Autoreferat

3. Informacje 0 dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych:

zatrudniony (w 2002 r.) na stanowisku adiunkta w tej samej katedrze. Na tyrn stanowisku

pracuj~ do chwili obecnej.

4. Osi~gni~cie wynikaj~ce z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marc a 2003 r. 0 stopniach

naukowych i tytule nauko'"''YIDoraz 0 stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. or 65,

poz. 595 ze ZID.):

a) Slawomir Gonkowski "Neurochemiczna charakterystyka neuronow immunoreaktywnych

wobec trzeciego transportera cynku (ZnT3) w jelitmvym ukladzie nelVolowymjelita grubego

swini oraz ich plastycznosc pod wplywem stanu zapalnego i aksotomii w obr~bie okr~znicy

zst~puj'lcej". vVydawnictwo Uniwersytetu warminsko Mazurskiego, Olsztyn 2011, stron 141.

b)Trzeci tra..TJ.sportercynku (ZnT3) nalezy do rodziny bialek SLC 30. Transportuj'l one jony

cynku z cytoplazmy na zewn(l.trz komorki lub do swiada organelli komorkowych. U ssakow

opisano dziesi~6 homologicznych bialek SLC 30 oznaczonych skr6tami od ZnT1- do ZnTIO.

Wszystkie z nich s~ zwi(lZane z blonami i posiadaj<j" podobn(l. struktur~. Sldadaj(l. si~

mianowicie z szesciu przezblonowych domen i p~tli aminokwasowej bogatej w histydyn~,

ktora najprawdopodobniej jest miejscem wi(lZania cynb..ru.

ZnT3 wyst~puje glownie w centralnym, ja..lci autonomicznym obwodo-wym ukladzie

nerwowym, a jego funkcje (szczeg61nie w ukladzie obwodowym) pozostaj(l. do tej pory

niejasne. Ponadto w chwili obecnej clane dotycz(l.ce obecnosci populacji neuronow ZnT3-

pozytywnych na terenie jelitowego uldadu nerwowego s&.bardzo skromne i ogratliczajll si~ do

olm~znicy zst~puj<j"ceju czlowieka. Do tej pory ZnT3 - immunoreaktywne komorki nerwowe

nie byl opisane w jelitowym ukladzie nerwowym (ENS) swini. Nalezy zaznaczyc, ze w

cynku, ZnT3 i analogow innych substancji czynnych obecnych w jelitoVv)lm ukladzie

nerwowym w przebiegu stan6w patologicznych w obr~bie przewodu pokarmowego.

Podsumowuj'l:.c, celem pracy bylo:

1. Zbadanie immunoreaktywnosci wobec trzeciego transportera cyn..1ru (ZnT3) w

nelironach zwoj6w ENS poszczeg61nych odcinkow jelita grubego swini i okreslenie

liczebnosci populacji neuronow ZnT3 - immunoreaktynych.

2. Okreslenie substancji biologicznie aktywnych wsp6lwyst~puj'l:.cych z ZnT3 w

kom6rkach nerwowych jelitowego ukladu nerwowego na terenie jelita grubego swini.

3. Analiza procentowego udziahI kom6rek nerwowych zawieraj'l:.cych poszczegolne

badane substancje W og61nej licznie neuron6w ZnT3 - immunoreaktywnych (ZnT3-

IR), a takZe odsetka komorek ZnT3 - pozytywnych w stosunku do poszczeg61nych

populacji neuronalnych.

4. Okreslenie ewentualnej zmiany liczebnosci i kodowania biochemicznego neuron6w

ZnT3 - pozytywnych w obr~bie ENS okr~Znicy zst~puj'l:.cej swini pod wplywem

chemicznie indukowanego stanu zapalnego i aksotomii.

5. Analiza przypuszczalnej roli trzeciego transportera cyn1..11na terenie jelitowego u1cladu

nerwowego swini w oparciu funkcje substancji wsp6lwyst~puj4cych z ZnT3 na terenie

ENS, zmiany pod wp{<fWemcrynnik6w patologicznych.

Wyniki:

1. W niniejszym doswiadczeniu wykazano po raz plerwszy obecnosc populacji

neuron6w immunoreaktywnych wobec trzeciego transportera cynku w jelitowym

ukladzie nerwoVv)lm na terenie jelita grubego swini. Kom6rki takie S'l:.obecne we

prostnicy) i we wszystkich rodzajach zwojow srodsciennych, tzn. w zwojach

mi~snim;vych, podsluzowych zewn~trznych podsluzO"wych wewn~trznych.

Liczebnosc populacji neuronow ZnT3 - pozytywnych zalezy od odcinka jelita i

rodzaju zwoju, przy czym zawsze przekracza 40% wszystkich komorek danego zwoju.

Jednoczesnie na terenie jelita grubego swini nie stwierdzono obecnosci wlokien

nerwowych immunorea..1ctywnychwobec ZnT3.

2. W stanie fizjologicznym trzeci transporter cynku w neuronach jelitowego ukladu

nerwowego w jelicie gmbym swini wspolvvyst~puje z wieloma innym substancjami

czynnymi pelniqcymi funkcje neuroprzekainikow i/lub neuromodulatorow, takimi jak

p~cherzykm;vy transporter acetylocholiny (VAChT), substancja P (SP),

naczynioaktywny polipeptyd jelitowy (VIP), tlenek azotu (NO), galanina (GAL) i

somatostatyna (SOM), co sugeruje obecnosc ZnT3 w roznych typach komorek

nerwowych.

3. Stopien kolokalizacji ZnT3 z poszczegolnymi substancjami zalezy od odcinka jelita i

rodzaju zWOJU, przy czym generalnie naFVl~Ce] stwierdzono kom6rek

YAChT +/ZnT3+, a najmniej neuron6w SOM+/ZnT3+.

4. Na terenie jelitowego uldadu nerwowego okr~znicy zst~pujqcej swini pod wplywem

czynnik6w patologicznych takich, jak stan zapalny pochodzenia chemicznego czy

aksotomia liczebnosc komorek ZnT3 - pozyty-wnych zwi~ksza si~ we wszystkich

rodzajach zwojow srodsciennych, przy czym stopien zmian zalezy od rodzaju zwoju.

5. Wymienione czynniki patologiczne powoduj'l. r6wniez roznorodne zmiany w stopniu

kolokalizacji trzeciego transportera cynku z YAChT, SP, VIP, NO, GAL i SOM, a

6. Duza liczba neuronow immunoreaktywnych wobec ZnT3 na terenie ENS oraz

szerokie spektrum substancji, z kt6ryrni trzeci transporter cynku wsp61wyst~puje

sugeruja." it ten typ transportera cyu-ku odgrywa wielorakie funkcje na terenie

jelitowego uldadu nerwowego jelita grubego swini zarowTIo w stanie fizjologicznyrn,

jak i pod wplywem czynnik6w patologicznych. W swietle niniejszych hadan oraz

poprzez analogi~ do centralnego ukladu nerwowego mozna przypuszczac, it ZnT3

V.lyst~pujew neuronach wykorzystuj&.cych cynk jako neuromodulator, a w stanach

patologicznych przewodu pokarmowego dodatkowo moze pdni6 funkcje

neuroprotekcyjne.

5. Omowienie pozostalych osi~gni~c naukowo - badawczych:

Tematem mOJeJ dzialalnosci naukowej jest badanie substancji CZ"jrnnych

wyst~puj&:cych w ukladzie nerwowym zaopatrujqcyrn narz&.dy wewn~trzne (jelito, uklad

moczowo-plciowy, szyszynka, nadnercza) zarowno w stlliiie fizjologicznym, jak rowniez w

przebiegu procesow patologicznych. Wilj?kszosc moich publikacji dotyczy jelitowego ukladu

nerwowego (ENS) oraz zewnqtrzpochodnego unerwienia przewodu pokarmowego swini,

kt6rej jelitowy uklad nerwowy uwazany jest za zwierz~cy model ENS czlowieka. Mi~dzy

innymi opisalem po raz pierwszy dokladne rozrnieszczenie peptydu CART wENS swini na

terenie jelita cienkiego i grubego, a takZe v\lIhty-W stanu zapalnego, aksotOmll i adenomatozy

na kodowanie chemiczne neuronow ENS na terenie okr~znicy zst~puj'l:cej.

Ponadto cz~s6 publikacji, powstaiych we wsp6Ipracy z KliniJ::&: Pediatrii,

Gastroenterologii, Hepatologii i Zywienia Dzieci Uniwersytetu Medycznego w Gdailsku

dotyczy jelitowego ukladu nerwowego czlowieka. W tej cz~sci moich badan, mi~dzy innymi,

po raz pierwszy zostaly opisane neurony ZnT3 - poZ'jtywne na terenie okr~znicy zst~puj'l:cej

czlowieka, a takZe wplyw lekoopornego wTzodziej&.cego zapalenia okr~znicy na kodowanie

chemiczne neuron6w ENS. Cz~sc badan przeprowadzonych na tkankach ludzkich zostala

wykonana we wsp6lpracy z Katedr<\.Urologii Warszawskiej Akademii Medycznej.

\V czasie mojej pracy naukowej bralem udzial w nast~puj<\.cychtematach badawczych:

- "Zmiennosc fenotypowa kom6rek nerwowych kontrolujqcych funkcje narz'ld6w

wewn~trznych w zdrowiu i chorobie" (temat wlasny Katedry Fizjologii Klinicznej Wydziaiu

Medycyny Weterynaryjnej UWM w Olsztynie)

- "Plastycznosc neuron6w zaopatruj<\.cych narz'ldy wewn~trzne zwierz'lt domo"Vvych i

czlowieka" (temat statutowy Katedry Fizjologii Klinicznej Wydzialu Medycyny

Weterynaryjnej IJWM w Olsztynie)

- "Neuropeptydy w procesach zapalnych jelit swin" , grant .MNiSW nr 6P06K01220, 2001-

2004.

- "Can doxazosin inhibit the hypertension - induced chfulges of collagen structure in arterial

system of spontaneously hypertensive rats?" wniosek zIozony w ramach Cardura International

Competitive Awards Program (USA) 2002-2003.

- "Analiza zmiennosci kodowania chemicznego unerwlema blony sluzowej jelita w

rozpoznawaniu i oceme nat~zenia procesu chorobowego niespecyficznych zapalen jelit u

ps6w" zakwalifikowany do realizacji i finansowania w xxxvrn konkursie .MNiSW, 2010-

2012.

Wykonalem takZe recenzjl( dla czasopisma Journal of Histology and Cytology

Opr6cz gl6wnej tematyki badawczej interesujl( si~ r6wniez histori'l polskiej

weterynarii. Wynikiem tych zainteresOWall jest wsp61praca z ]\;luzeum Kultury Ludowej w

W~gorzewie (udzial w organizacj i wystawy "Dr Kurt Alfred Obitz (1907-1945) - lekarz

Podsumowuj&.c, liczba publikacji naukowych wynosi 49. Sumaryczna wartosc IF z

tego okresu wynosi 18,240 (wedlug rokupublikacji), a liczba punktow KBN - 708 (wedlug

punk.-tacji z 2010 roku), z czego 525 punkt6w pochodzi z publikacji w czasopismach

wyroznionych w Journal Citation Reports (JCR). Indeks cytowan wedlug bazy Web of

Science - 20, indeks Hirsha - 3, a wedlug bazy "Harzing's Publish or Perish" odpowiednio:

47 i 4. Stosunkowo niski indeks cytOWall maze wynikac z faktu, it najlepsze, wg mnie,

artykuly zostaly opublikowane niedawno, w latach 2009 -2011. Ponadto czynme

uczestniczyiem w wielu sympozjach konferencjach naukO\"rych 0 zasl~gu

mi~dzynarodow)'m i og6lnopolskim. Wyniki sw)'ch badan przedstawialem zar6wno w formie

referat6w, jak i poster6w, a wynikiem tego jest 70 doniesien zjazdowych.

Obecnie kontynuuj~ prac~ nad unerwieniem ukladu pokarmowego moczowo

pkiowego oraz rozpocz'ilem badania nefatyny-l (nowego peptydu odkrytego w 2006 roku)

na terenie przewodu pokarmowego ssak6w . Wynikiem tego jest jeden artykui po

pozytywnych recenzjach (Acta Vet Hung 27pkt KBN, IF 1,264) i 3 artykuly wyslane do

recenzji (stan na dzieil29.12.2011)

6. Dzialalnosc dydaktyczna:

1996 - 1997 prowadzenie zaj~c z przedmiotu biochemia zwierz&.t ze studentami Wydzialu

Weterynarii i Wydzialu Bioinzynierii Akademii Rolniczo Technicznej (obecnie UWM) w

Olsztynie

Od 1997 do chwili obecnej prowadzenie zaj~c z przedmiotu fizjologia zwierz&.tze studentami

Wydzialu Medycyny weterynaryjnej UWJVl w Oisztynie

1997 - uczestnictwo w uldadaniu programu cwiczen z przedmiotu Fizjologia zwierz&.t dla

2008 - uczestnictwo w reorganizacji programu cwiczen z przedmiotu Fizjologia zwierz(lt ilia

studentow weterynarii, samodzielne autorstwo serii prezentacji multimedialnych

obejmuj(lcych tematyk~ ewiczeu.

2008 - 2009 - wsp6illczestnictwo w przedmiocie "Nowe kierunki w morfologii

funkcjonalnej" dla sluchaczy dziennych studi6w doktoranckich na Wydziale Medycyny

Weterynaryjnej l..J\rV},.1 w Olsztynie: wyldad: "Jelitowy uldad nerwow-y".