole-jow smarowniczych, naturalnych i syntetycz-nych do problemøw zwiåzanych a uruchami-aniem samochodu w niskich temperaturach.

¸ywo omawiana by¬a sprawa ½ywotnoßcisamochodu w zale½noßci od stosowania pole-canej przez producentøw wymiany oleju sil-nikowego, prawid¬owego u½ytkowania rø½nychtypøw opon oraz stosowania okresowych prze-gladøw technicznych.

Pogadank´ zako˜czy¬a tradycyjna kawa iciastka w czasie ktørej nadal toczy¬a si´ dyskus-ja na uprzednio poruszone tematy.

Maria F. Zielinska

SKÒADKISKÒADKISKÒADKISKÒADKISKÒADKISKÒADKISKÒADKISKÒADKI

KONGRES POLONII KANADYJSKIEJ – OKRĘG STOŁECZNY KALENDARZ SPOTKAŃ i IMPREZ – Listopad 2001 r.

Jednym z zadań Kongresu Polonii Kanadyjskiej jest koordynowanie działalności Organizacji Terenowych. Okręg stołeczny KPK postanowił prowadzić i publikować Kalendarz Spotkań i Imprez. Powinien on pomóc w

planowaniu aktywności i zapobiec konfliktom dat. Kalendarz będzie uaktualniony każdego miesiąca. Dla uniknięcia nieporozumień, Kalendarz zawiera TYLKO imprezy zgłoszone przez organizatorów do 20-go każdego miesiąca do:

Halina Celińska tel. 565-0170 Zbigniew Pierścianowski tel.739-3629 Informacje KPK Okręgu Ottawa można znaleźć na Internet pod adresem www.kpk-ottawa.org

REGULARNE SPOTKANIA Dzień tygodnia Organizacja Kontakt Telefon

Poniedziałek Chór im. Paderewskiego M. Jastrzębski 286-1349 Poniedziałek i Środa Sekcja Tenisa Stołowego - gry G. Wiśniewski 596-9753 Wtorek Zespół „ACCORD” M. Kieliszkiewicz 739-7301 Wtorek ZHP „Skrzaty” - zbiórka A. Trzcionka 726-7342 Wtorek ZHP „Zuchy” - zbiórka K. Kijak 721-0275 Wtorek ZHP „Kwiaty Polskie” - harcerki, zbiórka L. Gliwny 823-2346 Wtorek (1-szy lub 2-gi) SPK, pogadanki historyczne J.A. Dobrowolski 733-5161 Wtorek (3-ci) Stowarzyszenie Inżynierów Polskich (SIP)- referat / wykład L. Zielińska 721-8238 Wtorek (4-ty) Polski Instytut Naukowy w Kanadzie (PINK)- referat/wykład E. Karpińska 567-1939 Środa (1-sza) Klub „Białe Orły” – zebranie zarządu Cz. Piasta 599-8072 Środa (1-sza) Stowarzyszenie Twórców w Ottawie B. Gajewski 523-5174 Środa (2-ga) SPK, zebranie zarządu P. Nawrot 820-7582 Środa (3-cia) SPK, pogadanka krajoznawcza J. Dubiel 829-8309 Środa (4-ta) Chór im. Paderewskiego – zebranie zarządu I. Johaniuk 726-6723 Czwartek Stowarzyszenie Polskich Seniorów „Ognisko” J. Rudowicz 728-1375 Czwartek (3-ci lub 4-ty) SPK, film historyczny J. Rudowicz 728-1375 Piątek Ottawski Klub Teatralny (O. Klub Teatr.) S. Kielar 828-0225 Piątek (4-ty) Fundacja Dziedzictwa Polskiego (Fund. Dziedz. Pol.) J. Semrau 741-5465

Po bliższe informacje prosimy kontaktować się z organizatorami IMPREZY PLANOWANE NA ROK 2001 / 2002

Data Impreza Organizatorzy Kontakt Telefon 3.11. Zabawa „Zamknięcie Sezonu” Klub „Białe Orły” Cz. Wieczorek 239-04626 Niedoszła misja British Council niesienia pomocy w

rehabilitacji w powojennej Polsce:E.Kołodziej,E.Henoch Koło SPK Nr 8

J.A. Dobrowolski 733-5161

7 Film Polski: „Egzekutor” Fund. Dziedzictwa Pol. E. Michałowska 739-70038 Film Polski: „Prymas - Trzy Lata z Tysiąclecia” Fund. Dziedzictwa Pol. E. Michałowska 739-70039 Kabaret: „Bogdan Smoleń” NOVA W. Żubr 863-107210 Święto Niepodległości: Msza Święta KPK Okręg Ottawa i E. Karpińska 567-193911 Święto Niepodległości: Akademia PINK Oddział Ottawa E. Karpińska 567-193911 Remembrance Day 14 Film Polski: „Wrota Europy” Fund. Dziedzictwa Pol. E. Michałowska 739-700315 Film Polski: „Dług” Fund. Dziedzictwa Pol. E. Michałowska 739-700315 Film: „Paderewskiego życie po życiu” Ambasada R.P., SPK J. Rudowicz 728-137517 Koncert: „Potrzeba nam ciszy” Federacja Polek E. Zadarnowska 739-866318 Koncert: „Karol Radziwonowicz” Pianos at the Cathedral Mydla Lidstone 236-914920 „Termiczna terapia raka mózgu” Prof. B.J. Jarosz SIP J. Janeczek 736-162024 „Karciane Andrzejki i Kawiarenka” Federacja Polek E. Zadarnowska 739-86632.12. Targi Książki NOVA W. Żubr 863-10724 Drugi Łupaszka–Major Zygmund Szendzielarz 1910-51 SPK: Dr.M. Jabłoński J.A. Dobrowolski 733-516113 Film: „Ajnowie a sprawa polska – Bronisław Piłsudski” Ambasada R.P., SPK J. Rudowicz 728-137513-15 Rekolekcje Adwentowe Parafia Św. Jacka Sekretariat 230-080424 Wigilia dla samotnych Rada Parafialna Sekretariat 230-080428 Opłatek Kombatancki Koło SPK Nr 8 P. Nawrot 820-758230 Opłatek Parafialny Rada Parafialna Sekretariat 230-080431 Sylwester u Kombatantów Koło SPK Nr 8 P. Nawrot 820-75822002 4.1. Opłatek Polonii Ottawskiej KPK Okręg Ottawa M. Zielińska 237-45176 „Polskie Boże Narodzenie” - Widowisko Ott. Klub Teatralny M. Gawalewicz 834-84288 „Dziennik Żołnierza – Pierwsza polska gazeta w

Wielkiej Brytanii w 1940 r.” Dr J. Łukasiewicz Koło SPK Nr 8 J.A. Dobrowolski 733-5161

„Dom Polski SPK”, 379 Waverley St., Ottawa K2P 0W4 : tel. 594-5948. Gospodarze: pp. K. i R. Kuźmin: tel. 738-0463.

6

nowe materia¬y) så ju½ lub b´då finansowane zfunduszu 5PR.- Potencja¬ naszego instytutu jest du½o wi´kszy,ale bariery stawiane przez programy ramoweeuropejskie så ½mudne. Zg¬oszenie projektuwymaga wype¬nienia papierøw obj´toßci ksiå-½ki - przyzna¬ prof. Ga¬åzka.

Do 5. PR z¬o½y¬o wnioski projektowe ponad3200 polskich zespo¬øw, z czego 582 uzyska¬ydofinansowanie i biorå udzia¬ w ponad 400 pro-jektach o ¬åcznej wartoßci prawie miliarda euro.- Polskie zespo¬y dobrze wypad¬y w projektachnaukowo-badawczych w medycynie, rolnic-twie, transporcie morskim i energii - powiedzia¬Andrzej Siemaszko, dyrektor Krajowego PunktuKontaktowego 5. Programu.

Najwi´kszå popularnoßciå cieszy¬ si´ w Pol-sce program “Jakoßç ½ycia i zarzådzanie ½ywymizasobami”, do ktørego przyståpi¬o 800 polskichzespo¬øw - 91 otrzyma¬o ßrodki finansowe z UE.Program ten nie wymaga¬ budowy wyrafinowa-nych laboratoriøw, ståd te½ przyciågnå¬ najwi´-cej pracownikøw nauki.

W ramach tego programu polscy badaczerazem z naukowcami z krajøw UE prowadzåm.in. projekty “Fluoryzujåcy cell chip” - nowatechnologia testowania immunotoksycznoßci(Mi´dzynarodowy Instytut Biologii Molekular-nej i Komørkowej w Warszawie), “Rozwøj siecirejestrøw rodzin z genetycznå predyspozycjå donowotworøw w Europie Wschodniej” (Pomor-ska Akademia Medyczna w Szczecinie) oraz ba-dania nad beta-karotenem w prewencji mia-½d½ycy i nowotworøw - projekt prowadzonyprzez Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiel-lo˜skiego. Wysoki wskaÅnik sukcesu zanotowal-ißmy te½ w programach “Innowacje” i “Energe-tyka”. Podczas konferencji Christian Patermann,przedstawiciel Komisji Europejskiej z Brukseli,zach´ca¬ naszych uczonych do wspø¬pracy. -Polska i inne kraje kandydujåce så traktowanena røwni ze wszystkimi krajami-cz¬onkami. Wkrajach UE mamy wiele rø½norodnych instytu-tøw, mo½emy jeszcze wi´cej uczyç si´ od siebie.5. PR by¬ dla nas prøbå generalnå. Po raz pier-wszy nasi naukowcy wzi´li udzia¬ w najwi´k-szym europejskim programie wspø¬pracy nau-kowo-badawczej przy dramatycznie niskim po-ziomie nak¬adøw na nauk´ - 0,7% PKB. Íwiad-czy to o czekajåcych nas jeszcze trudnoßciach.

Krystyna Forowicz Rzeczpospolita nr232/2001 r.

KRYSZTAÒOWE BRUKSELKINagrody dla najlepszych uczestnikøw 5. Progra-mu Ramowego Unii Europejskiej.W dniach 21-22 wrzeßnia br. mia¬a miejsce kon-ferencja pod nazwå 5. Program Ramowy Ba-da˜, Rozwoju Techniki i Wdro½e˜ Unii Europej-skiej (5. PR). W Krakowie wr´czone zosta¬y naj-lepszym uczestnikom tego programu nagrody -Kryszta¬owe Brukselki.

Dwudniowa konferencja "Polska w Europej-skiej Przestrzeni Badawczej" zorganizowana wKrakowie mia¬a nie tylko uroczysty charakter. -Przygotowujemy si´ do udzia¬u w 6. ProgramieRamowym (2002-2006) jednoczåcym naukowåEurop´ - powiedzia¬ Jan Krzysztof Fråckowiak,sekretarz Komitetu Bada˜ Naukowych podczaskonferencji prasowej.

Kryszta¬owå Brukselkå nagrodzono Uniwer-sytet Warszawski jako najlepszå szko¬´ wy½szå.Spoßrød placøwek PAN uhonorowano warsza-wski Instytut Fizyki PAN, a z instytutøw badaw-czych - Instytut Technologii Elektronowej z War-szawy. Najlepszym przedsi´biorstwem biorå-cym udzia¬ w 5. Programie Badawczym UE oka-za¬a si´ Telekomunikacja Polska SA, a w katego-rii indywidualnej Kryszta¬owå Brukselk´ otrzy-ma¬ prof. W¬odzimierz Zagørski-Ostoja z Insty-tutu Biochemii i Biofizyki PAN z Warszawy.

Prof. Ga¬åzka z Instytutu Fizyki powiedzia¬"Rz", i½ nie jest zadowolony z udzia¬u w 5. PR,mimo i½ jego instytut wygra¬ konkurs na cen-trum doskona¬oßci, dosta¬ 950 mln euro na wy-mian´ naukowå, a 6 projektøw dotyczåcych za-awansowanych technologii (nanotechnologie ,

ZARZÅD SIPzaprasza na pogadank´

dra BOGUSÒAWA JAROSZA

STARY SPOSØB, NOWA TECHNOLOGIA:

TERMICZNA TERAPIARAKA MØZGU

Data: 20 listopada (wtorek) 2001 r.Godz.: 19.30Miejsce: Dom Polski SPK, 379 Waverley St

7

GOW to nurt teoretyczny, grupujåcy g¬øwnie ekono-mistøw, ale tak½e informatykøw, in½ynierøw, socjolo-gøw, zmierzajåcy do okreßlenia roli tzw. czwartego se-ktora, obejmujåcego mi´dzy innymi us¬ugi informaty-czne w rozwoju gospodarki.

Zdaniem niektørych teoretykøw szybkie procesyglobalizacyjne, zw¬aszcza w dziedzinach zwiåzanych znajnowoczeßniejszå technikå oraz sektorem finansøw,nie mog¬yby si´ pojawiç bez rewolucji informatycznej.Ale så i tacy, ktørzy twierdzå, ½e wp¬yw czwartego se-ktora na wzrost gospodarczy ciågle jest niewielki. Ajeßli nawet wyst´puje, to dotyczy co najwy½ej kilkunajbardziej rozwini´tych pa˜stw, g¬øwnie zaß USA. Wostatnim roku pojawi¬o si´ jednak wi´cej sceptykøw,g¬øwnie za sprawå powa½nego wyhamowania tempagospodarki ameryka˜skiej.

Coraz krøtsze epoki Jak ka½de nowe zjawisko, s¬abo jeszcze upowszech-nione, GOW nie ma wyraÅnie okreßlonego charakteru iwiele definicji. W publikacji OECD (“A New Economy?The Changing Role of Innovation and Information Te-chnology in Growth”, Paris 2000) znajdujemy stwier-dzenie, ½e “wiedza jest najwa½niejszym endogenicz-nym czynnikiem produkcji oraz najwa½niejszym wk¬a-dem w funkcjonowanie ‘silnika kapitalizmu’”. Prof.Andrzej K. KoÅmi˜ski twierdzi, ½e “jest to taka gospo-darka, w ktørej dzia¬a wiele przedsi´biorstw opierajå-cych swojå przewag´ konkurencyjnå na wiedzy”.

W nowoczesnym rozwoju gospodarki rynkowej,tzn. od ko˜ca XVIII stulecia, poszczegølne epoki, wktørych okreßlone produkty i formy dzia¬alnoßci de-cydowa¬y o ekspansji, ulegajå skrøceniu. W pierwszejfali trwajåcej wed¬ug niektørych oblicze˜ 60 lat domi-nowa¬a energia wodna, tekstylia i ½elazo. W drugiejpodstawå by¬a maszyna parowa, kolej i stal; okres tenzamknå¬ si´ w 55 latach. Trzecia, z elektrycznoßciå,chemikaliami i silnikiem spalinowym, trwa¬a 50 lat.Czwarta, w ktørej dominowa¬o lotnictwo, petroche-mia i elektronika – 40 lat, a piåta – z sieciami kom-puterowymi i nowymi mediami, trwaç b´dzie praw-dopodobnie 30 lat – do 2020 r.

Entuzjaßci oceniajå wp¬yw wiedzy na rozwøj jakoproces rewolucyjny. Nie wolno wszak½e zapominaç, ½ejej upowszechnianie w skali kraju, a zw¬aszcza wskali ßwiatowej, dokonuje si´ stopniowo i raczej ewo-lucyjnie. Poczåtkowa faza wp¬ywu wiedzy na gospo-dark´ ma charakter g¬øwnie mikroekonomiczny; upo-wszechnia si´ wpierw w jednym czy kilku przedsi´-biorstwach, czasami nawet ma¬ych, a dopiero potemjest wykorzystywana na wi´kszå skal´. Doßwiadczenia

Doliny Krzemowej så tego dobitnym przyk¬adem.

GOW w dziesi´ciu punktach Czy ka½dy kraj, ka½da gospodarka mogå staç si´ cho-cia½by w zbli½onym stopniu i podobnym czasie bene-ficjentami owego skoku, jaki oferuje model Gospodar-ki Opartej na Wiedzy? Trudno daç tu precyzyjnå odpo-wiedÅ, g¬øwnie dlatego, ½e mamy zbyt ma¬o doßwiad-cze˜. Ciågle toczy si´ spør mi´dzy teoretykami i pra-ktykami – ile pa˜stw ma ju½ GOW. Jedni twierdzå, ½etylko USA, inni, ½e takich krajøw mo½na wymieniç zdziesi´ç. Warto wi´c pokusiç si´ o pewnå inwentary-zacj´ cech charakteryzujåcych z rø½nych stron takågospodark´. Prezentuj´ je nie baczåc na wa½noßç – jejocena jest trudna z uwagi na ciågle zbyt nik¬e doßwiad-czenie. Ståd te½ przyj´te miary iloßciowe majå w pe-wnym stopniu charakter arbitralny. 1. Najwa½niejszym wskaÅnikiem jest wysoki odsetekosøb z wy½szym wykszta¬ceniem zatrudnionych w go-spodarce. Dolnå granicå jest zapewne 20%. Przekra-czajåcych owå granic´ jest niewiele – na pewno USA,Holandia, Japonia. Jeßli øw wskaÅnik obni½ymy do15% – do listy dopisaç mo½na Kanad´, Norwegi´, Da-ni´, Finlandi´. 2. Z powy½szym miernikiem wiå½e si´ poziom rozwo-ju mierzony wielkoßciå produktu krajowego brutto na1 mieszka˜ca. Za wielkoßç granicznå uznaç nale½y 20tys. USD, liczåc wed¬ug parytetu si¬y nabywczej. W1999 r. z 29 pa˜stw OECD jedynie 19 przekroczy¬oten pu¬ap. Wßrød pa˜stw Unii Europejskiej trzy by¬ypoza tå grupå: Hiszpania, Portugalia i Grecja. ¸adnegoz pa˜stw Europy Ârodkowo-Wschodniej nie mo½nazaliczyç do tego grona. 3. Jeßli uznajemy wiedz´ za wa½ny czy te½ decydujåcyczynnik rozwoju, oznacza to, ½e ograniczamy rol´ tra-dycyjnych czynnikøw: ziemi, pracy i kapita¬u. Ponad-to nale½y przyjåç, ½e nak¬ady na B + R (badania i ro-zwøj) muszå przekraczaç 2% PKB. Pod koniec lat dzie-wi´çdziesiåtych ßrednie nak¬ady w OECD wynosi¬y2,2% (w UE – 1,8%), ale dzia¬o si´ tak za sprawåpa˜stw najwi´kszych i najbogatszych, g¬øwnie Japo-nii (3%), USA (2,7%), Szwecji (3,9%), Finlandii(3,2%), Niemiec (2,3%) i Francji (2,2%). Dla porøw-nania: w Polsce w 1999 r. udzia¬ nak¬adøw na B +R wynosi¬ jedynie 0,7%. 4. Rozwøj doprowadzi¬ do zasadniczych zmian w stru-kturze PKB. W przesz¬oßci dominujåce znaczenie mia-¬o rolnictwo i gørnictwo, nast´pnie przemys¬ przetwør-czy, obecnie zaß us¬ugi. W krajach najbardziej rozwi-ni´tych udzia¬ us¬ug w PKB wynosi 65–75%. Ten -

GÒOWÅ do PRZODUOlbrzymiå karier´ robi skrøt GOW – Gospodarka Oparta na Wiedzy. Podczas XI Forum Ekonomi-

cznego “Polska-Wschød” w Krynicy (okrzykni´to je polskim Davos) premierzy krajøw Grupy Wy-szehradzkiej podpisali porozumienie o rozwoju gospodarki opartej na wiedzy (GOW). Na czym

taka gospodarka polega?

8

dencja ta upowszechnia si´ røwnie½ w mniej zamo-½nych krajach, jak np. w Polsce, gdzie prawie 60%PKB przypada na us¬ugi. Cieszåc si´ z tego pami´taçnale½y, ½e nadmierny udzia¬ us¬ug nie jest zawsze zja-wiskiem pozytywnym. Du½y udzia¬ us¬ug w tworze-niu PKB ma uzasadnienie wøwczas, kiedy jego poziomprzekracza 12–15 tys. USD per capita. Poni½ej tej gra-nicy z regu¬y oznacza, ½e tak zwanych døbr twardych(½ywnoßci, odzie½y, mieszka˜) jest zbyt ma¬o dla za-spokojenia potrzeb podstawowych. Tak jest – jak så-dz´ – w¬aßnie w Polsce. 5. Wraz ze wzrostem us¬ug w PKB maleje røwnie½ je-go ¬åczna waga. W przesz¬oßci istnia¬ tu ßcis¬y zwiå-zek – im produkt krajowy by¬ wy½szy, tym wi´cej fizy-cznie wa½y¬. Mia¬o to silny wp¬yw na rozwøj magazy-nøw, okreßlonych rodzajøw transportu, np. kolei. Wrazze zwi´kszaniem si´ roli us¬ug tempo wzrostu nie od-zwierciedla si´ ju½ tak silnie w wadze PKB. Przynaj-mniej w krajach najbardziej rozwini´tych. W porø-wnaniu do okresu sprzed I wojny ßwiatowej PKB wUSA do ko˜ca lat dziewi´çdziesiåtych wzrøs¬ prawiepi´ciokrotnie, zaß jego waga tylko trzykrotnie. Wp¬y-n´¬o to nie tylko na charakter transportu, ale przedewszystkim na lokalizacj´ oßrodkøw gospodarczych.Widaç to tak½e na przyk¬adzie Niemiec, gdzie rola Za-g¬´bia Ruhry uleg¬a zmniejszeniu na korzyßç np. Ba-warii. 6. Szybki post´p wiedzy i jej wp¬yw na rozwøj gospo-darki pociåga za sobå dwie wa½ne konsekwencje: ½y-cie produktu ulega gwa¬townemu skrøceniu, a cz¬o-wiek cz´sto zmienia zawød w czasie swego okresu pro-dukcyjnego. W przesz¬oßci raz zdobyte wykszta¬ceniez regu¬y wystarcza¬o na ca¬e ½ycie. Obecnie trzeba nietylko stale si´ dokszta¬caç, ale tak½e cz´sto zmieniaçprofesj´.7. Jeßli wiedza jest tym sk¬adnikiem wzrostu, ktøry wnajwi´kszym stopniu wp¬ywa na rozwøj gospodarczy ispo¬eczny, to w kraju musi dominowaç innowacyj-noßç. Nie wszystko co prawda op¬aca si´ wymyßlaç odnowa. Gospodarka Oparta na Wiedzy oznacza jednak,½e wy½sze uczelnie, podobnie jak i przedsi´biorstwa,muszå byç nastawione proinnowacyjnie. Czo¬owe miej-sce pod wzgl´dem liczby wynalazkøw zajmujå krajenajbardziej rozwini´te i najwi´ksze – Japonia, USA iNiemcy.8. Wspø¬czesna gospodarka w coraz wi´kszym stopniupodlega globalizacji, ktøra jest jednym z g¬øwnychmechanizmøw upowszechniajåcych wiedz´. Ale ozna-cza to røwnie½, ½e Gospodarka Oparta na Wiedzy musibyç otwarta i podatna na wp¬ywy konkurencji mi´dzy-narodowej. Otwartoßç pociåga rozliczne konsekwenc-je: wymusza sta¬e zwi´kszanie zdolnoßci konkurencyj-nej oraz akceptacj´ wzorcøw o charakterze mi´dzynar-odowym, cz´sto kosztem w¬asnych. 9. Otwarte spo¬ecze˜stwa i otwarte gospodarki dzi´kiupowszechnianiu si´ Internetu dokonujå rewolucji wpoda½y informacji, ktøra staje si´ nie tylko szybsza, ale

przede wszystkim ta˜sza. To zaß z kolei sprzyja de-mokratyzacji wiedzy.10. GOW jest produktem wspø¬dzia¬ania wielu dyscy-plin i licznych naukowcøw, wywodzåcych si´ z rø½-nych pa˜stw i rø½nych kultur. Prowadzi to, jak sådz´,do ograniczenia indywidualizmu na rzecz swoißciepojmowanego kolektywizmu.

Czym to grozi Jeßli poprawne jest twierdzenie, ½e zwiåzki mi´dzyglobalizacjå a gospodarkå opartå na wiedzy så silne ib´då jeszcze silniejsze, to pojawiajå si´ trzy obszarykonfliktogenne. Pierwszy, i poczåtkowo najwa½niej-szy, dotyczy narastajåcych rø½nic dochodowych mi´-dzy producentami wiedzy i jej produktøw a wytwørca-mi døbr, na ktøre popyt b´dzie røs¬ powoli bådÅ uleg-nie zahamowaniu.

Innym konfliktogennym obszarem så dysproporcjeregionalne. Wprawdzie istnia¬y one zawsze, ale GOWpowoduje, ½e kiedyß zamo½ne i szybko rozwijajåcesi´ regiony zaczynajå szybko upadaç. Tak by¬o røw-nie½ w przesz¬oßci, ale zasadnicza rø½nica polega natym, ½e informacja i wiedza o tych zjawiskach jestwi´ksza, podobnie jak i mobilnoßç spo¬eczna. W kra-jach bogatych, a wi´c takich, ktøre ju½ tworzå GOWbådß stojå u jej progøw, ¬agodzenie dysproporcji re-gionalnych jest na porzådku dziennym. Przyk¬ademtego jest Unia Europejska. Røwnoczeßnie jesteßmyßwiadkami starcia mi´dzy zwolennikami wolnego ryn-ku a zwolennikami interwencji czy ingerencji pa˜stwa.Dawne wyobra½enia o roli pa˜stwa w gospodarce tru-dne så dzisiaj do zaakceptowania, co wszak½e nie zna-czy, ½e rol´ pa˜stwa mo½na od¬o½yç do lamusa.

Globalizacja i Internet coraz silniej ¬åczå ßwiat iprzyczyniajå si´ do zdynamizowania gospodarki ßwia-towej. Jest wszak½e prawdå, ½e korzyßci z tego wzro-stu nie rozk¬adajå si´ røwnomiernie – znacznie wi´k-sze czerpiå kraje najbogatsze. Zrø½nicowanie ßwiatapod wzgl´dem dochodowym jest obecnie wi´ksze ni½przed trzydziestu laty. Teraz jednak o tych zjawiskachi o tym procesie wie znacznie wi´cej ludzi, mi´dzy in-nymi dlatego, ½e ßwiat wie o sobie znacznie wi´cej.Zasadnicze pytanie brzmi nast´pujåco: kto i jak b´dzieowe rø½nice minimalizowa¬?

Jedno jest pewne – inwestycje w kapita¬ ludzkiuwa½ane så dziß za najbardziej rentowne. Co prawdaokres zwrotu tych nak¬adøw jest d¬ugi – dla krajøwmniej rozwini´tych, takich jak Polska, efekty mogåpojawiç si´ po latach – ale takich inwestycji nie mo½naodk¬adaç na pøÅniej.

Wszystkich zainteresowanych poznaniem nowego,zw¬aszcza na gruncie polskim, zjawiska odsy¬am dopublikacji “Gospodarka Oparta na Wiedzy – wyzwaniadla Polski XXI wieku”, pod redakcjå prof. AntoniegoKukli˜skiego wydanej przez KBN.

Jerzy KleerPolityka nr 38/2001 r.

9

NOWE OBLICZE BIOTECHNOLOGII

Konsumenci nie b´då musieli obawiaç si´ zmodyfiko-wanej genetycznie ½ywnoßci. Australijscy biotechnolo-dzy opracowali nowå metod´ zmieniania w¬aßciwoßciroßlin uprawnych nie wymagajåcå stosowania manipu-lacji genetycznych. Dzia¬a podobnie jak szczepionki.Nowa technologia ma pogodziç to, czego nikomu do-tåd si´ nie uda¬o: zwi´kszyç wydajnoßç w rolnictwie, ajednoczeßnie prze¬amaç doßç powszechnå na ßwiecieniech´ç do ½ywnoßci wytwarzanej ze zmienionych ge-netycznie roßlin. - Produkcj´ pszenicy b´dzie mo½nazwi´kszyç o 30% - twierdzi Peter Waterhouse z rzådo-wego konsorcjum nauki i przemys¬u ComonwealthScientific and Industrial Research Organization (CSIRO). Zainteresowa¬o si´ niå ju½ kilkaset mi´dzynaro-dowych laboratoriøw biotechnologicznych - twierdzi"Proceedings for the National Academy of Sciences".

Modyfikacja obecnie uprawianych roßlin poleganajcz´ßciej na wprowadzeniu do ich genomu genu po-zyskanego od innego organizmu. W ten sposøb dozwalczania szkodnikøw uczeni wykorzystali znajdujå-cy si´ w bakterii glebowej Bacillus thuringienisis genbia¬ka (Bt), ktøry jest szkodliwy dla ich doros¬ychlarw. Tego rodzaju manipulacje wywo¬ujå jednak oba-wy, ½e transgeniczne ziemniaki lub inne produkty rol-ne mogå byç szkodliwe dla zdrowia ludzi.

Genetycy uwa½ajå, ½e så one nieuzasadnione. - Mo-dyfikacje te så jedynie rozwini´ciem stosowanego oddawna krzy½owania rø½nych gatunkøw roßlin upraw-nych, z tå rø½nicå, ½e teraz mo½na je w pe¬ni kontrolo-waç - møwi dr Jøzef Kapusta z Instytutu Chemii Bio-organicznej PAN w Poznaniu. Mimo to dla uspokoje-nia konsumentøw uczeni proponujå zastosowanie wrolnictwie metody, jaka od dawna stosowana jest wmedycynie do leczenia ludzi. Zamiast wprowadzaçnowe geny Australijczycy proponujå u½ycie szczepi-onek zdolnych zmieniaç w¬aßciwoßci roßlin, podobniejak po podaniu odpowiedniego preparatu organizmcz¬owieka uodpornia si´ na choroby, np. na gryp´.

Szczepionki zawierajå bia¬ka wywo¬ujåce reakcj´odpornoßciowå na konkretny zarazek - ½ø¬taczki, odryczy gruÅlicy. Tak samo mo½na wywo¬aç naturalnå re-akcj´ obronnå roßlin na jakiß drobnoustrøj. Wystarczy,½e zetknå si´ z fragmentem RNA wirusa - kwasem ry-bonukleinowym, b´dåcym jednoniciowym odpowied-nikiem DNA, przepisem, na podstawie ktørego komør-ki wytwarzajå bia¬ka. Wtedy potrafiå niszczyç zarazki,zanim zacznå si´ rozmna½aç i wyrzådzå w nich jakießszkody.

Nowoßç polega na tym, ½e podobnie mo½na prowo-kowaç w roßlinach powstawanie bia¬ek chroniåcych jeprzed zaka½eniami, jak i zmieniajåcych ich funkcjono-wanie, tak jak po wprowadzeniu do ich genomu no-wych genøw. Trzeba tylko tak zaprezentowaç im frag-ment obcego RNA, by sådzi¬y, ½e jest to materia¬ gene-tyczny wirusa (tzw. metodå hairpin - hpRNA). Wtedymodyfikacje te mogå byç przekazywane nast´pnym

pokoleniom.- Så to dwie metody modyfikowania roßlin. Obie

prøbuje si´ ju½ wykorzystaç do produkcji tzw. szczepi-onek roßlinnych, w postaci np. zmodyfikowanej sa¬atylub marchwi, zawierajåcych bia¬ko, ktøre po spo½yciumo½e chroniç ludzi przed zaka½eniem - møwi dr Kapu-sta zajmujåcy si´ badaniami nad tego rodzaju szczepi-onkå przeciwko wirusowemu zapaleniu wåtroby typuB. Podobnie ludzi i zwierz´ta leczy si´ ßrodkami far-makologicznymi.

Australijscy badacze twierdzå, ½e metodå tå uod-pornili ziemniaki na wirusy lißciozwoju.

Zbigniew Wojtasi˜skiRzeczpospolita nr 144/2001 r.

WIEÍCI z KRAJUu Nowy rzåd. Prezydent A. Kwaßniewski powierzy¬misj´ tworzenia nowgo rzådu szefowi SLD - L. Mille-rowi- partii ktøra uzyska¬a najwi´cej mandatøw posels-kich w ostatnich wyborach. Nowy rzåd jest koalicjåSLD/UP z PSL. Sk¬ad nowego rzådu jest nast´pujåcy:premier: Leszek Miller, w-premierzy: Marek Belka(tak½e minister finansøw), Marek Pol (tak½e ministerinfrastruktury) oraz Jaros¬aw Kalinowski (PSL)(tak½eminister rolnictwa), Min. edukacji i sportu: KrystynaÒybacka, min. gospodarki: Jacek Piechota, min. kultu-ry: Andrzej Celi˜ski, min. nauki oraz szef KBN: Mi-cha¬ Kleiber, min. obrony narodowej: Jerzy Szmaj-dzi˜ski, min. pracy i polityki socjalnej: Jerzy Hausner,min. skarbu: Wies¬aw Kaczmarek, min. sprawiedliwo-ßci: Barbara Piwnik, min. spraw zagranicznych: W¬o-dzimierz Cimoszewicz, min. zdrowia: Mariusz Òapi˜-ski, min. spraw wewn´trznych: Krzysztof Janik, min.ochrony ßrodowiska: Stanis¬aw ¸elichowski. Zgodniez przdwyborczym przyrzeczeniem jest to najmniej li-czny rzåd w dziejach RP. Sk¬ada si´ z 15 cz¬onkøw.u Najwi´kszym zaufaniem spo¬ecznym cieszy si´ na-dal Aleksander Kwaßniewski (79% badanych, o 3%wi´cej, ni½ w sierpniu br. ),wyprzedzajåc Jacka Kuro-nia (65%, jak w sierpniu) i Lecha Kaczy˜skiego (57%.o 3% mniej).

Wg CBOS mniej wi´cej co drugi badany deklarujezaufanie do Jaros¬awa Kalinowskiego (49%), LeszkaMillera (49%), Andrzeja Olechowskiego (47%). Zaufa-nie do prezesa PSL nieznacznie si´ obni½y¬o (o 3%),do szefa SLD wzros¬o o 1 punkt, do lidera PlatformyObywatelskiej wzros¬o o 3%. Ponad dwie piåte respon-dentøw darzy zaufaniem Andrzeja Leppera. Od sierp-nia br. wzros¬o ono o 9% i we wrzeßniu si´gn´¬o 45%.Jednoczeßnie o 6% spad¬a nieufnoßç wobec lidera Sa-moobrony. W porøwnaniu z sierpniem wyraÅnie wzro-s¬o zaufanie do liderøw Platformy Obywatelskiej: Ma-cieja P¬a½y˜skiego (o 6%, do 36%) i Donalda Tuska (o6%, do 30%). Najwi´kszå nieufnoßç ankietowanychwzbudza Marian Krzaklewski (66% wskaza˜).u SLD - 43% (41%) poparcia, "Samoobrona" - 15%(10%), Platforma Obywatelska - 13% - na taki rezultatw tydzie˜ po wyborach mog¬aby liczyç pierwsza trøj-

ka, wynika z sonda½u "Rzeczpospolitej". W sonda½u

minimalnie s¬abiej wypad¬y Prawo i Sprawiedliwoßç iPolskie Stronnictwo Ludowe - po 8% i Liga PolskichRodzin - ok. 7%. AWSP mog¬oby liczyç na 2% (6%),a Unia Wolnoßci na 1% (3% ). W nawiasach podanorezultaty uzyskane w czasie wyborøw.u Wed¬ug 47% respondentøw CBOS ust´pujåcyrzåd Jerzego Buzka nie ma na swoim koncie ½adnegoznaczåcego sukcesu. Za najwi´ksze pora½ki tego gabi-netu uznano przeprowadzone reformy i bezrobocie -wynika z sonda½u CBOS.

Zdaniem 12% ankietowanych osiågni´ciem såprzeprowadzone reformy. Dla 6% badanych sukcesemodchodzåcego gabinetu jest wståpienie Polski doNATO, dla 3% - rokowania z UE, dla 7% m.in. wyp¬a-ta rekompensat, walka z przest´pczoßciå, poprawa be-zpiecze˜stwa obywateli, prywatyzacja, walka z infla-cjå. 34% ankietowanych zaliczy¬o do najwi´kszychb¬´døw, pora½ek lub zaniedba˜ ust´pujåcego rzåduprzeprowadzone reformy; 33% - bezrobocie. "Bied´,niskie zarobki, brak opieki socjalnej, niesprawiedli-woßç spo¬ecznå" wymieni¬o 11%. Dla takiej samej li-czby ankietowanych b¬´dem lub zaniedbaniem rzådujest "ruina gospodarki" i "z¬a gospodarka". u W pierwszym pø¬roczu br. do Polski nap¬yn´¬o3,27 mld USD bezpoßrednich inwestycji zagranicz-nych (BIZ), ponad 11% mniej ni½ rok wczeßniej - wy-nika z szacunkøw PAIZ. W ca¬ym 2001 roku wartoßçnap¬ywu inwestycji nie przekroczy najprawdopodob-niej 6-7 mld USD, wobec 10,6 mld USD w rekordo-wym roku 2000.

Na czele zagranicznych inwestorøw znalaz¬a si´Francja, z ktørej pochodzi ponad 8,5 mld USD. Drugieså Stany Zjednoczone (7,4 mld USD), a trzecie Niem-cy (6,3 mld USD).u Z paÅdziernikowego sonda½u OBOP wynika, ½e otym, i½ w Polsce sprawy idå w z¬ym kierunku przeko-nanych jest 64% respondentøw. W pierwszej po¬owiewrzeßnia uwa½a¬o tak 83%, w drugiej - 73% W sierp-niu i lipcu nastroje spo¬eczne by¬y jeszcze bardziej pe-symistyczne, bo o tym, ½e w Polsce nie jest najlepiej

by¬o przekonanych 77-82% respondentøw. Po raz pier-wszy od lutego wßrød badanych odnotowano w miar´wysoki wskaÅnik optymizmu. O tym, ½e sprawy w na-szym kraju idå w dobrym kierunku jest przekonany copiåty Polak (20%) W ubieg¬ych miesiåcach wskaÅnikten wynosi¬ 9-19%. Zdaniem jednej dziesiåtej Polakøwo obecnym stanie naszej gospodarki mo½na møwiç wkategoriach rozwoju. Zjawiska kryzysowe dostrzega wniej jednak 82% Polakøw. Jednoczeßnie 35% jest prze-konanych, ½e jest to lekki kryzys, a 47% - ½e g¬´boki.Jedna piåta (22%) respondentøw zapytanych o mo½li-wå popraw´ warunkøw ½ycia w perspektywie najbli½-szych 3 lat, odpowiada, ½e ona naståpi, ale b´dzie niez-naczna. 40% indagowanych obawia si´ znacznego po-gorszenia swojej sytuacji materialnej, 28% obawia si´umiarkowanego pogorszenia.u Bezrobocie. We wrzeßniu br. pogorszy¬a si´ sytu-acja na rynku pracy. Liczba zarejestrowanych bezro-botnych zwi´kszy¬a si´ o 27,8 tys. osøb i wynios¬a po-nad 2,92 mln osøb - poda¬ GUS. Sytuacja na rynku pra-cy pogorszy¬a si´ we wszystkich wojewødztwach.Wzrost liczby zarejestrowanych bezrobotnych o 1% wporøwnaniu z sierpniem spowodowa¬ zwi´kszenie sto-py bezrobocia z 16,2% (wskaÅnik skorygowany) do16,3%. We wrzeßniu ub. r. stopa bezrobocia wynosi¬a14%. Liczba zarejestrowanych w urz´dach pracy zwi´-kszy¬a si´ w ciågu dwunastu miesi´cy o 391,6 tys. osøb,czyli o 15,5%u Cenzurka dla premiera. CBOS poprosi¬ responden-tøw, jeszcze przed zaprzysi´½eniem nowego rzådu, oocen´ dzia¬alnoßci Jerzego Buzka jako premiera. 41%ankietowanych uwa½a, ½e Jerzy Buzek by¬ z¬ym sze-fem rzådu. Wed¬ug 38% badanych, Buzek by¬ premie-rem “ani szczególnie dobrym, ani szczególnie z¬ym”.11% respondentøw CBOS uwa½a, ½e Jerzy Buzek by¬dobrym premierem. Dokonania Buzka najlepiej oceni-ajà wyborcy Prawa i Sprawiedliwoßci - tylko w tej gru-pie wi´cej osøb uwa½a, ½e by¬ on dobrym premierem(30%), ni½ ma przeciwne zdanie na ten temat (24%).Najgorzej oceniajå go wyborcy koalicji SLD-UP - 3%ocen dobrych, 64% z¬ych. Badanie przeprowadzono wdniach 12-15 paÅdziernika br.na reprezentatywnejgrupie 1020 doros¬ych mieszka˜cøw Polski. 10

KUPNO — SPRZEDA¸ NIERUCHOMOÍCIREAL ESTATE AGENT

Terry Gleeson B.A.Prudential Maximum Realty Inc.

Residential, Investment, Industrial,Commercial (Licenced since 1981)

Tel: 749-7355 Res: 824-3260E-mail: gleeste @ sprint.ca

LEONARD SAMEKAdwokat - Radca prawny - Notariusz

oferuje us¬ugi w zakresie spraw:• karnych• cywilnych• notarialnych

(nieruchomoßci, testamenty etc.)• porad prawnych

102-99 Holland Ave. Ottawa ON K1Y 0Y1Biuro:(613)725-2424 Fax:(613)725-0464

Dom:(613)722-4464