Autor: Beata Łuba Królik - NBPortal … · Katedra Santiago del Compostela Miguel de Cervantes...
Transcript of Autor: Beata Łuba Królik - NBPortal … · Katedra Santiago del Compostela Miguel de Cervantes...
Banknoty i monety euro
Autor: Beata Łuba-Królik
Banknoty i monety euro
2 Narodowy Bank Polski
Skrócony opis lekcji
Podczas zajęć omówiono wygląd, symbolikę, nominały banknotów i monet nowej wspólnej
waluty Europy - euro. Lekcja kończy się projektowaniem przez uczniów „polskiego“ euro.
Cele lekcji
Uczeń powinien:
poznać wygląd i nominały banknotów i monet euro oraz ich charakterystyczne cechy,
rozumieć znaczenie symboli przedstawionych na banknotach i monetach euro,
umieć korzystać z różnych materiałów źródłowych, prezentować informacje.
Słowa kluczowe
Euro,
Europejski Bank Centralny.
Metody realizacji zajęć
mini wykład,
praca w grupach,
odgrywanie ról.
Adresat
uczniowie szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych.
Materiały
1. tabela „Opis stron narodowych monet euro“,
2. monety i banknoty euro,
3. 20 karteczek z nazwami państw (12 to kraje eurolandu, pozostałe 8 dowolne).
Banknoty i monety euro
3 Narodowy Bank Polski
Wstęp merytoryczny
Proces wprowadzania euro do obiegu Wprowadzenie wspólnej waluty przez państw UE stanowi
uwieńczenie idei integracji gospodarczej.
Operacja wprowadzania euro została szczegółowo zaplanowana i przeprowadzona w każdym
z 12 państw UE, ogólny scenariusz tego przedsięwzięcia uzgodniła Rada Europejska w Madrycie
już w grudniu 1995 r. (tzw. scenariusz madrycki). Na szczycie Rady określono harmonogram
działań w okresie od grudnia 1995r. do połowy 2002r. oraz ogólną rolę poszczególnych instytucji
Wspólnoty Europejskiej w procesie wprowadzania euro. Bardziej szczegółowe elementy
tego przedsięwzięcia zostały określone w przyjętych później wspólnotowych aktach prawnych
dotyczących euro, takich jak: rozporządzenie Rady UE, zalecenia Komisji Europejskiej oraz
wytyczne Europejskiego Banku Centralnego.
Proces wprowadzania euro podzielono na trzy etapy. W I okresie tzw. przygotowawczym
(od 1 maja 1998 do 31 grudnia 1998) ustalono listę państw zakwalifikowanych do strefy euro,
określono kursy wymiany, utworzono Europejski Bank Centralny. II faza to okres przejściowy
(od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia 2001 r.). W tym czasie wprowadzono euro w formie
bezgotówkowej, ustalono także, że euro i waluty narodowe będą, w tym okresie, funkcjonować
równolegle. Działalność rozpoczęły EBC i ESBC. Od początku 1999r. zwykły obywatel eurolandu
mógł płacić euro za pomocą karty kredytowej, mieć w tej walucie konto lub kredyt. Okres
końcowy (od 1 stycznia 2002 r. do 30 czerwca 2002 r.), to wycofanie z obiegu monet i banknotów
narodowych oraz wprowadzenie w ich miejsce monet i banknotów euro.
(...) Na spotkaniu Rady Europejskiej w Madrycie uzgodniono też nazwę nowej waluty europej-
skiej. Graficzny symbol euro pochodzi od greckiej litery epsilon i nawiązuje do pierwszej litery
słowa „Europa“. Dwie poziome linie znaku maja symbolizować stabilność waluty. Nazwa nowej
waluty jest jednakowa we wszystkich oficjalnych językach UE, choć uwzględnia różnice
w alfabetach narodowych. Euro dzieli się na 100 centów, do obiegu wprowadzono osiem monet
i siedem banknotów euro.
Banknoty euro mają jednakowe obie strony w każdym państwie członkowskim. Przedstawione
są na nich budowle, a dominującymi elementami są okna, bramy i mosty. Mają one swoje
znaczenie. Okna i bramy symbolizują ducha otwartości i współpracy w UE, a dwanaście gwiazd
symbolizuje ponadto dynamikę i harmonię współczesnej Europy. Mosty natomiast oznaczają
komunikację i integrację zarówno między ludźmi w Europie, jak również między Europą a resztą
świata. Na banknotach nie przedstawiono żadnych rzeczywistych budowli, w ten sposób żadne
państwo czy miasto nie jest wyróżnione. Ponad to na banknotach przedstawiono najważniejsze
style architektoniczne w historii Europy, tj. antyk grecki i rzymski, styl romański, gotycki,
Banknoty i monety euro
4 Narodowy Bank Polski
renesansowy, barok i rokoko, architekturę inżynieryjną XIX wieku oraz nowoczesną architekturę
XX wieku. W ten sposób przedstawiono symbolicznie rozwój Europy w dziedzinie techniki,
sztuki i komunikacji. Wspólnymi elementami banknotów są:
1) nazwa waluty - podana zarówno w alfabecie łacińskim, jak i greckim, gdyż oba
są obecnie używane w UE,
2) symbol UE - flaga z dwunastoma gwiazdami,
3) inicjały Europejskiego Banku Centralnego w pięciu wariantach językowych (z uwzględ-
nieniem wszystkich jedenastu oficjalnych języków UE), tj. BCE, ECB, EZB, EKT, EKP,
4) symbol © wskazujący na ochronę praw autorskich,
5) podpis Prezesa EBC.
Natomiast banknoty euro różnią się między sobą: wzorami, kolorami i rozmiarami (zwiększające
się wraz ze wzrostem nominału). Autorem projektu banknotów euro jest Austriak Robert Kalina
- plastyk związany z Narodowym Bankiem Austrii.
Monety euro, w odróżnieniu od banknotów mają jedna stronę wspólną (awers), zaś drugą naro-
dową (rewers). Na najmniejszych nominałach euromonet (1, 2 i 5 centów) zaprezentowano obraz
jednoczącej się Europy na mapie świata, następnie na większych nominałach (10, 20 i 50 centów)
wszystkie państwa UE przedstawione są w pewnym oddaleniu od siebie i - w miarę jak nomina-
ły rosną - łączą się w jedną wspólną Europę bez granic (1 i 2 euro). Wszystkie monety euro
są okrągłe (z wyjątkiem monety 20 centowej - kształt tzw. kwiatu hiszpańskiego), zaś różnią się
kolorem, wagą - im cięższa moneta, tym większa jej wartość - z wyjątkiem 1 euro, grubością
– im grubsza moneta, tym większa jej wartość - z wyjątkiem 1 i 2 euro, oraz metalem z jakiego
są wykonane. Stronę wspólną monet euro zaprojektował Luc Luycx z Królewskiej Mennicy
Belgijskiej, zaś rewersy zaprojektowali plastycy poszczególnych mennic narodowych.
Proponowany przebieg zajęć
1.
Podziel klasę na 4 - 5 grup. Rozdaj każdej grupie przygotowane wcześniej karteczki (ok. 20)
z nazwami państw, w tym zestawie musi się znaleźć 12 krajów należących do Unii Gospodarczo
- Walutowej (Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Irlandia, Włochy, Luksemburg,
Holandia, Portugalia, Hiszpania,), pozostałe 8 to kraje dowolne. Poproś, aby uczniowie wybrali
spośród nich te które 1 stycznia 2002 r. wprowadziły euro. Niech uczniowie spróbują przypo-
mnieć również jakie waluty narodowe funkcjonowały w tych państwach przed wprowadzeniem
wspólnej waluty. Sprawdź wyniki pracy grup.
Banknoty i monety euro
5 Narodowy Bank Polski
2.
Powiedz, że 1.01.2002 r. w państwach UGW wprowadzono do obiegu gotówkowego wspólną
walutę euro. Waluty narodowe zostały wycofane i straciły status prawnego środka płatniczego,
jedynym prawnym środkiem płatniczym od 1.03.2002 r. jest euro.
Podkreśl, że „wprowadzenie wspólnej, europejskiej waluty stanowiło uwieńczenie pięćdziesię-
cioletnich wysiłków państw zachodnioeuropejskich, mających na celu stworzenie unii gospodar-
czej i walutowej“ (patrz link do lekcji i wykładu „Geneza UGW“). Zaznacz, że sam proces
zastępowania walut narodowych wspólną walutą był podzielony na etapy (patrz wstęp
merytoryczny), i zakończył się 1 marca 2002r, od tego dnia stosowanie euro zamiast 12 walut
narodowych krajów UGW jest obligatoryjne dla wszystkich.
3.
Powiedz uczniom, że euro podzielone jest na 100 centów. W obiegu jest:
- osiem monet (1, 2, 5, 10, 20, 50 centów oraz 1 i 2 euro),
- siedem banknotów (5, 10, 20, 50, 100, 200 i 500 euro). Wszystkie monety i banknoty są oznaczo-
ne charakterystycznym symbolem euro wzorowanej na greckiej literze epsilon literze E z po-
dwójnym poziomym przekreśleniem, mającym symbolizować stabilność waluty.
4.
Rozdaj uczniom wzory banknotów euro (www.nbportal.pl lub www.nbp.pl). Poproś, aby ucz-
niowie uważnie przyjrzeli się banknotom. Zapytaj czy widzą jakieś elementy łączące banknoty
poszczególnych nominałów. Co jest na nich przedstawione? Czym się różnią? Uczniowie
powinni zauważyć charakterystyczne elementy banknotów (ich opis znajdziesz we wstępie
merytorycznym). Wyjaśnij uczniom symbolikę elementów przedstawionych na banknotach
euro (patrz wstęp merytoryczny). Podkreśl, że banknoty euro mają jednakowe obie strony
we wszystkich państwach członkowskich UGW. Inaczej jest w przypadku monet.
5.
Rozdaj uczniom wzory euromonet (www.nbportal.pl lub www.nbp.pl). Zwróć uwagę uczniów,
że monety euro mają jedną stronę wspólną (awers), zaś drugą narodową (rewers). Koncepcja
wspólnych i narodowych stron monet euro ma odzwierciedlać ideę integracji europejskiej
(tj. jednoczenie się z zachowaniem różnic narodowych), a ponadto zwiększyć stopień ich akcep-
tacji przez mieszkańców UE. Podkreśl, że każda moneta euro - bez względu na stronę narodową
Banknoty i monety euro
6 Narodowy Bank Polski
- jest prawnym środkiem płatniczym w całej strefie euro, a nie tylko w państwie członkowskim,
w którym została wyemitowana.
Poproś uczniów o uważne przyjrzenie się awersom euromonet, zapytaj co jest przedstawione
na wspólnej stronie euro? Zapytaj też o inne podobieństwa i różnice poszczególnych nominałów
euromonet (patrz wstęp merytoryczny).
6.
Poproś uczniów, aby powrócili do grup w których pracowali wcześniej, każdej grupie drogą
losowania przydziel jedno państwo eurolandu. Następnie poproś uczniów, aby przyjrzeli się
rewersom monet euro i opisali krótko strony narodowe monet euro wylosowanego państwa.
Poleć, aby uczniowie zwrócili uwagę na motywy przedstawione na monetach, czy są one
jednakowe, czy też różne na poszczególnych nominałach? Podsumowaniem tej części lekcji może
być tabela „Opis stron narodowych monet euro“ (materiał pomocniczy nr 1). Dodaj, „że własne
monety euro mają również trzy państwa nie należące do Unii Europejskiej: Monaco, Watykan
oraz San Marino“.
7.
Powiedz, że za drukowanie banknotów euro odpowiedzialny jest Europejski Bank Centralny,
który zadanie to zlecił 12 drukarniom (2 niemieckim oraz po jednej z pozostałych krajów UGW
z wyjątkiem Luksemburga). Za bicie monet odpowiedzialne są narodowe mennice krajów
członkowskich unii walutowej.
8.
Podziel klasę na 5 grup i zaproponuj uczniom, aby wyobrazili sobie, że Polska w przyszłym roku
dołączy do strefy euro, rozpisano więc konkurs na projekt „polskiego euro“. Każda grupa
stanowi zespół plastyków, którego zadaniem jest zaprojektowanie rewersów „polskich“
euromonet. Prace wraz z krótkim uzasadnieniem uczniowie powinni przedstawić na następnej
lekcji, możesz też zorganizować wystawę i przeprowadzić głosowanie na najlepszy projekt.
Dla porównania przedstaw uczniom pomysły przesłane przez czytelników „Polityki“
(numer 51/52/2001). Tam najczęściej zgłaszano orła białego - nasze godło narodowe, na kolejnych
miejscach był F. Chopin, M. Kopernik, M. Skłodowska - Curie, Jan Paweł II, kontur Polski,
pojawiły się też żubr, bocian, mewa a nawet ufoludek. Natomiast włoscy uczniowie na swoich
monetach umieścili postacie z Walta Disneya.
Banknoty i monety euro
7 Narodowy Bank Polski
Uwagi dla prowadzącego
Lekcja przewidziana jest na 2 godziny lekcyjne, jest kontynuacją zajęć poświęconych genezie
UGW. Zajęcia przeznaczone są dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych, niektóre ćwiczenia
(np. projektowanie monet) można wykorzystać również w gimnazjum.
Banknoty i monety euro
8 Narodowy Bank Polski
Materiał pomocniczy nr 1
Tabela 1. Opis stron narodowych monet euro
1 c
en
t
2 c
en
ty
5 c
en
tów
10
ce
ntó
w
20
ce
ntó
w
50
ce
ntó
w
1 e
uro
2 e
uro
Grecja
Statki Słynni ludzie Starożytność
Ate
ńska
tryre
ma
(sta
tek
tró
jrzę
do
wy)
Gre
cka
ko
rwe
ta
(ża
glo
wi)
No
wo
cze
sny
tan
ko
wie
c
Rig
as-F
ere
os
Ioa
nnis
Ca
po
dis
tia
s
Ele
fth
eri
os
Ve
niz
elo
s
So
wa
ate
ńska
Eu
rop
a
po
rwa
na
prz
ez
Ze
usa
Włochy
Słynne budowle Sztuka włoska
Za
mek M
on
te
Wie
ża
Mo
le
An
ton
elli
an
a
Am
fite
atr
Fla
wiu
szó
w
(Ko
lose
um
)
“Naro
dzin
y W
enu
s“
(Sa
nd
roB
ott
ice
lli)
Rze
źba
fu
tury
sty
czn
a
(Um
be
rto B
occio
ni)
Po
mn
ik k
on
ny c
esa
rza
Ma
rka
Au
reliu
sza
“Id
ea
lne
pro
po
rcje
lud
zkie
gcia
ła“
(Le
on
ard
o d
a V
inci)
Dan
te A
lighie
ri (
Ra
fael)
Austria
Kwiaty alpejskie Słynne budowle Słynni ludzie
Go
ryczka
Sza
rotk
a
Pie
rwio
sn
ek
Ka
ted
ra ś
w.
Ste
fana
Pa
łac B
elw
ed
er
Bu
dyne
k S
ecesji
Wo
lfga
ng
Am
ade
us
Mo
za
rt
Be
rth
a v
on
Su
tte
r
Niemcy Liść dębu Brama Brandenburska Orzeł Rzeszy
Francja Marrianna Kobieta siejąca Drzewo Republiki:
Wolność, Równość, Braterstwo
Banknoty i monety euro
9 Narodowy Bank Polski
Hiszpania Katedra Santiago del Compostela Miguel de Cervantes Król Karol I Burbon
Portugalia Pierwsza pieczęć królewska z 1134 r Pieczęć królewska z 1142 r
Zamki i herby
Finlandia Heraldyczny lew
Dwa łabędzie w locie
Kwiaty maliny
Belgia Król Albert II
Holandia Królowa Beatrix
Luksem-burg Wielki Książę Henryk (oraz luksemburskie słowo “Letzebuerg“
oznaczające Luksemburg)
Irlandia Celtycka harfa (oraz irlandzkie słowo “Eire“ oznaczające Irlandię)
źródło: Euro coins, www.euro.ecb.int.
Banknoty i monety euro
10 Narodowy Bank Polski
Propozycje sprawdzenia wiedzy
Test - zaznacz prawidłową odpowiedź
1. Ile krajów wchodzi w skład UGW?
a. 15
b. 12
c. 10
2. Które z wymienionych państw nie należy do Unii Gospodarczej i Walutowej?
a. Grecja
b. Szwecja
c. Niemcy
3. Ile jest nominałów monet euro?
a. 7
b. 8
c. 6
4. Ile jest nominałów banknotów euro?
a. 7
b. 8
c. 6
5. Euro wprowadzono do obiegu gotówkowego:
a. 1.01.02
b. 28.01.02
c. 1.01.95
6. Strony narodowe posiadają:
a. banknoty euro
b. monety euro
c. banknoty i monety euro
7. Które z przedstawionych niżej zdarzeń jest prawdziwe?
a. Pan Kowalski 30 marca 2002 r założył w banku Sukces rachunek walutowy, część
swoich oszczędności ulokował w markach niemieckich, a część w euro.
b. Pan Kowalski 30 marca 2002 r. udał się do kantoru i wymienił 1500 marek niemiec-
kich na polskie złotówki.
c. Pan Kowalski jadąc do Berlina wymieni marki na euro po takim samym kursie jak
w Warszawie.
Banknoty i monety euro
11 Narodowy Bank Polski
Odpowiedzi:
1. b
2. b
3. b
4. a
5. a
6. b
7. c
Bibliografia
Nowa waluta zjednoczonej Europy - pakiet NBP.
Przydatne adresy
www.nbp.pl,
www.delpol.pl,
www.euroinfo.org.pl.
www.nbp.pl