AUTOREFERAT - arch.pk.edu.pl · naukowym, a następnie promotorem pracy doktorskiej został Prof....

Dr inż. arch. Michał Krupa Instytut Projektowania Urbanistycznego

Wydział Architektury Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki

1

AUTOREFERAT



2

SPIS ZAWARTOŚCI:

A. Imię i nazwisko

B. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe/artystyczne - z podaniem

nazwy, miejsca i roku ich uzyskania oraz tytułu rozprawy

doktorskiej

C. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu

D. Osiągnięcia naukowo-badawcze

E. Dorobek dydaktyczny, popularyzacji nauki oraz współpraca

międzynarodowa

F. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art.16 ust.2 Ustawy z dnia

14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o

stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 650, poz. 595 ze

zm., tekst ujednolicony Dz. U. z 2017 r. poz. 1789.)

G. Wykaz wybranych publikacji naukowych w recenzowanych

czasopismach oraz rozdziałów w monografiach uznanych przez

autora za najważniejsze.



3

A. Imię i nazwisko: Michał Krupa

B. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe/artystyczne – z podaniem

nazwy, miejsca i roku ich uzyskania oraz tytułu rozprawy

doktorskiej:

B.1. 2003 rok - tytuł magistra inżyniera architekta, Wydział

Architektury Politechniki Krakowskiej, kierunek: architektura

i urbanistyka, praca dyplomowa pt. „Projekt ratusza w

Skawinie", promotor: prof. dr hab. inż. arch. J. Gyurkovich;

B.2. 2008 - 2011 - 4-letnie studia doktoranckie, Wydział

Architektury Politechniki Krakowskiej;

B.3. 2012 rok - stopień doktora nauk technicznych, Wydział

Architektury Politechniki Krakowskiej, tytuł rozprawy

doktorskiej: „Rozwój przestrzenny i architektura Skawiny w XIX

i I połowie XX wieku”, promotor: prof. dr hab. inż. arch. J.

Gyurkovich, recenzenci: prof. dr hab. inż. arch. Z. Paszkowski

(Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie),

prof. dr hab. inż. arch. Z. J. Białkiewicz, rozprawa doktorska

otrzymała wyróżnienie Rady Wydziału Architektury Politechniki

Krakowskiej.

C. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu:

C.1. w jednostkach naukowych:

DATA JEDNOSTKA NAUKOWA STANOWISKO

02.2011 -

08.2012

Zakład Urbanistyki i Architektury, Wydział

Budownictwa, Inżynierii Środowiska i

Architektury Politechniki Rzeszowskiej

asystent

n.-d.

09.2012 -

09.2017

Zakład Urbanistyki i Architektury, Wydział

Budownictwa, Inżynierii Środowiska i

Architektury Politechniki Rzeszowskiej

adiunkt

10.2017 do Katedra Kompozycji Urbanistycznej, adiunkt



4

chwili

obecnej

Instytut Projektowania Urbanistycznego,

Wydział Architektury Politechniki

Krakowskiej

C.2. w jednostkach projektowych:

DATA JEDNOSTKA PROJEKTOWA STANOWISKO

2004-2006 JW. PRO INVEST projektant

2006 - do

chwili

obecnej

Własna działalność projektowa - Grupa

Projektowa ZERIBA projektant

C.3. w firmach budowlanych:

DATA FIRMA BUDOWLANA STANOWISKO

2004 BUDOPOL

asystent

kierownika

budowy

2006 PHU POTOCZAK

asystent

kierownika

budowy

D. Osiągnięcia naukowo-badawcze:

D.1. przed uzyskaniem stopnia doktora nauk technicznych:

Urodziłem się w Krakowie, w 1979. W roku 1998 ukończyłem Liceum

Ogólnokształcące im. Marii Curie-Skłodowskiej w Skawinie, a

następnie rozpocząłem 5-letnie studia magisterskie na kierunku

architektura i urbanistyka, na Wydziale Architektury Politechniki

Krakowskiej. Po ich ukończeniu, od marca 2004 roku rozpoczęłam pracę

w Przedsiębiorstwie Budowlanym „Budopol” na stanowisku asystenta

kierownika budowy, co pozwoliło mi na odbycie części praktyki

budowlanej wymaganej do egzaminu na uprawnienia projektowe. Praktykę

budowlaną kontynuowałem w roku 2006, w Przedsiębiorstwie Budowlanym

PHU Potoczak. W latach 2004-2006 pracowałem także w biurze projektów

JW. PRO INVEST, gdzie odbywałem praktykę projektową, która pozwoliła



5

mi na przystąpienie do egzaminu na uprawnienia projektowe, który

zdałem w 2007 roku.

Od 2008 do 2011 roku byłem studentem studiów doktoranckich na

Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej. Moim opiekunem

naukowym, a następnie promotorem pracy doktorskiej został Prof. dr

hab. inż. arch. Jacek Gyurkovich. W okresie tym moja działalność

naukowo-badawcza rozwijała się w dwóch kierunkach: naukowym oraz

projektowym.

Moje zainteresowania i osiągnięcia naukowe w tym okresie

związane były przede wszystkim z rozwojem przestrzennym miast

zarówno w kontekście historycznym jak i współczesnym, a także z

konserwacją i adaptacją obiektów zabytkowych. Swoje zainteresowania

badawcze pogłębiałem uczestnicząc w pracach naukowych Instytutu

Projektowania Urbanistycznego, pod kierunkiem Prof. dr hab. inż.

arch. Jacka Gyurkovicha, który będąc najpierw promotorem mojej pracy

dyplomowej, a następnie moim opiekunem naukowym na studiach

doktoranckich wywarł duży wpływ na obraną przez nie drogę naukową.

Od początku mojej działalności naukowo-badawczej starałem się łączyć

badania naukowe z praktyką projektową. Zaowocowało to publikacjami

związanymi z prezentacją własnych dokonań projektowych (artykuł pt.

„Ratusz w Żelechowie - koncepcja rewaloryzacji / The town hall in

Żelechów - concept of rastauration), artykułami, w którym

dokonywałem analizy realizacji projektowych związanych m.in. z

rewaloryzacją i adaptacją obiektów zabytkowych (m.in. publikacje pt.

„Współczesne sposoby rewaloryzacji i adaptacji ruin obiektów

sakralnych w Europie (na wybranych przykładach)”, „Nowe życie

średniowiecznych kościołów z Maastricht / New live of medieval

churches in Maastricht”, „Rewaloryzacja katedry w Hamar jako

przykład współczesnej kreacji ruin obiektu zabytkowego / Revaluation

of Hamar cathedral as an example of modern creation of historical

ruins”), a także wypowiedzi na temat rozwoju urbanistycznego i

współczesnych przekształceń miast (artykuł pt. „Messestadt Riem w

Monachium jako modelowy przykład zrównoważonej dzielnicy miejskiej /

Messestadt Riem in Munich as a model example of sustainable city

district”, „Średniowieczny rynek jako „serce miasta” (na przykładzie

rynku Skawiny w Małopolsce) / Medieval market square as ”the hart of

the city” (on the example of Skawina market square

in Lesser Poland)”).



6

Wyniki moich studiów z okresu przed otrzymaniem stopnia doktora

zostały zaprezentowane w 8 artykułach naukowych, opublikowanych:

w recenzowanych, punktowanych czasopismach z Listy B MNiSzW

(„Wiadomości Konserwatorskie”, „Czasopismo Techniczne”) oraz jako

rozdział w monografii („Problemy remontowe w budownictwie ogólnym

i obiektach zabytkowych - Renovation problems in constructions and

historic buildings", Wyd. DWE). Były one także prezentowane na 6,

ogólnopolskich i międzynarodowych konferencjach naukowych, organizo-

wanych m.in. przez Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów

Zabytków, Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa, Zakład

Kompozycji Urbanistycznej, Instytutu Projektowania Urbanistycznego

na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej.

Jako szczególnie ważne ze względu na podjętą problematykę

chciałbym wymienić 3 artykuły. Pierwszy pt. „Messestadt Riem

w Monachium jako modelowy przykład zrównoważonej dzielnicy miejskiej

/ Messestadt Riem in Munich as a model example of sustainable city

district”, opracowany został z D. Kuśnierz-Krupą w 2007 roku i

opublikowany w „Czasopiśmie Technicznym” (z. 3-A/2007). Dotyczy on

zrównoważonego rozwoju urbanistycznego dzielnic i osiedli miejskich

na przykładzie dzielnicy Messestadt Riem w Monachium. Opisywana idea

jest obecnie promowana i rozpowszechniana niemal we wszystkich

dziedzinach życia i oznacza takie kształtowanie rzeczywistości,

aby rozwój zaspakajał potrzeby współczesnego człowieka, nie

naruszając potrzeb następnych pokoleń. Drugi artykuł pt.

„Rewaloryzacja katedry w Hamar jako przykład współczesnej kreacji

ruin obiektu zabytkowego / Revaluation of Hamar cathedral as an

example of modern creation of historical ruins”, opublikowany został

w „Czasopiśmie Technicznym PK” (z. 3-A/ 2009). Dotyczy on analizy

spektakularnej realizacji zabezpieczenia ruin średniowiecznej

katedry w Hamar przy pomocy szklanej struktury o współczesnej,

geometrycznej formie. Przywołany projekt może stanowić cenny

przykład w procesie rewaloryzacji i zabezpieczenia obiektów

zabytkowych także w Polsce. Artykuł trzeci pt. „Panoramy miast

zabytkowych - ochrona i kształtowanie / Panoramas of historic cities

- protection and forming” opublikowany został również w „Czasopiśmie

Technicznym” (z. 3-A/ 2009). Wiąże się on z prowadzonymi przeze mnie

badaniami nad krajobrazem kulturowym polskich miast i dotyczy

ważnego obecnie problemu jakim jest ochrona panoramy miasta. Ten

niezwykle istotny i charakterystyczny dla danego miasta element



7

krajobrazu kulturowego jest obecnie bardzo często zagrożony m.in.

przez do końca niekontrolowany rozwój i napór inwestycyjny.

Moje doświadczenie w pracy naukowej zostało potwierdzone w

czerwcu 2012 roku, kiedy obroniłem pracę doktorską pt. „Rozwój

przestrzenny i architektura Skawiny w XIX i I połowie XX wieku”,

której promotorem był prof. dr hab. inż. arch. J. Gyurkovich. Praca

ta została wyróżniona przez Radę Wydziału Architektury Politechniki

Krakowskiej.

Działalność projektową rozpocząłem zaraz po ukończeniu studiów.

Była ona prowadzona w dwóch obszarach: jako działalność projektowa

architektoniczna oraz graficzna.

Rozwój mojej działalności projektowej architektonicznej nastąpił

po 2006 roku, kiedy wspólnie z Dominiką Kuśnierz-Krupą założyłem

własną pracownię pn. Grupa Projektowa ZERIBA. W latach 2006-2011,

wspólnie z zespołem opracowałem kilkadziesiąt projektów

architektoniczno-budowanych, z których 17 uważam za istotne pod

względem stopnia skomplikowania przyjętych rozwiązań projektowych.

Jako przykład można wymienić tutaj m.in. wykonany w 2007 roku

projekt architektoniczny hali sportowej z budynkiem dydaktycznym

przy Liceum Ogólnokształcącym im. E. Romera w Rabce-Zdroju;

opracowany rok później projekt architektoniczny rewaloryzacji

budynku dawnego “Sokoła” w Sieniawie czy wykonany w 2008 i

zrealizowany w 2010 roku projekt architektoniczny hali sportowej

przy ZSE w Nowym Targu (nominacja do Nagrody Województwa

Małopolskiego im. Stanisława Witkiewicza).

Moja działalność projektowa - graficzna w opisywanym okresie

zaowocowała opracowaniem 18 projektów okładek czasopism naukowych.

Podsumowując ilościowo moje osiągnięcia naukowo-badawcze przed

uzyskaniem stopnia doktora nauk technicznych można zestawić jako:

8 publikacji naukowych oraz 46 pozycji innych osiągnięć nie publiko-

wanych, na które składa się: praca doktorska, 17 wybranych

projektów architektonicznych, 18 projektów graficznych, udział

w 2 zbiorowych wystawach plastycznych, udział w 6 konferencjach

naukowych oraz 2 nagrody za działalność projektową.

D.2. po uzyskaniu stopnia doktora nauk technicznych:

Moja działalność naukowo-badawcza po uzyskaniu stopnia doktora

nauk technicznych, podobnie jak w okresie poprzedzającym uzyskanie

stopnia, dotyczyła dwóch kierunków: naukowego i projektowego.



8

Działalność naukowa po uzyskaniu stopnia doktora nauk

technicznych skoncentrowała się na sześciu grupach tematycznych, w

których kontynuowałem moje badania naukowe związane z ochroną

krajobrazu kulturowego, rozwojem przestrzennym miast w kontekście

historycznym oraz współczesnym, a także aktualnymi tendencjami w

projektowaniu architektonicznym, urbanistycznym i konserwatorskim.

Do przytoczonych wyżej obszarów badawczych należą:

D.2.1) Studia dotyczące rozwoju urbanistycznego oraz architektury

wybranych ośrodków w XIX i na początku XX wieku;

D.2.2) Studia związane z ochroną krajobrazu kulturowego w Polsce

i na świecie;

D.2.3) Studia związane z możliwością zastosowania metody eye-

tracking w badaniach dotyczących architektury, przestrzeni

publicznych oraz krajobrazu kulturowego;

D.2.4) Studia podejmujące problematykę związaną z opracowywanymi

projektami o charakterze konserwatorskim;

D.2.5) Studia dotyczące problematyki wykonywanych projektów

obiektów użyteczności publicznej takich jak teatry czy hale

sportowe;

D.2.6) Studia związane z analizami współczesnych trendów w

projektowaniu architektonicznym, urbanistycznym i

konserwatorskim.

Obszar pierwszy mojej działalności naukowo – badawczej dotyczy

rozwoju urbanistycznego oraz architektury wybranych ośrodków w XIX

i na początku XX wieku. Po ukończeniu pracy doktorskiej

kontynuowałem i pogłębiałem jej ustalenia, szczególnie w obszarze

problematyki związanej z ochroną ładu przestrzennego, waloryzacją

obiektów cennych kulturowo oraz ich ochroną na terenie Skawiny. Ma

to związek z faktem, iż miasto podlega żywiołowym procesom

modernizacji, przebudów, zmian funkcji poszczególnych obiektów, co w

wielu przypadkach negatywnie wpływa na krajobraz kulturowy miasta,

który moim zdaniem, jest ważnym atutem Skawiny i może przyczynić się

do jego rozwoju w przyszłości. W ramach tego obszaru badawczego

podjąłem także studia nad rozwojem przestrzennym oraz architekturą

Rabki-Zdrój. Do podjęcia tego tematu skłonił mnie brak tego typu

opracowania naukowego, a także aktualne problemy miasta związane z

degradacją krajobrazu kulturowego i historycznej architektury.

Dokonałem analizy rozwoju uzdrowiska, które zostało założone w wieku

XIX obok układu ruralistycznego średniowiecznej wsi. Dokonałem także



9

waloryzacji najważniejszych obiektów historycznych wraz ze

wskazaniem możliwości ich ochrony.

Za najważniejsze publikacje, omawiające wyniki

scharakteryzowanych wyżej badań, uważam serię dwóch monografii

naukowych, na którą składają się następujące pozycje: „Skawina w

okresie zaborów (1772-1918). Urbanistyka i architektura miasta /

Skawina during the partitions (1772-1918). Urban design and

architecture of the town”, opublikowaną przez Wydawnictwo

Politechniki Rzeszowskiej (2017 r.) oraz „Rabka-Zdrój. Aspekty

urbanistyczno-architektoniczne dziedzictwa kulturowego / Rabka –

Zdrój. Urban-architectonic aspects of cultural heritage”, wydaną

przez Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne (2018 r.). Za istotny dla

przedmiotowego obszaru badawczego uważam także artykuł „Geneza

powstania i historia rozwoju przestrzennego Rabki-Zdroju w okresie

średniowiecza – wstęp do badań / The origins and history of the

spatial development of Rabka-Zdrój during the medieval period –

introduction to research”, opublikowany w periodyku „Technical

Transactions. Czasopismo Techniczne" (nr 12/2017). Wyniki

prowadzonych przeze mnie studiów zostały przedstawione również

podczas V Ogólnopolskiej konferencji naukowej „SOLINA”,

zorganizowanej przez Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska

Politechniki Rzeszowskiej (2016 r.).

W przedmiotowym obszarze badawczym, za mój wkład w rozwój

dyscypliny architektura i urbanistka można uznać:

― wskazanie zagrożeń związanych z krajobrazem kulturowym

Skawiny oraz wyznaczenie kierunków i sposobów jego

ochrony;

― określenie i dokonanie analizy powstania oraz rozwoju

przestrzennego Rabki-Zdrój;

― opracowanie waloryzacji i wytycznych konserwatorskich

w procesie rewaloryzacji i ochrony krajobrazu kulturowego

Rabki-Zdrój.

Drugi obszar prowadzonych przez mnie badań dotyczy problematyki

związanej z ochroną krajobrazu kulturowego w Polsce i na świecie.

Uważam, że ochrona dziedzictwa kulturowego jest obecnie ważnym

problemem w kontekście rozwoju miasta. Analizowane przede mnie

przykłady wybranych miast europejskich, głównie niemieckich (Lorsch,

Heppenheim, Weinheim) dowodzą, że dziedzictwo odpowiednio

rewaloryzowane, wypromowane i zarządzane może być także czynnikiem



10

determinującym rozwój gospodarczy. Przemyślana strategia, którą

stosują władze prezentowanych miast - ochrony dziedzictwa w

powiazaniu z jego odpowiednim wykorzystaniem na cele turystyki

kulturowej wydaje się być cennym przykładem dla szeregu polskich

ośrodków zabytkowych gdyż wielu z nich, pomimo historycznej genezy

powstania, pokaźnego zasobu zabytkowego brakuje wizji jak ów

potencjał wykorzystać, aby przyczynił się do wieloaspektowego

rozwoju miasta. Za kluczową publikację z tego obszaru badań uważam

artykuł pt. „Heppenheim jako modelowy przykład dobrze wykorzystanego

potencjału kulturowego małego miasta / Heppenheim – a model example

of well – used cultural potential of a small town”, opublikowany w

czasopiśmie naukowym „Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i

Architektury, JCEEA - Journal of Civil Engineering, Environment and

Architecture” (t. XXXIV, z. 64 - 3/II/17). Wyniki moich badań w tym

zakresie zostały zaprezentowane podczas międzynarodowej konferencji

pn. „Seventh International Conference on The Constructed

Environment”, zorganizowanej przez The Constructed Environment

Research Network (2017 r.).

W przedmiotowym obszarze badawczym za mój wkład w rozwój nauki

można uznać wskazanie sposobów ochrony krajobrazu kulturowego w

Polsce oraz jego rewaloryzacji na podstawienie analizy przykładów

wybranych miast zabytkowych z terenu Niemiec.

Trzeci obszar określają studia związane z możliwością zastoso-

wania metody eye-tracking w badaniach dotyczących architektury i

przestrzeni publicznych. Metoda ta była do tej pory stosowana w

takich dziedzinach jak psychologia, medycyna, ergonomia, interakcja

człowiek - komputer czy marketing. Obecnie zaczyna także być

wykorzystywana w badaniach związanych z postrzeganiem przez

człowieka dzieł sztuki, form przemysłowych czy opakowań. Zdaniem

autora metoda ta może być także pomocna w badaniach nad

postrzeganiem przez człowieka architektury i przestrzeni, także tej

zabytkowej. Metoda ta związana jest ze śledzeniem ruchu gałek

ocznych w celu określenia zakresu i sposobu postrzegania obiektów i

przestrzeni przez badane osoby. Dzięki temu uzyskuje się obiektywne

informacje co przyciąga uwagę człowieka w otaczającym go środowisku.

W związku z powyższym przeprowadziłem analizę możliwości

wykorzystania tej metody w przypadku badań nad percepcją wzrokową

architektury oraz przestrzeni publicznych, przede wszystkim w

kontekście krajobrazu kulturowego uzdrowiska Rabka-Zdrój. Wyniki



11

moich studiów zostały zawarte w artykule naukowym pt. „Możliwości

wykorzystania metody eye tracking do badań nad historyczną

przestrzenią architektoniczną w kontekście jej postrzegania przez

użytkowników (na przykładzie Rabki-Zdroju). Część 1. Uwagi wstępne /

Possibilities of using the eye tracking method for research on the

historic architectonic space in the context of its perception by

users (on the example of Rabka-Zdrój). Part 1. Preliminary remarks”,

opublikowanym w "Wiadomościach Konserwatorskich - Journal of

Heritage Conservation" (nr 52/2017), a także w monografii pt.

„Rabka-Zdrój. Aspekty urbanistyczno-architektoniczne dziedzictwa

kulturowego / Rabka-Zdrój. Urban-architectonic aspects of cultural

heritage” (2018 r.).


dyscypliny architektura i urbanistyka można przyjąć wskazanie

przydatności metody eye-tracking przy opracowywaniu konkretnych

działań związanych z ochroną obiektów i przestrzeni oraz działań

edukacyjnych w zakresie ochrony krajobrazu kulturowego.

Czwarty obszar moich badań dotyczy problematyki związanej z

opracowywanymi przeze mnie projektami o charakterze konserwatorskim.

Projekty te są ściśle związane z prowadzonymi przeze mnie badaniami.

Badania te dotyczą zarówno historii obiektów i przestrzeni, które

stanowią tematy moich prac projektowych (w zakresie rewaloryzacji,

przebudowy czy adaptacji) jak również analizy stosowanych obecnie

w Polsce i na świcie rozwiązań architektonicznych oraz

technologicznych. Omawiany obszar dowodzi, że moja praca jako

architekta stanowi dopełnienie mojej działalności naukowej. Jako

najistotniejsze pozycje w tym obszarze wskazuję artykuł naukowy pt.

„Twórczość Teodora Talowskiego i jego zapomniany projekt Gimnazjum

S. Goszczyńskiego w Nowym Targu. Historia i uwagi do rewaloryzacji /

The works of Teodor Talowski and his forgotten project of S.

Goszczyński Gymnasium in Nowy Targ. History and remarks on

revalorisation” opublikowany w "Wiadomościach Konserwatorskich -

Journal of Heritage Conservation" (nr 46/2016), a także artykuł pt.

„Uwagi do rewaloryzacji terenu wokół zabytkowego kościoła pw. św.

Marcina w Grywałdzie / Remarks on revalorisation of the area around

historic church of st. Martin in Grywałd”, opublikowany w periodyku

„Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury, JCEEA -

Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture" (t.

XXXIII, nr 63 - 3/2016). Wyniki moich studiów w omawianym obszarze



12

badawczym prezentowałem m.in. na konferencji naukowej pn. „Ochrona

dziedzictwa architektury i urbanistyki polskiej 2 połowy XX wieku”,

zorganizowanej przez Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków,

Stowarzyszenie Architektów Polskich oraz Wydział Architektury

Politechniki Krakowskiej (2016 r.).

W przedmiotowym obszarze badawczym, za mój wkład w rozwój nauki

można uznać opracowanie studium historycznego dotyczącego obiektu

Gimnazjum S. Goszczyńskiego w Nowym Targu, (który powstał według

projektu wybitnego architekta Teodora Talowskiego) oraz wytycznych

do jego rewaloryzacji, a także w konsekwencji stworzenie projektu

wykonawczego.

Piąty obszar prowadzonych przez mnie badań dotyczy problematyki

wykonywanych przeze mnie projektów obiektów użyteczności publicznej

takich jak teatry czy hale sportowe. Podobnie jak w przypadku

obszaru czwartego także ten obszar moich studiów łączy się w

prowadzoną przeze mnie praktyką architektoniczną. Każdy opracowywany

przez mnie projekt obiektu użyteczności publicznej o wyższym stopniu

skomplikowania poprzedzam wnikliwymi studiami badawczymi funkcji,

kompozycji architektonicznej połączonej z analizą kontekstu miejsca,

kwerendą podobnych, szczególnie wartościowych realizacji w Polsce i

na świecie, a także analizą dostępnych technologii (w zakresie

konstrukcji, instalacji oraz zastosowanych materiałów). Za kluczową

publikację z tego obszaru badań uważam artykuł pt. „Kierunki

projektowania niewielkich obiektów o funkcji teatralnej na

przykładzie nowej siedziby Teatru Lalek w Rabce-Zdroju / Trends in

designing small objects serving a theatre function on the example of

the new Puppet Theatre in Rabka-Zdroj”, opublikowany w periodyku

„Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury, JCEEA -

Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture" (t. 61,

nr 3/II/2014). Wyniki przedmiotowych badań były przeze mnie

prezentowane także na konferencjach naukowych, w tym na

międzynarodowej konferencji naukowo-technicznej pn. „Kształtowanie

konstrukcji, konstrukcje cienkościenne”, zorganizowanej przez

Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechniki

Rzeszowskiej (2015 r.).


dyscypliny architektura i urbanistyka można uznać opracowanie

założeń funkcjonalno- kompozycyjno-technologicznych do budynku,

będącego nową siedziba Teatru Lalek „Rabcio” w Rabce-Zdroju.



13

Szósty obszar moich badań wyznacza problematyka związana z

analizami współczesnych trendów w projektowaniu architektonicznym,

urbanistycznym i konserwatorskim. Przedmiotowe badania były

realizowane niejednokrotnie podczas wyjazdów studialnych i wizji

lokalnych za granicą. Wyjazdy te oraz kwerenda najnowszej literatury

przedmiotu w zakresie projektowania architektoniczno-urbanistycznego

oraz konserwatorskiego pozwoliły mi na określenie współczesnych

kierunków w projektowaniu, a także podjęcie prób zidentyfikowania

najważniejszych problemów w badanej dziedzinie oraz możliwości ich

rozwiązania, co może być także zastosowane w praktyce projektowej na

terenie Polski. Wyniki moich studiów zostały zawarte m.in. w

artykule naukowym pt. „Analiza współczesnych trendów w archi-

tekturze mieszkaniowej Paryża – na wybranych przykładach / Analysis

of contemporary trends in housing architecture of Paris – on

selected examples”, opublikowanym w czasopiśmie naukowym „Czasopismo

Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury, JCEEA - Journal of

Civil Engineering, Environment and Architecture" (t. XXXIV, z. 64 -

3/II/17) oraz przedstawione na konferencji naukowej pn. „Dziedzictwo

urbanistyczne w mieście przyszłości na przykładzie potencjałów

innowacji i rozwoju Rzeszowa” zorganizowanej przez PAN O. Kraków -

Komisja Urbanistyki i Architektury oraz Politechnikę Rzeszowską

(2017 r.).

W niniejszym obszarze badawczym, za mój wkład w rozwój nauki

można przyjąć wyselekcjonowanie i przeanalizowanie wybranych,

współczesnych realizacji architektury mieszkaniowej o charakterze

socjalnym na terenie Paryża pod względem pozytywnych rozwiązań,

które są możliwe do implementacji w Polsce.

W przedmiotowym okresie zrealizowałem także 12 zadań badawczych,

które były związane z omówionymi wyżej obszarami. Zadania te

wpisywały się również w tematy główne: z zakresu DS Zakładu

(„Procesy i zjawiska związane z funkcjonowaniem i kształtowaniem

środowiska mieszkaniowego”; „Wpływ środowiska mieszkaniowego na

kształtowanie przestrzeni i architektury jednostek osadniczych” oraz

„Współczesne problemy transformacji miast europejskich –

kontynuacja. Przyszłość miast – miasta przyszłości”).

Podsumowując prezentację publikowanych osiągnięć naukowo-

badawczych należy wspomnieć, że wyniki omówionych wyżej studiów

zostały opublikowane w 2 monografiach naukowych, a także w 25 arty-



14

kułach, z których wszystkie zamieszono w recenzowanych, punktowanych

czasopismach z Listy MNiSzW („Wiadomości Konserwatorskie - Journal

of Heritage Conservation”, "Technical Transactions. Czasopismo

Techniczne", „Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Archite-

ktury, JCEEA - Journal of Civil Engineering, Environment and Archi-

tecture" oraz „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury"). Należy

podkreślić, że 50 % opublikowanych artykułów zostało opracowanych

w podwójnej wersji językowej (polskiej i angielskiej), około 21%

opublikowano wyłącznie w języku angielskim, 29% % w języku polskim

ze streszczeniem w języku angielskim.

Ponadto wyniki badań zostały zaprezentowane przeze mnie,

łącznie, na 9 konferencjach ogólnopolskich i międzynarodowych,

zorganizowanych przez czołowe ośrodki akademickie, a także PAN, PKN

MROZ ICOMOS i SKZ oraz zagranicznych, zorganizowanych przez

Uniwersytet Florencki i Constructed Environment Research Network.

Pozwala to na stwierdzenie, że moje ustalenia badawcze, opracowane

po uzyskaniu stopnia doktora nauk technicznych zostały szeroko

upowszechnione zarówno w kraju jak i za granicą.

Moja działalność projektowa po uzyskaniu stopnia doktora nauk

technicznych nadal prowadzona była w dwóch obszarach: architekto-

nicznym oraz graficznym.

Działalność projektowa - architektoniczna była związana z

opracowanymi zespołowo projektami architektonicznymi, urbanisty-

cznymi oraz konserwatorskimi (19), realizowanymi w ramach

działalności Grupy Projektowej ZERIBA. Projekty te dotyczyły głównie

obiektów użyteczności publicznej, rewaloryzacji i adaptacji obiektów

zabytkowych, a także projektów przestrzeni rekreacyjnych. W grupie

projektów obiektów użyteczności publicznej za najciekawsze, a

jednocześnie najbardziej skomplikowane uważam obecnie realizowane na

terenie Rabki-Zdrój: projekt hali sportowej przy budynku Zespołu

Szkół nr 1 (2012-2017), a także projekt nowej siedziby Teatru Lalek

„Rabcio” (2015 r.). Z kolei w grupie projektów rewaloryzacji i

adaptacji obiektów zabytkowych za najważniejsze projekty uważam:

projekt rewaloryzacji budynku dawnego „Sokoła” w Nowym Targu (2012

r.), projekt adaptacji dawnej Bursy w Nowym Targu na potrzeby

funkcji administracyjnej (2012-2013), a także projekt rewaloryzacji

willi Wawel w Rabce-Zdroju i adaptacji na potrzeby Domu Pogodnej

Jesieni (2013 r.). Wśród projektów przestrzeni rekreacyjnych za



15

najważniejszy uważam projekt parku miejskiego im. Bohaterów Monte

Cassino w Jarosławiu (2017 r.).

Moja działalność projektowa - graficzna w przedmiotowym okresie

skupiła się na opracowywaniu projektów okładek do czasopisma

naukowego „Wiadomości Konserwatorskie - Journal of Heritage

Conservation” (22 okładek) oraz na projektach okładek książek

własnego autorstwa („Skawina w okresie zaborów (1772-1918).

Urbanistyka i architektura miasta / Skawina during the partitions

(1772-1918). Urban design and architecture of the town,” oraz

„Rabka-Zdrój. Aspekty urbanistyczno-architektoniczne dziedzictwa

kulturowego / Rabka-Zdrój. Urban-architectonic aspects of cultural

heritage”).

W ujęciu ilościowym moje osiągnięcia naukowo-badawcze po

uzyskaniu stopnia doktora nauk technicznych można określić jako: 27

publikacji (w tym 2 monografie, 25 opublikowane artykuły) oraz 64

pozycji innych osiągnięć niepublikowanych (w tym: 19 wybranych

projektów architektonicznych, 22 projektów graficznych, udział w 1

zbiorowej wystawie plastycznej, udział w 12 projektach badawczych,

udział w 9 konferencjach naukowych oraz 1 nagroda za działalność

naukową).

Ocena dorobku naukowo-badawczego na płaszczyznach: naukowej i

projektowej przeprowadzona według Rozporządzenie Ministra Nauki

i Szkolnictwa Wyższego z dnia 27 października 2015 r. w sprawie

kryteriów i trybu przyznawania kategorii naukowej jednostkom

naukowym (Dz.U. 2015, poz. 2015, ss.54-58) oraz wykazu czasopism

naukowych zawierającego historię czasopisma z publikowanych wykazów

za lata 2013-2016, stanowiącego załącznik do komunikatu Departamentu

Nauki MNiSW z dnia 26 stycznia 2017 r. określona jest liczbą 261

punktów, w tym za osiągnięcia naukowe - 214 pkt. oraz za osiągnięcia

projektowe - 47 pkt.

E. Dorobek dydaktyczny, popularyzacji nauki oraz współpraca

międzynarodowa:

E.1. przed uzyskaniem stopnia doktora nauk technicznych:

Po ukończeniu studiów doktoranckich (2011 r.), na przełomie 2011

i 2012 roku pracowałem na stanowisku asystenta naukowo -

dydaktycznego w Zakładzie Urbanistyki i Architektury, na Wydziale



16

Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury Politechniki

Rzeszowskiej. W zakresie moich obowiązków, oprócz pracy naukowej,

była także praca dydaktyczna na kierunku: architektura, gdzie

prowadziłem ćwiczenia z przedmiotów: Teoria i projektowanie

architektoniczne – zabudowa mieszkaniowa I oraz Teoria i

projektowanie architektoniczne – zabudowa mieszkaniowa II.

Mój dorobek popularyzacji nauki w przedmiotowym okresie wiąże

się z współpracą z podmiotami administracji państwowej i

samorządowej (w zakresie konsultacji naukowych i edukacyjnych), a

także ze stowarzyszeniami i organizacjami społecznymi. Należy tutaj

wymienić współpracę z Miastem i Gminą Skawina, Starostwem Powiatowym

w Nowym Targu, Miastem i Gminą Sieniawa, a także ze Stowarzyszeniem

Konserwatorów Zabytków.

Na moją współpracę międzynarodową w omawianym okresie składają

się kontakty naukowe z Fundacją Romualdo Del Bianco (warsztaty

projektowe).

Należy także podkreślić, że w okresie przed uzyskaniem stopnia

doktora nauk technicznych zrealizowałem 7 zagranicznych wyjazdów

studialnych związanych z moim rozwojem naukowym i projektowym. Były

to wyjazdy: w 2007 roku do Chin (Pekin, Szanghaj), w tym samym roku

do Egiptu (Luksor, Karnak, Edfu, Asuan, Abu Simbel), w 2008 i 2010

roku, do Stanów Zjednoczonych (Nowy Jork), w 2009 roku do Niemiec

(Berlin) oraz do Hiszpanii (Barcelona), oraz w 2011 do Portugalii

(Lizbona).

E.2. po uzyskaniu stopnia doktora nauk technicznych:

Po uzyskaniu stopnia naukowego doktora nauk technicznych nadal

pracowałem w Zakładzie Urbanistyki i Architektury, na Wydziale

Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury Politechniki

Rzeszowskiej, awansując na stanowisko adiunkta. W opisywanym okresie

prowadziłem zajęcia na kierunku: architektura, a także na

kierunkach: budownictwo oraz ochrona środowiska. Na kierunku

architektura, prowadziłem ćwiczenia z przedmiotów: Teoria i

projektowanie architektoniczne – zabudowa mieszkaniowa I, Teoria i

projektowanie architektoniczne – zabudowa mieszkaniowa II,

Projektowanie osadnictwa wiejskiego, Urbanistyka i architektura –

projekt budynku mieszkalnego wielorodzinnego, Teoria i projektowanie

architektury – projekt użyteczności publicznej, Teoria i

projektowanie urbanistyczne - projekt studium gminy, Teoria i



17

projektowanie architektoniczne - aktualne zagadnienia i problemy

architektury, Teoria i projektowanie architektoniczne - architektura

zrównoważona i ekologiczna, Projektowanie Dyplomowe oraz wykłady z

przedmiotu Teoria i projektowanie urbanistyczne - projekt studium

gminy. Byłem także promotorem łącznie 47 prac dyplomowych

magisterskich i inżynierskich, recenzentem 80 prac oraz członkiem

173 komisji dyplomowych. Na kierunku budownictwo prowadziłem

ćwiczenia z Projektowania urbanistyczno-architektonicznego oraz

Projektowania Konserwatorskiego. Z kolei, na kierunku ochrona

środowiska prowadziłem ćwiczenia i wykłady z przedmiotów:

Architektura krajobrazu oraz Kształtowanie terenów zielonych.

We wrześniu 2017 roku zakończyłem pracę na Politechnice

Rzeszowskiej. Od października 2017 roku podjąłem pracę na stanowisku

adiunkta w Katedrze Kompozycji Urbanistycznej, w Instytucie

Projektowania Urbanistycznego, na Wydziale Architektury Politechniki

Krakowskiej. W roku 2017 prowadziłem ćwiczenia projektowe na

kierunku architektura (Wprowadzenie do projektowania

architektoniczno-urbanistycznego) oraz na kierunku gospodarka

przestrzenna (Projektowanie urbanistyczne).

W ramach mojego dorobku związanego z popularyzacją nauki, po

uzyskaniu stopnia doktora nauk technicznych, zaliczyć należy współ-

pracę z podmiotami administracji państwowej i samorządowej oraz ze

stowarzyszeniami i organizacjami społecznymi. Przedmiotowa

współpraca miała charakter konsultacji naukowych oraz edukacyjnych i

była prowadzona z: Miastem i Gminą Sieniawa; Miastem i Gminą

Skawina; Miastem i Gminą Jarosław; Starostwem Powiatowym w Nowym

Targu; Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju; Muzeum

Regionalnym i Miejską Biblioteką Publiczną w Skawinie; Małopolską

Okręgową Izbą Architektów oraz Zarządem Głównym Stowarzyszenia

Konserwatorów Zabytków w Warszawie i Towarzystwem Przyjaciół Skawiny

oraz Fundacją Rozwoju Bochni i Regionu.

Ważnym wydaje się być fakt, że biorę udział w pracach Komitetu

Redakcyjnego czasopisma naukowego, o zasięgu międzynarodowym,

Wiadomości Konserwatorskie - Journal of Heritage Conservation,

pełniąc od 2015 roku funkcję Sekretarza Redakcji.

Jestem również członkiem międzynarodowych oraz krajowych

organizacji i towarzystw naukowych, a także branżowych: Urban

History Association z siedzibą w Chicago, European Architectural

History Network, a także Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków,



18

Stowarzyszenia Architektów Polskich oraz Małopolskiej Okręgowej Izby

Architektów. Jestem także członkiem sekcji Historii Urbanistyki

działającej w ramach Komisji Urbanistyki Polskiej Akademii Nauk,

Oddział w Krakowie.

W omawianym okresie brałem udział w zespołach eksperckich i kon-

kursowych. W latach 2013 - 2014 byłem członkiem zespołu ekspertów

projektu „Grant Plus” realizowanego przez Wydział Gospodarki Urzędu

Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego w ramach Programu

Operacyjnego Kapitał Ludzki, (II i III edycja). Opracowałam także

7 recenzji do projektów krajowych oraz recenzje publikacji w czaso-

pismach naukowych krajowych (Czasopismo Inżynierii Lądowej,

Środowiska i Architektury, JCEEA - Journal of Civil Engineering,

Environment and Architecture) oraz zagranicznych (The International

Journal of the Constructed Environment).

W przedmiotowym okresie prowadziłem również współpracę

międzynarodową z ośrodkami akademickimi oraz organizacjami takimi

jak: Uniwersytet w Chartumie - Wydział Architektury (Sudan),

Uniwersytet w Wuhan - Wydział Urbanistyki (Chiny) oraz Urban History

Association i European Architectural History Network.

Podsumowując charakterystykę mojego dorobku dydaktycznego,

popularyzacji nauki oraz współpracy międzynarodowej po uzyskaniu

stopnia doktora nauk technicznych wymienię jeszcze odbyte przeze

mnie w opisywanym okresie wyjazdy studialne związane z zadaniami

badawczymi i działaniami na rzecz rozwoju dydaktyki: do Portugali

(Porto, Funchal) w 2012 roku, do Włoch (Rzym) w 2013 roku, do

Niemiec (Hamburg, Drezno, Monachium) w 2013 i w 2016 roku oraz do

Francji (Paryż) w 2017 roku.

F. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art.16 ust.2 Ustawy z dnia

14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz

o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 650, poz. 595

ze zm., tekst ujednolicony Dz. U. z 2017 r. poz. 1789.):

F.1. tytuł osiągnięcia naukowego oraz omówienie celu naukowego prac

i osiągniętych wyników wraz z omówieniem ich ewentualnego

wykorzystania:



19

Seria dwóch monografii podejmujących problematykę historii

rozwoju przestrzennego, architektury i krajobrazu kulturowego

małopolskich miast, ze szczególnym uwzględnieniem przełomu XIX i XX

wieku

Podsumowaniem moich badań nad problematykę historii rozwoju

przestrzennego, architektury i krajobrazu kulturowego małopolskich

miast, ze szczególnym uwzględnieniem przełomu XIX i XX wieku jest

seria dwóch monografii:

F.1.1) Skawina w okresie zaborów (1772-1918). Urbanistyka i archi-

tektura miasta / Skawina during the partitions (1772-1918).

Urban design and architecture of the town, (tekst w j.

polskim ze streszczeniem w j. angielskim i niemieckim), M.

Krupa 100%, Wyd. PRZ, Rzeszów 2017, ss. 260, ISBN: 978-83-

7934-156-6;

F.1.2) Rabka-Zdrój. Aspekty urbanistyczno-architektoniczne dzie-

dzictwa kulturowego / Rabka-Zdrój. Urban-architectonic

aspects of cultural heritage, (tekst w j. polskim ze

streszczeniem w j. angielskim i j. niemieckim), M. Krupa

100%, Wyd. DWE, Kraków-Wrocław 2018, ss. 262, ISBN: 978-83-

7125-276-1;

Monografia pt. „Skawina w okresie zaborów (1772-1918).

Urbanistyka i architektura miasta / Skawina during the partitions

(1772-1918). Urban design and architecture of the town” została

złożona do druku w połowie 2016 roku i opublikowana w roku 2017

przez Wydawnictwo Politechniki Rzeszowskiej. Jest pierwszą z

prezentowanej serii prac podejmujących problematykę historii rozwoju

przestrzennego, architektury i krajobrazu kulturowego małopolskich

miast, ze szczególnym uwzględnieniem wieku XIX i początku wieku XX.

Skawina, której czas powstania sięga czasów Średniowiecza i

panowania króla Kazimierza Wielkiego jest miastem niedocenionym pod

względem wartości historycznych i kulturowych. Zwrócenie uwagi na

ten potencjał wydaje się być obecnie bardzo istotne, przede

wszystkim ze względu na żywiołowy, wieloaspektowy rozwój miasta oraz

potrzebę ochrony i rewaloryzacji najcenniejszych kulturowo obiektów

i przestrzeni w mieście.



20

W 1772 roku w wyniku I rozbioru Polski Skawina znalazła się

w zaborze austriackim, w utworzonej prowincji Cesarstwa zwanej

Galicją. Była wówczas małym miastem rolniczo-handlowym z reliktami

średniowiecznych umocnień obronnych świadczących o jej dawnej

pozycji. W końcu XVIII wieku w miastach galicyjskich zaczęły

postępować znaczące przemiany przestrzenne, architektoniczne oraz

funkcjonalne. Władze austriackie prowadziły konsekwentną politykę

wobec miast Galicji. Działalność austriackiego zaborcy miała istotny

wpływ na rozwój Skawiny, na inwestycje i powstanie nowych zakładów

przemysłowych, przemiany architektoniczne i rozwój miejskiej infra-

struktury. Ta pomyślna koniunktura miasta kontynuowana była w

okresie tzw. autonomii galicyjskiej i w okresie międzywojennym.

Inwestycje, które poczyniono w Skawinie w wieku XIX i na

początku XX spowodowały, iż z niewielkiego i ubogiego ośrodka, jakim

miasto było na końcu okresu staropolskiego, rozwinęło się w ważny

ośrodek przemysłowy, stanowiąc istotne ogniwo krystalizującego się

"Krakowskiego Okręgu Przemysłowego".

Po II wojnie światowej procesy uprzemysłowienia Skawiny zostały

przyspieszone. Powstały kolejne, już większe zakłady przemysłowe

(m.in. jedna z ważniejszych w kraju huta aluminium), które

pociągnęły za sobą kolejne inwestycje towarzyszące, zarówno w sensie

urbanistycznym i społecznym. Na tle tego dynamicznego rozwoju miasta

pojawiło się także zjawisko regresu lub też likwidacji istniejących

zakładów przemysłowych wobec zmieniającej się koniunktury

gospodarczej w Odrodzonej Polsce po 1989 roku.

Współczesna Skawina to miasto zabytkowe, ale też przemysłowe,

znajdujące swe miejsce na mapie gospodarczej Polski. Warto

podkreślić, że procesy industrializacji, które zachodziły w mieście,

najpierw na przełomie XIX i XX wieku, a następnie po II wojnie

światowej, zasadniczo nie wpłynęły negatywnie na krajobraz kulturowy

miasta, który do dzisiaj jest jego niewątpliwym atutem.

Niniejsza monografia powstała w oparciu o badania będące wyrazem

kontynuacji zainteresowań naukowych miastem Skawina. Podjęte badania

miały charakter komplementarny oraz pogłębiający w zakresie czasowym

i metodycznym w stosunku do badań przedstawionych w pracy

doktorskiej pt. „Rozwój przestrzenny i architektura Skawiny w XIX i

w 1 połowie XX wieku”, opracowanej pod kierunkiem prof. dr hab. inż.

arch. J. Gyurkovicha i obronionej w 2012 roku na Wydziale

Architektury Politechniki Krakowskiej. Komplementarność badań



21

dotyczyła szczególnie opracowania nowej inwentaryzacji i waloryzacji

obiektów zabytkowych położonych na terenie Skawiny, co wiązało się z

licznymi badaniami terenowymi, przeprowadzeniem dodatkowych kwerend,

a także wykonaniem nowej dokumentacji fotograficznej (zdjęcie

lotnicze miasta, zdjęcia opisywanych obiektów i przestrzeni).

Wśród celów naukowych omawianej monografii należy wymienić

przede wszystkim: analizę zmian struktury funkcjonalno -

przestrzennej Skawiny w okresie, kiedy miasto znalazło się na

terenie zaboru austriackiego tj. od 1772 roku, kiedy miał miejsce I

rozbiór Polski do czasu odzyskania niepodległości w roku 1918;

inwentaryzację oraz waloryzację obiektów i przestrzeni zabytkowych

związanych z przedmiotowym okresem, a także opracowanie wytycznych

konserwatorskich do rewaloryzacji zachowanego jeszcze zasobu

dziedzictwa kulturowego.

Przeprowadzone na potrzeby niniejszej monografii studia nad

rozwojem galicyjskiej gospodarki i przemysłu, skonfrontowane

z historią miasta, pozwoliły na zarysowanie dwóch zasadniczych

okresów w rozwoju Skawiny. Pierwszy, rozpoczynający się zasadniczo

utratą przez Polskę niepodległości i utworzeniem Galicji, trwał do

połowy wieku XIX, kiedy to m.in. nastąpił podział prowincji na

Wschodnią i Zachodnią, przeprowadzono reformę administracyjną

(wprowadzenie podziału na powiaty) oraz rozwinął się transport

kolejowy. Charakteryzował się on zahamowaniem upadku cywilizacyjnego

i gospodarczego Skawiny, pracami porządkującymi jej układ

urbanistyczny i funkcjonalno – przestrzenny, wprowadzeniem nowych

zasad funkcjonowania miasta według prawa i wzorów narzuconych przez

Cesarstwo. Ponadto w tym okresie stworzono przesłanki ekonomiczne do

rozwoju ośrodka w myśl zasady, że poszczególne prowincje cesarstwa

muszą przynosić dochody.

Drugi okres związany z „autonomią galicyjską”, który trwał

zasadniczo do I wojny światowej jest najważniejszy dla rozwoju

miasta. Wówczas powstały pierwsze, liczące się w Galicji zakłady

przemysłowe, dające mieszkańcom zatrudnienie, podnoszące ich stan

zamożności, co bezpośrednio zaowocowało ożywieniem ruchu

budowlanego w zakresie obiektów użyteczności publicznej, budownictwa

mieszczańskiego oraz budownictwa towarzyszącego nowym inwestycjom

przemysłowym. Ten bardzo pomyślny dla Skawiny okres związany był z

powstaniem kolei żelaznej, głównego środka transportu surowców oraz

gotowych towarów wytwarzanych w skawińskich zakładach.



22

Reasumując należy podkreślić konsekwencję w polityce zagospo-

darowania przestrzennego miasta, które nie utraciło walorów ośrodka

zabytkowego w obszarze centrum lokacyjnego oraz tradycyjnych

kierunków rozwoju przedmieść związanych z „krzyżującymi się” tu

traktami. Zakłady przemysłowe zakładane były pod miastem, nie tracąc

jednak związków funkcjonalnych i przestrzennych z tradycyjnym

centrum.

Ponadto należy przedstawić jeszcze jeden, ważny aspekt związany

z krajobrazem kulturowym Skawiny, który ukształtował się w sporej

mierze w opisanym wyżej okresie dziejów miasta. Krajobraz ten jest

obecnie narażony na bezpowrotne unicestwienie ze względu na niekon-

trolowany ruch inwestycyjno-budowany na terenie miasta. Proces ten

zasygnalizowano na konkretnych przykładach m.in. budownictwa

drewnianego, które istniało jeszcze na przełomie lat 70 i 80-tych XX

wieku, a obecnie nie ma po nim śladu. Z kolei wiele przykładów

cennej architektury murowanej miasta w ostatnim okresie uległo

transformacji poprzez nie zawsze przemyślane przebudowy i rozbudowy.

Skawina nie posiada spektakularnych zabytków, ale nagromadzona na

jej terenie substancja historyczna w postaci kościołów, ratusza

autorstwa W. Ekielskiego, wyżej wspomnianych przykładów budownictwa

mieszkalnego, wpisana w dobrze zachowany historyczny układ

urbanistyczny, ma określoną, wysoką wartość kulturową. Jest także

istotna dla zachowania historycznego rodowodu miasta. Skawina

potrzebuje obecnie wzmożonej kontroli zachowania jej krajobrazu

kulturowego oraz większej troski o stan obiektów historycznych,

zarówno tych bardziej znanych, jak i tych „ukrytych”.

Ustalenia naukowe zawarte w monografii będą więc także pomocne

w procesie planowania przestrzennego, w bieżącej polityce konserwa-

torskiej oraz w procesie projektowym, szczególnie na terenie

historycznego centrum miasta.

Monografia pt. „Rabka-Zdrój. Aspekty urbanistyczno-architekto-

niczne dziedzictwa kulturowego / Rabka-Zdrój. Urban-architectonic

aspects of cultural heritage”, opublikowana w 2018 roku przez

Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne we Wrocławiu jest drugą z serii

prac podejmujących problematykę historii rozwoju przestrzennego,

architektury i krajobrazu kulturowego małopolskich miast, ze

szczególnym uwzględnieniem wieku XIX i początku XX wieku.



23

Rabka – Zdrój to jedno z najbardziej znanych polskich uzdrowisk,

które jeszcze do niedawna było także perłą polskiej architektury

uzdrowiskowej. Na zasób kulturowy tego miasta, które prawa miejskie

otrzymało w połowie XX wieku składa się układ ruralistyczny

średniowiecznej wsi Rabka, XVI-wieczny, drewniany kościół pw. św.

Marii Magdaleny, zabytki budownictwa z 2 połowy XIX i 1 połowy XX

oraz XIX-wieczny układ urbanistyczny, związany z założonym w 1864

roku uzdrowiskiem.

Współczesna Rabka-Zdrój boryka się z wieloma problemami, z

których część jest związana z poważnym zagrożeniem jej krajobrazu

kulturowego. Historyczna, charakterystyczna dla uzdrowiska zabudowa

bezpowrotnie znika. Niejednokrotnie jest zastępowana architekturą

anonimową, która w żaden sposób nie nawiązuje do lokalnych tradycji

budownictwa. Brakuje inwentaryzacji oraz waloryzacji zasobu

zabytkowego, który jeszcze istnieje. Brakuje także ogólnej wizji

rozwoju tego miasta-uzdrowiska, w którym znalazłoby się miejsce na

ochronę oraz odpowiednie wyeksponowanie wartości kulturowych, które

mogłyby także wpłynąć pozytywnie na rozwój turystyczny, a co za tym

idzie także gospodarczy Rabki.

Powyższe spowodowało opracowanie niniejszej monografii, której

celem jest określenie faz rozwoju przestrzennego i

architektonicznego uzdrowiska Rabka-Zdrój, inwentaryzacja oraz

waloryzacja zasobu dziedzictwa kulturowego miasta wraz z określeniem

wytycznych konserwatorskich, a także przeprowadzenie badań nad

architekturą i przestrzenią zabytkową Rabki-Zdrój z wykorzystaniem

metody eye tracking i przedstawienie ich rezultatów.

Warto zwrócić uwagę także na mało dostrzegany przez wielu fakt,

że Rabka – Zdrój to nie tylko miasto uzdrowiskowe. To przede

wszystkich miasto zabytkowe, o bogatej historii oraz cennym zasobie

kulturowym, który jest jednym z jego największych atutów. Należy

więc położyć większy nacisk na ukierunkowanie procesu ochrony

krajobrazu kulturowego, nie w kontekście blokowania rozwoju i

inwestycji, ale raczej w zakresie edukacji społecznej,

wyselekcjonowania najwartościowszych jego elementów oraz wskazywania

możliwości pozyskiwania funduszy na jego rewaloryzację.

Tak ciekawe i ważne kulturowo miasto nie doczekało się jeszcze

monografii naukowej, opisującej genezę jego powstania oraz

najcenniejsze zabytki. Praca ta ma m.in. za zadanie wypełnić tę lukę

i sprawić, aby problem ochrony krajobrazu kulturowego Rabki był



24

bardziej dostrzegany zarówno przez władze lokalne jak i przez jej

mieszkańców.

Przedstawiona w pracy inwentaryzacja zasobu dziedzictwa

kulturowego oraz jego waloryzacja została poprzedzona krótkim opisem

dziejów oraz struktury architektonicznej poszczególnych, najcenniej-

szych obiektów i przestrzeni Rabki-Zdroju. Opis ten uzupełnia

historyczna kartografia oraz materiały ikonograficzne. Dzięki

zestawieniu materiałów historycznych ze współczesnymi zdjęciami

można było dostrzec różnice w wyglądzie budynków w stosunku do ich

stanu pierwotnego, a także określić stopień degradacji struktury

zabytkowej. Waloryzacja ta ujawniła ogólnie zły stan dziedzictwa

kulturowego uzdrowiska. Jest ono w dużej mierze narażone na

degradację lub unicestwienie, co zostało udowodnione dzięki

wykonanym w tym zakresie studiom. Następnie zaproponowano zakres

działań zmierzających do poprawy stanu zabytków na terenie Rabki-

Zdrój, a także do ich rewaloryzacji i lepszej ochrony. Ponadto

przeprowadzono badania percepcji wzrokowej architektury i

przestrzeni, także zabytkowej Rabki z wykorzystaniem metody eye-

tracking. Pozwoliły one na wskazanie przydatności tej metody przy

opracowaniu założeń i konkretnych działań związanych z ochroną

obiektów i przestrzeni oraz działań edukacyjnych.

Opisywana problematyka ochrony krajobrazu kulturowego Rabki-

Zdrój wpisuje się w inicjowane obecnie na coraz szerszą skalę

działania mające na celu zwrócenie uwagi na degradację dziedzictwa

kulturowego polskich miast, określenie przyczyn tego negatywnego

zjawiska oraz sposobów przeciwdziałania mu. Przykładem takich

działań może być kampania społeczna zainicjowana przez Narodowy

Instytut Dziedzictwa pn. „Krajobraz mojego miasta”, która ma na celu

przede wszystkim edukację społeczną w zakresie ochrony wartości

zabytkowych obiektów i przestrzeni, a także wskazania pozytywnych

przykładów ochrony, rewaloryzacji i adaptacji obiektów zabytkowych.

Wyniki badań naukowych zawarte w przedmiotowej monografii mogą

być wykorzystane w bieżącej polityce konserwatorskiej (w tym m.in.

przy opracowywaniu programu rewaloryzacji i ochrony reliktów zasobu

kulturowego Rabki-Zdrój), a także w procesie planistycznym i proje-

ktowym na terenie miasta.



25

G. Wykaz wybranych publikacji naukowych w recenzowanych

czasopismach oraz rozdziałów w monografiach uznanych przez

autora za najważniejsze:

G.1. „The origins and history of the spatial development of Rabka-

Zdrój during the medieval period - introduction to research /

Geneza powstania i historia rozwoju przestrzennego Rabki-

Zdroju w okresie średniowiecza - wstęp do badań, (tekst w j.

angielskim), autor: M. Krupa 100%, [w:] "Technical

Transactions. Czasopismo Techniczne", nr 12/2017, Wyd. PK,

Kraków 2017, ss. 25-34, (pierwszy obszar badawczy);

G.2. „Heppenheim jako modelowy przykład dobrze wykorzystanego

potencjału kulturowego małego miasta / Heppenheim - a model

example of well - used cultural potential of a small town”,

(tekst w j. polskim ze streszczeniem w j. angielskim),

autorzy: M. Krupa 50%, D. Kuśnierz-Krupa 50%, [w:]

"Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury,

JCEEA - Journal of Civil Engineering, Environment and

Architecture", t. XXXIV, z. 64 (3/II/17), lipiec-wrzesień

2017, Wyd. PRz, Rzeszów 2017, ss. 162-180, (drugi obszar

badawczy);

G.3. „Możliwości wykorzystania metody eye tracking do badań nad

historyczną przestrzenią architektoniczną w kontekście jej

postrzegania przez użytkowników (na przykładzie Rabki-Zdroju).

Część 1. Uwagi wstępne / Possibilities of using the eye

tracking method for research on the historic architectonic

space in the context of its perception by users (on the

example of Rabka-Zdrój). Part 1. Preliminary remarks”, (tekst

w j. polskim oraz w j. angielskim), autorzy: M. Krupa 50%, B.

Kabaja 50% [w:] "Wiadomości Konserwatorskie - Journal of

Heritage Conservation", nr 52/2017, Wyd. ZG SKZ, Warszawa-

Wrocław 2017, ss. 74-85, (trzeci obszar badawczy);

G.4. „Twórczość Teodora Talowskiego i jego zapomniany projekt

Gimnazjum S. Goszczyńskiego w Nowym Targu. Historia i uwagi do

rewaloryzacji / The works of Teodor Talowski and his forgotten



26

project of S. Goszczyński Gymnasium in Nowy Targ. History and

remarks on revalorisation”, (tekst w j. polskim oraz w j.

angielskim), autor: M. Krupa 100%, [w:] "Wiadomości

Konserwatorskie - Journal of Heritage Conservation" nr

46/2016, Wyd. ZG SKZ, Warszawa-Wrocław 2016, ss. 89-99,

(czwarty obszar badawczy);

G.5. „Kierunki projektowania niewielkich obiektów o funkcji

teatralnej na przykładzie nowej siedziby Teatru Lalek w Rabce-

Zdroju / Trends in designing small objects serving a theatre

function on the example of the new Puppet Theatre in Rabka-

Zdroj”, (tekst w j. polskim ze streszczeniem w j. angielskim),

autorzy: M. Krupa 50%, A. Rybka 50%, [w:] "Czasopismo

Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury, JCEEA - Journal

of Civil Engineering, Environment and Architecture", t. 61, nr

3/II, Wyd. PRZ, Rzeszów 2014, ss. 469-478, (piąty obszar

badawczy);

G.6. „Analiza współczesnych trendów w architekturze mieszkaniowej

Paryża - na wybranych przykładach / Analysis of contemporary

trends in housing architecture of Paris - on selected

examples”, (tekst w j. polskim ze streszczeniem w j.

angielskim), autor: M. Krupa 100%, [w:] "Czasopismo

Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury, JCEEA - Journal

of Civil Engineering, Environment and Architecture", t. XXXIV,

z. 64 (3/II/17), lipiec-wrzesień 2017, Wyd. PRz, Rzeszów 2017,

ss. 137-148, (szósty obszar badawczy).

AUTOREFERAT - arch.pk.edu.pl · naukowym, a następnie promotorem pracy doktorskiej został Prof....

Documents

Transcript of AUTOREFERAT - arch.pk.edu.pl · naukowym, a następnie promotorem pracy doktorskiej został Prof....