Autorzy - WSiP.plsklep.wsip.pl/uploads/litb/2193_litb.pdf · Andrzej Bursa *Sylogizm prostacki ......
-
Upload
trinhxuyen -
Category
Documents
-
view
234 -
download
0
Transcript of Autorzy - WSiP.plsklep.wsip.pl/uploads/litb/2193_litb.pdf · Andrzej Bursa *Sylogizm prostacki ......
Autorzy: Witold Bobiński, Anna Janus-Sitarz, Maciej Pabisek
Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego do nauczania języka polskiego, na podstawie opinii rzeczoznawców:dr hab. Anny Cegieły, prof. dr hab. Małgorzaty Święcickiej, dr. hab. Piotra Zbróga.Zakres kształcenia: podstawowy i rozszerzony. Etap edukacyjny: IV. Typ szkoły: szkoły ponadgimnazjalne. Rok dopuszczenia: 2014
Numer ewidencyjny w wykazie (dla tradycyjnej i elektronicznej formy podręcznika): 704/3/2014
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.Warszawa 2014
Wydanie I (2014)
ISBN 978-83-02-14701-2
Opracowanie merytoryczne i redakcyjne: Renata Faron-Radzka (redaktor koordynator),Anna Rossa (redaktor merytoryczny) Redakcja językowa: Rozalia SłodczykRedakcja techniczna: Iwona BiałkowskaProjekt okładki: Katarzyna TrzeszczkowskaProjekt graficzny i opracowanie graficzne: Katarzyna TrzeszczkowskaFotoedycja: Natalia MarszałekSkład i łamanie: Iwona Białkowska, Shift_Enter
Zalecane wymagania systemowe i sprzętowePodręcznik elektroniczny w formacie PDF otwierany na komputerach PC i MAC wymaga zainstalowania bezpłatnego programu Adobe Reader (http://get.adobe.com/reader/); otwierany na tabletach i telefonach z systemem Apple iOS wymaga zainstalowania bezpłatnego programu iBooks (do pobrania ze sklepu App Store); otwierany na tabletach i telefonach z systemem Android wymaga zainstalowania bezpłatnego programu Adobe Reader (do pobrania z Google Play).
Pomoc techniczna: [email protected]
Materiały, do których masz dostęp, nie mogą być rozpowszechniane publicznie, nie mogą być przedmiotem dalszego obrotu. Rozporządzanie ich opracowaniem wymaga uzyskania zgody.
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 00-807 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 96Tel.: 22 576 25 00Infolinia: 801 220 555www.wsip.pl
Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując jej część, rób to jedynie na użytek osobisty.
Szanujmy cudzą własność i prawo.Więcej na www.legalnakultura.pl
Polska Izba Książki
S p i s t r e ś c i | 3
Jak korzystać z podręcznika 8
ROMANTYZM 10PIERWSZE SPOJRZENIE Oś czasu 12Idee programowe romantyków 14DZIEŁA I ARCYDZIEŁA – ZWIERCIADŁA R Z EC Z YWI STOŚC I
Johann Wolfgang Goethe Faust (fragmenty) 18LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Johann Spiess Dzieje doktora Johanna Fausta, słynnego czarnoksiężnika i mistrza czarnej magii (fragment) 26Christopher Marlowe Tragiczna historia doktora Faustusa (fragmenty) 26
W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Czesław Miłosz Dar 28Wisława Szymborska Chwila 28Przemysław Dakowicz Trwaj, chwilo, trwaj… 29
Adam Mickiewicz Romantyczno�� 30
LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Friedrich Schlegel Athenäum (fragmenty) 33Adam Mickiewicz 34Johann Wolfgang Goethe Król olch 36Caspar David Friedrich Kobieta ze świecznikiem 38W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Jan Lechoń Romantyczność 39
Adam Mickiewicz Dziady, cz��� IV 40Bohater romantyczny 45LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Tadeusz Miciński *** [Bądź zdrowa!...] 46Adam Mickiewicz Do*** Na Alpach w Splügen 1829 47Georg Friedrich Kersting Przed lustrem 48W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Halina Poświatowska poprzez uśmiech 49
Adam Mickiewicz Sonety krymskie 50 Stepy akermańskie 50Bakczysaraj w nocy 51Pielgrzym 51Ajudah 52
LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Antoni Malczewski Maria (fragmenty) 55Caspar David Friedrich Dwaj mężczyźni kontemplujący księżyc 56W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Andrzej Stasiuk Jadąc do Babadag (fragment) 57Sztuka interpretacji – liryka i malarstwo 58
lektura do przeczytania w całości
spis treści
4 | S p i s t r e ś c i
spis treściAdam Mickiewicz Dziady, cz��� III 60
LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Karl Blechen Mnisi nad Zatoką Neapolitańską 66Antoni Libera Liryki lozańskie (fragmenty) 67W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Olga Tokarczuk Bieguni (fragment) 68Witold Gombrowicz Trans-Atlantyk (fragmenty) 69
Adam Mickiewicz Pan Tadeusz 70LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Juliusz Słowacki Jeżeli kiedy w tej mojej krainie... 78Tomasz Różycki Dwanaście stacji (fragmenty) 79W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Jarosław Marek Rymkiewicz Rozmowy polskie latem roku 1983 (fragmenty) 80
Adam Mickiewicz Liryki loza�skie 82[Polały się łzy me czyste, rzęsiste…] 82[Nad wodą wielką i czystą…] 83
LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Bolesław Prus Lalka (fragmenty) 84W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Czesław Miłosz Do leszczyny 85
Juliusz S�owacki Wybór poezji 86Sonet 86 [Gdy noc głęboka…] 86 Rozłączenie 87
Juliusz Słowacki 90LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Romantyczni kochankowie 92Stefan Chwin Esther (fragmenty) 93
Hymn 94LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
François René de Chateaubriand Opis podróży z Paryża do Jerozolimy (fragment) 96W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Stanisław Barańczak Widokówka z tego świata 97
Juliusz S�owacki Kordian 98LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Johann Wolfgang Goethe Cierpienia młodego Wertera (fragmenty) 101Kordian na scenie 102W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Weltschmerz w kulturze współczesnej 103
Juliusz S�owacki Beniowski (fragmenty) 104LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Adam Mickiewicz To lubię 108Marysia i Napoleon, reż. Leonard Buczkowski 111W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Jarosław Marek Rymkiewicz Juliusz Słowacki pyta o godzinę (fragmenty) 112Ryszard Kapuściński Podróże z Herodotem (fragmenty) 114
) 101
lektura do przeczytania w całości
lektura do przeczytania w całości
lektura do przeczytania w całości
S p i s t r e ś c i | 5S p i s t r e ś c
Zygmunt Krasi�ski Nie-Boska komedia 116LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Bolesław Leśmian Dwoje ludzieńków 120W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Marcin Świetlicki Casablanca 121
Cyprian Kamil Norwid Wybór poezji 122Vade-mecum (fragmenty) 122V. Harmonia 122VII. Addio! 122XIII. Larwa 123XXX. Fatum 123
LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Søren Kierkegaard Albo–albo (fragmenty) 126 Leopold Staff Świat 127Leopold Staff Most 127W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Józef Tischner Życie etyczne jako czyn i twórczość 128Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie… 129
LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Platon Obrona Sokratesa (fragmenty) 131W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
O potrzebie wybrańców 133
S�awomir Mro�ek Tango 134LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
José Ortega y Gasset Bunt mas (fragmenty) 138W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Aneta Kyzioł „Tango” w fajnym świecie (fragmenty) 140
JĘZYK LUSTREM KULTURY
Uważne czytanie 142Marian Bizan Rękawiczki Chopina i Słowackiego (fragmenty) 142
Adiustacja tekstu 145Synkretyzm rodzajowy 146Językowy obraz świata 151
NIE TYLKO DO LEKCJ I
Głosy o epoce 156Maria Janion Romantyzm a początek światanowożytnego (fragment) 156Maria Janion Zmierzch paradygmatu (fragment) 157Polska nie jest kobietą (rozmowa z prof. Marią Janion; fragment) 158Bogusław Dopart Prozopoizm w romantyzmie polskim (fragmenty) 158
Romantyzm (mapa myśli) 160Mój projekt 162Umiem – poznaję więcej 163Wypowiedzi pisemne. Testy 167Wypowiedzi pisemne. Interpretacja porównawcza utworów literackich 176
lektura do przeczytania w całości
lektura do przeczytania w całości
6 | S p i s t r e ś c i
spis treściWypowiedź ustna 187Warto poznać 193Antologia wybranych tekstów 194
POZYTYWIZM 198P IERWSZE SPOJRZENIE :
Oś czasu 200Wiek przemysłu, wiek nauki 202Program polskich pozytywistów 206
DZIEŁA I ARCYDZIEŁA – ZWIERCIADŁA RZEC Z YWI STOŚC I
Gustave Flaubert Pani Bovary 208LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Maria Dąbrowska Noce i dnie (fragmenty) 214Denis de Rougemont Mity o miłości (fragmenty) 216 W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Krzysztof Maria Sieniawski Pani Bovary 217Realizm i naturalizm 218
Fiodor Dostojewski Zbrodnia i kara 220LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Zbrodnia i kara, reż. Piotr Dumała 226W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Krzysztof Żeromski (Karcer) Zbrodnia i kara 227
Fiodor Dostojewski �agodna 228LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Eliza Orzeszkowa Kilka słów o kobietach (fragmenty) 232W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Łagodna na scenie i ekranie 233Sylwia Chutnik Kieszonkowy atlas kobiet (fragmenty) 234
Maria Konopnicka Mendel Gda�ski 236 Mistrzowie małej formy 239
LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Eliza Orzeszkowa O Żydach i kwestii żydowskiej (fragmenty) 240W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Michał Okoński Antysemityzm? Czas na głos piłkarzy (fragmenty) 242Tadeusz Różewicz recycling (fragmenty) 243
Boles�aw Prus Kroniki tygodniowe (fragmenty) 244
LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Henryk Sienkiewicz O naturalizmie w powieści (fragmenty) 249Émile Zola Germinal (fragmenty) 250Andrzej Bursa Sylogizm prostacki 251 W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Kicz – daleki krewny idealizmu? 252Jan Klata Dziewczyna z Kentucky pyta, jak żyć 253
lektura do przeczytania w całości
lektura do przeczytania w całości
lektura do przeczytania w całości
lektura do przeczytania w całości
S p i s t r e ś c i | 7
Boles�aw Prus Lalka 254 LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Erich Fromm O sztuce miłości (fragmenty) 264Charles Baudelaire Kwiaty z�a (fragmenty) 266W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Jerzy Pilch Najpi�kniejsza Kobieta �wiata (fragmenty) 268Sztuka interpretacji – epika 270
JĘZYK LUSTREM KULTURY
Uważne czytanie 272Stanisław Witkiewicz Kto naprawdę jest realistą? (fragmenty) 272
Odmiany publicystyki 275Odmiany polszczyzny 279
NIE TYLKO DO LEKCJ I
Głosy o epoce 282Teresa Walas Przedwczesny pogrzeb pozytywizmu (fragmenty) 282Jan Tomkowski Żadnych szans na pozytywizm? fragmenty) 283
Pozytywizm (mapa myśli) 285Mój projekt 286Umiem – poznaję więcej 288Wypowiedzi pisemne. Testy 291Wypowiedzi pisemne. Rozprawka 300Wypowiedzi pisemne. Wypowiedź argumentacyjna 307Wypowiedź ustna 312Warto poznać 315Antologia wybranych tekstów 316Słownik pojęć i terminów 324Indeks pojęć i terminów 332Indeks autorów oraz utworów, dzieł plastycznych i fi lmowych 333
lektura do przeczytania w całości
S pp i s t r e ś c i | 7
6
gmenty) 268
ą?
mu
?
na 307
8 | J a k k o r z y s t a ć z p o d r ę c z n i k a
Jak korzystać z podręcznikaPodręcznik został podzielony na rozdziały według epok literackich. W każdym rozdziale znajdują się trzy bloki:
Informacje ułatwiające i pogłębiające interpretację tekstu
Zanim przeczytasz…, czyli informacje wprowadzające w tematykę dzieła i zadania zachęcające do lektury
Teksty z epoki będące punktem wyjścia do analizy różnorodnych kontekstów, w tym dialogu sztuk
SPOJRZENIEPIERWSZE
ZWIERCIADŁA RZECZYWISTOŚCIDZIEŁA I ARCYDZIEŁA –
LUSTREM KULTURYJĘZYK
DO LEKCJINIE TYLKO
1. 2. 3.literacko-kulturowy językowy powtórkowo-ćwiczeniowy
J a k k o r z y s t a ć z p o d r ę c z n i k a | 9
Atrakcyjne infografi ki przybliżające wybrane zagadnienia
Różnorodne konteksty ukazujące sposób wykorzystania danego motywu w kulturze
Pytania i polecenia do analizowanych tekstów kultury
Biogramy zawierające informacje na temat autorów analizowanych dzieł
C ZŁOWIEK I EPOKA W LUSTRZE L ITERATURY
Defi nicje ważnych pojęć i terminów
Pytania, polecenia i konteksty dotyczące tekstów z epoki
Odesłanie do elektronicznego zeszytu ćwiczeń na WSiPnet.pl
lektura do przeczytania w całości
Odniesienia do treści z nauki o języku
a s. xxĆwiczenia kształcące umiejętność tworzenia wypowiedzi pisemnej
Ćwiczenia kształcące umiejętność formułowania i wygłaszania wypowiedzi ustnej
T
P
UĆwiczenia rozwijające umiejętność pracy z tekstem
Treści zakresu rozszerzonegoR
ROMAW wi�kszoci krajów Europy romantyzm przypada na pierwsz po�ow� XIX w. Okres ten charakteryzuje si� w polityce zmaganiami mi�dzy obro�cami dawnego feudalnego porzdku, pragncymi zachowa� wp�ywy gospodarcze, a or�downikami zmian, którzy dostrzegali potrzeb� demokratyzacji. Pocztkowo wydawa�o si�, �e to w�anie nowatorzy osign przewag� – wojny napoleo�skie zmieni�y oblicze kontynentu. Z czasem jednak tendencje rewolucyjne i niepodleg�ociowe zosta�y poskromione, a hegemonom Europy: Rosji, Prusom, Austrii i Anglii, uda�o si� obroni� w�asne przywileje na kongresie wiede�skim. Tak�e w literaturze zasz�y rewolucyjne zmiany. Jeszcze w latach 70. XVIII w. niemieccy pisarze i myliciele zacz�li g�osi� potrzeb� odmiennego spojrzenia na zadania artysty. D�enie do dydaktyzmu oraz g�oszenie dobrego smaku opartego na klasycystycznych wzorcach mia�o zosta� zastpione wyzwalaniem ducha. Wolno�� rozumiano jako prawo cz�owieka do nieskr�powanego wyra�ania indywidualnej wra�liwoci. Pozwala�a ona na wyjcie poza rzeczywisto� rzdzon przez rozum oraz otwarcie si� na sfery, w których prym wiod: uczucia, intuicja i mistyczna wiara.Romantycy szukali inspiracji w tradycji ludowej w�asnych narodów, dawnych podaniach i legendach, kulturze �redniowiecznej i orientalnej, czyli w tym, co dotychczas oceniano
nisko albo czemu w ogóle odmawiano miana sztuki. Wyjtek na tle odrzuconej tradycji stanowi�a twórczo� Williama Szekspira, do której artyci romantyczni cz�sto nawizywali. Podwa�enie spójnej, ale przez to ograniczajcej wizji wiata objawi�o si� w literaturze tworzeniem form synkretycznych (niejednorodnych) i fragmentarycznych. Przed polskimi poetami romantycznymi stan��o w tej epoce tak�e inne zadanie: unikni�cie pogr�enia si� w narodowej apatii i zwtpieniu po kl�sce powstania listopadowego. Zadanie to zosta�o zrealizowane w sposób przekraczajcy wyobra�enia romantyków: stworzone przez nich wzory �ycia moralnego i wspólnotowego przetrwa�y prawie dwa stulecia i dopiero ostatnio zaczynaj powoli traci� na popularnoci.
2.
SPOJRZENIEPIERWSZE
3.
M1.
NTYZM4.
3. Piotr Michałowski, Seńko. Studium do obrazu „Don Kichot i Sanczo Pansa”, ok. 1846, Muzeum Narodowe, Kraków
2. Order Virtuti Militari
1. Caspar David Friedrich (czytaj: kaspar dawid fridriś), Krzyż w górach, 1808, Galerie Neue Meister (czytaj: galeri noje majster), Drezno
4. Łuk Triumfalny, 1806–1836, Paryż
ZM
| 11